strong mù zōng běn jì èr strong
穆宗本紀二
liù nián dīng mǎo chūn zhēng yuè jǐ wèi, rèn lài zhū fěi cuàn xiào gǎn dé ān, guān jūn shī lì, zǒng bīng zhāng shù shān sǐ zhī. rén xū, fù jìng yuǎn. bǐng yín, gé guān wén zǒng dū, zhào lái jīng. yǐ lǐ hóng zhāng wèi hú guǎng zǒng dū, diào lǐ hàn zhāng wèi jiāng sū xún fǔ, yǐ liú kūn wèi hú nán xún fǔ. jǐ sì, zhāng xī róng jiǎo niǎn fěi yú xī ān yú huà zhèn, sǐ zhī. liú sōng shān jūn dà jié. mìng qiáo sōng nián zhuān bàn shǎn xī jūn wù. xīn wèi, mìng zuǒ zōng táng wèi qīn chà dà chén, dū bàn shǎn gān jūn wù, shǎng liú diǎn sān pǐn qīng xián, bāng bàn jūn wù. yǐ hài, hā mì huí fěi cuàn bā lǐ kūn, guān jūn jī tuì zhī. nè ěr jì bìng miǎn, yǐ yī lēi tún wèi bā lǐ kūn lǐng duì dà chén. bǐng zǐ, mìng xú jì shē réng zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu, guǎn xīn shè tóng wén guǎn shì wù. jǐ mǎo, guān jūn fù zhèn xióng.
六年丁卯春正月己未,任、賴諸匪竄孝感、德安,官軍失利,總兵張樹珊死之。壬戌,復靖遠。丙寅,革官文總督,召來京。以李鴻章為湖廣總督,調李瀚章為江蘇巡撫,以劉昆為湖南巡撫。己巳,張錫嶸剿捻匪於西安魚化鎮,死之。劉松山軍大捷。命喬松年專辦陝西軍務。辛未,命左宗棠為欽差大臣,督辦陝、甘軍務,賞劉典三品卿銜,幫辦軍務。乙亥,哈密回匪竄巴里坤,官軍擊退之。訥爾濟病免,以伊勒屯為巴里坤領隊大臣。丙子,命徐繼畬仍在總理各國事務衙門行走,管新設同文館事務。己卯,官軍復鎮雄。
èr yuè yǐ yǒu shuò, liú míng chuán zhuī jiǎo rèn lài yú zhōng xiáng, shī lì. bào chāo jìn jī, dà bài zhī. gēng yín, mìng lǐ hóng zhāng dū jūn fù yù. rén chén, jīng shī yì. jiǎ wǔ, zhuó liú sōng shān wèi guǎng dōng lù lù tí dū. dīng yǒu, shǎn huí mǎ shēng yàn děng jiàng. jiǎn guǎng zhōu shǔ zhēng shōu mǐ zhé yín shí jiǔ wàn yǒu qí, zhe wèi lìng. yǐ sì, guì jūn fù sì chéng. gēng xū, yǐ dīng bǎo zhēn wèi shān dōng xún fǔ. xīn hài, táo zhōu fù xiàn. rén zǐ, yún guì zǒng dū láo chóng guāng zú, yǐ zhāng kǎi sōng dài zhī.
二月乙酉朔,劉銘傳追剿任、賴於鍾祥,失利。鮑超進擊,大敗之。庚寅,命李鴻章督軍赴豫。壬辰,京師疫。甲午,擢劉松山為廣東陸路提督。丁酉,陝回馬生彥等降。減廣州屬徵收米折銀十九萬有奇,著為令。乙巳,桂軍復泗城。庚戌,以丁寶楨為山東巡撫。辛亥,洮州復陷。壬子,雲貴總督勞崇光卒,以張凱嵩代之。
sān yuè dīng sì, è jūn jiǎo zéi yú qí shuǐ, shī lì, dào yuán péng yù jú děng sǐ zhī. guǐ hài, zǒng bīng duàn bù yún jūn kuì yú fū zhōu. wù chén, bào chāo lèi qǐ bìng, yù réng fù huáng zhōu. yǐ hài, mìng wō rén zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu, cí, bù yǔn. dīng chǒu, yù lǐ yún lín děng ān dùn xīn jiāng nán mín. xīn sì, cáo kè zhōng jūn fù táo zhōu. rén wǔ, huí fěi mǎ zhàn áo děng fàn xī níng. shì chūn, miǎn zhè jiāng rén hé děng chǎng bèi rǎo bū kè shān xī píng dìng děng chù mín qiàn cāng gǔ.
三月丁巳,鄂軍剿賊於蘄水,失利,道員彭毓橘等死之。癸亥,總兵段步雲軍潰於鄜州。戊辰,鮑超累乞病,諭仍赴黃州。乙亥,命倭仁在總理各國事務衙門行走,辭,不允。丁丑,諭李雲麟等安頓新疆難民。辛巳,曹克忠軍復洮州。壬午,回匪馬占鰲等犯西寧。是春,免浙江仁和等場被擾逋課、山西平定等處民欠倉穀。
xià sì yuè dīng hài, yǔn liú qiú guó zǐ dì rù jiān dú shū. yǔ bào chāo bìng jià. wù zǐ, hé guǎn jūn fù hā mì. jǐ chǒu, zhōu zǔ péi zú. guǐ sì, jí lín mǎ zéi píng. bǐng shēn, rì sī bā ní yà shǐ lái huàn yuē. rén yín, liú sōng shān dà pò niǎn huí yú tóng zhōu. bǐng wǔ, zèng hā mì xùn nán zā sà kè jùn wáng bó xī ěr qīn wáng, jiàn cí. dé lēi kè duō ěr jì bìng miǎn, mìng lín xìng wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, diào róng quán wèi cān zàn. dīng wèi, zhān duì fān mù dà gài zhé bù fú zhū. gēng xū, guì dé huí fěi pàn, xiàn tīng chéng.
夏四月丁亥,允琉球國子弟入監讀書。予鮑超病假。戊子,何琯軍復哈密。己丑,周祖培卒。癸巳,吉林馬賊平。丙申,日斯巴尼亞使來換約。壬寅,劉松山大破捻、回於同州。丙午,贈哈密殉難紥薩克郡王伯錫爾親王,建祠。德勒克多爾濟病免,命麟興為烏里雅蘇台將軍,調榮全為參贊。丁未,瞻對番目大蓋折布伏誅。庚戌,貴德回匪叛,陷廳城。
wǔ yuè jiǎ yín, hā mì huí fěi cuàn yù mén, guān jūn jī tuì zhī. yǐ hàn, mìng xù nán mín yù yīng hái yǎn bào lù shàn zhèn wáng zhě jiā shǔ. wù wǔ, yù guǎng gòu shū jí, bìng zhòng kān yù zuǎn qīn dìng jīng shǐ, bān fā gè xué. jǐ wèi, guō bǎo chāng liú sōng shān liǎng jūn pò zhāng zǒng yú yú cháo yì. miǎn guō bǎo chāng qiǎn shù. xīn yǒu, mìng céng guó fān wèi dà xué shì, luò bǐng zhāng xié bàn dà xué shì. bǐng yín, zhào qīng lǐ shù yù. dīng mǎo, guì jūn fù lì bō yì níng. wù chén, zhào qiú zhí yán, hé jiǎn gōng tíng yòng kuǎn. jǐ sì, niǎn fěi dù yùn hé, yǔ dīng bǎo zhēn yán yì. gēng wǔ, zéi cuàn zhǎng yuán, guān jūn jī tuì zhī. guǐ yǒu, yǐ jiǎo zéi wú gōng, chǐ céng guó quán dǐng dài, yǔ lǐ hè nián xià bù yán yì. yù lǐ hóng zhāng dài zuì tú gōng. jīng shī dì zhèn. gēng chén, dǒng fú xiáng xiàn shǎn xī gān quán.
五月甲寅,哈密回匪竄玉門,官軍擊退之。以旱,命恤難民、育嬰孩、揜暴露、贍陣亡者家屬。戊午,諭廣購書籍,並重刊御纂欽定經史,頒發各學。己未,郭寶昌、劉松山兩軍破張總愚於朝邑。免郭寶昌遣戍。辛酉,命曾國藩為大學士,駱秉章協辦大學士。丙寅,詔清理庶獄。丁卯,桂軍復荔波、義寧。戊辰,詔求直言,覈減宮廷用款。己巳,捻匪渡運河,予丁寶楨嚴議。庚午,賊竄長垣,官軍擊退之。癸酉,以剿賊無功,褫曾國荃頂戴,與李鶴年下部嚴議。諭李鴻章戴罪圖功。京師地震。庚辰,董福祥陷陝西甘泉。
liù yuè jiǎ shēn, zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yán é rén kuī cì xīn jiāng, xià dà xué shì shàng shū zuǒ dōu yù shǐ huì zǒng lǐ wáng dà chén tuǒ yì. bǐng xū, shēn jìn zhōu xiàn fú shōu cáo liáng. jiǎ wǔ, wō rén qǐ bìng, bà zhí wù, réng yǐ dà xué shì zhí hóng dé diàn. yǐ wèi, guān jūn bài niǎn fěi yú jí mò. gēng zǐ, shùn zhí jiǔ hàn, jī, zhèn xù zhī. yǔn bào chāo huí jí. xīn chǒu, lǐ hóng zhāng xí liú míng chuán pān dǐng xīn děng jūn fáng yùn hé, è jiāo lái. mìng chéng lù jié zhì huáng zǔ gàn wáng rén hé liǎng jūn. yǐ jī nèi kàng hàn, bō mǐn guǎng gàn lí juān sān shí wàn, zhè mǐn hǎi guān yáng shuì sān shí wǔ wàn bèi zhèn xū. guǐ mǎo, gān huí xiàn shǎn xī huá tíng, xuán fù zhī. dīng wèi, miǎn chāng píng lì gòng guǒ pǐn. jǐ yǒu, zì sān yuè bù yǔ yǐ lái, shàng pín qí yǔ. zhì shì rì yǔ. shì yuè, miǎn shǎn xī gān zhōu děng shǔ zāi rǎo é fù.
六月甲申,總理各國事務衙門言俄人窺伺新疆,下大學士、尚書、左都御史會總理王大臣妥議。丙戌,申禁州縣浮收漕糧。甲午,倭仁乞病,罷職務,仍以大學士直弘德殿。乙未,官軍敗捻匪於即墨。庚子,順直久旱,飢,賑恤之。允鮑超回籍。辛丑,李鴻章檄劉銘傳、潘鼎新等軍防運河,扼膠、萊。命成祿節制黃祖淦、王仁和兩軍。以畿內亢旱,撥閩、廣、贛釐捐三十萬,浙、閩海關洋稅三十五萬備賑需。癸卯,甘回陷陝西華亭,旋復之。丁未,免昌平例貢果品。己酉,自三月不雨以來,上頻祈雨。至是日雨。是月,免陝西乾州等屬災擾額賦。
qiū qī yuè jǐ wèi, yǔ. shǎn jūn fù gān quán. gēng wǔ, yǒng dìng hé jué. jǐ mǎo, yǐ niǎn fěi guò jiāo lái hé, yù gè lù è shǒu hé yùn liǎng fáng, duó dīng bǎo zhēn zhí, réng liú rèn. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月己未,雨。陝軍復甘泉。庚午,永定河決。己卯,以捻匪過膠萊河,諭各路扼守河、運兩防,奪丁寶楨職,仍留任。是月,免湖南晃州被擾逋賦。
bā yuè bǐng xū, tíng fèng tiān dōng wéi. wù zǐ, hú běi fěi shǒu liú hàn zhōng fú zhū. gēng yín, mìng lí péi jìng huì bàn guì zhōu jiǎo fǔ jí tún tián shì yí. rén chén, fèng jūn jiǎo píng gū shān fǎ kù děng chù zéi fěi. xīn mǎo, shǔ guì zhōu tí dū zhào dé guāng jiǎo zéi yú ān píng, sǐ zhī. bǐng shēn, mù lóng ā děng jūn jiǎo xiāo fěi yú wén ān, shī lì. jì yáng tǔ fěi zuò luàn, jiǎo píng zhī. dīng yǒu, yí xī huí fàn yáo zhōu. wù xū, guì zhōu xún fǔ zhāng liàng jī kāi quē yán yì, mìng céng bì guāng shǔ zhī, bù zhèng shǐ yán shù sēn yǐ dòu liú chǐ zhí. rén yín, zhào chén guó ruì lái jīng. bǐng wǔ, yǐ huái chǔ gè jūn suǒ zhì sāo rǎo, yù lǐ hóng zhāng yán shēn jūn lǜ. jǐ yǒu, cái rè hé mù shuì. gēng xū, chuàng jiàn fú jiàn chuán wù.
八月丙戌,停奉天冬圍。戊子,湖北匪首劉漢忠伏誅。庚寅,命黎培敬會辦貴州剿撫及屯田事宜。壬辰,奉軍剿平孤山、法庫等處賊匪。辛卯,署貴州提督趙德光剿賊於安平,死之。丙申,穆隆阿等軍剿梟匪於文安,失利。濟陽土匪作亂,剿平之。丁酉,迤西回犯姚州。戊戌,貴州巡撫張亮基開缺嚴議,命曾璧光署之,布政使嚴樹森以逗遛褫職。壬寅,召陳國瑞來京。丙午,以淮、楚各軍所至騷擾,諭李鴻章嚴申軍律。己酉,裁熱河木稅。庚戌,創建福建船塢。
jiǔ yuè rén zǐ, yǔn zuǒ zōng táng diào cáo kè zhōng fù shǎn. bǐng chén, lài rèn zhū fěi fàn yùn hé, niú shī hán jūn jī tuì zhī. dīng sì, hé dí xī níng huí zhòng tóu chéng. gēng shēn, tíng shān dōng lì gòng. xīn yǒu, ān zhì é lǔ tè yóu mù yú é ěr qí sī hé. jiǎ zǐ, zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yán yù chóu xiū yuē shì. yù céng guó fān děng gè shū suǒ jiàn yǐ wén. jǐ sì, mìng dīng rì chāng fù shàng hǎi bàn lǐ yì guó huàn yuē. rén shēn, fǔ xù wū shān bèi shuǐ zāi mín. dīng chǒu, mìng róng quán yǔ gùn gá zhá lā cān chóu bàn hā sà kè jiǎo fǔ jī yí. jǐ mǎo, mìng féng zi cái fù zuǒ jiāng, zhuān bàn nán tài jūn wù. zhèn xiāng yáng děng fǔ zāi mín.
九月壬子,允左宗棠調曹克忠赴陝。丙辰,賴、任諸匪犯運河,牛師韓軍擊退之。丁巳,河、狄、西寧回眾投誠。庚申,停山東例貢。辛酉,安置額魯特遊牧於額爾齊斯河。甲子,總理各國事務衙門言預籌修約事。諭曾國藩等各抒所見以聞。己巳,命丁日昌赴上海辦理義國換約。壬申,撫恤巫山被水災民。丁丑,命榮全與棍噶札拉參籌辦哈薩克剿撫機宜。己卯,命馮子材赴左江,專辦南、太軍務。賑襄陽等府災民。
dōng shí yuè guǐ wèi, yù gè lù tǒng bīng dà chén jí gè dū fǔ yán shēn jūn lǜ. jiǎ shēn, chá hā ěr dōu tǒng sè ěr gù shàn zú, yǐ kù lún bàn shì dà chén wén shèng dài zhī. yǐ yǒu, yǐ zhāng tíng yuè wèi kù lún bàn shì dà chén. bǐng xū, shǎn jūn fù níng tiáo liáng jí yí jūn. chì xí bǎo tián jūn fù yuán zhōu, tǒng yuán qián jūn wù. rén chén, yí xī huí xiàn dìng yuǎn dà yáo. guǐ sì, wāng yuán fāng zú. mìng shěn guì fēn zài jūn jī dà chén shàng xué xí xíng zǒu. bǐng shēn, céng guó quán bìng miǎn, yǐ guō bǎi yīn wèi hú běi xún fǔ, sū fèng wén wèi guǎng xī xún fǔ. zhèn shān dōng bèi shuǐ zāi mín. yǐ sì, pài měi qián shǐ pú ān chén wǎng yǒu yuē gè guó bàn lǐ zhōng wài jiāo shè. jǐ yǒu, huí fěi xiàn bǎo jī zhèng níng, xuán fù zhī.
冬十月癸未,諭各路統兵大臣及各督撫嚴申軍律。甲申,察哈爾都統色爾固善卒,以庫倫辦事大臣文盛代之。乙酉,以張廷岳為庫倫辦事大臣。丙戌,陝軍復寧條梁及宜君。飭席寶田軍赴沅州,統援黔軍務。壬辰,迤西回陷定遠、大姚。癸巳,汪元方卒。命沈桂芬在軍機大臣上學習行走。丙申,曾國荃病免,以郭柏蔭為湖北巡撫,蘇鳳文為廣西巡撫。賑山東被水災民。乙巳,派美前使蒲安臣往有約各國辦理中外交涉。己酉,回匪陷寶雞、正寧,旋復之。
shí yī yuè gēng xū shuò, mìng dào yuán zhì gāng láng zhōng sūn jiā gǔ wǎng yǒu yuē gè guó chōng bàn lǐ jiāo shè shì wù dà chén. rén zǐ, liú míng chuán děng jūn jiǎo zéi gàn yú, dà jié, rèn zhù fú zhū. guǐ chǒu, yǐ xiāo fěi màn yán, chǐ liú zhǎng yòu zhí, réng zé zì xiào. mìng guān wén shǔ zhí lì zǒng dū. bǐng chén, shǎn jūn jiǎo niǎn luò chuān, yù huí fěi, shī lì, tí dū lǐ xiáng hé sǐ zhī. guǐ hài, zhāng zǒng yú xiàn yán chuān suī dé. jiǎ zǐ, zēng shè bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén, yǐ lǐ yún lín wèi zhī, míng yáo wèi bāng bàn, fú jì wèi kē bù duō bāng bàn. jiǎ yín, liú míng chuán jūn jiǎo zéi yú zhū chéng, dà jié. dīng chǒu, shǎn jūn fù yán chuān suī dé.
