dīng rì chāng biàn bǎo dì tú zōng yíng lí péi jìng sōng jùn sōng fān biān bǎo quán yú yīn lín ráo yīng qí yùn zǔ yì
丁日昌 卞宝第 涂宗瀛 黎培敬 崧骏 崧蕃 边宝泉 于荫霖 饶应祺惲祖翼
dīng rì chāng, zì yǔ shēng, guǎng dōng fēng shùn rén. yǐ lǐn gòng shēng zhì xiāng tuán, shù què cháo zhōu kòu. xuǎn qióng zhōu fǔ xué xùn dǎo. lù gōng xù zhī xiàn, bǔ jiāng xī wàn ān, shàn zhé yù. zuò jí ān bù shǒu, bà miǎn. cān zēng guó fān róng mù, fù guān. lǐ hóng zhāng zhì jūn shàng hǎi, xí zhǔ jī qì jú, jī xūn zhì zhī fǔ. jiāng níng jì xià, chú sū sōng tài dào. hóng zhāng yǐ yǐ bàn wài jiāo, shì yǒu gōu jí, xú qǐ yìng fù, lǜ jiē jiù fàn. diào liǎng huái yán yùn shǐ, huái yán gù bì sǒu, zhì zé jìn sī fàn, jiū tān lì, chàng yùn dào, suì rù zhòu zēng. tóng zhì liù nián, zhuó bù zhèng shǐ, shòu xún fǔ. jiāng nán róng jìn hòu, shù zhèng bù jī, rì chāng jí liú wáng, chú háo huá, shè yuè bào cí sòng cè, dìng qián cáo kē zé, xià qí fǎ gè shěng yòu yǐ zhōu xiàn wèi qīn mín guān, shū qǐng shè jú biān kè mù lìng zhū shū. bā nián, fèng chì xùn miǎn chén gōng, rì chāng tiáo shàng liù shì, yuē: jǔ xián cái, tài xū rǒng, yì lián fèng, xuǎn shū lì, shū cáo sù, biàn wǔ kē, yán hé zhǐ yào. zāo yōu guī.
丁日昌,字禹生,广东丰顺人。以廪贡生治乡团,数卻潮州寇。选琼州府学训导。录功叙知县,补江西万安,善折狱。坐吉安不守,罢免。参曾国藩戎幕,复官。李鸿章治军上海,檄主机器局,积勋至知府。江宁既下,除苏松太道。鸿章倚以办外交,事有钩棘,徐起应付,率皆就范。调两淮盐运使,淮盐故弊薮,至则禁私贩,纠贪吏,鬯运道,岁入骤增。同治六年,擢布政使,授巡抚。江南戎烬后,庶政不缉,日昌集流亡,除豪猾,设月报词讼册,定钱漕科则,下其法各省;又以州县为亲民官,疏请设局编刻牧令诸书。八年,奉敕训勉臣工,日昌条上六事,曰:举贤才,汰虚冗,益廉俸,选书吏,输漕粟,变武科,言合旨要。遭忧归。
guāng xù yuán nián, qǐ shòu fú jiàn xún fǔ, jiān dū chuán zhèng, cí, bù yǔn. jì lì shì, huì yín yǔ, chéng nèi shuǐ yú zhàng, gōng sàn zhèn, kǒu xù shǒu fǔ, luǎn yì bèi zhì, quán jì zāi mín shù shí wàn. zhòng gǎn qì, qiān yuē:" huó wǒ zhě, dīng zhōng chéng yě!" shí tái wān shēng fān wèi jìng, suì lì jí dù tái, zì běi ér nán, suǒ zhì fú fú yǐ fú. wéi fèng shān xiá jìng, xī máng shè jí shī tóu guī wén zhū shè sù gěng huà, qiǎn bīng tǎo píng zhī, wèi lì shàn hòu zhāng chéng, jiē zūn yuē shù. zhōng lù shuǐ bù liù shè bù ān shù yì, gù hàn mín dài gēng, wèi zhī" zū jiōng". fù lìng yǒu sī jì kǒu gěi yín mǐ, jiào zhī gēng zuò guǎng shè yì xué, jiào zhī shí zì. yòu bà tái shǔ yú hù shuì. nǐ zhù tiě lù, kāi kuàng chǎn, yí guān shuì lí què zào chuán xiè, tái mín jiàn yóng yóng wàng zhì yǐ. hái mǐn, yí jí qù, lì mín tí qì zhē dào.
光绪元年,起授福建巡抚,兼督船政,辞,不允。既莅事,会霪雨,城内水逾丈,躬散赈,口煦手拊,卵翼备至,全济灾民数十万。众感泣,佥曰:“活我者,丁中丞也!”时台湾生番未靖,遂力疾渡台,自北而南,所至扶服蚁伏。惟凤山辖境,悉芒社及狮头、龟纹诸社素梗化,遣兵讨平之,为立善后章程,皆遵约束。中路水埔六社不谙树艺,雇汉民代耕,谓之“租坰”。复令有司计口给银米,教之耕作;广设义学,教之识字。又罢台属渔户税。拟筑铁路,开矿产,移关税釐榷造船械,台民渐喁喁望治矣。还闽,移疾去,吏民啼泣遮道。
sì nián, jí shāo jiān, bèi mìng fù fú zhōu, lǐ wū shí shān jiào àn. xiān shì dào guāng jiān, yīng rén jiù shān zhù shì chuán jiào, jiāng lì bù néng zhēng, yǐ shān zài chéng wài, shì cí rù gào. jué hòu zhàn dì yù guǎng, mǐn rén fèn, jǐ niàng biàn. rì chāng fǔ mǐn, yǔ lì zhēng, yì yì yǐ chéng wài diàn jú kòng dì. wèi jí xíng, jù jiě zhí, yīng rén zhàn rú gù. mǐn rén bù néng rěn, jù zhòng huǐ jiào táng, yīng shǐ zé nàn jí, zhì shì mìng rì chāng wǎng àn. gōu jī jiù àn, huò jiào shì qīn dì zuǒ zhèng, yǔ yīng lǐng shì wǎng fù jí biàn, zú xǐ jiào táng chéng wài, mǐn rén chán shí kān jī yān. yú suì, hái lǐ. míng nián, zhào jiā zǒng dū xián, lìng zhù nán yáng huì bàn hǎi fáng, shuǐ shī tǒng guī jié dù. fù mìng chōng jiān lǐ gè guó shì wù dà chén, yǐ jí cí, bù xǔ. bā nián, zú, xù rú zhì.
四年,疾稍间,被命赴福州,理乌石山教案。先是道光间,英人就山筑室传教,疆吏不能争,以山在城外,饰词入告。厥后占地愈广,闽人忿,几酿变。日昌抚闽,与力争,议易以城外电局空地。未及行,遽解职,英人占如故。闽人不能忍,聚众毁教堂,英使责难亟,至是命日昌往按。钩稽旧案,获教士侵地左证,与英领事往复诘辩,卒徙教堂城外,闽人鑱石刊绩焉。逾岁,还里。明年,诏加总督衔,令驻南洋会办海防,水师统归节度。复命充兼理各国事务大臣,以疾辞,不许。八年,卒,恤如制。
rì chāng xìng xiào yǒu, fǔ wú rì, mǔ huáng nián jiǔ shí yǐ, yíng yǎng shǔ zhōng, rú mù rú ér shí. xiōng qǐn jí, yào shàn gōng shì, xiōng zhǐ zhī, zé yǐn lǐ jī fén xū shì wèi yù. hǎo cáng shū, chéng chí jìng zhāi shū mù wǔ juǎn, shì bǐ zhī fàn shì tiān yī gé huáng shì bǎi sòng yī chán yún. zi wǔ rén, huì kāng zuì zhe, hào xué, duō fàn lǎn, yǒu dīng zhēng jūn yí jí.
日昌性孝友,抚吴日,母黄年九十矣,迎养署中,孺慕如儿时。兄寝疾,药饍躬侍,兄止之,则引李勣焚须事为喻。好藏书,成持静斋书目五卷,世比之范氏天一阁、黄氏百宋一廛云。子五人,惠康最著,好学,多泛览,有丁徵君遗集。
biàn bǎo dì, zì sòng chén, jiāng sū yí zhēng rén. xián fēng yuán nián jǔ rén. rù zī wèi xíng bù zhǔ shì, lèi qiān láng zhōng zhè jiāng dào jiān chá yù shǐ. jūn xìng, guān lì duō bì zuì mào gōng, zòu qǐng jiǎn shì gè shěng bīng liáng shù mù gōng shǒu yào hài, jí shī xiàn shōu fù shí rì gōng zuì, yǐ zī jī hé qí yǒu huò zuì zhī yuán, jí shì kāi fù bǎo shēng, yí yán dìng xiàn zhì. yòu yán:" miáo pèi lín wáng lái fèng zhà fú zhà pàn, yí zhuān yì zhǔ jiǎo." shàng jiē wěi zhī. tóng zhì yuán nián, qiān lǐ kē jǐ shì zhōng, hé jiāng běi shuǐ shī zǒng tǒng huáng bīn qīn lí tōng zéi, dū bàn jūn wù shì láng shèng bǎo tān jiǎn, tí dū chéng míng yōng bīng tóng zhōu wèi xǐ wú zhàn zhì, yī shí tuī wèi gǎn yán. zhuó shùn tiān fǔ fǔ chéng, qiān fǔ yǐn, bǔ jù dào wáng jǐng lóng děng. wǔ nián, qǐ kāi quē yǎng qīn, bù yǔn. chū wèi hé nán bù zhèng shǐ, zhuó fú jiàn xún fǔ. shí yuè kòu chū píng, yóu yǒng tǔ fěi sì lüě, shū qǐng jiù dì zhèng fǎ, bào kě. jiǔ nián, zài qǐ zhōng yǎng, xǔ zhī.
