rú lín sān
儒林三
mǎ zōng lián zi ruì chén sūn sān jùn zhāng huì yán zi chéng sūn jiāng chéng zhī hǎo yì xíng chén shòu qí zǐ qiáo cōng xiè zhèn hé zhì yùn sūn jīng shì kē héng xǔ zōng yàn lǚ fēi péng shěn mèng lán sòng shì luò yán kě jūn yán yuán zhào jiāo xún zi tíng hǔ gù fèng máo zhōng huái lǐ zhōng sì lǐ fù sūn xiōng chāo sūn dì yù sūn hú chéng gǒng hú bǐng qián zhū jiàn líng shǔ xuē chuán jūn liú féng lù sòng xiáng fèng dài wàng léi xué qí wáng xuān líng cuī shù hú péi huī yáng dà yù liú wén qí zi yù sōng sūn shòu céng fāng shēn dīng yàn wáng yún céng zhāo lín bó tóng lǐ fǔ píng liǔ xìng ēn dì róng zōng xǔ guì lín zhōng wén zhēng méi yù chén lǐ hóu kāng hóu dù guì wén càn zhèng zhēn zōu hàn xūn wáng sōng liú bǎo nán zi gōng miǎn lóng qǐ ruì miáo kuí páng dà kūn chén lì chén huàn jīn è huáng shì sān zi yǐ zhōu yú yuè zhāng wén hǔ wáng kǎi yùn wáng xiān qiān sūn yí ràng zhèng gǎo sòng shū shēng fǎ wěi táng
马宗梿子瑞辰 孙三俊 张惠言子成孙 江承之 郝懿行 陈寿祺子乔枞 谢震 何治运 孙经世 柯蘅 许宗彦 吕飞鹏沈梦兰 宋世荦 严可均严元照 焦循子廷琥 顾凤毛 锺怀 李锺泗 李富孙兄超孙 弟遇孙 胡承珙胡秉虔 朱珔 凌曙薛传均 刘逢禄宋翔凤 戴望 雷学淇王萱龄 崔述 胡培翚杨大堉 刘文淇子毓崧 孙寿曾 方申 丁晏 王筠 曾钊林伯桐 李黼平 柳兴恩弟荣宗 许桂林 锺文烝 梅毓 陈澧侯康 侯度 桂文灿 郑珍邹汉勋 王崧 刘宝楠子恭冕 龙启瑞苗夔 庞大堃 陈立 陈奂金鹗 黄式三子以周 俞樾张文虎 王闿运 王先谦 孙诒让郑杲宋书升 法伟堂
mǎ zōng lián, zì qì zhī, tóng chéng rén. yóu jǔ rén guān dōng liú xiàn jiào yù. jiā qìng liù nián chéng jìn shì, yòu yī nián zú. shǎo cóng jiù shì yáo nài xué shī gǔ wén cí, suǒ zuò duō chén bó jué lì, jì ér jīng tōng gǔ xùn jí dì lǐ zhī xué. xiāng jǔ shí, yǐ jiě lún yǔ guò wèi shēng táng hé yú gǔ zhì, dà xīng zhū guī jí bá zhī. hòu cóng shào jìn hán rèn dà chūn wáng niàn sūn yóu, qí xué yì jìn. cháng yǐ jiě jīng bì xiān tōng xùn gǔ, ér zǎi jí jí bó, wèi yǒu huì chéng yī biān zhě, nǎi xié tóng zhì sūn xīng yǎn ruǎn yuán zhū xī gēng fēn yùn biān lù, shì nán xuán zhōng chuò. qí hòu yuán shì xué jiāng zhè, cuì zhū míng sù wèi jīng jí cuàn gǔ, qí fán lì yóu zōng lián suǒ shǒu dìng yě. shēng píng dūn shí, guǎ shì hào, wéi yǐ zhù shù wéi lè. cháng zhuàn zuǒ shì bǔ zhù sān juǎn, bó zhēng hàn wèi zhū rú zhī shuō, bù gǒu tóng lì yì. suǒ zhe bié yǒu máo zhèng shī gǔ xùn kǎo zhèng zhōu lǐ zhèng zhù shū zhèng gǔ liáng chuán shū zhèng shuō wén zì yì guǎng zhèng zhàn guó cè dì lǐ kǎo nán hǎi yù lín hé pǔ cāng wú sì jùn yán gé kǎo lǐng nán shī chāo, gòng shù shí juǎn, xiào jīng táng shī chāo èr juǎn.
马宗梿,字器之,桐城人。由举人官东流县教谕。嘉庆六年成进士,又一年卒。少从舅氏姚鼐学诗、古文词,所作多沉博绝丽,既而精通古训及地理之学。乡举时,以解论语过位、升堂合於古制,大兴朱珪亟拔之。后从邵晋涵、任大椿、王念孙游,其学益进。尝以解经必先通训诂,而载籍极博,未有汇成一编者,乃偕同志孙星衍、阮元、朱锡庚分韵编录,適南旋中辍。其后元视学江、浙,萃诸名宿为经籍篡诂,其凡例犹宗梿所手订也。生平敦实,寡嗜好,惟以著述为乐。尝撰左氏补注三卷,博徵汉、魏诸儒之说,不苟同立异。所著别有毛郑诗诂训考证、周礼郑注疏证、穀梁传疏证、说文字义广证、战国策地理考、南海郁林合浦苍梧四郡沿革考、岭南诗钞,共数十卷,校经堂诗钞二卷。
zi ruì chén, zì yuán bó. jiā qìng shí wǔ nián jìn shì, xuǎn hàn lín yuàn shù jí shì. sàn guǎn, gǎi gōng bù yíng shàn sī zhǔ shì. zhuó láng zhōng, yīn shì guà wù, fā shèng jīng xiào lì. xuán shǎng zhǔ shì, zòu liú gōng bù, bǔ yuán wài láng. fù zuò shì fā wǎng hēi lóng jiāng, wèi jǐ shì guī. lì zhǔ jiāng xī bái lù dòng shān dōng yì shān ān huī lú yáng shū yuàn jiǎng xí. fā nì xiàn tóng chéng, zhòng jīng zǒu, zéi xié zhī jiàng, ruì chén dà yán yuē:" wú qián hàn lín yuàn shù jí shì gōng bù dōu shuǐ sī yuán wài láng mǎ ruì chén yě! wú mìng èr zi tuán liàn xiāng bīng, jīn zhòng zi sǐ, shǎo zǐ cóng jūn, wú qǐ jiàng zéi zhě yé?" zéi zhí qí fā ruò qí bèi ér yōng zhī xíng. xíng shù lǐ, mà yù lì, suì sǐ, nián qī shí jiǔ. shì wén, xù yīn rú lì, chì jiàn zhuān cí.
子瑞辰,字元伯。嘉庆十五年进士,选翰林院庶吉士。散馆,改工部营缮司主事。擢郎中,因事罣误,发盛京效力。旋赏主事,奏留工部,补员外郎。复坐事发往黑龙江,未几释归。历主江西白鹿洞、山东峄山、安徽庐阳书院讲席。发逆陷桐城,众惊走,贼胁之降,瑞辰大言曰:“吾前翰林院庶吉士、工部都水司员外郎马瑞辰也!吾命二子团练乡兵,今仲子死,少子从军,吾岂降贼者耶?”贼执其发爇其背而拥之行。行数里,骂愈厉,遂死,年七十九。事闻,恤荫如例,敕建专祠。
ruì chén qín xué zhù shū, mào ér bù juàn. cháng wèi:" shī zì qí lǔ hán sān jiā jì wáng, shuō shī zhě yǐ máo shī wèi zuì gǔ. jù zhèng zhì dá zhāng yì yún:' zhù shī zōng máo wéi zhǔ, máo yì yǐn lüè, zé gèng biǎo míng.' shì zhèng jūn dà zhǐ, běn yǐ shù máo, qí jiān shī gǎi dú, fēi jǐn yì zhuàn. ér zhèng yì huò wù yǐ wéi máo zhèng yì yì. zhèng jūn xiān cóng zhāng gōng zǔ shòu hán, fán jiān xùn yì máo zhě, duō běn hán shuō. qí dá zhāng yì yì yún:' rú yǒu bù tóng, jí xià jǐ yì.' ér zhèng yì yòu huò wù hé chuán jiān wèi yī. máo shī yòng gǔ wén, qí jīng zì duō jiǎ jiè, lèi jiē běn yú shuāng shēng dié yùn, ér zhèng yì huò yǒu wèi dá." yú shì nǎi zhuàn máo shī chuán jiān tōng shì sān shí èr juǎn, yǐ sān jiā biàn qí yì tóng, yǐ quán jīng míng qí yì lì, yǐ gǔ yīn gǔ yì zhèng qí é hù, yǐ shuāng shēng dié yùn bié qí tōng jiè. dǔ shǒu jiā fǎ, yì jù tōng shēn. tóng shí cháng zhōu chén huàn zhe máo shī chuán shū, yì wèi zhuān mén zhī xué. yóu shì zhì máo shī zhě duō tuī cǐ liǎng jiā zhī shū.
瑞辰勤学著书,耄而不倦。尝谓:“诗自齐、鲁、韩三家既亡,说诗者以毛诗为最古。据郑志答张逸云:‘注诗宗毛为主,毛义隐略,则更表明。’是郑君大旨,本以述毛,其笺诗改读,非尽易传。而正义或误以为毛、郑异义。郑君先从张恭祖受韩,凡笺训异毛者,多本韩说。其答张逸亦云:‘如有不同,即下己意。’而正义又或误合传、笺为一。毛诗用古文,其经字多假借,类皆本於双声、叠韵,而正义或有未达。”於是乃撰毛诗传笺通释三十二卷,以三家辨其异同,以全经明其义例,以古音、古义证其譌互,以双声、叠韵别其通借。笃守家法,义据通深。同时长洲陈奂著毛诗传疏,亦为专门之学。由是治毛诗者多推此两家之书。
zi sān jùn, zì mìng zhī. yōu gòng shēng. jǔ xiào lián fāng zhèng, xué zōng chéng zhū. yǐ guó nàn jiā chóu, fèn yù shā zéi. xián fēng sì nián liù yuè, lǜ liàn yǒng zhuī zéi zhì zhōu yú chéng, lì zhàn sǐ, nián sān shí wǔ. zhe yǒu mǎ zhēng jūn yí jí.
子三俊,字命之。优贡生。举孝廉方正,学宗程、朱。以国难家仇,愤欲杀贼。咸丰四年六月,率练勇追贼至周瑜城,力战死,年三十五。著有马徵君遗集。
zhāng huì yán, zì gāo wén, wǔ jìn rén. shǎo shòu yì jīng, jí tōng dà yì. nián shí sì wèi tóng zǐ shī, xiū xué lì xíng, dūn lǐ zì shǒu, rén jiē chēng jìng. jiā qìng sì nián jìn shì, shí dà xué shì zhū guī wèi lì bù shàng shū, yǐ huì yán xué xíng tè zòu gǎi shù jí shì, chōng shí lù guǎn zuǎn xiū guān. liù nián, sàn guǎn, gǎi bù shǔ, guī fù tè zòu shòu hàn lín yuàn biān xiū. qī nián, zú, nián sì shí yǒu èr.
张惠言,字皋闻,武进人。少受易经,即通大义。年十四为童子师,修学立行,敦礼自守,人皆称敬。嘉庆四年进士,时大学士朱珪为吏部尚书,以惠言学行特奏改庶吉士,充实录馆纂修官。六年,散馆,改部属,珪复特奏授翰林院编修。七年,卒,年四十有二。
huì yán xiāng huì liǎng shì jiē chū zhū guī mén, wèi cháng yǐ suǒ néng zì yì, mò rán suí qún dì zǐ jìn tuì ér yǐ. guī qián chá dé zhī, zé dà xǐ, gù lǚ jìn dá zhī, ér huì yán yì yín yín xiāng zhēng bù gǎn yǐn. guī yán tiān zǐ dāng yǐ kuān dà dé mín, huì yán yán:" guó jiā chéng píng bǎi nián yú, zhì rén hán yù, yuǎn chū hàn táng sòng zhī shàng, lì mín xí yú kuān dà, gù jiān niè méng yá qí jiān, yí dà shēn fá yǐ sù nèi wài zhī zhèng." guī yán tiān zǐ dāng yōu yǒu guò dà chén, huì yán yán:" yōng wěi zhī bèi, xìng zhì tōng xiǎn, fù huài cháo tíng fǎ dù, xī quán zhī dāng hé suǒ yòng?" guī xǐ jìn yān yǎ zhī shì, huì yán yán" dāng jìn nèi zhì guān fǔ wài zhì jiāng yì zhě", yǔ tóng xiàn hóng liàng jí yú guǎng zuò zhēng zhī.
惠言乡、会两试皆出朱珪门,未尝以所能自异,默然随群弟子进退而已。珪潜察得之,则大喜,故屡进达之,而惠言亦龂龂相诤不敢隐。珪言天子当以宽大得民,惠言言:“国家承平百年馀,至仁涵育,远出汉、唐、宋之上,吏民习於宽大,故奸孽萌芽其间,宜大伸罚以肃内外之政。”珪言天子当优有过大臣,惠言言:“庸猥之辈,幸致通显,复坏朝廷法度,惜全之当何所用?”珪喜进淹雅之士,惠言言“当进内治官府、外治疆埸者”,与同县洪亮吉於广坐诤之。
huì yán shǎo wèi cí fù, nǐ sī mǎ xiàng rú yáng xióng zhī wén. jí zhuàng, yòu xué hán yù ōu yáng xiū. zhuàn shū chū xué lǐ yáng bīng, hòu xué hàn bēi é jí shí gǔ wén. cháng fèng mìng yì shèng jīng zhuàn liè shèng jiā zūn hào yù bǎo, huì yán yán yú dāng shì, wèi jiù cáng bǎo bù dé mó zhì yòu wèi hàn lín fèng mìng zhuàn liè shèng bǎo, yí zòu qǐng chí yì, yǐ gé yú lì bù guǒ xíng.
惠言少为词赋,拟司马相如、扬雄之文。及壮,又学韩愈、欧阳修。篆书初学李阳冰,后学汉碑额及石鼓文。尝奉命诣盛京篆列圣加尊号玉宝,惠言言於当事,谓旧藏宝不得磨治;又谓翰林奉命篆列圣宝,宜奏请驰驿,以格於例不果行。
shēng píng jīng sī jué rén, cháng cóng shè jīn bǎng wèn gù, qí xué yào guī liù jīng, ér yóu shēn yì lǐ. zhe yǒu zhōu yì yú shì yì yú shì xiāo xī, xù yuē:" zì hàn chéng dì shí, liú xiàng jiào shū, kǎo yì shuō, yǐ wéi zhū yì jiā jiē zǔ tián hé yáng shū dīng jiāng jūn, dà yì lüè tóng, wéi jīng shì wèi yì. ér mèng xǐ shòu yì jiā yīn yáng, qí shuō yì běn yú qì, ér hòu yǐ rén shì míng zhī. bā guà liù shí sì xiàng, sì zhèng qī shí èr hòu, biàn tōng xiāo xī, zhū rú zǔ shù zhī, mò néng jù. dāng hàn zhī jì nián, fú fēng mǎ róng zuò yì zhuàn, shòu zhèng kāng chéng zuò yì zhù. ér jīng zhōu mù liú biǎo kuài jī tài shǒu wáng lǎng yǐng chuān xún shuǎng nán yáng sòng zhōng jiē yǐ yì míng jiā, gè yǒu suǒ shù. wéi fān chuán mèng shì xué, jì zuò yì zhù, zòu shàng zhī xiàn dì. fān zhī yán yì, yǐ yīn yáng xiāo xī liù yáo, fā huī páng tōng, shēng jiàng shàng xià, guī yú qián yuán yòng jiǔ ér tiān xià zhì. yī wù qǔ lèi, guàn chuān bǐ fù, shǐ ruò suǒ suì, jí qí chén shēn jiě bō, lí gēn sàn yè, chàng mào tiáo lǐ, suì yú dà dào, hòu rú hǎn néng tōng zhī. zì wèi wáng bì yǐ xū kōng zhī yán jiě yì, táng lì zhī xué guān, ér hàn shì zhū rú zhī shuō wēi, dú zī zhōu lǐ dǐng zuò zuò zhōu yì jí jiě, pō cǎi gǔ yì jiā yán, ér fān zhù wèi duō. qí hòu gǔ shū jǐn wáng, ér sòng dào shì chén tuán yǐ yì zào wèi lóng tú, qí tú liú mù yǐ wéi yì zhī hé tú luò shū yě, hé nán shào yōng yòu wèi xiān tiān hòu tiān zhī tú, sòng zhī shuō yì zhě xī rán zōng zhī, yǐ zhì yú jīn, láo bù kě bá, ér yì yīn yáng zhī dà yì, gài jǐn huì yǐ. dà qīng yǒu tiān xià, yuán hé zhēng shì huì dòng, shǐ kǎo gǔ yì mèng jīng xún zhèng yú shì, zuò yì hàn xué, yòu zì wèi jiě shì, yuē zhōu yì shù. rán duō shí yú wáng fèi zhī hòu, zuǒ yòu cǎi huò, shí wú èr sān. qí suǒ shù dà dī zōng mí yú shì, ér wèi néng jǐn tōng, zé páng zhēng tā shuō yǐ hé zhī. gài cóng táng wǔ dài sòng yuán míng xiǔ huài sǎn luàn qiān yǒu yú nián, qū qū xiū bǔ shōu shí, yù yī dàn ér qí dào fù míng, sī gù nán yě. fān zhī xué jì suì, yòu jù jiàn mǎ zhèng xún sòng shì shū, kǎo qí shì fǒu, gù qí yì wèi jīng. yòu gǔ shū wáng, ér hàn wèi shī shuō kě jiàn zhě shí yú jiā, rán wéi zhèng xún yú sān jiā lüè yǒu gěng gài kě zhǐ shuō, ér yú yóu jiào bèi. rán zé qiú qī shí zi zhī wēi yán, tián hé yáng shū dīng jiāng jūn zhī suǒ chuán zhě, shě yú shì zhī zhù, qí hé suǒ zì yān? gù qiú qí tiáo guàn, míng qí tǒng lì, shì qí yí zhì, xìn qí wáng quē, wèi yú shì yì jiǔ juǎn yòu biǎo qí dà zhǐ, wèi xiāo xī èr juǎn." yòu zhe yǒu yú shì yì lǐ èr juǎn, yú shì yì hòu yī juàn, yú shì yì yán èr juǎn.
生平精思绝人,尝从歙金榜问故,其学要归六经,而尤深易、礼。著有周易虞氏义、虞氏消息,序曰:“自汉成帝时,刘向校书,考易说,以为诸易家皆祖田何、杨叔、丁将军,大义略同,惟京氏为异。而孟喜受易家阴阳,其说易本於气,而后以人事明之。八卦六十四象,四正七十二候,变通消息,诸儒祖述之,莫能具。当汉之季年,扶风马融作易传,授郑康成作易注。而荆州牧刘表、会稽太守王朗、颍川荀爽、南阳宋忠皆以易名家,各有所述。唯翻传孟氏学,既作易注,奏上之献帝。翻之言易,以阴阳消息六爻,发挥旁通,升降上下,归於乾元用九而天下治。依物取类,贯穿比附,始若琐碎,及其沉深解剥,离根散叶,畅茂条理,遂於大道,后儒罕能通之。自魏王弼以虚空之言解易,唐立之学官,而汉世诸儒之说微,独资州李鼎祚作周易集解,颇采古易家言,而翻注为多。其后古书尽亡,而宋道士陈抟以意造为龙图,其徒刘牧以为易之河图、洛书也,河南邵雍又为先天、后天之图,宋之说易者翕然宗之,以至於今,牢不可拔,而易阴阳之大义,盖尽晦矣。大清有天下,元和徵士惠栋,始考古义孟、京、荀、郑、虞氏,作易汉学,又自为解释,曰周易述。然掇拾於亡废之后,左右采获,十无二三。其所述大氐宗祢虞氏,而未能尽通,则旁徵他说以合之。盖从唐、五代、宋、元、明朽坏散乱千有馀年,区区修补收拾,欲一旦而其道复明,斯固难也。翻之学既邃,又具见马、郑、荀、宋氏书,考其是否,故其义为精。又古书亡,而汉、魏师说可见者十馀家,然唯郑、荀、虞三家略有梗概可指说,而虞尤较备。然则求七十子之微言,田何、杨叔、丁将军之所传者,舍虞氏之注,其何所自焉?故求其条贯,明其统例,释其疑滞,信其亡阙,为虞氏义九卷;又表其大旨,为消息二卷。”又著有虞氏易礼二卷,虞氏易候一卷,虞氏易言二卷。
chū, huì dòng zuò zhōu yì shù, dà zhǐ zūn yú fān, bǔ yǐ zhèng xún zhū rú, xué zhě yǐ wèi néng zhuān yī shǎo zhī. yí zhēng ruǎn yuán wèi hàn rén zhī yì, mèng fèi zhū jiā, gè yǒu shī chéng, shì bù néng hé. huì yán chuán yú shì yì, jí chuán hàn mèng shì yì yǐ, gū jīng jué xué yě. huì yán yòu zhe zhōu yì zhèng shì yì sān juǎn, zhōu yì xún shì jiǔ jiā yì yī juàn, zhōu yì zhèng xún yì sān juǎn, yì yì bié lù shí sì juǎn, yì wěi lüè yì sān juǎn, yì tú tiáo biàn èr juǎn. qí yì yì bié lù xù, wèi bù jìn jiàn qí cí ér yù lùn qí shì fēi, yóu yǐ piān yán jué yù yě. gù qí suǒ zhe, jiē yǔ yí yú shì yì zhě. yú lǐ yǒu yí lǐ cí yī juàn, dú yí lǐ jì èr juǎn, jiē tè jīng shěn. yòu yǒu míng kē wén wǔ juǎn, cí yī juàn.
初,惠栋作周易述,大旨遵虞翻,补以郑、荀诸儒,学者以未能专一少之。仪徵阮元谓汉人之易,孟、费诸家,各有师承,势不能合。惠言传虞氏易,即传汉孟氏易矣,孤经绝学也。惠言又著周易郑氏义三卷,周易荀氏九家义一卷,周易郑荀义三卷,易义别录十四卷,易纬略义三卷,易图条辨二卷。其易义别录序,谓不尽见其辞而欲论其是非,犹以偏言决狱也。故其所著,皆羽仪虞氏易者。於礼有仪礼词一卷,读仪礼记二卷,皆特精审。又有茗柯文五卷,词一卷。
zi chéng sūn, zì yàn wéi. shǎo shí, huì yán kè yǐ shuō wén, lìng fēn liù shū pǔ zhī, chéng xiàng xíng èr juǎn. huì yán zhe shuō wén xié shēng pǔ, wèi jìng ér zú, chéng sūn hòu cóng zhuāng shù zǔ yóu, dé qí dà yào, nǎi xù chéng zhī. juàn dì piān lì duō suǒ zēng yì, fán wǔ shí juǎn. qí shū fēn zhōng tóng hōng lín yán kuāng róng zhēn shēn qiān qī yì yī zhī pí sī jiū mào lóu qū èr shí bù, cǐ nǎi yú máo shī zhōng niān qí zuì xiān chū zhī zì wèi jiàn shǒu, jiā yǐ yì yùn qū yùn, ér yòu yǐ shuō wén zhī shēng fēn cóng zhī, lí rán bù wěn, yǒu gè jiā suǒ wèi jí zhě. cháng yǐ shì yí zhēng ruǎn yuán, yuán tàn qí chāo zhuō jīng xì. chéng sūn jiān jīng tiān xué, tóng lǐ dǒng yòu chéng mò, wèi xiào kān qí yí shū. yòu zhe yǒu duān xū miǎn yī jū wén jí.
