xú tóng yù shī zi chéng yù gāng yì zhào shū qiào qǐ xiù yīng nián yù lù tíng yōng yù xián lǐ tíng xiāo
徐桐豫师 子承煜 刚毅 赵舒翘 启秀 英年 裕禄廷雍 毓贤李廷箫
xú tóng, zì yīn xuān, hàn jūn zhèng lán qí rén, shàng shū zé chún zi. dào guāng sān shí nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. zuò xiū gǎi zhōng juǎn gàn mó kān, bà zhí. xián fēng shí nián, tè shǎng jiǎn tǎo, xié xiū wén zōng shí lù. tóng zhì chū, mìng zài shàng shū fáng xíng zǒu, fèng yì zhǐ fān jiǎng zhì píng bǎo jiàn, rù zhí hóng dé diàn, lèi qiān shì jiǎng xué shì. xiān hòu shū qǐng xí zhèng shì qín xiū shěng, chéng dà xué yǎn yì tǐ yào yǐ jìn. shù zhuó zhì lǐ bù shì láng. niàn wài rén jūn jí jīng shī, hé yì nán shì, yí yī yì xiū rǎng tú zì qiáng yīn tiáo shàng jiǎn cái néng jié mín xīn yù dù zhī xiū biān bèi sì cè. guāng xù chū, shòu lǐ bù shàng shū, jiā tài zǐ shǎo bǎo. zhǔ shì wú kě dú qǐng yù dìng dà tǒng, yǐ shī jiàn, tóng yǔ wēng tóng hé děng wèi qí wèi xī běn cháo jiā fǎ:" dāng shēn míng liè shèng bù jiàn chǔ yí xùn, bǐ zhī tā rì shào yīng dà bǎo zhī yuán liáng, jí wéi chéng jì mù zōng zhī shèng zǐ. kuí zhū qián yù zé hé, zhǔn zhū jiā fǎ zé fú." shū rù, zhào cún yù qìng gōng bèi lǎn.
徐桐,字荫轩,汉军正蓝旗人,尚书泽醇子。道光三十年进士,选庶吉士,授编修。坐修改中卷干磨勘,罢职。咸丰十年,特赏检讨,协修文宗实录。同治初,命在上书房行走,奉懿旨番讲治平宝鉴,入直弘德殿,累迁侍讲学士。先后疏请习政事、勤修省,成大学衍义体要以进。数擢至礼部侍郎。念外人麕集京师,和议难恃,宜壹意修攘图自强;因条上简才能、结民心、裕度支、修边备四策。光绪初,授礼部尚书,加太子少保。主事吴可读请豫定大统,以尸谏,桐与翁同龢等谓其未悉本朝家法:“当申明列圣不建储彝训,俾知他日绍膺大宝之元良,即为承继穆宗之圣子。揆诸前谕则合,准诸家法则符。”疏入,诏存毓庆宫备览。
shí chóng hòu shàn dìng é yuē, xià qún chén yì, nǎi tiáo zhāi qí bù kě xíng zhě: yuē yī tǎ gè chéng dìng jiè yuē xīn jiāng méng gǔ tōng shāng yuē yùn huò jìng zhì hàn kǒu yuē xíng chuán zhí rù bó dū nè. liù nián, tíng yì xùn é rén qǐng, jiāng shè chóng hòu zuì, tóng lì chí bù kě, wèi:" kuí dù jī yào zài shū tíng, zhé chōng zǔ dòu zài zǒng shǔ, jiǎng xìn xiū mù zài shǐ chén. shè zhī ér bǐ jiù fàn, yóu bì guó shì ruò xìn duān réng bù néng mǐ, fǎn shī xíng zhèng dà quán. tuī yuán huò shǐ, yí sù guó xiàn." yòu yán:" jīn rì yòng rén zhī dào, bǐng zhōng chí zhèng zhě wèi shàng, zhái xīn pǔ shí zhě cì zhī. ruò yǐ jī quán líng jǐng, ān xiǎo gè guó yǔ yán wén zì, jù mù wèi tōng cái, ér zé yǐ jù rèn, wèi yǒu bù fèn qiě jué zhě!" bù bào. lì chōng hàn lín yuàn zhǎng yuàn xué shì shàng shū fáng zǒng shī fū. shí wǔ nián, yǐ lì bù shàng shū xié bàn dà xué shì, jìn tài zǐ tài bǎo. èr shí èr nián, bài tǐ rén gé dà xué shì.
时崇厚擅订俄约,下群臣议,乃条摘其不可行者:曰伊、塔各城定界;曰新疆、蒙古通商;曰运货迳至汉口;曰行船直入伯都讷。六年,廷议徇俄人请,将赦崇厚罪,桐力持不可,谓:“揆度机要在枢廷,折冲俎豆在总署,讲信修睦在使臣。赦之而彼就范,犹裨国事;若衅端仍不能弭,反失刑政大权。推原祸始,宜肃国宪。”又言:“今日用人之道,秉忠持正者为上,宅心朴实者次之。若以机权灵警,谙晓各国语言文字,遽目为通才,而责以钜任,未有不偾且蹶者!”不报。历充翰林院掌院学士、上书房总师傅。十五年,以吏部尚书协办大学士,晋太子太保。二十二年,拜体仁阁大学士。
tóng chóng sòng rú shuō, shǒu jiù, è xī xué rú chóu. mén rén yán xīn zhèng zhě, píng bù lìng rù yè. èr shí sì nián zhèng biàn hòu, tài hòu yǐ qí qí chén shuò wàng, pō yōu lǐ, cháo qǐng lìng jìn shì fú yè yǐ chǒng zhī.