卞宝第,字颂臣,江苏仪徵人。咸丰元年举人。入赀为刑部主事,累迁郎中、浙江道监察御史。军兴,官吏多避罪冒功,奏请检视各省兵粮数目、攻守要害,及失陷收复时日功罪,以资稽覈;其有获罪之员,藉事开复保升,宜严定限制。又言:“苗沛霖、王来凤乍服乍叛,宜专意主剿。”上皆韪之。同治元年,迁礼科给事中,劾江北水师总统黄彬侵釐通贼,督办军务侍郎胜保贪蹇,提督成明拥兵同州畏葸无战志,一时推为敢言。擢顺天府府丞,迁府尹,捕巨盗王景漋等。五年,乞开缺养亲,不允。出为河南布政使,擢福建巡抚。时粤寇初平,游勇土匪肆掠,疏请就地正法,报可。九年,再乞终养,许之。
guāng xù bā nián, qǐ hú nán xún fǔ. píng jiāng fāng xuě áo, lóng yáng cáo xiǎo hú, ān xiāng zhōu wàn yì zhāng jǐng lái, jiē dào kuí yě, yīn jié tú dǎng, hào" gē lǎo huì". bǎo dì xī zhì zhī fǎ. shǔ hú guǎng zǒng dū. fǎ rén qīn yuè nán, zhào xié xún fǔ péng zǔ xián zhì jiāng fáng, zhù pào tái tián jiā zhèn nán běi àn gè sān zuò, huì jù tú shuō shàng zhī. shí yì jiàn fán kǒu shí zhá. bǎo dì yǐ wèi:" fán kǒu nèi yǒu liáng zǐ zhū hú, mào yán bā bǎi lǐ, shuǐ jiē wú yuán, jiāng rù qí zhōng, zhū wèi jù jìn. yǐ mín qíng lùn, zhòng zài dǔ jiāng shuǐ zhī rù, bù zài xiè nèi shuǐ zhī chū. yǐ dì shì lùn, jiāng shuǐ zhòu shī cǐ tíng zhū bā bǎi lǐ dì, zé xià yóu dī fáng bì zhì chōng jué. qǐng huǎn jiàn shí zhá, ér jiàn chú fán kǒu nèi wā tián é fù." dé zhǐ yǔn xíng.
光绪八年,起湖南巡抚。平江方雪璈,龙阳曹小湖,安乡周万益、张景来,皆盗魁也,阴结徒党,号“哥老会”。宝第悉置之法。署湖广总督。法人侵越南,诏偕巡抚彭祖贤治江防,筑炮台田家镇南北岸各三座,绘具图说上之。时议建樊口石闸。宝第以谓:“樊口内有梁子诸湖,袤延八百里,水皆无源,江入其中,潴为巨浸。以民情论,重在堵江水之入,不在泄内水之出。以地势论,江水骤失此渟潴八百里地,则下游堤防必致冲决。请缓建石闸,而渐除樊口内洼田额赋。”得旨允行。
shí yī nián, hái hú nán xún fǔ rèn. fǎ rén kuǎn chéng, bǎo dì shàng yán:" gè guó tōng shāng, yīn lì chéng biàn, xū jù wò xīn cháng dǎn zhī zhì, wèi bāo sāng yīn yǔ zhī móu." yīn tiáo shàng qiú cái yù xiǎng chuán zhèng qì xiè sì shì. yòu yán:" guó jiā cái yòng, suì chū dà zōng, mò rú bīng yǒng bìng shè. zhí shěng qí lǜ gè yíng bīng é qī shí qī wàn, měi nián xīn liáng yín yī qiān shù bǎi wàn liǎng. yǎng bīng jì duō, fèi xiǎng yóu jù. bīng duō zé lì ruò, xiǎng jù zé guó pín. yuè nì chū qǐ jīn tián, jǐn èr qiān rén. guǎng xī é bīng èr wàn sān qiān, tǔ bīng yī wàn sì qiān. nǎi yǐ sān wàn qī qiān zhī bīng, bù néng jī èr qiān zhī zéi, guǎng xī bīng bù kě yòng, tā shěng kě tuī. qí hòu fā niǎn tián miáo děng fěi, xī lài xiāng huái yíng yǒng kān dìng, lù yíng zhàn jī wú wén. dà luàn fǔ yí, fú mǎng wèi jǐn, bīng bù dé lì, yǒng nán zhòu chè, yú shì suì zhī yǒng liáng yī qiān yú wàn. fù rù yǒu cháng, qǐ néng kān cǐ hào fèi? chá lù yíng mǎ bīng měi yuè yī liǎng jiǔ qián, zhàn bīng yī liǎng sì qián, shǒu bīng jiǔ qián líng. yuè xì wú duō, bì móu bié yè, suì chí zhuān cāo, jūn qíng shùn biàn, diào fā qiān yán. chén nǐ qǐng cái é bìng liáng, yǐ liǎng é tiāo yǎng yī bīng. rú é bīng yī wàn, bàn wèi zhù shǒu, bàn fù xún fáng, hù xiāng luó shù, gòng xí xīn qín, cháng zé jì rì cāo yǎn, biàn zé suí shí yuán yīng. fù cān rèn yíng guān, dōu shǒu chōng shào biàn, shì jiā wú lèi, ér hòu jì lǜ kě yán. cǐ yí biàn tōng yíng zhì zhě yī yě. bīng nǐ jiǎn é, yuán shè jiāng biàn yì yīng hé jiǎn. lù yíng jiāng biàn suì lǐng lián fèng zá xiàng, zhí dà zhě kě dǐ bǎi bīng shù shí bīng, xiǎo zhě yì dǐ shí yú bīng. zì lái jī bì, yǐn nì kōng liáng, tān kòu yuè xiǎng, zuǒ yòu yì shǐ, wú fēi é bīng. cái tài zhī yì, zì fēi jiāng biàn suǒ lè. nǐ qǐng xiān cái jiāng biàn yǐ bìng yíng, yíng bīng bì duō, nǎi jiàn cái bīng, lǎo ruò shì gù quē chū tíng bǔ, qí kōng qiān míng, jí bǔ jīng zhuàng wǔ bǎi, lù yíng bù zú, jiǎn bō yíng yǒng, zuò wéi liàn jūn. bù qǐ bīng zhòng zhī yí, zì wú zǔ náo zhī lǜ. cǐ yí zhú jiàn bàn lǐ zhě yòu yī yě. mù qián bīng shàng wèi liàn, yǒng yǐ yì cái, ruò yù jié xiǎng, zé cái yǒng bù zú zī huǎn jí, cái bīng wèi yǒu bèi ér wú huàn." xià bù yì xíng. shí sì nián, zhuó mǐn zhè zǒng dū, jiān guǎn fú jiàn chuán zhèng. shí bā nián, yǐ jí jiě zhí, zú yú jiā.
十一年,还湖南巡抚任。法人款成,宝第上言:“各国通商,因利乘便,须具卧薪尝胆之志,为苞桑阴雨之谋。”因条上求才、裕饷、船政、器械四事。又言:“国家财用,岁出大宗,莫如兵勇并设。直省旗绿各营兵额七十七万,每年薪粮银一千数百万两。养兵既多,费饷尤巨。兵多则力弱,饷巨则国贫。粤逆初起金田,仅二千人。广西额兵二万三千,土兵一万四千。乃以三万七千之兵,不能击二千之贼,广西兵不可用,他省可推。其后发、捻、田、苗等匪,悉赖湘、淮营勇勘定,绿营战绩无闻。大乱甫夷,伏莽未尽,兵不得力,勇难骤撤,於是岁支勇粮一千馀万。赋入有常,岂能堪此耗费?查绿营马兵每月一两九钱,战兵一两四钱,守兵九钱零。月饩无多,必谋别业,遂弛专操,军情瞬变,调发迁延。臣拟请裁额并粮,以两额挑养一兵。如额兵一万,半为驻守,半赴巡防,互相逻戍,共习辛勤,常则计日操演,变则随时援应。副参任营官,都守充哨弁,室家无累,而后纪律可严。此宜变通营制者一也。兵拟减额,原设将弁亦应核减。绿营将弁岁领廉俸杂项,职大者可抵百兵数十兵,小者亦抵十馀兵。自来积弊,隐匿空粮,摊扣月饷,左右役使,无非额兵。裁汰之议,自非将弁所乐。拟请先裁将弁以并营,营兵必多,乃渐裁兵,老弱事故缺出停补,俟空千名,即补精壮五百,绿营不足,简拨营勇,作为练军。不启兵众之疑,自无阻挠之虑。此宜逐渐办理者又一也。目前兵尚未练,勇已议裁,若欲节饷,则裁勇不足资缓急,裁兵为有备而无患。”下部议行。十四年,擢闽浙总督,兼管福建船政。十八年,以疾解职,卒於家。
bǎo dì yǒu wēi zhòng, bù wéi xiǎo jǐn, zōu cóng shén shèng, suǒ zhì zhū chú jiān huá, fú diān liáng yuàn, mín yóu gǎn zhī. zi xù chāng, hù bù qī pǐn xiǎo jīng guān.
宝第有威重,不为小谨,驺从甚盛,所至诛锄奸猾,扶槙良愿,民尤感之。子绪昌,户部七品小京官。
tú zōng yíng, hào lǎng xuān, ān huī lù ān rén. yǐ jǔ rén quán jiāng sū zhī xiàn. zēng guó fān dū liǎng jiāng, xí zhǔ jūn xǔ, lèi bǎo shòu jiāng níng zhī fǔ. tóng zhì jiǔ nián, zhuó sū sōng tài dào. míng nián, qiān hú nán àn chá shǐ. xiāng mín gù jiàn sòng, dū chá yuàn suì suǒ xià yù zhé yú bǎi shù. zōng yíng wèi lì tiáo jiào, yǔn shǒu huǐ, chéng wū gào, bìng yán dìng shěn lǐ gōng guò zhāng chéng, bì nǎi shāo gé. jìn bù zhèng shǐ, fǎng zhū zǐ shè cāng fǎ, jiàn lì cháng shā fǔ cāng. guāng xù sān nián, bài guǎng xī xún fǔ. miáo yáo luǒ luó guǎng hàn gěng huà, xí suǒ shǔ guǎng jiàn xué shú, kān xiào jīng xiǎo xué zhū shū, shǐ zhī sòng xí yòu zì zhuàn gē cí yǐ quàn jiè zhī. shí jìn yù dà hàn, yí fǔ hé nán, gē qǔ fèng yú wàn èr qiān jīn zhù zhèn, zhāo liú wáng, gěi zǐ zhǒng, lǎo zhì wú yī zhě, shè chǎng shōu yǎng, qiáng yǒu lì zhě rèn gōng zuò. shì yǔ zēng guó quán zhèn jìn bìng chēng yún.
