qí mín yào shù: cuī shí yuē: zhēng yuè zì shuò jì huì, kě yí sōng bǎi tóng zǐ zhú qī zhū shù.
《齊民要術》:崔寔曰:正月自朔暨晦,可移松、柏、桐、梓、竹、漆諸樹。
bó wén lù: zāi sōng, chūn shè qián dài tǔ zāi péi, bǎi zhū bǎi huó, shě cǐ shí, jué wú shēng lǐ yě.
《博聞錄》:栽松,春社前帶土栽培,百株百活,舍此時,決無生理也。
zhuó sōng mù, xū wǔ gēng chū biàn xuē qù pí, zé wú bái yǐ. xuè jì rì yóu hǎo. chā shān: yòng jīng zhé qián hòu wǔ rì, zhǎn xīn zhī, jù kēng rù zhī xià ní chǔ jǐn. xiāng shì tiān yīn jí chā yù yǔ shí fēn shēng. wú yǔ, jí yǒu fèn shù.
斫松木,須五更初;便削去皮,則無白蟻。「血忌日」尤好。插杉:用驚蟄前後五日,斬新枝,劇坑、入枝、下泥、杵緊。相視天陰即插;遇雨十分生。無雨,即有分數。
xīn tiān zhǒng sōng bǎi: bā jiǔ yuè zhōng, zé chéng shú sōng zǐ zi, bǎi zi tóng qù tái shōu dùn. zhì lái chūn chūn fēn shí, tián shuǐ jìn zi shí rì. zhì qí xià shuǐ shàng fèn, màn sàn zi yú qí nèi, rú zhǒng cài fǎ, huò dān pái diǎn zhǒng. shàng fù tǔ hòu èr zhǐ xǔ. qí shàng dā ǎi péng bì rì. hàn zé pín jiāo, cháng xū shī rùn. zhì qiū hòu qù péng, zhǎng gāo sì wǔ cùn.
[新添]種松、柏:八九月中,擇成熟松子子,柏子同去台收頓。至來春春分時,甜水浸子十日。治畦、下水、上糞,漫散子於畦內,如種菜法,或單排點種。上覆土厚二指許。畦上搭矮棚蔽日。旱則頻澆,常須濕潤。至秋後去棚,長高四、五寸。
shí yuè zhōng, jiā táo jiē lí, yǐ yù běi fēng. qí nèi luàn sā mài kāng fù shù, lìng shāo shàng hòu èr sān cùn zhǐ. nán fāng yí wēi gài. zhì gǔ yǔ qián hòu, shǒu pá qù mài kāng, jiāo zhī. cì dōng, fēng gài yì rú cǐ.
十月中,夾萄秸籬,以御北風。畦內亂撒麥糠覆樹,令梢上厚二三寸止。南方宜微蓋。至穀雨前後,手爬去麥糠,澆之。次冬,封蓋亦如此。
èr nián zhī hòu, sān yuè zhōng, dài tǔ yí zāi. xiān juē qū, yòng fèn tǔ xiāng hé nèi qū zhōng, shuǐ diào chéng xī ní, zhí zāi yú nèi. yōng tǔ lìng qū mǎn, xià shuǐ, tā shí. wú yòng chǔ zhú jiǎo tà. cì rì, yǒu liè fèng chù, yǐ jiǎo niè hé. cháng jiāo lìng shī. zhì shí yuè, qū dào, yǐ tǔ fù cáng, wú shǐ lù shù. zhì chūn, qù tǔ. cì nián bù xū fù.
二年之後,三月中,帶土移栽。先撅區,用糞土相合內區中,水調成稀泥,植栽於內。擁土令區滿,下水,塌實。無用杵築腳踏。次日,有裂縫處,以腳躡合。常澆令濕。至十月,祛倒,以土覆藏,毋使露樹。至春,去土。次年不須覆。
zāi dà shù zhě, yú sān yuè zhōng yí guǎng liú gēn tǔ, wèi rú yī zhàng shù, liú tǔ fāng èr sān chǐ dì yuǎn yí zhě èr chǐ wǔ cùn. yī zhàng wǔ chǐ shù, liú tǔ sān chǐ huò sān chǐ wǔ cùn. yòng cǎo shéng chán shù gēn tǔ. shù dà zhě, cóng xià tuán qù zhī sān èr céng. shù jì nán běi. yùn zhì qū suǒ, zāi rú qián fǎ.
栽大樹者,於三月中移;廣留根土,謂如一丈樹,留土方二三尺;地遠移者二尺五寸。一丈五尺樹,留土三尺或三尺五寸。用草繩纏束根土。樹大者,從下剸去枝三二層。樹記南北。運至區所,栽如前法。
guì yǐn: zhǒng rú sōng fǎ. chā zhī zhě, èr sān yuè guì yá niè dòng shí, xiān shú zhǔ huáng tǔ dì chéng qí, xià shuǐ yǐn qí yī biàn, shèn dìng, zài xià shuǐ. hòu chéng ní, jiāng zhuó xià xì rú xiǎo zhǐ guì zhī, zhǎng yī chǐ wǔ cùn xǔ, xià xuē chéng mǎ ěr zhuàng, xiān yǐ zhàng cì ní chéng kǒng, chā guì zhī yú kǒng zhōng, shēn wǔ qī cùn yǐ shàng. zāi yí chóu mì, cháng jiāo lìng rùn zé. shàng dā duǎn péng bì rì, zhì dōng huàn zuò nuǎn yīn, cì nián èr sān yuè qù zhī. hòu shù gāo yí zāi, rú sōng bǎi fǎ.
檜引:種如松法。插枝者,二三月檜芽孽動時,先熟劚黃土地成畦,下水飲畦一遍,滲定,再下水。候成泥,將斫下細如小指檜枝,長一尺五寸許,下削成馬耳狀,先以杖刺泥成孔,插檜枝於孔中,深五七寸以上。栽宜稠密,常澆令潤澤。上搭短棚蔽日,至冬換作暖蔭,次年二三月去之。候樹高移栽,如松柏法。