桐崇宋儒说,守旧,恶西学如仇。门人言新政者,屏不令入谒。二十四年政变后,太后以其耆臣硕望,颇优礼,朝请令近侍扶掖以宠之。
yǒu yù shī zhě, zì xī zhī, nèi wù fǔ hàn jūn. jìn shì. guān zhì wū lǔ mù qí dū tǒng, yǐ jiǎng xué wèi tóng suǒ qīng fú. fāng tài hòu yì fèi dì, lì duān wáng zài yī zi pǔ jùn wèi" dà ā gē", tóng zhǔ zhī shén lì, shí jiē yù shī běn móu yě. jì ér tóng bèi mìng zhào liào, yì qīn zài yī. gè guó bù qiàn zài yī děng suǒ wéi, yī huì shén, tú bào fù. èr shí liù nián, yì hé quán qǐ xìn chóu wài, zài yī dà xǐ, dǎo zhī rù dōu. tóng wèi:" zhōng guó dāng zì cǐ qiáng yǐ!" zhì qiě qīn yà zhī. rán jí qí luàn shí, réng bèi jié lüè. yuán chǎng xǔ jǐng chéng zhī sǐ, jǔ guó chēng yuān, ér tóng zé yuē:" shì sǐ qiě yǒu yú gū!" shí qí zi chéng yù jiān xíng, yáng yáng pō zì dé.
有豫师者,字锡之,内务府汉军。进士。官至乌鲁木齐都统,以讲学为桐所倾服。方太后议废帝,立端王载漪子溥俊为“大阿哥”,桐主之甚力,实皆豫师本谋也。既而桐被命照料,益亲载漪。各国不慊载漪等所为,漪恚甚,图报复。二十六年,义和拳起衅仇外,载漪大喜,导之入都。桐谓:“中国当自此强矣!”至且亲迓之。然及其乱时,仍被劫掠。袁昶、许景澄之死,举国称冤,而桐则曰:“是死且有馀辜!”时其子承煜监刑,扬扬颇自得。
chéng yù, zì nán shì. bá gòng. yǐ hù bù xiǎo jīng guān jìn qiān láng zhōng, lèi guān xíng bù zuǒ shì láng. yǐ, lián jūn rù, tóng cāng huáng shī cuò, chéng yù qǐng yuē:" fù pí quán fěi, wài rén zhì, bì bù miǎn, shī dà chén tǐ. hé xùn guó? ér dāng cóng shì dì xià ěr!" tóng nǎi tóu sī qióng sǐ, nián bā shí yǒu èr yǐ. ér chéng yù suì wáng zǒu, wèi rì jūn suǒ jū, zhì zhī shùn tiān fǔ yǐn shǔ, yǔ qǐ xiù jù míng nián zhēng yuè zhèng fǎ. mìng xià, rì jūn guān zhì jiǔ wèi jiàn, chuán zhào zhǐ, chéng yù sè biàn, kǒu hū yuān, tòng dǐ xī rén bù yǐ. yì rì, bèi yú sòng zhì cài shì, jiān xíng guān chū xí lǐ zhī, yǐ hūn bù zhī rén yǐ, xún jiù lù. hé yì chéng, chǐ tóng zhí, duó xù diǎn, xuán lùn qì shì, yǐ xiān sǐ yì miǎn.
承煜,字楠士。拔贡。以户部小京官晋迁郎中,累官刑部左侍郎。已,联军入,桐仓皇失措,承煜请曰:“父芘拳匪,外人至,必不免,失大臣体。盍殉国?儿当从侍地下耳!”桐乃投纟睘死,年八十有二矣。而承煜遂亡走,为日军所拘,置之顺天府尹署,与启秀俱明年正月正法。命下,日军官置酒为饯,传诏旨,承煜色变,口呼冤,痛诋西人不已。翼日,备舆送至菜市,监刑官出席礼之,已昏不知人矣,寻就戮。和议成,褫桐职,夺恤典,旋论弃市,以先死议免。
gāng yì, zì zi liáng, mǎn zhōu xiāng lán qí rén. yǐ bǐ tiē shì lèi qiān xíng bù láng zhōng. ān xī lì àn, chéng shěn zhè jiāng yú háng xiàn mín fù gé bì shì àn, huò píng fǎn, àn lǜ dìng nǐ, dé zhǐ jiā jiǎng. chū wèi guǎng dōng huì cháo jiā dào, qiān jiāng xī àn chá shǐ, diào zhí lì qiān guǎng dōng bù zhèng shǐ, diào yún nán. guāng xù shí yī nián, zhuó shān xī xún fǔ. qǐng shè kè lì guǎn, shǒu jí mù lìng xū zhī zhū shū, fēn jiǎng xí, zhào chì xíng gè shěng. zhì tào wài tún tián, jiàn fēn duàn kāi qú shè guān sān cè. míng nián, yí fǔ jiāng sū. sū huàn shuǐ jìn, xiān hòu jùn yùn zǎo hé wú sōng jiāng, yǐ gōng dài zhèn, mín dé zhī. diào guǎng dōng. èr shí nián, zhào shòu jūn jī dà chén, bǔ lǐ bù shì láng. èr shí sì nián, yǐ gōng bù shàng shū xié bàn dà xué shì, shū chén shí cāng lǐn, yán bǎo jiǎ, bà bù jí guān. èr shí wǔ nián, àn shì jiāng nán jí guǎng dōng zhū shěng. dié shū qǐng chóu cháng jiāng fáng wù, chóu xiǎng liàn bīng, qīng lǐ cái zhèng, jí zhěng dùn dì fāng yī qiè shì yí, zhào jiē chì xíng.