涂宗瀛,号朗轩,安徽六安人。以举人铨江苏知县。曾国藩督两江,檄主军糈,累保授江宁知府。同治九年,擢苏松太道。明年,迁湖南按察使。湘民故健讼,都察院岁所下狱辄逾百数。宗瀛为立条教,允首悔,惩诬告,并严定审理功过章程,弊乃稍革。晋布政使,仿朱子社仓法,建立长沙府仓。光绪三年,拜广西巡抚。苗、瑶、倮儸獷悍梗化,檄所属广建学塾,刊孝经、小学诸书,使之诵习;又自撰歌词以劝戒之。时晋、豫大旱,移抚河南,割取俸馀万二千金助赈,招流亡,给籽种,老穉无依者,设厂收养,强有力者任工作。世与曾国荃赈晋并称云。
qī nián, diào hú nán xún fǔ. fǔ biāo bīng huá biàn, chéng sì rén ér shì dìng. jí zhuó zǒng dū, yòu yǒu wǔ hàn jiào fěi zhī luàn, bǔ zhū shù shí rén, yì suì ān dǔ. yán guān xiān hòu jiū dàn, shì xià péng yù lín, zuò cái lì jié jué, guà lì yì. wú hé, yù shǐ chén qǐ tài hé zōng yíng wù fēng zhí, réng xià yù lín àn fù, yù lín hòu bái qí wū. shí zuǒ zōng táng dū jiāng nán, yù guī fù huái yán jiǎn chuān yǐn, zōng yíng yǐ jiǎn chuān zēng huái, guān chuān shěng shù shí wàn yán dīng yùn fū shēng jì, yīn kàng shū lì zhēng, yán:" àn nián jiǎn yùn, zé wèi yùn zhě jiāng jǐn huà wéi sī. zòng shǐ hú běi zhì bīng jiǎo xún, ér wū xiá liú jí, yán chuán xià shǐ, shùn xī bǎi lǐ, bīng shǎo lì bù néng zhì, duō kǒng zī shēng shì duān. qiě è xiǎng wú zhe, xià fú yú qíng, shàng kuī guó tǎng." cí kǎi qiè. wèi jǐ, chēng jí qǐ xiū guī.
七年,调湖南巡抚。抚标兵譁变,惩四人而事定。及擢总督,又有武汉教匪之乱,捕诛数十人,亦遂安堵。言官先后纠弹,事下彭玉麟,坐才力竭蹶,絓吏议。无何,御史陈启泰劾宗瀛务封殖,仍下玉麟按覆,玉麟后白其诬。时左宗棠督江南,欲规复淮盐、减川引,宗瀛以减川增淮,关川省数十万盐丁运夫生计,因抗疏力争,言:“按年减运,则未运者将尽化为私。纵使湖北置兵徼循,而巫峡流急,盐船下驶,瞬息百里,兵少力不能制,多恐滋生事端。且鄂饷无著,下拂舆情,上亏国帑。”辞恺切。未几,称疾乞休归。
chū, zōng yíng cóng tíng dòng jiǎng xué, wèi kān yí jí, yǐ lǐ xué chēng. jiā jū shí yú zài, yǐ xú yán xù huò qiǎn, zhuī zuò jǔ zhǔ, xià bù chá yì. èr shí nián, zú, nián bā shí sān.
初,宗瀛从廷栋讲学,为刊遗集,以理学称。家居十馀载,以徐延旭获谴,追坐举主,下部察议。二十年,卒,年八十三。
lí péi jìng, zì jiǎn táng, hú nán xiāng tán rén. xián fēng shí nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. tóng zhì sān nián, chū dū guì zhōu xué zhèng. zǔ kòu fú néng jìn, nǎi cóng liú yuè zhāo jiè jūn shù shí, jìng dá guì yáng. shí zǒng dū láo chóng guāng xún fǔ zhāng liàng jī bù xiāng xié, jūn shì yì huài. péi jìng shàng shū yán zhuàng, cháo tíng shǐ huò wén biān shì. qián miáo chù rǎo, ōu sòng jì liáo. péi jìng yuē:" shì qì bù shēn, rén xīn suǒ yáo bù jìng yě." yú shì chū rù kòu fēn, àn shì zhōu xiàn, suī wēi jí bù huǎn qī, guì zhōu shì mín shǐ fù zhī wén jiào. dào qián xī, wù dào yuán cén yù yīng, yǔ yǔ, zhī qí ān róng shì, suì qǐng yǐ diān zhōng jūn shǔ zhī. péi jìng zhì mǎn, yǐ tài cháng sì qīng shí zàn qīng jiàn, mìng quán bù zhèng shǐ. qí shí kòu huàn fāng jí, zéi qiú pān míng jié shǒu lóng lǐ, jiǔ bù xià. péi jìng yuē:" jīn fù guō bǎi lǐ, cāng lǐn yóu shí. bù yīn yǐ wéi zī, ruò zhuǎn jí kòu, wú shǔ bì wèi suǒ lǔ yǐ!" yīn shuō tí dū chū chéng qǔ lóng lǐ, yú suì, kè zhī. xuán fù guì dìng, míng jié dùn qù, qián jūn kè jié zì cǐ shǐ. zhào jiā zhī, yǔ shí shòu. yáo shì dōng dìng dū yún, běi jìng kāi xiū, nán píng chén qiáo shēng, xī chú lín zì qīng, lì qián shù zài, jìng nèi xī píng.
黎培敬,字简堂,湖南湘潭人。咸丰十年进士,选庶吉士,授编修。同治三年,出督贵州学政。阻寇弗能进,乃从刘岳昭借军数十,竟达贵阳。时总督劳崇光、巡抚张亮基不相协,军事益坏。培敬上书言状,朝廷始获闻边事。黔苗俶扰,讴诵寂寥。培敬曰:“士气不伸,人心所繇不靖也。”於是出入寇氛,按试州县,虽危棘不缓期,贵州士民始复知文教。道黔西,晤道员岑毓英,与语,知其谙戎事,遂请以滇中军属之。培敬秩满,以太常寺卿石赞清荐,命权布政使。其时寇患方亟,贼酋潘名桀守龙里,久不下。培敬曰:“今附郭百里,仓廪犹实。不因以为资,若转藉寇,吾属必为所虏矣!”因说提督出城取龙里,逾岁,克之。旋复贵定,名桀遁去,黔军克捷自此始。诏嘉之,予实授。繇是东定都匀,北靖开、修,南平陈乔生,西除林自清,莅黔数载,境内悉平。
guāng xù gǎi yuán, zhuó xún fǔ. jì céng bì guāng hòu, yì yán lì zhì. yǐ shàng shū qǐng shì qián zǒng dū hè zhǎng líng chǔ fèn bìng yǔ shì jiàn cí, juān zhì bà guī. wǔ nián, qǐ sì chuān àn chá shǐ. shí dīng bǎo zhēn dū shǔ, kè lì yán. péi jìng zhì, bǎo zhēn chū jiāo yíng, yuē:" cǐ wú guì zhōu xián shǐ jūn yě!" péi jìng yǐ xún fǔ jiàng guān, jué wú yùn yì, zī zī zhì shì. bǎo zhēn shù jiàn qí xián. liù nián, zhuó cáo yùn zǒng dū. cáo dū suī xián zhí, rán hū shì, péi jìng shì bù yǐ zì wū, gōng fèi suǒ yú, yǐ zhī xiū yì guǎn, jiàn bīng fáng, zēng shū yuàn cān qián, xìng shì diàn lǐ qì, guān méi lì jì zhū jú yì gēng xù gào chéng, rén wú gǎn gàn yǐ sī. qī nián, shòu jiāng sū xún fǔ. wèi shàng, jí zuò, suì gào guī. míng nián, zú, yōu zhào cì xù, shì wén sù, yǔ guì yáng qīng jiāng pǔ jiàn cí.
光绪改元,擢巡抚。继曾璧光后,益严吏治。以上疏请释前总督贺长龄处分并予谥建祠,镌秩罢归。五年,起四川按察使。时丁宝桢督蜀,课吏严。培敬至,宝桢出郊迎,曰:“此吾贵州贤使君也!”培敬以巡抚降官,绝无愠意,孜孜治事。宝桢数荐其贤。六年,擢漕运总督。漕督虽閒职,然膴仕,培敬誓不以自污,公费所馀,以之修驿馆,建兵房,增书院餐钱,兴释奠礼器,官煤、利济诸局亦赓续告成,人无敢干以私。七年,授江苏巡抚。未上,疾作,遂告归。明年,卒,优诏赐恤,谥文肃,予贵阳、清江浦建祠。
sōng jùn, zì zhèn qīng, guā ěr jiā shì, mǎn zhōu xiāng lán qí rén. xián fēng bā nián jǔ rén, yóu bīng bù bǐ tiē shì lèi qiān láng zhōng. tóng zhì liù nián, chū zhī guǎng dōng gāo zhōu fǔ, yǐ yōu jiě. fú chú, qǐ shòu shān dōng yí zhōu fǔ, lì guǎng xī àn chá shǐ zhí lì bù zhèng shǐ cáo yùn zǒng dū. guāng xù shí èr nián, xún fǔ jiāng sū, diào zhè jiāng, suǒ zhì xīng lì chú bì. yǐ nán liáng gǎi zhé sè, lì mín jiāo kùn, bìng jiǎn qí yíng mín liáng zhī zào jiàng liáng, lìng zhōu xiàn tiào jià yǐ gōng cáo, bì nǎi gé. shí wǔ nián, zhè huàn shuǐ jìn, zòu qǐng miǎn cáo, fā tǎng zhèn zhī, ér yú jīng xié zhū xiǎng réng cóng róng chóu jiě, fù jí zī gòu mǐ shí cāng chǔ. háng jiā hú sān fǔ jì sū sōng cháng tài zhū shuǐ yuán chū yú qián tiān mù shān fù jìn, tiáo xī nán běi èr hú wèi fēn xiè dì, suì jiǔ yū sè, yòng gōng zhèn fǎ, zhāo jí liú mín shū jùn zhī. qí háng jiā hú shào zhū táng àn yàn páng, mí bù cì dì xiū zhì, mín lài qí lì. shí qī nián, zú yú guān.
崧骏,字镇青,瓜尔佳氏,满洲镶蓝旗人。咸丰八年举人,由兵部笔帖式累迁郎中。同治六年,出知广东高州府,以忧解。服除,起授山东沂州府,历广西按察使、直隶布政使、漕运总督。光绪十二年,巡抚江苏,调浙江,所至兴利除弊。以南粮改折色,吏民交困,并减旗营民粮、织造匠粮,令州县粜价以供漕,弊乃革。十五年,浙患水祲,奏请免漕,发帑赈之,而於京、协诸饷仍从容筹解,复集赀购米实仓储。杭、嘉、湖三府暨苏、松、常、太诸水源出於潜天目山附近,苕溪南北二湖为分泄地,岁久淤塞,用工赈法,招集流民疏濬之。其杭、嘉、湖、绍诸塘岸堰徬,靡不次第修治,民赖其利。十七年,卒於官。
sōng jùn yǐ qīng lián zì shǐ, yú guó jì mín shēng fú niàn bù wàng. fǔ jiāng zhè jī yóu zhe, mín qǐng cí zhī, dé zhǐ yú yǔn. zi kūn jìng, hù bù láng zhōng.
