yīn chá zhī zhèng, pì yù wù lèi, yǐ jué wù qí yì yě. wài shāng zé nèi gū, shàng huò zé xià yí yí zé qīn zhě bù yòng, huò　 zé shì zhě shī dù shī dù zé luàn móu, luàn móu zé guó wēi, guó wēi zé bù ān. shì yǐ sī zhě lǜ yuǎn, yuǎn lǜ zhě ān, wú lǜ zhě wēi. fù zhě dé zhì, pín zhě shī shí, shén ài tài fèi, duō cáng hòu wáng, jié cái xiàng mǎi, wú gōng zì zhuān, yǒu shì zhòng zhě fán, fán shēng yú dài. chuán lòu zé shuǐ rù, náng chuān zé nèi kōng shān xiǎo wú shòu, shuǐ qiǎn wú yú, shù ruò wú cháo qiáng huài wū qīng, dī jué shuǐ yàng jí zǒu zhě pū, ān xíng zhě chí chéng wēi zhě qiǎn, lǚ bīng zhě jù, shè quán zhě nì, yù shuǐ zhě dù, wú jí zhě bù jì, shī lǚ zhě yuǎn gù, shǎng fá zhě shěng gōng, bù chéng zhě shī xìn. chún wáng chǐ hán, máo luò pí dān. ā sī luàn yán, piān tīng zhě shēng huàn. shàn móu zhě shèng, è móu zhě fēn. shàn zhī quàn è, rú chūn yǔ zé. qí lín yì chéng, nú dài nán xí. bù shì zhě máng, bù tīng zhě lóng. gēn shāng zé yè kū, yè kū zé huā luò, huā luò zé shí wáng. zhù xì zé wū qīng, běn xì zé mò náo, xià xiǎo zé shàng bēng. bù biàn hēi bái, qì tǔ qǔ shí, hǔ yáng tóng qún. yī pò zhě bǔ, dài duǎn zhě xù. nòng dāo zhě shāng shǒu, dǎ tiào zhě shāng zú. xǐ bù bì jiāng hé, yào zhī què gòu mǎ bù bì qí jì, yào zhī jí zú xián bù bì shèng rén, yào zhī zhì tōng. zǒng zhī, yǒu wǔ dé: yī yuē jìn bào zhǐ bīng, èr yuē shǎng xián fá zuì, sān yuē ān rén hé zhòng, sì yuē bǎo dà dìng gōng, wǔ yuē fēng náo jù chán, cǐ zhī wèi wǔ dé.
阴察之政，譬喻物类，以觉悟其意也。外伤则内孤，上惑则下疑；疑则亲者不用，惑　则视者失度；失度则乱谋，乱谋则国危，国危则不安。是以思者虑远，远虑者安，无虑者危。富者得志，贫者失时，甚爱太费，多藏厚亡，竭财相买，无功自专，懮事众者烦，烦生於怠。船漏则水入，囊穿则内空；山小无兽，水浅无鱼，树弱无巢；墙坏屋倾，堤决水漾；疾走者仆，安行者迟；乘危者浅，履冰者惧，涉泉者溺，遇水者渡，无楫者不济，失侣者远顾，赏罚者省功，不诚者失信。唇亡齿寒，毛落皮单。阿私乱言，偏听者生患。善谋者胜，恶谋者分。善之劝恶，如春雨泽。麒麟易乘，驽骀难习。不视者盲，不听者聋。根伤则叶枯，叶枯则花落，花落则实亡。柱细则屋倾，本细则末挠，下小则上崩。不辨黑白，弃土取石，虎羊同群。衣破者补，带短者续。弄刀者伤手，打跳者伤足。洗不必江河，要之却垢；马不必骐骥，要之疾足；贤不必圣人，要之智通。总之，有五德：一曰禁暴止兵，二曰赏贤罚罪，三曰安仁和众，四曰保大定功，五曰丰挠拒谗，此之谓五德。