strong bo duì guà shèng zhǔ jīng xīn fǎng zhèn gōng gāo rén dé bìng strong
卜兌卦聖主驚心 訪震宮高人得病
què shuō qián qín, zì jiàn wén shí liù nián xià sì yuè zài kāi fēng fǔ cí bié le jūn shī, qù qǐng lóng yú fù wèi. tā shì cǎo máo bù yī, cóng wèi zhān yè tiān yán, yuán yào yuē tóng shǐ bīn zhèng qià qù de. nà shí guǎng líng fǔ dìng, yán jiāng liǎng àn, gè yǒu zhòng bīng bǎ shǒu, nán lái běi wǎng de, zǒng bù xǔ xíng zǒu, qián jì jiǔ què cóng wéi yáng ér zǒu tōng zhōu, dào rú gāo dù hǎi, zhì jiāng yīn, biàn dá wú mén. shǐ bīn yǔ qián qín, yuán shì sù jiāo, kuò bié yǐ jiǔ, zhī dào shì sǐ shēng bù néng zài huì de, jīn hū yuǎn guī xiāng fǎng, yòu yuē tóng qǐng dì zhǔ fù wèi, shǐ bīn bù shèng dà xǐ. jí tóng qǐ shēn dào pǔ jiāng, yuē le zhèng qià, zì qú zhōu ér zhì jiāng xī, zhuǎn rù hú guǎng, dá qián zhōng, dǐ yún nán zhī hé qū zhōu.
卻說錢芹,自建文十六年夏四月在開封府辭別了軍師,去請龍輿復位。他是草茅布衣,從未瞻謁天顏,原要約同史彬、鄭洽去的。那時廣陵甫定,沿江兩岸,各有重兵把守,南來北往的,總不許行走,錢祭酒卻從維揚而走通州,到如皋渡海,至江陰,便達吳門。史彬與錢芹,原是素交,闊別已久,只道是死生不能再會的,今忽遠歸相訪,又約同請帝主復位,史彬不勝大喜。即同起身到浦江,約了鄭洽,自衢州而至江西,轉入湖廣,達黔中,抵雲南之和曲州。
xún zhì shī zi shān zhī bàn yán, shēn lín mì qìng, wēi yí qū zhé, zài céng luán yōu ào zhè chù, dé yī máo ān, yán yuē bái lóng, gài qǔ bái lóng yú fú zhī yì. shǐ bīn qǐ fēi ér rù, zhǐ yǒu wǔ chuán. dì dú zuò pú tuán zhī shàng, bìng róng qiáo cuì, gū yǐng qī liáng. sān rén qì bài yú dì, dì xǐ jí ér bēi, xiāng duì dà tòng. shǐ bīn jí wèn: xī xián děng hé zài? dì yuē: yīng néng yīng xián, jiē zú yú hè qìng shān zhī dà xǐ ān. zhǐ shèng chéng jì yī rén, yīn wǒ zú jí wèi yù, xià shān qiú yào, jīn rì zhǐ cān dé yī zhǎn mí zhōu, bù tè wú zhāi mǐ, yì wú rén chuī cuàn. yán wèi bì, dì yǔ sān rén yòu bù jué shī shēng tòng kū. shǐ bīn děng qì zòu dào: zhè cì yīn qián jì jiǔ cōng cōng qǐ chéng, wèi zēng dài xiē fāng wù, xìng náng zhōng yǒu yì yǐ mǐ, shàng kě chōng jī. dì yán: wǒ zhèng bù shí qián jì jiǔ, wú cóng sī xiǎng. shǐ bīn jiù jiāng qián jiāng tóng yáo shàn qín wáng, jí jīn shǐ mò jù zòu. zhèng qià biàn qù shí qǔ sōng zhī, jí quán qiāo huǒ, zhǔ yì yǐ rén zhōu sòng zhì dì qián. dì lüè jìn shǎo xǔ, xiàng shǐ zhèng èr rén yuē: qián jì jiǔ cǎo yě zhī shì, nǎi shǐ zé qín wáng, jì ér pò zéi, jīn yòu fǎng zhèn yú wàn lǐ zhī wài. zì chuāi dé báo yǐ zhì piāo líng, hé kè dāng cǐ ài dài? shǐ zhèng qí shēng yuē: qián qín fěi zhǐ qǐng yè shèng róng, tè wèi fèng yíng shèng jià fù wèi ér lái. qián qín yīn zòu: dì shī jūn shī yǔ qí jiù dà chén zhōng yì zǐ dì jí sì hǎi lí shù, yǎng wàng shèng zhǔ huí luán shén qiè. jīn zhě huái yáng yǐ bá, zhōng yuán yì dìng, qǔ nán qǔ běi, yì rú fǎn zhǎng. nèi wài jiāo wǔ, jūn yǒu zhí shì, wéi chén qǐ dé xián shēn, kě yǐ bá shè, tè yuē èr chén tóng lái dūn qǐng. fú wéi shèng zhǔ bù yǐ cǎo máo ér zé zhī, chén shí xìng shèn. dì xǐ yuē: zhèn zú jí wèi yù, shēn tǐ wèi jiàn, ěr děng qiě zàn zhù yú cǐ, xiāng shāng jiù dào.