子成孙,字彦惟。少时,惠言课以说文,令分六书谱之,成象形二卷。惠言著说文谐声谱,未竟而卒,成孙后从庄述祖游,得其大要,乃续成之。卷第篇例多所增易,凡五十卷。其书分中、僮、薨、林、岩、筐、荣、蓁、诜、千、萋、肄、揖、支、皮、丝、鸠、芼、蒌、岨二十部,此乃於毛诗中拈其最先出之字为建首,加以易韵、屈韵,而又以说文之声分从之,犁然不紊,有各家所未及者。尝以示仪徵阮元,元叹其超卓精细。成孙兼精天学,同里董祐诚殁,为校刊其遗书。又著有端虚勉一居文集。
jiāng chéng zhī, zì ān fǔ, shè xiàn rén. xué yú huì yán. shí dì zǐ cóng huì yán shòu yì lǐ zhě shí shù, qí shēng dǒng shì xī shòu yì, tōng yīn yáng wǔ háng jiā yán chéng zhī jiān shòu yì lǐ, zhe yǒu zhōu yì yáo yì yú shì yì biàn biǎo yí lǐ míng wù zhèng shì shī pǔ, nián jǐn shí yǒu bā.
江承之,字安甫,歙县人。学於惠言。时弟子从惠言受易、礼者十数,其甥董士锡受易,通阴阳五行家言;承之兼受易、礼,著有周易爻义、虞氏易变表、仪礼名物、郑氏诗谱,年仅十有八。
hǎo yì xíng, zì xún jiǔ, qī xiá rén. jiā qìng sì nián jìn shì, shòu hù bù zhǔ shì. èr shí wǔ nián, bǔ jiāng nán sī zhǔ shì. dào guāng sān nián, zú, nián liù shí jiǔ.
郝懿行,字恂九,栖霞人。嘉庆四年进士,授户部主事。二十五年,补江南司主事。道光三年,卒,年六十九。
yì xíng wéi rén qiān tuì, nè ruò bù chū kǒu, rán zì shǒu lián jiè, bù qīng yú rén jìn jiē. yù fēi sù zhī zhě, xiāng duì jìng rì wú yī yǔ, dài tán lùn jīng yì, zé dié dié wàng juàn. suǒ jū sì bì xiāo rán, tíng yuàn péng hāo cháng mǎn, tóng pú bù bèi, yì xíng chǔ zhī yàn rú. fú chén láng shǔ, shì guān zhī róng cuì, ruò wú yǔ yú jǐ zhě, ér yī sì lì yú zhù shù, lòu xià sì gǔ zhě sì shí nián. suǒ zhe yǒu ěr yǎ yì shū shí jiǔ juǎn, chūn qiū shuō lüè shí èr juǎn, chūn qiū bǐ yī juàn, shān hǎi jīng jiān shū shí bā juǎn, yì shuō shí èr juǎn, shū shuō èr juǎn.
懿行为人谦退,讷若不出口,然自守廉介,不轻与人晋接。遇非素知者,相对竟日无一语,迨谈论经义,则喋喋忘倦。所居四壁萧然,庭院蓬蒿常满,僮仆不备,懿行处之晏如。浮沉郎署,视官之荣悴,若无与於己者,而一肆力於著述,漏下四鼓者四十年。所著有尔雅义疏十九卷,春秋说略十二卷,春秋比一卷,山海经笺疏十八卷,易说十二卷,书说二卷。
yì xíng cháng yuē:" shào jìn hán ěr yǎ zhèng yì sōu jí jiào guǎng, rán shēng yīn xùn gǔ zhī yuán, shàng duō yōng hé, gù xiān fā míng. jīn yú zuò yì shū, yú zì jiè shēng zhuǎn chù, cí fán bù shā, dài yù míng qí suǒ yǐ rán." yòu yuē:" yú tián jū duō zài, yù cǎo mù chóng yú yǒu fú zhī zhě, bì xún qí míng, xiáng chá qí xíng, kǎo zhī gǔ shū, yǐ zhēng qí rán fǒu. jīn zī shū zhōng qí yì yú jiù shuō zhě, jiē jīng mù yàn, fēi píng xiōng yì, cǐ yú shū suǒ yǐ bié hū shào shì yě." yì xíng zhī yú ěr yǎ, yòng lì zuì jiǔ, gǎo fán shù yì, chuí mò ér hòu chéng. yú gǔ xùn tóng yì, míng wù yí sì, bì xiáng jiā biàn lùn, shū tōng zhèng míng, gù suǒ zào jiào jìn hán wèi shēn. gāo yóu wáng niàn sūn wèi zhī diǎn yuè, jì yí zhēng ruǎn yuán kān xíng. yuán zǒng cái huì shì shí, cóng jīng yì zhōng shí bá yì xíng zhě yě.
懿行尝曰:“邵晋涵尔雅正义蒐辑较广,然声音训诂之原,尚多壅阂,故鲜发明。今余作义疏,於字借声转处,词繁不杀,殆欲明其所以然。”又曰:“余田居多载,遇草木蟲鱼有弗知者,必询其名,详察其形,考之古书,以徵其然否。今兹疏中其异於旧说者,皆经目验,非凭胸肊,此余书所以别乎邵氏也。”懿行之於尔雅,用力最久,藁凡数易,垂殁而后成。於古训同异,名物疑似,必详加辨论,疏通证明,故所造较晋涵为深。高邮王念孙为之点阅,寄仪徵阮元刊行。元总裁会试时,从经义中识拔懿行者也。
qí jiān shū shān hǎi jīng, yuán yǐn gè jí, zhèng míng biàn wù, shì kān shū miù, cí qǔ yǎ xún. ruǎn yuán wèi wú shì guǎng zhù zhēng yǐn suī bó, shī zhī wú zá bì yuán xiào běn, dìng zhèng wén zì shàng duō shū lüè wéi yì xíng jīng ér bù záo, bó ér bù làn.
其笺疏山海经,援引各籍,正名辨物,事刊疏谬,辞取雅驯。阮元谓吴氏广注徵引虽博,失之芜杂;毕沅校本,订正文字尚多疏略;惟懿行精而不凿,博而不滥。
yì xíng qī wáng zhào yuán, zì ruì yù. bó shè jīng shǐ, dāng shí zhù shū jiā, yǒu" gāo yóu wáng fù zǐ, qī xiá hǎo fū fù" zhī mù. zhe yǒu shī shuō yī juàn, liè nǚ zhuàn bǔ zhù bā juǎn, fù nǚ lù yī juàn, nǚ xiào yī juàn. yòu yǔ yì xíng yǐ shī dá wèn, yì xíng lù zhī wèi shī wèn qī juǎn, qí ěr yǎ yì shū yì jiān qǔ zhào yuán shuō tā zhe yǒu shī jīng shí yí yī juàn, jí zhǒng zhōu shū jí yào yī juàn, zhú shū jì nián jiào zhèng shí sì juǎn, xún zǐ bǔ zhù yī juàn, jìn sòng shū gù yī juàn, bǔ jìn shū xíng fǎ zhì yī juàn, shí huò zhì yī juàn, wén jí shí èr juǎn. zhào yuán yòu yǒu liè xiān chuán jiào zhèng èr juǎn.
懿行妻王照圆,字瑞玉。博涉经史,当时著书家,有“高邮王父子,栖霞郝夫妇”之目。著有诗说一卷,列女传补注八卷,附女录一卷,女校一卷。又与懿行以诗答问,懿行录之为诗问七卷,其尔雅义疏亦间取照圆说;他著有诗经拾遗一卷,汲冢周书辑要一卷,竹书纪年校正十四卷,荀子补注一卷,晋宋书故一卷,补晋书刑法志一卷,食货志一卷,文集十二卷。照圆又有列仙传校正二卷。
chén shòu qí, zì gōng fǔ, mǐn xiàn rén. shǎo néng wén. nián shí bā, tái wān píng, zhuàn shàng fú kāng ān bǎi yùn shī bìng xù, chén bó jué lì, chuán sòng yī shí. jiā qìng sì nián chéng jìn shì, xuǎn hàn lín yuàn shù jí shì, sàn guǎn shòu biān xiū. xún gào guī, xìng zhì xiào, bù rěn yán shì, jiā pín wú shí, fù mìng zhī rù dōu. jiǔ nián, chōng guǎng dōng xiāng shì fù kǎo guān. shí èr nián, chōng hé nán xiāng shì fù kǎo guān. shí sì nián, chōng huì shì tóng kǎo guān, jīng chá yī děng, jì míng yù shǐ. shòu qí yǐ bù dé yíng yǎng èr qīn, cháng qiǎo rán bù lè. jiāng gào guī yǐ, é wén fù mò, tòng jǐ jué, bēn guī. fú chú, qǐ yǎng mǔ, mǔ mò, zhōng sàng. nián wǔ shí sān, yǒu mì jiàn yú cháo zhě, zú bù chū.
陈寿祺,字恭甫,闽县人。少能文。年十八,台湾平,撰上福康安百韵诗并序,沉博绝丽,传诵一时。嘉庆四年成进士,选翰林院庶吉士,散馆授编修。寻告归,性至孝,不忍言仕,家贫无食,父命之入都。九年,充广东乡试副考官。十二年,充河南乡试副考官。十四年,充会试同考官,京察一等,记名御史。寿祺以不得迎养二亲,常愀然不乐。将告归矣,俄闻父殁,恸几绝,奔归。服除,乞养母,母殁,终丧。年五十三,有密荐於朝者,卒不出。
shòu qí huì shì chū zhū guī ruǎn yuán mén, nǎi zhuān wèi hàn rú zhī xué, yòu jí jiàn qián dà xīn duàn yù cái wáng niàn sūn chéng yáo tián zhū rén, gù xué yì jīng bó. jiě jīng dé liǎng hàn dà yì, měi jǔ yī yì, zhé yǒu shé zhōng.
寿祺会试出朱珪、阮元门,乃专为汉儒之学,又及见钱大昕、段玉裁、王念孙、程瑶田诸人,故学益精博。解经得两汉大义,每举一义,辄有折衷。
liǎng hàn jīng shī mò xiān yú fú shēng, mò bèi yú xǔ shì zhèng shì, shòu qí chǎn míng yí shū, zhe shàng shū dà chuán jiān sān juǎn xù lù yī juàn dìng wù yī juàn, fù hàn shū wǔ xíng zhì, zhuì yǐ tā shū suǒ yǐn liú shì wǔ xíng chuán lùn sān juǎn. xù yuē:" fú shēng dà chuán, tiáo zhuàn dà yì, yīn jīng shǔ zhǐ, qí wén cí ěr yǎ shēn hòu, zuì jìn dà xiǎo dài jì qī shí zi zhī tú suǒ shuō, fēi hàn zhū rú chuán xùn zhī suǒ néng jí yě. kāng chéng bǎi shì rú zōng, dú zhù dà chuán, qí shì sān lǐ, měi yuán yǐn zhī. jí zhù gǔ wén shàng shū, hóng fàn wǔ shì, kāng gào mèng hóu, wén wáng fá chóng sù qí zhī suì, zhōu gōng kè yīn jiàn yǎn zhī nián, xián jù dà chuán yǐ míng shì, qǐ fēi hóng shí bó tōng xìn jiù wén zhě zāi? qiě fú fú shēng zhī xué, yóu shàn yú lǐ, qí yán xún shòu cháo jìn jiāo shī yíng rì miào jì zú yàn mén shú xué xiào yǎng lǎo zé shè gòng shì kǎo jī jiāo suì cǎi dì fáng táng lù qǐn zhī zhì, hòu fū rén rù yù, tài zǐ yíng wèn zhū hóu zhī fǎ, sān zhèng zhī tǒng, wǔ fú zhī sè, qī shǐ zhī sù, bā bó zhī lè, jiē táng yú sān dài yí wén, wǎng wǎng liù jīng suǒ bù bèi, zhū zǐ bǎi jiā suǒ bù xiáng. jīn qí shū sàn yì, shí wú sì wǔ, yóu kě bǎo zhòng. sòng zhū zǐ yǔ miǎn zhāi huáng shì zuǎn yí lǐ jīng zhuàn tōng jiě, jùn zhí dà chuán dú xiáng, gài yǒu bì lǐ xué bù xū yě. wǔ xíng chuán zhě, zì xià hóu shǐ chāng, zhì liú shì fù zǐ chuán zhī, jiē shàn tuī fú zhe tiān rén zhī yīng. hàn rú zhì jīng, mò bù míng xiàng shù yīn yáng, yǐ qióng jí xìng mìng. gù yì yǒu mèng jīng guà qì zhī hòu, shī yǒu yì fèng wǔ jì zhī yào, chūn qiū yǒu gōng yáng zāi yì zhī tiáo, shū yǒu xià hóu liú shì xǔ shāng lǐ xún hóng fàn zhī lùn. bān gù běn dà chuán, lǎn zhòng shū, bié xiàng xīn, yǐ chuán chūn qiū, gào wǎng zhī lái, wáng shì zhī biǎo, bù kě fèi yě. shì yǐ lù hàn shū wǔ xíng zhì fù yú hòu, yǐ bèi yī jiā zhī xué yún."
两汉经师莫先於伏生,莫备於许氏、郑氏,寿祺阐明遗书,著尚书大传笺三卷、序录一卷、订误一卷,附汉书五行志,缀以他书所引刘氏五行传论三卷。序曰:“伏生大传,条撰大义,因经属恉,其文辞尔雅深厚,最近大小戴记七十子之徒所说,非汉诸儒传训之所能及也。康成百世儒宗,独注大传,其释三礼,每援引之。及注古文尚书,洪范五事,康诰孟侯,文王伐崇、愬耆之岁,周公克殷、践奄之年,咸据大传以明事,岂非闳识博通信旧闻者哉?且夫伏生之学,尤善於礼,其言巡狩、朝觐、郊尸、迎日、庙祭、族燕、门塾、学校、养老、择射、贡士、考绩、郊遂、采地、房堂、路寝之制,后夫人入御,太子迎问诸侯之法,三正之统,五服之色,七始之素,八伯之乐,皆唐、虞、三代遗文,往往六经所不备,诸子百家所不详。今其书散逸,十无四五,尤可宝重。宋朱子与勉斋黄氏纂仪礼经传通解,攟摭大传独详,盖有裨礼学不虚也。五行传者,自夏侯始昌,至刘氏父子传之,皆善推福著天人之应。汉儒治经,莫不明象数阴阳,以穷极性命。故易有孟、京卦气之候,诗有翼奉五际之要,春秋有公羊灾异之条,书有夏侯、刘氏、许商、李寻洪范之论。班固本大传,揽仲舒,别向、歆,以传春秋,告往知来,王事之表,不可废也。是以录汉书五行志附於后,以备一家之学云。”
yòu zhe wǔ jīng yì yì shū zhèng sān juǎn, zuǒ hǎi jīng biàn èr juǎn, zuǒ hǎi wén jí shí juǎn, zuǒ hǎi pián tǐ wén èr juǎn, jiàng fū táng shī jí liù juǎn, dōng yuè rú lín wén yuàn hòu chuán èr juǎn, dōng guān cún gǎo yī juàn.
又著五经异义疏证三卷,左海经辨二卷,左海文集十卷,左海骈体文二卷,绛趺堂诗集六卷,东越儒林文苑后传二卷,东观存藁一卷。
shòu qí guī hòu, ruǎn yuán yán kè gǔ jīng jīng shè shēng tú. yuán zuǎn qún jīng gǔ yì wèi jīng fú, shòu qí wèi zhuàn tiáo lì, míng suǒ yǐ yuán běn xùn cí huì tōng diǎn lǐ cún jiā fǎ ér xī yì tóng zhī yì. hòu zhǔ quán zhōu qīng yuán shū yuàn shí nián, zhǔ áo fēng shū yuàn shí yī nián, yǔ zhū shēng yán xiū shēn lì xué, jiào yǐ jīng shù, zuò yì lì biàn zhī chǐ shuō kē jǔ lùn yǐ shì xué zhě. guī yuē zhěng sù, shì chū kǔ zhī, jiǔ nǎi yuè fú. jiā jū yǔ zhū dāng shì shū, yú sāng zǐ lì bì, hāo mù mèi xīn, suī chù jì huì wú suǒ yǐn. míng rú huáng dào zhōu gū zhōng jué xué, shòu qí sōu jí yí wén, wèi zhī kān xíng. yòu jù chéng dà lì, qǐ shū qǐng cóng sì kǒng miào, yì shàng, rú suǒ qǐng. dào guāng shí sì nián, zú, nián liù shí sì.
寿祺归后,阮元延课诂经精舍生徒。元纂群经古义为经郛,寿祺为撰条例,明所以原本训辞、会通典礼、存家法而析异同之意。后主泉州清源书院十年,主鼇峰书院十一年,与诸生言修身励学,教以经术,作义利辨、知耻说、科举论以示学者。规约整肃,士初苦之,久乃悦服。家居与诸当事书,於桑梓利弊,蒿目痗心,虽触忌讳无所隐。明儒黄道周孤忠绝学,寿祺搜辑遗文,为之刊行。又具呈大吏,乞疏请从祀孔庙,议上,如所请。道光十四年,卒,年六十四。
zǐ qiáo cōng, zì pǔ yuán. dào guāng wǔ nián jǔ rén, èr shí sì nián, yǐ dà tiāo zhī xiàn fēn fā jiāng xī. lì guān fēn yí yì yáng dé huà nán chéng zhū xiàn, shǔ yuán zhōu lín jiāng fǔ zhōu zhī fǔ. yǐ jīng shù shì lì zhì, jū guān yǒu shēng. tóng zhì qī nián, zú yú guān, nián liù shí yī. chū, shòu qí yǐ zhèng zhù lǐ jì duō gǎi dú, yòu cháng gōu kǎo qí lǔ hán sān jiā shī yì wén yì yì yǔ máo shì yì tóng zhě, jí ér wèi jiù. bìng gé, wèi qiáo cōng yuē:" ěr hǎo hàn xué, zhì jīng zhī shī fǎ, tā rì néng chéng wú zhì, jiǔ yuán wú hàn yǐ!" qiáo cōng nǎi yì jiù wén, lēi wèi dìng běn, chéng lǐ jì zhèng dú kǎo liù juǎn, sān jiā shī yí shuō kǎo shí wǔ juǎn. yòu zhe qí shī yì shì xué shū zhèng èr juǎn, shī wěi jí zhèng sì juǎn. wèi qí shī zhī xué, zōng zhǐ yǒu sān: yuē sì shǐ, yuē wǔ jì, yuē liù qíng. jiē yǐ míng tiān dì yīn yáng zhōng shǐ zhī lǐ, kǎo rén shì shèng shuāi dé shī zhī yuán, yán wáng dào zhì luàn ān wēi zhī gù. qí xiān wáng, zuì wéi guǎ zhèng, dú yì fèng cún qí bǎi yī, qiě qí shuō duō chū shī wěi, chá chán xiàng, tuī lì shǔ, zhēng xiū jiù, gài qí xué suǒ běn yě. shī wěi wáng ér qí shī suì wèi jué xué yǐ. yòu zhe jīn wén shàng shū jīng shuō kǎo sān shí sì juǎn, ōu yáng xià hóu jīng shuō kǎo yī juàn. wèi:" èr shí jiǔ piān jīn wén jù cún, shí liù piān jì wú jīn wén kě kǎo, suì mò néng jǐn tōng qí yì. fán gǔ wén yì shū shī lǐ lún yǔ xiào jīng suǒ yǐ chuán, xī yóu jīn wén wèi zhī xiān qū, jīn wén suǒ wú zhé fèi. xiàng wēi fú shēng, zé wàn gǔ cháng yè yǐ. ōu yáng dà xiǎo xià hóu gè shǒu shī fǎ, gǒu néng dé qí dān cí piàn yì, yǐ xún qiān bǎi nián bù chuán zhī xù, zé jīn wén zhī wéi chí shèng jīng yú bù zhuì zhě, qǐ qiǎn xiǎn zāi!" yòu yǒu shī jīng sì jiā yì wén kǎo wǔ juǎn, máo shī zhèng jiān gǎi zì shuō sì juǎn, lǐ táng jīng shuō èr juǎn, zuì hòu wèi shàng shū shuō. shí sù xué jiàn wú, kǎo jù jiā wèi shì zī áo, dú xiāng xiāng zēng guó fān jiàn qí shū yǐ wéi kě chuán. zì yuán hé huì shì gāo yóu wáng shì wài, wéi qiáo cōng néng xiū shì yè, zhāng dà qí jiā fǎ.
子乔枞,字朴园。道光五年举人,二十四年,以大挑知县分发江西。历官分宜、弋阳、德化、南城诸县,署袁州、临江、抚州知府。以经术饰吏治,居官有声。同治七年,卒於官,年六十一。初,寿祺以郑注礼记多改读,又尝钩考齐、鲁、韩三家诗佚文、佚义与毛氏异同者,辑而未就。病革,谓乔枞曰:“尔好汉学,治经知师法,他日能成吾志,九原无憾矣!”乔枞乃绎旧闻,勒为定本,成礼记郑读考六卷,三家诗遗说考十五卷。又著齐诗翼氏学疏证二卷,诗纬集证四卷。谓齐诗之学,宗旨有三:曰四始,曰五际,曰六情。皆以明天地阴阳终始之理,考人事盛衰得失之原,言王道治乱安危之故。齐先亡,最为寡证,独翼奉存其百一,且其说多出诗纬,察躔象,推历数,徵休咎,盖齐学所本也。诗纬亡而齐诗遂为绝学矣。又著今文尚书经说考三十四卷,欧阳夏侯经说考一卷。谓:“二十九篇今文具存,十六篇既无今文可考,遂莫能尽通其义。凡古文易、书、诗、礼、论语、孝经所以传,悉由今文为之先驱,今文所无辄废。向微伏生,则万古长夜矣。欧阳、大小夏侯各守师法,苟能得其单辞片义,以寻千百年不传之绪,则今文之维持圣经於不坠者,岂浅鲜哉!”又有诗经四家异文考五卷,毛诗郑笺改字说四卷,礼堂经说二卷,最后为尚书说。时宿学渐芜,考据家为世訾謷,独湘乡曾国藩见其书以为可传。自元和惠氏、高邮王氏外,惟乔枞能修世业,张大其家法。
shòu qí tóng lǐ zhì gǔ xué zhě, yǒu xiè zhèn hé zhì yùn.
寿祺同里治古学者,有谢震、何治运。
zhèn, yuán míng zài zhèn, zì diān nán, hóu guān rén. qián lóng wǔ shí sì nián jǔ rén, guān shùn chāng xué jiào yù. zhèn cháng yǔ mǐn xiàn lín yī guì ōu níng wàn shì měi jù jīng sān lǐ, zhèn yóu dǔ xué shì gǔ. rán yín yín chí hàn xué, hǎo pái jī sòng rú záo kōng táo xū zhī shuō. shòu qí yǔ zhèn tóng jǔ xiāng shì, shǎo zhèn liù suì, shì wéi wèi yǒu. zhèn zhòng qì yì, yǒu zhì yòng shì, ér bù yù yú shí, nián sì shí zú. dì zǐ jí qí yí zhù, yǒu lǐ àn èr juǎn, jīng hé shèng áo shì. yòu yǒu sì shū xiǎo jiān yī juàn, sì shèng nián pǔ yī juàn. gōng shī, yǒu yīng táo xuān shī jí èr juǎn.
震,原名在震,字甸男,侯官人。乾隆五十四年举人,官顺昌学教谕。震尝与闽县林一桂、瓯宁万世美俱精三礼,震尤笃学嗜古。然龂龂持汉学,好排击宋儒凿空逃虚之说。寿祺与震同举乡试,少震六岁,视为畏友。震重气谊,有志用世,而不遇於时,年四十卒。弟子辑其遗著,有礼案二卷,精覈胜敖氏。又有四书小笺一卷,四圣年谱一卷。工诗,有樱桃轩诗集二卷。
zhì yùn, zì zhī fù hǎi, mǐn xiàn rén. jiā qìng shí èr nián jǔ rén. qià wén jiàng shí, dǔ zhì hàn xué. yuè dū ruǎn yuán cháng pìn zuǎn guǎng dōng tōng zhì. hòu yóu zhè zhōng, xún fǔ chén ruò lín wèi qǐn qí jīng jiě jí lùn biàn wén zì sì juǎn, míng hé shì xué. dào guāng yuán nián, zú, nián sì shí qī. zhì yùn yǔ shòu qí yǒu, jí zú, shòu qí yǐ wèi wú yǔ wèi zhì, bù huò yǐ fǔ chéng qí xué yě.