崧骏以清廉自矢,於国计民生服念不忘。抚江、浙绩尤著,民请祠之,得旨俞允。子昆敬,户部郎中。
sōng fān, zì xī hóu, sōng jùn dì yě. xián fēng wǔ nián jǔ rén, chū rù zī wèi lì bù láng zhōng. guāng xù wǔ nián, jīng chá yī děng, jiǎn sì chuān yán chá dào, lǚ shǔ àn chá shǐ, bǎo jiàn zhuō yì. shí yī nián, shòu hú nán àn chá shǐ, qiān sì chuān bù zhèng shǐ. shí qī nián, zhuó guì zhōu xún fǔ. guǎng xī kòu lù yà lóng shān luàn xī lín, yǔ guì zhōu jiē rǎng, sōng fān qiǎn jiàng è cè hēng yào ài, biān huàn suì píng. diào yún nán xún fǔ, zhuó yún guì zǒng dū. jiǎn shì fáng yíng quē é jī bì, hé fù jiāng léi jiā chūn, bìng zì qǐng yì chǔ, gé zhí liú rèn.
崧蕃,字锡侯,崧骏弟也。咸丰五年举人,初入赀为吏部郎中。光绪五年,京察一等,简四川盐茶道,屡署按察使,保荐卓异。十一年,授湖南按察使,迁四川布政使。十七年,擢贵州巡抚。广西寇陆亚漋煽乱西林,与贵州接壤,崧蕃遣将扼册亨要隘,边患遂平。调云南巡抚,擢云贵总督。检视防营缺额积弊,劾副将雷家春,并自请议处,革职留任。
èr shí liù nián, zòu qǐng bì jiàn, zhí quán fěi zhào luàn, mìng liú jīng huì bàn chéng fáng shì. xuán hù jià zhì tài yuán, chì huán běn rèn. xíng cì, diào shǎn gān zǒng dū. yú chéng nán jiàn lì dà xué táng, fēn liǎng zhāi, dōng zhāi kǎo wén, xī zhāi jiǎng wǔ. ér xiū jùn níng xià qī xīng qú, yóu wéi mín suǒ lì lài. níng jùn dī gōng, chuàng zì qián lóng shí, yú yán zhī lì jiǎ tōng shěng, hòu jiàn yān fèi. zhōng wèi xiàn lìng wáng shù fēn sù jiǎng qiú shuǐ lì, sōng fān xí lìng kān gōng, zì qī xīng qú shàng jiē bái mǎ tōng tān, liú jùn tōng shēn bǎi bā shí yú lǐ, guàn tián liù wàn yú mǔ, qiāo què biàn wéi wò rǎng, táo wáng fù yè. yòu yǐ qú shuǐ fèn zì huáng hé, shì xiōng yǒng, chūn xià shān shuǐ zhòu fā, yǔ huáng liú hún hé, ní shā zá xià, xuán jùn xuán sāi. nǎi fǎng gǔ rén àn dòng jī shuǐ fǎ, fán bàng shān zhī qú, jià yóu sōng chéng dòng, fù yǐ shí bǎn, shān shuǐ liú shí shàng, ér qú shuǐ qián xíng dòng zhōng. yòu dù dì shì zhù gāo dī, dǎo shān shuǐ shǐ rù huáng hé, bìng yú qú kǒu zhù jìn shuǐ tuì shuǐ liǎng bà, shǐ huáng liú qū zhé rù qú, bù zhì chōng màn. gōng jùn, shù jīng bào shuǐ, zú bù pǐ. shè nóng wù jú, zhāo kěn huāng dì, rú píng luó wèi yuán zhū xiàn, xiān hòu bào kěn shù bǎi qiān mǔ. jiù yǒu jī qì jú, jiàn cì kuò zhāng. fán xìng zuò shí shì qiú shì, bù wéi qí míng. sān shí yī nián, diào mǐn zhè zǒng dū, wèi shàng, yǐ jí zú, zhuī zèng tài zǐ shǎo bǎo. zi wài wù bù zhǔ shì yù jìng, yǐ yuán wài láng bǔ yòng.
二十六年,奏请陛见,值拳匪肇乱,命留京会办城防事。旋扈驾至太原,饬还本任。行次,调陕甘总督。於城南建立大学堂,分两斋,东斋考文,西斋讲武。而修濬宁夏七星渠,尤为民所利赖。宁郡堤工,创自乾隆时,鱼盐之利甲通省,后渐湮废。中卫县令王树棻素讲求水利,崧蕃檄令勘工,自七星渠上接白马通滩,流濬通深百八十馀里,灌田六万馀亩,硗确变为沃壤,逃亡复业。又以渠水分自黄河,势汹涌,春夏山水骤发,与黄流浑合,泥沙杂下,旋濬旋塞。乃仿古人暗洞激水法,凡傍山之渠,架油松成洞,覆以石板,山水流石上,而渠水潜行洞中。又度地势筑高堤,导山水使入黄河,并於渠口筑进水、退水两坝,使黄流曲折入渠,不致冲漫。工竣,数经暴水,卒不圮。设农务局,招垦荒地,如平罗、渭源诸县,先后报垦数百千亩。旧有机器局,渐次扩张。凡兴作实事求是,不惟其名。三十一年,调闽浙总督,未上,以疾卒,追赠太子少保。子外务部主事豫敬,以员外郎补用。
biān bǎo quán, zì rùn mín, hàn jūn xiāng hóng qí rén. tóng zhì èr nián jìn shì, shòu biān xiū. shí yī nián, bǔ zhè jiāng dào jiān chá yù shǐ. dà xué shì lǐ hóng zhāng zǒng dū zhí lì, zòu qīng yuàn mài xiù liǎng qí. bǎo quán shū lùn zhī yuē:" xiáng ruì zhī shuō, shèng shì bù yán. chén lái zì tián jiān, mài yǒu liǎng qí, cháng suǒ qīn jiàn. dì qì piān hòu, ǒu rán zhì cǐ, hé zú wèi yì? hàn zhāng zhī shí, yǐ jiā gǔ zhī cǎo, gǎi yuán zhāng hé, hé chǎng yóu jù jīng yì miàn zhé sòng yóu yuán ān. zhì mǎ duān lín wén xiàn tōng kǎo, nǎi jǔ lì dài xiáng ruì, tǒng yuē' wù yì'. fū xiáng qiě wèi yì, jīn yǐ wú yì zhī wù ér wèi zhī xiáng, kě hū? shàng nián jī fǔ shuǐ zāi shèn jù, qì jīn méi shuǐ tián lú yóu wèi jǐn chū yǒng dìng hé fǔ jīng chǎn gōng, běi àn yòu kuì biān jūn wèi chè, mín kùn wèi sū. hóng zhāng shēn yīng zhòng jì, wēi wàng sù lóng, dāng xiào hé chǎng zhī gōng zhōng, chéng sòng yóu yuán ān zhī dǎo mèi. huáng shàng yù jí zhī chū, shù jí shì yán chén sàn guǎn kǎo shì, qū yì sòng yáng, fèng zhǐ yán chì. jīn hóng zhāng wèi dū fǔ dà lì, fēi cǎo máo xīn jìn kě bǐ, nǎi yì wù wèi fěn shì, yú zhì dào rén xīn guān xì yóu jù. yīng qǐng xiáng zhǐ xùn chì." shì shí hóng zhāng yòu yǐ yǒng dìng hé hé lóng, zòu jiǎng gōng yuán láo yì, zòu shàng ér hé fù jué, bǎo quán yòu shū qǐng chè xiāo bǎo àn. hóng zhāng xīn jiàn dà gōng, bǎo quán zài shū dàn zhī, hóng zhāng yì bù yǐ wéi wǔ, tiān xià liǎng xián zhī. qiān hù kē jǐ shì zhōng.
边宝泉,字润民,汉军镶红旗人。同治二年进士,授编修。十一年,补浙江道监察御史。大学士李鸿章总督直隶,奏清苑麦秀两歧。宝泉疏论之曰:“祥瑞之说,盛世不言。臣来自田间,麦有两歧,常所亲见。地气偏厚,偶然致此,何足为异?汉章之时,以嘉穀芝草,改元章和,何敞犹据经义面折宋由、袁安。至马端临文献通考,乃举历代祥瑞,统曰‘物异’。夫祥且为异,今以无异之物而谓之祥,可乎?上年畿辅水灾甚钜,迄今没水田庐犹未尽出;永定河甫经蒇工,北岸又溃;边军未撤,民困未苏。鸿章身膺重寄,威望素隆,当效何敞之公忠,惩宋由、袁安之导媚。皇上御极之初,庶吉士严辰散馆考试,曲意颂扬,奉旨严饬。今鸿章为督抚大吏,非草茅新进可比,乃亦务为粉饰,於治道人心关系尤钜。应请降旨训饬。”是时鸿章又以永定河合龙,奏奖工员劳勚,奏上而河复决,宝泉又疏请撤销保案。鸿章新建大功,宝泉再疏弹之,鸿章亦不以为忤,天下两贤之。迁户科给事中。
xiān shì dōu yù shǐ hú jiā yù shū chén dīng cáo jī bì, yǔ qīn xún fǔ liú kūn yī, kūn yī fù zòu jiā yù bū fù wèi wán, qiě sī shū zhǔ tuō gōng shì. bǎo quán fù hé:" kūn yī jí cí qián zhì dì fāng zhǎng lì, cǐ duān yī kāi, qǐ tiān xià qīng shì cháo tíng zhī jiàn." shū rù, kūn yī xià bù yì chǔ.
先是都御史胡家玉疏陈丁漕积弊,语侵巡抚刘坤一,坤一覆奏家玉逋赋未完,且私书嘱讬公事。宝泉复劾:“坤一藉词箝制地方长吏,此端一开,启天下轻视朝廷之渐。”疏入,坤一下部议处。
guāng xù sān nián, chū wèi shǎn xī dū liáng dào, zài qiān bù zhèng shǐ. jiǔ nián, zhuó shǎn xī xún fǔ. shàng shū yán jìng míng yì shǎn xī shōu fàng liáng mǐ gǎi zhēng zhé sè, bǎo quán chí bù kě, yǐ wèi:" gǔ shù yǒu dìng, jīn gǎi zhé sè, suǒ shōu bì yǒu jiǎn yú xī ér mín shǐ lè cóng, suǒ fàng bì jiā duō yú qián ér bīng nǎi zú yòng. rù bù fū chū, yī shí qiáng wèi mí bǔ, hòu jiāng hé suǒ qǔ cháng? xī suì dà jī, zhōng lài dào cāng chǔ sù, duō suǒ quán huó. jīn bìng cǐ ér qù zhī, kǒng jī jǐn jiàn zhēn, yì wú kě shì." shàng wěi qí yì. shí èr nián, diào hé nán xún fǔ, yí jí guī.