尋至獅子山之半岩,深林密箐,逶迤曲折,在層巒幽奧這處,得一茅庵,顏曰「白龍」,蓋取白龍魚服之意。史彬啟扉而入,止有五椽。帝獨坐蒲團之上,病容憔悴,孤影淒涼。三人泣拜於地,帝喜極而悲,相對大慟。史彬亟問:「希賢等何在?」帝曰:「應能、應賢,皆卒於鶴慶山之大喜庵。止剩程濟一人,因我足疾未愈,下山求藥,今日止餐得一盞糜粥,不特無齋米,亦無人炊爨。」言未畢,帝與三人又不覺失聲慟哭。史彬等泣奏道:「這次因錢祭酒匆匆起程,未曾帶些方物,幸囊中有薏以米,尚可充飢。」帝言:「我正不識錢祭酒,無從思想。」史彬就將錢將同姚善勤王,及今始末具奏。鄭洽便去拾取松枝,汲泉敲火,煮薏以仁粥送至帝前。帝略進少許,向史、鄭二人曰:「錢祭酒草野之士,乃始則勤王,洎而破賊,今又訪朕於萬里之外。自揣德薄以致飄零,何克當此愛戴?」史、鄭齊聲曰:「錢芹匪止請謁聖容,特為奉迎聖駕復位而來。」錢芹因奏:「帝師、軍師與耆舊大臣、忠義子弟及四海黎庶,仰望聖主迴鑾甚切。今者淮揚已拔,中原亦定,取南取北,易如反掌。內外交武,均有職事,唯臣乞得閒身,可以跋涉,特約二臣同來敦請。伏惟聖主不以草茅而責之,臣實幸甚。」帝喜曰:「朕足疾未愈,身體未健,爾等且暫住於此,相商就道。」
cì rì, chéng jì yǐ qǐ dé yào ěr bìng zhāi mǐ huí lái, yǔ sān rén xiāng jiàn, gè xī xū yī fān, bèi shù le lái yì. dì wèi chéng jì yuē: zhèn jīn yù wǎng, wèi zhī jiāng lái shǐ zhōng, rǔ qí wèi wǒ bo zhī. jì nǎi fén xiāng bù shī, yǔ zhū chén suí dì xiàng nán dǎo bài bì, shì dé duì zhī guī mèi. jì è rán shī sè yuē: dà xiōng! dà xiōng! cǐ xíng duàn hū bù kě. qián qín děng xún qí guà yáo, jì yuē: duì zhǔ kǒu zhī ér shǔ jīn. jīn zhě, dāo bīng zhī xiàng kǒu shé zhě, xìn biàn zhī duān. fāng jīn chūn lìng, jīn wèi néng shèng mù, zì rán wú lài, yī jiāo xià lìng, huǒ lái kè jīn, qí shì bì bài. qiě tài suì gān zhī jiē jīn, bì yǔ huǒ zhàn, zhàn zé wēi wáng yǐ! yòu guī mèi, nǚ zhī zhōng zhě yě. kàn qǐ lái, dà shī yī qù, ér dì shī zhī shì yǐ bì, bì jiāng piāo rán yuǎn jǔ, zé nèi zhī xìn biàn shēng, ér wài zhī bīng gē yì zhì. yǔ qí bù néng zhōng shǐ, mò ruò zài guān dòng jìng, shù wú hòu huǐ. dì shěn yín yuē: zhè bù fù le tā shí jǐ zài xīn qín róng mǎ zhī gōng me? suí wèn sān rén: zhuāng děng xiáng chá kě fǒu, gè shū yǐ jiàn, yǐ dìng xíng zhǐ, hé rú? zhèng qià xiān duì yuē: chén wèi zhì jì nán, shí bù gǎn yì cè. shǐ bīn yuē: chén suī dào guò jì nán, jiàn guò tā jūn chén, yì wèi néng nì liào jiāng lái. wéi dì shī què shì jīn xiān jiàng shì, bù liàn chén āi fù guì de. ruò dà