刚毅,字子良,满洲镶蓝旗人。以笔帖式累迁刑部郎中。谙悉例案,承审浙江馀杭县民妇葛毕氏案,获平反,按律定拟,得旨嘉奖。出为广东惠潮嘉道,迁江西按察使,调直隶;迁广东布政使,调云南。光绪十一年,擢山西巡抚。请设课吏馆,手辑牧令须知诸书,分讲习,诏饬行各省。治套外屯田,建分段、开渠、设官三策。明年,移抚江苏。苏患水祲,先后濬蕴藻河、吴淞江,以工代赈,民德之。调广东。二十年,召授军机大臣,补礼部侍郎。二十四年,以工部尚书协办大学士,疏陈实仓廪,严保甲,罢不急官。二十五年,按事江南及广东诸省。迭疏请筹长江防务,筹饷练兵,清理财政,及整顿地方一切事宜,诏皆饬行。
èr shí liù nián, quán luàn zuò, mìng zhào shū qiào jí gāng yì chí wǎng jìn jī yí dài chá bàn jiě sàn, jí hái jīng fù mìng, ér xuān zhàn zhào yǐ xiān xià yǐ. fěi jí dū chéng, sì fén shā, shí fāng chēng yì mín, wáng gǎn shuí hé. zài yī děng fù shū yán:" xuě chǐ qiáng guó, zài cǐ yī jǔ!" yòu shèng tuī quán mín zhōng yǒng, yǒu shén shù, kě yòng. tài hòu yù xìn zhī, yīn mìng gāng yì zài xūn tǒng zhī, bǐ yú guān jūn. rán fěi zhuān shā zì rú, wù néng wèn, qiě rǎo jìn chéng, rì fén jié bù zhǐ. zhào gè jūn yíng huì ná zhèng fǎ, jǐn chāi suǒ shè shén tán, bìng yù zé gāng yì dǒng fú xiáng qīn zì kāi dǎo, lè lìng jiě sàn, zú bù néng zǔ. gè guó lián jūn rù fàn, liǎng gōng xī shòu, gāng yì hù xíng zhì tài yuán. chē jià yù zhī xī ān, yòu cóng. dào gòu jí, hái zhì hóu mǎ zhèn, sǐ. qí hòu gè guó qǐng chéng huò shǒu, yǐ xiān sǐ miǎn yì, zhuī duó yuán guān.
二十六年,拳乱作,命赵舒翘及刚毅驰往近畿一带查办解散,及还京覆命,而宣战诏已先下矣。匪集都城,肆焚杀,时方称义民,亡敢谁何。载漪等复疏言:“雪耻强国,在此一举!”又盛推拳民忠勇,有神术,可用。太后愈信之,因命刚毅、载勋统之,比於官军。然匪专杀自如,勿能问,且扰禁城,日焚劫不止。诏各军营会拏正法,尽拆所设神坛,并谕责刚毅、董福祥亲自开导,勒令解散,卒不能阻。各国联军入犯,两宫西狩,刚毅扈行至太原。车驾欲之西安,又从。道遘疾,还至侯马镇,死。其后各国请惩祸首,以先死免议,追夺原官。
zhào shū qiào, zì zhǎn rú, shǎn xī cháng ān rén. tóng zhì shí sān nián jìn shì, shòu xíng bù zhǔ shì, qiān yuán wài láng. yàn hé nán wáng shù wèn yù, chéng zhǐ yán biàn, huò píng fǎn, xún fǔ lǐ hè nián yǐ xià qiǎn zhé yǒu chà. jū xíng cáo shí nián, duō suǒ zuǎn dìng, qí yì fú zhì jí fù nǚ lí yì zhū tiáo, néng fù gǔ yì, wéi shí suǒ sòng. guāng xù shí èr nián, yǐ láng zhōng chū zhī ān huī fèng yáng fǔ. wǎn běi shuǐ jìn, gē fèng zhù zhèn. kè zuì, zhuó zhè jiāng wēn chù dào, zài qiān bù zhèng shǐ. èr shí nián, zhuó jiāng sū xún fǔ. bǔ zhì tài hú fěi qiú yè zi chūn, yú dǎng gǔ lì fù wèi chóu shàn hòu cè, bì fēng jiàn gé. míng nián, gǎi dìng rì běn tiáo yuē, dié qǐng zǒng shǔ zhòng mín shēng, suǒ yán jiē qiè zhòng. shì shí cháo tíng jīn shèn shù yù, yǐ shū qiào ān lǜ lìng, zhào wèi xíng bù zuǒ shì láng. èr shí sì nián, jìn shàng shū, dū bàn kuàng wù tiě lù. míng nián, mìng rù zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén, chōng jūn jī dà chén.