光绪三年,出为陕西督粮道,再迁布政使。九年,擢陕西巡抚。尚书阎敬铭议陕西收放粮米改徵折色,宝泉持不可,以谓:“穀数有定,今改折色,所收必有减於昔而民始乐从,所放必加多於前而兵乃足用。入不敷出,一时强为弥补,后将何所取偿?昔岁大饥,终赖道仓储粟,多所全活。今并此而去之,恐饥馑洊臻,益无可恃。”上韪其议。十二年,调河南巡抚,移疾归。
èr shí nián, jí jiā qǐ mǐn zhè zǒng dū. mǐn yán bū kè jī bā shí yú wàn, qián rèn zòu bào, lǜ jiē fēi sǎ tā xiàng wèi yì zhù. bǎo quán zhì, jǐn fā qí fù, nǎi yǒu tíng lí bǔ kè zhī zòu. chuán zhèng jiù shè dà chén, hòu yǐ zǒng dū jiān zhī. bǎo quán tè shū qǐng fù gù zhì, qiě tiáo shàng zào chuán gòu liào yán jiào shī chóu jīng fèi sì shì, ér bù sī qí quán, rén jiā qí lián ràng. èr shí sì nián, zú yú guān, zèng tài zǐ shǎo bǎo.
二十年,即家起闽浙总督。闽盐逋课积八十馀万,前任奏报,率皆飞洒他项为挹注。宝泉至,尽发其覆,乃有停釐补课之奏。船政旧设大臣,后以总督兼之。宝泉特疏请复故制,且条上造船、购料、延教师、筹经费四事,而不私其权,人嘉其廉让。二十四年,卒於官,赠太子少保。
yú yīn lín, zì cì táng, jí lín bó dū nè tīng rén. xián fēng jiǔ nián jìn shì, gǎi shù jí shì, shòu biān xiū. cóng dà xué shì wō rén wèn xué. guāng xù chū, é luó sī yì hái yī lí, yīn lín shū hé chóng hòu shàn xǔ tiān shān jiè dì shù bǎi lǐ. jí chóng hòu bèi dǎi, yǒu wéi zhī yóu shuì zhě, fù yán shū hé zhī, qiě hé shū chén wèi xǐ qī wǎng. liù nián, shòu zàn shàn, lèi qiān zhōng yǔn. bā nián, chū wèi hú běi jīng yí shī dào. shì qiū yín yǔ, hàn shuǐ yì, xí suǒ shǔ kāi cāng zhèn jì. yòu jùn zǐ bèi yuān shàng yóu, gǎi zhá wèi bà, shū zhī liú, xiè jī lǎo, shuǐ huàn shǐ xī. xīn jīng zhōu shū yuàn, shè jīng yì zhì shì liǎng zhāi, shēng tú yún jí, jiǎng shě zhì bù néng róng. qín zhǎn dào kuí lǐ rén nú děng, yú dǎng bǐng xī. yí chāng mín jiào gòu sòng, fǎ lǐng shì tǎn jiào mín, xié bīng jiàn zhì, yīn lín bù wéi dòng, hòu zú wú shì. yīng shāng lòu yí chāng guān shuì, jì jué, nǎi nà qiú qǐng miǎn, bù xǔ qǐng bǔ shuì, xǔ zhī. yīng shāng tàn qí lián.
于荫霖,字次棠,吉林伯都讷厅人。咸丰九年进士,改庶吉士,授编修。从大学士倭仁问学。光绪初,俄罗斯议还伊犁,荫霖疏劾崇厚擅许天山界地数百里。及崇厚被逮,有为之游说者,复严疏劾之,且劾枢臣畏葸欺罔。六年,授赞善,累迁中允。八年,出为湖北荆宜施道。是秋淫雨,汉水溢,檄所属开仓赈济。又濬紫贝渊上游,改闸为坝,疏支流,泄积潦,水患始息。新荆州书院,设经义、治事两斋,生徒云集,讲舍至不能容。擒斩盗魁李人奴等,馀党屏息。宜昌民教构讼,法领事袒教民,挟兵舰至,荫霖不为动,后卒无事。英商漏宜昌关税,既觉,乃纳赇请免,不许;请补税,许之。英商叹其廉。
shí yī nián, zhuó guǎng dōng àn chá shǐ. guǎng dōng sù duō dào, zhì bái zhòu jié lüè qú shì. yīn lín yán yú zǒng dū zhāng zhī dòng, zòu qǐng jiù dì zhèng fǎ, bào kě. shùn dé lǐn shēng jiǎn míng liàng yǒu xué xíng, yuán shì xì yù, chá qí wǎng, lì chū zhī. shí èr nián, qiān yún nán bù zhèng shǐ, dīng mǔ yōu. fú què, gǎi shòu tái wān bù zhèng shǐ, wèi xíng, huì dì biān xiū zhōng lín yǐ qián zài jí yǔ yīn lín tóng bàn zhèn wù, wèi jiān shāng tāng lián kuí wū kòng huò qiǎn, yīn lín jù shū biàn. zhào qiǎn dà chén jí xùn, pō dé lián kuí xíng huì zhuàng, rán yīn lín yóu zuò shì luò zhí, fèi jū jīng shī.
十一年,擢广东按察使。广东素多盗,至白昼劫掠衢市。荫霖言於总督张之洞,奏请就地正法,报可。顺德廪生简明亮有学行,缘事系狱,察其枉,立出之。十二年,迁云南布政使,丁母忧。服阕,改授台湾布政使,未行,会弟编修锺霖以前在籍与荫霖同办赈务,为奸商汤连魁诬控获谴,荫霖具疏辨。诏遣大臣即讯,颇得连魁行贿状,然荫霖犹坐是落职,废居京师。
èr shí nián, rì běn zhàn shì qǐ, mìng wǎng fèng tiān xiāng yī kè táng ā jūn. qǐng mù bīng èr wàn zì xiào, zhào xǔ mù wàn rén, fēn sì jūn, yǔ mín tuán xiāng yìng yuán. míng nián, hé yì chéng, zǒng dū zhāng zhī dòng shān dōng xún fǔ lǐ bǐng héng jiāo zhāng lùn jiàn, zhào shǎng sān pǐn dǐng dài. shǔ ān huī bù zhèng shǐ, zhì zé qīng lí tián fù, dù jué qī yǐn, zēng kěn tián wàn bā qiān yú mǔ, zǔn jié kù chǔ zhì èr bǎi wàn jīn. èr shí sān nián, dé rén suǒ jiāo zhōu wān, yòu xié cháo tíng bà lǐ bǐng héng, yīn lín fèn rán yuē:" shì shàng kě wèi guó hū!" shàng shū jí lùn wáng dà chén bù zhí, yīn fù chén xiū shěng wǔ shì, bù bào. èr shí sì nián, zhuó hú běi xún fǔ. zhī dòng wèi zǒng dū, pō zhǔ tài xī xīn fǎ, yīn lín yín yín zhēng yì, yǐ wéi:" jiù shí zhī jì, zài zhèng rén xīn biàn xué shù, ruò yòng yí biàn xià, kǒng yì rì zhī yōu yù dà." zhī dòng yì yū zhī, rán zhàng qí qīng zhèng, shǐ zhì lì shì. hú běi cái fù yǐ lí jīn, yīn lín jīng xīn zōng hé, yǐ jǔ hé wèi jī yáng, suì rù zhòu zēng shù shí wàn.
二十年,日本战事起,命往奉天襄依克唐阿军。请募兵二万自效,诏许募万人,分四军,与民团相应援。明年,和议成,总督张之洞、山东巡抚李秉衡交章论荐,诏赏三品顶戴。署安徽布政使,至则清釐田赋,杜绝欺隐,增垦田万八千馀亩,撙节库储至二百万金。二十三年,德人索胶州湾,又胁朝廷罢李秉衡,荫霖奋然曰:“是尚可为国乎!”上疏极论王大臣不职,因附陈修省五事,不报。二十四年,擢湖北巡抚。之洞为总督,颇主泰西新法,荫霖龂龂争议,以为:“救时之计,在正人心、辨学术,若用夷变夏,恐异日之忧愈大。”之洞意迂之,然仗其清正,使治吏事。湖北财赋倚釐金,荫霖精心综核,以举劾为激扬,岁入骤增数十万。
èr shí qī nián, diào fǔ hé nán. shí liǎng gōng xī shòu, dé fǎ bīng rì móu nán xià, ér hé běi yǒu mín wǎng wǎng chóu shā jiào mín, yīn lín xí zhāng wèi huái dào féng guāng yuán bǔ zhū shǒu è shù rén. dé fǎ bīng zhì shùn dé, wén jiào àn yǐ jié, nǎi hái. èr shí bā nián, diào hú běi. huì zhào cái quē, gǎi guǎng xī. tíng yì yīn lín bù shàn wài jiāo, fù jiàng zhǐ kāi quē, jiǎ jū nán yáng. sān shí nián, zú.
二十七年,调抚河南。时两宫西狩,德、法兵日谋南下,而河北莠民往往仇杀教民,荫霖檄彰卫怀道冯光元捕诛首恶数人。德、法兵至顺德,闻教案已结,乃还。二十八年,调湖北。会诏裁缺,改广西。廷议荫霖不善外交,复降旨开缺,假居南阳。三十年,卒。
yīn lín wǎn suì yì qián xīn rú xiān xìng lǐ shū, suī yǐ guì, fú shí bù gǎi rú sù, zhū zǐ shū bù lí àn cè, shí jiē chēng zhī.
荫霖晚岁益潜心儒先性理书,虽已贵,服食不改儒素,朱子书不离案侧,时皆称之。
ráo yīng qí, zì zi wéi, hú běi ēn shī rén. yòu yǐng wù hào xué, shì zuò hún tiān yí, xuán zhuǎn hé dù. nián shí èr, rù yì xiáng, yì jiū xīn jīng shì xué. xián fēng jiǔ nián, yuè kòu shí dá kāi zì xiāng è fàn shǔ, dào ēn shī, yīng qí lǜ xiāng tuán zhù chéng shǒu. yóu hòu xuǎn xùn dǎo yì xù guó zǐ jiàn xué zhèng. tóng zhì yuán nián, jǔ yú xiāng, jiǎn xuǎn zhī xiàn, yuán lì wéi zhǔ shì, fēn xíng bù. fù zú, lú mù cè. fú què, shǎn gān zǒng dū zuǒ zōng táng xí cān jūn mù. yǐ kè jīn jī bǎo bā yàn róng gé zhū chù gōng, zhuó zhī fǔ. guāng xù sān nián, shǔ tóng zhōu zhī fǔ. shí qín jìn kàng hàn, chì dì qiān lǐ, jī mín xiōng xiōng, zhē dào bù dé qián. yīng qí yù zhī yuē:" cǐ lái zhèn rǔ jī ěr! huá biàn zhě shā wú shè." nǎi juān fèng qián wèi guān shēn chàng, chí zhòng tiào jìn, xún rì dé liáng qī shí yú wàn dàn, yòu jié liú tā shěng liáng yùn yǐ zhù bù jì. fù wèi zhāo liú wáng, dìng kěn zhāng, gěi niú zhǒng, juān zá shuì. suì shāo zhuǎn, jiào mín xìng shuǐ lì, qín shù zhí, shè yì cāng, xíng bǎo jiǎ. yòu guī fù fēng dēng shū yuàn, chuàng xiū fǔ zhì, wén huà wèi xìng, shì mín wèi lì shēng cí.