shī fù wèi, zé jūn chén zhī lǐ, jì yǒu nán yán, ér nán nǚ zhī xián, yòu fù yì qǐ. guà zhào zhī piāo rán yuǎn jǔ, nǎi lǐ zhī suǒ bì rán, yì pāo zhī suǒ bì zhì. dì shī yī qù, tuō yǒu nèi xìn wài wǔ, yòu shuí dé ér jìn zhī? chéng dào rén suǒ yě. qián qín zòu dào: shǐ bīn chéng jì yán dì shī xíng zhǐ zì shì wú cuò, dàn chén yǔ lǚ jūn zhōu xuán shù yuè, jiàn qí zuò yòng, zhēn mìng shì qí cái, suǒ wèi tiān shēng lǐ chéng yǐ wèi shè jì zhě. yòu gāo xián níng, xiàng wèi tiě xuàn móu shì, dān xīn lǐn hé dé, zì néng wèi bì xià xuē píng nì zéi, diàn ān wǔ shì, hé zài hu dì shī zhī gāo fēi yuǎn jǔ zāi! zhèng qià yuē: jì jiǔ zhī yán, shuí yuē bù rán? rán yì yǒu shuō yān. rén xīn bù tóng, xián rú qí miàn, nà néng rén rén zhōng yì, gè gè tóng chóu? jí rú dà shī dāng yáng zhī rì, zài tíng zhū chén, shuí zhōng shuí jiān, shuí néng shǒu xí dé? bú dào lì hài guān tóu, ān jiàn xūn yóu gè bié? dì shī bù qù, sì hū wàn rén yī xīn dì shī yī qù, huò yì rén gè yǒu xīn, ān néng yǐ èr sān rén zhī zhōng ér gài qí yú zāi! chéng jì yuē: zhèng qià zhī yán, zhēn kān dé pò.
次日,程濟已乞得藥餌並齋米回來,與三人相見,各欷歔一番,備述了來意。帝謂程濟曰:「朕今欲往,未知將來始終,汝其為我卜之。」濟乃焚香布蓍,與諸臣隨帝向南禱拜畢,筮得「兌之歸妹。」濟愕然失色曰:「大凶!大凶!此行斷乎不可。」錢芹等詢其卦繇,濟曰:「兌主口知而屬金。金者,刀兵之象;口舌者,釁變之端。方今春令,金未能勝木,自然無賴,一交夏令,火來克金,其勢必敗。且太歲干支皆金,必與火戰,戰則危亡矣!又歸妹,女之終者也。看起來,大師一去,而帝師之事已畢,必將飄然遠舉,則內之釁變生,而外之兵戈亦至。與其不能終始,莫若再觀動靜,庶無後悔。」帝沈吟曰:「這不負了他十幾載辛勤戎馬之功麼?」隨問三人:「妝等詳察可否,各抒已見,以定行止,何如?」鄭洽先對曰:「臣未至濟南,實不敢臆測。」史彬曰:「臣雖到過濟南,見過他君臣,亦未能逆料將來。唯帝師確是金仙降世,不戀塵埃富貴的。若大師復位,則君臣之禮,既有難言,而男女之嫌,又復易起。卦兆之飄然遠舉,乃理之所必然,亦拋之所必至。帝師一去,脫有內釁外侮,又誰得而禁之?程道人所也。」錢芹奏道:「史彬、程濟言帝師行止自是無錯,但臣與呂軍周旋數月,見其作用,真命世奇才,所謂天生李晟以為社稷者。又高咸寧,向為鐵鉉謀士,丹心凜合德,自能為陛下削平逆賊,奠安五室,何在乎帝師之高飛遠舉哉!」鄭洽曰:「祭酒之言,誰曰不然?然亦有說焉。人心不同,咸如其面,那能人人忠義,個個同仇?即如大師當陽之日,在廷諸臣,誰忠誰奸,誰能首席得?不到利害關頭,安見熏蕕各別?帝師不去,似乎萬人一心;帝師一去,或亦人各有心,安能以二三人之忠而概其餘哉!」程濟曰:「鄭洽之言,真勘得破。」