治运,字支阝海,闽县人。嘉庆十二年举人。洽闻彊识,笃志汉学。粤督阮元尝聘纂广东通志。后游浙中,巡抚陈若霖为鋟其经解及论辨文字四卷,名何氏学。道光元年,卒,年四十七。治运与寿祺友,及卒,寿祺以谓无与为质,不获以辅成其学也。
sūn jīng shì, zì jì hóu, huì ān rén. shòu qí dì zǐ. shòu qí kè shì bù yī gé, yóu qí mén zhě, ruò xiān yóu wáng jié nán zhī shī lǐ chūn qiū zhū shǐ, jìn jiāng dù yàn shì zhī xiǎo xué, huì ān chén jīn chéng zhī hàn yì, jiāng lè liáng wén zhī xìng lǐ, jiàn ān dīng rǔ gōng dé huà lài qí yīng jiàn yáng zhāng jì liàng zhī shī gǔ wén cí, jiē zú míng jiā. ér jīng shì xué chéng zǎo shì, shì yǐ rú lín tuī zhī. jīng shì shǎo xǐ dú jìn sī lù, hòu chén yán jīng yì, wèi bù tōng jīng xué, wú yǐ wéi lǐ xué bù míng xùn gǔ, wú yǐ tōng jīng bù zhī shēng yīn wén zì zhī yuán, wú yǐ míng xùn gǔ. zhe shuō wén huì tōng shí liù juǎn, ěr yǎ yīn shū liù juǎn, shì wén biàn zhèng shí sì juǎn, yùn xué sù yuán sì juǎn, shí sān jīng zhèng dú dìng běn bā shí juǎn, jīng zhuàn shì cí xù biān bā juǎn. yòu zhe chūn qiū lì biàn bā juǎn, xiào jīng shuō èr juǎn, xià xiǎo zhèng shuō yī juàn, shī yùn dìng èr juǎn, tì zhāi jīng shuō liù juǎn, dú jīng xiào yǔ sì juǎn.
孙经世,字济侯,惠安人。寿祺弟子。寿祺课士不一格,游其门者,若仙游王捷南之诗、礼、春秋、诸史,晋江杜彦士之小学,惠安陈金城之汉易,将乐梁文之性理,建安丁汝恭、德化赖其煐、建阳张际亮之诗、古文辞,皆足名家。而经世学成蚤世,世以儒林推之。经世少喜读近思录,后沉研经义,谓不通经学,无以为理学;不明训诂,无以通经;不知声音文字之原,无以明训诂。著说文会通十六卷,尔雅音疏六卷,释文辨证十四卷,韵学溯源四卷,十三经正读定本八十卷,经传释辞续编八卷。又著春秋例辨八卷,孝经说二卷,夏小正说一卷,诗韵订二卷,惕斋经说六卷,读经校语四卷。
kē héng, jiāo zhōu rén. cóng shòu qí shòu xǔ zhèng zhī xué, cháng yǐ shǐ hàn zhū biǎo wèi jì chuán zhī gāng lǐng, ér é wù chuǎn duó, zuì wéi nán zhì, nǎi tiáo ér lǐ zhī, zhe hàn shū qī biǎo xiào bǔ èr shí juǎn. wèi lì shí: yī yuē biàn shì wù, èr yuē biàn wén zì wù, sān yuē biàn zhù wù, sì yuē biàn zhū jiā kǎo zhèng zhī wù, wǔ yuē yǐ běn shū zhèng běn shū zhī wù, liù yuē shǐ hàn hù zhèng ér zhī qí wù, qī yuē hàn shū xún jì hù zhèng ér zhī qí wù, bā yuē hàn shū shuǐ jīng zhù hù zhèng ér zhī qí wù, jiǔ yuē jù jì chuán yǐ bǔ biǎo zhī quē, shí yuē jù jīn dì yǐ zhèng biǎo zhī wù. gōu jī yǐn zé, fán qián rén zhī shuō, jiē qǔ ér biàn qí shì fēi, zhì qián rén wèi jí zhě, yòu dé èr sān shí shì, yì zhuān mén zhī xué yě. yóu zhǎng yú shī, zhe yǒu shēng shī chǎn wēi èr juǎn, jiù yǔ cǎo táng shī jí sì juǎn, qí shuō jīng shuō shǐ zhī zuò, mén rén jí wèi jiù yǔ cǎo táng zhá jì.
柯蘅,胶州人。从寿祺受许、郑之学,尝以史、汉诸表为纪、传之纲领,而譌误舛夺,最为难治,乃条而理之,著汉书七表校补二十卷。为例十:一曰辨事误,二曰辨文字误,三曰辨注误,四曰辨诸家考证之误,五曰以本书证本书之误,六曰史、汉互证而知其误,七曰汉书、荀纪互证而知其误,八曰汉书、水经注互证而知其误,九曰据纪、传以补表之阙,十曰据今地以证表之误。钩稽隐赜,凡前人之说,皆取而辨其是非,至前人未及者,又得二三十事,亦专门之学也。尤长於诗,著有声诗阐微二卷,旧雨草堂诗集四卷,其说经、说史之作,门人集为旧雨草堂札记。
xǔ zōng yàn, zì jī qīng, dé qīng rén. jiǔ suì néng dú jīng shǐ. shàn zhǔ wén, shì láng wáng chǎng ài qí cái, zuò jī qīng zì shuō yǐ zèng. jiā qìng sì nián jìn shì, shòu bīng bù zhǔ shì, jiù guān liǎng yuè, yǐ qīn lǎo jù yǐn jí guī. qīn mò, zú bù chū. jū háng zhōu, dù mén yǐ dú shū wèi shì. qí xué wú suǒ bù tōng, tàn zé suǒ yǐn, shí lì zhuō rán, fā qiān nián rú zhě suǒ wèi fā. kǎo zhōu wǔ miào èr tiāo, yǐ wéi zhōu zhì wǔ miào zhī wài, bié yǒu èr tiāo, wèi qiān miào zhī shā, yǐ hòu qīn qīn zhī rén. zōng miào zhī wài, bié lì zǔ zōng, yǔ dì jiāo tóng wéi zhòng jì, yǐ dà zūn zūn zhī yì. zhū jīng wú wén wǔ èr miào bù huǐ zhī shuō, wù shǐ yú wéi xuán chéng, ér liú xīn yīn zhī, zhèng kāng chéng yì yīn zhī. tiāo zhě qiān miào, nǎi wèi wèi bù qiān zhī miào, míng shí guāi yǐ. yòu kǎo wén wǔ èr shì shì, yǐ wéi zhōu wén wǔ jiē pèi yú míng táng tài shì, gù yǒu" wén wǔ shì shì" zhī hào. kǒng yǐng dá wù wèi bó qín chēng" wén shì shì", zhōu gōng chēng" wǔ shì shì". yǐ gōng yáng zhuàn zhōu gōng chēng" tài miào" lǔ gōng chēng" shì shì" qún gōng chēng" gōng" zhèng zhī, chuǎn shén.
许宗彦,字积卿,德清人。九岁能读经、史。善属文,侍郎王昶爱其才,作积卿字说以赠。嘉庆四年进士,授兵部主事,就官两月,以亲老遽引疾归。亲殁,卒不出。居杭州,杜门以读书为事。其学无所不通,探赜索隐,识力卓然,发千年儒者所未发。考周五庙二祧,以为周制五庙之外,别有二祧,为迁庙之杀,以厚亲亲之仁。宗庙之外,别立祖宗,与禘、郊同为重祭,以大尊尊之义。诸经无文、武二庙不毁之说,误始於韦玄成,而刘歆因之,郑康成亦因之。祧者迁庙,乃谓为不迁之庙,名实乖矣。又考文、武二世室,以为周文、武皆配於明堂太室,故有“文、武世室”之号。孔颖达误谓伯禽称“文世室”,周公称“武世室”。以公羊传周公称“太庙”、鲁公称“世室”、群公称“宫”证之,舛甚。
yòu kǎo yǔ gòng sān jiāng, yǐ wéi hàn zhì yán" fēn jiāng shuǐ shǒu shòu jiāng, dōng zhì yú yáo rù hǎi". fū yuē" fēn jiāng shuǐ", yuē" shǒu shòu jiāng", zé fēi nán jiāng zhī zhèng liú kě zhī yuē" dōng zhì yú yáo rù hǎi", zé fēi zài wú rù hǎi kě zhī, yǔ yǔ gòng sān jiāng wú yǔ. yòu kǎo tài suì tài yīn, yǐ wéi tài suì zhě, suì xīng yǔ rì tóng cì dòu biāo suǒ jiàn zhī chén yě. tài yīn shǐ yín zhōng chǒu, tài suì shǐ zi zhōng hài. hàn lǜ zhì yuē:" tài chū yuán nián, suì qián shí yī yuè shuò dàn dōng zhì, suì zài xīng jì wù nǚ liù dù, suì míng kùn dūn." cǐ tài suì shǐ zi zhī què zhèng. wǔ dì zhào yuē:" nián míng yān féng shè tí gé." cǐ tài yīn shǐ yín zhī què zhèng. hàn shū tiān wén zhì shǐ wù yǐ gān shí zhī yán tài yīn zhě xì zhī tài suì, ér yǔ tài chū zhī tài suì suì chà liǎng chén, nǎi yǐ wéi xīng yǒu yíng suō, fēi yǐ.
又考禹贡三江,以为汉志言“分江水首受江,东至馀姚入海”。夫曰“分江水”,曰“首受江”,则非南江之正流可知;曰“东至馀姚入海”,则非在吴入海可知,与禹贡三江无与。又考太岁、太阴,以为太岁者,岁星与日同次斗杓所建之辰也。太阴始寅终丑,太岁始子终亥。汉律志曰:“太初元年,岁前十一月朔旦冬至,岁在星纪婺女六度,岁名困敦。”此太岁始子之碻证。武帝诏曰:“年名焉逢、摄提格。”此太阴始寅之碻证。汉书天文志始误以甘、石之言太阴者系之太岁,而与太初之太岁遂差两辰,乃以为星有赢缩,非矣。
yòu shuō liù shū zhuǎn zhù, yǐ wéi cóng piān páng zhuǎn xiāng zhù. shuō wén yuē:" zhuǎn zhù zhě, jiàn lèi yī shǒu, tóng yì xiāng shòu, kǎo lǎo shì yě." hòu xù yuē" qí jiàn shǒu yě, lì yī wèi duān", jí jiàn lèi yī shǒu zhī wèi yě. rú shì wèi bù shǒu, cóng shì zhī piān páng zhù wèi shén qí děng zì, cóng shén qí zhù wèi cí sì jì zhù děng zì, zhǎn zhuǎn xiāng zhù, jiē tóng yì wèi yī lèi. dài zhèn zhǐ ěr yǎ gǔ xùn wèi zhuǎn zhù, ér bù zhī gǔ xùn chū yú hòu lái, fēi zhì zì shí suǒ yù yǒu yě. duàn yù cái yǐn dài shuō, yòu yán ěr yǎ zì duō jiǎ jiè, ér bù zhī jiǎ jiè zhě běn wú qí zì, jīn rú chū zāi shǒu jī zhī xùn, fēi běn wú shǒu zì, ér jiǎ chū zāi zhū zì yǐ dāng zhī yě. qí tā suǒ zhe xué shuō, néng chí hàn sòng rú zhě zhī píng. lǐ lùn zhì lùn zhū piān, jiē jī gǔ zhèng jīn, tōng dá zhèng tǐ.
又说六书转注,以为从偏旁转相注。说文曰:“转注者,建类一首,同意相受,考老是也。”后序曰“其建首也,立一为耑”,即建类一首之谓也。如示为部首,从示之偏旁注为神祇等字,从神祇注为祠祀祭祝等字,展转相注,皆同意为一类。戴震指尔雅诂训为转注,而不知诂训出於后来,非制字时所豫有也。段玉裁引戴说,又言尔雅字多假借,而不知假借者本无其字,今如初、哉、首、基之训,非本无首字,而假初、哉诸字以当之也。其他所著学说,能持汉、宋儒者之平。礼论、治论诸篇,皆稽古证今,通达政体。
yóu jīng tiān wén, dé tài xī tuī bù mì fǎ, zì zhì hún jīn qiú, bié jù shén jiě. cháng yuán wěi shū sì yóu yǐ shū běn tiān gāo bēi, ér zhī bù tóng xīn fēi hún yuán zhī lǐ. kǎo zhōu bì běi jí xuán jī, yǐ tuī gǔ rén cè yàn zhī fǎ. qī zhèng jiē tǒng yú tiān, ér zhī dōng hàn yǐ qián yòng chì dào bù yòng huáng dào, wèi dé zhū xíng zhī běn. lùn rì zuǒ yòu xuán yī lǐ, yǐ wáng xī chǎn jiě huáng dào yòu xuán chì dào píng xíng, dài zhèn fēn huáng jí wéi èr xíng, qí shuō pō bù fēn míng, wèi pōu xī zhī, dòng chè wēi miào, jiē yán tiān jiā suǒ wèi jí.
尤精天文,得泰西推步秘法,自制浑金球,别具神解。尝援纬书四游以疏本天高卑,而知不同心非浑圆之理。考周髀北极璿玑,以推古人测验之法。七政皆统於天,而知东汉以前用赤道不用黄道,为得诸行之本。论日左右旋一理,以王锡阐解黄道右旋、赤道平行,戴震分黄、极为二行,其说颇不分明,为剖析之,洞彻微妙,皆言天家所未及。
xìng xiào yǒu, shèn yú jiāo yóu, tǐ léi ér shén lǐ chéng dàn, jiàn zhě jiē sù rán jìng zhī. yí zhēng ruǎn yuán, huì shì jǔ zhǔ yě, zhòng qí xué shù xíng yì, yǐ zǐ nǚ wèi yīn jiā.
性孝友,慎於交游,体羸而神理澂淡,见者皆肃然敬之。仪徵阮元,会试举主也,重其学术行谊,以子女为姻家。
lǚ fēi péng, zì yún lǐ, jīng dé rén. cóng níng guó líng tíng kān zhì lǐ, tíng kān qì zhī, yǐ wéi néng chuán qí xué. shān yáng wāng tíng zhēn shì xué ān huī, xǐ shì tōng gǔ jīng yì, bǔ fēi péng xiàn xué fù shēng.
吕飞鹏,字云里,旌德人。从宁国凌廷堪治礼,廷堪器之,以为能传其学。山阳汪廷珍视学安徽,喜士通古经义,补飞鹏县学附生。
fēi péng shǎo dú zhōu lǐ, zhǎng ér pǐ shì, tíng kān cháng zhe zhōu guān jiǔ bài jiǔ jì jiě xiāng shè wǔ wù kǎo, yuán jù lǐ jīng, shū tōng zhèng míng, zú fā qián rén suǒ wèi fā. fēi péng shī qí yì ér biàn tōng zhī, chéng zhōu lǐ bǔ zhù liù juǎn. qí dà zhǐ yǐ zhèng shì wèi zōng, zì xù yuē:" hàn wèi zhī zhì zhōu lǐ zhě, rú jiǎ kuí zhāng héng sūn yán xuē zōng chén shào cuī líng ēn zhī zhù, yí wén yì shì, sǎn jiàn qún jí. huò yǔ zhèng yì fú hé, huò yǔ zhèng yì guāi wéi, tóng zhě kě dé qí huì tōng, yì zhě kě bó qí zhǐ qù. shì yòng guǎng sōu zhòng shuō, bǔ suǒ wèi bèi, tiáo xì yú jīng wén zhī xià, huò páng cǎi tā jīng jiù zhù, huò jiān qǔ jìn rú jīng shuō, yào yú shēn míng gǔ yì ér yǐ." yòu zhe zhōu lǐ gǔ jīn wén yì zhèng liù juǎn, cháng kǎo kāng chéng běn zhì xiǎo dài lǐ, hòu yǐ gǔ jīng xiào zhī, qǔ qí yú yì zhǎng qiě shùn zhě wèi zhèng shì xué. yòu zhù xiǎo dài suǒ chuán lǐ jì sì shí jiǔ piān, yòu cháng zuò máo shī jiān:" jīn qǔ zhèng shì zhī xué zhèng zhèng shì zhī zhù, zé cí yì liǎo rán, jí bǐ cǐ hù qí qián hòu cuò chū, yì bù fán cí fèi ér dé shī yǐ míng, gù yú sān zhě cì qǔ wèi duō. zhì xǔ shì shuō wén jiě zì, zhēng yǐn zhōu lǐ, bǐ cǐ hù yì, qǔ yǐ tuī guǎng zhèng yì, bù xián dǐ wǔ. qí tā shǐ cè liú chuán, shì xì běn cháo, lǐ zūn zhōu diǎn, yì bèi cǎi zé, yòng qí biàn zhāng. yóu shì zhèng shì kuàng yǐ hàn fǎ zhī yì yě."
飞鹏少读周礼,长而癖嗜,廷堪尝著周官九拜九祭解、乡射五物考,援据礼经,疏通证明,足发前人所未发。飞鹏师其意而变通之,成周礼补注六卷。其大旨以郑氏为宗,自序曰:“汉、魏之治周礼者,如贾逵、张衡、孙炎、薛综、陈劭、崔灵恩之注,遗文轶事,散见群籍。或与郑义符合,或与郑义乖违,同者可得其会通,异者可博其旨趣。是用广搜众说,补所未备,条系於经文之下,或旁采他经旧注,或兼取近儒经说,要於申明古义而已。”又著周礼古今文义证六卷,尝考康成本治小戴礼,后以古经校之,取其於义长且顺者为郑氏学。又注小戴所传礼记四十九篇,又尝作毛诗笺:“今取郑氏之学证郑氏之注,则辞易了然,即彼此互歧、前后错出,亦不烦辞费而得失已明,故於三者刺取为多。至许氏说文解字,徵引周礼,彼此互异,取以推广郑义,不嫌牴牾。其他史册流传,事系本朝,礼遵周典,亦备采择,用俟辩章。犹是郑氏况以汉法之意也。”
píng jū shū zhāi gé zì míng jiè, cuì rán chū yú rú xiān dào xué. xiāng jī, chóu sù chàng zhèn, rén duō dé zhī. yǒu zhēng biàn, yī yán lì shì. cháng jiè qí zi xián jī yuē:" chéng míng yì, chéng rén nán." yòu yuē:" yán guān bù yì wèi, wú chén lì ér mèi dà tǐ, wú xié sī ér wù gāo míng." qí běn háng rú cǐ. xián jī zú yǐ zhōng jié zhe. dào guāng èr shí jiǔ nián, zú, nián qī shí sān. zi xián jī, gōng bù yòu shì láng, shì wén jié, zì yǒu chuán.
平居书斋阁自铭诫,粹然出於儒先道学。乡饥,筹粟倡赈,人多德之。有争辩,一言立释。尝戒其子贤基曰:“成名易,成人难。”又曰:“言官不易为,毋陈利而昧大体,毋挟私而务高名。”其本行如此。贤基卒以忠节著。道光二十九年,卒,年七十三。子贤基,工部右侍郎,谥文节,自有传。
yǒu qīng wèi zhōu lǐ zhī xué zhě, yǒu huì shì qí shěn tóng zhuāng cún yǔ shěn mèng lán duàn yù cái xú yǎng yuán sòng shì luò.
有清为周礼之学者,有惠士奇、沈彤、庄存与、沈梦兰、段玉裁、徐养原、宋世荦。
mèng lán, zì gǔ chūn, wū chéng rén. qián lóng sì shí bā nián jǔ rén, guān hú běi yí dū xiàn zhī xiàn. mèng lán bó tōng zhū jīng, shí shì qiú shì, yóu suì yú zhōu guān, chéng zhōu lǐ xué yī shū. fēn gōu xù jī fēng bāng guó dū bǐ chéng guō gōng shì zhí guān lù tián gòng fù jūn lǚ chē chéng lǐ shè lǜ dù liàng héng shí sān mén, qǔ sī mǎ fǎ yì zhōu shū guǎn zǐ lǚ lǎn fú chuán dài jì zhū gǔ shū cān hù kǎo zhèng, hé zhī shū shī lǐ jì sān chuán mèng zǐ, xiān rú suǒ bìng qí dǐ wǔ zhě, wú bù dé qí huì tōng. wèi tú ruò gān, bìng qǔ jīng zhuàn wén zhī yǔ zhōu guān xiāng fā míng zhě shì yú piān. tā zhe yǒu yì shū shī mèng zǐ xué, wǔ shěng gōu xù tú shuō. qí yì xué zì xù yún:" zì jí zhōu lǐ xué, yú yì xiàng dé jǐng bǐ shī sòng tóng rén dà yǒu ruò gān guà, cuò zōng cān wǔ, zhī yì zhī wèi dào, xiān wáng yī qiè zhī zhì fǎ yú shì hū zài." ér mèng zǐ xué, zé yòu yǐ shū zhèng zhōu guān zhī gù, huì qí yú shuō yǐ chéng zhì zhě. qí gōu xù tú shuō, juǎn bù yíng cùn, fán nán běi xíng shì hé dào yuán wěi lì dài yán gé zhòng shuō yì tóng, yǔ fū gōu suì jīng zhěn zhī tǐ, guǎng shēn xún chǐ zhī shù, yǐ jí xù shuǐ zhǐ shuǐ dàng shuǐ jūn shuǐ shě shuǐ xiè shuǐ zhī shì jiē bèi. fù zhèng zhī zhōu guān, kǎo jiū xiáng hé. guān hú běi shí, fèng xí xiāng zhù jīng zhōu dī gōng, shàng jiāng dī sào gōng yì jí jīng jiāng lùn. miǎn yáng shuǐ zāi, fù fèng xí huì kān, zuò shuǐ lì shuō yǐ yù miǎn mín. yuán běn jīng shù, yǒu bì shí yòng, jiē cǐ lèi yě.
梦兰,字古春,乌程人。乾隆四十八年举人,官湖北宜都县知县。梦兰博通诸经,实事求是,尤邃於周官,成周礼学一书。分沟洫、畿封、邦国、都鄙、城郭、宫室、职官、禄田、贡赋、军旅、车乘、礼射、律度量衡十三门,取司马法、逸周书、管子、吕览、伏传、戴记诸古书参互考证,合之书、诗、礼记、三传、孟子,先儒所病其牴牾者,无不得其会通。为图若干,并取经、传文之与周官相发明者释於篇。他著有易、书、诗、孟子学,五省沟洫图说。其易学自序云:“自辑周礼学,於易象得井、比、师、讼、同人、大有若干卦,错综参伍,知易之为道,先王一切之治法於是乎在。”而孟子学,则又以疏证周官之故,汇其馀说以成帙者。其沟洫图说,卷不盈寸,凡南北形势、河道原委、历代沿革、众说异同,与夫沟遂经畛之体,广深寻尺之数,以及蓄水、止水、荡水、均水、舍水、泻水之事皆备。复证之周官,考究详覈。官湖北时,奉檄襄筑荆州堤工,上江堤埽工议及荆江论。沔阳水灾,复奉檄会勘,作水利说以谕沔民。原本经术,有裨实用,皆此类也。
shì luò, zì yǒu xūn, lín hǎi rén. qián lóng wǔ shí sān nián jǔ rén, yǐ jiào xí guān shǎn xī fú fēng zhī xiàn. dì dāng chuān zàng kǒng dào, fū mǎ xī liǎn zhī mín. jì mǔ lǜ qián, míng yuē" gōng jú". shì luò duō suǒ cái gé, wú wàng qǔ. shí jiào fěi chū dìng, zhōu xiàn duō yǐ huò dào qiān zhuó. fú fēng mín yǒu chí zhāi wèi yuàn jiā suǒ jié zhě, dà fǔ fēi xí zhì, bǔ ér jū zhī, jiē liáng mín, shì fú gù. bà guī, yán qiú jīng xùn, shú yú xié shēng jiǎ jiè zhī lì, zhe zhōu lǐ gù shū shū zhèng liù juǎn, yí lǐ gǔ jīn wén shū zhèng èr juǎn.
