mèng zǐ: hòu jì jiào mín jià sè, shù yì wǔ gǔ wǔ gǔ shú, ér mín rén yù.
《孟子》:「后稷教民稼穡,樹藝五穀;五穀熟,而民人育。」
fàn shèng zhī shū: tāng yǒu hàn zāi, yī yǐn zuò wèi qū tián, jiào mín fèn zhǒng, fù shuǐ jiāo jià. fàn, fú yán fǎn, shuǐ míng. yòu xìng, chū dūn huáng jì běi èr wàng, běn xìng fán shì, bì dì yú sì shuǐ, yīn gǎi yān.
《氾勝之書》:「湯有旱災,伊尹作為『區田』,教民糞種,負水澆稼。」氾,扶岩反,水名。又姓,出敦煌、濟北二望,本姓凡氏,避地於汜水,因改焉。
shǐ jì: guǎn zhòng xiāng qí, yǔ sú tóng hào è. qí chēng yuē: cāng lǐn shí, ér zhī lǐ jié yī shí zú, ér zhī róng rǔ.
《史記》:「管仲相齊,與俗同好惡。其稱曰:『倉廩實,而知禮節;衣食足,而知榮辱。』」
yī dùn, lǔ qióng shì, wén táo zhū gōng fù, wèn shù yān. gào zhī yuē: yù sù fù, yǎng wǔ zì. nǎi chù niú yáng, zǐ xī wàn jì, zī nǐ wáng gōng.
猗頓,魯窮士,聞陶朱公富,問術焉。告之曰:「欲速富,養五牸。」乃畜牛、羊,子息萬計,貲擬王公。
zhuāng zi: zhǎng wú fēng rén yuē: xī yǔ wèi hé jià, ér lǔ mǎng zhǒng zhī, qí shí yì lǔ mǎng ér bào yǔ yún ér miè liè zhī, qí shí yì miè liè ér bào yǔ. lái nián shēn qí gēng ér shú nòu zhī, qí hé fán yǐ zī, yǔ zhōng nián yàn sūn.
《莊子》:「長梧封人曰:『昔予為禾稼,而鹵莽種之,其實亦鹵莽而報予;芸而滅裂之,其實亦滅裂而報予。來年深其耕而熟耨之,其禾繁以滋,予終年厭飱。』」
qián hàn shí huò zhì: lǐ kuī wèi wèi wén hóu zuò jǐn dì lì zhī jiào. shī gǔ yuē: lǐ kuī, wén hóu chén yě kuī yīn huī. yǐ wèi dì fāng bǎi lǐ, tí fēng jiǔ wàn qǐng, chú shān zé yì jū, cān fēn qù yī, wèi tián liù bǎi wàn mǔ. zhì tián qín jǐn, zé mǔ yì sān shēng fú qián yuē: yǔ zhī sān shēng yě. chén zàn yuē: dāng yán sān dòu. wèi zhì tián qín, zé mǔ jiā sān dòu yě. shī gǔ yuē: jì shù ér yán, zì dāng wèi dòu. zàn shuō shì yě. bù qín, zé sǔn yì rú zhī. dì fāng bǎi lǐ zhī zēng jiǎn, zhé wèi sù bǎi bā shí wàn shí yǐ. yòu yuē: dí shén guì, shāng mín wéi zhāo yuē: cǐ mín, wèi shì gōng shāng yě. shén jiàn, shāng nóng. mín shāng, zé lí sàn nóng shāng, zé guó pín. gù shén guì yǔ shén jiàn, qí shāng yī yě.