十一月庚戌朔,命道員志剛、郎中孫家穀往有約各國充辦理交涉事務大臣。壬子,劉銘傳等軍剿賊贛榆,大捷,任柱伏誅。癸丑,以梟匪蔓延,褫劉長佑職,仍責自效。命官文署直隸總督。丙辰,陝軍剿捻洛川,遇回匪,失利,提督李祥和死之。癸亥,張總愚陷延川、綏德。甲子,增設布倫托海辦事大臣,以李雲麟為之,明瑤為幫辦,福濟為科布多幫辦。甲寅,劉銘傳軍剿賊於諸城,大捷。丁丑,陝軍復延川、綏德。
shí èr yuè rén wǔ, zhāng zǒng yú cuàn jí zhōu, zuǒ zōng táng zhào zhǎng líng jūn chǐ zhí liú rèn. chéng lù jiǎo huí fěi yú sù zhōu, shī lì, zǒng bīng huáng zǔ gàn sǐ zhī. guǐ wèi, shǎng chén guó ruì tóu děng shì wèi, lì zuǒ zōng táng jūn. liú míng chuán děng jiǎo zéi yú shòu guāng, dà jié. yí xī huí xiàn lù fēng guǎng tōng yuán móu. jǐ chǒu, guān jūn fù jí zhōu. rén chén, zhí lì xiāo fěi píng. jiǎ wǔ, shǎng liú zhǎng yòu sān pǐn dǐng dài, mìng lǜ suǒ bù huí jí. yǒng dìng hé dī gōng hé lóng. bǐng shēn, mìng jiǎng yì lǐ yǐ àn chá shǐ hòu bǔ, lì zuǒ zōng táng jūn, lǜ chǔ yǒng huí jí. dīng yǒu, luò bǐng zhāng zú. liú sōng shān děng bài zhāng zǒng yú yú hóng dòng. diào wú táng wèi sì chuān zǒng dū, yǐ mǎ xīn yí wèi mǐn zhè zǒng dū, lǐ hàn zhāng diào zhè jiāng xún fǔ, dīng rì chāng wèi jiāng sū xún fǔ. wù xū, huái jūn jiǎo zéi gāo yóu dà jié, huò lài wén guāng děng, zhū zhī. xīn chǒu, dōng niǎn píng, jiā lài lǐ hóng zhāng céng guó fān shì zhí, shǎng liú míng chuán yīng hàn jí guō sōng lín yáng dǐng xūn shàn qìng shì zhí yǒu chà, fù céng guó quán dǐng dài. rén yín, yǐ zuǒ zōng táng dū shī rù jìn, mìng kù kè jí tài qiáo sōng nián liú diǎn dū bàn shǎn xī jūn wù. jiǎ chén, mìng yáng zhàn áo shǔ gān sù tí dū, jiē bàn xī lù jūn wù. wù shēn, zuǒ zōng táng xí xǐ chāng liú sōng shān děng fù cí zhōu yíng jiǎo. yù zhāng yào liú míng chuán děng huì jiǎo. jǐ yǒu, mìng zhèng dūn jǐn wǎng shān xī chá bàn shì jiàn. shì yuè, miǎn zhè jiāng rén hé děng chǎng wèi kěn zào kè yún nán sōng míng děng shǔ qiàn shōu é liáng.
十二月壬午,張總愚竄吉州,左宗棠、趙長齡均褫職留任。成祿剿回匪於肅州,失利,總兵黃祖淦死之。癸未,賞陳國瑞頭等侍衛,隸左宗棠軍。劉銘傳等剿賊於壽光,大捷。迤西回陷祿豐、廣通、元謀。己丑,官軍復吉州。壬辰,直隸梟匪平。甲午,賞劉長佑三品頂戴,命率所部回籍。永定河堤工合龍。丙申,命蔣益澧以按察使候補,隸左宗棠軍,率楚勇回籍。丁酉,駱秉章卒。劉松山等敗張總愚於洪洞。調吳棠為四川總督,以馬新貽為閩浙總督,李瀚章調浙江巡撫,丁日昌為江蘇巡撫。戊戌,淮軍剿賊高郵大捷,獲賴文光等,誅之。辛丑,東捻平,加賚李鴻章、曾國藩世職,賞劉銘傳、英翰及郭松林、楊鼎勛、善慶世職有差,復曾國荃頂戴。壬寅,以左宗棠督師入晉,命庫克吉泰、喬松年、劉典督辦陝西軍務。甲辰,命楊占鰲署甘肅提督,接辦西路軍務。戊申,左宗棠檄喜昌、劉松山等赴磁州迎剿。諭張曜、劉銘傳等會剿。己酉,命鄭敦謹往山西查辦事件。是月,免浙江仁和等場未墾灶課、雲南嵩明等屬歉收額糧。
shì suì, cháo xiān liú qiú rù gòng.
是歲,朝鮮、琉球入貢。
qī nián wù chén chūn zhēng yuè gēng xū shuò, niǎn shǒu lǐ yǔn děng lǜ zhòng jiàng yú xū yí, zhào zhū zhī, qiǎn sàn yú zhòng. mìng zhū fèng biāo xié bàn dà xué shì. yǐ mǎo, huí fěi fù xiàn zhèng níng. bǐng chén, xǐ chāng děng jī zhāng zǒng yú yú hé nèi, dà jié. xī níng huí xiàn běi chuān. lǐ yún lín qǐ bìng. bù xǔ. yǐ xī lún wèi bù lún tuō hǎi bāng bàn dà chén. xīn yǒu, zhāng zǒng yú běi cuàn dìng zhōu, bǎo dìng jiè yán, guān wén zuǒ zōng táng jūn chǐ zhí liú rèn. yù yù liàng tǒng shén jī yíng bīng jiǎo zéi. rén xū, zhāng zǒng yú fàn qīng yuàn, liú sōng shān guō bǎo chāng děng jūn rào zéi qián jiǎo zhī, yǔ yōu xù. chén guó ruì sòng qìng zhāng yào jūn yǐ jūn zhì bǎo dìng. dá lài qǐng yòu lǐ táng fàn dōng dēng gōng bù sǐ zuì, yǔn zhī. mìng jiǎ zhēn děng shè tuán fáng zǒng jú. guǐ hài, yù lìng tiān jīn yáng qiāng liàn jūn gè duì fù hé jiān, yǔ shān dōng jūn lián luò fáng jiǎo. jiǎ zǐ, lǐ hóng zhāng qiǎn zhōu shèng bō děng jūn běi yuán. qù zuǒ zōng táng fù bǎo dìng běi fāng dū jiǎo. mìng gōng qīn wáng huì tóng shén jī yíng wáng dà chén bàn xún fáng. rén shēn, yǔn yīng hàn rù wèi jī jiāng, mìng tǒng niú shī hán jūn zhù huáng hé yǐ nán. chì chéng wén bǐng jūn fù hé jiān huì jiǎo. guǐ yǒu, zhāng zǒng yú xiàn ráo yáng, xuán fù zhī. jiǎ zhēn yǐ bìng zhì shì. yǐ hài, mìng zuǒ zōng táng zǒng tǒng gè lù guān jūn.
七年戊辰春正月庚戌朔,捻首李允等率眾降於盱眙,詔誅之,遣散餘眾。命朱鳳標協辦大學士。乙卯,回匪復陷正寧。丙辰,喜昌等擊張總愚於河內,大捷。西寧回陷北川。李雲麟乞病。不許。以錫綸為布倫托海幫辦大臣。辛酉,張總愚北竄定州,保定戒嚴,官文、左宗棠均褫職留任。諭玉亮統神機營兵剿賊。壬戌,張總愚犯清苑,劉松山、郭寶昌等軍繞賊前剿之,予優敘。陳國瑞、宋慶、張曜均以軍至保定。達賴請宥里塘犯東登工布死罪,允之。命賈楨等設團防總局。癸亥,諭令天津洋槍、練軍各隊赴河間,與山東軍聯絡防剿。甲子,李鴻章遣周盛波等軍北援。趣左宗棠赴保定北方督剿。命恭親王會同神機營王大臣辦巡防。壬申,允英翰入衛畿疆,命統牛師韓軍駐黃河以南。飭程文炳軍赴河間會剿。癸酉,張總愚陷饒陽,旋復之。賈楨以病致仕。乙亥,命左宗棠總統各路官軍。
èr yuè xīn sì, guān jūn fù wèi yuán. guǐ wèi, mìng gōng qīn wáng jié zhì gè lù tǒng bīng dà chén. wù zǐ, huí fěi fù xiàn níng tiáo liáng. jǐ chǒu, huí fěi cuàn yī kè shā bā ěr, guān jūn jī tuì zhī. chǐ zhào zhǎng líng chén shí zhí, qiǎn shù. rén chén, shǎn jūn fù bǎo jī. guǐ sì, diān jūn jiě zhèn xióng wéi. yí xī huí xiàn chǔ xióng. yǐ wèi, yù wǎn gè jūn bài zhāng zǒng yú yú shù lù. gēng zǐ, zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng děng jūn jiǎo zéi, dié pò zhī. huí fěi xiàn huái yuǎn shén mù. rén yín, bái ní miáo fěi jiàng. yǐ sì, yǐ cháo xiān qǐng yán biān jìn, mìng yán xù yì róng fù fèng tiān, huì dōu xìng ā kān zhǎn biān shì yí.
二月辛巳,官軍復渭源。癸未,命恭親王節制各路統兵大臣。戊子,回匪復陷寧條梁。己丑,回匪竄伊克沙巴爾,官軍擊退之。褫趙長齡、陳湜職,遣戍。壬辰,陝軍復寶雞。癸巳,滇軍解鎮雄圍。迤西回陷楚雄。乙未,豫、皖各軍敗張總愚於束鹿。庚子,左宗棠、李鴻章等軍剿賊,迭破之。回匪陷懷遠、神木。壬寅,白泥苗匪降。乙巳,以朝鮮請嚴邊禁,命延煦、奕榕赴奉天,會都興阿勘展邊事宜。
sān yuè rén zǐ, zhāng kǎi sōng qǐ bìng, yù zé qí dòu liú guī bì, chǐ zhí. huí fěi xiàn fū zhōu, liú diǎn zhù sān yuán dū jiǎo. guǐ chǒu, yǐ liú yuè zhāo wèi yún guì zǒng dū, cén yù yīng wèi yún nán xún fǔ. yǐ mǎo, shǎn jūn fù fū zhōu. guǐ hài, yù shù jí shì sàn guǎn réng shì shī fù. wù chén, zhāng zǒng yú cuàn yán jīn fēng qiū, liú sōng shān guō bǎo chāng jī bài zhī. xīn wèi, mìng shěn guì fēn wèi jūn jī dà chén. yǐ hài, mìng zhū fèng biāo wèi dà xué shì. bǐng zǐ, yí xī huí xiàn yì mén. dīng chǒu, zhāng zǒng yú cuàn huá xiàn, jī bài zhī. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng chù lào dì bū fù.
三月壬子,張凱嵩乞病,諭責其逗留規避,褫職。回匪陷鄜州,劉典駐三原督剿。癸丑,以劉岳昭為雲貴總督,岑毓英為雲南巡撫。乙卯,陝軍復鄜州。癸亥,諭庶吉士散館仍試詩賦。戊辰,張總愚竄延津、封丘,劉松山、郭寶昌擊敗之。辛未,命沈桂芬為軍機大臣。乙亥,命朱鳳標為大學士。丙子,迤西回陷易門。丁丑,張總愚竄滑縣,擊敗之。是月,免直隸安州等處澇地逋賦。
xià sì yuè jǐ mǎo shuò, hā mì huí xiàn wǔ bǎo, guān jūn jī tuì zhī. jiǎ shēn, zhāng zǒng yú xiàn nán pí. dīng hài, yù zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng dīng bǎo zhēn děng, dū gè jūn yú yùn hé dōng xī fēn lù fáng jiǎo. jǐ chǒu, miáo fěi hé zhèng guān jiàng. gēng yín, shǎn jūn jiǎo huí fěi yú bīn zhōu, shī lì, tán yù lóng sǐ zhī. jǐ sì, yǒng dìng hé jué. yǐ wèi, zhào dōu xìng ā lái jīng. wù xū, lí píng miáo fàn huǎng yuán gè jìng, guān jūn jī tuì zhī. xīn chǒu, níng tiáo liáng huí rǎo è ěr duō sī yóu mù, bèi zi zhá nà gé ěr jì jī tuì zhī. huí fěi fàn hā mì, yī lēi tún děng huì jī tuì zhī. guǐ mǎo, cì hóng jūn děng èr bǎi qī shí rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. shì yuè, miǎn sì chuān gè tǔ sī sān nián zū fù.
夏四月己卯朔,哈密回陷五堡,官軍擊退之。甲申,張總愚陷南皮。丁亥,諭左宗棠、李鴻章、丁寶楨等,督各軍於運河東西分路防剿。己丑,苗匪何正觀降。庚寅,陝軍剿回匪於邠州,失利,譚玉龍死之。己巳,永定河決。乙未,召都興阿來京。戊戌,黎平苗犯晃、沅各境,官軍擊退之。辛丑,寧條梁回擾鄂爾多斯遊牧,貝子札那格爾濟擊退之。回匪犯哈密,伊勒屯等會擊退之。癸卯,賜洪鈞等二百七十人進士及第出身有差。是月,免四川各土司三年租賦。
rùn sì yuè wù shēn shuò, yí xī huí cuàn xiàn kūn yáng xīn xìng jìn níng chéng gòng sōng míng. wù wǔ, huí fěi fù xiàn shén mù. guǐ hài, shǎn jūn fù yán zhǎng. jiǎ zǐ, dǒng fú xiáng tóu chéng, yù lì gōng zì shú. yǐ chǒu, huí fěi jù wū shēn qí, fēn rǎo zhǔn gá ěr qí, bī tuō kè tuō chéng. dīng mǎo, chéng wén bǐng chén guó ruì liú sōng shān děng jūn jī zhāng zǒng yú yú gāo táng chí píng bó píng, dà jié. zéi cuàn dōng guāng. jǐ sì, huí fěi zài xiàn qìng yáng jí níng zhōu hé shuǐ, zhī xiàn yáng bǐng huá sǐ zhī. xīn wèi, mìng dōu xìng ā wèi qīn chà dà chén, huì tóng zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng jiǎo niǎn diào qiǎn chūn xǐ chén guó ruì zhāng yào sòng qìng sì jūn, chóng hòu bāng bàn jūn wù.
閏四月戊申朔,迤西回竄陷昆陽、新興、晉寧、呈貢、嵩明。戊午,回匪復陷神木。癸亥,陝軍復延長。甲子,董福祥投誠,諭立功自贖。乙丑,回匪踞烏紳旗,分擾準噶爾旗,偪托克托城。丁卯,程文炳、陳國瑞、劉松山等軍擊張總愚於高唐、茌平、博平,大捷。賊竄東光。己巳,回匪再陷慶陽及寧州、合水,知縣楊炳華死之。辛未,命都興阿為欽差大臣,會同左宗棠、李鴻章剿捻、調遣春喜、陳國瑞、張曜、宋慶四軍,崇厚幫辦軍務。
wǔ yuè wù yín, liú sōng shān děng jūn jiǎo zhāng zǒng yú yú yán shān hǎi fēng, dà jié. jǐ mǎo, chuàng shè zhǎng jiāng shuǐ shī, zhì yuè zhōu hàn yáng hú kǒu guā zhōu sì zhèn zǒng bīng guān. guǐ wèi, shǎn jūn jī tuì cuàn bīn fèng huí fěi. rén chén, běi shān tǔ fěi fàn yán ān, guān jūn shī lì, fù jiāng liú wén huá děng zhèn méi. gēng zǐ, diān jūn fù yuán móu wǔ dìng lù quàn luó cì. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
五月戊寅,劉松山等軍剿張總愚於鹽山、海豐,大捷。己卯,創設長江水師,置岳州、漢陽、湖口、瓜州四鎮總兵官。癸未,陝軍擊退竄邠、鳳回匪。壬辰,北山土匪犯延安,官軍失利,副將劉文華等陣沒。庚子,滇軍復元謀、武定、祿勸、羅次。是月,免湖南晃州被擾逋賦。
liù yuè jǐ wèi, guō sōng lín děng jiǎo niǎn yú lín yì bīn zhōu yáng xìn, dà jié. yù shuǐ shī yán è yùn fáng. xīn yǒu, guì jūn fù guī shùn. guǐ hài, jīn fěi cuàn níng gǔ tǎ jiè, guān jūn jiǎo píng zhī. jiǎ zǐ, shǎn jūn kè yí chuān. bǐng yín, zhāng zǒng yú fàn yùn hé àn, guān jūn jī bài zhī, niǎn zhòng duō jiàng. wù chén, yòu jī zhī yú shāng hé, dà jié. yǐ hài, lǐ yún lín chǐ zhí chá bàn. mìng míng yáo wèi bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. zhè jiāng hǎi táng gōng jùn.