世荦,字卣勋,临海人。乾隆五十三年举人,以教习官陕西扶风知县。地当川、藏孔道,夫马悉敛之民。计亩率钱,名曰“公局”。世荦多所裁革,无妄取。时教匪初定,州县多以获盗迁擢。扶风民有持斋为怨家所讦者,大府飞檄至,捕而鞫之,皆良民,释弗顾。罢归,揅求经训,熟於谐声、假借之例,著周礼故书疏证六卷,仪礼古今文疏证二卷。
yán kě jūn, zì jǐng wén, wū chéng rén. jiā qìng wǔ nián jǔ rén, guān jiàn dé xiàn jiào yù, yǐn jí guī. kě jūn bó wén qiáng zhì, jīng kǎo jù zhī xué, yǔ yáo wén tián tóng zhì shuō wén, wèi shuō wén cháng biān, yì wèi zhī lèi kǎo. yǒu tiān wén suàn shù dì lǐ lèi, cǎo mù niǎo shòu chóng yú lèi, shēng lèi, shuō wén yǐn qún shū qún shū yǐn shuō wén lèi, jī sì shí wǔ cè. yòu jí zhōng dǐng tà běn wèi shuō wén yì shí wǔ piān, jiàng xiào dìng shuō wén, zhuàn wèi shū yì. sūn xīng yǎn cù qí chéng, nǎi cuō jǔ dà lüè. jiù máo shì jí gǔ gé chū yìn běn bié wèi xiào yì sān shí piān, zhuān zhèng xú xuàn zhī shī.
严可均,字景文,乌程人。嘉庆五年举人,官建德县教谕,引疾归。可均博闻强识,精考据之学,与姚文田同治说文,为说文长编,亦谓之类考。有天文、算术、地理类,草木、鸟兽、蟲鱼类,声类,说文引群书、群书引说文类,积四十五册。又辑钟鼎拓本为说文翼十五篇,将校定说文,撰为疏义。孙星衍促其成,乃撮举大略。就毛氏汲古阁初印本别为校议三十篇,专正徐铉之失。
yòu yǔ dīng róng tóng zhì táng shí jīng, zhe xiào wén shí juǎn, zì xù yún:" yú ruò guàn zhì jīng, shāo jiàn sòng qiàn běn. jì yòu niàn ruò hàn ruò wèi ruò táng ruò mèng shǔ ruò sòng jiā yòu shào xīng gè lì shí jīng, jīn jǐn jiā yòu sì shí, shào xīng bā shí qī shí, jiē cán běn. ér táng dà hé shí bì èr bǎi èr shí bā shí, kuī rán dú cún, cǐ tiān dì jiān jīng běn zhī zuì wán zuì jiù zhě yě. fū táng dài sì bù zhī fù, liè yú liáng suí, ér zhèng tán táng yuán dù bèi jiē tōng rú, pō jiàn gǔ běn. gǒu néng kān zhèng jī fēi, guī yú zhēn shì, jí fāng jià xī píng bù nán, ér jǐn zhǐ yú shì. jīn yě gǔ běn jiē wáng, yù fù jiù guān, yǐ nán wéi lì, kě kǎi yě! rán ér hòu táng diāo bǎn, shí yī shí jīng jù dù chāo xiě, lì sòng yuán míng zhuǎn kè zhuǎn wù, ér shí běn xìng cún, zòng bù zú yǔ fù gǔ, yǐ kuāng jīn móu yǒu yú yě. dú guài shù bǎi nián lái, xué shì dài fū xiān huò guò wèn zhě, jiān yǒu yī èr hào gǔ zhī shì, yì yǔ zhǒng jié sì bēi tóng lèi ér bìng dào zhī. kāng xī chū, gù yán wǔ shǐ lüè xiào yān, guān qí suǒ zuò jiǔ jīng wù zì jīn shí wén zì jì, cì qǔ liáo liáo, shì fēi guǎ dāng, yòu wù xìn wáng yáo huì zhī bǔ zì yǐ wū shí jīng. gù shì qiě rán, kuàng qí tā hū? wū hū! shí jīng zhě, gǔ běn zhī zhōng, jīn běn zhī zǔ. zhì jīng bù jí jiàn gǔ běn, ér bìng huāng shí jīng, fěi zhí huāng zhī, yòu jiāo kǒu wū zhī, qǐ jīng zhī xìng zāi? yú bù zì kuí, yù wèi jīn bǎn běn zhèng qí wù, wèi táng shí jīng shì qí fēi, wèi gù shì děng qū qí huò. suí dú suí xiào, fán shí jīng zhī mó gǎi zhě páng zēng zhě yǔ jīn běn hù yì zhě jiē lù chū, zhé jù zhù shū shì wén, páng jī shǐ chuán jí hàn táng rén suǒ zhēng yǐn zhě, wèi zhī zuǒ zhèng, ér shí tái xiào jīng fù qí hòu yān."
又与丁溶同治唐石经,著校文十卷,自序云:“余弱冠治经,稍见宋椠本。既又念若汉、若魏、若唐、若孟蜀、若宋嘉祐、绍兴各立石经,今仅嘉祐四石,绍兴八十七石,皆残本。而唐大和石壁二百二十八石,岿然独存,此天地间经本之最完最旧者也。夫唐代四部之富,埒於梁、隋,而郑覃、唐元度辈皆通儒,颇见古本。苟能栞正积非,归於真是,即方驾熹平不难,而仅止於是。今也古本皆亡,欲复旧观,已难为力,可嘅也!然而后唐彫版,实依石经句度钞写,历宋、元、明转刻转误,而石本幸存,纵不足与复古,以匡今缪有馀也。独怪数百年来,学士大夫鲜或过问者,间有一二好古之士,亦与冢碣、寺碑同类而并道之。康熙初,顾炎武始略校焉,观其所作九经误字、金石文字记,刺取寥寥,是非寡当,又误信王尧惠之补字以诬石经。顾氏且然,况其他乎?乌乎!石经者,古本之终,今本之祖。治经不及见古本,而并荒石经,匪直荒之,又交口诬之,岂经之幸哉?余不自揆,欲为今版本正其误,为唐石经释其非,为顾氏等袪其惑。随读随校,凡石经之磨改者、旁增者与今本互异者皆录出,辄据注疏、释文,旁稽史、传及汉、唐人所徵引者,为之左证,而石台孝经附其后焉。”
jiā qìng shí sān nián, zhào kāi quán táng wén guǎn, kě jūn yǐ yuè zài cǎo máo, wú néng wéi yì, kǎi rán yuē:" táng zhī wén, shèng yǐ zāi! táng yǐ qián yào dāng yǒu zǒng jí. sī shì tǐ dà, shì yú zhī zé yě." nǎi jí shàng gǔ sān dài qín hàn sān guó liù cháo wén, shǐ yǔ quán táng wén xiāng jiē, duō zhì sān qiān yú jiā, rén gè xì yǐ xiǎo zhuàn, zú yǐ kǎo zhèng shǐ wén, jiē cóng sōu luó cán shèng dé zhī, fù jiǎn qún shū, yī zì yī jù, shāo yǒu yì tóng, wú bù jiào dìng. yī shǒu xiě dìng, bù jiǎ xiào lì. táng yǐ qián wén, xián cuì yú cǐ yān. yòu xiào jí zhū jīng yì zhù jí yì zǐ shū děng shù shí zhǒng, hé jīng shǐ zǐ jí wèi sì lù táng lèi jí qiān èr bǎi yú juǎn.
嘉庆十三年,诏开全唐文馆,可均以越在草茅,无能为役,慨然曰:“唐之文,盛矣哉!唐以前要当有总集。斯事体大,是余之责也。”乃辑上古三代秦汉三国六朝文,使与全唐文相接,多至三千馀家,人各系以小传,足以考证史文,皆从蒐罗残賸得之,覆检群书,一字一句,稍有异同,无不校订。一手写定,不假效力。唐以前文,咸萃於此焉。又校辑诸经逸注及佚子书等数十种,合经、史、子、集为四录堂类集千二百馀卷。
yán yuán zhào, zì jiǔ néng, guī ān rén. shí suì néng wéi sì tǐ shū, bǔ zhū shēng. yí zhēng ruǎn yuán dà xīng zhū guī shēn shǎng zhī. shú yú ěr yǎ, zuò kuāng míng bā juǎn, páng luó yì wén yì xùn, gōu jī ér shū zhèng zhī. zhe yǒu huǐ ān wén chāo shī chāo cí chāo, yú qīn yǎ yán děng shū.
严元照,字九能,归安人。十岁能为四体书,补诸生。仪徵阮元、大兴朱珪深赏之。熟於尔雅,作匡名八卷,旁罗异文轶训,钩稽而疏证之。著有悔葊文钞、诗钞、词钞,娱亲雅言等书。
jiāo xún, zì lǐ táng, gān quán rén. jiā qìng liù nián jǔ rén, zēng zǔ yuán zǔ shí jìng fù cōng, shì chuán yì xué. xún shǎo yǐng yì, bā suì zài ruǎn gēng yáo jiā yǔ bīn kè biàn bì shàng" féng yí" zì, yuē:" cǐ dāng rú chǔ cí dú pí bīng qiè, bù dàng dú rú fèng." ruǎn qí zhī, qī yǐ nǚ. jì zhuàng, yǎ shàng jīng shù, yǔ ruǎn yuán qí míng. yuán dū xué shān dōng zhè jiāng, jù zhāo xún wǎng yóu. xìng zhì xiào, dīng fù jí dí mǔ xiè jiān, āi huǐ rú lǐ. yī yīng lǐ bù shì, hòu yǐ shēng mǔ yīn bìng yù ér shén wèi jiàn, bù fù běi xíng. yīn mò, xún huǐ rú chū. fú chú, suì tuō zú jí bù rù chéng shì zhě shí yú nián. qì qí lǎo wū, yuē bàn jiǔ shū shú, fù gòu yī lóu, yuē diāo gū lóu, yǒu hú guāng shān sè zhī shèng, dú shū zhù shù qí zhōng. cháng tàn yuē:" jiā suī pín, xìng shū cài bù fá. tiān zhī jí wǒ, fú wǒ yě. wú lǎo yú cǐ yǐ!" jiā qìng èr shí wǔ nián, zú, nián wǔ shí bā.
焦循,字里堂,甘泉人。嘉庆六年举人,曾祖源、祖饣竟、父葱,世传易学。循少颖异,八岁在阮赓尧家与宾客辨壁上“冯夷”字,曰:“此当如楚辞读皮冰切,不当读如缝。”阮奇之,妻以女。既壮,雅尚经术,与阮元齐名。元督学山东、浙江,俱招循往游。性至孝,丁父及嫡母谢艰,哀毁如礼。一应礼部试,后以生母殷病愈而神未健,不复北行。殷殁,循毁如初。服除,遂讬足疾不入城市者十馀年。葺其老屋,曰半九书塾,复构一楼,曰雕菰楼,有湖光山色之胜,读书著述其中。尝叹曰:“家虽贫,幸蔬菜不乏。天之疾我,福我也。吾老於此矣!”嘉庆二十五年,卒,年五十八。
xún bó B wén W qiáng Q jì, shí lì jīng zhuō. měi yù yī shū, wú lùn yǐn ào píng yǎn, bì jiū qí yuán, yǐ gù jīng shǐ lì suàn shēng yīn xùn gǔ wú suǒ bù jīng. yòu hǎo yì, fù wèn xiǎo chù" mì yún" èr yǔ hé yǐ fù jiàn yú xiǎo guò, xún fǎn fù qí gù bù kě dé. jì xué dòng yuān jiǔ róng zhī shù, nǎi yǐ shù zhī bǐ lì, qiú yì zhī bǐ lì, jiàn néng lǐ jiě, zhe yì tōng shì èr shí juǎn. zì wèi suǒ wù dé zhě, yī yuē ó yuē páng tōng, èr yuē xiāng cuò, sān yuē shí xíng. yòu yǐ gǔ zhī jīng tōng yì lǐ, shēn dé xī wén zhōu kǒng zhī zhǐ zhě, mò rú mèng zǐ. shēng mèng zǐ hòu, néng shēn zhì qí xué zhě, mò rú zhào shì. wěi shū chuǎn bó, wèi néng fā míng, zhe mèng zǐ zhèng yì sān shí juǎn. wèi wèi mèng zǐ zuò shū, qí nán yǒu shí, rán jìn dài tōng rú, yǐ dé bā jiǔ. yīn bó cǎi zhū jiā zhī shuō, ér xià yǐ jǐ yì, hé kǒng mèng xiāng chuán zhī zhèng zhǐ, yòu zhe liù jīng bǔ shū èr shí juǎn. yǐ shuō hàn yì zhě měi píng wáng bì, rán bì jiě jī zǐ yòng zhào bīn shuō, dú péng wèi páng, jiè yōng wèi wèng, tōng fú wèi fú, jiě sī wèi sī, gài yǐ liù shū tōng jiè. qí jiě jīng zhī fǎ, wèi yuǎn yú mǎ zhèng zhū rú, wèi zhōu yì wáng zhù bǔ shū èr juǎn. yǐ shàng shū wěi kǒng chuán shuō zhī shàn zhě, rú jīn téng" wǒ zhī bù pì", xùn pì wèi fǎ, jū dōng jí dōng zhēng, zuì rén jí guǎn cài, dà gào zhōu gōng bù zì chēng wáng, ér chēng chéng wáng zhī mìng, jiē fēi mǎ zhèng suǒ néng jí, wèi shàng shū kǒng shì chuán bǔ shū èr juǎn. yǐ shī máo zhèng yì yǒu yì tóng, zhèng yì wǎng wǎng zá zhèng yú máo, bǐ máo yú zhèng, wèi máo shī zhèng shì jiān bǔ shū wǔ juǎn. yǐ zuǒ shì chuán" chēng jūn jūn wú dào, chēng chén chén zhī zuì", dù yù yáng qí cí ér chàng yǎn zhī, yù wèi sī mǎ yì nǚ xù, mù jiàn chéng jì zhī shì, jiāng yǐ wéi sī mǎ shì, jí yòng yǐ wéi jǐ shì. wàn sī dà huì shì qí gù dòng gāo děng wèi néng zhāi jiān ér fā fù, wèi chūn qiū chuán dù shì jí jiě bǔ shū wǔ juǎn. yǐ lǐ yǐ shí wéi dà, xùn gǔ míng wù, yì suǒ yí jiū, wèi lǐ jì zhèng shì zhù bǔ shū sān juǎn. yǐ lún yǔ yī shū, fā míng xī wén zhōu gōng zhī zhǐ, cēn wǔ cuò zōng, yǐn shēn chù lèi, yì yǔ yì lì tóng, wèi lún yǔ hé shì jí jiě bǔ shū sān juǎn. hé zhī wèi èr shí juǎn. yòu lù dāng shì tōng rú shuō shàng shū zhě sì shí yī jiā, shū wǔ shí qī bù, fǎng wèi shí lǐ jì zhī lì, yǐ shí zhī xiān hòu wèi xù, dé sì shí juǎn, yuē shū yì cóng chāo. yòu zhe yǔ gòng zhèng zhù shì yī juàn, máo shī dì lǐ shì sì juǎn, máo shī niǎo shòu cǎo mù chóng yú shì shí yī juàn, lù jī shū kǎo zhèng yī juàn, qún jīng gōng shì tú èr juǎn, lún yǔ tōng shì yī juàn. yòu zhe yǒu diāo gū lóu wén jí èr shí sì juǎn, cí sān juǎn, shī huà yī juàn.
循博B闻W强Q记,识力精卓。每遇一书,无论隐奥平衍,必究其源,以故经史、历算、声音、训诂无所不精。幼好易,父问小畜“密云”二语何以复见於小过,循反复其故不可得。既学洞渊九容之术,乃以数之比例,求易之比例,渐能理解,著易通释二十卷。自谓所悟得者,一曰哦曰旁通,二曰相错,三曰时行。又以古之精通易理,深得羲、文、周、孔之恉者,莫如孟子。生孟子后,能深知其学者,莫如赵氏。伪疏踳駮,未能发明,著孟子正义三十卷。谓为孟子作疏,其难有十,然近代通儒,已得八九。因博采诸家之说,而下以己意,合孔、孟相传之正恉,又著六经补疏二十卷。以说汉易者每屏王弼,然弼解箕子用赵宾说,读彭为旁,借雍为瓮,通孚为浮,解斯为厮,盖以六书通借。其解经之法,未远於马、郑诸儒,为周易王注补疏二卷。以尚书伪孔传说之善者,如金縢“我之不辟”,训辟为法,居东即东征,罪人即管、蔡,大诰周公不自称王,而称成王之命,皆非马、郑所能及,为尚书孔氏传补疏二卷。以诗毛、郑义有异同,正义往往杂郑於毛,比毛於郑,为毛诗郑氏笺补疏五卷。以左氏传“称君君无道,称臣臣之罪”,杜预扬其词而畅衍之,预为司马懿女婿,目见成济之事,将以为司马饰,即用以为己饰。万斯大、惠士奇、顾栋高等未能摘奸而发覆,为春秋传杜氏集解补疏五卷。以礼以时为大,训诂名物,亦所宜究,为礼记郑氏注补疏三卷。以论语一书,发明羲、文、周公之恉,参伍错综,引申触类,亦与易例同,为论语何氏集解补疏三卷。合之为二十卷。又录当世通儒说尚书者四十一家,书五十七部,仿卫湜礼记之例,以时之先后为序,得四十卷,曰书义丛钞。又著禹贡郑注释一卷,毛诗地理释四卷,毛诗鸟兽草木蟲鱼释十一卷,陆玑疏考证一卷,群经宫室图二卷,论语通释一卷。又著有雕菰楼文集二十四卷,词三卷,诗话一卷。
xún zhuàng nián jí míng zhòng hǎi nèi, qián dà xīn wáng míng shèng chéng yáo tián děng jiē tuī jìng zhī. shǐ rù dōu, yè zuò zhǔ yīng hé, hé yuē:" wú zhī zi zhī zì yuē lǐ táng, jiāng nán lǎo míng shì, qū jiǔ yǐ!" mò hòu, ruǎn yuán zuò chuán, chēng qí xué" jīng shēn bó dà, míng yuē tōng rú", shì wèi bù kuì yún.
循壮年即名重海内,钱大昕、王鸣盛、程瑶田等皆推敬之。始入都,谒座主英和,和曰:“吾知子之字曰里堂,江南老名士,屈久矣!”殁后,阮元作传,称其学“精深博大,名曰通儒”,世谓不愧云。
zi tíng hǔ, zì hǔ yù. yōu lǐn shēng. xìng chún dǔ, shàn chéng jiā xué, ruǎn yuán chēng wéi duān shì. xún cháng yǔ tíng hǔ zuǎn mèng zǐ cháng biān sān shí juǎn, hòu zhuàn zhèng yì, qí tíng hǔ yǒu suǒ jiàn, yì běn fàn shì gǔ liáng zhī lì, wèi zhī lù cún. xún yòu yǐ cè yuán hǎi jìng yì gǔ yǎn duàn èr shū, bù xiáng kāi fāng zhī fǎ, yǐ cháng fǎ tuī zhī bù hé. jì dé qín dào gǔ shù xué jiǔ zhāng, yǒu zhèng yuán kāi fāng fǎ, wèi kāi fāng tōng shì, nǎi wèi tíng hǔ yuē:" rǔ kě liè yì gǔ yǎn duàn liù shí sì wèn, yòng zhèng yuán kāi fāng fǎ tuī zhī." tíng hǔ bù cè xià suàn, yī yī fú hé, zhe yì gǔ yǎn duàn kāi fāng bǔ yī juàn. yáng hú sūn xīng yǎn bù xìn xī rén dì yuán zhī shuō, yǐ yáng guāng xiān zhī chì dì yuán, bǐ mèng zǐ zhī jù yáng mò. tíng hǔ wèi gǔ zhī yán tiān zhě sān jiā, yuē xuān yè, yuē zhōu bì, yuē hún tiān. xuān yè wú shī chéng, hún gài zhī shuō, jiē wèi dì yuán. tài zhōu chén shì xuān chéng méi shì xī yǐ dōng xī cè jǐng yǒu shí chà, nán běi cè xīng yǒu dì chà, yǔ yuán xíng hé wéi shuō. qiě dà dài yǒu zēng zǐ zhī yán, nèi jīng yǒu qí bó zhī yán, sòng yǒu shào zi chéng zǐ zhī yán, qí shuō fēi xī rén suǒ zì chuàng. yīn bó sōu gǔ jí, zhe dì yuán shuō èr juǎn. tā zhe yǒu mì méi huā guǎn shī wén chāo.
子廷琥,字虎玉。优廪生。性醇笃,善承家学,阮元称为端士。循尝与廷琥纂孟子长编三十卷,后撰正义,其廷琥有所见,亦本范氏穀梁之例,为之录存。循又以测圆海镜、益古演段二书,不详开方之法,以常法推之不合。既得秦道古数学九章,有正圆开方法,为开方通释,乃谓廷琥曰:“汝可列益古演段六十四问,用正员开方法推之。”廷琥布策下算,一一符合,著益古演段开方补一卷。阳湖孙星衍不信西人地圆之说,以杨光先之斥地圆,比孟子之距杨、墨。廷琥谓古之言天者三家,曰宣夜,曰周髀,曰浑天。宣夜无师承,浑盖之说,皆谓地圆。泰州陈氏、宣城梅氏悉以东西测景有时差,南北测星有地差,与圆形合为说。且大戴有曾子之言,内经有岐伯之言,宋有邵子、程子之言,其说非西人所自创。因博搜古籍,著地圆说二卷。他著有密梅花馆诗文钞。
gù fèng máo, zì chāo zōng, jiāng sū xīng huà rén. qián lóng sì shí jiǔ nián, nán xún zhào shì liè èr děng, wǔ shí sān nián, fù bǎng gòng shēng. fù jiǔ bāo, zì wén zi, zhǎng yú shī lǐ. jiǔ bāo mǔ rèn shì, dà chūn zǔ gū, tōng jīng dá shǐ. jiǔ bāo zhī xué, mǔ suǒ jiào yě. qián lóng sì shí liù nián jìn shì, guī shí zú yú lù, zhù shù bù chuán. fèng máo yì shòu jīng yú zǔ mǔ, nián shí yī, tōng wǔ jīng. jí zhǎng, yǔ jiāo xún tóng xué, xún jiù fèng máo wèn nàn, shǐ yòng lì yú jīng. fèng máo yòu xué yīn yùn lǜ lǚ yú jiā dìng qián táng, zhuàn chǔ cí yùn kǎo rù shēng yùn kǎo máo shī yùn kǎo, jiē dé táng zhǐ. yòu zhuàn máo shī jí jiě, dǒng zi qiú yǔ kǎo, sān dài tián zhì kǎo, wèi chéng ér zú, nián èr shí qī. zú hòu, xún lǐ qí sàng, zuò zhāo wáng yǒu fù kū zhī.
顾凤毛,字超宗,江苏兴化人。乾隆四十九年,南巡召试列二等,五十三年,副榜贡生。父九苞,字文子,长於诗、礼。九苞母任氏,大椿祖姑,通经达史。九苞之学,母所教也。乾隆四十六年进士,归时卒於路,著述不传。凤毛亦受经於祖母,年十一,通五经。及长,与焦循同学,循就凤毛问难,始用力於经。凤毛又学音韵律吕於嘉定钱塘,撰楚辞韵考、入声韵考、毛诗韵考,皆得塘旨。又撰毛诗集解,董子求雨考,三代田制考,未成而卒,年二十七。卒后,循理其丧,作招亡友赋哭之。
zhōng huái lǐ zhōng sì jiē yǒu míng, jūn gān quán rén. zhōng huái, zì bǎo qí. yōu gòng shēng. yǔ ruǎn yuán jiāo xún xiāng shàn. gòng wèi jīng xué, dàn xī tǎo lùn, wù qiú qí shì. jū héng lǐ fǎ zì shǒu, bù yǔ shì zhēng míng, jiāo yóu zhōng chēng wéi jūn zǐ. jiā qìng shí nián, zú, nián sì shí wǔ. zhe yǒu qìn yá kǎo gǔ lù sì juǎn. qí hàn rú kǎo, jiào lù dé míng suǒ zài zēng duō shí yú rén.
锺怀、李锺泗皆有名,均甘泉人。锺怀,字保岐。优贡生。与阮元、焦循相善。共为经学,旦夕讨论,务求其是。居恒礼法自守,不与世争名,交游中称为君子。嘉庆十年,卒,年四十五。著有菣厓考古录四卷。其汉儒考,较陆德明所载增多十馀人。
zhōng sì, zì bīn shí. jiā qìng liù nián jǔ rén, zhì jīng jīng zuǒ shì chūn qiū, zhuàn guī guī guò yī shū, yì liú shēn dù, jiāo xún fú qí jīng bó.