饶应祺,字子维,湖北恩施人。幼颖悟好学,试作浑天仪,旋转合度。年十二,入邑庠,益究心经世学。咸丰九年,粤寇石达开自湘、鄂犯蜀,道恩施,应祺率乡团助城守。由候选训导议叙国子监学正。同治元年,举於乡,拣选知县,援例为主事,分刑部。父卒,庐墓侧。服阕,陕甘总督左宗棠檄参军幕。以克金积堡、巴燕戎格诸处功,擢知府。光绪三年,署同州知府。时秦、晋亢旱,赤地千里,饥民汹汹,遮道不得前。应祺谕之曰:“此来赈汝饥耳!譁变者杀无赦。”乃捐俸钱为官绅倡,弛重粜禁,旬日得粮七十馀万石,又截留他省粮运以助不继。复为招流亡,定垦章,给牛种,蠲杂税。岁稍转,教民兴水利,勤树植,设义仓,行保甲。又规复丰登书院,创修府志,文化蔚兴,士民为立生祠。
zuǒ zōng táng shū jiàn yīng qí shǒu jué yī chén, cái kān sì yìng, qǐng yǐ dào fǔ jiǎn bǔ. shí nián, shòu gān zhōu zhī fǔ. shǎn xī zì jūn xìng, bīng chāi páng wǔ, shè lǐ jú dǒng zhī, fán sì shí yī tīng zhōu xiàn dà kùn. shàng mìng xún fǔ biān bǎo quán fù shǎn chá bàn, shū liú yīng qí lǐ qí shì. yīng qí liàng dào lù chōng pì dìng shōu zhī zhī shù, fēn bié bīng liú, sǎo fú tài rǒng, suì shěng shù shí wàn liǎng. shì nián dōng, dǐ gān zhōu rèn, zhèn jī quàn xué, shè zhī fǎng jú gū lí suǒ, gé zhēng cǎo zhī bì, fù qī jīn yī shù jiù zhāng. shí yī nián, qiān lán zhōu dào. bīn xíng, shì mín pān yuán liú xíng, duō qì xià zhě. xuán shǔ àn chá shǐ. yán qiǎng lí wèi hūn zhī jìn, qín dū shǔ chà biàn jí xiāng rén yáng yíng biàn zhì zhī fǎ. shǒu dìng qīng lǐ shù yù zhāng chéng, yǐ zhào qún lì, shì qí gōng guò ér chù zhì zhī.
左宗棠疏荐应祺守绝一尘,才堪肆应,请以道府简补。十年,授甘州知府。陕西自军兴,兵差旁午,设里局董之,凡四十一厅州县大困。上命巡抚边宝泉赴陕查办,疏留应祺理其事。应祺量道路冲僻定收支之数,分别兵流,扫浮汰冗,岁省数十万两。是年冬,抵甘州任,赈饥劝学,设织纺局、孤嫠所,革徵草之弊,复七斤一束旧章。十一年,迁兰州道。濒行,士民攀辕留行,多泣下者。旋署按察使。严抢嫠为婚之禁,擒督署差弁及乡人杨营弁置之法。手订清理庶狱章程,以诏群吏,视其功过而黜陟之。
shí wǔ nián, diào xīn jiāng kā shí gá ěr dào, gǎi zhèn dí dào, jiān àn chá shǐ xián. shí qī nián, shǔ xīn jiāng bù zhèng shǐ shí jiǔ nián, shí shòu. xīn jiāng bīng xiǎn hòu, mín wù diāo bì, dì duō huāng qì. yī lí gù yú rǎng, huí tún jiù bā qiān hù, sì bù cún yī. yīng qí jiàn yì yī lí jiāng jūn gěi xīn cái xī bó suǒ lún bīng niú liáng, shǐ zhī tún zhǒng gěi xīn cái chá hā ěr è lǔ tè bīng yáng mǎ, shǐ mù fàng bìng zhāo zhì guān nèi zāi mín, àn dīng shòu dì, shí xíng yù bīng yú nóng zhī fǎ. luó bù nào ěr zhě, jiù shǐ suǒ chēng xīng xiù hǎi yě, hàn wèi qiě mò yù lí chuò qiāng zhū guó dì, dōng xī guǎng qiān liù bǎi yú lǐ, nán běi mào qiān lǐ huò shù bǎi lǐ, zì yáng guān dào gěng, qí dì suì chéng ōu tuō. yīng qí jiàn yì xún fǔ zhù pú chāng chéng, shè yīng gé kě lì shàn hòu jú kǎ kè lǐ kè tún fáng jú, zhāo lái hàn huí kè chán, tōng dào zhì yì, jiàn bǎo jùn qú, jiào yǐ gēng zhī. yòu qǐng gǎi fáng jūn wèi biāo yíng, dìng é zhēng liáng shí měi nián zhé sè zhī fǎ, huà yī qián fǎ.
十五年,调新疆喀什噶尔道,改镇迪道,兼按察使衔。十七年,署新疆布政使;十九年,实授。新疆兵燹后,民物凋弊,地多荒弃。伊犁故腴壤,回屯旧八千户,四不存一。应祺建议伊犁将军给新裁锡伯、索伦兵牛粮,使之屯种;给新裁察哈尔、厄鲁特兵羊马,使牧放;并招致关内灾民,按丁授地,实行寓兵於农之法。罗布淖尔者,旧史所称星宿海也,汉为且末、尉犁、婼羌诸国地,东西广千六百馀里,南北袤千里或数百里,自阳关道梗,其地遂成瓯脱。应祺建议巡抚筑蒲昌城,设英格可力善后局、卡克里克屯防局,招徕汉回客缠,通道置驿,建堡濬渠,教以耕织。又请改防军为标营,定额徵粮石每年折色之法,画一钱法。
é lǐng shì yuán yì zhù tǔ lǔ fān, hòu qiú yí zhù shěng yuán, jiāng jūn xún fǔ nán zhī. yīng qí wèi:" cǐ bù bì zhēng. wǒ suǒ yīng zhēng zhě, yáng shāng shuì zé xū yǔ huá shāng yī lǜ, tóng shí yì dìng. xīn shěng pí lián yīng é, lù lù jìn kǒu dì bù yī, běi dào yī lí, nán dào kā shí, yīng shè guān, gè yǐ běn dào wèi jiān dū tǎ chéng wū shí yè ěr qiāng yīng shè fēn kǎ, guī gè dào jiān xiá." jūn rú yì xíng. nán lù chū shè lǐng shǔ, yīng qí yí shū yī tǎ kā shí liǎng dào yuē:" jiāo lín zhī dào, mò xiān yú zì zhì. wǒ zhī yòng rén xíng zhèng, shǐ bǐ zú wén ér jìng fú, zé yù shì bù zhì yǐ fēi lǐ xiāng yào, cǐ wèi zhé chōng yù wǔ dì yī yào yì. yǐn shí wǎng huán, píng shí guì yǐ qíng yì xiāng lián. zhì huá yáng sù sòng, bì xiān dé huá mín shì fēi qǔ zhí shí qíng ér hòu yǔ zhī zhēng, shù kě guān qí kǒu ér duó zhī qì. yī cí shāo wěi, bǐ jiāng zhí yǐ xiāng lì, ér quán àn jiē xū yǐ. qíng yǐ yuè zhī, lǐ yǐ dùn zhī, yòu qí cì yě." xīn jiāng xiàng shòu xié xiǎng, měi kǔ kuǎn chù, yīng qí kāi yuán jié liú, shù nián kù chǔ yú bǎi wàn.
俄领事原议驻吐鲁番,后求移驻省垣,将军、巡抚难之。应祺谓:“此不必争。我所应争者,洋商税则须与华商一律,同时议定。新省毗连英、俄,陆路进口地不一,北道伊犁,南道喀什,应设关,各以本道为监督;塔城、乌什、叶尔羌应设分卡,归各道兼辖。”均如议行。南路初设领署,应祺贻书伊塔、喀什两道曰:“交邻之道,莫先於自治。我之用人行政,使彼族闻而敬服,则遇事不至以非礼相要,此为折冲御侮第一要义。饮食往还,平时贵以情谊相联。至华洋诉讼,必先得华民是非曲直实情而后与之争,庶可关其口而夺之气。一词稍伪,彼将执以相例,而全案皆虚矣。情以籥之,理以盾之,又其次也。”新疆向受协饷,每苦款绌,应祺开源节流,数年库储逾百万。
èr shí yī nián, hé huáng huí shān luàn, màn yán gān liáng zhū jùn, qí bié gǔ wàn yú móu xī cuàn. shàng mìng yīng qí shǔ xīn jiāng xún fǔ, yīng qí xí tí dū niú yǔn chéng fáng ān xī yù mén zhū chù, jù kòu jìng wài. huí qiú liú sì fú guǒ cuàn yù mén zhī chāng mǎ, yù yǔn chéng jūn, zhàn shù bù lì, jǐn qì zī zhòng, yú xuě shān xī yì. yīng qí qiǎn cān jiāng lǐ jīn liáng yào zhī hóng liǔ xiá, shēng qín liú sì fú, jiàng qí zhòng bā qiān, ān zhì yú luó bù nào ěr, shè jūn zhèn fǔ. tóng shí kù chē huí móu qǐ shì, níng yuǎn huí yì yǐ zhēng xīn jiào xiāng chóu shā, xiōng xiōng sī biàn. yīng qí jiē xiān qī pū miè, gù sì fú wú nèi yìng, zú jiù jiān. shàng jiā qí gōng, shí shòu xún fǔ.