《前漢·食貨志》:「李悝為魏文侯作盡地力之教。師古曰:『李悝,文侯臣也;悝音恢。』以為地方百里,提封九萬頃,除山澤、邑居,參分去一,為田六百萬畝。治田勤謹,則畝益三升;服虔曰:『與之三升也。』臣瓉曰:『當言三斗。謂治田勤,則畝加三斗也。』師古曰:『計數而言,字當為斗。瓚說是也。不勤,則損亦如之。地方百里之增減,輒為粟百八十萬石矣。』又曰:『糴甚貴,傷民;韋昭曰:「此『民』,謂士、工、商也。甚賤,傷農。民傷,則離散;農傷,則國貧。故甚貴與甚賤,其傷一也。』」
hàn wén dì shí, jiǎ yì shuō shàng yuē: guǎn zǐ yuē: cāng lǐn shí, ér zhī lǐ jié. mín bù zú ér kě zhì zhě, zì gǔ jí jīn, wèi zhī cháng wén. hàn zhī wèi hàn, jǐ sì shí nián yǐ, gōng sī zhī jī, yóu kě āi tòng. shì zhī yǒu jī ráng, tiān zhī xíng yě, yǔ tāng bèi zhī yǐ yǐn. jí bù xìng, yǒu fāng èr sān qiān lǐ zhī hàn, guó hú yǐ xiāng xù? zú rán biān jìng yǒu jí, shù shí bǎi wàn zhī zhòng, guó hú yǐ kuì zhī? fū jī zhù zhě, tiān xià zhī dà mìng yě. gǒu sù duō ér cái yǒu yú, hé wèi ér bù chéng? yǐ gōng zé qǔ, yǐ shǒu zé gù, yǐ zhàn zé shèng. huái dí fù yuǎn, hé zhāo ér bù zhì? jīn qū mín ér guī zhī nóng, shǐ tiān xià gè shí qí lì. mò jì yóu shí zhī rén, zhuǎn ér yuán nán mǔ, zé xù jī zú, ér rén lè qí suǒ yǐ.
漢文帝時,賈誼說上曰:「管子曰:『倉廩實,而知禮節。』民不足而可治者,自古及今,未之嘗聞。漢之為漢,幾四十年矣,公私之積,猶可哀痛。世之有飢穰,天之行也,禹、湯被之矣引。即不幸,有方二三千里之旱,國胡以相恤?卒然邊境有急,數十百萬之眾,國胡以饋之?夫積貯者,天下之大命也。苟粟多而財有餘,何為而不成?以攻則取,以守則固,以戰則勝。懷敵附遠,何招而不至?今驅民而歸之農,使天下各食其力。末技游食之人,轉而緣南畝,則蓄積足,而人樂其所矣。」
qián hàn, xuān qū rèn shì. chǔ hàn xiāng jù yú xíng yáng, mǐ shí zhì wàn. ér háo jié jīn yù, jǐn guī rèn shì, yǐ cǐ qǐ fù. zhé jié wèi jiǎn, lì tián chù. rén zhēng qǔ jiàn jiǎ, rèn shì dú qǔ guì shàn. fù zhě shù shì. rán rèn gōng jiā yuē: fēi tián chù suǒ shēng, bù yī shí. gōng shì bù bì, zé shēn bù dé yǐn jiǔ shí ròu. yǐ cǐ wèi lǘ lǐ lǜ, gù fù ér zhǔ shàng zhòng zhī.
前漢,宣曲任氏。楚漢相距於滎陽,米石至萬。而豪傑金玉,盡歸任氏,以此起富。折節為儉,力田畜。人爭取賤賈,任氏獨取貴善。富者數世。然任公家約:「非田畜所生,不衣食。公事不畢,則身不得飲酒食肉。」以此為閭里率,故富而主上重之。
zhào guò, wèi sōu sù dū wèi, néng wèi dài tián, yǐ gù tián duō kěn pì yòng lì shǎo ér dé gǔ duō.
趙過,為搜粟都尉,能為代田,以故田多墾闢;用力少而得谷多。
huáng bà wèi yǐng chuān, shǐ yóu tíng xiāng guān jiē chù jī tún, yǐ shàn guān guǎ pín qióng zhě. jí wù gēng sāng, jié yòng zhí cái, zhǒng shù chù yǎng, qù fú yín zhī fèi, zhì wèi tiān xià dì yī.