锺泗,字滨石。嘉庆六年举人,治经精左氏春秋,撰规规过一书,抑刘伸杜,焦循服其精博。
lǐ fù sūn, zì jì fāng, jiā xīng rén. jiā qìng liù nián bá gòng shēng. liáng nián lái sūn, liáng nián zì yǒu chuán. cóng zǔ jí. zì jìng táng, qián lóng èr shí bā nián jìn shì, guān yún xiàn zhī xiàn. jīng yán jīng xué, yǐ hàn táng wèi zōng, cháng wéi xué guī lùn yǐ kè qióng jīng kè jīng jì, zhe yǒu yuán xué zhāi wén chāo.
李富孙,字既汸,嘉兴人。嘉庆六年拔贡生。良年来孙,良年自有传。从祖集。字敬堂,乾隆二十八年进士,官郧县知县。精研经学,以汉、唐为宗,尝为学规论以课穷经、课经济,著有原学斋文钞。
fù sūn xué yǒu yuán běn, yǔ bó xiōng chāo sūn cóng dì yù sūn yǒu" hòu sān lǐ" zhī mù. zhǎng yóu sì fāng, jiù zhèng yú lú wén chāo qián dà xīn wáng chǎng sūn xīng yǎn, yù wén xù lùn. ruǎn yuán fǔ zhè, yì yè gǔ jīng jīng shè, suì zhàn shēn jīng shù, yóu hǎo dú yì, zhe yì jiě shèng yì. wèi yì xué sān pài, yǒu hàn rú zhī xué, zhèng yú xún lù zhū jiā jīng yǐ yǒu jìn táng zhī xué, wáng bì kǒng yǐng dá zhū jiā, jí běi sòng hú yuàn shí jiè dōng pō yī chuān yóu shì zhī liú yú yì zhì sòng chén shào zhī xué chū, běn dào xué zhī shù, chuàng wèi tú shuō, jǔ xī wén zhōu kǒng zhī suǒ wèi jí, hàn yǐ hòu zhū rú zhī suǒ wèi yán zhě, yǐ zì shén qí fù huì zhī shuō. lǐ qí lǐ ér fēi yì zhī suǒ wèi lǐ, shù qí shù ér fēi yì zhī suǒ wèi shù, ér qián shèng zhī yì dào huì yǐ. táng lǐ dǐng zuò suǒ jí yì jiě, jīng wēi guǎng dà, shèng xián yí zhǐ, lüè jiàn yú cǐ. rán qí yú sān shí liù jiā zhī shuō, shàng duō wèi cǎi, qí yí wén shèng yì, jiān jiàn tā shū, yóu kě sōu jí. yuán zhuì ér lù zhī, chéng shū sān juǎn, yòu chéng xiào yì èr juǎn.
富孙学有原本,与伯兄超孙、从弟遇孙有“后三李”之目。长游四方,就正於卢文弨、钱大昕、王昶、孙星衍,饫闻绪论。阮元抚浙,肄业诂经精舍,遂湛深经术,尤好读易,著易解賸义。谓易学三派,有汉儒之学,郑、虞、荀、陆诸家精矣;有晋、唐之学,王弼、孔颖达诸家,即北宋胡瑗、石介、东坡、伊川犹是支流馀裔;至宋陈、邵之学出,本道学之术,创为图说,举羲、文、周、孔之所未及,汉以后诸儒之所未言者,以自神其附会之说。理其理而非易之所谓理,数其数而非易之所谓数,而前圣之易道晦矣。唐李鼎祚所辑易解,精微广大,圣贤遗旨,略见於此。然其於三十六家之说,尚多未采,其遗文賸义,间见他书,犹可蒐辑。爰缀而录之,成书三卷,又成校异二卷。
yòu zhe qī jīng yì wén shì, jiù jīng shǐ chuán zhù zhū zǐ bǎi shì suǒ yǐn, yǐ jí hàn táng sòng shí jīng, sòng yuán qiàn běn, xiào qí yì tóng. huò zì yǒu gǔ jīn, huò yīn jìn tōng jiǎ, huò yán xí guāi chuǎn, xī jù gǔ yì ér shū zhèng zhī ér qián rú zhī lùn shuō, bìng wèi sōu jí, shǐ zhèng qí é miù, biàn qí dé shī, shé zhōng yǐ qiú yī shì. fán yì liù juǎn, shàng shū bā juǎn, máo shī shí liù juǎn, chūn qīu sān zhuàn shí èr juǎn, lǐ jì bā juǎn. tóng lǐ féng dēng fǔ chēng qí xiáng hé ào bó, wèi gǔ yì yì zhě jí qí dà chéng. yòu wèi shuō wén yī shū, bǎo shì liù shū zhī zhǐ, lài yǐ jǐn cún. zì zhuàn biàn wéi lì, lì biàn wéi zhēn, wén zì rì fán, é wěi cuò chū. huò yǒu xíng shēng yì yì dà xiāng qū bié, yì yǒu jìn sì ér qí shí yì, hòu rén duō hùn ér tóng zhī. huò yǒu yī zhuàn zhī xíng, cóng mǒu wèi gǔ zhòu, wèi huò tǐ, hòu rén jìng xī ér èr zhī. jīng diǎn wén zì, wǎng wǎng mèi yú yīn xùn, shàn wèi gǎi yì, shén yǔ běn yì xiāng wù, yì zì xué zhī dà biàn. fū jiǎ jiè tōng yòng, shuō wén zì yǒu běn zì, yǒu de tōng jiè zhě, yǒu bù róng tōng jiè ér bìng wèi sú wù zhě. yuán jù jīng diǎn yǐ xiāng zhèng qì, bǐ shì zhī zhǒng miù yán é chāo rán kě biàn, wèi shuō wén biàn zì zhèng sú bā juǎn. tóng lǐ qián tài jí wèi qí shū dà zhǐ shé zhōng duàn zhù, ér yì yǒu duàn suǒ wèi jí zhě, dú shuō wén zhī jīn liáng yě.
又著七经异文释,就经、史、传、注、诸子百氏所引,以及汉、唐、宋石经,宋、元椠本,校其异同。或字有古今,或音近通假,或沿袭乖舛,悉据古谊而疏证之;而前儒之论说,并为蒐辑,使正其譌谬,辨其得失,折衷以求一是。凡易六卷,尚书八卷,毛诗十六卷,春秋三传十二卷,礼记八卷。同里冯登府称其详核奥博,为诂异义者集其大成。又谓说文一书,保氏六书之旨,赖以仅存。自篆变为隶,隶变为真,文字日繁,譌伪错出。或有形声意义大相区别,亦有近似而其实异,后人多混而同之。或有一篆之形,从某为古、籀,为或体,后人竟析而二之。经典文字,往往昧於音训,擅为改易,甚与本义相迕,亦字学之大变。夫假借通用,说文自有本字,有得通借者,有不容通借而并为俗误者。援据经典以相证契,俾世之踵谬沿譌焯然可辨,为说文辨字正俗八卷。同里钱泰吉谓其书大旨折衷段注,而亦有段所未及者,读说文之津梁也。
tā zhe yǒu hàn wèi liù cháo mù míng zuǎn lì sì juǎn, hè zhēng lù bā juǎn hòu lù shí èr juǎn, pù shū tíng cí zhù qī juǎn, méi lǐ zhì shí liù juǎn, xiào jīng qǐng wén gǎo shí bā juǎn.
他著有汉魏六朝墓铭纂例四卷,鹤徵录八卷、后录十二卷,曝书亭词注七卷,梅里志十六卷,校经庼文藁十八卷。
chāo sūn, zì yǐn shù. jiā qìng liù nián jǔ rén, guān kuài jī xiàn jiào yù. pōu xī jīng yì, yóu shēn yú shī. cháng yǐ máo shī cǎo mù chóng yú zé yǒu shū, míng wù zé yǒu jiě, dì lǐ zé yǒu kǎo, ér shī zhōng suǒ chēng zhī rén zé wèi yǒu zuǎn jí chéng shū zhě, yīn qǔ shī rén zhī shì zú míng zì, bó kǎo jīng shǐ zhū zǐ jí jìn rú suǒ zhù shù, bìng liè guó zhī shì cì, jì qí rén zhī xíng shì, sōu luó huì jí, wèi shī shì zú kǎo liù juǎn. guān kuài jī shí, kè zhū shēng yī níng huà léi hóng xué guī tiáo yuē, shì xí rì shàng. yòu zhe zhuō shǒu zhāi jí.
超孙,字引树。嘉庆六年举人,官会稽县教谕。剖析经义,尤深於诗。尝以毛诗草木蟲鱼则有疏,名物则有解,地理则有考,而诗中所称之人则未有纂辑成书者,因取诗人之氏族名字,博考经、史、诸子及近儒所著述,并列国之世次,洎其人之行事,搜罗薈集,为诗氏族考六卷。官会稽时,课诸生依宁化雷鋐学规条约,士习日上。又著拙守斋集。
yù sūn, zì jīn lán, jí sūn. yōu gòng shēng, chù zhōu fǔ xùn dǎo. yòu chuán zǔ xùn, yān guàn jīng shǐ, zhe yǒu shàng shū lì gǔ dìng shì wén bā juǎn. hàn kǒng ān guó yǐ kē dǒu wén nán zhī, qǔ fú shēng jīn wén cì dì zhī, wèi lì gǔ dìng, sòng xuē xuān yīn zhī chéng gǔ wén xùn. yù sūn yòu yǐ lì gǔ wén nán zhī, yǐn shuō wén zhū shū shū tōng zhī, é zhě shì zhèng, yí zhě zé quē. xìng shì jīn shí, yǒu zhī shěng zhāi bēi lù bā juǎn, jīn shí xué lù sì juǎn. guān chù zhōu shí, yǐ chù zhōu dì pì shān yuǎn, ruǎn yuán liǎng zhè jīn shí zhì wèi miǎn tuō lòu, nǎi sōu jí shù bǎi yú zhǒng wèi kuò cāng jīn shí zhì bā juǎn. tā zhe yǒu rì zhī lù bǔ zhèng yī juàn jiào zhèng yī juàn, gǔ wén yuàn shí yí shí juǎn, tiān xiāng lù bā juǎn, suí bǐ liù juǎn, shī wén jí shí bā juǎn.
遇孙,字金澜,集孙。优贡生,处州府训导。幼传祖训,淹贯经史,著有尚书隶古定释文八卷。汉孔安国以科斗文难知,取伏生今文次第之,为隶古定,宋薛宣因之成古文训。遇孙又以隶古文难知,引说文诸书疏通之,譌者是正,疑者则阙。性嗜金石,有芝省斋碑录八卷,金石学录四卷。官处州时,以处州地僻山远,阮元两浙金石志未免脱漏,乃搜辑数百馀种为括苍金石志八卷。他著有日知录补正一卷、校正一卷,古文苑拾遗十卷,天香录八卷,随笔六卷,诗文集十八卷。
hú chéng gǒng, zì mò zhuāng, jīng xiàn rén. jiā qìng shí nián jìn shì, xuǎn hàn lín yuàn shù jí shì, sàn guǎn shòu biān xiū. shí wǔ nián, chōng guǎng dōng xiāng shì fù kǎo guān, xún qiān yù shǐ, zhuǎn jǐ shì zhōng. zì yǐ shēn jū yán lù, dāng zhōu zhī tiān xià lì bì, chén zhī yú shàng, fāng bù fù zhí. shù nián zhōng chén zòu shén duō, duō jiàn shī xíng. ér qí zuì qiè zhòng shí bìng zhě, zé yǒu tiáo chén kuī kōng bì duān gè tiáo:" yī yuē mào làn yí jìn. sī kù zhī fā qián liáng, xiàng yǒu kòu chú èr sān chéng zhī bì, gù fān sī shū lì jiāng bù yīng jiè zhī zhī kuǎn, mào zhī làn jiè. cǐ zài lǐng zhě biàn yú jí xū, bù gǎn wàng qí zú shù ér zài fàng zhě lì yú duō kòu, bù fù wèn qí hé yí: zé suī yīng fàng ér réng yǔ fú mào wú yì. yī yuē yì lēi yí jìn. zhōu xiàn jiāo dài, lì xiàn qí yán, jūn bù zhǔn chōng dǐ. jìn rì réng duō yǐ yì dān qiàn piào xū kāi shí dǐ zhě, zǒng yóu shàng sī duō fāng yì lēi, bī lìng xīn rèn dān chéng. yī yuē mí fèi yí shěng. gè shěng tān juān jīn tiē míng mù, qǐ jǐn bì bù kě shěng. wén zhōu xiàn suǒ jiě gè shàng sī yá mén fàn shí jì guī děng yín, zhú suì zēng jiā. rú dǐ bào yī shì, ān huī shěng měi nián tōng pài gè shǔ wàn jīn. yī shěng rú cǐ, tā shěng kě zhī yī shì rú cǐ, tā shì kě zhī. yī yuē shēng diào yí shèn. bù xuǎn rén yuán, duō xì chū rèn, huò shàng néng bù gǎn qīng yì jiē shòu. wéi zuǒ zá tí shēng, jí diào bǔ fán quē èr zhě, měi duō jiǔ lì shì tú, xí chéng jiǎo huá. zài tí shēng zhě jí yú dé quē, míng zhī cǐ dì zhī duō lèi, bù fù gù hòu ér zhān qián zài diào bǔ zhě qiān jiù yī shí, zhuǎn yīn yuán rèn zhī yǒu kuī, xī tú nuó bǐ yǐ yǎn cǐ. jiū zhī dān chéng mí bǔ, jiē shǔ kōng míng, bù guò wān ròu bǔ chuāng, shèn qiě biàn běn jiā lì." qí yán shēn qiè zhù míng. èr shí sì nián, shòu fú jiàn fēn xún yán jiàn shào dào, biān chá bǎo jiǎ, shè lì jī bǔ zhāng chéng bā tiáo, fěi tú liǎn jī. diào shǔ tái wān bīng bèi dào, jī huò yáng dào zhāng chōng děng zhì yú fǎ. xuán qǐ jiǎ huí jí. tái wān sù chēng nán zhì, chéng gǒng lì xíng qīng zhuāng mǐ dào zhī fǎ, mín fān ān sù zì chéng gǒng qù hòu, zhāng huà dàn shuǐ jí yǐ xiè dòu qǐ xìn yǐ. dào guāng shí èr nián, zú, nián wǔ shí qī.
胡承珙,字墨庄,泾县人。嘉庆十年进士,选翰林院庶吉士,散馆授编修。十五年,充广东乡试副考官,寻迁御史,转给事中。自以身居言路,当周知天下利弊,陈之於上,方不负职。数年中陈奏甚多,多见施行。而其最切中时病者,则有条陈亏空弊端各条:“一曰冒滥宜禁。司库支发钱粮,向有扣除二三成之弊,故藩司书吏将不应借支之款,冒支滥借。此在领者便於急需,不敢望其足数;而在放者利於多扣,不复问其合宜:则虽应放而仍与浮冒无异。一曰抑勒宜禁。州、县交代,例限綦严,均不准充抵。近日仍多以议单欠票虚开实抵者,总由上司多方抑勒,逼令新任担承。一曰糜费宜省。各省摊捐津贴名目,岂尽必不可省。闻州县所解各上司衙门饭食季规等银,逐岁增加。如邸报一事,安徽省每年通派各属万金。一省如此,他省可知;一事如此,他事可知。一曰升调宜慎。部选人员,多系初任,或尚能不敢轻易接受。惟佐杂题升,及调补繁缺二者,每多久历仕途,习成狡滑。在题升者急於得缺,明知此地之多累,不复顾后而瞻前;在调补者迁就一时,转因原任之有亏,希图挪彼以掩此。究之担承弥补,皆属空名,不过剜肉补疮,甚且变本加厉。”其言深切著明。二十四年,授福建分巡延建邵道,编查保甲,设立缉捕章程八条,匪徒敛迹。调署台湾兵备道,缉获洋盗张充等置於法。旋乞假回籍。台湾素称难治,承珙力行清庄弭盗之法,民、番安肃、自承珙去后,彰化、淡水即以械斗起衅矣。道光十二年,卒,年五十七。
chéng gǒng jiū xīn jīng xué, yóu zhuān yì yú máo shī chuán, guī lǐ hòu jiàn hù zhù shū, yǔ cháng zhōu chén huàn wǎng fù tǎo lùn bù jué, zhe máo shī hòu jiān sān shí juǎn. qí shū zhǔ yú shēn shù máo yì, zì zhù shū ér wài, yú táng sòng yuán zhū rú zhī shuō, jí jìn rén wéi shī xué zhě, wú bù guǎng zhēng bó yǐn, ér yú míng wù xùn gǔ jí máo yǔ sān jiā shī wén yǒu yì tóng, lèi jiē pōu xī jīng wēi, shé zhōng zhì dāng. ér qí zuì jīng zhě, néng yú máo chuán běn wén qián hòu huì chū zhǐ guī, yòu néng yú xī hàn yǐ qián gǔ shū zhōng fǎn fù xún kǎo, guàn tōng shī yì, zhèng míng máo zhǐ. fán sān sì yì, shǒu zì xiě dìng. zhì lǔ sòng pàn shuǐ zhāng ér jí zuò, yí yán zhǔ chén huàn xiào bǔ, huàn nǎi wèi xù chéng zhī. yòu yǐ zhèng jūn zhù yí lǐ cān yòng gǔ jīn wén èr běn, cuō qí dà lì, yǒu bì yòng qí zhèng zì zhě, yǒu jí yòng qí jiè zì zhě, yǒu wù yǐ cún gǔ zhě, yǒu jiān yǐ tōng jīn zhě, yǒu yīn bǐ yǐ jué cǐ zhě, yǒu hù xiàn ér bìng cún zhě. hóng yì miào zhǐ, yǒu guān yú jīng shí huǒ. suì qǔ zhù zhōng dié chū zhī zì, bìng" dú rú"" dú wéi"" dāng wèi" gè tiáo, pái bǐ shū zhì, kǎo qí xùn gǔ, míng qí jiǎ jiè, cān jī páng cǎi, shū tōng ér zhèng míng zhī, zuò yí lǐ gǔ jīn wén shū yì shí qī juǎn. yòu wèi huì shì dòng jiǔ jīng gǔ yì wèi jí ěr yǎ, suì bǔ zhuàn shù shí tiáo, chéng èr juǎn. xiǎo ěr yǎ yuán běn bù chuán, jīn cún kǒng cóng zǐ zhōng, shì duō wèi wèi wěi shū, zuò xiǎo ěr yǎ yì zhèng shí sān juǎn, duàn yǐ wéi zhēn. fù zhe yǒu qiú shì táng shī wén jí sān shí sì juǎn.
承珙究心经学,尤专意於毛诗传,归里后键户著书,与长洲陈奂往复讨论不绝,著毛诗后笺三十卷。其书主於申述毛义,自注疏而外,於唐、宋、元诸儒之说,及近人为诗学者,无不广徵博引,而於名物训诂及毛与三家诗文有异同,类皆剖析精微,折衷至当。而其最精者,能於毛传本文前后会出指归,又能於西汉以前古书中反覆寻考,贯通诗义,证明毛旨。凡三四易,手自写定。至鲁颂泮水章而疾作,遗言嘱陈奂校补,奂乃为续成之。又以郑君注仪礼参用古、今文二本,撮其大例,有必用其正字者,有即用其借字者,有务以存古者,有兼以通今者,有因彼以决此者,有互见而并存者。闳意妙旨,有关於经实夥。遂取注中叠出之字,并“读如”、“读为”、“当为”各条,排比梳栉,考其训诂,明其假借,参稽旁采,疏通而证明之,作仪礼古今文疏义十七卷。又谓惠氏栋九经古义未及尔雅,遂补撰数十条,成二卷。小尔雅原本不传,今存孔丛子中,世多谓为伪书,作小尔雅义证十三卷,断以为真。复著有求是堂诗文集三十四卷。
hú bǐng qián, zì bó jìng, jì xī rén. jiā qìng sì nián jìn shì, guān xíng bù zhǔ shì, gǎi gān sù líng tái xiàn zhī xiàn, shēng dān gá ěr tóng zhī, zú yú guān. bǐng qián zì yòu shì xué, bó tōng jīng shǐ. cháng rù dōu yì yè chéng jūn, yè dú bì jǐn zhú èr tiáo. yóu jīng yú shēng yīn xùn huà, zhe gǔ yùn lùn sān juǎn, biàn jiāng dài duàn kǒng zhū jiā zhī shuō, xì rù háo máng, què bù kě yì. shuō wén guǎn jiàn sān juǎn, fā míng gǔ yīn gǔ yì, duō dú de zhī jiàn. mò lùn èr xú shū, yǒu zhuó jiàn yǔ, gài qí suǒ zhì lì yě. tā zhe yǒu zhōu yì shàng shū lún yǔ xiǎo shí gè bā juǎn, guà běn tú kǎo yī juàn, shàng shū xù lù yī juàn, hàn xī jīng bó shì kǎo èr juǎn. gān zhōu míng jì chéng rén lù sì juǎn, hé zhōu jǐng zhōng lù sān juǎn.
胡秉虔,字伯敬,绩溪人。嘉庆四年进士,官刑部主事,改甘肃灵台县知县,升丹噶尔同知,卒於官。秉虔自幼嗜学,博通经史。尝入都肄业成均,夜读必尽烛二条。尤精於声音训话,著古韵论三卷,辨江、戴、段、孔诸家之说,细入毫芒,塙不可易。说文管见三卷,发明古音古义,多独得之见。末论二徐书,有灼见语,盖其所致力也。他著有周易、尚书、论语小识各八卷,卦本图考一卷,尚书序录一卷,汉西京博士考二卷。甘州明季成仁录四卷,河州景忠录三卷。
zhū jiàn, zì lán pō, jīng xiàn rén. jiàn shēng sān nián ér gū, zǔ mìng wèi jì fù hòu, sì mǔ wāng wèi hūn shǒu zhì, jiàn xiào shì zhī yǔ shēng mǔ tóng, kūn dì jūn xiāng yǒu ài. jiā qìng qī nián chéng jìn shì, xuǎn hàn lín yuàn shù jí shì, yǔ xìng hàn lín yuàn bǎi liáng tǐ lián jù yàn. sàn guǎn shòu biān xiū, zhuó zhì shì dú. yǔ xiū míng jiàn, zuò chéng zuǎn guān lèi, jiàng biān xiū. dào guāng yuán nián, zhí shàng shū fáng, lǚ méng jiā jiǎng, yǒu" pǐn xué jiān yōu" zhī bāo. shēng yòu chūn fāng yòu zàn shàn, gào yǎng guī. zhí pǐn dūn sú, jiǎng yòu hòu jìn. lì zhǔ zhōng shān zhèng yì zǐ yáng shū yuàn, zú, nián bā shí yǒu èr.
朱珔,字兰坡,泾县人。珔生三年而孤,祖命为季父后,嗣母汪未婚守志,珔孝事之与生母同,昆弟均相友爱。嘉庆七年成进士,选翰林院庶吉士,与幸翰林院柏梁体联句宴。散馆授编修,擢至侍读。与修明鉴,坐承纂官累,降编修。道光元年,直上书房,屡蒙嘉奖,有“品学兼优”之褒。升右春坊右赞善,告养归。植品敦俗,奖诱后进。历主锺山、正谊、紫阳书院,卒,年八十有二。
jiàn ài shū rú mìng, xué yǒu běn yuán. zhǔ jiǎng xí jǐ sān shí nián, jiào shì yǐ tōng jīng xué gǔ wèi xiān. yǔ tóng chéng yáo nài yáng hú lǐ zhào luò bìng fù rú lín sù wàng, gài dǐng zú ér sān yún. zhe yǒu shuō wén jiǎ jiè yì zhèng èr shí bā juǎn, jīng wén guǎng yì shí èr juǎn, wén xuǎn jí shì èr shí sì juǎn, xiǎo wàn juǎn zhāi shī wén jí qī shí juǎn. jí yǒu guó cháo gǔ wén huì chāo èr bǎi qī shí èr juǎn, yòu yǒu gǔ jīng wén chāo liù shí èr juǎn, huì yǒu qīng zhū míng jiā shuō jīng zhī wén, yī cì biāo tí, piān fú wán shàn, yóu zú wèi hòu xué jīn dǎi yún.