二十一年,河、湟回煽乱,蔓延甘、凉诸郡,其别股万馀谋西窜。上命应祺署新疆巡抚,应祺檄提督牛允诚防安西、玉门诸处,拒寇境外。回酋刘四伏果窜玉门之昌马,遇允诚军,战数不利,尽弃辎重,逾雪山西逸。应祺遣参将李金良要之红柳峡,生擒刘四伏,降其众八千,安置於罗布淖尔,设军镇抚。同时库车回谋起事,宁远回亦以争新教相仇杀,汹汹思变。应祺皆先期扑灭,故四伏无内应,卒就歼。上嘉其功,实授巡抚。
yīng qí yǐ xīn jiāng pì chǔ guó xī běi yú, mì ěr qiáng é, shì zú zhòng ér qì xiè yǔ, shēng chǐ fán ér sī mù shǎo, bù zú yǐ gù wú yǔ, nǎi gòu kuài qiāng wàn zhī yú dé guó, ér shè jī qì chǎng zhì zào zǐ dàn, zòu shè zuǒ yòu yì mǎ duì wèi yóu jī shī. yòu kāi bàn yú tián tǎ chéng jīn kuàng, kěn huāng tián, kāi qú jǐng, guǎng xìng shí yè, fán yǒu lì yú mín shēng zhě, jiē cì dì jǔ. zì shì dì lì jǐn pì, bīng bèi yǒu zī, jiào chū jiàn háng shěng shí jiǒng yì yǐ.
应祺以新疆僻处国西北隅,密迩强俄,士卒众而器械窳,生齿繁而司牧少,不足以固吾圉,乃购快枪万枝於德国,而设机器厂制造子弹,奏设左右翼马队为游击师。又开办于阗、塔城金矿,垦荒田,开渠井,广兴实业,凡有利於民生者,皆次第举。自是地利尽辟,兵备有资,较初建行省时迥异矣。
quán fěi luàn qǐ, é bīng zì sà mǎ jìn bī biān qiǎ, yīng qí huì zǒng dū wèi guāng dào yī lí jiāng jūn cháng gēng fǎng dōng nán gè shěng, yǔ gè lǐng shì jié hù xiāng bǎo hù zhī yuē, é bīng nǎi tuì. yì chéng, yīng qí yìng zhào chén yán, lüè wèi:" gǔ jīn zhōng wài zhì fǎ wù zài qiú shí. jiù zhāng fēi wú kě shǒu, shǒu zhī bù yǐ shí, chéng fǎ yì jù wén xīn fǎ fēi bù kě xíng, xíng zhī bù yǐ shí, liáng fǎ yì xū shì. xīn zhī shí bù shí, yí yú xíng shì zhī shí bù shí yàn zhī." yú nián, zhào shè wǔ bèi xué táng, biān lì cháng bèi xù bèi xún jǐng gè jūn. yīng qí zhǔ cāo liàn yòng xīn fǎ, qì xiè yòng xīn shì rén wéi qiú jiù, bì pǔ shí qín fèn jiǔ yú zhàn zhèn zhě, fāng kě rù xuǎn. shàng shū jí lùn zhī, bìng wèi:" zhōng guó xí yáng cāo sān shí nián, yī bài yú rì běn, zài bài yú lián jūn, wèi wù xū míng ér yí shí huò zhī zhèng." suǒ yán jiē qiè zhòng shí bì.
拳匪乱起,俄兵自萨马进逼边卡,应祺会总督魏光焘、伊犁将军长庚仿东南各省,与各领事结互相保护之约,俄兵乃退。议成,应祺应诏陈言,略谓:“古今中外治法务在求实。旧章非无可守,守之不以实,成法亦具文;新法非不可行,行之不以实,良法亦虚饰。心之实不实,宜於行事之实不实验之。”逾年,诏设武备学堂,编立常备、续备、巡警各军。应祺主操练用新法,器械用新式;人惟求旧,必朴实勤奋久於战阵者,方可入选。上疏极论之,并谓:“中国习洋操三十年,一败於日本,再败於联军,为务虚名而贻实祸之证。”所言皆切中时弊。
ér yóu yín yín yú jiè yuē, bù shǎo qiān jiù. pà mǐ ěr gāo yuán, guó jìng yě, yǒu gāo zōng yù zhì píng kòu bēi, lì yú sū mǎn. yīng é jiāo qù qí dì, ér é rén xiān qiè jù zhī. yīng qí guān bù zhèng shǐ shí, shāng zhī xún fǔ, yǐ lǐ tuì é bīng, qiǎn jūn shù yān. é rén huǐ shī jì, rì guā yú zǒng shǔ, yào wǒ chè bīng. yīng qí chí bù kě, wèi:" wǒ zì shǒu mén hù, qí lǐ zhí. wǒ tuì zé yīng bì zhì, yīng lái zé é yòu bì zhēng, shì xī shì ér yì duō shì yě." hòu jìng rú yīng qí yán. kǎn rén qiú zū zhǒng shā chē shǔ lǎ sī kù mù huāng dì, yīng qí wèi:" kǎn běn wǒ shǔ, yí shì huái róu. qí zài yù hé kǎ lún wài zhě, kě yǔn qí zū kěn, nà fù bǐ yú huá rén qí zài yù hé dōng běi shǔ biān nèi zhě, yí què zhī, fáng hòu huàn." zǒng shǔ yǔ yīng shǐ yì jiè yuē, yǐ kǎn bù ràng yǔ yìn dù, ér tǎ dūn bā shén pà mǐ ěr jí lǎ sī kù mù quán jìng jiē ràng yǔ zhōng guó. yīng qí kàng yán:" lǎ běn wǒ dì, bù dé wèi zhī ràng." ér é rén zhuǎn wèi zhōng guó yǐ lǎ dì ràng yǔ yīng rén, lì yì yí jūn, yǐ bīng wēi xiāng xié. yīng qí chì shǔ yán bèi biān, ér yǐ yì zū yuán wěi jí yì yuē jiè xiàn xiáng yù zhī, é rén shǐ wú cí.
而尤龂龂於界约,不少迁就。帕米尔高原,国境也,有高宗御制平寇碑,立於苏满。英、俄交觑其地,而俄人先窃据之。应祺官布政使时,商之巡抚,以理退俄兵,遣军戍焉。俄人悔失计,日聒於总署,要我撤兵。应祺持不可,谓:“我自守门户,其理直。我退则英必至,英来则俄又必争,是息事而益多事也。”后竟如应祺言。坎人求租种莎车属喇斯库穆荒地,应祺谓:“坎本我属,宜示怀柔。其在玉河卡伦外者,可允其租垦,纳赋比於华人;其在玉河东北属边内者,宜卻之,防后患。”总署与英使议界约,以坎部让与印度,而塔墩巴什帕米尔及喇斯库穆全境皆让与中国。应祺抗言:“喇本我地,不得谓之让。”而俄人转谓中国以喇地让与英人,利益宜均,以兵威相胁。应祺饬属严备边,而以议租原委及议约界限详谕之,俄人始无辞。
yīng qí guān xī jiāng jiǔ, pì dì ān mín, lǚ qǐng jiàn guān shè zhì yǐ zī zhèn fǔ. èr shí bā nián, fù shū yán:" xīn jiāng zì guāng xù sì nián gǎi jiàn háng shěng, tǔ dì rì pì, hù kǒu rì fán, yuán shè zhōu xiàn, xiá jìng liáo yuǎn, fēi zēng shè fǔ tīng, bù zú zhì lǐ. xī sì chéng kā shí gá ěr dào: shū lè zhōu wèi jí biān zhòng yào, qǐng shēng wèi fǔ jù fǔ bǎi bā shí lǐ zhī pái sù bā tè dì shǔ táng jiā shī chéng, gǎi wéi jiā shī xiàn shā chē dì guǎng ér yú, yīng shāng jūn jí, qǐng shēng wèi fǔ: fǔ nán wèi zé lēi pǔ shàn hé, zēng shè zé pǔ xiàn fǔ xī nán sè lēi kù ěr wèi gǔ pú lí guó, shí kǎn jù tí chū rù yào lù, yòu yǔ yīng é jiē rǎng, qǐng shè pú lí fēn fáng tōng pàn jù yú tián xiàn sì bǎi lǐ zhī luò pǔ zhuāng, zēng shè luò pǔ xiàn ma lǎ bā shén tīng wèi gǔ bā ěr chǔ dì, gǎi wéi bā chǔ zhōu. dōng sì chéng a kè sū dào: wēn sù zhōu wèi nán jiāng yào chōng, qǐng shēng wèi fǔ jiù chéng xún jiǎn shēng wèi wēn sù xiàn jù xiàn sì bǎi bā shí lǐ zhī kē ěr píng, zēng shè kē píng xiàn chéng yān qí fǔ nán liù bǎi sān shí lǐ bù gǔ ěr fēn fáng xún jiǎn wèi gǔ zhī lún tái, qǐng fēn shè lún tái xiàn kǎ kè lǐ kè xiàn chéng, qí dì wèi gǔ chuò qiāng guó, gǎi shè chuò qiāng xiàn kù chē tīng tǔ dì guǎng wò, qǐng gǎi wéi zhōu zhōu nán shā ěr yǎ zēng shè shā yǎ xiàn. běi lù fù kāng xiàn zhī jì mù sà xiàn chéng, fù shù yú yú xiàn, jiù yì míng fú yuǎn, shēng wèi fú yuǎn xiàn jù tǔ lǔ fān èr bǎi sì shí lǐ zhī pì zhǎn xún jiǎn dì wèi gǔ shàn shàn guó, shēng wèi shàn shàn xiàn chāng jí xiàn suǒ shǔ zhī hū tú bì xún jiǎn xiàng shōu qián liáng, qǐng gǎi wéi xiàn chéng. jì shēng shè fǔ sān, gǎi zhí lì zhōu èr, zēng tōng pàn yī xiàn jiǔ xiàn chéng èr." yòu zòu zēng shè xiāng shì zhōng é èr míng, huì shì zhōng é yī míng, jì gè fǔ xué guān xué é, xiān hòu jiē yì xíng. shì nián, diào ān huī xún fǔ, xíng dǐ hā mì, bìng zú, cì xù rú lì.
