lǚ xián jī zōu míng hè dài xī tāng yí fén zhāng fèi huáng cóng táo tíng jié féng péi yuán sūn míng ēn shěn bǐng yuán zhāng xī gēng
呂賢基 鄒鳴鶴 戴熙湯貽汾 張芾 黃琮陶廷傑 馮培元 孫銘恩 沈炳垣 張錫庚
lǚ xián jī, zì hè tián, ān huī jīng dé rén. dào guāng shí wǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. qiān yù shǐ gěi shì zhōng, chí zhèng gǎn yán, shù lùn shí zhèng dé shī, duō suǒ cǎi yòng. wén zōng jí wèi, yīng zhào shàng fēng shì, qǐng mào shèng xué, zhèng rén xīn, yù rén cái, xù mín yǐn, yóu bèi jiā nà. qiān hóng lú sì qīng. xián fēng yuán nián, chāo zhuó gōng bù shì láng. èr nián, yǐ shí shì kě wēi, shū qǐng xià zhào qiú yán, lüè yuē: yuè xī huì fěi zī shì, èr nián yǐ lái, mìng jiāng chū shī, shàng wú chéng xiào, shèn zhì wéi gōng shěng chéng, dà sì chāng jué. nán hé fēng gōng wèi néng hé lóng, zhòng yùn zǔ zhì, zāi mín tún jù, zài zài kān yú. hé gōng fèi wǔ bǎi wàn, jūn xū fèi yī qiān yú wàn, bù chén shù shǒu wú cuò, bì zhì póu kè juān xuē, bāng běn yù yáo. jīn rì shì shì, pì zhī yú bìng, yuán qì xuè mài, kū jié yǐ shèn, wài xié yòu chì, ruò zài huì jí jì yī, yù nán wèi jiù. wéi yǒu kāi tōng hóu shé, guǎng mì liáng fāng, shù kě bǔ jiù wàn yī. qǐng tè zhǐ lìng dà xiǎo chén gōng xī qù jì huì, yī gǎi xiè dá zhī gù xí, gè shū suǒ jiàn, yǐ qī jí sī guǎng yì. shū rù, yù bù yuàn dà chén jiǔ qīng kē dào yǒu yán zé zhě, gè jù jiàn wén, zhí yán wú yǐn.
呂賢基,字鶴田,安徽旌德人。道光十五年進士,選庶吉士,授編修。遷御史、給事中,持正敢言,數論時政得失,多所採用。文宗即位,應詔上封事,請懋聖學,正人心,育人才,恤民隱,尤被嘉納。遷鴻臚寺卿。咸豐元年,超擢工部侍郎。二年,以時事可危,疏請下詔求言,略曰:「粵西會匪滋事,二年以來,命將出師,尚無成效,甚至圍攻省城,大肆猖獗。南河豐工未能合龍,重運阻滯,災民屯聚,在在堪虞。河工費五百萬,軍需費一千餘萬,部臣束手無措,必致掊克朘削,邦本愈搖。今日事勢,譬之於病,元氣血脈,枯竭已甚,外邪又熾,若再諱疾忌醫,愈難為救。惟有開通喉舌,廣覓良方,庶可補救萬一。請特旨令大小臣工悉去忌諱,一改泄沓之故習,各抒所見,以期集思廣益。」疏入,諭部院大臣、九卿、科道有言責者,各據見聞,直言無隱。
sān nián zhēng yuè, mìng xián jī chí fù ān huī huì tóng xún fǔ jiǎng wén qìng jí zhōu tiān jué bàn lǐ fáng jiǎo shì yí, xián jī shū yán: jiāng níng yǐ dōng xī liáng shān wèi yào ài, bì xiān è shǒu. lú zhōu wèi jiāng huái mén hù, yí lìng zhòng chén zhù zā. cháo hú chū jiāng dāng liáng shān shàng yóu, dì fāng fěi tú yí zhāo fǔ, miǎn wèi zéi yòng, qiě kě yǔ liáng shān wèi jī jiǎo. shàng jiā nà, bù jí shī xíng, ér ān qìng jiāng níng xiān hòu xiàn. zòu diào gěi shì zhōng yuán jiǎ sān zhī fǔ zhào yún bāng bàn tuán liàn fáng jiǎo, yòu diào biān xiū lǐ hóng zhāng děng xiāng jūn shì. xié zhōu tiān jué shū yán: shì dāng fēn rèn. tuán liàn zhuān lìng jiān chú tǔ fěi mù lìng shǒu běn jìng, tǒng shuài jiǎo zéi, bù dé yuǎn zhù bǎi lǐ zhī wài, yǐ miǎn tuī wěi. shàng wěi zhī.