黃霸為潁川,使郵亭、鄉官皆畜雞、豚,以贍鰥、寡、貧窮者。及務耕桑,節用殖財,種樹畜養,去浮淫之費,治為天下第一。
gōng suì wèi bó hǎi, quàn mín wù nóng sāng, jīn kǒu zhǒng yī zhū yú, bǎi běn xuān, wǔ shí běn cōng, yī qí jiǔ jiā èr mǔ zhì, wǔ jī. mín yǒu dài chí dāo jiàn zhě, shǐ mài jiàn mǎi niú, mài dāo mǎi dú, yuē: hé wèi dài niú pèi dú? chūn xià bù dé bù qù tián mǔ qiū dōng kè shōu liǎn, yì xù guǒ shí líng qiàn. lì mín jiē fù shí.
龔遂為渤海,勸民務農桑,今口種一株榆,百本睻,五十本蔥,一畦韭;家二母彘,五雞。民有帶持刀劍者,使賣劍買牛,賣刀買犢,曰:「何為帶牛佩犢?」春夏不得不趣田畝;秋冬課收斂,益蓄果實、菱、芡。吏民皆富實。
hé wǔ wèi cì shǐ, xíng bù bì wèn kěn tián qǐng mǔ wǔ gǔ měi è.
何武為刺史,行部必問墾田頃畝、五穀美惡。
zhào xìn chén wèi nán yáng, hǎo wèi mín xìng lì, wù zài fù zhī. gōng quàn gēng nóng, chū rù qiān mò, zhǐ shě lí xiāng tíng, xī yǒu ān jū shí. xíng shì jùn zhōng shuǐ quán, kāi tōng gōu dú, qǐ shuǐ mén tí è, fán shù shí chù, yǐ guǎng gài guàn suì suì zēng jiā, duō zhì sān wàn qǐng. mín dé qí lì, xù jī yǒu yú. xìn chén wèi mín zuò jūn shuǐ yuē shù, kè shí lì yú tián pàn, yǐ fáng fēn zhēng. jìn zhǐ jià qǔ sòng zhōng shē mí, wù chū yú jiǎn yuē. jùn zhōng mò bù gēng jià lì tián. lì mín qīn ài xìn chén, hào yuē zhào fù.
召信臣為南陽,好為民興利,務在富之。躬勸耕農,出入阡陌,止舍離鄉亭,稀有安居時。行視郡中水泉,開通溝瀆,起水門提閼,凡數十處,以廣溉灌;歲歲增加,多至三萬頃。民得其利,蓄積有餘。信臣為民作《均水約束》,刻石立于田畔,以防分爭。禁止嫁娶送終奢靡,務出於儉約。郡中莫不耕稼力田。吏民親愛信臣,號曰「召父」。
hòu hàn wáng dān, jiā lěi qiān jīn, hào shī yǔ, zhōu rén zhī jí. měi suì shí nóng shōu hòu, chá qí qiáng lì shōu duō zhě, zhé lì zài jiǔ yáo, cóng ér láo zhī biàn yú tián tóu shù xià, yǐn shí quàn miǎn zhī yīn liú qí yú yáo ér qù. qí suí lǎn zhě, dú bù jiàn láo, gè zì chǐ bù néng zhì dān, qí hòu wú bù lì tián zhě. jù luò yǐ zhì yīn fù.
後漢王丹,家累千金,好施與,周人之急。每歲時農收後,察其強力收多者,輒歷載酒肴,從而勞之;便于田頭樹下,飲食勸勉之;因留其餘餚而去。其隋懶者,獨不見勞,各自恥不能致丹,其後無不力田者。聚落以致殷富。
dù wèi nán yáng, shěng ài mín yì, guǎng tà tǔ tián, jùn nèi bǐ shì yīn zú. wèi zhī yǔ yuē: qián yǒu zhào fù, hòu yǒu dù mǔ.