赵舒翘,字展如,陕西长安人。同治十三年进士,授刑部主事,迁员外郎。谳河南王树汶狱,承旨研辨,获平反,巡抚李鹤年以下谴谪有差。居刑曹十年,多所纂定,其议服制及妇女离异诸条,能傅古义,为时所诵。光绪十二年,以郎中出知安徽凤阳府。皖北水祲,割俸助赈。课最,擢浙江温处道,再迁布政使。二十年,擢江苏巡抚。捕治太湖匪酋叶子春,馀党股栗;复为筹善后策,弊风渐革。明年,改订日本条约,牒请总署重民生,所言皆切中。是时朝廷矜慎庶狱,以舒翘谙律令,召为刑部左侍郎。二十四年,晋尚书,督办矿务、铁路。明年,命入总理各国事务衙门,充军机大臣。
quán fěi jù zhuō zhōu, shū qiào bèi mìng chí wǎng jiě sǎn fěi zhòng jiān qǐng chǐ tí dū niè shì chéng zhí, gāng yì zhǒng zhì, xǔ zhī. fěi jì rù jīng, gōng shǐ guǎn. lián jūn zhì, lǐ bǐng héng bīng bài, tài hòu nǎi lìng wáng wén sháo yǔ shū qiào yì shǐ guǎn tōng yīn qín, wèi yì kuǎn jì. wén sháo yǐ lǎo cí, shū qiào yuē:" chén wàng qiǎn, bù rú wén sháo!" zú bù wǎng. xuán suí hù zhì xī ān. lián jūn suǒ bàn zuì kuí, nǎi chǐ zhí liú rèn, xún gǎi zhǎn jiān hòu. cì nián, gè guó suǒ yì jí, xī ān shì mín jí shù bǎi rén wéi shū qiào qǐng mìng, shàng wén, cì zì jìn, mìng cén chūn xuān jiān shì. shū qiào gù bù tǎn fěi, yòu tòng lǎo mǔ jiǔ shí yú jiàn cǐ cǎn huò, pō zì huǐ hèn. chū yǐn jīn, gèng yǐn yǐ zhèn, jiǔ zhī nǎi jué, qí qī yǎng yào yǐ xùn.
拳匪据涿州,舒翘被命驰往解散;匪众坚请褫提督聂士成职,刚毅踵至,许之。匪既入京,攻使馆。联军至,李秉衡兵败,太后乃令王文韶与舒翘诣使馆通殷勤,为议款计。文韶以老辞,舒翘曰:“臣望浅,不如文韶!”卒不往。旋随扈至西安。联军索办罪魁,乃褫职留任,寻改斩监候。次年,各国索益亟,西安士民集数百人为舒翘请命,上闻,赐自尽,命岑春煊监视。舒翘故不袒匪,又痛老母九十馀见此惨祸,颇自悔恨。初饮金,更饮以鸩,久之乃绝,其妻仰药以殉。
qǐ xiù, zì yǐng zhī, kù yǎ lā shì, mǎn zhōu zhèng bái qí rén. yǐ xiào wén. tóng zhì sì nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, sàn guǎn gǎi xíng bù zhǔ shì, lèi qiān nèi gé xué shì. guāng xù wǔ nián, shòu gōng bù yòu shì láng, diào shèng jīng xíng bù. jí lín jiāng jūn míng ān bèi tán hé, qǐ xiù bái qí wū, zhuǎn hù bù. lùn zhě yǐ àn míng ān shì duō xùn pí, gōng shén lì, mìng chóng qǐ fù àn, wú zuǒ yàn, miǎn yì. dōng shěng liàn xīn jūn, yǐ xiǎng jīng shī, yán jìng míng zhǎng hù bù, fāng guī jié tǎng, wèi yīng yě. qǐ xiù lì yán, shǐ huò qǐng, suì fā sì shí wàn jì zhī. èr shí nián, bài lǐ fān yuàn shàng shū. zhōng rì hé yì chéng, jiāng huàn yuē, qǐ xiù shū qǐng:" tiáo yuē yí huǎn fā, xiān shāng zhū gè guó, dù hòu huàn." bù bào. áo hàn wáng dá mù lín dá ěr dá kè jiàn zhāo yáng fù zhé, zì qǐng zēng liàn méng jūn. yán zhě lùn qí kē pài méng zhòng, móu bù guǐ, qǐ xiù wèi sòng qí yuān. áo hàn wáng suī duó zā sà kè zhì, ér qí zi huò sì, yǐ gù dà dé méng zhòng xīn. chōng zǒng guǎn nèi wù fǔ dà chén. èr shí sì nián, shòu lǐ bù shàng shū, shū chén lí zhèng wén tǐ, chàng míng shèng xué. mìng chōng jūn jī dà chén jiān zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén.