六月己未,郭松林等剿捻於臨邑、濱州、陽信,大捷。諭水師嚴扼運防。辛酉,桂軍復歸順。癸亥,金匪竄寧古塔界,官軍剿平之。甲子,陝軍克宜川。丙寅,張總愚犯運河岸,官軍擊敗之,捻眾多降。戊辰,又擊之於商河,大捷。乙亥,李雲麟褫職查辦。命明瑤為布倫托海辦事大臣。浙江海塘工竣。
qiū qī yuè dīng chǒu, juān zhí lǔ yù bèi rǎo gè zhōu xiàn tián fù. jǐ mǎo, chūn shòu yǐ qī shì chǐ zhí. rén wǔ, fǔ xù cāng zhōu děng chù bèi rǎo nán mín. yǐ yǒu, zhāng zǒng yú fù shuǐ sǐ, niǎn fěi píng. jiā lǐ hóng zhāng zuǒ zōng táng tài zǐ tài bǎo xián, hóng zhāng yǐ hú guǎng zǒng dū xié bàn dà xué shì, dīng bǎo zhēn yīng hàn chóng hòu bìng jiā tài zǐ shǎo bǎo xián, fù guān wén xián líng, jìn liú míng chuán yī děng nán, guō sōng lín yī děng qīng chē dū wèi, shǎng sòng qìng shàn qìng èr děng qīng chē dū wèi, liú sōng shān huáng mǎ guà sān děng qīng chē dū wèi, guō bǎo chāng zhāng yào wēn dé lēi kè xī qí dū wèi, huáng yì shēng jiā yī yún qí wèi, fù chén guó ruì tí dū shì zhí, yú shēng xù yǒu chà. mìng dūn qīn wáng jì gào dìng líng. yǔn péng yù lín huí jí zhōng zhì. bǐng xū, zhào zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng rù jìn. dīng hài, xíng zé hé jué. xīn mǎo, máo chǎng xī yán jūn wù jiàn píng, yí yì sī yín wèi, xuán yù shǐ zhāng xù kǎi shū qǐng bǎo tài chí yíng, jí shí jiǎng xué, bìng jiā nà zhī. rén chén, yǔn zuǒ zōng táng qǐng, zī qiǎn jiàng zhòng huí jí. guǐ sì, wǔ zhì qìn hé dī jué. yǐ wèi, diào céng guó fān wèi zhí lì zǒng dū, mǎ xīn yí wèi liǎng jiāng zǒng dū, yǐ yīng guì wèi mǐn zhè zǒng dū. mìng péng yù lín fù jiāng wǎn huì chóu zhǎng jiāng shuǐ shī shì yí. wù xū, yù sū wǎn yù lǔ gè shǔ xiū wéi zhài, chì xiāng tuán. gēng zǐ, yǔ sòng rú yuán xiè cóng sì wén miào. yuán qián chuān jūn fù lóng lǐ guì dìng. chuān jūn jiǎo yuè guī yí fěi, shèng zhī, fú qí qiú lēi wū lì. shòu céng bì guāng guì zhōu xún fǔ. xīn chǒu, bù lún tuō hǎi biàn mín cuàn wū lǒng gǔ hé. dé lēi kè duō ěr jì zú. guǐ mǎo, fǔ xù xíng zhèng zāi mín. gān huí rǎo bái shuǐ hé yáng, shǎn jūn jī tuì zhī. jiǎ chén, yuán qián xiāng jūn fù wèng ān.
秋七月丁丑,蠲直、魯、豫被擾各州縣田賦。己卯,春壽以欺飾褫職。壬午,撫恤滄州等處被擾難民。乙酉,張總愚赴水死,捻匪平。加李鴻章、左宗棠太子太保銜,鴻章以湖廣總督協辦大學士,丁寶楨、英翰、崇厚並加太子少保銜,復官文銜翎,晉劉銘傳一等男,郭松林一等輕車都尉,賞宋慶、善慶二等輕車都尉,劉松山黃馬褂、三等輕車都尉,郭寶昌、張曜、溫德勒克西騎都尉,黃翼升加一雲騎尉,復陳國瑞提督世職,餘升敘有差。命惇親王祭告定陵。允彭玉麟回籍終制。丙戌,召左宗棠、李鴻章入覲。丁亥,滎澤河決。辛卯,毛昶熙言軍務漸平,宜益思寅畏,旋御史張緒楷疏請保泰持盈,及時講學,並嘉納之。壬辰,允左宗棠請,資遣降眾回籍。癸巳,武陟沁河堤決。乙未,調曾國藩為直隸總督,馬新貽為兩江總督,以英桂為閩浙總督。命彭玉麟赴江、皖會籌長江水師事宜。戊戌,諭蘇、皖、豫、魯各屬修圩寨,飭鄉團。庚子,予宋儒袁燮從祀文廟。援黔川軍復龍里、貴定。川軍剿越巂夷匪,勝之,俘其酋勒烏立。授曾璧光貴州巡撫。辛丑,布倫托海變民竄烏隴古河。德勒克多爾濟卒。癸卯,撫恤滎、鄭災民。甘回擾白水、郃陽,陝軍擊退之。甲辰,援黔湘軍復甕安。
bā yuè yǐ sì shuò, chǐ yù shǐ dé tài zhí, yǐ zòu qǐng xiū lǐ yuán tíng yě. kù shǒu guì xiáng wàng chén xī lì, fā hēi lóng jiāng wèi nú. yǒng dìng hé jué. jǐ yǒu, yù míng yáo děng guī fù bù lún tuō hǎi jiù zhì. mìng mǎ xīn yí jiān bàn lǐ tōng shāng shì wù dà chén. rén zǐ, yán ān tǔ fěi hù zhāng jiàng. guǐ hài, yù zuǒ zōng táng jiān gù shān xī jūn wù. wù chén, yù jí lín yán dìng kāi kěn wéi huāng jiè xiàn. xīn wèi, yù jīn shùn zhuān bàn yuán shǎn jūn wù. shì yuè, miǎn wǎn sū lǔ yù è bèi rǎo jī nián bū fù.
八月乙巳朔,褫御史德泰職,以奏請修理園庭也。庫守貴祥妄陳希利,發黑龍江為奴。永定河決。己酉,諭明瑤等規復布倫托海舊制。命馬新眙兼辦理通商事務大臣。壬子,延安土匪扈彰降。癸亥,諭左宗棠兼顧山西軍務。戊辰,諭吉林嚴定開墾圍荒界限。辛未,諭金順專辦援陝軍務。是月,免皖、蘇、魯、豫、鄂被擾積年逋賦。
jiǔ yuè rén wǔ, guān jūn fù qìng yáng. jiǎ shēn, sù zhōu huí gōng dūn huáng, guān jūn jī tuì zhī. yù yī lēi tún děng chóu bàn bā lǐ kūn tún tián. yǐ yǒu, yuán qián chuān jūn huì fù píng yuè. xīn mǎo, mìng yán xù chū guān chá bàn fèng tiān zhǎn biān shì yí. guǐ sì, diān jūn fù jìn níng chéng gòng. shì yuè, miǎn zhè jiāng héng pǔ děng chǎng qiàn shōu zào kè.
九月壬午,官軍復慶陽。甲申,肅州回攻敦煌,官軍擊退之。諭伊勒屯等籌辦巴里坤屯田。乙酉,援黔川軍會復平越。辛卯,命延煦出關查辦奉天展邊事宜。癸巳,滇軍復晉寧、呈貢。是月,免浙江橫浦等場歉收灶課。
dōng shí yuè dīng wèi, huí fěi fàn jīng zhōu líng tái, jī tuì zhī. yǐ mǎo, wén lín dǐ hā mì, yù xìng bàn cài bā shén hú děng chù tún tián. bǐng chén, mù tú shàn kè hé zhōu. zhèn jì nán wǔ dìng shuǐ zāi. dīng sì, shù lǐ yún lín hēi lóng jiāng. wù wǔ, mìng lǐ hóng zǎo réng zhí hóng dé diàn jí jūn jī. gēng shēn, yǐ shǒu kē bù duō gōng, jiā tǔ ěr hù tè jùn wáng líng zhá dòng lǔ bù qīn wáng xián. jǐ sì, qián miáo fù xiàn xìng yì, xuán fù zhī.
冬十月丁未,回匪犯涇州、靈台,擊退之。乙卯,文麟抵哈密,諭興辦蔡巴什湖等處屯田。丙辰,穆圖善克河州。賑濟南、武定水災。丁巳,戍李雲麟黑龍江。戊午,命李鴻藻仍直弘德殿及軍機。庚申,以守科布多功,加土爾扈特郡王凌札棟魯布親王銜。己巳,黔苗復陷興義,旋復之。
shí yī yuè jiǎ xū, yuán qián chuān jūn fù má hā. dīng hài, liáng zhōu zǒng bīng zhōu shèng bō yǐ bù jí suǒ bù, chǐ zhí. huí fěi rǎo è ěr duō sī děng qí, cuàn yú lín. yù dìng ān děng jié jiǎo. rén chén, yù chú lì xū jī bì. jǐ hài, qián jūn kè dōu yún, shǎng zhāng wén dé huáng mǎ guà. gēng zǐ, tái wān yīng lǐng shì zòng yáng jiāng lüè chuán, jù yíng shǔ, fén jú kù, lè bīng fèi. yù zǒng shǔ jié bàn, chì yīng guì děng lín yuán jiāo shè. rén yín, rè hé fěi píng. miǎn jí lín shuāng chéng bǎo bèi shuǐ tún tián zū fù.
十一月甲戌,援黔川軍復麻哈。丁亥,涼州總兵周盛波以不戢所部,褫職。回匪擾鄂爾多斯等旗,竄榆林。諭定安等截剿。壬辰,諭除吏胥積弊。己亥,黔軍克都勻,賞張文德黃馬褂。庚子,台灣英領事縱洋將掠船,踞營署,焚局庫,勒兵費。諭總署詰辦,飭英桂等遴員交涉。壬寅,熱河匪平。免吉林雙城堡被水屯田租賦。
shí èr yuè jiǎ chén shuò, chuān jūn jiǎo xī chāng yí fěi, lián jié, gè yí bù jiàng. yuán qián xiāng jūn fù tiān zhù. bǐng wǔ, huí fěi fàn bāo tóu, méng jūn shī lì. dīng wèi, rè hé fěi shǒu mí lēi sēng gé fú zhū. jiǎ yín, yǐ céng guó fān yán chuān sī bìng chǔ, yù chóu zhǐ chuān yán jì chǔ zhāng chéng, chè jú tíng shuì. dīng sì, diān jūn fù chéng jiāng. gēng shēn, shēn yù gè shěng jìn zhǒng yīng sù. rén xū, qián miáo cuàn rǎo hé chí, guān jūn jī tuì zhī. yǐ chǒu, yù cháo shěn huǎn jué sān cì yǐ shàng zhě bìng jiǎn děng. yǒng dìng hé gōng jùn. wù chén, qí qìng bà, yǐ qìng chūn wèi rè hé dōu tǒng. gēng wǔ, liú sōng shān jiǎo zéi dà lǐ chuān, dà jié. rén shēn, jié è xiǎng èr shí yī wàn zhèn hé nán zāi. shì yuè, miǎn jiāng sū huāng dì liáng fù, shān dōng tài ān hé nán rǔ níng děng shǔ bèi rǎo bū liáng.
十二月甲辰朔,川軍剿西昌夷匪,連捷,各夷部降。援黔湘軍復天柱。丙午,回匪犯包頭,蒙軍失利。丁未,熱河匪首彌勒僧格伏誅。甲寅,以曾國藩言川私病楚,諭籌止川鹽濟楚章程,撤局停稅。丁巳,滇軍復澂江。庚申,申諭各省禁種罌粟。壬戌,黔苗竄擾河池,官軍擊退之。乙丑,諭朝審緩決三次以上者並減等。永定河工竣。戊辰,麒慶罷,以慶春為熱河都統。庚午,劉松山剿賊大理川,大捷。壬申,截鄂餉二十一萬賑河南災。是月,免江蘇荒地糧賦,山東泰安、河南汝寧等屬被擾逋糧。
shì suì, cháo xiān rù gòng.
是歲,朝鮮入貢。
bā nián jǐ sì chūn zhēng yuè guǐ yǒu shuò, tíng yán yàn. dīng chǒu, chuān xiāng qián guì gè jūn huì jiǎo miáo fěi, qián jūn fù zhǎng zhài. wù yín, diān jūn kè fù mín. jǐ chǒu, liú sōng shān děng jūn jī tǔ huí gè fěi, bài zhī yú qīng jiàn. chéng lù kè sù zhōu, yǔ yáng zhàn áo bìng shǎng huáng mǎ guà. jiǎ wǔ, xíng gōng hé lóng. bǐng shēn, liú sōng shān jūn bài zéi yú jìng biān, dǒng shì yǒu děng yǐ zhèn jìng bǎo jí jìng biān jiàng. yí xī huí fàn kūn míng, cén yù yīng děng jī tuì zhī. xīn chǒu, léi zhèng wǎn kè jīng zhōu dǒng jiā bǎo.
八年己巳春正月癸酉朔,停筵宴。丁丑,川、湘、黔、桂各軍會剿苗匪,黔軍復長寨。戊寅,滇軍克富民。己丑,劉松山等軍擊土、回各匪,敗之於清澗。成祿克肅州,與楊占鰲並賞黃馬褂。甲午,滎工合龍。丙申,劉松山軍敗賊于靖邊,董侍有等以鎮靜堡及靖邊降。迤西回犯昆明,岑毓英等擊退之。辛丑,雷正綰克涇州董家堡。
èr yuè wù shēn, mìng yuán bǎo héng dū bàn xī zhēng liáng xiǎng.
二月戊申,命袁保恆督辦西征糧饟。
sān yuè guǐ yǒu shuò, lín zì qīng qiāng xìng yì zhī xiàn, tí dū chén xī xiáng yòu zhū zhī, shǎng xī xiáng huáng mǎ guà. jiǎ xū, yuán qián xiāng jūn fù zhèn yuǎn fǔ wèi liǎng chéng. jǐ mǎo, gān sù tí dū gāo lián shēng bù bīng biàn, qiāng lián shēng, bù jiāng zhōu shào lián jī nì dǎng yú tóng guān, tiǎn zhī. yǐ yǒu, yù dū fǔ yú kè fù zhōu xiàn shèn xuǎn mù lìng, fǔ xún liú wáng. gēng yín, huí fěi xiàn dèng kǒu. jiǎ wǔ, tǔ lǔ fān huí fěi fàn hā mì, guān jūn dié bài zhī. yǐ wèi, guì jūn kè píng xiáng. jǐ hài, yì zhǐ, dà hūn diǎn lǐ, lì chóng jié jiǎn.
三月癸酉朔,林自清戕興義知縣,提督陳希祥誘誅之,賞希祥黃馬褂。甲戌,援黔湘軍復鎮遠府、衛兩城。己卯,甘肅提督高連升部兵變,戕連升,部將周紹濂擊逆黨於同官,殄之。乙酉,諭督撫於克復州縣慎選牧令,拊循流亡。庚寅,回匪陷磴口。甲午,吐魯番回匪犯哈密,官軍迭敗之。乙未,桂軍克憑祥。己亥,懿旨,大婚典禮,力崇節儉。
shì chūn, miǎn jiāng sū shān yáng zhí lì ān zhōu děng shǔ zāi rǎo é fù, liǎng huái fù ān děng chǎng bū qiàn zào kè.
是春,免江蘇山陽、直隸安州等屬災、擾額賦,兩淮富安等場逋欠灶課。
xià sì yuè guǐ mǎo shuò, yí xī huí xiàn yáng lín yíng, liú yuè zhāo tuì shǒu qǔ jìng, yán zé zhī. yǐ sì, lín xìng yǐ wèi shì chǐ zhí. yǐ fú jì wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, wén shuò wèi bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. jǐ yǒu, léi zhèng wǎn huáng dǐng jūn fù zhèn yuán qìng yáng. yuán qián chuān jūn fù wèng ān. jǐ wèi, yuán qián xiāng jūn huì fù qīng jiāng. gēng shēn, yǔn liú míng chuán qǐ bìng. xīn yǒu, miǎn chén shí qiǎn shù. shì yuè, miǎn shān dōng dōng chāng děng shǔ bū fù.
夏四月癸卯朔,迤西回陷楊林營,劉岳昭退守曲靖,嚴責之。乙巳,麟興以畏事褫職。以福濟為烏里雅蘇台將軍,文碩為布倫托海辦事大臣。己酉,雷正綰、黃鼎軍復鎮原、慶陽。援黔川軍復甕安。己未,援黔湘軍會復清江。庚申,允劉銘傳乞病。辛酉,免陳湜遣戍。是月,免山東東昌等屬逋賦。
wǔ yuè gēng chén, yuán qián xiāng jūn fù shī bǐng, jìn gōng huáng piāo zéi lěi, shī lì, àn chá shǐ huáng rùn chāng dào yuán dèng zi yuán tí dū liú zhǎng huái sǐ zhī. rén wǔ, huí fěi xiàn chéng jiāng. jiǎ shēn, dù gā ěr děng jūn dà pò zéi yú háng jǐn qí. xīn mǎo, mìng lǐ hóng zhāng fù sì chuān chá bàn wú táng hé àn. shēn jiè cén yù yīng rèn yòng tōng zéi liàn mù, kē liǎn mín juān. yǐ mǎ rú lóng wèi yún nán tí dū. bǐng shēn, guān jūn jiǎo fěi yú bǎo ān, dà jié, fěi shǒu yuán dà kuí děng fú zhū. zì chūn zhēng yuè bù yǔ zhì yú shì yuè, shàng pín dǎo qí. dīng yǒu, yǔ.
五月庚辰,援黔湘軍復施秉,進攻黃飄賊壘,失利,按察使黃潤昌、道員鄧子垣、提督劉長槐死之。壬午,回匪陷澂江。甲申,杜嘎爾等軍大破賊於杭錦旗。辛卯,命李鴻章赴四川察辦吳棠劾案。申誡岑毓英任用通賊練目,苛斂民捐。以馬如龍為雲南提督。丙申,官軍剿匪於保安,大捷,匪首袁大魁等伏誅。自春正月不雨至於是月,上頻禱祈。丁酉,雨。
liù yuè xīn hài, yuán jūn huì kè xún diān. rén zǐ, mìng dǒng xún chóng hòu bàn lǐ ào sī mǎ jiā huàn yuē. jiǎ yín, yǒng dìng hé jué. wù wǔ, yǔ huáng piāo sǐ shì tí dū róng wéi shàn zǒng bīng luó zhì hóng děng shì zhí jiā děng. xīn yǒu, wǔ yīng diàn zāi. guǐ hài, wō rén xú tóng wēng tóng hé qǐng qín xiū shèng dé, yǐ mǐ zāi biàn, shàng jiā nà zhī. bǐng yín, yù dū fǔ kǎo kè nóng sāng. gēng wǔ, huí fěi fàn a lā shàn dìng yuǎn yíng, méng bīng shī lì.