dì yòu wèn shǐ bīn yuē: xiàng zhě gāo chì qǐng de jiāng xī zhāng dào rén, zhǎn le tā yī gè hóu jīng, zhèn suī wèi mù jī, dàn dé zhī dào tú chuán wén. guǒ yǒu cǐ shì me? shǐ bīn duì yuē: rán. chéng yǒu zhī, chén yì bù néng zhī qí wěi qū. dì yuē: ruò wú cǐ yī duān, zhèn yǐ zǎo fù jì nán, qiě fù le dà wèi, zài tú shǐ zhōng. zhǐ wèi cǐ shì kě yí, suǒ yǐ xiàng zhě chóu chú wèi dìng. mù xià guà zhào yòu jiàn dà xiōng, zhèn zhī bù wǎng jué yǐ. chéng jì yuē: ruò huí jué tā bù wǎng, zé yòu bù kě. dāng rì zài shén lè guān bo dé kūn guà, dì sān yáo wú chéng yǒu zhōng. chén yǐ duàn dìng, jīn rì zhī guī mèi, yì zhèng yǔ cǐ sì zì xiāng hé. dà yuē zhǔ qí shì zhě, jiē shí xīn wèi guó, suǒ yún dà xiōng zhī xiàng, bù shēng yú qí xià, zé fā yú qí wài, qǐ kě bìng zhōng yì ér jué zhī? chén yǒu yī cè, mò ruò zàn yǐ zú jí cí zhī, ér fěng qí zhí dǎo běi píng, jiān bǐ yàn guān, rán hòu dà shī yì jù běi què ér fù wèi, zé yǐ wú wài wǔ, jí yǒu nèi xìn, róng yì xiāo chú. zhì ruò jīn líng gāo chì, zì kě zhāo fǔ zhī, yǐ xǐ fēng yú tā chù. zhèng qià yuē: bǐ yì bù fú, dāng rú zhī hé? chéng jì yuē: zòng shǐ nán běi píng fēn, rán zì gǔ yǐ lái, běi kě bìng nán, nán bù néng jiān běi. yǐ shì qiáng, zǒng zài xī běi. zhè qiě xiē fù wèi hòu, zài háng shāng què.
帝又問史彬曰:「向者高熾請的江西張道人,斬了他一個猴精,朕雖未目擊,但得之道途傳聞。果有此事麼?」史彬對曰:「然。誠有之,臣亦不能知其委曲。」帝曰:「若無此一端,朕已早赴濟南,且復了大位,再圖始終。只為此事可疑,所以向者躊躇未定。目下卦兆又見大凶,朕之不往決矣。」程濟曰:「若回絕他不往,則又不可。當日在神樂觀卜得坤卦,第三爻『無成有終』。臣已斷定,今日之『歸妹』,亦正與此四字相合。大約主其事者,皆實心為國,所云大凶之象,不生於其下,則發於其外,豈可並忠義而絕之?臣有一策,莫若暫以足疾辭之,而諷其直搗北平,殲彼燕冠,然後大師意據北闕而復位,則已無外侮,即有內釁,容易消除。至若金陵高熾,自可招撫之,以徙封於他處。」鄭洽曰:「彼亦不服,當如之何?程濟曰:「縱使南北平分,然自古以來,北可並南,南不能兼北。以士強,總在西北。這且些復位後,再行商榷。」