珔爱书如命,学有本原。主讲席几三十年,教士以通经学古为先。与桐城姚鼐、阳湖李兆洛并负儒林宿望,盖鼎足而三云。著有说文假借义证二十八卷,经文广异十二卷,文选集释二十四卷,小万卷斋诗文集七十卷。辑有国朝古文汇钞二百七十二卷,又有诂经文钞六十二卷,汇有清诸名家说经之文,依次标题,篇幅完善,尤足为后学津逮云。
líng shǔ, zì xiǎo lóu, jiāng dū rén. guó zǐ jiàn shēng. shǔ hào xué gēn xìng, jiā pín, dú sì zǐ shū wèi bì, jí qù xiāng, zá zuò yōng bǎo, ér jī xué bù juàn. nián èr shí wèi tóng zǐ shī, wèn suǒ dāng zhì yè yú jīng bāo shì chén, shì chén yuē:" zhì jīng bì shǒu jiā fǎ, zhuān fǎ yī jiā, yǐ lì qí jī, zé zhū jiā jiàn tōng." nǎi shì yǐ wǔ jìn zhāng huì yán suǒ jí sì zǐ shū hàn shuō shù shí shì. shǔ nǎi jī diǎn lǐ kǎo gǔ xùn, wèi sì shū diǎn gù hé liù juǎn, shè hóng wú shén chēng zhī. jì, zhì zhèng shì xué, de yào lǐng yòu cóng wú shěn qīn hán wèn yí yì, yì guàn chuān jīng shěn. hòu wén wǔ jìn liú féng lù lùn hé shì gōng yáng chūn qiū ér hǎo zhī. jí rù dōu, wèi yí zhēng ruǎn yuán xiào jí jīng fú, jǐn jiàn wèi jìn yǐ lái zhū jiā chūn qiū shuō. shēn niàn chūn qiū zhī yì, cún yú gōng yáng, ér gōng yáng zhī xué, chuán zì dǒng zi. dǒng zi chūn qiū fán lù, shí lǐ yì zhī zōng, dá jīng quán zhī yòng. xíng rén wèi běn, zhèng míng wéi xiān. cè yīn yáng wǔ xíng zhī biàn, míng zhì lǐ zuò yuè zhī yuán. tǐ dà sī jīng, tuī jiàn zhì yǐn, kě wèi shàn fā wēi yán dà yì zhě. rán zhǐ ào cí zé, wèi yì dé qí huì tōng, qiǎn cháng zhī fū, héng shēng zǐ yì, jīng xīn shèng fú, bù jué rú xiàn. nǎi bó jī páng tǎo, chéng yì yí zhì, shū qí zhāng, zhì qí jù, wèi zhù shí qī juǎn. yòu bìng sòng yuán yǐ lái xué zhě kōng yán wú bǔ, wéi shí shì qiú shì, shù jī jìn zhī, ér shì zhī qiè shí wú guò yú lǐ, zhe gōng yáng lǐ shū shí yī juàn, gōng yáng lǐ shuō yī juàn, gōng yáng wèn dá èr juǎn. jiā jū dú lǐ, yǐ sāng fú wéi rén lún dà jīng, hòu rú chuǎn yì, shì fēi pō miù, zuò lǐ lùn bǎi piān, yǐn shēn zhèng yì. ruǎn yuán yán shǔ rù yuè kè zhū zǐ, shǔ shū yǔ yuán shāng què, nǎi shān hé sān shí jiǔ piān wèi yī juàn. dào guāng jiǔ nián, zú, nián wǔ shí wǔ.
凌曙,字晓楼,江都人。国子监生。曙好学根性,家贫,读四子书未毕,即去乡,杂作佣保,而绩学不倦。年二十为童子师,问所当治业於泾包世臣,世臣曰:“治经必守家法,专法一家,以立其基,则诸家渐通。”乃示以武进张惠言所辑四子书汉说数十事。曙乃稽典礼、考古训,为四书典故覈六卷,歙洪梧甚称之。既,治郑氏学,得要领;又从吴沈钦韩问疑义,益贯穿精审。后闻武进刘逢禄论何氏公羊春秋而好之。及入都,为仪徵阮元校辑经郛,尽见魏、晋以来诸家春秋说。深念春秋之义,存於公羊,而公羊之学,传自董子。董子春秋繁露,识礼义之宗,达经权之用。行仁为本,正名为先。测阴阳五行之变,明制礼作乐之原。体大思精,推见至隐,可谓善发微言大义者。然旨奥词赜,未易得其会通,浅尝之夫,横生訾议,经心圣符,不绝如线。乃博稽旁讨,承意仪志,梳其章,栉其句,为注十七卷。又病宋、元以来学者空言无补,惟实事求是,庶几近之,而事之切实无过於礼,著公羊礼疏十一卷,公羊礼说一卷,公羊问答二卷。家居读礼,以丧服为人伦大经,后儒舛议,是非颇谬,作礼论百篇,引申郑义。阮元延曙入粤课诸子,曙书与元商榷,乃删合三十九篇为一卷。道光九年,卒,年五十五。
shǔ yǒu shēng yí zhēng liú wén qí, pín ér yǐng wù, ài ér kè zhī, suì zhī míng, qí xué shí zì shǔ chū yún.
曙有甥仪徵刘文淇,贫而颖悟,爱而课之,遂知名,其学实自曙出云。
xuē chuán jūn, zì zi yùn, gān quán rén. zhū shēng. bó lǎn qún jí, qiáng jì jīng shí. jiù fú jiàn xué zhèng chén yòng guāng pìn, yòng guāng jiàn suǒ zhù shū, hèn xiāng jiàn wǎn. xuán yǐ jí zú yú tīng zhōu shì yuàn, nián sì shí yī. chuán jūn yú shí sān jīng zhù shū gōng lì zuì shēn, dà duān yóu zài xiǎo xué, yú xǔ jūn yuán shū, gōu jī guàn chuàn, dòng qí yì ér shú qí cí, jiā dìng qián dà xīn wén jí nèi yǒu shuō wén dá wèn yī juàn, shēn míng tōng zhuǎn jiǎ jiè zhī yì, chuán jūn bó yǐn jīng shǐ yǐ zhèng zhī, chéng shuō wén dá wèn shū zhèng liù juǎn. yòu yǐ wén xuǎn zhòng duō gǔ zì, tiáo jǔ jiàn xì, shū tōng zhèng míng, wéi wén xuǎn gǔ zì tōng shí èr juǎn.
薛传均,字子韵,甘泉人。诸生。博览群籍,强记精识。就福建学政陈用光聘,用光见所著书,恨相见晚。旋以疾卒於汀州试院,年四十一。传均於十三经注疏功力最深,大端尤在小学,於许君原书,钩稽贯串,洞其义而熟其辞,嘉定钱大昕文集内有说文答问一卷,深明通转假借之义,传均博引经史以证之,成说文答问疏证六卷。又以文选中多古字,条举件系,疏通证明,为文选古字通十二卷。
liú féng lù, zì shēn shòu, wǔ jìn rén. zǔ lún, dà xué shì, shì wén dìng, zì yǒu chuán. wài wáng fù zhuāng cún yǔ jiù zhuāng shù zǔ, bìng yǐ jīng shù míng shì, féng lù jǐn chuán qí xué. jiā qìng shí jiǔ nián jìn shì, xuǎn hàn lín yuàn shù jí shì, sàn guǎn gǎi lǐ bù zhǔ shì. èr shí wǔ nián, rén zōng dà shì, féng lù sōu jí dà lǐ, chuàng wèi cháng biān, zì shǐ shì zhì fèng ān shān líng, diǎn zhāng jù bèi. dào guāng sān nián, tōng zhèng sī cān yì lú zhè qǐng yǐ shàng shū tāng bīn cóng sì wén miào, yì zhě yǐ bīn kāng xī zhōng zài shàng shū fáng huò qiǎn, qián lóng zhōng cháng fèng bó nán zhī. féng lù lǎn bǐ shū yuē:" hòu kuí diǎn lè, yóu yǒu zhū jūn lǚ wàng chén shū, nán kuāng guǎn cài." shàng shū wāng tíng zhēn shàn ér yòng zhī, suì fèng yú zhǐ. sì nián, bǔ yí zhì sī zhǔ shì. yuè nán gòng shǐ chén qǐng wèi qí guó wáng mǔ qǐ rén shēn, dé zhǐ shǎng gěi. ér yù zhōng yǒu" wài yí gòng dào" zhī yǔ, qí shǐ chén yù qǐng gǎi wéi" wài fān", bù zhōng yǐ zhào shū nán gēng yì. féng lù cǎo dié fù zhī yuē:" zhōu guān zhí fāng wáng jī zhī wài fēn jiǔ fú. yí fú qù wáng guó qī qiān lǐ, fān fú jiǔ qiān lǐ, shì fān yuǎn ér yí jìn. shuō wén qiāng dí mán mò zì jiē cóng wù páng, wéi yí cóng dà cóng gōng. kǎo dōng fāng dà rén zhī guó yí, sú rén, rén zhě shòu, yǒu dōng fāng bù sǐ zhī guó, gù kǒng zǐ yù jū zhī. qián lóng jiān fèng shàng yù shēn chì sì kù guǎn bù dé gǎi shū jí zhōng' yí' zì zuò' yí', shùn dōng yí zhī rén, wén wáng xī yí zhī rén, wǒ cháo liù hé yī jiā, jǐn qù hàn táng yǐ lái jū jì xián yí zhī lòu, shǐ zhě wú de yǐ cǐ wéi yí." yuè nán shǐ zhě suì wú cí ér tuì. féng lù zài lǐ bù shí èr nián, héng yǐ jīng yì jué yí shì, wèi zhòng suǒ qīn fú lèi rú cǐ.
刘逢禄,字申受,武进人。祖纶,大学士,谥文定,自有传。外王父庄存与、舅庄述祖,并以经术名世,逢禄尽传其学。嘉庆十九年进士,选翰林院庶吉士,散馆改礼部主事。二十五年,仁宗大事,逢禄搜集大礼,创为长编,自始事至奉安山陵,典章具备。道光三年,通政司参议卢浙请以尚书汤斌从祀文庙,议者以斌康熙中在上书房获谴,乾隆中尝奉駮难之。逢禄揽笔书曰:“后夔典乐,犹有朱、均;吕望陈书,难匡管、蔡。”尚书汪廷珍善而用之,遂奉俞旨。四年,补仪制司主事。越南贡使陈请为其国王母乞人葠,得旨赏给。而谕中有“外夷贡道”之语,其使臣欲请改为“外藩”,部中以诏书难更易。逢禄草牒复之曰:“周官职方王畿之外分九服。夷服去王国七千里,藩服九千里,是藩远而夷近。说文羌、狄、蛮、貊字皆从物旁,惟夷从大、从弓。考东方大人之国夷,俗仁,仁者寿,有东方不死之国,故孔子欲居之。乾隆间奉上谕申饬四库馆不得改书籍中‘夷’字作‘彝’,舜东夷之人,文王西夷之人,我朝六合一家,尽去汉、唐以来拘忌嫌疑之陋,使者无得以此为疑。”越南使者遂无辞而退。逢禄在礼部十二年,恒以经义决疑事,为众所钦服类如此。
qí wéi xué wù tōng dà yì, bù zhuān zhāng jù. yóu dǒng shēng chūn qiū kuī liù yì jiā fǎ, yóu liù yì qiú guān shèng rén zhī zhì. cháng wèi:" shì zhī yán jīng zhě, yú xiān hàn zé gǔ shī máo shì, hòu hàn zé jīn yì yú shì, wén cí shāo wéi wán jù. rán máo gōng xiáng gǔ xùn ér lüè wēi yán, yú fān jīng xiàng biàn ér hǎn dà yì, qiú qí zhī lèi tōng dá wēi xiǎn chǎn yōu zhě, zé gōng yáng zài xiān hàn yǒu dǒng shēng hòu hàn yǒu hé shào gōng shì zi xià sāng fú chuán yǒu zhèng kāng chéng shì ér yǐ. xiān hàn zhī xué, wù hū dà tǐ, gù dǒng shēng suǒ chuán fēi zhāng jù xùn gǔ zhī xué yě. hòu hàn tiáo lǐ jīng mì, yào yǐ hé shào gōng zhèng kāng chéng shì wèi zōng, rán sāng fú yú wǔ lǐ tè qí yī duān. chūn qiū wén chéng shù wàn, qí zhǐ shù qiān, tiān dào jiā, rén shì bèi, yǐ zhī guàn qún jīng, wú wǎng bù dé qí yuán yǐ zhī duàn shǐ, kě yǐ jué tiān xià zhī yí yǐ zhī chí shēn zhì shì, zé xiān wáng zhī dào kě fù yě." yú shì xún qí yú guàn, zhèng qí tǒng jì, wèi gōng yáng chūn qiū hé shì shì lì sān shí piān, yòu xī qí yí zhì, qiáng qí shǒu wèi, wèi jiān yī juàn, dá nán èr juǎn. yòu tuī yuán gǔ liáng shì zuǒ shì zhī dé shī, wèi shēn hé nán zhèng sì juǎn. yòu bó zhēng zhū shǐ xíng lǐ zhī bù zhōng zhě wèi yí lǐ jué yù sì juǎn. yòu tuī qí yì wèi lún yǔ shù hé xià shí jīng zhuàn jiān zhōng yōng chóng lǐ lùn hàn jì shù lì gè yī juàn. bié yǒu wěi lüè èr juǎn, chūn qiū shǎng fá gé yī juàn. mǐn shí xué zhě shuō chūn qiū jiē xí sòng rú" zhí shū qí shì bù fán bāo biǎn" zhī cí, dú kǒng guǎng sēn wèi gōng yáng tōng yì néng jué qí bì, rán shàng bù néng xìn sān kē jiǔ zhǐ wèi wēi yán dà yì suǒ zài, nǎi zhe chūn qiū lùn shàng xià piān yǐ zhāng shèng quán. yòu chéng zuǒ shì chūn qiū kǎo zhèng èr juǎn, zhī zhě wèi yǔ yán huì zhī biàn gǔ wén shàng shū děng.
其为学务通大义,不专章句。由董生春秋闚六艺家法,由六艺求观圣人之志。尝谓:“世之言经者,於先汉则古诗毛氏,后汉则今易虞氏,文词稍为完具。然毛公详古训而略微言,虞翻精象变而罕大义,求其知类通达、微显阐幽者,则公羊在先汉有董生、后汉有何劭公氏、子夏丧服传有郑康成氏而已。先汉之学,务乎大体,故董生所传非章句训诂之学也。后汉条理精密,要以何劭公、郑康成氏为宗,然丧服於五礼特其一端。春秋文成数万,其旨数千,天道浃,人事备,以之贯群经,无往不得其原;以之断史,可以决天下之疑;以之持身治世,则先王之道可复也。”於是寻其馀贯,正其统纪,为公羊春秋何氏释例三十篇,又析其疑滞,强其守卫,为笺一卷,答难二卷。又推原穀梁氏、左氏之得失,为申何难郑四卷。又博徵诸史刑、礼之不中者为仪礼决狱四卷。又推其意为论语述何、夏时经传笺、中庸崇礼论、汉纪述例各一卷。别有纬略二卷,春秋赏罚格一卷。愍时学者说春秋皆袭宋儒“直书其事、不烦褒贬”之辞,独孔广森为公羊通义能抉其蔽,然尚不能信三科、九旨为微言大义所在,乃著春秋论上、下篇以张圣权。又成左氏春秋考证二卷,知者谓与阎、惠之辩古文尚书等。
féng lù yú yì zhǔ yú shì, yú shū kuāng mǎ zhèng yú shī chū shàng máo xué, hòu hǎo sān jiā. yǒu yì yú shì biàn dòng biǎo liù yáo fā huī páng tōng biǎo guà xiàng yīn yáng dà yì yú shì yì yán bǔ gè yī juàn. yòu wèi yì xiàng fù guà qì sòng, tí qí zhǐ yào. shàng shū jīn gǔ wén jí jiě sān shí juǎn, shū xù shù wén yī juàn, shī shēng yǎn èr shí qī juǎn. suǒ wéi shī fù lián zhū lùn xù bēi jì zhī wén yuē wǔ shí piān. dào guāng jiǔ nián, zú, nián wǔ shí yǒu liù. dì zǐ pān zhǔn zhuāng bīn shù zhào zhèn qí jiē cóng xué gōng yáng jí lǐ yǒu míng.
逢禄於易主虞氏,於书匡马、郑、於诗初尚毛学,后好三家。有易虞氏变动表、六爻发挥旁通表、卦象阴阳大义、虞氏易言补各一卷。又为易象赋、卦气颂,提其指要。尚书今古文集解三十卷,书序述闻一卷,诗声衍二十七卷。所为诗、赋、连珠、论、序、碑、记之文约五十篇。道光九年,卒,年五十有六。弟子潘准、庄缤树、赵振祈皆从学公羊及礼有名。
sòng xiáng fèng, zì yú tíng, cháng zhōu rén. jiā qìng wǔ nián jǔ rén, guān hú nán xīn níng xiàn zhī xiàn, yì zhuāng shù zǔ zhī shēng. shù zǔ yǒu" liú shēng kě shī sòng shēng kě yǒu" zhī yǔ, liú wèi féng lù, sòng wèi xiáng fèng yě. xiáng fèng tōng xùn gǔ míng wù, zhì zài xī hàn jiā fǎ, wēi yán dà yì, dé zhuāng shì zhī zhēn chuán. zhe lún yǔ shuō yì shí juǎn, xù yuē:" lún yǔ shuō yuē, zi xià liù shí sì rén gòng zhuàn zhòng ní wēi yán, yǐ dāng sù wáng. wēi yán zhě, xìng yǔ tiān dào zhī yán yě. cǐ èr shí piān, xún qí tiáo lǐ, qiú qí zhǐ qù, ér tài píng zhī zhì sù wáng zhī yè bèi yān. zì hàn yǐ lái, zhū jiā zhī shuō, shí hé shí lí, bù néng huà yī. cháng zōng hé gǔ jīn, yǒu zuǎn yán zhī zuò. qí wén fán duō, yīn bié lù sī shuō, tí wèi shuō yì." yòu yǒu lún yǔ zhèng zhù shí juǎn, dà xué gǔ yì shuō èr juǎn, mèng zǐ zhào zhù bǔ zhèng liù juǎn, mèng zǐ liú xī zhù yī juàn, sì shū shì dì biàn zhèng èr juǎn, guà qì jiě yī juàn, shàng shū shuō yī juàn, shàng shū pǔ yī juàn, ěr yǎ shì fú yī juàn, xiǎo ěr yǎ xùn zuǎn liù juǎn, wǔ jīng yào yì yī juàn, wǔ jīng tōng yì yī juàn, guò tíng lù shí liù juǎn. xián fēng jiǔ nián, zhòng fù lù míng. yú nián, zú, nián bā shí èr.
宋翔凤,字于庭,长洲人。嘉庆五年举人,官湖南新宁县知县,亦庄述祖之甥。述祖有“刘甥可师、宋甥可友”之语,刘谓逢禄,宋谓翔凤也。翔凤通训诂名物,志在西汉家法,微言大义,得庄氏之真传。著论语说义十卷,序曰:“论语说曰,子夏六十四人共撰仲尼微言,以当素王。微言者,性与天道之言也。此二十篇,寻其条理,求其恉趣,而太平之治、素王之业备焉。自汉以来,诸家之说,时合时离,不能画一。尝综覈古今,有纂言之作。其文繁多,因别录私说,题为说义。”又有论语郑注十卷,大学古义说二卷,孟子赵注补正六卷,孟子刘熙注一卷,四书释地辨证二卷,卦气解一卷,尚书说一卷,尚书谱一卷,尔雅释服一卷,小尔雅训纂六卷,五经要义一卷,五经通义一卷,过庭录十六卷。咸丰九年,重赋鹿鸣。逾年,卒,年八十二。
dài wàng, zì zi gāo, dé qīng rén. zhū shēng. shǐ hǎo cí zhāng, jì dú bó yě yán yuán shū, wèi yán shì xué. zuì hòu yè cháng zhōu chén huàn, tōng shēng yīn xùn gǔ. fù cóng xiáng fèng shòu gōng yáng chūn qiū, suì tōng gōng yáng zhī xué. zhe lún yǔ zhù èr shí juǎn, yòng gōng yáng jiā fǎ yǎn féng lù lún yǔ shù hé zhī wēi yán. tā zhe yǒu guǎn zǐ jiào zhù èr shí sì juǎn, yán shì xué jì shí juǎn, zhé lín táng yí jí sì juǎn.
戴望,字子高,德清人。诸生。始好词章,继读博野颜元书,为颜氏学。最后谒长洲陈奂,通声音训诂。复从翔凤授公羊春秋,遂通公羊之学。著论语注二十卷,用公羊家法演逢禄论语述何之微言。他著有管子校注二十四卷,颜氏学记十卷,谪麟堂遗集四卷。
léi xué qí, zì zhān shū, shùn tiān tōng zhōu rén. fù zūn, zì zōng yí, qián lóng èr shí qī nián jǔ rén, xuǎn jiāng xī chóng rén xiàn zhī xiàn. dào guāng chū yuán, zhào tiān xià chén mín yán guān fú zhī biàn, zūn zhe gǔ jīn fú wěi yǐ shēn gǔ yì, yì shē chǐ. zhì jiǔ nián shū chéng, nián jiǔ shí yǐ.
雷学淇,字瞻叔,顺天通州人。父鐏,字宗彝,乾隆二十七年举人,选江西崇仁县知县。道光初元,诏天下臣民严冠服之辨,鐏著古今服纬以申古义,抑奢侈。至九年书成,年九十矣。
xué qí, jiā qìng shí jiǔ nián jìn shì, rèn shān xī hé shùn xiàn zhī xiàn, gǎi guì zhōu yǒng cóng xiàn zhī xiàn. shēng píng hǎo tǎo lùn zhī xué, měi dé yī jiě, bì qiú qí huì tōng, wù yú zhū jīng zhī wén wú suǒ dǐ wǔ. yǐ fù zūn zhe gǔ jīn fú wěi, wèi zhī zhù shì, fù yǐ shì wèn yī piān yì tóng biǎo èr piān. yòu yǐ xià xiǎo zhèng yī shū bèi sān tǒng zhī yì, jiū xīn cān kǎo èr shí yú nián. yǐ yáo diǎn zhōng xīng zhū jīng lì shǔ, cǎi yú shǐ bó yí zhī shuō, jù zhōu gōng chuí tǒng zhī wén, jiǎn jiào yì tóng, dìng qí é wù, wǎng luó fàng shī, xún jué zhǐ guī, zhe xià xiǎo zhèng jīng zhuàn kǎo èr juǎn. yòu kǎo dìng jīng zhuàn zhī wén, wèi zhī shū zhèng, chéng xià xiǎo zhèng běn yì sì juǎn.