六月辛亥,援軍會克尋甸。壬子,命董恂、崇厚辦理奧斯馬加換約。甲寅,永定河決。戊午,予黃飄死事提督榮惟善、總兵羅志宏等世職加等。辛酉,武英殿災。癸亥,倭仁、徐桐、翁同龢請勤修聖德,以弭災變,上嘉納之。丙寅,諭督撫考課農桑。庚午,回匪犯阿拉善定遠營,蒙兵失利。
qiū qī yuè xīn wèi shuò, rì yǒu shí zhī. guǐ yǒu, zhāng yào děng jūn bài huí fěi yú chá hàn nào ěr. mìng wú kūn xiū fù yán jiāng gè shǔ fǔ xù zāi mín. jiǎ xū, diān jūn fù sōng míng, kè bái yán jǐng. jiǎ shēn, guì jūn huì yuè nán jūn kè jiǔ fēng luò yáng děng ài. yǐ yǒu, yù xī lún zhèn xù é lǔ tè rén zhòng. bǐng xū, cháo xiān qǐng yā lǜ jiāng běi jìn yóu mín jiàn wū kěn tián. qù dōu xìng ā děng tuǒ bàn. rén chén, hé guǎn jūn bài zéi yú mù lěi hé děng chù. shì yuè, miǎn huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月辛未朔,日有食之。癸酉,張曜等軍敗回匪於察漢淖爾。命吳坤修赴沿江各屬撫恤災民。甲戌,滇軍復嵩明,克白鹽井。甲申,桂軍會越南軍克九葑、洛陽等隘。乙酉,諭錫綸賑恤額魯特人眾。丙戌,朝鮮請鴨綠江北禁遊民建屋墾田。趣都興阿等妥辦。壬辰,何琯軍敗賊於木壘河等處。是月,免晃州被擾逋賦。
bā yuè gēng zǐ shuò, é shāng chuán pō hū lán hé kǒu, qiú jí hēi nèi dì tōng shāng, yù zǒng shǔ àn yuē zhǐ zhī, jìn jūn mín sī yǔ mào yì. guǐ mǎo, nèi jiān ān dé hǎi chū jīng, dīng bǎo zhēn zòu zhū zhī. qián fěi fù xiàn dōu yún. bǐng wǔ, guì jūn huì fù yuè nán gāo píng. gēng xū, shēn yù yuē shù tài jiān. rén zǐ, guān jūn jiǎo píng háng jǐn qí shǔ cuàn huí. guǐ chǒu, níng xià guān jūn jiǎo zéi shī lì, fù jiāng fāng dà shùn zhèn wáng. wù wǔ, gùn gá zhá lā cān jūn fù bù lún tuō hǎi, zéi shǒu zhāng jū děng fú zhū. jǐ wèi, guān jūn jiǎo dá lā tè qí cuàn fěi, tiǎn zhī. shì yuè, zhèn zhè jiāng háng hú gè shǔ, hú nán ān xiāng děng xiàn shuǐ zāi.
八月庚子朔,俄商船泊呼蘭河口,求吉、黑內地通商,諭總署按約止之,禁軍民私與貿易。癸卯,內監安得海出京,丁寶楨奏誅之。黔匪復陷都勻。丙午,桂軍會復越南高平。庚戌,申諭約束太監。壬子,官軍剿平杭錦旗屬竄回。癸丑,寧夏官軍剿賊失利,副將方大順陣亡。戊午,棍噶札拉參軍復布倫托海,賊首張匊等伏誅。己未,官軍剿達拉特旗竄匪,殄之。是月,賑浙江杭、湖各屬,湖南安鄉等縣水災。
jiǔ yuè gēng wǔ, gāo tái yǒng kuì, chǐ chéng lù zhí, liú rèn. rén shēn, bō jīng xiǎng sān shí wàn jì wǔ hàn děng shǔ gōng zhèn. jiǎ xū, mǎ huà lóng fù pàn, xí xiàn líng zhōu. guān jūn fù wēi róng bǎo shuǐ luò chéng. wù yín, diān jūn fù yì mén. rén wǔ, miǎn xiān luó bǔ lì nián gòng pǐn. gēng yín, wū lǔ mù qí fěi cuàn hā mì, hé guǎn děng jī bài zhī. yǐ wèi, fú jiàn xīn zào dì yī lún chuán chéng, mìng chóng hòu kān yàn. wù xū, yù fú jì děng é lǔ tè gè ān jiù jū, sēng zhòng jū ā ěr tài shān nán, sú zhòng jū qīng gé lǐ hé.
九月庚午,高台勇潰,褫成祿職,留任。壬申,撥京餉三十萬濟武、漢等屬工賑。甲戌,馬化龍復叛,襲陷靈州。官軍復威戎堡、水洛城。戊寅,滇軍復易門。壬午,免暹羅補歷年貢品。庚寅,烏魯木齊匪竄哈密,何琯等擊敗之。乙未,福建新造第一輪船成,命崇厚勘驗。戊戌,諭福濟等額魯特各安舊居,僧眾居阿爾泰山南,俗眾居青格里河。
dōng shí yuè gēng zǐ, liú sōng shān bài huí fěi yú wú zhōng bǎo děng chù. xīn chǒu, jīn shùn yòu bài zhī yú nà jiā páng. mìng yáng zhàn áo shǔ gān sù tí dū, bàn sù zhōu shàn hòu shì yí. fǎ shǐ luó shū yà yǔ qí shuǐ shī tí dū yǐ bīng chuán fù gàn è chuān shěng chá jiào àn, yù suǒ zài àn yuē dài zhī. yǐ sì, léi zhèng wǎn huáng dǐng bài huí fěi yú gù yuán yán chá. dīng wèi, mìng máo chǎng xī shěn guì fēn zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu. xīn chǒu, mìng wén shuò děng huì kān bù lún tuō hǎi fēn jiè shì yí, dǒng xún bàn lǐ měi guó huàn yuē. jiǎ yín, diān jūn fù chǔ xióng nán ān dìng yuǎn. liú yuè zhāo yí jūn kūn míng. jǐ wèi, hā mì guān jūn jiǎo xī lù huí fěi, dà jié. jiǎ zǐ, fèng huáng chéng fěi shǒu wáng qìng děng fú zhū. yǐ chǒu, liú sōng shān jūn fù líng zhōu. shì yuè, zhèn yún nán shuǐ zāi, zhí lì hàn zāi.
冬十月庚子,劉松山敗回匪於吳忠堡等處。辛丑,金順又敗之於納家徬。命楊占鰲署甘肅提督,辦肅州善後事宜。法使羅淑亞與其水師提督以兵船赴贛、鄂、川省查教案,諭所在按約待之。乙巳,雷正綰、黃鼎敗回匪於固原、鹽茶。丁未,命毛昶熙、沈桂芬在總理各國事務衙門行走。辛丑,命文碩等會勘布倫托海分界事宜,董恂辦理美國換約。甲寅,滇軍復楚雄、南安、定遠。劉岳昭移軍昆明。己未,哈密官軍剿西路回匪,大捷。甲子,鳳凰城匪首王慶等伏誅。乙丑,劉松山軍復靈州。是月,賑雲南水災,直隸旱災。
shí yī yuè bǐng zǐ, chí píng jiào fěi sūn shàng wèn děng móu nì, bǔ zhū zhī. dīng chǒu, cái xīn shè bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. gēng chén, zhèn jiāng níng shuǐ zāi. guǐ wèi, miǎn kē bù duō shǔ gòng diāo. jiǎ shēn, diān jūn fù kūn yáng. bǐng xū, gān jūn fù jìng yuǎn. gēng yín, yǒng dìng hé kǒu hé lóng. yǐ wèi, mìng wén shuò lái jīng, gǎi kuí chāng bàn lǐ fēn jiè. shì yuè, miǎn zhí lì dōng míng bèi yān bèi rǎo, ān huī wú wèi děng zhōu xiàn wèi bèi shuǐ bū fù.
十一月丙子,茌平教匪孫上汶等謀逆,捕誅之。丁丑,裁新設布倫托海辦事大臣。庚辰,賑江寧水災。癸未,免科布多屬貢貂。甲申,滇軍復昆陽。丙戌,甘軍復靖遠。庚寅,永定河口合龍。乙未,命文碩來京,改奎昌辦理分界。是月,免直隸東明被淹、被擾,安徽無為等州縣衛被水逋賦。
shí èr yuè gēng zǐ, yuán diān chuān jūn kè lǔ diān. yǐ sì, liú sōng shān jūn gōng jīn jī bǎo, zǒng bīng jiǎn jìng lín děng sǐ zhī. yǐ mǎo, pī léng qīn zhàn zhé mèng xióng gè dì, kuò ěr kā yǔ táng gǔ tè gòu xián, yù ēn lín fáng wéi kāi dǎo. bù lǔ kè bā nèi hòng, bìng yù ēn lín jiě shì fǔ suī. dīng sì, yuè nán fěi píng. yù sū fèng wén yán shēn biān jìn. guǐ hài, zhèn jī nán zāi.
十二月庚子,援滇川軍克魯甸。乙巳,劉松山軍攻金積堡,總兵簡敬臨等死之。乙卯,披楞侵占哲孟雄各地,廓爾喀與唐古特構嫌,諭恩麟防維開導。布魯克巴內閧,並諭恩麟解釋撫綏。丁巳,越南匪平。諭蘇鳳文嚴申邊禁。癸亥,賑畿南災。
shì suì, cháo xiān yuè nán liú qiú rù gòng.
是歲,朝鮮、越南、琉球入貢。
jiǔ nián gēng wǔ chūn zhēng yuè dīng mǎo shuò, tíng yán yàn. guǐ yǒu, diān jūn fù lù fēng. jiǎ xū, gān jūn jī bài yuán zéi yú wáng jiā méng. jǐ mǎo, huí fěi xiàn dìng biān. guǐ wèi, shén wǔ mén mù kù huǒ, zhào xiū shěng. gēng yín, huí fěi xiàn ān dìng. shǎn jūn fù dìng biān. jiǎ wǔ, mǎ dé zhāo liú bàn tóng guān fáng wù.
九年庚午春正月丁卯朔,停筵宴。癸酉,滇軍復祿豐。甲戌,甘軍擊敗援賊於王家甿。己卯,回匪陷定邊。癸未,神武門木庫火,詔修省。庚寅,回匪陷安定。陝軍復定邊。甲午,馬德昭留辦潼關防務。
èr yuè xīn chǒu, liú sōng shān dū jiǎo jīn jī bǎo huí fěi, zhōng pào zú. shǎng dào yuán liú jǐn táng sān pǐn qīng xián, jiē tǒng qí jūn. yǐ é guān wǎng qí qí hā ěr jí lín shāng jiè wù, yù fù míng ā dé yīng jù yuē dài zhī, wú qiān jiù. yǐ sì, huí fěi fēn cuàn ān biān qīng jiàn, shǎn jūn jī zǒu zhī. bǐng wǔ, yòu fēn cuàn huā mǎ chí yú lín, sòng qìng jūn jiǎo zhī. wù shēn, guān jūn jī bài mǐ zhī cuàn fěi. rén zǐ, mìng lǐ hóng zhāng fù shǎn xī dū bàn jūn wù. jiǎ yín, huí fěi cuàn tóng guān yí jūn, shǎn jūn jiǎo bài zhī. bǐng chén, fǎ shǐ yīn jiào àn jí bīng yào xié, yù gè jiāng lì tōng shāng dà chén xùn jié jiāo shè shì yí. xīn yǒu, níng xià gè bǎo jiàng huí fù pàn.
二月辛丑,劉松山督剿金積堡回匪,中炮卒。賞道員劉錦棠三品卿銜,接統其軍。以俄官往齊齊哈爾、吉林商界務,諭富明阿、德英據約待之,毋遷就。乙巳,回匪分竄安邊、清澗,陝軍擊走之。丙午,又分竄花馬池、榆林,宋慶軍剿之。戊申,官軍擊敗米脂竄匪。壬子,命李鴻章赴陝西督辦軍務。甲寅,回匪竄同官、宜君,陝軍剿敗之。丙辰,法使因教案藉兵要挾,諭各疆吏通商大臣迅結交涉事宜。辛酉,寧夏各堡降回復叛。
sān yuè dīng mǎo shuò, huí fěi cuàn zhǔn gá ěr qí, mǎ yù kūn jī bài zhī. xīn sì, léi zhèng wǎn yǐ shū fáng xiá kǒu, chǐ zhí liú yíng. yù jiè xī zhēng gè jūn tān gōng ruì jìn. yǐ yǒu, diān jūn fù mí dù bīn chuān lì chuān miǎn níng. xīn mǎo, huí fěi fēn rǎo qí fèng, lǐ huī wǔ jī bài zhī.
三月丁卯朔,回匪竄準噶爾旗,馬玉昆擊敗之。辛巳,雷正綰以疏防峽口,褫職留營。諭誡西征各軍貪功銳進。乙酉,滇軍復彌渡、賓川、麗川、緬寧。辛卯,回匪分擾岐、鳳,李輝武擊敗之。
xià sì yuè jiǎ chén, tán tíng xiāng zú.
夏四月甲辰,譚廷襄卒。
wǔ yuè gēng wǔ, mìng chóng shí fù guì zhōu, huì tóng céng bì guāng chá bàn jiào àn. guǐ yǒu, shǐ yǔn yīng guó shè zhì yán hǎi gè kǒu diàn xiàn. jiǎ xū, yuán qián chuān jūn kè huáng piāo bái bǎo děng miáo zhài. gēng yín, tiān jīn rén yǔ tiān zhǔ jiào qǐ xìn, fén huǐ jiào táng, ōu bì fǎ lǐng shì. mìng céng guó fān yǔ chóng hòu huì shāng bàn lǐ. yǐ wèi, yù jiāng lì chì jìn bō yáo huò zhòng, bǎo hù tōng shāng chuán jiào gè qū. lǐ hóng zhāng dū jūn rù guān, qǐng diào guō bǎo chāng jūn, yǔn zhī. mìng chóng hòu wèi chū shǐ fǎ guó dà chén. yǐ chéng lín shǔ sān kǒu tōng shāng dà chén. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng shǔ bū fù.
五月庚午,命崇實赴貴州,會同曾璧光查辦教案。癸酉,始允英國設置沿海各口電線。甲戌,援黔川軍克黃飄、白堡等苗寨。庚寅,天津人與天主教啟釁,焚毀教堂,毆斃法領事。命曾國藩與崇厚會商辦理。乙未,諭疆吏飭禁播謠惑眾,保護通商傳教各區。李鴻章督軍入關,請調郭寶昌軍,允之。命崇厚為出使法國大臣。以成林署三口通商大臣。是月,免直隸安州等屬逋賦。
liù yuè wù xū, kuí chāng fù tǎ ěr bā hā tái, yǔ é shǐ kān bàn lì jiè. rén yín, sài yīn nuò yán bù méng bīng jiǎo huí fěi shī lì. dīng wèi, diān jūn fù wēi yuǎn. jǐ yǒu, mìng péng yù lín fù jiāng nán, huì tóng yán jiāng dū fǔ zhěng dùn zhǎng jiāng shuǐ shī. gēng xū, gān jūn bài huí fěi yú gǒng chāng. yǐ mǎo, yǒng dìng hé jué. gēng shēn, yǐ shū fáng mín jiào qǐ xìn, chǐ tiān jīn zhī fǔ zhāng guāng zǎo zhī xiàn liú jié zhí, xià bù zhì zuì. xīn yǒu, diān jūn fù yáo zhōu. guǐ hài, mìng máo chǎng xī huì tóng céng guó fān chá bàn jiào àn. céng guó fān yán: shàn quán hé jú, wèi bǎo mín zhī dào. bèi yù bù yú, wèi lì guó zhī jī. yù zhǐ jiā miǎn. mìng dīng rì chāng fù tiān jīn bāng bàn yáng wù.