shǐ zhèng èr rén, jiē yǐ chéng jì zhī yán wèi shàn, wéi qián qín yòu zòu yuē: luán yú bú zhù, zé zhōng yì shī wàng, jiù chén yí lǎo, bì zhì sàn qù. mò ruò xiān fā shǒu zhào, bǐ chén děng jī fù què xià, lìng jí xìng bīng tǎo kòu, shèng jià xú xú ér lái, zhù bì jīng xiāng zhī shàng yóu, yǐ qí běi píng dǐ dìng, shù jǐ kě yǐ ān wèi rén xīn. dì chén sī yī huì, wèi chéng jì děng: qián qín zhī yán, shēn wèi shè jì, qǐ kě kōng yán yǐ fù zhī? zhèn zhī zǐ wén huǒ kuí, jīn yǐ zhǎng chéng, xiàn zài qián zhōng lí píng dì fāng, xiān qù xún tā, sòng zhì jì nán, quán wèi jiān guó. zài yǒu zhèn jì sǐ nán zhū chén zhī wén, jí cóng wáng zhū chén zhī liè chuán bǎi yú piān, jiē zhèn zhī qīn bǐ. zài yǒu huái xiǎng gōng què zhū shī, yī bìng fēng qù. bǐ zhū chén jiàn zhī rú jiàn zhèn yán, hé rú? sì chén jiē qì ér dùn shǒu yuē: shèng cái shén shàn. qí jì wén yǔ liè chuán, jiē xì yuán gǎo, wéi shī lìng lù yī cè, lüè jì shù shǒu yú zuǒ:
史、鄭二人,皆以程濟之言為善,唯錢芹又奏曰:「鑾輿不住,則忠義失望,舊臣遺老,必致散去。莫若先發手詔,俾臣等齎赴闕下,令即興兵討寇,聖駕徐徐而來,駐蹕荊襄之上游,以俟北平底定,庶幾可以安慰人心。」帝沈思一會,謂程濟等:「錢芹之言,深為社稷,豈可空言以復之?朕之子文火奎,今已長成,現在黔中黎平地方,先去尋他,送至濟南,權為監國。再有朕祭死難諸臣之文,及從亡諸臣之列傳百餘篇,皆朕之親筆。再有懷想宮闕諸詩,一併封去。俾諸臣見之如見朕顏,何如?」四臣皆泣而頓首曰:「聖裁甚善。」其祭文與列傳,皆系原稿,唯詩另錄一冊,略記數首於左:
fēng chén yī xī hū nán qīn, tiān mìng qián yí sì hǎi xīn. fèng fǎn dān shān hóng rì yuǎn, lóng guī cāng hǎi bì yún shēn.
風塵一夕忽南侵,天命潛移四海心。鳳返丹山紅日遠,龍歸滄海碧雲深。
cǐ wēi yǒu xiàng xīng hái gǒng, yù lòu wú shēng shuǐ zì shěn. yáo xiǎng jìn chéng jīn yè yuè, liù gōng yóu wàng cuì huá lín.
此微有象星還拱,玉漏無聲水自沈。遙想禁城今夜月,六宮猶望翠華臨。
yòu tí jīn zhú luó yǒng ān
——右題金竺羅永庵
yuè bà luó yán qìng lǎn qiāo, xiào kàn huáng wū jì tuán piāo. nán lái dān lì qiān céng jiǒng, běi wàng tiān mén wàn lǐ yáo.
閱罷《欏嚴》磬懶敲,笑看黃屋寄團飄。南來癉癘千層迥,北望天門萬里遙。
kuǎn duàn jiǔ wàng fēi fèng niǎn, jiā shā xīn huàn gǔn lóng páo. bǎi guān cǐ rì zhī hé chù, wéi yǒu qún wū zǎo wǎn cháo.
款段久忘飛鳳輦,袈裟新換袞龍袍。百官此日知何處,唯有群烏早晚朝。
yòu tí hè qìng dà xǐ ān
——右題鶴慶大喜庵
lù dī sōng shāo jiàn nà yī, é méi shān bàn yuè lún wēi.
露滴松梢濺衲衣,峨眉山半月輪微。
dēng lín bù dài dōng qiào shǒu, yáo jiàn yún cóng gù guó fēi.