应祺官西疆久,辟地安民,屡请建官设治以资镇抚。二十八年,复疏言:“新疆自光绪四年改建行省,土地日辟,户口日繁,原设州县,辖境辽远,非增设府厅,不足治理。西四城喀什噶尔道:疏勒州为极边重要,请升为府;距府百八十里之排素巴特地属唐伽师城,改为伽师县;莎车地广而腴,英商麕集,请升为府:府南为泽勒普善河,增设泽普县;府西南色勒库尔为古蒲犁国,实坎巨提出入要路,又与英、俄接壤,请设蒲犁分防通判;距于阗县四百里之洛浦庄,增设洛浦县;吗喇巴什厅为古巴尔楚地,改为巴楚州。东四城阿克苏道:温宿州为南疆要冲,请升为府;旧城巡检升为温宿县;距县四百八十里之柯尔坪,增设柯坪县丞;焉耆府南六百三十里布古尔分防巡检为古之轮台,请分设轮台县;卡克里克县丞,其地为古婼羌国,改设婼羌县;库车厅土地广沃,请改为州;州南沙尔雅增设沙雅县。北路阜康县之济木萨县丞,富庶逾於县,旧驿名孚远,升为孚远县;距吐鲁番二百四十里之辟展巡检地为古鄯善国,升为鄯善县;昌吉县所属之呼图壁巡检向收钱粮,请改为县丞。计升设府三,改直隶州二,增通判一、县九、县丞二。”又奏增设乡试中额二名,会试中额一名,暨各府学官学额,先后皆议行。是年,调安徽巡抚,行抵哈密,病卒,赐恤如例。
yùn zǔ yì, zì shū móu, jiāng sū hú yáng rén. tóng zhì sān nián jǔ rén. yǐ zhī xiàn lèi zhì dào yuán, zài shè wǔ chāng dào. jiào fěi wáng jué yī yuē qī qǐ shì, zǔ yì shí guǎn yíng wù, chéng yè lǜ qīn bīng yǎn bǔ zhī. zǒng dū tú zōng yíng shū bǎo zǔ yì yǒu jì biàn cái, guāng xù shí wǔ nián, shòu dū liáng dào. diào hàn huáng dé dào, jiān jiāng hàn guān jiān dū. yǐ xiāng hé zhǎng fā yì huài zhōu, chuàng shè xiāng fán bào shuǐ diàn, shù pái míng zhēng, gè chuán bèi yù, shuǐ zhì suì wú huàn. jìn àn chá shǐ, zhuó zhè jiāng bù zhèng shǐ. zǔ yì yǐ zhōu xiàn zhēng liáng zhào jiù zhé jià, jìn nián qián guì yín jiàn, mín lì bù zhī, nǎi zhòng dìng yín jià, shè guì zhēng shōu, bù dé jiǎ shǒu shū yì, rén chēng qí huì. yóu jìn xīn shuǐ lì, yú jiā xīng kāi mǎo hé, shū gǎng jiàn zhá, yǐ zī xù xiè. yú háng zhōu jùn shàng táng hé, lín píng qiáo sī děng chù nóng tián sān shí yú wàn mǔ jiē huò guàn gài zhī lì. shàng yú nán táng jiù yǐ tǔ zhù, shuǐ zhì zhé jué. cǎi zhòng yì, gǎi jiàn shí táng qiān yī bǎi zhàng, shǐ miǎn shuǐ huàn.
惲祖翼,字叔谋,江苏湖阳人。同治三年举人。以知县累至道员,再摄武昌道。教匪王觉一约期起事,祖翼时筦营务,乘夜率亲兵掩捕之。总督涂宗瀛疏保祖翼有济变才,光绪十五年,授督粮道。调汉黄德道,兼江汉关监督。以襄河涨发易坏舟,创设襄樊报水电,树牌鸣钲,各船备御,水至遂无患。晋按察使,擢浙江布政使。祖翼以州县徵粮照旧折价,近年钱贵银贱,民力不支,乃重定银价,设櫃徵收,不得假手书役,人称其惠。尤尽心水利,於嘉兴开泖河,疏港建闸,以资蓄泄。於杭州浚上塘河,临平、乔司等处农田三十馀万亩皆获灌溉之利。上虞南塘旧以土筑,水至辄决。采众议,改建石塘千一百丈,始免水患。
èr shí liù nián, běi jīng quán luàn bào zhì, zǔ yì dú qǐ yì zǔ. fěi xiàn jiāng shān cháng shān, qú mín fù huǐ jiào qiāng guān, yīng guó yù yǐ bīng jiàn fù zhè. zǔ yì jí lín yuán chí wǎng zhèn fǔ, huò zhēn fàn dǐ cháng, qián xiāo bīng xìn. huì liǎng jiāng hú guǎng zǒng dū yǔ gè guó dìng yuē bǎo hù nán jiāng, diàn xún zhè shěng. xún fǔ liú shù táng fāng wò bìng, zǔ yì jí jìng diàn yǐ zhè shěng fù yuē, rén xīn yǐ ān.
二十六年,北京拳乱报至,祖翼独起抑阻。匪陷江山、常山,衢民复毁教戕官,英国欲以兵舰赴浙。祖翼亟遴员驰往镇抚,获真犯抵偿,潜消兵衅。会两江、湖广总督与各国订约保护南疆,电询浙省。巡抚刘树棠方卧病,祖翼即迳电以浙省附约,人心以安。
xuán zhuó xún fǔ. yǐ zhè shěng fáng liàn gè yíng jī bì, shū qǐng zhěng chì, lüè yán:" zhè shěng shuǐ lù fáng liàn gè yíng shù yú zhì bīng, lù xù tiān mù, xiǎng shí bù fū. ér tǒng lǐng gè yíng shào, bù gù cāo liàn jī bǔ wèi hé shì, jí jí yān wéi fú mào kè jiǎn, shí bì zì féi. shù yù chū ér yù qí, yǒng rì zá ér rì ruò, dào rì fáng ér rì duō. jīn jiāng dàng dí sù gòu ér zuò xīn zhī. lì fǎ zì shàng, zé zài dū fǔ. chén rèn shì jí tōng chì gè yíng, yǔ zhī gēng shǐ. yǐ hòu rú yǒu tān liè jiāng biàn, réng gǎn fú mào kè jiǎn, jué bù gū róng. nǐ xiān lì qí lián chǐ, ér jiān kè qí cái wǔ. yī miàn chì zhōu xiàn chá bǎo jiǎ, bàn tuán liàn, yǐ fǔ zhì bīng zhī bù dǎi yī miàn lín wěi lián gàn dào fǔ, zhuó dài shào yǒng, fēn wǎng zhè dōng xī, chōu diǎn míng liáng, rèn zhēn jiào yuè. yù yǒu dà gǔ dào fěi, dū shuài yíng xiàn sōu ná, wù jué gēn zhū. zǒng qī hé sàn wèi jù, huà duò wèi qín, kān bèi yī rì zhī huǎn jí. suī rán, yíng wèi xiǎo jí, shū jiě zú yǐ, shòu bìng jì shēn, duàn fēi měng jì bù zhì. tiān xià zhī bìng, wú yī bù gēn yú lì. tǒng lǐng yíng shào, wén jiàn yǐ guàn, wèi fū dū fǔ suǒ néng cāo yǐ shéng qí xià zhě, chè zhī ér yǐ, cān zhī ér yǐ. chè zhī zé yòu gù ér zhī tā, cān zhī zé yǐ bǎo yáng ér qù qiě wèi jǐ ér yòu yín yuán kāi fù yǐ, wèi jǐ ér yǐ jiāng cái diào yòng yǐ. wéi dū yǐ jùn fǎ, wù qù tài shén, shù yǒu yǐ zhèn mù qì ér jí tān fēng. huò zhèn yú gè guó yī shí zhī qiáng, jǐ wèi quán shì huǒ qì, bù zhī qí běn yuán réng zài lín cái lián, yǔ shì zú tóng gān kǔ. fǒu zé wèi zhàn xiān kuì, huǒ qì tú yǐ jī kòu, zhí zì fá ěr. kě fǒu qǐng zhǐ chì xià bīng xíng gè bù, cǎi chén zhì luàn yòng zhòng zhī yì, sì yù jiāng biàn zāng zhèng què záo zhě, fēn bié qīng zhòng, yán dìng cān gé zhuī jiǎo bèi fá zhǎn jiǎo zhī lì, shù jūn xīn yī zhèn, yú shí jú huò yǒu bì yì." shū rù, zhào chì gè shěng zhe wèi lìng. wèi jǐ, dīng mǔ yōu guī. zú, xù rú lì. zhè rén qǐng lì cí sì zhī.
旋擢巡抚。以浙省防练各营积弊,疏请整饬,略言:“浙省水陆防练各营数逾制兵,陆续添募,饷实不敷。而统领各营哨,不顾操练缉捕为何事,汲汲焉唯浮冒剋减,食弊自肥。术愈出而愈奇,勇日杂而日弱,盗日防而日多。今将荡涤宿垢而作新之。立法自上,责在督抚。臣任事即通饬各营,与之更始。以后如有贪劣将弁,仍敢浮冒剋减,决不姑容。拟先励其廉耻,而兼课其材武。一面饬州县查保甲,办团练,以辅制兵之不逮;一面遴委廉幹道府,酌带哨勇,分往浙东西,抽点名粮,认真校阅。遇有大股盗匪,督率营县搜拿,务绝根株。总期合散为聚,化惰为勤,堪备一日之缓急。虽然,营卫小疾,疏解足矣,受病既深,断非猛剂不治。天下之病,无一不根於利。统领营哨,闻见已惯,谓夫督抚所能操以绳其下者,撤之而已,参之而已。撤之则又顾而之他,参之则已饱飏而去;且未几而又夤缘开复矣,未几而以将才调用矣。惟督以峻法,务去泰甚,庶有以振暮气而戢贪风。或震於各国一时之强,几谓全恃火器,不知其本原仍在临财廉,与士卒同甘苦。否则未战先溃,火器徒以赍寇,直自伐耳。可否请旨饬下兵、刑各部,采臣治乱用重之议,嗣遇将弁赃证确凿者,分别轻重,严定参革、追缴、倍罚、斩绞之例,庶军心一振,於时局或有裨益。”疏入,诏饬各省著为令。未几,丁母忧归。卒,恤如例。浙人请立祠祀之。
lùn yuē: jiāng lì dāng chéng píng shí, mín shēng lì zhì, yào zài yīn dì zhì yí ér yǐ. rì chāng bǎo dì jiē yǐ shàng yán zhe jī xiào. zōng yíng yīn lín shì zhī yǐ rú shù, yì hòu xiān chēng zhì. péi jìng yǒu wéi yǒu shǒu, sōng jùn xiōng dì suǒ zhì jìn zhí, bǎo quán lì qīng cāo, zǔ yì néng jì biàn, bìng yǒu kě chēng. zhì yīng qí guān guān lǒng xīn jiāng chuí sì shí nián, biān dì chū pì, zhì jī làn rán, shí xīn shí zhèng, qí láo yì bù kě méi yún.
论曰:疆吏当承平时,民生吏治,要在因地制宜而已。日昌、宝第皆以尚严著绩效。宗瀛、荫霖饰之以儒术,亦后先称治。培敬有为有守,崧骏兄弟所至尽职,宝泉励清操,祖翼能济变,并有可称。至应祺官关陇、新疆垂四十年,边地初辟,治绩烂然,实心实政,其劳亦不可没云。