六月戊戌,奎昌赴塔爾巴哈台,與俄使勘辦立界。壬寅,賽音諾顏部蒙兵剿回匪失利。丁未,滇軍復威遠。己酉,命彭玉麟赴江南,會同沿江督撫整頓長江水師。庚戌,甘軍敗回匪於鞏昌。乙卯,永定河決。庚申,以疏防民教啟釁,褫天津知府張光藻、知縣劉傑職,下部治罪。辛酉,滇軍復姚州。癸亥,命毛昶熙會同曾國藩查辦教案。曾國藩言:「善全和局,為保民之道。備御不虞,為立國之基。」諭旨嘉勉。命丁日昌赴天津幫辦洋務。
qiū qī yuè wù chén, yǐ hún chūn biān wù shì fán, jiā xié lǐng fù dōu tǒng xián, wèi dìng zhì. bǐng zǐ, fǎ shǐ luó shū yà yǐ céng guó fān bù yǔn fǔ xiàn lùn dǐ, huí jīng. yù guó fān xùn jī yuán xiōng, cóng sù bàn jié. dīng chǒu, zhào chóng hòu hái. mìng máo chǎng xī shǔ sān kǒu tōng shāng dà chén. jiǎ shēn, zhōu shèng chuán děng jiǎo sàn běi shān yú fěi. bǐng xū, yù yuē: hǎi shàng shuǐ shī, yǔ jiāng shàng shuǐ shī jié rán bù tóng. yù hàn wài wǔ tú zì qiáng, fēi èr shí nián zhī jiǔ, wèi yì shōu xiào. rán yīn shì duān jiān jù, wèi suō bù wèi, zé yǒng wú zì qiáng zhī rì. jìn nián nèi wài chén gōng, zhí shì jí shí, tú shì zhāng huáng. huò huàn lüè píng, yòu wèi gǒu ān zhī jì. jí chuàng lì zhàn shǒu zhāng chéng, ér fèng xíng bù lì, shǐ cháo tíng móu yì jūn shǔ jù wén. jī xí yīn xún, jiāo yōu hé shì. zī mǐn hù liǎng chǎng lún chuán gào chéng, mǎ xīn yí dīng rì chāng yīng guì shěn bǎo zhēn gè zé tǒng jiāng chū yáng, qióng nián liàn xí, yǐ bèi bù yú. guǎng dōng yì yīng chóu bèi lún chuán, ruì lín lǐ fú tài wù qiè shí bàn lǐ. jiāng xiào yǒu shú ān fēng tāo shā xiàn zhě, suí shí zé bǎo, jí shān yě zhōng huò zhǎng yú hǎi zhàn, yì dāng suí shí wù sè, liàng cái chāo zhuó. gè dū fǔ qí tǒng chóu quán jú, yǐ fù wěi rèn. gēng yín, nán lù gān jūn fù wèi yuán dí dào. shì yuè, miǎn huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月戊辰,以琿春邊務事繁,加協領副都統銜,為定製。丙子,法使羅淑亞以曾國藩不允府、縣論抵,回京。諭國藩迅緝原凶,從速辦結。丁丑,召崇厚還。命毛昶熙署三口通商大臣。甲申,周盛傳等剿散北山餘匪。丙戌,諭曰:「海上水師,與江上水師截然不同。欲捍外侮圖自強,非二十年之久,未易收效。然因事端艱鉅,畏縮不為,則永無自強之日。近年內外臣工,值事急時,徒事張皇。禍患略平,又為苟安之計。即創立戰守章程,而奉行不力,使朝廷謀議均屬具文。積習因循,焦憂曷釋。茲閩、滬兩廠輪船告成,馬新貽、丁日昌、英桂、沈葆楨各擇統將出洋,窮年練習,以備不虞。廣東亦應籌備輪船,瑞麟、李福泰務切實辦理。將校有熟諳風濤沙線者,隨時擇保,即山野中或長於海戰,亦當隨時物色,量材超擢。各督撫其統籌全局,以副委任。」庚寅,南路甘軍復渭源、狄道。是月,免晃州被擾逋賦。
bā yuè dīng yǒu, rǔ yáng rén zhāng wèn xiáng cì shā mǎ xīn yí. mìng céng guó fān wèi liǎng jiāng zǒng dū, lǐ hóng zhāng diào zhí lì zǒng dū, lǐ hàn zhāng wèi hú guǎng zǒng dū. wù xū, shè huáng hé shuǐ shī. gēng zǐ, běi shān fěi shǒu lǐ fán jué fú zhū. rén yín, mìng zhāng zhī wàn huì tóng kuí yù xùn zhāng wèn xiáng. jǐ yǒu, zhào máo chǎng xī hái. mìng lǐ hóng zhāng huì céng guó fān chá bàn tiān jīn jiào àn. guǐ chǒu, guì jūn jiǎo píng ān biān hé yáng zéi fěi, liáng tiān xī fú zhū. yǔn yuè nán jìn fāng wù jí xún xiàng. jǐ wèi, mìng lǐ chéng móu wèi xīn shè lún chuán tǒng lǐng.
八月丁酉,汝陽人張汶祥刺殺馬新貽。命曾國藩為兩江總督,李鴻章調直隸總督,李瀚章為湖廣總督。戊戌,設黃河水師。庚子,北山匪首李凡覺伏誅。壬寅,命張之萬會同魁玉訊張汶祥。己酉,召毛昶熙還。命李鴻章會曾國藩查辦天津教案。癸丑,桂軍剿平安邊、河陽賊匪,梁添錫伏誅。允越南進方物及馴象。己未,命李成謀為新設輪船統領。
jiǔ yuè wù chén, diān jūn fù xīn xìng. gēng wǔ, yù chóng shí réng fù zūn yì bàn jiào àn. jiǎ xū, zhì tiān jīn mín jiào qǐ xìn zuì, zhāng guāng zǎo liú jié qiǎn shù, zhū chěng xiōng shā hài zhī fàn shí wǔ rén.
九月戊辰,滇軍復新興。庚午,諭崇實仍赴遵義辦教案。甲戌,治天津民教啟釁罪,張光藻、劉傑遣戍,誅逞兇殺害之犯十五人。
shì qiū, chuān dōng jīng zhōu rè hé bèi shuǐ, zhèn fǔ zhī.
是秋,川東、荊州、熱河被水,賑撫之。
dōng shí yuè yǐ wèi, shěn bǎo zhēn dīng yōu, mìng bǎi rì hòu réng jīng lǐ chuán zhèng. bǐng shēn, mìng liú míng chuán dū bàn shǎn xī jūn wù. yù yán jìn sì chuān zhōu xiàn kē pài. bō kuǎn xù zhèn běi shān nán mín. xīn chǒu, yǐ jiāng běi cáo chuán zǔ qiǎn, yóu lù lù zhuǎn yùn lín qīng. jiǎ chén, tiān jīn zhì zào jú chéng. gēng xū, rì běn qǐng lì yuē tōng shāng, yǔn zǒng shǔ lín yuán yì yuē. xīn hài, miǎn kē bù duō gòng diāo. rén zǐ, cái sān kǒu tōng shāng dà chén, mìng zhí lì zǒng dū jīng lǐ, rú nán yáng dà chén lì, gěi qīn chà dà chén guān fáng. yán yù jiāng lì shèn mì jiāo shè, yǒu lòu xiè zhě lì zhū zhī. bǐng chén, yǐ shuǐ hàn dié jiàn, zhào xiū shěng. wù wǔ, yí zhōu shèng chuán jūn wèi jī fǔ. shǎn huí yǔ shēng yàn děng cuàn píng fān, guān jūn shī lì, tí dū zhāng wàn měi děng sǐ zhī. gēng shēn, shè zhí lì jīn hǎi guān dào. liú jǐn táng gè jūn kè hàn bó děng bǎo, hé wéi jīn jī bǎo.
冬十月乙未,沈葆楨丁憂,命百日後仍經理船政。丙申,命劉銘傳督辦陝西軍務。諭嚴禁四川州縣苛派。撥款續賑北山難民。辛丑,以江北漕船阻淺,由陸路轉運臨清。甲辰,天津製造局成。庚戌,日本請立約通商,允總署遴員議約。辛亥,免科布多貢貂。壬子,裁三口通商大臣,命直隸總督經理,如南洋大臣例,給欽差大臣關防。嚴諭疆吏慎密交涉,有漏泄者立誅之。丙辰,以水旱疊見,詔修省。戊午,移周盛傳軍衛畿輔。陝回禹生彥等竄平番,官軍失利,提督張萬美等死之。庚申,設直隸津海關道。劉錦棠各軍克漢伯等堡,合圍金積堡。
rùn shí yuè yǐ chǒu, é shǐ wō liáng gā lī lái jīng. gēng wǔ, xiāng tán huì fěi píng. yǐ hài, diān jūn fù yǒng běi hè qìng zhèn nán chǔ xióng. huí fěi xiàn wū lǐ yǎ sū tái. bǐng zǐ, yǒng dìng hé hé lóng. yù céng guó fān chóu hé yùn. wù yín, yuè nán wú yà zhōng děng fú zhū.
閏十月乙丑,俄使倭良嘎哩來京。庚午,湘潭會匪平。乙亥,滇軍復永北、鶴慶、鎮南、楚雄。回匪陷烏里雅蘇台。丙子,永定河合龍。諭曾國藩籌河運。戊寅,越南吳亞終等伏誅。
shí yī yuè guǐ sì, mìng zhèng dūn jǐn huì jū zhāng wèn xiáng yù. xún dìng yàn, zhé zhāng wèn xiáng yú jiāng níng. dīng yǒu, huí fěi cuàn liáng zhōu, fù jiāng xiè yuán xìng zhèn méi, wáng rén hé jī tuì zhī. xīn chǒu, yuán qián xiāng jūn fù tái gǒng. wù shēn, fú jì róng quán yǐ fěi rù wū lǐ yǎ sū tái, chǐ zhí liú rèn. mìng céng guó fān jiān tōng shāng dà chén. gēng xū, gān sù zǒng bīng zhōu dōng xìng qīn zhèn, mìng zhǎn yú jūn qián. gēng shēn, liú kūn yī yǐ lòu xiè mì yù, chǐ zhí liú rèn.
十一月癸巳,命鄭敦謹會鞫張汶祥獄。尋定讞,磔張汶祥於江寧。丁酉,回匪竄涼州,副將謝元興陣沒,王仁和擊退之。辛丑,援黔湘軍復台拱。戊申,福濟、榮全以匪入烏里雅蘇台,褫職留任。命曾國藩兼通商大臣。庚戌,甘肅總兵周東興侵賑,命斬於軍前。庚申,劉坤一以漏泄密諭,褫職留任。
shí èr yuè jiǎ zǐ, yù yán jìn hé gōng tōu jiǎn qīn shí zhū bì. xīn wèi, diān jūn fù dèng chuān làng qióng. huí mù mǎ yuán fā qiāng tí dū dīng xián fā děng, bǔ zhū zhī.
十二月甲子,諭嚴禁河工偷減侵蝕諸弊。辛未,滇軍復鄧川、浪穹。回目馬源發戕提督丁賢發等,捕誅之。
shì dōng, miǎn guì zhōu xìng yì děng zhōu xiàn wèi shǎn xī suī dé děng zhōu xiàn zāi rǎo bū fù.
是冬,免貴州興義等州縣衛、陝西綏德等州縣災擾逋賦。
shì suì, cháo xiān rù gòng.
是歲,朝鮮入貢。
shí nián xīn wèi chūn zhēng yuè xīn mǎo shuò, tíng yán yàn. rén chén, guān jūn kè hé xī wáng méng zéi lěi, shǎng jīn shùn huáng mǎ guà, jiā zhāng yào yī yún qí wèi. yǐ wèi, qián jūn píng guì dìng děng chù zéi lěi, kè dōu yún, shǎng tí dū lín cóng tài zǒng bīng hé xióng huī huáng mǎ guà. jǐ hài, yù féng zi cái fù tài píng jìn jiǎo mù mǎ liàng shān fěi. rén yín, guān wén zú. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng shǔ bèi shuǐ é fù.
十年辛未春正月辛卯朔,停筵宴。壬辰,官軍克河西王甿賊壘,賞金順黃馬褂,加張曜一雲騎尉。乙未,黔軍平貴定等處賊壘,克都勻,賞提督林從泰、總兵何雄輝黃馬褂。己亥,諭馮子材赴太平進剿牧馬、諒山匪。壬寅,官文卒。是月,免直隸安州等屬被水額賦。
èr yuè rén xū, liú jǐn táng děng jūn kè jīn jī bǎo, fěi shǒu mǎ huà lóng děng fú zhū, jiā zuǒ zōng táng yī qí dū wèi, shǎng liú jǐn táng yún qí wèi huáng mǎ guà, kāi fù léi zhèng wǎn chù fēn, jí chén shí yuán guān, shǎng huáng dǐng jīn yùn chāng huáng mǎ guà. zhì jiù fǔ shǎn huí yú huá tíng zhī huà píng chuān, shè tōng pàn dū sī yǐ suī jìng zhī. qián zhī líng zhōu péng qìng zhāng zuò wèi zéi zhǔ móu, chù zhǎn. rén wǔ, huò pàn jiāng sòng jǐng shī, zhū zhī. dīng hài, diào jiāng sū àn chá shǐ yīng bǎo shí fù jīn, chóu bàn rì běn tōng shāng shì. mìng ruì cháng wèi dà xué shì, wén xiáng xié bàn dà xué shì.
二月壬戌,劉錦棠等軍克金積堡,匪首馬化龍等伏誅,加左宗棠一騎都尉,賞劉錦棠雲騎尉、黃馬褂,開復雷正綰處分,及陳湜原官,賞黃鼎、金運昌黃馬褂。置就撫陝回於華亭之化平川,設通判、都司以綏靖之。前知靈州彭慶章坐為賊主謀,處斬。壬午,獲叛將宋景詩,誅之。丁亥,調江蘇按察使應寶時赴津,籌辦日本通商事。命瑞常為大學士,文祥協辦大學士。
sān yuè guǐ sì, jīn shùn děng jūn kè níng xià, fěi shǒu mǎ wàn xuǎn fú zhū. jǐ chǒu, diān jūn fù chéng jiāng, kè jiāng nà tǔ chéng, fěi shǒu mǎ hé děng fú zhū. xīn chǒu, pǔ shǐ lǐ fú sī zhì guó shū, yǐ dé yì zhì gè guó jí zì zhǔ zhī sān hàn xiè chéng gòng fù yī tǒng, shòu zūn chēng wèi dé yì zhì huáng dì, fù shū hè zhī. dīng wèi, yǐ wō rén wèi wén huá diàn dà xué shì, ruì cháng wèi wén yuān gé dà xué shì. zì chūn chū zhì yú shì yuè, shàng lián qí yǔ. gēng xū, yǔ.
三月癸巳,金順等軍克寧夏,匪首馬萬選伏誅。己丑,滇軍復澂江,克江那土城,匪首馬和等伏誅。辛丑,普使李福斯致國書,以德意志各國及自主之三漢謝城共復一統,受尊稱為德意志皇帝,復書賀之。丁未,以倭仁為文華殿大學士,瑞常為文淵閣大學士。自春初至於是月,上連祈雨。庚戌,雨。
xià sì yuè bǐng yín, yuán qián xiāng jūn fù xīn chéng yán mén sī děng chéng, kè gāo pō děng miáo zhài. jǐ sì, níng xià nà jiā páng huí zhòng jiàng. jǐ mǎo, shǎn huí cuàn rǎo píng fān niǎn bó, guān jūn jī tuì zhī. xīn sì, wō rén zú. jiǎ shēn, cì liáng yào shū děng sān bǎi èr shí sān rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. zhú dà gū běi táng pào tái. yǐ yǒu, fú jì gé zhí, yǐ jīn shùn wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn. bǐng xū, huí fěi fù cuàn rǎo sài yīn nuò yán bù, fén lüè gù ěr bān sài hàn děng chù.
夏四月丙寅,援黔湘軍復新城、岩門司等城,克高坡等苗寨。己巳,寧夏納家徬回眾降。己卯,陝回竄擾平番、碾伯,官軍擊退之。辛巳,倭仁卒。甲申,賜梁耀樞等三百二十三人進士及第出身有差。築大沽、北塘炮台。乙酉,福濟革職,以金順為烏里雅蘇台將軍。丙戌,回匪復竄擾賽音諾顏部,焚掠固爾班賽汗等處。
wǔ yuè gēng yín shuò, yǔ. yǐ wèi, zuǒ zōng táng qǐng jìn jué huí mín xīn jiào, bù xǔ. wù xū, miáo qiú wén guó xìng děng jiàng, bā zhài děng chéng jù fù. rén yín, huí fěi rǎo wū lā tè, dù gā ěr sà sà bù jūn hé jī zhī. bǐng wǔ, yuán qián xiāng jūn fù dān jiāng kǎi lǐ děng chéng, shǎng sū yuán chūn huáng mǎ guà. jǐ yǒu, yǐ lǐ shì zhōng xún chóu dòu hěn, chén guó ruì yǎn jù shēng shì, chǐ shì zhōng zhí, jiàng guó ruì dū sī, bìng lēi huí jí, bì yǒu sī guǎn shù. xīn hài, zhèng qīn wáng chéng zhì yǒu zuì, chǐ jué dǎi xùn. mìng lǐ hóng zhāng bàn rì běn shāng yuē, yīng bǎo shí chén qīn wèi bāng bàn. yǐ mǎo, jīn shùn qǐ jiǎ shǒu zhì zàng qīn. bù xǔ. jǐ wèi, diān jūn fù yún lóng.
五月庚寅朔,雨。乙未,左宗棠請禁絕回民新教,不許。戊戌,苗酋聞國興等降,八寨等城俱復。壬寅,回匪擾烏拉特,杜嘎爾、薩薩布軍合擊之。丙午,援黔湘軍復丹江、凱里等城,賞蘇元春黃馬褂。己酉,以李世忠尋仇斗很,陳國瑞演劇生事,褫世忠職,降國瑞都司,並勒回籍,畀有司管束。辛亥,鄭親王承志有罪,褫爵逮訊。命李鴻章辦日本商約,應寶時、陳欽為幫辦。乙卯,金順乞假守制葬親。不許。己未,滇軍復雲龍。
liù yuè rén xū, tài bái zhòu jiàn. yì yáng děng chù huì fěi píng. jǐ sì, shǎn huí bái yàn hǔ jié xī níng huí zhòng rǎo hé zhōu. gēng wǔ, qián jūn kè yǒng níng zhèn níng guī huà miáo zhài, pò láng dài shuǐ chéng gè dòng zhài. yǐ hài, mìng ruì lín wèi dà xué shì, réng liú liǎng guǎng zǒng dū rèn. jǐ mǎo, fù yáng fěi rǎo shěn qiū rǔ yáng, guān jūn bǔ zhū zhī. xīn sì, yǐ guǎng dōng dào zéi héng xíng, yù chì yán jī. dīng hài, dé zōng shēng yú chún dǐ. wù zǐ, zhèn tiān jīn zāi.