登臨不待東翹首,遙見雲從故國飛。
yòu dēng é méi kǒu zhàn
——右登峨眉口占
bà qì liáng shì yǐ fēi, huāng tái gù jī shàng yī xī
霸氣涼事已非,荒台故跡尚依希
chǔ gē zhào wǔ jīn hé zài, dàn jiàn chūn qín rào shù tí
楚歌趙舞今何在,但見春禽繞樹啼
yòu dēng zhāng tái huái gǔ
——右登章台懷古
dì qīn shǒu xiě bì, yǔ wén zhāng hé zuò yī juàn, jiā yǐ jiān fēng, shàng tí: jì jiǔ qián qín zhuǎn zòu dì shī ruì lǎn. qián qín bài shǒu ér shòu. dì fù lùn yuē: zhèn bìng wèi quán, xū dé yī èr rén péi shì. shǐ bīn liú zài yú cǐ, rǔ yǔ zhèng qià èr rén, kě zhì lí píng céng zhǎng guān jiā, wèn yǒu liào píng yú mǒu nián jì yǎng de céng wén huǒ kuí, běn xìng zhū shì. yī huì zhe le, biàn shù zhèn mìng, tóng fù jì nán jiān guó. huò jí dēng jī, yì wú fáng yú dà tǐ, bǐ bù dé táng sù zōng líng wǔ jí wèi yě. nà shí zhèn huí jìng yǎng yǐ yú wǎn jǐng, gèng jué suì yì. qián qín yòu zòu: chén děng qù fǎng dōng gōng, bì yǒu gè píng jù cái hǎo. ruò zhǐ kōng yán, bǐ shàng rú hé kěn xìn? dì yuē: zhèn fù zǐ bié yǐ shí nián, rú jīn xiāng huì, yě rèn bù dé. dāng rì dōng gōng bì shàng, dài zhe yī fù hàn yù diāo chéng líng lóng pán lóng de zhuó ér, cāng huáng zhī jì, diē huài qí yī. zhǐ zhè jù huà dāng zuò píng jù bà. qián qín zhèng qià, suì bài cí qǐ xíng.
帝親手寫畢,與文章合作一卷,加以緘封,上題:「祭酒錢芹轉奏帝師睿覽。」錢芹拜手而受。帝復論曰:「朕病未詮,須得一、二人陪侍。史彬留在於此,汝與鄭洽二人,可至黎平曾長官家,問有廖平於某年寄養的曾文火奎,本姓朱氏。一會着了,便述朕命,同赴濟南監國。或即登基,亦無妨於大體,比不得唐肅宗靈武即位也。那時朕回靜養以娛晚景,更覺遂意。」錢芹又奏:「臣等去訪東宮,必有個憑據才好。若只空言,彼上如何肯信?」帝曰:「朕父子別已十年,如今相會,也認不得。當日東宮臂上,帶着一副漢玉雕成玲瓏盤龍的鐲兒,倉皇之際,跌壞其一。只這句話當作憑據罷。」錢芹、鄭洽,遂拜辭啟行。
qiě wèn dì de tài zǐ, zěn zài hù píng chāng xìng le céng shì? hái wèi fēn míng gè lái yóu.
且問帝的太子,怎在笏平昌姓了曾氏?還未分明個來由。
dāng dì chū wáng zhī rì, tài zǐ zhǐ yǒu sì líng, shì bù néng xié qiè tóng háng. bīng bù dài láng liào píng, qì qǐng yú dì, nì zhī ér qù. liào píng yuán jí xiāng yáng, dì wǎng hái wú chǔ, měi zhì qí jiā, bù miǎn wèi rén zhī jué, jiù yǒu jiān chén mì gào yú yàn wáng, yàn wáng jí fā tí qí chāo jiā chá kān. xìng kuī xiān yī rì, yǒu lí píng zēng xìng, kè yú xiāng yáng, yǔ liào bīng bù qì hòu, qián yǐ dōng gōng tuō zhī, xié rù qián zhōng. dài tí qí zhì chá kān wú huò, yàn wáng bù néng jiā yǐ shā lù, nǎi jí méi qí chǎn, liú xǐ yú shǔ. hòu liào píng fǎng yú dà xǐ ān, yǐ jīng zhú xì zòu míng. suǒ yǐ jiàn wén dì xiàng zhī tài zǐ zài céng zhǎng guān jiā yě. nà shí qián zhōng shàng wèi shè yǒu fān niè dào fǔ, jiē shǔ liú guān tǔ mù suǒ xiá, ān rán wú shì.