启秀,字颖之,库雅拉氏,满洲正白旗人。以孝闻。同治四年进士,选庶吉士,散馆改刑部主事,累迁内阁学士。光绪五年,授工部右侍郎,调盛京刑部。吉林将军铭安被弹劾,启秀白其诬,转户部。论者以按铭安事多徇芘,攻甚力,命崇绮覆按,无左验,免议。东省练新军,倚饷京师,阎敬铭掌户部,方规节帑,未应也。启秀力言,始获请,岁发四十万济之。二十年,拜理藩院尚书。中、日和议成,将换约,启秀疏请:“条约宜缓发,先商诸各国,杜后患。”不报。敖汉王达木林达尔达克鉴朝阳覆辙,自请增练蒙军。言者论其苛派蒙众,谋不轨,启秀为讼其冤。敖汉王虽夺紥萨克秩,而其子获嗣,以故大得蒙众心。充总管内务府大臣。二十四年,授礼部尚书,疏陈釐正文体,倡明圣学。命充军机大臣兼总理各国事务衙门。
qǐ xiù duān jǐn yǒu fēng cāo, wèi xú tóng suǒ shǎng. zì zhèng biàn hòu, tóng zuì bèi xì yù, yù yǐn cān jī wù, nǎi jǔ qǐ xiù zì dài. yǐ ér quán luàn zuò, dǒng fú xiáng gōng shǐ guǎn bù xià, qǐ xiù jiàn wǔ tái sēng yù dí, pō fù hè zhī. dǎi liǎng gōng shòu xī ān, qǐ xiù yǐ mǔ bìng fú kè cóng. rì běn jūn jū qǐ xiù jí xú chéng yù yán shǒu zhī, chéng yù, tóng zǐ yě. cháo zhǐ chǐ zhí, ér gè guó yóu yán zuì kuí bù kě zòng. míng nián, zhèng fǎ mìng xià, rì jūn guān zhì jiǔ wèi jiàn, xí cì, chuán zhào zhǐ, qǐ xiù shén sè zì ruò, yuē:" jí cǐ yǐ yāo shèng ēn yǐ!" sù yì guān fù cài shì. qǐ xiù zhái jìn rì běn quán lǐng dì, rì guān yǔ yǔ, dāng shàn pí qí jiā, dì yuē:" hòu yì kě gǎn." tā wú fù yán, suì jiù lù.
启秀端谨有风操,为徐桐所赏。自政变后,桐最被盻遇,欲引参机务,乃举启秀自代。已而拳乱作,董福祥攻使馆不下,启秀荐五台僧御敌,颇附和之。逮两宫狩西安,启秀以母病弗克从。日本军拘启秀及徐承煜严守之,承煜,桐子也。朝旨褫职,而各国犹言罪魁不可纵。明年,正法命下,日军官置酒为饯,席次,传诏旨,启秀神色自若,曰:“即此已邀圣恩矣!”肃衣冠赴菜市。启秀宅近日本权领地,日官与语,当善芘其家,第曰:“厚意可感。”他无复言,遂就戮。
yīng nián, zì jú chái, xìng hé shì, lì nèi wù fǔ, wèi hàn jūn zhèng bái qí rén. yǐ gòng shēng kǎo qǔ bǐ tiē shì, lèi qiān láng zhōng jiān hù jūn cān lǐng. guāng xù zhōng, lì fèng chén yuàn qīng zuǒ yì zǒng bīng zhèng hóng qí hàn jūn fù dū tǒng gōng bù yòu shì láng, diào hù bù. quán fěi luàn zuò, yǐ yīng nián zǎi lán fù zài xūn gāng yì tǒng zhī. zài xūn děng chū shì, zhāo zhì yì mín zhù gōng shǐ guǎn, yīng nián fú néng zǔ, fěi yì héng, rèn yì qiāng shā guān mín. lián jūn jì xiàn jīng shī, liǎng gōng xìng xī ān, yīng nián chōng xíng zài chá yíng dà chén, xuán shòu zuǒ dōu yù shǐ. xíng cì yī shì, zhī xiàn yù bǎo gōng zhāng bù bèi, shū hé zhī. kuǎn chéng, gè shǐ yì chéng shǒu huò, yīng nián chǐ zhí lùn zhǎn, jī xī ān yù, xún cì zì jìn.
英年,字菊侪,姓何氏,隶内务府,为汉军正白旗人。以贡生考取笔帖式,累迁郎中兼护军参领。光绪中,历奉宸苑卿、左翼总兵、正红旗汉军副都统、工部右侍郎,调户部。拳匪乱作,以英年、载澜副载勋、刚毅统之。载勋等出示,招致义民助攻使馆,英年弗能阻,匪益横,任意戕杀官民。联军既陷京师,两宫幸西安,英年充行在查营大臣,旋授左都御史。行次猗氏,知县玉宝供张不备,疏劾之。款成,各使议惩首祸,英年褫职论斩,羁西安狱,寻赐自尽。
yù lù, zì shòu shān, xǐ tǎ là shì, mǎn zhōu zhèng bái qí rén, hú běi xún fǔ chóng lún zi. yǐ xíng bù bǐ tiē shì lì guān láng zhōng. chū wèi rè hé bīng bèi dào, lèi qiān ān huī bù zhèng shǐ. tóng zhì shí sān nián, zhuó xún fǔ, nián fǔ yú sān shí. qián jiāng nán tí dū lǐ shì zhōng běn jiàng kòu, bà zhí jiā jū, suǒ wéi héng zì, yù lù shū qǐng zhū zhī. huì yǐ shì yì ān qìng, zhào yǐn shǔ zhōng, jiǔ xíng, chū mì zhǐ, huī zhòng fù zhǎn zhī, ér réng xù qí jiā, rén yǐ shì gāo qí néng. guāng xù shí sān nián, qiān hú guǎng zǒng dū, diào liǎng jiāng, fù huán è. tíng yì xiū tiě lù, qǐ lú gōu qì hàn kǒu, xià qún chén yì, yù lù lì chén bù kě, wǔ zhǐ. shí wǔ nián, xǐ wèi shèng jīng jiāng jūn. shí qī nián, rè hé jiān mín sāo dòng, huǐ jiào táng, shā méng rén, yù lù huì shī zhāo yáng, jī píng zhī, yǔ yōu xù. èr shí nián qiū, cháo xiǎn luàn qǐ, fèng tiān jiè yán, zuò ān dōng fèng huáng shī shǒu, shù bèi yì. míng nián, diào fú zhōu, gǎi shòu sì chuān zǒng dū. èr shí sì nián, zhào wèi jūn jī dà chén lǐ bù shàng shū jiān zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén. huì zhēng róng lù rù shū tíng, suì dài zhī dū zhí lì.