六月壬戌,太白晝見。益陽等處會匪平。己巳,陝回白彥虎結西寧回眾擾河州。庚午,黔軍克永寧、鎮寧、歸化苗寨,破郎岱、水城各峒寨。乙亥,命瑞麟為大學士,仍留兩廣總督任。己卯,阜陽匪擾沈丘、汝陽,官軍捕誅之。辛巳,以廣東盜賊橫行,諭飭嚴緝。丁亥,德宗生於醇邸。戊子,賑天津災。
qiū qī yuè jǐ chǒu shuò, guì jūn jiǎo yuè nán cuàn fěi, kè zhǎng qìng, zhǎn fěi shǒu zhào xióng cái. rén chén, dù gā ěr jūn jiǎo zéi yú bù lā tè, shèng zhī. jiǎ wǔ, yǒng dìng hé fù jué. bǐng shēn, mù tú shàn fù běi shān jiǎo zéi. jīn yùn chāng jūn jiǎo wū lā tè cuàn fěi, shèng zhī. dīng wèi, hé nèi qìn hé jué. yǐ mǎo, chāng tú zéi fěi cuàn rǎo, dōu xìng ā qiǎn jūn jiǎo píng zhī.
秋七月己丑朔,桂軍剿越南竄匪,克長慶,斬匪首趙雄才。壬辰,杜嘎爾軍剿賊於布拉特,勝之。甲午,永定河複決。丙申,穆圖善赴北山剿賊。金運昌軍剿烏拉特竄匪,勝之。丁未,河內沁河決。乙卯,昌圖賊匪竄擾,都興阿遣軍剿平之。
bā yuè rén shēn, yǐ fù dōu tǒng qìng zhì xí fēng zhèng qīn wáng. jiǎ xū, guì jūn kè ān shì zéi zhài, zhuī jiǎo tài yuán cuàn fěi, sū guó hàn fù guǎng dōng qǐ xiáng. dīng chǒu, zhào gè shěng shè jú shōu yǎng liú yù gū guǎ.
八月壬申,以副都統慶至襲封鄭親王。甲戌,桂軍克安世賊寨,追剿太原竄匪,蘇國漢赴廣東乞降。丁丑,詔各省設局收養流寓孤寡。
jiǔ yuè bǐng shēn, gé gāo yóu zhēng liáng bì xí. dīng yǒu, gān jūn kè kāng jiā yá yào ài. qù róng quán fù yī lí. gěi liú míng chuán jiǎ sān yuè. rén yín, yù fèng jí zhěng dùn lì zhì, yán jī dào zéi. mìng ēn xī wǎng shàng hǎi bàn ào guó huàn yuē. dīng wèi, qiáo sōng nián děng huì dǔ hòu jiā lín jué kǒu.
九月丙申,革高郵徵糧弊習。丁酉,甘軍克康家崖要隘。趣榮全赴伊犁。給劉銘傳假三月。壬寅,諭奉、吉整頓吏治,嚴緝盜賊。命恩錫往上海辦奧國換約。丁未,喬松年等會堵侯家林決口。
shì qiū, zhèn shùn zhí gè shǔ jí hé zé děng zhōu xiàn zāi, miǎn pú zhōu bèi shuǐ huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
是秋,賑順直各屬及菏澤等州縣災,免濮州被水、晃州被擾逋賦。
dōng shí yuè wù wǔ shuò, dá ěr jì yǐ chè yíng zòng zéi, chǐ zhí dǎi zhì. mìng cáo kè zhōng jiē tǒng liú míng chuán jūn, fù sù zhōu fáng jiǎo. gēng shēn, yǐ hú nán fěi biàn, mìng lǐ hóng zhāng chá bàn. rén chén, mìng jǐng lián wèi wū lǔ mù qí dōu tǒng. guǐ wèi, zhào miǎn yī lí bèi xié guān lì jūn mín děng zuì. yǐ cān lǐng gòng guǒ ěr jiē tǒng dá ěr jì jūn.
冬十月戊午朔,達爾濟以撤營縱賊,褫職逮治。命曹克忠接統劉銘傳軍,赴肅州防剿。庚申,以湖南匪變,命李鴻章查辦。壬辰,命景廉為烏魯木齊都統。癸未,詔免伊犁被脅官吏軍民等罪。以參領貢果爾接統達爾濟軍。
shí yī yuè guǐ sì, gān jūn kè hé zhōu, yǔ dé yàn děng jiàng. dīng wèi, xī níng huí fěi cuàn wū lā tè jí zhōng wèi, zhāng yào jūn jī tuì zhī. yǐ mǎo, sù zhōu huí fěi fù fàn dūn huáng, wén lín yuán jiǎo zhī.
十一月癸巳,甘軍克河州,禹得彥等降。丁未,西寧回匪竄烏拉特及中衛,張曜軍擊退之。乙卯,肅州回匪復犯敦煌,文麟援剿之。
shí èr yuè xīn wèi, yǔ xiān rú zhāng lǚ xiáng cóng sì wén miào. dīng chǒu, xiāng shān fěi tú céng dà é fú děng zuò luàn, bǔ zhū zhī.
十二月辛未,予先儒張履祥從祀文廟。丁丑,香山匪徒曾大鵝幅等作亂,捕誅之。
shì suì, cháo xiān liú qiú yuè nán rù gòng.
是歲,朝鮮、琉球、越南入貢。
shí yī nián rén shēn chūn zhēng yuè bǐng xū shuò, tíng yán yàn. jǐ chǒu, yǐ jì nián kāi zhì yù jiǎn xíng. wén shuò yǐ qǐ bìng chǐ zhí. xīn mǎo, guì jūn fù yuè nán cóng huà, kè zhèn shān. guǐ sì, gān jūn lián pò gān píng dà bèi píng děng chù zéi lěi, jìn gōng tài zǐ sì. gēng zǐ, qián jūn kè qīng píng huáng píng zhòng ān. xīn chǒu, yuán qián xiāng jūn kè huáng piāo bái bǎo miáo zhài. xīn hài, mìng shì láng chóng hòu tài cháng sì shǎo qīng xià jiā hào zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu.
十一年壬申春正月丙戌朔,停筵宴。己丑,以紀年開秩諭減刑。文碩以乞病褫職。辛卯,桂軍復越南從化,克鎮山。癸巳,甘軍連破甘坪、大貝坪等處賊壘,進攻太子寺。庚子,黔軍克清平、黃平、重安。辛丑,援黔湘軍克黃飄、白堡苗寨。辛亥,命侍郎崇厚、太常寺少卿夏家鎬在總理各國事務衙門行走。
èr yuè gēng shēn, yǔn jiāng sū bàn mǐ shì xíng hé yùn, cáo bái èr liáng réng yóu hǎi yùn. bǐng yín, céng guó fān zú, zèng tài fù. wù chén, chǐ liú míng chuán zhí, yǐ qián gōng réng liú yī děng nán jué. gēng wǔ, qǐ péng yù lín xún yuè zhǎng jiāng shuǐ shī. jiǎ shēn, hòu jiā lín jué kǒu hé lóng. yuè nán fěi shǒu sū guó hàn děng fú zhū. shì yuè, zhèn sì chuān gè shǔ zāi.
二月庚申,允江蘇辦米試行河運,漕白二糧仍由海運。丙寅,曾國藩卒,贈太傅。戊辰,褫劉銘傳職,以前功仍留一等男爵。庚午,起彭玉麟巡閱長江水師。甲申,侯家林決口合龍。越南匪首蘇國漢等伏誅。是月,賑四川各屬災。
sān yuè yǐ yǒu shuò, qián jūn fù zhēn fēng. bǐng xū, gān jūn jiǎo tài zǐ sì huí fěi shī lì, tí dū fù xiān róng xú wén xiù sǐ zhī. chǐ tí dū yáng shì jùn huáng mǎ guà, jiàng cān jiāng. jiǎ wǔ, miǎn dá ěr jì děng zuì, réng chǐ zhí xiào lì. dīng yǒu, yǐ fèng fěi rǎo cháo xiān jìng, yán jī zhī. xīn chǒu, ruì cháng zú.
三月乙酉朔,黔軍復貞豐。丙戌,甘軍剿太子寺回匪失利,提督傅先榮、徐文秀死之。褫提督楊世俊黃馬褂,降參將。甲午,免達爾濟等罪,仍褫職效力。丁酉,以奉匪擾朝鮮境,嚴緝之。辛丑,瑞常卒。
shì chūn, miǎn hú běi huáng bēi zhí lì ān zhōu gān sù hé zhōu děng chù bèi rǎo bū fù.
是春,免湖北黃陂、直隸安州、甘肅河州等處被擾逋賦。
xià sì yuè bǐng chén, huí fěi cuàn dìng biān jìng biān, shǎn jūn jī tuì zhī. jǐ wèi, xī níng huí mù mǎ zhàn áo shǎn huí cuī sān mǐ lā gōu huí mù zhì chéng lín děng, xiān hòu qǐ xiáng. bǐng yín, tíng huái guān chuán bàn huó jì. yù nèi wù fǔ lì qiú zǔn jié. jǐ mǎo, tōng zhèng sī fù shǐ wáng wéi zhēn shū chén xiān yì chéng zhì, xiào sī wéi zé. yǔ yán yì, xún chǐ zhí. shì yuè, miǎn guì zhōu xìng yì děng shǔ bèi rǎo bū fù.
夏四月丙辰,回匪竄定邊、靖邊,陝軍擊退之。己未,西寧回目馬占鰲、陝回崔三、米拉溝回目治成林等,先後乞降。丙寅,停淮關傳辦活計。諭內務府力求撙節。己卯,通政司副使王維珍疏陳先意承志,孝思維則。予嚴議,尋褫職。是月,免貴州興義等屬被擾逋賦。
wǔ yuè jiǎ shēn shuò, rì yǒu shí zhī. miǎn rè hé téng wéi qí mín zū kè sān nián. yǐ yǒu, zì sān yuè chū xún, cí xǐ tài hòu fú yù, yuè yú bù shì cháo. zhì shì, yù shǐ lǐ hóng mó qǐng qín zhào duì. yù zé qí mào mèi, yán chì zhī. guǐ sì, xú zhàn biāo jūn jiǎo sù huí lǚ jié. zuǒ zōng táng hé chéng lù mí tǎng qiān yán, mìng mù tú shàn chá bàn. yǐ wèi, guì zhōu miáo fěi píng, shǎng xí bǎo tián qí dū wèi. bǐng shēn, shǎn huí sòng quán dé děng jiàng. yǔ yī lí xùn nán yǐ gé shàng shū chén fú ēn jì qí juàn shǔ jīng xù jiā děng. gēng zǐ, mìng lǐ hóng zhāng wèi dà xué shì, réng liú zhí lì zǒng dū rèn. yǐ sì, diān jūn kè yǒng píng jí yún nán.
五月甲申朔,日有食之。免熱河騰圍旗民租課三年。乙酉,自三月初旬,慈禧太后弗豫,月餘不視朝。至是,御史李宏謨請勤召對。諭責其冒昧,嚴飭之。癸巳,徐占彪軍剿肅回屢捷。左宗棠劾成祿糜帑遷延,命穆圖善查辦。乙未,貴州苗匪平,賞席寶田騎都尉。丙申,陝回宋全德等降。予伊犁殉難已革尚書陳孚恩暨其眷屬旌恤加等。庚子,命李鴻章為大學士,仍留直隸總督任。乙巳,滇軍克永平及雲南。
liù yuè jiǎ wǔ, zhū fèng biāo zhì shì. mìng wén xiáng wèi dà xué shì, quán qìng xié bàn dà xué shì. dīng mǎo, yù tíng běn nián qiū shěn cháo shěn jù jué. yǐ dān mào qiān xié bàn dà xué shì.
六月甲午,朱鳳標緻仕。命文祥為大學士,全慶協辦大學士。丁卯,諭停本年秋審、朝審句決。以單懋謙協辦大學士。
qiū qī yuè guǐ wèi shuò, diān jūn huì kè xìng yì. jǐ chǒu, miǎn kuò ěr kā lì gòng. zhèn dá mù méng gǔ jí sān shí jiǔ zú bèi zāi bīng mín. wù xū, huí fěi cuàn rǎo níng xià xī lù jí a lā shàn qí, guān jūn jī tuì zhī. jǐ hài, zhí lì chéng jìn ruì mài, yù shǐ biān bǎo quán shū lùn zhī. yù lǐ hóng zhāng qín xù mín yǐn, bǔ jiù piān zāi, wú pù zhāng ruì yīng. gēng zǐ, yǒng dìng hé běi xià xùn yì. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月癸未朔,滇軍會克興義。己丑,免廓爾喀例貢。賑達木蒙古及三十九族被災兵民。戊戌,回匪竄擾寧夏西路及阿拉善旗,官軍擊退之。己亥,直隸呈進瑞麥,御史邊寶泉疏論之。諭李鴻章勤恤民隱,補救偏災,毋鋪張瑞應。庚子,永定河北下汛溢。是月,免湖南晃州被擾逋賦。
bā yuè gēng wǔ, jié jiāng běi cáo mǐ shí wàn yú shí zhèn jī fǔ bèi shuǐ zāi mín. guǐ yǒu, jīn shùn yǐ qiān yán bà, cháng shùn shǔ wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn. xīn sì, yǐ dān mào qiān wèi dà xué shì.
八月庚午,截江北漕米十萬餘石賑畿輔被水災民。癸酉,金順以遷延罷,常順署烏里雅蘇台將軍。辛巳,以單懋謙為大學士。
jiǔ yuè guǐ wèi, diān jūn kè zhào zhōu méng huà bìng dà lǐ shàng xià guān, shǎng yáng yù kē lǐ wéi shù huáng mǎ guà. zuǒ zōng táng yán dì chǎn ruì mài ruì gǔ, yù què zhī. yǐ wèi, cè lì huáng hòu ā lǔ tè shì, zì wáng dà chén yǐ cì tuī ēn jiā lài, bān zhào tiān xià, tán ēn yǒu chà. yǒng dìng hé gōng hé lóng. bǐng wǔ, yǔn péng yù lín qǐ bìng huí jí, réng mìng měi nián xún yuè zhǎng jiāng shuǐ shī. gēng xū, róng quán qǐng lìng qìng fú zhāo fǔ chán mín, yīng lián děng mǎ duì zhù kù ěr kā lǎ wū sū, zhuó mù mín yǒng, yǔn zhī.
九月癸未,滇軍克趙州、蒙化並大理上下關,賞楊玉科、李維述黃馬褂。左宗棠言地產瑞麥瑞穀,諭卻之。乙未,冊立皇后阿魯特氏,自王大臣以次推恩加賚,頒詔天下,覃恩有差。永定河工合龍。丙午,允彭玉麟乞病回籍,仍命每年巡閱長江水師。庚戌,榮全請令慶符招撫纏、民,英廉等馬隊駐庫爾喀喇烏蘇,酌募民勇,允之。
shí yuè dīng sì, gān sù kuì yǒng shǒu fàn féng gāo shān děng fú zhū. jǐ wèi, jiā shang liǎng gōng huáng tài hòu huī hào. wù chén, guǎng xī lóng ān cén xī tǔ fěi, xī lóng miáo fěi píng. rén yín, yù tǒng bīng dà chén yuē shù wěi yuán, zhì sāo rǎo yú xiàn zhě zuì. yǔn gōng qīn wáng qǐng, fù jūn jī chù jiù zhì. bǐng zǐ, hé jǐng yōu miǎn, yǐ zhāng shù shēng shǔ liǎng jiāng zǒng dū.
十月丁巳,甘肅潰勇首犯馮高山等伏誅。己未,加上兩宮皇太后徽號。戊辰,廣西隆安、岑溪土匪,西隆苗匪平。壬寅,諭統兵大臣約束委員,治騷擾逾限者罪。允恭親王請,復軍機處舊制。丙子,何璟憂免,以張樹聲署兩江總督。
shí yī yuè yǐ yǒu, cháo xiān fěi chuán yuè jìng qīn rǎo, dōu xìng ā děng shuǐ shī jī jiǎo zhī. huí fěi rǎo hā mì dōng shān, guān jūn jiǎo shèng zhī. jìn diàn tíng xiāng huì kǎo shì qǐng tuō mào tì. jǐ mǎo, qióng zhōu tǔ fěi píng, zhū fěi shǒu hé yà wàn děng. xīn mǎo, diān jūn jiǎo guǎn yì děng jù fěi, yí dōng yí nán sù qīng. yǐ wèi, sù huí cuàn zā sà kè hàn gè qí, guān jūn jī zǒu zhī. qián jūn huì kè xīn chéng. xià jiāng miáo fěi luàn, zhāng wén dé jūn jiǎo chú zhī. quán qián dǐ dìng. bǐng shēn, niǎn fěi cuàn rǎo tài hú, shuǐ shī jiǎo píng zhī. yǔn jūn mín rù gē lǎo huì zhě zì shǒu miǎn zuì. dīng yǒu, shēn jìn gè shěng zhǒng yīng sù. xīn chǒu, liú jǐn táng děng jūn jiǎo huí fěi, dà jié. dīng wèi, shǎn jūn jiǎo shǎn běi èr dào hé děng chù cuàn fěi, tiǎn zhī. lǐ hóng zhāng zòu shè zhāo shāng jú, shì bàn lún chuán fēn yùn jiāng zhè cáo liáng.