杜為南陽,省愛民役,廣拓土田,郡內比室殷足。為之語曰:「前有召父,後有杜母。」
rèn yán wèi jiǔ zhēn tài shǒu. jiǔ zhēn sú yǐ shè liè wèi yè, bù zhī niú gēng, měi zhì kùn fá. yán nǎi lìng zhù zuò tián qì, jiào zhī kěn pì suì suì kāi guǎng, bǎi xìng chōng gěi.
任延為九真太守。九真俗以射獵為業,不知牛耕,每致睏乏。延乃令鑄作田器,教之墾闢;歲歲開廣,百姓充給。
cí chōng wèi guì yáng lìng, sú bù zhǒng sāng, wú cán zhī sī má zhī lì, lèi jiē yǐ má xǐ tóu zhù yī. mín duò yǔ, shǎo cū lǚ, zú duō pōu liè xuè chū, shèng dōng jiē rán huǒ liǎo jiǔ. chōng jiào mín yì zhǒng sāng zhè, yǎng cán zhī lǚ fù lìng zhǒng níng má. shù nián zhī jiān, dà lài qí lì, yī lǚ wēn nuǎn. jīn jiāng nán zhī sāng cán zhī lǚ, jiē chōng zhī jiào yě.
茨充為桂陽令,俗不種桑,無蠶織、絲麻之利,類皆以麻枲頭貯衣。民惰窳,少粗履,足多剖裂血出,盛冬皆然火燎灸。充教民益種桑柘,養蠶、織履;復令種苧麻。數年之間,大賴其利,衣履溫暖。今江南知桑蠶、織履,皆充之教也。
zhāng kān bài yú yáng tài shǒu, kāi dào tián bā qiān yú qǐng, quàn mín gēng zhǒng, yǐ zhì yīn fù. bǎi xìng gē yuē: sāng wú fù zhī, mài suì liǎng qí zhāng jūn wèi zhèng, lè bù kě zhī.
張堪拜漁陽太守,開稻田八千餘頃,勸民耕種,以致殷富。百姓歌曰:「桑無附枝,麥穗兩歧;張君為政,樂不可支。」
fán zhòng, zì jūn yún, shì shòu zhāng jìng hóu. shì shàn nóng jià, hǎo huò zhí. zhòng xìng wēn hòu, yǒu fǎ dù. sān shì gòng cái, zi sūn zhāo xī lǐ jìng, cháng ruò gōng jiā. qí yíng lǐ chǎn yè, wù wú suǒ qì kè yì tóng lì, gè dé qí yí. gù néng shàng xià lù lì, cái lì suì bèi, zhì nǎi kāi guǎng tián tǔ sān bǎi yú qǐng. qí suǒ qǐ lú shě, jiē yǒu zhòng táng gāo gé, bēi qú guàn zhù. yòu chí yú mù chù, yǒu qiú bì gěi. cháng yù zuò qì wù, xiān zhǒng zǐ qī, shí rén chī zhī rán jī yǐ suì yuè, jiē dé qí yòng, xiàng zhī xiào zhě, xián qiú jiǎ yān. zī zhì jù wàn, ér zhèn shàn zōng zú, ēn jiā xiāng lǘ. wài sūn hé shì, xiōng dì zhēng cái, zhòng chǐ zhī, yǐ tián èr qǐng, jiě qí fèn sòng, xiàn zhōng chēng měi. qí sù suǒ jiǎ dài rén jiān shù bǎi wàn, yí lìng fén xuē wén qì. zé jiā wén zhě jiē cán, zhēng wǎng cháng zhī. cháng jiè qí zǐ yuē: fù guì yíng yì, wèi yǒu néng zhōng zhě. wú fēi bù xǐ róng shì yě, tiān dào è mǎn ér hǎo qiān, qián shì guì qī, jiē míng jiè yě. bǎo shēn quán jǐ, qǐ bù lè zāi!