裕禄,字寿山,喜塔腊氏,满洲正白旗人,湖北巡抚崇纶子。以刑部笔帖式历官郎中。出为热河兵备道,累迁安徽布政使。同治十三年,擢巡抚,年甫逾三十。前江南提督李世忠本降寇,罢职家居,所为横恣,裕禄疏请诛之。会以事诣安庆,召饮署中,酒行,出密旨,麾众缚斩之,而仍恤其家,人以是高其能。光绪十三年,迁湖广总督,调两江,复还鄂。廷议修铁路,起卢沟讫汉口,下群臣议,裕禄力陈不可,忤旨。十五年,徙为盛京将军。十七年,热河奸民骚动,毁教堂,杀蒙人,裕禄会师朝阳,击平之,予优叙。二十年秋,朝鲜乱起,奉天戒严,坐安东、凤凰失守,数被议。明年,调福州,改授四川总督。二十四年,召为军机大臣、礼部尚书兼总理各国事务衙门。会徵荣禄入枢廷,遂代之督直隶。
yì hé quán qǐ shān dōng, rù zhí jìng. chū, yì hé huì yuán chū bā guà jiào gān kǎn èr xì, jù dǎng zhí lǔ jiān, wèi lín qīng gào shēng wén yú niè, hòu chēng tuán, zhuān chóu jiào. yù lù chū pō chí zhèng lùn, zhǔ jiǎo, bǔ qí qiú yáo luò qí zhì zhī fǎ. yú suì, kāi zhōu chuán jǔ fēng, yán fěi fù zhì, qín qú lǜ zhǎn yǐ xùn. jū wú hé, yù xián fǔ shān dōng, zòng fěi, fěi sàn rù hé jiān shēn jì, ér yù lù chéng fēng zhǐ, hū zhǔ fǔ. yuán shì kǎi fāng jiāng wǔ wèi jūn, yǔ yù lù:" hé bù qǐng yán zhǐ bǔ zhì?" yù lù yuē:" quán mín wú tā jì, huǎn zé zì xiāo, jī zé shēng biàn. qiě cǐ wěi suǒ shì, hé fán dú tiān tīng xié?" yǐ ér yù xián qù, shì kǎi dài zhī, zì xīng bīng jí jī, yǐ gù fěi bù gǎn jìn shān dōng, ér fēn fēn rù jī jiāng yǐ. wú qiáo zhī xiàn láo nǎi xuān jìn chuán xí, wèi shū shàng yù lù, gé bù xíng.
义和拳起山东,入直境。初,义和会源出八卦教乾坎二系,聚党直、鲁间,为临清郜生文馀孽,后称团,专仇教。裕禄初颇持正论,主剿,捕其酋姚洛奇置之法。逾岁,开州传举烽,言匪复至,擒渠率斩以徇。居无何,毓贤抚山东,纵匪,匪散入河间、深、冀,而裕禄承风指,忽主抚。袁世凯方将武卫军,语裕禄:“盍不请严旨捕治?”裕禄曰:“拳民无他伎,缓则自消,激则生变。且此委璅事,何烦渎天听邪?”已而毓贤去,世凯代之,自兴兵疾击,以故匪不敢近山东,而纷纷入畿疆矣。吴桥知县劳乃宣禁传习,为书上裕禄,格不行。
shí zhí lì guān lì duō xìn quán, bù zhèng shǐ tíng jié dú lì zhǔ jiǎo bàn, yán dìng zhōu xiàn zhā jī quán fěi chéng jiè bàn fǎ. jù fèng zhào kāi quē huí jīng, fěi yù héng. zhāng dé chéng jū dú liú, chēng" jǔ guó dì yī tán", cáo fú tián wèi jīn fěi kuí, èr rén zhě xuàn shén shù, wèi wàng yāo yán xiāng shān yòu, yù lù bù zhī wèn. yǐ, fù zhì shū qǐng xiǎng èr shí wàn, zì rèn miè wài rén, yù lù chí xí zhào zhī, yú shì èr rén chū rù jié shǔ, yǔ yù lù kàng lǐ. dàng shì shí, jīn chéng quán fěi zhì kě sān wàn rén, hū xiào zhōu qú shì, yòu yǐ hóng dēng zhào yíng zhòng, měi rù yè, jiā jiā xuán hóng dēng, wèi" yíng xiān gū".