学淇,嘉庆十九年进士,任山西和顺县知县,改贵州永从县知县。生平好讨论之学,每得一解,必求其会通,务於诸经之文无所牴牾。以父鐏著古今服纬,为之注释,附以释问一篇、异同表二篇。又以夏小正一书备三统之义,究心参考二十馀年。以尧典中星、诸经历数,采虞史伯夷之说,据周公垂统之文,检校异同,订其譌误,网罗放失,寻厥指归,著夏小正经传考二卷。又考定经、传之文,为之疏证,成夏小正本义四卷。
měi kǎi zhú shū jì nián zì wǔ dài yǐ lái pō duō cán quē, yuán bó kǎo lǐ táng yǐ qián zhū shū suǒ chēng yǐn zhě, jī yǐ jiǔ nián zhī sōu jí, pō fù jiù guān. cháng wèi:" mèng zǐ xiān zhì liáng hòu zhì qí, cǐ jīng zhī míng wén, jí wú tā zuǒ yàn, yì dāng cóng zhī wèi shuō. kuàng zhú shū jì nián yuē' liáng huì chéng wáng hòu yuán shí wǔ nián qí wēi wáng hōng',' shí qī nián huì chéng wáng zú', rán zé huì wáng hòu yuán shí liù nián qí xuān wáng shǐ jí wèi, mèng zǐ zhì liáng, dāng jí zài hòu yuán shí liù nián wáng zú zhī qián yī suì yě. shǐ jì wù wèi huì wáng lì sān shí liù nián jí zú, gù yún sān shí wǔ nián mèng zǐ zhì liáng, ér yǐ huì wáng gǎi yuán zhī hòu shí liù nián wèi xiāng wáng zhī shì. jīn jù zhú shū chēng liáng huì huì zhū hóu yú xú zhōu, gǎi yuán chēng wáng, gù mèng zǐ hū zhī yuē wáng. shǐ wèi mèng zǐ zhì liáng zhī èr nián huì wáng zú, xiāng wáng lì, yǐ běn jīng kǎo zhī, qí yán kě xìn. dàn zú yú gǎi yuán hòu zhī shí qī nián, fēi sān shí liù nián yě. xiāng wáng jì lì, mèng zǐ jiàn qí bù shì rén jūn, nǎi dōng zhì qí, jù zhú shū jí qí xuān jí wèi zhī èr nián yě. liáng zhì qí qiān shù bǎi lǐ, gù yuē:' qiān lǐ ér jiàn wáng'. ruò mèng zǐ xiān jiàn qí xuān wáng, yóu zōu zhī qí liù bǎi yú lǐ, bù dé yún qiān lǐ yǐ. qí rén qǔ yàn, mèng zǐ míng wèi xuān wáng shí shì, shǐ jì yú qí shī zài dào zi hóu shàn èr dài, jiāng wēi xuān zhī lì, jiē yí qián èr shí èr nián. yú qí rén fá yàn shì, bù zhī shé zhōng mèng zǐ, ér nián biǎo wèi zài mǐn wáng shí nián, sī mǎ wēn gōng zhōng qiú qí shuō ér bù dé, nǎi jiāng xuān zhī jí wèi xià yí shí nián, yǐ qiān jiù mèng zǐ. zì hòu shuō zhě yí xìn gè bàn, shí jiē wèi yǒu dìng lùn. jīn jù jì nián, zé fá yàn zài xuān wáng qī nián, shí zhōu nǎn wáng zhī yuán nián. fán mèng zǐ shū suǒ jì gǔ rén nián suì, yǐ shǐ jì hàn shū zhī shuō tuī zhī jiē bù hé zhě, yǐ jì nián tuī zhī wú bù hé." qiě yǐ zhú shū zhǎng lì tuī yàn liè sù zhī suì chà, lì dài zhī rì shí, zì táng yú yǐ lái, wú yǒu chà dài. cháng zì yún:" chuán jiān zhù shū qǔ shě duō shū, fēi gǎn zǐ yì qián xián, qī yú shì lǐ zhī hé yún ěr." tā zhe yǒu xiào jí shì běn èr juǎn, gǔ jīn tiān xiàng kǎo shí èr juǎn, fù tú shuō èr juǎn, yì xiāo xiāo zhāi jīng yì kǎo jí wén jí sān shí èr juǎn.
每慨竹书纪年自五代以来颇多残阙,爰博考李唐以前诸书所称引者,积以九年之蒐辑,颇复旧观。尝谓:“孟子先至梁后至齐,此经之明文,即无他左验,亦当从之为说。况竹书纪年曰‘梁惠成王后元十五年齐威王薨’,‘十七年惠成王卒’,然则惠王后元十六年齐宣王始即位,孟子至梁,当即在后元十六年王卒之前一岁也。史记误谓惠王立三十六年即卒,故云三十五年孟子至梁,而以惠王改元之后十六年为襄王之世。今据竹书称梁惠会诸侯於徐州,改元称王,故孟子呼之曰王。史谓孟子至梁之二年惠王卒,襄王立,以本经考之,其言可信。但卒於改元后之十七年,非三十六年也。襄王既立,孟子见其不似人君,乃东至齐,据竹书即齐宣即位之二年也。梁至齐千数百里,故曰:‘千里而见王’。若孟子先见齐宣王,由邹之齐六百馀里,不得云千里矣。齐人取燕,孟子明谓宣王时事,史记於齐失载悼子、侯剡二代,将威、宣之立,皆移前二十二年。於齐人伐燕事,不知折衷孟子,而年表谓在湣王十年,司马温公终求其说而不得,乃将宣之即位下移十年,以迁就孟子。自后说者疑信各半,实皆未有定论。今据纪年,则伐燕在宣王七年,实周赧王之元年。凡孟子书所记古人年岁,以史记、汉书之说推之皆不合者,以纪年推之无不合。”且以竹书长历推验列宿之岁差,历代之日蚀,自唐、虞以来,无有差贷。尝自云:“传、笺、注、疏取舍多殊,非敢訾议前贤,期於事理之合云尔。”他著有校辑世本二卷,古今天象考十二卷,附图说二卷,亦嚣嚣斋经义考及文集三十二卷。
wáng xuān líng, zì běi táng, chāng píng rén. dào guāng yuán nián fù gòng, xuán jǔ xiào lián fāng zhèng, guān xīn ān bǎi xiāng liǎng xiàn jiào yù. shì hàn xué, jīng xùn gǔ, shòu yè yú gāo yóu wáng yǐn zhī, jīng yì shù wén zhōng shí yǐn qí shuō. zhe yǒu zhōu qín míng zì jiě gǔ bǔ yī juàn, jí bǔ yǐn zhī suǒ quē yí zhě.
王萱龄,字北堂,昌平人。道光元年副贡,旋举孝廉方正,官新安、柏乡两县教谕。嗜汉学,精训诂,受业於高邮王引之,经义述闻中时引其说。著有周秦名字解诂补一卷,即补引之所阙疑者。
cuī shù, zì wǔ chéng, dà míng rén. qián lóng èr shí qī nián jǔ rén, xuǎn fú jiàn luó yuán xiàn zhī xiàn. wǔ biàn duō jí hǎi dào yāo gōng, wū shāng chuán wèi dào, shù píng fǎn zhī. wèi jǐ, tóu xiào guī. zhù shū sān shí yú zhǒng, ér kǎo xìn lù yī shū, yóu shēng píng xīn lì suǒ zhuān zhù. fán kǎo gǔ tí yào èr juǎn, shàng gǔ kǎo xìn lù èr juǎn, táng yú kǎo xìn lù sì juǎn, xià shāng kǎo xìn lù sì juǎn, fēng hào kǎo xìn lù bā juǎn, fēng hào bié lù sān juǎn, zhū sì kǎo xìn lù sì juǎn, zhū sì yú lù sān juǎn, mèng zǐ shì shí lù èr juǎn, kǎo gǔ xù shuō èr juǎn, fù lù èr juǎn. yòu yǒu wáng zhèng sān dà diǎn kǎo sān juǎn, dú fēng ǒu shí sì juǎn, shàng shū biàn wěi èr juǎn, lún yǔ yú shuō yī juàn, dú jīng yú lùn èr juǎn, míng kǎo gǔ yì lù.
崔述,字武承,大名人。乾隆二十七年举人,选福建罗源县知县。武弁多藉海盗邀功,诬商船为盗,述平反之。未几,投效归。著书三十馀种,而考信录一书,尤生平心力所专注。凡考古提要二卷,上古考信录二卷,唐虞考信录四卷,夏商考信录四卷,丰镐考信录八卷,丰镐别录三卷,洙泗考信录四卷,洙泗馀录三卷,孟子事实录二卷,考古续说二卷,附录二卷。又有王政三大典考三卷,读风偶识四卷,尚书辨伪二卷,论语馀说一卷,读经馀论二卷,名考古异录。
qí zhù shū dà zhǐ, wèi bù yǐ chuán zhù zá yú jīng, bù yǐ zhū zǐ bǎi jiā zá yú chuán zhù. yǐ jīng wéi zhǔ, chuán zhù zhī hé yú jīng zhě zhe zhī, bù hé zhě biàn zhī, yì shuō bù jīng zhī yán, zé pì qí miù ér xuē zhī. rú wèi yì zhuàn jǐn sù zhì fú xī, chūn qiū chuán jǐn sù zhì huáng dì, bù yīng hòu rén suǒ zhī fǎn duō yú gǔ rén. fán wěi shū suǒ yán shí jì, shǐ suǒ yún tiān huáng dì huáng rén huáng, jiē wàng yě. wèi zhàn guó yáng mò héng yì, cháng fēi yáo shùn, báo tāng wǔ, yǐ kuài qí sī. huǐ yáo zé tuō zhū xǔ yóu, huǐ yǔ zé tuō zhū zǐ gāo, huǐ kǒng zǐ zé tuō zhū lǎo dān, huǐ wǔ wáng zé tuō zhū bó yí. tài shǐ gōng zūn huáng lǎo, gù hǎo cǎi yì duān zá shuō, xué zhě dàn dāng xìn lùn mèng, bù dàng xìn shǐ jì. wèi xià shāng zhōu wèi yǒu hào wèi mǒu gōng zhě, gōng dǎn fù xiāng lián chéng wén, yóu suǒ wèi gōng liú yě." gǔ gōng dǎn fù", yóu yán" xī gōng dǎn fù" yě. wèi kuāng wèi sòng yì, shì wèi kuāng guò sòng běn yī shì," kuāng rén qí rú yǔ hé"" huán tuí qí rú yǔ hé", shì yī shí yī shì zhī yán, jì zhě xiǎo yì ěr. qí shuō jiē wèi yǒu jiàn.
其著书大旨,谓不以传注杂於经,不以诸子百家杂於传注。以经为主,传注之合於经者著之,不合者辨之,异说不经之言,则辟其谬而削之。如谓易传仅溯至伏羲,春秋传仅溯至黄帝,不应后人所知反多於古人。凡纬书所言十纪,史所云天皇、地皇、人皇,皆妄也。谓战国杨、墨横议,常非尧、舜,薄汤、武,以快其私。毁尧则讬诸许由,毁禹则讬诸子高,毁孔子则讬诸老聃,毁武王则讬诸伯夷。太史公尊黄、老,故好采异端杂说,学者但当信论、孟,不当信史记。谓夏、商、周未有号为某公者,公亶父相连成文,犹所谓公刘也。“古公亶父”,犹言“昔公亶父”也。谓匡为宋邑,似畏匡、过宋本一事,“匡人其如予何”、“桓魋其如予何”,似一时一事之言,记者小异耳。其说皆为有见。
shù zhī wéi xué, kǎo jù xiáng míng rú hàn rú, ér wèi cháng mò shǒu jiù shuō ér bù qiú qí xīn zhī ān biàn xī jīng wēi rú sòng rú, ér wèi cháng kōng tán xū lǐ ér bù hé hū shì zhī shí. rán yǒng yú zì xìn, rèn yì xuān zhì zhě yì duō. tā zhe yǒu yì guà tú shuō yī juàn, wǔ fú yì tóng huì kǎo sān juǎn, dà míng shuǐ dào kǎo yī juàn, wén jiàn zá jì sì juǎn, zhī wèi lù èr juǎn, zhī fēi jí sān juǎn, wú wén jí wǔ juǎn, xiǎo cǎo jí wǔ juǎn. jiā qìng èr shí yī nián, zú. nián qī shí qī.
述之为学,考据详明如汉儒,而未尝墨守旧说而不求其心之安;辨析精微如宋儒,而未尝空谈虚理而不核乎事之实。然勇於自信,任意轩轾者亦多。他著有易卦图说一卷,五服异同汇考三卷,大名水道考一卷,闻见杂记四卷,知味录二卷,知非集三卷,无闻集五卷,小草集五卷。嘉庆二十一年,卒。年七十七。
hú péi huī, zì zài píng, jì xī rén. zǔ kuāng zhōng, zì pǔ sū, suì gòng shēng. yú jīng yì duō suǒ fā míng, bù gǒu yǔ xiān rú tóng yì. zhe yǒu sān lǐ zhā jì zhōu lǐ jǐng tián tú kǎo jǐng tián chū fù kǎo yí lǐ shì guān děng shū. qí yú jǐng tián duō shēn zhèng yì, ér shòu tián yī shì, yǐ suì rén suǒ yán shì xiāng suì zhì, dà sī tú suǒ yán shì dōu bǐ zhì, zhèng zhù zì xiāng wéi lì. zuò jī nèi shòu tián kǎo shí yī piān, jī suàn tè jīng mì. qí shì guān zé yǐ zhōu lǐ lǐ jì zuǒ zhuàn guó yǔ yǔ yí lǐ xiāng cān zhèng, lùn jù jīng què, zú bǔ zhù shū suǒ wèi jí. yòu zhe yǒu zhōu yì zhuàn yì yí cān shí èr juǎn, zuǒ zhuàn yì fú lún yǔ gǔ běn zhèng yì lún yǔ bǔ jiān zhuāng zǐ jí píng lí sāo jí zhù pǔ zhāi wén jí. nián qī shí sì, zú.
胡培翚,字载平,绩溪人。祖匡衷,字朴苏,岁贡生。於经义多所发明,不苟与先儒同异。著有三礼劄记、周礼井田图考、井田出赋考、仪礼释官等书。其於井田多申郑义,而授田一事,以遂人所言是乡遂制,大司徒所言是都鄙制,郑注自相违戾。作畿内授田考实一篇,积算特精密。其释官则以周礼、礼记、左传、国语与仪礼相参证,论据精确,足补注疏所未及。又著有周易传义疑参十二卷,左传翼服、论语古本证异、论语补笺、庄子集评、离骚集注、朴斋文集。年七十四,卒。
péi huī, jiā qìng èr shí sì nián jìn shì, guān nèi gé zhōng shū hù bù guǎng dōng sī zhǔ shì. jū guān qín ér chǔ shì mì, shí rén chēng qí zhì guān rú zhì jīng, yī zì bù kěn fàng guò. jué bù shòu cái huì, ér jué yǐn zhǐ bì, xū lì xián dàn zhī. jiǎ zhào àn fā, sī yuán shī chá zhě shù shí rén, wéi péi huī jí cài shào jiāng wú suǒ wū, rán yóu yǐ suí tóng huà nuò juān jí guī lǐ. hòu zhǔ jiǎng zhōng shān yún jiān, yú jīng chuān yī zài zhì, bìng yǐn yì hòu jìn wèi jǐ rèn. qù jīng chuān rì, mén rén shè yǐn jiàn zhě xiāng wàng yú dào. dǔ yǒu yì, hǎo yì xíng hú chéng gǒng yí shū, jiē lài péi huī cì dì fù zǐ. dào guāng èr shí jiǔ nián, zú, nián liù shí bā.
培翚,嘉庆二十四年进士,官内阁中书、户部广东司主事。居官勤而处事密,时人称其治官如治经,一字不肯放过。绝不受财贿,而抉隐指弊,胥吏咸惮之。假照案发,司员失察者数十人,惟培翚及蔡绍江无所污,然犹以随同画诺镌级归里。后主讲锺山、云间,於泾川一再至,并引翼后进为己任。去泾川日,门人设饮饯者相望於道。笃友谊,郝懿行、胡承珙遗书,皆赖培翚次第付梓。道光二十九年,卒,年六十八。
jì xī hú shì, zì míng zhū shēng dōng fēng yǐ lái, shì chuán jīng xué. péi huī hán rú xiān zé, yòu xué yú shè líng tíng kān, suì jīng sān lǐ. chū zhe yàn qǐn kǎo sān juǎn, wáng yǐn zhī jiàn ér xǐ zhī. jì wèi yí lǐ zhèng yì, shàng tuī zhōu gōng kǒng zǐ zi xià chuí jiào zhī zhǐ, fā míng zhèng jūn jiǎ shì dé shī, páng dǎi hóng rú jīng shēng zhī suǒ yì. zhāng huáng yōu miǎo, chǎn yáng shèng xù, èr qiān yú suì jué xué yě. qí zhǐ jiàn yǔ shùn dé luó dūn yǎn shū yuē:" péi huī zhuàn zhèng yì, yuē yǒu sì lì: yī yuē shū jīng yǐ bǔ zhù, èr yuē tōng shū yǐ shēn zhù, sān yuē huì gè jiā zhī shuō yǐ fù zhù, sì yuē cǎi tā shuō yǐ dìng zhù, shū fán sì shí juǎn, zhì jiǎ shì gōng yàn zhī shū, huò jiě jīng ér wéi jīng zhǐ, huò shēn zhù ér shī zhù yì, bù kě wú biàn. bié wèi yí lǐ jiǎ shū dìng yí yī shū. gōng shì zhì dù, jīn yǐ cháo zhì miào zhì qǐn zhì wèi gāng, yǐ tiān zǐ zhū hóu dài fū shì wèi mù. xué zhì zé fēn bié xiáng xù guǎn zhì zé fēn bié gōng sī, jiē xiān jiāng gōng shì kǎo dìng, ér yǐ shí qī piān suǒ xíng zhī lǐ, tiáo xì yú hòu, míng gōng shì tí gāng. lù shì jīng diǎn shì wén yú yí lǐ pō lüè, nǐ qǔ gè jīng yīn yì jí jí shì wén yǐ hòu gè jiā yīn qiè, āi cì bǔ lù, míng yuē yí lǐ shì wén xiào bǔ." péi huī tán jīng shì shū fán sì shí yú nián, wǎn suì huàn fēng bì, yóu lì jí cóng shì. shàng yǒu shì hūn lǐ xiāng yǐn jiǔ lǐ xiāng shè lǐ yàn lǐ dà shè yí wǔ piān wèi zú yè ér mò. mén rén jiāng níng yáng dà yù cóng xué lǐ, wèi bǔ chéng zhī. tā zhe yǒu dì xiá wèn dá, yán liù shì wén chāo.
绩溪胡氏,自明诸生东峰以来,世传经学。培翚涵濡先泽,又学於歙凌廷堪,邃精三礼。初著燕寝考三卷,王引之见而喜之。既为仪礼正义,上推周公、孔子、子夏垂教之旨,发明郑君、贾氏得失,旁逮鸿儒、经生之所议。张皇幽渺,阐扬圣绪,二千馀岁绝学也。其旨见与顺德罗惇衍书曰:“培翚撰正义,约有四例:一曰疏经以补注,二曰通疏以申注,三曰汇各家之说以附注,四曰采他说以订注,书凡四十卷,至贾氏公彦之疏,或解经而违经旨,或申注而失注意,不可无辨。别为仪礼贾疏订疑一书。宫室制度,今以朝制、庙制、寝制为纲,以天子、诸侯、大夫、士为目。学制则分别庠、序馆制则分别公、私,皆先将宫室考定,而以十七篇所行之礼,条系於后,名宫室提纲。陆氏经典释文於仪礼颇略,拟取各经音义及集释文以后各家音切,挨次补录,名曰仪礼释文校补。”培翚覃精是书凡四十馀年,晚岁患风痺,犹力疾从事。尚有士昏礼、乡饮酒礼、乡射礼、燕礼、大射仪五篇未卒业而殁。门人江宁杨大堉从学礼,为补成之。他著有禘祫问答,研六室文钞。
dà yù, zì yǎ lún. zhū shēng. dǔ xué guǎ jiāo, yán qióng jīng xùn. chū cóng yuán hé gù guǎng qí wú xiàn niǔ shù yù yóu, bèi wén cāng yǎ kǔn ào. zhe shuō wén chóng wén kǎo liù juǎn, chún yǐ shēng yīn qiú jiǎ jiè, yǐ piān páng fán shěng qiú gǔ zhòu yì tóng zhī biàn. yòu zuò wǔ miào kǎo, zhuān bó wáng sù zhī shī. jiāng dū táo shù yǐ fáng hǎi yì shì zhū shēng, dà yù yáng yáng qiān yán, dà lüè wèi:" zhōng guó guān shì kè qì, jū shàng lín xià, shì yáng rén ruò xiǎo fù fàn. gù bǐ suī hǎo lì, ér yuè shù wàn lǐ hǎi yáng zhì cǐ, cǐ bì fēi wú suǒ xié chí zhě. lǔ mǎng xíng zhī, bì shēng biān xì." shí chéng píng jiǔ, rén xí fù hè zhī tán, dú dà yù zhuō shí zhèng lùn, kǎn rán wú jì huì. ruò yù bo yǒu yì lǜ pú dǐng chá zhī shì, dú zhě sè biàn. tā zhe lún yǔ zhèng yì máo shī bǔ zhù sān lǐ yì shū biàn zhèng, jiē yì.
大堉,字雅轮。诸生。笃学寡交,研穷经训。初从元和顾广圻、吴县钮树玉游,备闻苍、雅阃奥。著说文重文考六卷,纯以声音求叚借,以偏旁繁省求古、籀异同之变。又作五庙考,专駮王肃之失。江督陶澍以防海议试诸生,大堉洋洋千言,大略谓:“中国官恃客气,居上临下,视洋人若小负贩。顾彼虽好利,而越数万里海洋至此,此必非无所挟持者。卤莽行之,必生边隙。”时承平久,人习附和之谈,独大堉卓识正论,侃然无忌讳。若豫卜有义律、璞鼎查之事,读者色变。他著论语正义、毛诗补注、三礼义疏辨正,皆佚。
liú wén qí, zì mèng zhān, yí zhēng rén, jiā qìng èr shí sì nián yōu gòng shēng. fù xī yú, yǐ yī míng shì. wén qí shāo zhǎng, jí yán jīng gǔ jí, guàn chuàn qún jīng. yú máo zhèng jiǎ kǒng zhī shū jí sòng yuán yǐ lái tōng jīng jiě yì, bó lǎn míng sōu, shé zhōng yī shì. yóu sì lì chūn qiū zuǒ shì chuán, cháng wèi zuǒ shì zhī yì, wèi dù zhù bō shí sì jiǔ, qí shāo kě guān lǎn zhě, jiē xì xí qǔ jiù shuō. yuán jí zuǒ zhuàn jiù zhù shū zhèng yī shū, xiān qǔ jiǎ fú zhèng sān jūn zhī zhù, shū tōng zhèng míng. fán dù shì suǒ pái jī zhě jiū zhèng zhī, suǒ chāo xí zhě biǎo míng zhī. qí yán yòng wéi shì guó yǔ zhù zhě, yì yī yī shū jì. tā rú wǔ jīng yì yì suǒ zài zuǒ shì shuō, jiē běn zuǒ shì xiān shī shuō wén suǒ yǐn zuǒ zhuàn, yì shì gǔ wén jiā shuō hàn shū wǔ xíng zhì suǒ zài liú zi jùn shuō. shí zuǒ shì yī jiā zhī xué jīng shū shǐ zhù yù lǎn děng shū suǒ yǐn zuǒ zhuàn zhù bù zài xìng míng ér yǔ dù zhù yì zhě, jiē jiǎ fú jiù shuō. fán ruò cǐ zhě, jiē chēng wéi jiù zhù, ér jiā yǐ shū zhèng. qí gù huì bǔ zhù jí jìn rén zhuān shì zuǒ shì zhī shū, shuō yǒu kě cǎi, xián yǔ dēng liè. mò shǐ xià yǐ jǐ yì, dìng qí cóng wéi. shàng jī xiān qín zhū zǐ, xià kǎo táng yǐ qián shǐ shū, páng jí zá jiā bǐ jì wén jí, jiē qǔ wèi zhèng zuǒ. qī yú shí shì qiú shì, bǐ zuǒ shì zhī dà yì bǐng rán zhe míng. cǎo chuàng sì shí nián, cháng biān yǐ jù, rán hòu yī cì pái bǐ chéng shū, wèi zuǒ shì jiù zhù shū zhèng. yòu wèi:" zuǒ zhuàn yì shū duō xí liú guāng bó shù yì, suí jīng jí zhì jí xiào jīng shū, yún shù yì zhě, shù qí yì, shū yì zhī. rán zé guāng bó běn zài jiù shū, yì qí dé shī, qí yǐn jiù shū, bì dāng lù qí xìng míng. kǒng yǐng dá zuǒ zhuàn shū xù zhī yún jù yǐ wéi běn, chū fēi gù xí qí shuō. zhì yǒng huī zhōng zhū chén xiáng dìng, nǎi jiāng jiù zhù xìng shì xuē qù, xí wèi jǐ yǔ." yīn xì jiā pōu xī, chéng zuǒ zhuàn jiù shū kǎo zhèng bā juǎn.