十一月乙酉,朝鮮匪船越境侵擾,都興阿等水師緝剿之。回匪擾哈密東山,官軍剿勝之。禁殿廷、鄉、會考試請託冒替。己卯,瓊州土匪平,誅匪首何亞萬等。辛卯,滇軍剿館驛等踞匪,迤東、迤南肅清。乙未,肅回竄紥薩克汗各旗,官軍擊走之。黔軍會克新城。下江苗匪亂,張文德軍剿除之。全黔底定。丙申,捻匪竄擾太湖,水師剿平之。允軍民入哥老會者自首免罪。丁酉,申禁各省種罌粟。辛丑,劉錦棠等軍剿回匪,大捷。丁未,陝軍剿陝北二道河等處竄匪,殄之。李鴻章奏設招商局,試辦輪船分運江、浙漕糧。
shí èr yuè jǐ wèi, zhù cáng bāng bàn dé tài zuò shì chǐ zhí huí qí. bǐng chén, yù lì bù bīng bù lǐ fān yuàn, qīn zhèng hòu, gè shǔ yǒu qǐng zhǐ jí jūn wù zhé piàn, jūn yòng hàn wén. dīng mǎo, shì tián xìng shù huí. bǐng zǐ, zuǒ zōng táng qǐ bìng, wēn zhǐ bù xǔ, jǐ mǎo, xiá jì tài miào.
十二月己未,駐藏幫辦德泰坐事褫職回旗。丙辰,諭吏部、兵部、理藩院,親政後,各署有請旨及軍務摺片,均用漢文。丁卯,釋田興恕回。丙子,左宗棠乞病,溫旨不許,己卯,祫祭太廟。
shì suì, cháo xiān rù gòng.
是歲,朝鮮入貢。
shí èr nián guǐ yǒu chūn zhēng yuè xīn sì shuò. guǐ wèi, guān jūn jī huí fěi yú nà mǎ tè jí gàn zhāo, bài zhī. bǐng xū, yǐ lǐ zōng xī wèi liǎng jiāng zǒng dū, jiān tōng shāng dà chén. xīn chǒu, chéng lù yǐ kē juān wū pàn, chǐ zhí dǎi wèn, qù jīn shùn jiē tǒng qí jūn. jiǎ chén, diān jūn kè dà lǐ, huí qiú dù wén xiù yáng róng cài tíng dòng děng fú zhū. shǎng cén yù yīng huáng mǎ guà qí dū wèi shì zhí, kāi fù liú yuè zhāo chù fēn, shǎng yáng yù kē qí dū wèi. yǐ sì, liǎng gōng huáng tài hòu yǐ qīn zhèng jiè qī, yì zhǐ miǎn shàng qí chéng jiā fǎ, jiǎng qiú yòng rén xíng zhèng, wú huāng diǎn xué. xù tíng chén jí zhōng wài chén gōng gōng zhōng jǐn zhí, hóng jì jiān nán. bǐng wǔ, shàng qīn zhèng, zhào kè zūn cí xùn, jìng tiān fǎ zǔ, qín zhèng ài mín. jǐ yǒu, yù nèi wù fǔ hé shí zǔn jié, yú suì fèi liù shí wàn wài, bù dé jiè zhī.
十二年癸酉春正月辛巳朔。癸未,官軍擊回匪於那瑪特吉幹昭,敗之。丙戌,以李宗羲為兩江總督,兼通商大臣。辛丑,成祿以苛捐誣叛,褫職逮問,趣金順接統其軍。甲辰,滇軍克大理,回酋杜文秀、楊榮、蔡廷棟等伏誅。賞岑毓英黃馬褂、騎都尉世職,開復劉岳昭處分,賞楊玉科騎都尉。乙巳,兩宮皇太后以親政屆期,懿旨勉上「祇承家法,講求用人行政,毋荒典學」。勖廷臣及中外臣工「公忠盡職,宏濟艱難」。丙午,上親政,詔「恪遵慈訓,敬天法祖,勤政愛民」。己酉,諭內務府核實撙節,於歲費六十萬外,不得借支。
èr yuè gēng xū shuò, jūn jī dà chén liù bù jiǔ qīng huì yì huáng yùn liǎng hé bàn fǎ. yù lǐ hóng zhāng xī xīn chóu bàn zòu wén. xià zhào xiū shěng, qiú zhí yán. yù zhí shěng jǔ xián cái, dù qīn dù. wù wǔ, jiā shang liǎng gōng huáng tài hòu huī hào, yì rì bān zhào tán ēn yǒu chà. liú jǐn táng jūn kè dà tōng xiàng yáng bǎo. gēng wǔ, yǐ yè dōng líng, mìng dūn qīn wáng děng liú jīng bàn shì. yǐ hài, jīn shùn jūn dǐ sù zhōu jiǎo huí fěi, bài zhī.
二月庚戌朔,軍機大臣、六部九卿會議黃、運兩河辦法。諭李鴻章悉心籌辦奏聞。下詔修省,求直言。諭直省舉賢才,杜侵蠹。戊午,加上兩宮皇太后徽號,翌日頒詔覃恩有差。劉錦棠軍克大通向陽堡。庚午,以謁東陵,命惇親王等留京辦事。乙亥,金順軍抵肅州剿回匪,敗之。
sān yuè guǐ wèi, shàng fèng liǎng gōng huáng tài hòu yè dōng líng. dīng hài, huí luán. miǎn bì lù jīng guò běn nián é fù. jǐ chǒu, dà tōng bā yàn róng gé jí wǔ gōng sā lā gè huí zhòng jiàng. xī níng fěi shǒu mǎ guì yuán děng fú zhū. gēng yín, shàng fèng liǎng gōng huáng tài hòu hái gōng. bǐng shēn, huí fěi bái yàn hǔ děng cuàn gān zhōu. mìng yì dìng gè guó gōng shǐ jìn jiàn lǐ jié. róng quán qǐ bìng, bù xǔ. gēng zǐ, yǐ yīng lián wèi tǎ ěr bā hā tái cān zàn dà chén. dīng wèi, diān jūn kè shùn níng.
三月癸未,上奉兩宮皇太后謁東陵。丁亥,迴鑾。免蹕路經過本年額賦。己丑,大通、巴燕戎格及五工撒拉各回眾降。西寧匪首馬桂源等伏誅。庚寅,上奉兩宮皇太后還宮。丙申,回匪白彥虎等竄甘州。命議定各國公使覲見禮節。榮全乞病,不許。庚子,以英廉為塔爾巴哈台參贊大臣。丁未,滇軍克順寧。
shì chūn, miǎn jiāng sū pī zhōu shǎn xī fū zhōu děng shǔ bèi rǎo bū fù.
是春,免江蘇邳州、陝西鄜州等屬被擾逋賦。
xià sì yuè yǐ mǎo, shè lián zhōu běi hǎi guān. bǐng chén, rì běn huàn yuē chéng. yǐ chǒu, huí fěi cuàn a lā shàn qí jí ā bì ěr mǐ tè, yù dìng ān qiǎn jūn huì fáng bīng jiā jī. jǐ sì, guān jūn kè sù zhōu tǎ ěr wān zéi cháo.
夏四月乙卯,設廉州北海關。丙辰,日本換約成。乙丑,回匪竄阿拉善旗及阿畢爾米特,諭定安遣軍會防兵夾擊。己巳,官軍克肅州塔爾灣賊巢。
wǔ yuè gēng yín, diān jūn kè yún zhōu. dīng yǒu, yǔn gè guó gōng shǐ jìn jiàn. guǐ mǎo, chéng lù jiāo xíng bù zhì zuì. bǐng wǔ, mìng chéng ruì shǔ wū lǔ mù qí tí dū.
五月庚寅,滇軍克雲州。丁酉,允各國公使覲見。癸卯,成祿交刑部治罪。丙午,命成瑞署烏魯木齊提督。
liù yuè rén zǐ, shàng xìng yíng tái, rì shǐ fù dǎo zhǒng chén é shǐ wō liáng gā lī měi shǐ lòu fěi dí yīng shǐ wēi tuǒ mǎ fǎ shǐ rè fú lī hé shǐ fèi guǒ sūn jìn jiàn yú zǐ guāng gé, chéng dì guó shū. gēng shēn, yán qù jīn shùn chū guān. dīng mǎo, gān jūn fù xún huà, fěi mù mǎ yù lián děng fú zhū.
六月壬子,上幸瀛台,日使副島種臣、俄使倭良嘎哩、美使鏤斐迪、英使威妥瑪、法使熱福哩、荷使費果蓀覲見於紫光閣,呈遞國書。庚申,嚴趣金順出關。丁卯,甘軍復循化,匪目馬玉連等伏誅。
rùn liù yuè jiǎ shēn, lǐ hóng zhāng fù chén huáng yùn liǎng hé huái xú gù dào nán fù, qǐng réng hǎi yùn. qí jiù hé hé dì, zhuó liàng shēng kè. yì xíng. bǐng xū, zhū fèng biāo zú. diān jūn kè téng yuè, yǔ cén yù yīng yī děng qīng chē dū wèi, shǎng liú yuè zhāo huáng mǎ guà, yáng yù kē yī děng qīng chē dū wèi. yǐ yún nán jūn xìng shí yǒu bā nián, jùn xiàn duō wèi zéi róu lìn, zhào miǎn shí yī nián yǐ qián jī qiàn liáng fù, bìng yǒng yuǎn tíng zhēng jì jūn lí gǔ. yù liú yuè zhāo shèn xuǎn mù lìng, chá lì ān mín. jiǎ wǔ, jīng jī jiǔ yǔ, shàng qí qíng. bǐng shēn, zhào chá gè shěng mǔ juān lí juān jí dīng cáo wéi zhì zhě, cì dì huō chú. gēng zǐ, gān jūn jiǎo bái yàn hǔ děng yú dūn huáng, shī lì, fù jiāng lǐ tiān hé děng sǐ zhī. yǒng dìng hé jué. miǎn ā ěr tài wū liáng hǎi qī qí gòng diāo.
閏六月甲申,李鴻章覆陳黃、運兩河淮、徐故道難復,請仍海運。其舊河涸地,酌量升課。議行。丙戌,朱鳳標卒。滇軍克騰越,予岑毓英一等輕車都尉,賞劉岳昭黃馬褂,楊玉科一等輕車都尉。以雲南軍興十有八年,郡縣多為賊蹂躪,詔免十一年以前積欠糧賦,並永遠停徵濟軍釐穀。諭劉岳昭慎選牧令,察吏安民。甲午,京畿久雨,上祈晴。丙申,詔查各省畝捐、釐捐及丁漕違制者,次第豁除。庚子,甘軍剿白彥虎等於敦煌,失利,副將李天和等死之。永定河決。免阿爾泰烏梁海七旗貢貂。
qiū qī yuè xīn hài, guì jūn jiǎo xī lín xī lóng fěi, píng zhī. jiǎ zǐ, zhèn shùn tiān zāi. shì yuè, miǎn shān dōng qīng chéng bèi shuǐ xīn jiù é fù.
秋七月辛亥,桂軍剿西林、西隆匪,平之。甲子,賑順天災。是月,免山東青城被水新舊額賦。
bā yuè dīng chǒu shuò, dōu xìng ā qǐ bìng, wèi liú zhī. xīn sì, zhí lì yùn hé dī jué. róng quán fù yǐ bìng qǐ miǎn, bù xǔ. fù hé yǒu zuì chǐ zhí. wù zǐ, bái yàn hǔ děng xiàn mǎ lián jǐng yíng bǎo. zhào liú yuè zhāo rù jìn, yǐ cén yù yīng jiān shǔ yún guì zǒng dū. rén chén, bái yàn hǔ děng wéi hā mì, fàn bā lǐ kūn, guān jūn shī lì. yǐ wèi, yù jǐng lián dū jūn fù yuán, diào xī lún wèi wū lǔ mù qí lǐng duì dà chén, yǐ míng chūn wèi hā mì bāng bàn dà chén. shì yuè, zhèn zhí lì gè shǔ yǒng shùn fǔ shǔ jì gōng ān shuǐ zāi.
八月丁丑朔,都興阿乞病,慰留之。辛巳,直隸運河堤決。榮全復以病乞免,不許。富和有罪褫職。戊子,白彥虎等陷馬蓮井營堡。召劉岳昭入覲,以岑毓英兼署雲貴總督。壬辰,白彥虎等圍哈密,犯巴里坤,官軍失利。乙未,諭景廉督軍赴援,調錫綸為烏魯木齊領隊大臣,以明春為哈密幫辦大臣。是月,賑直隸各屬、永順府屬暨公安水災。
jiǔ yuè bǐng yín, mìng jūn jī dà chén huì xíng bù shěn nǐ chéng lù zuì. guǐ yǒu, yǒng dìng hé hé lóng.
九月丙寅,命軍機大臣會刑部審擬成祿罪。癸酉,永定河合龍。
dōng shí yuè bǐng zǐ shuò, yù shǐ shěn huái shū qǐng huǎn xiū yuán míng yuán. yù lìng nèi wù fǔ jǐn zhì ān yòu gōng wèi zhù bì diàn yǔ, yú miǎn xìng xiū. jǐ hài, guān jūn kè sù zhōu, fěi nì mǎ wén lù fú zhū. shàng yì liǎng gōng huáng tài hòu hè jié. gēng zǐ, lùn gōng, mìng zuǒ zōng táng yǐ shǎn gān zǒng dū xié bàn dà xué shì, jiā yī děng qīng chē dū wèi fù jīn shùn zhí, shǎng hái huáng mǎ guà yǔ xú zhàn biāo mù tú shàn yún qí wèi.
冬十月丙子朔,御史沈淮疏請緩修圓明園。諭令內務府僅治安佑宮為駐蹕殿宇,餘免興修。己亥,官軍克肅州,匪逆馬文祿伏誅。上詣兩宮皇太后賀捷。庚子,論功,命左宗棠以陝甘總督協辦大學士,加一等輕車都尉;復金順職,賞還黃馬褂;予徐占彪、穆圖善雲騎尉。
shí yī yuè jǐ wèi, yuè nán wáng shū qǐng huì jiǎo hé yáng xìng huà shān xī xuān guāng biān dì zhū fěi. yù liú zhǎng yòu féng zi cái yì zòu. xīn yǒu, fǎ yuè gòu xìn, fǎ bīng pò hé nèi shěng chéng, yuè fěi rǎo běi níng. yuè rén qiú yuán. yù ruì lín chì jūn yóu qīn zhōu chū guān, huì guì jūn yuán jiǎo zhī. jiǎ zǐ, yù shǐ wú kě dú qǐng jiāng chéng lù míng zhèng diǎn xíng. jǐ sì, cén yù yīng zòu zhěng dùn lì zhì yíng wǔ, bìng qǐng chè yǒng tíng juān, zì yún nán shǐ. zhào jiā zhī. gēng wǔ, shū jùn yùn hé. rén shēn, chéng lù lùn zhǎn. wú kě dú zuò cì tīng cháo zhèng jiàng diào.
十一月己未,越南王疏請會剿河陽、興化、山西、宣光邊地諸匪。諭劉長佑、馮子材議奏。辛酉,法、越構釁,法兵破河內省城,越匪擾北寧。越人求援。諭瑞麟飭軍由欽州出關,會桂軍援剿之。甲子,御史吳可讀請將成祿明正典刑。己巳,岑毓英奏整頓吏治營伍,並請撤勇停捐,自雲南始。詔嘉之。庚午,疏濬運河。壬申,成祿論斬。吳可讀坐刺聽朝政降調。
shí èr yuè jiǎ shēn, huí fěi cuàn rǎo wū liáng hǎi děng bù, xī lún jūn zhuī jiǎo, bài zhī. wù zǐ, yǐ mó kān shùn tiān jǔ rén xú jǐng chūn shì juǎn huāng miù, kǎo guān shàng shū quán qìng dōu yù shǐ hú jiā yù děng jiàng chù yǒu chà. xīn mǎo, mìng é lēi hé bù fù wū lǐ yǎ sū tái chá bàn shì jiàn. bǐng shēn, shǎng gù tí dū liú sōng shān yī děng qīng chē dū wèi. mìng zhāng yào jīn shùn fēn jūn xī jìn. rén yín, yǐ cí xǐ huáng tài hòu sì xún qìng diǎn, tuī ēn jìn zhī wáng gōng jí zhōng wài dà chén, lài xù yǒu chà.
十二月甲申,回匪竄擾烏梁海等部,錫綸軍追剿,敗之。戊子,以磨勘順天舉人徐景春試卷荒謬,考官尚書全慶、都御史胡家玉等降黜有差。辛卯,命額勒和布赴烏里雅蘇台查辦事件。丙申,賞故提督劉松山一等輕車都尉。命張曜、金順分軍西進。壬寅,以慈禧皇太后四旬慶典,推恩近支王公及中外大臣,賚敘有差。
shì suì, cháo xiān rù gòng.
是歲,朝鮮入貢。
shí sān nián jiǎ xū chūn zhēng yuè yǐ sì shuò, tíng yán yàn. jiǎ yín, xiāng jūn jiǎo gǔ zhōu miáo fěi, píng zhī. bǐng chén, mìng biān xiū zhāng yīng lín jiǎn tǎo wáng qìng qí zhí hóng dé diàn. xīn yǒu, yǐ liú kūn yī hú jiā yù hù cān, jiàng kūn yī sān pǐn dǐng dài, chǐ zhí liú rèn, jiā yù juān wǔ jí diào yòng. guǐ hài, yù zhú dōng míng zhǎng dī. jǐ sì, guān jūn yuán shā shān zǐ jī huí fěi, shèng zhī, shǎng fú zhū lī huáng mǎ guà.
十三年甲戌春正月乙巳朔,停筵宴。甲寅,湘軍剿古州苗匪,平之。丙辰,命編修張英麟、檢討王慶祺直弘德殿。辛酉,以劉坤一、胡家玉互參,降坤一三品頂帶,褫職留任,家玉鐫五級調用。癸亥,諭築東明長堤。己巳,官軍援沙山子擊回匪,勝之,賞福珠哩黃馬褂。
èr yuè jǐ mǎo, huí fěi rǎo bā lǐ kūn jìng, míng chūn děng huì jiǎo zhī. bǐng shēn, yǐ fǎ qǔ yuè nán dì, yuè fěi rǎo shān xī, bī diān jiāng, yù cén yù yīng bù shǔ biān fáng. jìn jīng shī sī zhù. dīng yǒu, shàng fèng liǎng gōng yè xī líng.