时直隶官吏多信拳,布政使廷杰独力主剿办,严定州县查缉拳匪惩戒办法。遽奉诏开缺回京,匪愈横。张德成居独流,称“举国第一坛”,曹福田为津匪魁,二人者炫神术,为妄妖言相煽诱,裕禄不之问。已,复致书请饷二十万,自任灭外人,裕禄驰檄召之,於是二人出入节署,与裕禄抗礼。当是时,津城拳匪至可三万人,呼啸周衢市,又以红灯照荧众,每入夜,家家悬红灯,谓“迎仙姑”。
qǐng zhī, gè guó bīng jiàn dà jí, fěi yóu qún jù dū yuán qiú qiāng pào, yù lù mìng yì jūn xiè suǒ rèn zì zé, jǐn jué yǐ qù. ér lián jūn luò yì dēng àn, suǒ dà gū pào tái, yù lù jù, shū gào jí, qǐng chì dǒng fú xiáng lái yuán. lián jūn suǒ yì jiān, tí dū luó róng guāng bù yǔn, zhàn shī lì, ér yù lù qiě shàng tiān jīn tuán mín shā dí zhuàng, yú shì cháo tíng yǐ tuán mín wèi kě shì, xuān zhàn zhào shū suì xià, ér bù zhī dà gū yǐ xiān shù rì shī yǐ. yù lù yòu bào dà jié, shèng zhāng quán fěi gōng, fā tǎng jīn shí wàn kào tuán, gèng jiàn dé chéng fú tián yú cháo, shì zhàn zhuàng, huò shǎng tóu pǐn zhì huā líng huáng mǎ guà. shì jí, guān jūn zhàn chē zhàn, bài jī, yù lù tuì bǎo běi cāng. yuè sān rì, chéng xiàn, dé chéng fú tián xié zī zǒu, zú xì ér zuì zhī. yù lù fēi zhāng zì hé, zhào gé zhí liú rèn. yú yuè, běi cāng shī, yù lù yòu tuì yáng cūn, suì zì shā. hé yì chéng, duó zhí.
顷之,各国兵舰大集,匪犹群聚督辕求枪炮,裕禄命诣军械所任自择,尽攫以去。而联军络绎登岸,索大沽炮台,裕禄惧,疏告急,请敕董福祥来援。联军索益坚,提督罗荣光不允,战失利,而裕禄且上天津团民杀敌状,於是朝廷以团民为可恃,宣战诏书遂下,而不知大沽已先数日失矣。裕禄又报大捷,盛张拳匪功,发帑金十万犒团,更荐德成、福田於朝,饰战状,获赏头品秩、花翎、黄马褂。事急,官军战车站,败绩,裕禄退保北仓。阅三日,城陷,德成、福田挟赀走,卒系而罪之。裕禄飞章自劾,诏革职留任。逾月,北仓失,裕禄又退杨村,遂自杀。和议成,夺职。
tíng yōng, zì shào mín, mǎn zhōu zhèng hóng qí rén. yǐ gòng shēng lèi guān zhí lì bù zhèng shǐ. yù lù sǐ, hù zǒng dū. lián jūn rù bǎo dìng, bèi zhí, bìng jí zhū shì shēn. gè jūn xùn qí shì, yōng yuē:" bǎo shēn sù cóng lìng, kě shì, shì jiē yóu wǒ. jīn zhì cǐ, fǔ yuè yóu rǔ, xī wèn wèi?" suì jiàn shā. jùn rén shàng duō āi zhī.
廷雍,字邵民,满洲正红旗人。以贡生累官直隶布政使。裕禄死,护总督。联军入保定,被执,并及诸士绅。各军讯其事,雍曰:“保绅夙从令,可释,事皆由我。今至此,斧钺由汝,奚问为?”遂见杀。郡人尚多哀之。
yù xián, zì zuǒ chén, nèi wù fǔ zhèng huáng qí hàn jūn. jiàn shēng. yǐ tóng zhī nà zī wèi shān dōng zhī fǔ. guāng xù shí sì nián, shǔ cáo zhōu, shàn zhì dào, bù dàn zhǎn lù. yǐ xún fǔ zhāng yào zòu jiàn, dé shí shòu, lèi qiān àn chá shǐ, quán bù zhèng shǐ. èr shí sì nián, diào bǔ hú nán, shǔ jiāng níng jiāng jūn. cái gé lòu guī wàn yú liǎng, shàng wén ér jiā zhī.
毓贤,字佐臣,内务府正黄旗汉军。监生。以同知纳赀为山东知府。光绪十四年,署曹州,善治盗,不惮斩戮。以巡抚张曜奏荐,得实授,累迁按察使,权布政使。二十四年,调补湖南,署江宁将军。裁革陋规万馀两,上闻而嘉之。
shì shí lǐ bǐng héng fǔ shān dōng, shì yǒu dà dāo huì chóu xī jiào, bǐng héng jiǎng jiè zhī, qiāng dé guó èr jiào shì. tíng yì yǐ yù xián guān lǔ jiǔ, ān hé wù, zhuó dài zhī. jì lì shì, hù dà dāo huì yóu lì. fěi shǒu zhū hóng dēng gòu luàn, chàng yán miè jiào. yù xián lìng zhī fǔ lú chāng yí àn wèn, fěi jī shā guān jūn shù shí rén, zì chēng yì hé quán. yù xián wèi gēng míng yuē" tuán", tuán jiàn qí zhì, jiē shǔ" yù" zì. jiào shì qǐ bǎo hù, zhì wù wèn. fěi jìn chì, fǎ shǐ jí zǒng shǔ, nǎi zhēng hái. zhì zé yè duān wáng zài yī zhuāng wáng zài xūn dà xué shì gāng yì, shèng yán quán mín zhōng yǒng de shén zhù. é bài shān xī xún fǔ zhī mìng, yú shì quán shù jiàn bèi shān xī. píng yáng fǔ xiàn shàng shū yán fěi shì, yù xián tòng chì zhī, fěi yì chì. yù xián gèng mìng zhì gāng dāo shù bǎi, cì quán tóng lìng yǎn xí, qí qiú chū rù fǔ shǔ, kuǎn ruò shàng bīn.