樊重,字君雲,諡壽張敬侯。世善農稼,好貨殖。重性溫厚,有法度。三世共財,子孫朝夕禮敬,常若公家。其營理產業,物無所棄;課役童隸,各得其宜。故能上下戮力,財利歲倍,至乃開廣田土三百餘頃。其所起廬舍,皆有重堂高閣,陂渠灌注。又池魚牧畜,有求必給。嘗欲作器物,先種梓、漆,時人嗤之;然積以歲月,皆得其用,向之笑者,咸求假焉。貲至巨萬,而賑贍宗族,恩加鄉閭。外孫何氏,兄弟爭財,重恥之,以田二頃,解其忿訟,縣中稱美。其素所假貸人間數百萬,遺令焚削文契。責家聞者皆慚,爭往償之。常戒其子曰:「富貴盈溢,未有能終者。吾非不喜榮勢也,天道惡滿而好謙,前世貴戚,皆明戒也。保身全己,豈不樂哉!」
wáng jǐng wèi lú jiāng tài shǒu, bǎi xìng bù zhī niú gēng, zhì dì lì yǒu yú, ér shí cháng bù zú. jǐng nǎi jiào mín yòng lí gēng, kěn pì bèi duō, jìng nèi fēng gěi. yòu xùn lìng cán zhī, wèi zuò fǎ zhì, zhe yú xiāng tíng.
王景為廬江太守,百姓不知牛耕,致地力有餘,而食常不足。景乃教民用犁耕,墾闢倍多,境內豐給。又訓令蠶織,為作法制,著於鄉亭。
wáng fú yuē: yī fū bù gēng, tiān xià shòu qí jī yī fù bù zhī, tiān xià shòu qí hán. jīn jǔ sú shě běn nóng, qū shāng jiǎ, shì zé yī fū gēng, bǎi rén shí zhī yī fù sāng, bǎi rén yī zhī. yǐ yī fèng bǎi, shú néng gōng zhī!
王符曰:「一夫不耕,天下受其飢;一婦不織,天下受其寒。今舉俗舍本農,趨商賈,是則一夫耕,百人食之;一婦桑,百人衣之。以一奉百,孰能供之!」
cuī shí wèi wǔ yuán, tǔ yí má xǐ, ér sú bù zhī zhī jī. mín dōng yuè wú yī, jī xì cǎo wò qí zhōng. jiàn lì, zé yī cǎo ér chū. shí wèi zuò fǎng jī zhī rèn zhī jù yǐ jiào, mín dé yǐ miǎn hán kǔ.
崔寔為五原,土宜麻枲,而俗不知織績。民冬月無衣,積細草臥其中。見吏,則衣草而出。寔為作紡績、織紝之具以教,民得以免寒苦。
liú táo yuē: mín kě bǎi nián wú huò, bù kě yī zhāo yǒu jī, gù shí wèi zhì jí yě.
劉陶曰:「民可百年無貨,不可一朝有飢,故食為至急也。」
chóu lǎn wèi pú tíng zhǎng, quàn rén shēng yè, wèi zhì kē lìng, zhì yú guǒ cài wèi xiàn, jī shǐ yǒu shù. nóng shì jì bì, nǎi lìng zǐ dì qún jū jiù xué. qí piāo qīng yóu zì zhě, jiē yì yǐ tián sāng, yán shè kē fá. gōng zhù sàng shì, zhèn xù qióng guǎ. qī nián, chēng dà huà.
仇覽為蒲亭長,勸人生業,為制科令,至於果菜為限,雞豕有數。農事既畢,乃令子弟群居就學。其剽輕游恣者,皆役以田桑,嚴設科罰。躬助喪事,賑恤窮寡。期年,稱大化。
dù jī wèi hé dōng, quàn gēng sāng, kè mín chù zì niú cǎo mǎ, xià dǎi jī tún, jiē yǒu zhāng chéng, jiā jiā fēng shí. rán hòu xìng xué xiào, jǔ xiào tì. hé dōng suì ān.