二月己卯,回匪擾巴里坤境,明春等會剿之。丙申,以法取越南地,越匪擾山西,偪滇疆,諭岑毓英部署邊防。禁京師私鑄。丁酉,上奉兩宮謁西陵。
sān yuè jiǎ chén, hái gōng. yǐ sì, zhèn fèng tiān zāi mín. bǐng wǔ, mìng bǎo yún xié bàn dà xué shì. jǐ yǒu, xiū hǎi níng shí táng. xīn yǒu, lùn sù qīng guì zhōu gōng, fù táo mào lín tí dū, shǎng tí dū hé shì huá děng shì zhí. xīn wèi, rì běn bīng jiàn pō shà mén, yù shěn bǎo zhēn tǒng bīng lún wǎng, xiāng jī chóu bàn. mìng lǐ hóng zhāng yǔ mì lǔ gōng shǐ huì yì huá gōng shì yí.
三月甲辰,還宮。乙巳,賑奉天災民。丙午,命寶鋆協辦大學士。己酉,修海寧石塘。辛酉,論肅清貴州功,復陶茂林提督,賞提督何世華等世職。辛未,日本兵艦泊廈門,諭沈葆楨統兵輪往,相機籌辦。命李鴻章與秘魯公使會議華工事宜。
xià sì yuè jiǎ xū, zhào bō tǎng shí wàn fǔ xù wū lǐ yǎ sū tái zāi rǎo bù luò. dīng chǒu, shàng xìng yíng tái. dān mào qiān yīn bìng qǐ xiū, yǔn zhī. jìn jiàn é shǐ bù cè děng yú zǐ guāng gé. xīn sì, shàng xìng yuán míng yuán hái gōng. guǐ wèi, mǎ nà sī huí fěi fàn kuí tún děng chù, guān jūn jìn jiǎo shī lì, jǐng lián bīng yuán zhī. bǐng xū, rì běn bīng chuán dǐ tái wān dēng àn, yǔ shēng fān xún xìn. mìng shěn bǎo zhēn bàn hǎi fáng, jiān lǐ gè guó shì wù dà chén, jiāng guǎng yán hǎi gè kǒu lún chuán, yǐ shí diào qiǎn. xīn mǎo, cháng shùn yuán shì chǐ zhí, mìng é lēi hé bù wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, qìng chūn wèi chá hā ěr dōu tǒng, tuō lún bù wèi kē bù duō cān zàn dà chén. dīng yǒu, cì lù rùn xiáng děng sān bǎi sān shí qī rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. xīn chǒu, jǐng lián zài qǐ bìng, bù xǔ.
夏四月甲戌,詔撥帑十萬撫恤烏里雅蘇台災擾部落。丁丑,上幸瀛台。單懋謙因病乞休,允之。覲見俄使布策等於紫光閣。辛巳,上幸圓明園還宮。癸未,瑪那斯回匪犯奎屯等處,官軍進剿失利,景廉兵援之。丙戌,日本兵船抵台灣登岸,與生番尋釁。命沈葆楨辦海防,兼理各國事務大臣,江、廣沿海各口輪船,以時調遣。辛卯,常順緣事褫職,命額勒和布為烏里雅蘇台將軍,慶春為察哈爾都統,托倫布為科布多參贊大臣。丁酉,賜陸潤庠等三百三十七人進士及第出身有差。辛丑,景廉再乞病,不許。
wǔ yuè rén yín shuò, fǎ yuè hé yì dìng, yù biān jiāng ān jí nèi qiān nán mín. rén zǐ, shàng xìng yuán míng yuán hái gōng. rì běn gōng tái wān fān shè. dīng sì, yǐ cí xǐ tài hòu shèng jié, yǔ zài jīng qí guān liù shí yǐ shàng zhě ēn shǎng, tíng běn nián qiū shěn cháo shěn rén fàn jù jué. jǐ wèi, huì xīng jiàn. yǐ chǒu, zhào zhèn fèng tiān zāi mín. bǐng chén, yǔn shěn bǎo zhēn qǐng, jiàn tái wān hǎi kǒu pào tái, fǔ fān shè, chè pí bīng. wù chén, rì běn shī chuán yóu yì fú jiàn gè hǎi kǒu. rì shǐ liǔ yuán qián guāng yǔ zǒng shǔ wáng dà chén shāng tái wān bīng shì.
五月壬寅朔,法、越和議定,諭邊將安輯內遷難民。壬子,上幸圓明園還宮。日本攻台灣番社。丁巳,以慈禧太后聖節,予在京旗官六十以上者恩賞,停本年秋審、朝審人犯句決。己未,彗星見。乙丑,詔賑奉天災民。丙辰,允沈葆楨請,建台灣海口炮台,撫番社,撤疲兵。戊辰,日本師船游弋福建各海口。日使柳原前光與總署王大臣商台灣兵事。
liù yuè yǐ hài, yù chì zǒng bīng sūn kāi huá jiē bàn shà mén fáng wù. jǐ mǎo, zhào yáng yuè bīn céng guó quán yán jìng míng zhào dé zhé dīng rì chāng bào chāo jiǎng yì lǐ guō sōng dào lái jīng. rén wǔ, wū suǒ zhài jiàng zhòng fù pàn, diān jūn jiǎo píng zhī. guǐ wèi, yǔn lǐ hóng zhāng qǐng, yǐ xú zhōu táng dìng kuí jūn dù hǎi fù tái. yǐ yǒu, yù hù bù zǔn jié bù jí zhī xū, yù chóu hǎi fáng jīng fèi. yù shěn bǎo zhēn bù shǔ nán běi lù fáng shǒu. dīng yǒu, mìng wēng tóng hé réng zhí hóng dé diàn.
六月乙亥,諭飭總兵孫開華接辦廈門防務。己卯,召楊岳斌、曾國荃、閻敬銘、趙德轍、丁日昌、鮑超、蔣益澧、郭嵩燾來京。壬午,烏索寨降眾復叛,滇軍剿平之。癸未,允李鴻章請,以徐州唐定奎軍渡海赴台。乙酉,諭戶部撙節不急之需,豫籌海防經費。諭沈葆楨部署南北路防守。丁酉,命翁同龢仍直弘德殿。
qiū qī yuè dīng wèi, lǐ hè nián qǐng mǐn shěng lù lù xuǎn lì liàn jūn, yì xíng. gēng xū, mǎ nà sī huí fěi fàn xī hú, guān jūn jī tuì zhī. rén zǐ, mìng zuǒ zōng táng wèi dà xué shì, réng liú shǎn gān zǒng dū rèn, jǐng lián wèi qīn chà dà chén, dū bàn xīn jiāng jūn wù, jīn shùn bāng bàn jūn wù. gēng shēn, jìn jiàn bǐ shǐ xiè ēn shī děng yú zǐ guāng gé. jiǎ zǐ, nèi wù fǔ dà chén guì bǎo yǐ rèn láng zhōng shí, yú zhī fǔ lǐ guāng zhāo bào xiào mù zhí, qī wǎng zòu chén, yán yì chǐ zhí. yǐ chǒu, mǎ zéi xiàn níng gǔ tǎ, xuán fù zhī. yǔn fú jiàn jūn xiǎng jiè yòng yáng kuǎn èr bǎi wàn, yóu hǎi guān shuì fēn nián dǐ hái. jǐ sì, tíng xiū yuán míng yuán gōng chéng. gēng wǔ, yù zé gōng qīn wáng zhào duì shī yí, duó qīn wáng shì xí, jiàng jùn wáng, réng wèi jūn jī dà chén, bìng gé zài chéng bèi lēi jùn wáng xián. bái yàn hǔ děng fàn jì mù sà, guān jūn jī bài zhī.
秋七月丁未,李鶴年請閩省陸路選立練軍,議行。庚戌,瑪納斯回匪犯西湖,官軍擊退之。壬子,命左宗棠為大學士,仍留陝甘總督任,景廉為欽差大臣,督辦新疆軍務,金順幫辦軍務。庚申,覲見比使謝恩施等於紫光閣。甲子,內務府大臣貴寶以任郎中時,於知府李光昭報效木植,欺罔奏陳,嚴議褫職。乙丑,馬賊陷寧古塔,旋復之。允福建軍餉借用洋款二百萬,由海關稅分年抵還。己巳,停修圓明園工程。庚午,諭責恭親王召對失儀,奪親王世襲,降郡王,仍為軍機大臣,並革載澂貝勒郡王銜。白彥虎等犯濟木薩,官軍擊敗之。
bā yuè xīn wèi shuò, yì zhǐ fù gōng qīn wáng shì xí jí zài chéng jué xián, xùn miǎn zhī. yù xiū qì sān hǎi gōng chéng, lì qiú zǔn jié. bǐng xū, hé nán huáng. wù zǐ, lǐ guāng zhāo lùn zhǎn. gēng yín, yù gè shěng zhěng dùn bǔ wù. yǐ wèi, mìng zuǒ zōng táng dū bàn xī zhēng liáng tái zhuǎn yùn shì yí, yǐ nèi gé xué shì yuán bǎo héng wèi bāng bàn. zhào gè shěng zhuó cái lí jú, jìn zhǒng yīng sù. dīng yǒu, shàng xìng nán yuàn. wù xū, yuè yù qián wáng dà chén gān qīng mén shì wèi shè. jǐ hài, shàng xíng wéi.
八月辛未朔,懿旨復恭親王世襲及載澂爵銜,訓勉之。諭修葺三海工程,力求撙節。丙戌,河南蝗。戊子,李光昭論斬。庚寅,諭各省整頓捕務。乙未,命左宗棠督辦西征糧台轉運事宜,以內閣學士袁保恆為幫辦。詔各省酌裁釐局,禁種罌粟。丁酉,上幸南苑。戊戌,閱御前王大臣、乾清門侍衛射。己亥,上行圍。
jiǔ yuè gēng zǐ shuò, shàng xìng liàng yīng tái, sā wéi. xīn chǒu, shàng xìng liàng yīng tái, yuè shén jī yíng bīng. rén yín, yuè wáng dà chén shì wèi děng shè. dīng wèi, ruì lín zú, yǐ yīng hàn wèi liǎng guǎng zǒng dū. gēng xū, rì běn xù qiǎn dà jiǔ bǎo lì tōng lái, yǔ zǒng shǔ wáng dà chén lùn tái wān fān shè bīng shì. bǐng chén, níng gǔ tǎ fěi shǒu wáng wén shuān fú zhū. xīn yǒu, wáng dà chén yǔ rì shǐ chéng yì, tuì bīng huí guó, gěi rì běn nán mín xù jīn jí tái wān jūn fèi gòng wǔ shí wàn. yǐ chǒu, jiǎ zhēn zú. bǐng yín, yù lǐ hóng zhāng děng yú zǒng shǔ tiáo zòu hǎi fáng liàn bīng jiǎn qì zào chuán chóu xiǎng yòng rén chí jiǔ zhū shì, xiáng yì yǐ wén.
九月庚子朔,上幸晾鷹台,撒圍。辛丑,上幸晾鷹台,閱神機營兵。壬寅,閱王大臣、侍衛等射。丁未,瑞麟卒,以英翰為兩廣總督。庚戌,日本續遣大久保利通來,與總署王大臣論台灣番社兵事。丙辰,寧古塔匪首王文拴伏誅。辛酉,王大臣與日使成議,退兵回國,給日本難民恤金及台灣軍費共五十萬。乙丑,賈楨卒。丙寅,諭李鴻章等於總署條奏海防、練兵、簡器、造船、籌餉、用人、持久諸事,詳議以聞。
shí yuè xīn wèi, yǐ cí xǐ huáng tài hòu sì xún wàn shòu, fù liú míng chuán tí dū. jǐ mǎo, shàng qìng hè lǐ chéng, shǎng fèi yuán zhí xián, miǎn wáng gōng wén wǔ guān chù fēn, yú jìn xù yǒu chà. gēng chén, xù guǎng dōng jù zāi. guǐ sì, mìng guǎng shòu xià tóng shàn fù shǎn xī chá shì. jǐ hài, shàng bù yù, mìng lǐ hóng zǎo dài yuè zhāng zòu.
十月辛未,以慈禧皇太后四旬萬壽,復劉銘傳提督。己卯,上慶賀禮成,賞廢員職銜,免王公、文武官處分,餘進敘有差。庚辰,恤廣東颶災。癸巳,命廣壽、夏同善赴陝西查事。己亥,上不豫,命李鴻藻代閱章奏。
shí yī yuè jiǎ chén, mìng gōng qīn wáng dài shàn pī dá qīng wén zhé jiàn. dīng wèi, zhèn xú hǎi shuǐ zāi. jǐ yǒu, mìng nèi wài zòu dú chéng liǎng gōng pī lǎn. yǐ bǎo yún wèi dà xué shì. rén zǐ, rì běn tuì bīng. guǐ chǒu, dōng zhì, sì tiān yuán qiū, qiǎn chún qīn wáng dài. bān bù tǎng bǎi wǔ shí wàn zhú shí zhuāng hù dī gōng. jiǎ yín, shàng yǐ liǎng gōng diào hù kāng jí, chóng shàng huī hào, zhào xíng bù jí gè shěng zuì fàn fēn bié jiǎn děng. gēng shēn, yì xíng hé nán liàn jūn. jiǎ zǐ, yǐ shí zhuāng hù dī nán jiù, yǔn dīng bǎo zhēn qǐng, yú jiǎ zhuāng yī dài jiàn bà zhú dī.
十一月甲辰,命恭親王代繕批答清文摺件。丁未,賑徐、海水災。己酉,命內外奏牘呈兩宮披覽。以寶鋆為大學士。壬子,日本退兵。癸丑,冬至,祀天圜丘,遣醇親王代。頒部帑百五十萬築石莊戶堤工。甲寅,上以兩宮調護康吉,崇上徽號,詔刑部及各省罪犯分別減等。庚申,議行河南練軍。甲子,以石莊戶堤難就,允丁寶楨請,於賈莊一帶建壩築堤。
shí èr yuè xīn wèi, zhào juān miǎn yún nán bèi rǎo huāng dì qián liáng shí nián. jiǎ xū, lǐ zōng xī bìng miǎn, yǐ liú kūn yī shǔ liǎng jiāng zǒng dū. shàng jí dà jiàn, bēng yú yǎng xīn diàn, nián shí jiǔ.
十二月辛未,詔蠲免雲南被擾荒地錢糧十年。甲戌,李宗羲病免,以劉坤一署兩江總督。上疾大漸,崩於養心殿,年十九。
cí ān huáng tài hòu cí xǐ huáng tài hòu zhào dūn qīn wáng yì cóng gōng qīn wáng yì chún qīn wáng yì xuān, fú jùn wáng yì huì huì jùn wáng yì xiáng, bèi lēi zài zhì zài chéng, gōng yì mó, yù qián dà chén bó yàn nè mó hù yì kuāng jǐng shòu, jūn jī dà chén bǎo yún shěn guì fēn lǐ hóng zǎo, nèi wù fǔ dà chén yīng guì chóng lún kuí líng róng lù míng shàn guì bǎo wén xī, zhí hóng dé diàn xú tóng wēng tóng hé wáng qìng qí, nán shū fáng huáng yù pān zǔ yīn sūn yí jīng xú fǔ zhāng jiā xiāng rù fèng yì zhǐ, yǐ chún qīn wáng zhī zǐ chéng jì wén zōng wèi sì huáng dì.
慈安皇太后、慈禧皇太后召惇親王奕誴、恭親王奕、醇親王奕譞,孚郡王奕譓、惠郡王奕詳,貝勒載治、載澂,公奕謨,御前大臣伯彥訥謨祜、奕劻、景壽,軍機大臣寶鋆、沈桂芬、李鴻藻,內務府大臣英桂、崇綸、魁齡、榮祿、明善、貴寶、文錫,直弘德殿徐桐、翁同龢、王慶祺,南書房黃鈺、潘祖蔭、孫詒經、徐郙、張家驤入奉懿旨,以醇親王之子承繼文宗為嗣皇帝。
guāng xù yuán nián èr yuè wù zǐ, huáng hòu ā lǔ tè shì bēng. sān yuè jǐ hài, shàng zūn shì yuē jì tiān kāi yùn shòu zhōng jū zhèng bǎo dà dìng gōng shèng zhì chéng xiào xìn mǐn gōng kuān yì huáng dì, miào hào mù zōng. wǔ nián sān yuè gēng wǔ, zàng huì líng.
光緒元年二月戊子,皇后阿魯特氏崩。三月己亥,上尊諡曰繼天開運受中居正保大定功聖智誠孝信敏恭寬毅皇帝,廟號穆宗。五年三月庚午,葬惠陵。
lùn yuē: mù zōng chōng líng jí zuò, mǔ hòu chuí lián. guó yùn zhōng xìng, shí nián zhī jiān, dào zéi huà píng, zhōng wài yì ān. fēi fū gōng fǔ yī tǐ, jiāng xiāng xié hé, hé yǐ zhēn zī? pō dì qīn cái dà zhèng, bù zì xiá yì. yù biàn xiū shěng, zhì qín yě. wén zāi juān xù, zhì rén yě. bù yán fú ruì, zhì míng yě. jí shǐ qí zhì zhōng shòu, rì xīn ér guāng dà zhī, yōng jù bù yǔ qián gǔ pì lóng. gù nǎi yǎn qì chén mín, wèi jìng suǒ shī, xī zāi!
論曰:穆宗沖齡即阼,母后垂簾。國運中興,十年之間,盜賊劃平,中外乂安。非夫宮府一體,將相協和,何以臻茲?泊帝親裁大政,不自暇逸。遇變修省,至勤也。聞災蠲恤,至仁也。不言符瑞,至明也。藉使蘄至中壽,日新而光大之,庸詎不與前古媲隆。顧乃奄棄臣民,未竟所施,惜哉!