當帝出亡之日,太子止有四齡,勢不能攜挈同行。兵部待郎廖平,泣請於帝,匿之而去。廖平原籍襄陽,帝往還吳楚,每至其家,不免為人知覺,就有奸臣密告於燕王,燕王即發緹騎抄家查勘。幸虧先一日,有黎平曾姓,客於襄陽,與廖兵部契厚,潛以東宮托之,攜入黔中。迨緹騎至察勘無獲,燕王不能加以殺戮,乃籍沒其產,流徙於蜀。後廖平訪於大喜庵,已經逐細奏明。所以建文帝向知太子在曾長官家也。那時黔中尚未設有藩臬道府,皆屬流官土目所轄,安然無事。
zhèng qià èr rén bù zé yī rì, xún dào sī zhōu dì fāng, fán shǔ céng shì, pái jiā fǎng wèn.
鄭洽二人不則一日,尋到思州地方,凡屬曾氏,排家訪問。
yǒu yún yuán shì liào bīng bù lǐng huí chuān zhōng qù le. dà dǐ rèn bù dé èr rén, yǐ cǐ tuī cí, zhuàn dào sì chuān tóng le liào píng lái, zì rán jiāo hái de. mò dào mán yí wú xìn, zhè jiù shì tā bù qīng fù tuō zhī yì. yú shì dì rén fù fǎn chéng dū, fǎng dào píng liú yù suǒ zài wèn shí, qià yòu dào xíng zài qǐng ān qù le. zhèng qià dào: rú jīn yǒu gè dào lǐ, xiān shēng xiān dào jì nán fù mìng, dài wǒ réng zhì dì suǒ, zì rán yù zhe liào sī mǎ, nèi lù zài wǎng lí píng, yíng qǐng dōng gōng, qǐ bù liǎng biàn? qián qín dào: shén miào. yú shì fēn shǒu ér bié.
有雲原是廖兵部領回川中去了。大抵認不得二人,以此推辭,賺到四川同了廖平來,自然交還的。莫道蠻夷無信,這就是他不輕負托之意。於是地人復返成都,訪到平流寓所在問時,恰又到行在請安去了。鄭洽道:「如今有個道理,先生先到濟南復命,待我仍至帝所,自然遇着廖司馬,內陸再往黎平,迎請東宮,豈不兩便?」錢芹道:「甚妙。」於是分手而別。
tiě qín xià zhì kuí jiāng, yí lù hài qǐ bìng lái. zǒng wèi zé qín wáng, dà zhì bù shēn, jīn qǐng fù cí, sù xīn shì suì, yī tuán zhōng yì zhī qì, jié chéng fèn yù. wàn lǐ jiān guān, lù tú xīn kǔ, yòu shòu le cǐ chūn hán, mù nián zhī rén, rú hé jìn dé? zhèng hé zhe gǔ shī liǎng jù yún: pí mǎ shān zhōng chóu rì mù, gū zhōu jiāng shàng wèi chūn hán.