杜畿為河東,勸耕桑,課民畜牸牛、草馬,下逮雞豚,皆有章程,家家豐實。然後興學校,舉孝悌。河東遂安。
tóng huī chú bù qí lìng, ruò lì chēng qí zhí, rén xíng shàn shì, jiē cì jiǔ yáo yǐ quàn lì zhī. gēng zhī zhǒng shōu, jiē yǒu tiáo zhāng. yī jìng qīng jìng.
童恢除不其令,若吏稱其職,人行善事,皆賜酒肴以勸勵之。耕、織、種、收,皆有條章。一境清靜。
qí mín yào shù: huáng fǔ lóng wèi dūn huáng. dūn huáng sú bù xiǎo zuò lóu lí jí zhǒng, rén niú gōng lì jì fèi, ér shōu gǔ gèng shǎo. lóng nǎi jiào zuò lóu lí, suǒ shěng yōng lì guò bàn, dé gǔ jiā wǔ. yòu dūn huáng sú, fù nǚ zuò qún, luán suō rú yáng cháng, yòng bù yī pǐ. lóng yòu jìn gǎi zhī, suǒ shěng fù bù zī.
《齊民要術》:皇甫隆為敦煌。敦煌俗不曉作耬犁;及種,人牛功力既費,而收谷更少。隆乃教作耬犁,所省傭力過半,得谷加五。又敦煌俗,婦女作裙,孿縮如羊腸,用布一匹。隆又禁改之,所省復不貲。
tóng zhǒng wèi bù qí lìng, lǜ mín yǎng yī zhū cí jī sì tóu, yǐ gōng jì sì, sǐ mǎi guān mù.
僮種為不其令,率民養一豬、雌雞四頭,以供祭祀,死買棺木。
yán péi wèi jīng zhào, nǎi lìng zhěng qiān mò, shù sāng guǒ. yòu kè yǐ xián yuè qǔ cái, shǐ de zhuǎn xiāng jiào jiàng zuò chē. yòu kè mín wú niú zhě, lìng chù zhū tóu guì shí mài yǐ mǎi niú. shǐ zhě mín yǐ wèi fán, yī èr nián jiān, jiā yǒu dīng chē yǐn dà niú, zhěng dùn yǐn fēng zú.
顏裴為京兆,乃令整阡陌,樹桑果。又課以閒月取材,使得轉相教匠作車。又課民無牛者,令畜豬;投貴時賣以買牛。始者民以為煩,一二年間,家有丁車引、大牛,整頓引豐足。
qiào zǐ yuē: cháo fā ér xī yì sù, qín zé cài yíng qīng kuāng. qiě gǒu yǒu yǔ máo, bù zhī bù yī bù néng rú cǎo yǐn shuǐ, bù gēng bù shí. ān kě yǐ bù zì lì zāi?
譙子曰:「朝發而夕異宿,勤則菜盈傾筐。且苟有羽毛,不織不衣;不能茹草飲水,不耕不食。安可以不自力哉?」
lǐ héng yú wǔ líng lóng yáng zhōu shàng zuò zhái, zhǒng gān jú qiān shù. chì ér yuē: wú zhōu lǐ, yǒu qiān tóu mù nú, bù zé rǔ yī shí, suì shàng yī pǐ juàn, yì kě zú yòng yǐ. jú chéng, suì dé juàn shù qiān pǐ.
李衡於武陵龍陽洲上作宅,種甘橘千樹。敕兒曰:「吾州里,有千頭木奴,不責汝衣食,歲上一匹絹,亦可足用矣。」橘成,歲得絹數千匹。
zhòng zhǎng zǐ yuē: tiān wèi zhī shí, ér wǒ bù nóng, gǔ yì bù kě dé ér qǔ zhī. qīng chūn zhì yān, shí yǔ jiàng yān, shǐ zhī gēng tián, zhōng zhī fǔ guǐ, duò zhě fǔ zhī, qín zhě zhōng zhī. shí jí bù wèi, ér shàng hū shí yě zāi?