是时李秉衡抚山东,適有大刀会仇西教,秉衡奖借之,戕德国二教士。廷议以毓贤官鲁久,谙河务,擢代之。既莅事,护大刀会尤力。匪首朱红灯构乱,倡言灭教。毓贤令知府卢昌诒按问,匪击杀官军数十人,自称义和拳。毓贤为更名曰“团”,团建旗帜,皆署“毓”字。教士乞保护,置勿问。匪浸炽,法使诘总署,乃徵还。至则谒端王载漪、庄王载勋、大学士刚毅,盛言拳民忠勇得神助。俄拜山西巡抚之命,於是拳术渐被山西。平阳府县上书言匪事,毓贤痛斥之,匪益炽。毓贤更命制钢刀数百,赐拳童令演习,其酋出入抚署,款若上宾。
jū wú hé, cháo zhǐ shēn mìng bǎo jiào mín, yù xián yáng zūn zhǐ, xíng xià gè xiàn wén shū chóu dié, jiào shì xián gǎn yuè. wèi jǐ, yòu mìng chuán zhì jiào shì zhù shěng chéng, yuē:" xiàn zhōng bīng lì báo, fáng shū shī yě." jiào shì xiān hòu zhì zhě qī shí yú rén, nǎi jiōng jù yī shì, wèi yǐ bīng, shí zhì shū guǒ. yī rì, yù xián hū guān fú bài mǔ, qì bù kě zhǐ, yuē:" nán qín guó shì, bù fù néng gù shēn jiā yǐ!" wèn zhī bù yǔ. jù chū, zuò táng huáng, hū qī shí yú rén zhě zhì, lìng zì chéng huǐ jiào, jiào mín bù kěn chéng, nǎi xī lǜ chū zhǎn zhī, fù rú jiù sǐ, hū háo shēng bù rěn wén.
居无何,朝旨申命保教民,毓贤阳遵旨,行下各县文书稠叠,教士咸感悦。未几,又命传致教士驻省城,曰:“县中兵力薄,防疏失也。”教士先后至者七十馀人,乃扃聚一室,卫以兵,时致蔬果。一日,毓贤忽冠服拜母,泣不可止,曰:“男勤国事,不复能顾身家矣!”问之不语。遽出,坐堂皇,呼七十馀人者至,令自承悔教,教民不肯承,乃悉率出斩之,妇孺就死,呼号声不忍闻。
lián jūn jì xiàn tiān jīn, yù xián qǐng qín wáng, wèi jí xíng, cháo zhǐ qù zhī zài. liǎng gōng yǐ xī xìng, yù xián yù zhū tú, suì suí hù xíng. hé yì chéng, lián jūn zhǐ suǒ zuì kuí, zhōng wài dà chén fù jiāo zhāng lùn hé, shǐ chǐ zhí, shù xīn jiāng. shí èr yuè, xíng dǐ gān sù, ér zhèng fǎ mìng xià. shí lǐ tíng xiāo quán gān dū.
联军既陷天津,毓贤请勤王,未及行,朝旨趣之再。两宫已西幸,毓贤遇诸涂,遂随扈行。和议成,联军指索罪魁,中外大臣复交章论劾,始褫职,戍新疆。十二月,行抵甘肃,而正法命下。时李廷箫权甘督。
tíng xiāo, jí hú běi huáng ān. yǐ jìn shì lèi guān shān xī bù zhèng shǐ, cháng fù yù xián zòng fěi. zhì shì de zhǐ, chí gào yù xián, yù xián yuē:" sǐ, wú fēn yě, rú zhí shì hé?" tíng xiāo lǜ qiǎn jí, yuán dàn yǎng yào sǐ. lán zhōu shì mín wèi yù xián hū yuān, jiāng jí zhòng dài qǐng mìng, yù xián yí shū zhǐ zhī. qí mǔ liú tài yuán, nián bā shí yú yǐ. yī qiè cóng xíng, lìng zì cái. yú shù rì, fú zhū wèi shū, lián hū qiú sù sǐ, yǒu pū zhù duàn qí jǐng, wèi liǎn ér zàng zhī.
廷箫,籍湖北黄安。以进士累官山西布政使,尝附毓贤纵匪。至是得旨,持告毓贤,毓贤曰:“死,吾分也,如执事何?”廷箫虑谴及,元旦仰药死。兰州士民为毓贤呼冤,将集众代请命,毓贤移书止之。其母留太原,年八十馀矣。一妾从行,令自裁。逾数日,伏诛未殊,连呼求速死,有仆助断其颈,为敛而葬之。
lùn yuē: wù xū zhèng biàn hòu, fèi lì yì qǐ, huàn wài rén wéi gěng, suì yù chóu zhī, ér gēng zǐ quán fěi zhī luàn chéng jī zuò yǐ. tài hòu xìn qí shù, sī yǐ yǐ chú dí ér lì wēi. wáng gōng guì rén gè wèi qí sī, qún fèng yì zhǐ bù gǎn wéi, dà luàn suì chéng. jí shì bài, gè guó yì chéng shǒu huò, xú tóng děng jiē bù néng miǎn. féng jūn zhī è, niè yóu zì zuò. rán xíng shǎng tīng mìng yú rén, hé yǐ lì guó zāi?
论曰:戊戌政变后,废立议起,患外人为梗,遂欲仇之,而庚子拳匪之乱乘机作矣。太后信其术,思倚以锄敌而立威。王公贵人各为其私,群奉意旨不敢违,大乱遂成。及事败,各国议惩首祸,徐桐等皆不能免。逢君之恶,孽由自作。然刑赏听命於人,何以立国哉?