鐵芹下至夔江,一路害起病來。總為則勤王,大志不申,今請復辭,素心示遂,一團忠義之氣,結成憤郁。萬裡間關,路途辛苦,又受了此春寒,暮年之人,如何禁得?正合着古詩兩句云:疲馬山中愁日暮,孤舟江上畏春寒。
xìng ér yī yè piān zhōu yǐ dá jīng zhōu. lǚ jūn shī jí lìng yī rù shuài fǔ. jiàn qí bìng tǐ kùn dùn, bù biàn wèn jí fù mìng. guò le jǐ rì, yù jiā chén zhòng. jūn shī yī lǐ tōng shén, zǎo zhī bù qǐ, suì huǎn yán yú jì jiǔ yuē: xiān shēng tuō yǒu bù huì, yíng luán dà shì, shuí néng dài zòu? yú yì bù fáng cóng róng xiě chéng yī gǎo, yǐ bèi yì wài. qián qín huí yán: mǒu yǐ niàn jí yú cǐ. jūn shī suí lìng shàn shū zhě zhuō bǐ shì, jì jiǔ zhú jù niàn chū dà lüè yún:
幸而一葉扁舟已達荊州。呂軍師即令衣入帥府。見其病體困頓,不便問及復命。過了幾日,愈加沉重。軍師醫理通神,早知不起,遂緩言於祭酒曰:「先生脫有不諱,迎鑾大事,誰能代奏?愚意不妨從容寫成一稿,以備意外。」錢芹回言:「某已念及於此。」軍師隨令善書者捉筆是,祭酒逐句念出大略云:
chén qín tóng shǐ bīn zhèng qià, zhí zhì diān nán wǔ dìng fǔ zhī shī zi shān, xìng de jìn dì yú bái lóng ān nèi. dì jiǔ huàn zú jí, lóng yán qiáo cuì, shèng tǐ yíng bù néng mìng jià. fèng dì yú zhǐ, lìng zhèng qià jí chén, qián wǎng qián zhōng zhī sī zhōu zhǎng guān sī jiā, dūn qǐng dōng gōng xiān lái jiān guó. bù yì zēng xìng yǐ xī rì bīng bù shì láng chén liào píng fù tuō, bì yù yuán rén jiàn miàn. chén děng suí fǎng zhì xī chuān, liǎng yuè yǒu yú, fāng dé zhù zhǐ. ér liào píng yòu yú shù rì qián fù xíng zài qǐng ān yǐ. zhèng qià suì yǔ chén fēn lù, lìng chén xiān fù dì shī zhī mìng, qià yī yù liào píng, hǎo qǐng yuán chǔ yǔ dì jià tóng xìng jì nán yě. dú shì chén nián shuāi fú báo, bù huò zhuī péi qí jiù zhī bān, dǔ shèng míng zhī dà diǎn, yǎng fù dì shī zāi péi, sǐ yǒu yú hàn! wài huáng dì chì fù jì wén liè chuán, bìng shī yī hán, mìng chén zhuǎn zòu dì shī ruì lǎn dìng duó.
臣芹同史彬、鄭洽,直至滇南武定府之獅子山,幸得覲帝於白龍庵內。帝久患足疾,龍顏憔悴,聖體贏不能命駕。奉帝俞旨,令鄭洽及臣,前往黔中之思州長官司家,敦請東宮先來監國。不意曾姓以昔日兵部侍郎臣廖平付託,必欲原人見面。臣等隨訪至西川,兩月有餘,方得住址。而廖平又於數日前赴行在請安矣。鄭洽遂與臣分路,令臣先復帝師之命,洽一遇廖平,好請元儲與帝駕同幸濟南也。獨是臣年衰福薄,不獲追陪耆舊之班,睹聖明之大典,仰負帝師栽培,死有餘憾!外皇帝敕付祭文、列傳,並詩一函,命臣轉奏帝師睿覽定奪。
lǚ jūn shī kàn le, fāng zhī qián jiàng yǐ jīng miàn shèng, fù wèi yǒu qī, xīn qiè xīn xǐ. suì lüè wèi rùn sè, shàn chéng shū biǎo.
呂軍師看了,方知錢匠已經面聖,復位有期,心切欣喜。遂略為潤色,繕成疏表。
yuè sān rì, qián qín dà hū: shèng zhǔ, hé shí fù qì sān shēng ér zú. jūn shī yì wèi huī tì, suí cǎo shū wèi qǐng zèng shì, bìng qián qín yí biǎo fēi zòu què xià. kāi fǔ yáo xiāng qīn shì hán liàn, fǔ guān tòng kū. hòu bo zàng yú jīng shān zhī yáng, zèng wèi fāng wài shǎo zōng bó yíng luán shǐ yún, màn yún sǐ sǐ shēng shēng, qí jiù bù guī xíng què shuí zhī xiān xiān hòu hòu, jùn yì jǐn dá míng tíng. kàn xià huí xù chū hé rú.
越三日,錢芹大呼:「聖主,何時復泣」三聲而卒。軍師亦為揮涕,隨草疏為請贈諡,並錢芹遺表飛奏闕下。開府姚襄親視含殮,撫棺慟哭。後卜葬於荊山之陽,贈為「方外少宗伯迎鑾使」雲,漫雲死死生生,耆舊不歸行闕;誰知先先後後,俊乂盡達明廷。看下回敘出何如。