仲長子曰:「天為之時,而我不農,谷亦不可得而取之。青春至焉,時雨降焉,始之耕田,終之簠簋,惰者釜之,勤者鍾之。時及不為,而尚乎食也哉?」
běi wèi xīn zuǎn, bài hé nèi cì shǐ, dū quàn nóng sāng, qīn zì jiǎn shì, qín zhě zī yǐ wù bó, duò zhě jiā yǐ zuì.
北魏辛纂,拜河內刺史,督勸農桑,親自檢視,勤者資以物帛,惰者加以罪。
wèi chén sī wáng yuē: hán zhě, bù tān chǐ yù, ér sī duǎn hè jī zhě, bù yuàn qiān jīn, ér měi yī shí.
魏陳思王曰:「寒者,不貪尺玉,而思短褐;飢者,不願千金,而美一食。」
jìn huán xuān zhèn xiāng yáng, quàn kè nóng sāng, huò zài chú lěi yú yáo xuān, huò qīn yún huò yú lǒng mǔ.
晉桓宣鎮襄陽,勸課農桑,或載鉏耒於軺軒,或親耘獲於壟畝。
táng zhāng quán yì wèi hé nán yǐn, jīng huáng cháo zhī luàn, jì yǐ qín zōng quán sūn rú cán bào, jū mín bù mǎn bǎi hù, sì yě jù wú gēng zhě. quán yì zhāo huái liú sàn, quàn zhī shù yì. shù nián zhī hòu, dū chéng fāng qū, jiàn fù jiù zhì zhū xiàn hù kǒu, lǜ jiē guī fù sāng má wèi rán, yě wú kuàng tǔ. quán yì míng chá, rén bù néng qī, ér wèi zhèng kuān jiǎn. chū jiàn tián chóu měi zhě, zhé xià mǎ yǔ liáo zuǒ gòng guān zhī, zhào tián zhǔ láo yǐ jiǔ shí. yǒu cán mài shàn shōu zhě, huò qīn zhì qí jiā, xī hū chū lǎo yòu, cì yǐ chá cǎi yī wù. mín jiān yán: zhāng gōng bù xǐ shēng jì, jiàn zhī wèi cháng xiào dú jiàn jiā mài liáng jiǎn zé xiào ěr!
唐張全義為河南尹,經黃巢之亂,繼以秦宗權、孫儒殘暴,居民不滿百戶,四野俱無耕者。全義招懷流散,勸之樹藝。數年之後,都城坊曲,漸復舊制;諸縣戶口,率皆歸復;桑麻蔚然,野無曠土。全義明察,人不能欺,而為政寬簡。出見田疇美者,輒下馬與僚佐共觀之,召田主勞以酒食。有蠶麥善收者,或親至其家,悉呼出老幼,賜以茶彩衣物。民間言:「張公不喜聲伎,見之未嘗笑;獨見佳麥良繭則笑耳!」
yǒu tián huāng huì zhě, zé jí zhòng zhàng zhī. huò sù yǐ fá rén niú, nǎi zhào qí lín lǐ, zé zhī yuē: bǐ chéng fá rén niú, hé bù zhù zhī? zhòng jiē xiè, nǎi shì zhī. yóu shì lín lǐ yǒu wú xiāng zhù, gù bǐ hù jiē yǒu xù jī, xiōng nián bù jī, suì chéng fù shù yān.
有田荒穢者,則集眾杖之。或訴以「乏人牛」,乃召其鄰里,責之曰:「彼誠乏人牛,何不助之?」眾皆謝,乃釋之。由是鄰里有無相助,故比戶皆有蓄積,凶年不飢,遂成富庶焉。
lǐ xí yù, cháng wèi zi sūn yuē: wú fù jīng yǒu tián shí qǐng, néng gēng zhī, zú yǐ shí hé nèi qiān shù sāng, shì zhī, kě yǐ yī néng qín cǐ, wú zī yú rén yǐ.
李襲譽,嘗謂子孫曰:「吾負京有田十頃,能耕之,足以食;河內千樹桑,事之,可以衣;能勤此,無資於人矣。」