chá yí zhī zhèng, wèi chá zhū zǐ zhī sè, bié gōng shāng zhī yīn. gù hóng zǐ luàn zhū sè, yín shēng yí zhèng lè. luàn shēng yú yuǎn, yí shēng yú huò. wù yǒu yì lèi, xíng yǒu tóng sè. bái shí rú yù, yú zhě bǎo zhī yú mù shì zhū, yú zhě qǔ zhī hú háo shì quǎn, yú zhě xù zhī guā lóu shì guā, yú zhě shí zhī. gù zhào gāo zhǐ lù wèi mǎ, qín wáng bù yǐ wèi yí fàn lǐ gòng yuè měi nǚ, wú wáng bù yǐ wèi huò. jì yí wú dìng shì, shì yí wú chéng gōng. gù shèng rén bù kě yǐ yì shuō wèi míng, bì xìn fū bo, zhàn qí jí xiōng. shū yuē: sān rén zhàn, bì cóng èr rén zhī yán. ér yǒu dà yí zhě, móu jí shù rén. gù kǒng zǐ yún: míng jūn zhī zhì, bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn bù zhī rén yě bù huàn wài bù zhī nèi, wéi huàn nèi bù zhī wài bù huàn xià bù zhī shàng, wéi huàn shàng bù zhī xià bù huàn jiàn bù zhī guì, wéi huàn guì bù zhī jiàn. gù shì wèi zhī jǐ zhě sǐ, nǚ wèi yuè jǐ zhě róng, mǎ wèi cè jǐ zhě chí, shén wèi tōng jǐ zhě míng. gù rén jūn jué yù xíng xíng, huàn qí bù míng. huò wú zuì bèi gū, huò yǒu zuì méng shù huò qiáng zhě zhuān cí, huò ruò zhě qīn yuàn huò zhí zhě bèi wǎng, huò qū zhě bù shēn huò yǒu xìn ér jiàn yí, huò yǒu zhōng ér bèi hài, cǐ jiē zhāo tiān zhī nì qì, zāi bào zhī huàn, huò luàn zhī biàn. wéi míng jūn zhì yù àn xíng, wèn qí qíng cí, rú bù xū bù nì, bù wǎng bù bì, guān qí wǎng lái, chá qí jìn tuì, tīng qí shēng xiǎng, zhān qí kàn shì. xíng jù shēng āi, lái jí qù chí, hái gù xū jiē, cǐ yuàn jié zhī qíng bù dé shēn yě. xià zhān dào shì, jiàn qiè tuì hái, chuǎn xī què tīng, chén yín fù jì, yǔ yán shī dù, lái chí qù sù, bù gǎn fǎn gù, cǐ zuì rén yù zì miǎn yě. kǒng zǐ yuē: shì qí suǒ yǐ, guān qí suǒ yóu, chá qí suǒ ān, rén yān shòu zāi! rén yān shòu zāi!
察疑之政，謂察朱紫之色，別宮商之音。故紅紫亂朱色，淫聲疑正樂。亂生於遠，疑生於惑。物有異類，形有同色。白石如玉，愚者寶之；魚目似珠，愚者取之；狐貉似犬，愚者蓄之；栝蔞似瓜，愚者食之。故趙高指鹿為馬，秦王不以為疑；范蠡貢越美女，吳王不以為惑。計疑無定事，事疑無成功。故聖人不可以意說為明，必信夫卜，占其吉凶。《書》曰：「三人占，必從二人之言。」而有大疑者，「謀及庶人」。故孔子云：「明君之治，不患人之不己知，患不知人也」不患外不知內，惟患內不知外；不患下不知上，惟患上不知下；不患賤不知貴，惟患貴不知賤。故士為知己者死，女為悅己者容，馬為策己者馳，神為通己者明。故人君決獄行刑，患其不明。或無罪被辜，或有罪蒙恕；或強者專辭，或弱者侵怨；或直者被枉，或屈者不伸；或有信而見疑，或有忠而被害，此皆招天之逆氣，災暴之患，禍亂之變。惟明君治獄案刑，問其情辭，如不虛不匿，不枉不弊，觀其往來，察其進退，聽其聲響，瞻其看視。形懼聲哀，來疾去遲，還顧吁嗟，此怨結之情不得伸也。下瞻盜視，見怯退還，喘息卻聽，沉吟腹計，語言失度，來遲去速，不敢反顧，此罪人慾自免也。孔子曰：「視其所以，觀其所由，察其所安，人焉瘦哉！人焉瘦哉！」