刘文淇,字孟瞻,仪徵人,嘉庆二十四年优贡生。父锡瑜,以医名世。文淇稍长,即研精古籍,贯串群经。於毛、郑、贾、孔之书及宋、元以来通经解谊,博览冥搜,折衷一是。尤肆力春秋左氏传,尝谓左氏之义,为杜注剥蚀巳久,其稍可观览者,皆系袭取旧说。爰辑左传旧注疏证一书,先取贾、服、郑三君之注,疏通证明。凡杜氏所排击者纠正之,所剿袭者表明之。其沿用韦氏国语注者,亦一一疏记。他如五经异义所载左氏说,皆本左氏先师;说文所引左传,亦是古文家说;汉书五行志所载刘子骏说。实左氏一家之学;经疏、史注、御览等书所引左传注不载姓名而与杜注异者,皆贾、服旧说。凡若此者,皆称为旧注,而加以疏证。其顾、惠补注及近人专释左氏之书,说有可采,咸与登列。末始下以己意,定其从违。上稽先秦诸子,下考唐以前史书,旁及杂家笔记、文集,皆取为证佐。期於实事求是,俾左氏之大义炳然著明。草创四十年,长编已具,然后依次排比成书,为左氏旧注疏证。又谓:“左传义疏多袭刘光伯述议,隋经籍志及孝经疏,云述议者,述其义,疏议之。然则光伯本载旧疏,议其得失,其引旧疏,必当录其姓名。孔颖达左传疏序祗云据以为本,初非故袭其说。至永徽中诸臣详定,乃将旧注姓氏削去,袭为己语。”因细加剖析,成左传旧疏考正八卷。
yòu jù shǐ jì qín chǔ zhī jì yuè biǎo, zhī xiàng yǔ zēng dū jiāng dū. hé qí shí shì, tuī jiàn gē jù zhī shù, chéng chǔ hàn zhū hóu jiāng yù zhì sān juǎn. jù zuǒ zhuàn wú yuè chūn qiū shuǐ jīng zhù děng shū, wèi táng sòng yǐ qián yáng zhōu dì shì nán gāo běi xià, qiě dōng xī liǎng àn wèi shè dī fáng, yǔ jīn yùn hé xíng shì jiǒng bù xiāng tóng, chéng yáng zhōu shuǐ dào jì sì juǎn. yòu dú shū suí bǐ èr shí juǎn, wén jí shí juǎn, shī yī juàn.
又据史记秦楚之际月表,知项羽曾都江都。核其时势,推见割据之述,成楚汉诸侯疆域志三卷。据左传、吴越春秋、水经注等书,谓唐、宋以前扬州地势南高北下,且东西两岸未设堤防,与今运河形势迥不相同,成扬州水道记四卷。又读书随笔二十卷,文集十卷,诗一卷。
wén qí shì qīn chún xiào, fù nián dǔ lǎo, mù shěng, shì qǐ jū, zhāo xī fú yè, hán yè zú dòng, shì qīn yǐ wēn qí zú. jiù shì líng shǔ jí pín, yí gū yù ruì, wén qí shōu yù zhī. yán tóng lǐ fāng shēn wèi qí shī, bìng bǔ zhū shēng. shēn tōng yú shì yì, jiē qí jiào yě. zú, nián liù shí yǒu liù.
文淇事亲纯孝,父年笃老,目眚,侍起居,朝夕扶掖,寒夜足冻,侍亲以温其足。舅氏凌曙极贫,遗孤毓瑞,文淇收育之。延同里方申为其师,并补诸生。申通虞氏易,皆其教也。卒,年六十有六。
zi yù sōng, zì bó shān. dào guāng èr shí nián jǔ yōu gòng shēng. cóng fù shòu jīng, zhǎng yì zhì lì yú xué. yǐ wén qí gù, zhì zuǒ shì zuǎn shù xiān yè, chéng chūn qiū zuǒ shì chuán dà yì èr juǎn. yǐ wén qí kǎo zhèng zuǒ zhuàn jiù shū, yīn chéng qí yì lì, zhe zhōu yì shàng shū máo shī lǐ jì jiù shū kǎo zhèng gè yī juàn. yòu wèi liù yì wèi xìng zhī xiān, xué gè yǒu guān, wéi shǐ guān zhī lì wèi zuì gǔ. bù dú shǐ jiā gè tǐ gè lèi bìng zhī yì zhī xiǎo shuō jiā chū yú shǐ guān, jí jīng zǐ jí sān bù jí hòu shì zhī mù kè shū lì, yuān yuán suǒ fǎng, yì chū yú shǐ guān. bān shì zhī zhì yì wén, lùn shù shǐ guān, shàng wèi fā sī zhǐ. qí xù jiǔ liú, yǐ míng zhū zǐ suǒ chū zhī guān, bì yǒu suǒ shòu, ér qí zhōng réng yǒu fèn shěng shī dàng zhě. jì xī jiǔ liú zhōng xiǎo shuō jiā liú guī rù shǐ guān, yòu biàn dào jiā fēi zhuān chū yú shǐ guān, gǎi wéi chū yú yī guān. yòu zēng yì zhě fán sān jiā: yuē míng jiā, chū yú sī shì zhī guān bīng jiā, chū yú sī mǎ zhī guān yì shù jiā, chū yú kǎo gōng zhī guān: tǒng wèi shí yī jiā. bó jī zǎi jí, qióng jí gēn yào, chéng shǐ shèng zhū zǐ tōng yì gè sì juǎn. yòu jīng zhuàn tōng yì shí juǎn, wáng chuán shān nián pǔ èr juǎn, péng chéng xiàn zhēng lù shí juǎn, jiù dé lù yī juàn, tōng yì táng bǐ jì shí liù juǎn, wén jí shí liù juǎn, shī jí yī juàn. zú, nián wǔ shí.
子毓崧,字伯山。道光二十年举优贡生。从父受经,长益致力於学。以文淇故,治左氏缵述先业,成春秋左氏传大义二卷。以文淇考证左传旧疏,因承其义例,著周易、尚书、毛诗、礼记旧疏考正各一卷。又谓六艺未兴之先,学各有官,惟史官之立为最古。不独史家各体各类并支裔之小说家出於史官,即经、子、集三部及后世之幕客书吏,渊源所仿,亦出於史官。班氏之志艺文,论述史官,尚未发斯旨。其叙九流,以明诸子所出之官,必有所授,而其中仍有分省失当者。既析九流中小说家流归入史官,又辨道家非专出於史官,改为出於医官。又增益者凡三家:曰名家,出於司士之官;兵家,出於司马之官;艺术家,出於考工之官:统为十一家。博稽载籍,穷极根要,成史乘、诸子通义各四卷。又经传通义十卷,王船山年谱二卷,彭城献徵录十卷,旧德录一卷,通义堂笔记十六卷,文集十六卷,诗集一卷。卒,年五十。
sūn shòu céng, zì gōng fǔ. tóng zhì sān nián guāng xù èr nián liǎng zhōng fù bǎng. yù sōng zhǔ jīn líng shū jú, wèi zēng guó fān suǒ zhòng. yù sōng zú hòu, zhāo shòu céng rù jú zhōng, suǒ kān qún jí, duō wèi xiào dìng. chū, wén qí zhì zuǒ shì chūn qiū cháng biān, wǎn nián biān jí chéng shū, fǔ dé yī juàn, ér wén qí méi. yù sōng sī zú qí yè, wèi guǒ. shòu céng nǎi fā fèn yǐ jì zhì shù shì wèi rèn, yán lì kè chéng, zhì xiāng gōng sì nián ér zú, nián sì shí wǔ. yòu dú zuǒ zhā jì, chūn qiū wǔ shí fán lì biǎo, jiē zhì zuǒ shū shí páng tuī jiāo tōng fā míng gǔ yì zhě. tā zhe hūn lǐ bié lùn duì bó yì, nán shǐ xiào yì jí píng, chuán yǎ táng jí, zhī yún zá jì, gè ruò gān juǎn.
孙寿曾,字恭甫。同治三年、光绪二年两中副榜。毓崧主金陵书局,为曾国藩所重。毓崧卒后,招寿曾入局中,所刊群籍,多为校定。初,文淇治左氏春秋长编,晚年编辑成疏,甫得一卷,而文淇没。毓崧思卒其业,未果。寿曾乃发愤以继志述事为任,严立课程,至襄公四年而卒,年四十五。又读左劄记,春秋五十凡例表,皆治左疏时旁推交通发明古谊者。他著昏礼别论对駮义,南史校义集评,传雅堂集,芝云杂记,各若干卷。
fāng shēn, zì duān zhāi. shǎo gū, shòu xué yú wén qí, tōng yì, zhe zhū jiā yì xiàng bié lù yú shì yì xiàng huì biān zhōu yì guà xiàng jí zhèng zhōu yì hù tǐ xiáng shù zhōu yì guà biàn jǔ yào.
方申,字端斋。少孤,受学於文淇,通易,著诸家易象别录、虞氏易象汇编、周易卦象集证、周易互体详述、周易卦变举要。
dīng yàn, zì zhè táng, jiāng sū shān yáng rén. ruǎn yuán wèi cáo dū, yǐ hàn yì shí wǔ jiā fā cè, yàn tiáo duì wàn yú yán, jīng ào wèi dāng shì guàn. dào guāng yuán nián jǔ rén. yàn yǐ gù yán wǔ yún méi zé wěi gǔ wén yǎ mì fēi zé suǒ néng wéi, kǎo zhī jiā yǔ hòu xù jí shì wén zhèng yì, ér duàn wèi wáng sù wěi zuò. gài sù yǎ cái bó xué, hǎo zuò wěi yǐ nán zhèng jūn. zhèng jūn zhī xué chāng míng yú hàn, sù wèi gǔ wén kǒng chuán yǐ jià qí shàng, hòu rú wù xìn zhī. jìn shì huì dòng wáng míng shèng pō yí sù zuò ér wèi néng chàng qí zhǐ, tè zhe lùn shēn biàn zhī, zhuàn shàng shū yú lùn èr juǎn. yòu yǐ hú wèi yǔ gòng zhuī zhǐ néng zhī wěi gǔ wén, ér bù néng xìn hào gǔ xué, zhǒng miù yán é, zì chěng yì jiàn. hòu zhī xué zhě, hé suǒ qǔ zhèng? jì wèi zhèng wù yǐ kuāng qí shī, fù cǎi huò gǔ wén, zhēn lù jiù shuō, biān sú dìng é, duàn yǐ jǐ yì. qī yú fā huī jīng wén, wú qǔ nì gǔ. yǐn yòng qián rén shuō, gè xì xìng shì yú xià, jí yǔ gòng jí shì sān juǎn.
丁晏,字柘堂,江苏山阳人。阮元为漕督,以汉易十五家发策,晏条对万馀言,精奥为当世冠。道光元年举人。晏以顾炎武云梅赜伪古文雅密非赜所能为,考之家语后序及释文、正义,而断为王肃伪作。盖肃雅才博学,好作伪以难郑君。郑君之学昌明於汉,肃为古文孔传以驾其上,后儒误信之。近世惠栋、王鸣盛颇疑肃作而未能畅其旨,特著论申辨之,撰尚书馀论二卷。又以胡渭禹贡锥指能知伪古文,而不能信好古学,踵谬沿譌,自逞臆见。后之学者,何所取正?既为正误以匡其失,复采获古文,甄录旧说,砭俗订譌,断以己意。期於发挥经文,无取泥古。引用前人说,各系姓氏於下,辑禹贡集释三卷。
shēng píng dǔ hǎo zhèng xué, yú shī jiān lǐ zhù yán tǎo yóu shēn. yǐ máo gōng zhī xué, dé shèng xián zhī zhèng zhuàn, qí suǒ chēng dào, yǔ zhōu qín zhū zǐ xiāng chū rù. kāng chéng shēn chàng máo yì, xiū jìng zuò jiān. kǒng shū bù néng xún yì, wù wèi pò zì gǎi máo. yuán yǐn shū lòu, duō shī zhèng zhǐ. yīn bó jī hù kǎo, zhèng zhī gù shū yǎ jì, yì ruò hé fú, zhuàn máo zhèng shī shì sì juǎn. kāng chéng shī pǔ, sòng ōu yáng shì bǔ wáng, jīn tōng zhì táng kān běn é tuō chuǎn bó. yuán jù zhèng yì pái bǐ chóng biān, zhuàn zhèng shì shī pǔ kǎo zhèng yī juàn. yǐ kāng chéng jiān cǎi sān jiā shī, wáng yīng lín yǒu sān jiā shī kǎo, fù kān yù hǎi zhī hòu, chuǎn miù cuò chū, shì wú shàn běn. nǎi sōu cǎi yuán shū, jiào chóu shì zhèng, zhuàn shī kǎo bǔ zhù èr juǎn, bǔ yí yī juàn.
生平笃好郑学,於诗笺、礼注研讨尤深。以毛公之学,得圣贤之正传,其所称道,与周、秦诸子相出入。康成申畅毛义,修敬作笺。孔疏不能寻绎,误谓破字改毛。援引疏漏,多失郑旨。因博稽互考,证之故书雅记,义若合符,撰毛郑诗释四卷。康成诗谱,宋欧阳氏补亡,今通志堂刊本譌脱踳駮。爰据正义排比重编,撰郑氏诗谱考正一卷。以康成兼采三家诗,王应麟有三家诗考,附刊玉海之后,舛谬错出,世无善本。乃蒐采原书,校雠是正,撰诗考补注二卷,补遗一卷。
zhèng shì zhù lǐ zhì jīng, qù gǔ wèi yuǎn, bù wéi píng xū yì shuō. qì jīn kě kǎo jiàn zhě, rú yí lǐ sāng fú zhù, duō yī mǎ róng shī shuō. shì yú jì zhōng yuè ér dàn, zhù èr shí qī yuè, yī dài lǐ sāng fú biàn chú. zhōu lǐ dà sī lè gǔ táo, zhù yī xǔ shū zhòng shuō, yǔ xiān zhèng bù tóng. xiǎo xū xiàn zhōng qìng, zhù èr bā shí liù méi zài yī jù, yī liú xiàng wǔ jīng yào yì. xiǎo zōng bó zhù wǔ jīng dì, yī liú xiàng wǔ jīng tōng yì. shè rén zhù chēng jīn rú jiā, yī jiǎ shì zhōng zhù. kǎo gōng jì shān yǐ zhāng, zhù zuò zhāng, yī mǎ jì zhǎng zhù. lǐ jì tán gōng wǎ bù chéng wèi, zhù dàng zuò mò, yī bān gù bái hǔ tōng. wáng zhì dà suí xiǎo suí, zhù dàng zuò ruí, yī liú zi zhèng shuō yuàn. yù zǎo yuán duān cháo rì, zhèng dú wéi miǎn, yī dà dài lǐ cháo shì yì. jì fǎ yōu zōng yú jì, zhèng dú wéi yǒng, yī xǔ shì shuō wén. zhèng jūn xìn ér hào gǔ, yuán běn xiān rú, què yǒu yī jù. fán cǐ shì yì, bǔ kǒng zhī yí quē, jiē qián rén wèi fā zhī mì. shū tōng zhèng míng, yǒu ruò guàn huǒ. zhuàn sān lǐ shì zhù gòng bā juǎn, yòu jí zhèng kāng chéng nián pǔ, shǔ qí táng yuē" liù yì", qǔ kāng chéng liù yì lùn, yǐ shēn yǎng zhǐ zhī sī. rán yàn zhì jīng xué bù póu jī sòng rú, cháng wèi hàn xué sòng xué zhī fēn, mén hù zhī jiàn yě. hàn rú zhèng qí gǔ, gǔ zhèng ér yì yǐ xiǎn sòng rú xī qí lǐ, lǐ míng ér gǔ yǐ jīng: èr zhě bù kě piān fèi. qí yú yì, shù chéng zǐ zhī chuán, zhuàn zhōu yì shù chuán èr juǎn yú xiào jīng, jí táng xuán zōng sòng sī mǎ guāng fàn zǔ yǔ zhī zhù, zhuàn xiào jīng shù zhù yī juàn.
郑氏注礼至精,去古未远,不为凭虚臆说。迄今可考见者,如仪礼丧服注,多依马融师说。士虞记中月而禫,注二十七月,依戴礼丧服变除。周礼大司乐鼓鼗,注依许叔重说,与先郑不同。小胥县钟磬,注二八十六枚在一虡,依刘向五经要义。小宗伯注五精帝,依刘向五经通义。射人注称今儒家,依贾侍中注。考工记山以章,注作獐,依马季长注。礼记檀弓瓦不成味,注当作沫,依班固白虎通。王制大绥小绥,注当作緌,依刘子政说苑。玉藻元端朝日,郑读为冕,依大戴礼朝事义。祭法幽宗雩祭,郑读为禜,依许氏说文。郑君信而好古,原本先儒,确有依据。凡此释义,补孔之遗阙,皆前人未发之秘。疏通证明,〈酉若〉爟火。撰三礼释注共八卷,又辑郑康成年谱,署其堂曰“六艺”,取康成六艺论,以深仰止之思。然晏治经学不掊击宋儒,尝谓汉学、宋学之分,门户之见也。汉儒正其诂,诂正而义以显;宋儒析其理,理明而诂以精:二者不可偏废。其於易,述程子之传,撰周易述传二卷;於孝经,集唐玄宗、宋司马光、范祖禹之注,撰孝经述注一卷。
yóu shú yú tōng jiàn, gù jīng shì yōu yù. cháng yú rén lùn chāo bì, wèi qīng qián xíng chāo, bì yǒu lì ér wú hài. lùn jìn yáng yān, wèi bù jīn zé mín rì yǐ ruò, zhōng guó bì pí, jìn zé lì zài suǒ zhēng, wài yí bì pàn. qiě jìn yān dāng yǐ mín mìng wéi zhòng, bù dàng jì lì. lì fǎ dāng yǐ zhōng guó wèi xiān, bù dàng rǎo yí. hòu xī rú qí yán. zài jí shí bàn dī gōng, sī zhèn wù, xiū fǔ chéng, jùn shì hé, kāi tōng wén qú zhōng zhī, jūn yǒu gōng yú xiāng lǐ.
尤熟於通鉴,故经世优裕。尝与人论钞弊,谓轻钱行钞,必有利而无害。论禁洋烟,谓不禁则民日以弱,中国必疲,禁则利在所争,外夷必畔。且禁烟当以民命为重,不当计利。立法当以中国为先,不当扰夷。后悉如其言。在籍时办堤工,司赈务,修府城,浚市河,开通文渠中支,均有功於乡里。
xián fēng sān nián, yuè fěi màn yán dà jiāng nán běi, dū fǔ xí xíng fǔ xiàn, liàn yǒng jī gǔ wèi shǒu yù jì. huái ān yǐ yàn zhǔ qí shì, xuán yǐ shì wéi rén suǒ hé, fèng zhǐ qiǎn xū hēi lóng jiāng, jiǎo fèi miǎn xíng. shí nián, niǎn fěi rǎo huái ān běi guān, yàn hào zhào tuán liàn, fēn bù yào ài, chéng yǐ huò quán. shí yī nián, yǐ tuán liàn dà chén yàn duān shū jiàn, xù qián shǒu chéng jī, yóu shì dú xián nèi gé zhōng shū jiā sān pǐn xián.
咸丰三年,粤匪蔓延大江南、北,督抚檄行府县,练勇积穀为守御计。淮安以晏主其事,旋以事为人所劾,奉旨遣戌黑龙江,缴费免行。十年,捻匪扰淮安北关,晏号召团练,分布要隘,城以获全。十一年,以团练大臣晏端书荐,叙前守城绩,由侍读衔内阁中书加三品衔。
yàn shǎo duō jí bìng, dài zhǎng dú shū yǎng qì, rì yì qiáng gù. zhì yī shū bì, fāng zhì tā shū, shǒu jiào shū jí jí duō, bì chè zhōng shǐ. guāng xù yuán nián, zú, nián bā shí yǒu èr. suǒ zhù shū sì shí qī zhǒng, fán yī bǎi sān shí liù juǎn, qí yǐ kān zhě wèi yí zhì zhāi cóng shū.
晏少多疾病,迨长读书养气,日益强固。治一书毕,方治他书,手校书籍极多,必彻终始。光绪元年,卒,年八十有二。所著书四十七种,凡一百三十六卷,其已刊者为颐志斋丛书。
wáng yún, zì guàn shān, ān qiū rén. dào guāng yuán nián jǔ rén, hòu guān shān xī xiāng níng xiàn zhī xiàn. xiāng níng zài wàn shān zhōng, mín pǔ shì jiǎn, sòng zhì lì pàn. xiá zé bào yī biān bù qù shǒu. quán xú gōu, zài quán qǔ wò, dì hào fán jù, èr xiàn jiē zhì, rán yì wèi cháng fèi xué.
王筠,字贯山,安丘人。道光元年举人,后官山西乡宁县知县。乡宁在万山中,民朴事简,讼至立判。暇则抱一编不去手。权徐沟,再权曲沃,地号繁剧,二县皆治,然亦未尝废学。
yún shǎo xǐ zhuàn zhòu, jí zhǎng, bó shè jīng shǐ, yóu zhǎng yú shuō wén. shuō wén zhī xué, shì tuī guì duàn liǎng jiā, cháng wèi:" guì shì zhuān lú gǔ jí, qǔ zú dá xǔ shuō ér zhǐ, bù xià jǐ yì. wéi shì yǐn jù shī yú xiàn duàn, qiě fàn jí zǎo huì zhī cí. duàn shì tǐ dà sī jīng, suǒ wèi tōng lì, yòu qián rén suǒ wèi zhī. wéi shì wǔ duàn zhī lí, shí huò bù miǎn." yòu wèi:" wén zì zhī ào, wú guò xíng yīn yì sān duān. gǔ rén zhī zào zì yě, zhèng míng bǎi wù, yǐ yì wèi běn, ér yīn cóng zhī, yú shì hū yǒu xíng. hòu rén zhī shí zì yě, yóu xíng yǐ qiú qí yīn, yóu yīn yǐ kǎo qí yì, ér wén zì zhī shuō bèi. liù shū yǐ zhǐ shì xiàng xíng wéi shǒu, ér wén zì zhī shū jī jí zài hu cǐ. qí zì zhī wèi shì, ér zuò zhě jí jù shì yǐ shěn zì, wù yóu zì yǐ shēng shì. qí zì zhī wèi wù, ér zuò zhě jí jù wù yǐ chá zì, wù ní zì yǐ zào wù. qiě wù jiǎ tā shì yǐ chéng cǐ shì zhī yì, wù jiǎ tā wù yǐ wéi cǐ wù zhī xíng, ér hòu kě yǔ cāng jié zhòu sī xiāng zhì yú yī táng yě. jīn shuō wén zhī cí, zú cóng kǒu, mù cóng chè, niǎo lù zú xiāng sì cóng bǐ, gǒu fēi hòu rén suǒ cuàn luàn, zé xǔ jūn zhī yì huāng yǐ." nǎi biāo jǔ fēn bié, shū tōng zhèng míng, zhe shuō wén shì lì èr shí juǎn. shì lì yún zhě, jí xǔ shū ér shì qí tiáo lì, yóu dù yuán kǎi zhī yú chūn qiū yě. yòu
筠少喜篆籀,及长,博涉经史,尤长於说文。说文之学,世推桂、段两家,尝谓:“桂氏专胪古籍,取足达许说而止,不下己意。惟是引据失於限断,且泛及藻缋之词。段氏体大思精,所谓通例,又前人所未知。惟是武断支离,时或不免。”又谓:“文字之奥,无过形、音、义三端。古人之造字也,正名百物,以义为本,而音从之,於是乎有形。后人之识字也,由形以求其音,由音以考其义,而文字之说备。六书以指事、象形为首,而文字之枢机即在乎此。其字之为事,而作者即据事以审字,勿由字以生事。其字之为物,而作者即据物以察字,勿泥字以造物。且勿假他事以成此事之意,勿假他物以为此物之形,而后可与苍颉、籀、斯相质於一堂也。今说文之词,足从口,木从屮,鸟、鹿足相似从匕,苟非后人所窜乱,则许君之意荒矣。”乃标举分别,疏通证明,著说文释例二十卷。释例云者,即许书而释其条例,犹杜元凯之於春秋也。又