三年正月,命賢基馳赴安徽會同巡撫蔣文慶及周天爵辦理防剿事宜,賢基疏言:「江寧以東西梁山為要隘,必先扼守。廬州為江淮門戶,宜令重臣駐紥。巢湖出江當梁山上游,地方匪徒宜招撫,免為賊用,且可與梁山為犄角。」上嘉納,不及施行,而安慶、江寧先後陷。奏調給事中袁甲三、知府趙畇幫辦團練防剿,又調編修李鴻章等襄軍事。偕周天爵疏言:「事當分任。團練專令殲除土匪;牧令守本境,統帥剿賊,不得遠駐百里之外,以免推諉。」上韙之。
ān huī jìng nèi wú dà zhī jìn lǚ, tuán liàn yì sǎn màn wú kě shì. qī yuè, hú běi bài zéi cuàn xiàn yīng shān, rǎo tài hú, fēn fàn hóng jiā bù, xián jī xí yóu jī gēng yīn tài wǔ dēng yōng jī zǒu zhī. bā yuè, zéi fù zì jiāng xī cuàn jù ān qìng, xián jī fù shū chéng tóng chéng quàn mù tuán liàn, wèi guān jūn shēng yuán. gēng yīn tài wǔ dēng yōng zhàn mò yú jí xián guān. zéi fàn tóng chéng, shēn shì mǎ sān jùn lǜ liàn yǒng yíng zhàn shī lì, suì shī shǒu. yǐ gé àn chá shǐ zhāng xī yǔ tuì zhù dà guān, xián jī kàng shū hé zhī. shí fāng zhù shū chéng, huò gào yǐ wú shǒu tǔ zé, wèi xiá yī bīng, zéi fēng shén ruì, kě tuì shǒu yǐ tú zài jǔ. xián jī yuē: fèng mìng zhì xiāng bīng shā zéi, dāng yǐ sǐ bào guó. gǎn bì kòu xìng miǎn hū? shí yuè zéi zhì, dēng pí shǒu yù, chéng xiàn, sǐ zhī.
安徽境內無大枝勁旅,團練亦散漫無可恃。七月,湖北敗賊竄陷英山,擾太湖,分犯洪家埠,賢基檄游擊賡音太、伍登庸擊走之。八月,賊復自江西竄踞安慶,賢基赴舒城、桐城勸募團練,為官軍聲援。賡音太、伍登庸戰歿於集賢關。賊犯桐城,紳士馬三俊率練勇迎戰失利,遂失守。已革按察使張熙宇退駐大關,賢基抗疏劾之。時方駐舒城,或告以無守土責,未轄一兵,賊鋒甚銳,可退守以圖再舉。賢基曰:「奉命治鄉兵殺賊,當以死報國。敢避寇倖免乎?」十月賊至,登陴守御,城陷,死之。
wén zōng chū wén shū chéng shī shǒu, jí yuē: xián jī sù huái zhōng yì, bì néng dà jié wú kuī. jí zòu shàng, shēn dào xī zhī, zèng shàng shū xián, jiā ēn yú shū chéng jiàn zhuān cí, zhuó qí zi biān xiū jǐn wén yǐ shì dú yòng, cì yín sān qiān liǎng, mìng jǐn wén jí rì huí jí zhì sàng. yǔ qí dū wèi shì zhí, sì jīng shī jí běn jí fǔ chéng zhāo zhōng cí. hòu ān huī qǐng sì xiāng xián, tè yù: xián jī pǐn xíng duān zhèng, jū guān zhōng zhí, míng fù qí shí. jí bào kě.
文宗初聞舒城失守,即曰:「賢基素懷忠義,必能大節無虧。」及奏上,深悼惜之,贈尚書銜,加恩於舒城建專祠,擢其子編修錦文以侍讀用,賜銀三千兩,命錦文即日回籍治喪。予騎都尉世職,祀京師及本籍府城昭忠祠。後安徽請祀鄉賢,特諭:「賢基品行端正,居官忠直,名副其實。」即報可。
zōu míng hè, zì zhōng quán, jiāng sū wú xī rén. dào guāng èr nián jìn shì, yún nán jí yòng zhī xiàn. qīn lǎo gào jìn, gǎi fā hé nán, shǔ xīn zhèng, bǔ luó shān, yǒu huì zhèng. mǔ sàng, qù guān. xún fǔ chéng zǔ luò shū chén míng hè zhèng jī, luó shān shēn mín yuè qǐng bǎo liú hé nán, tè zhǐ yǔn qí fú què yǐ nán rǔ chén guāng sì fǔ zhōu suǒ shǔ zhuó bǔ xuǎn quē, yì shù yě.
鄒鳴鶴,字鍾泉,江蘇無錫人。道光二年進士,雲南即用知縣。親老告近,改發河南,署新鄭,補羅山,有惠政。母喪,去官。巡撫程祖洛疏陳鳴鶴政績,羅山紳民籥請保留河南,特旨允俟服闋以南、汝、陳、光四府州所屬酌補選缺,異數也。
xún bǔ guāng shān, diào xiáng fú, zhuó lán yí tīng hé gōng tóng zhī, hù kāi guī chén xǔ dào. yǐ zhì hé láo, jìn zhì zhī fǔ. lì wèi huī chén zhōu kāi fēng. èr shí yī nián, hé jué xiáng fú, shuǐ wéi shěng chéng, míng hè lù sù chéng shàng, jǐn lì dǔ yù. yǒu yì qiān shěng chéng yú luò yáng zhě, míng hè shàng yì yǒu liù bù kě. qīn chà dà chén wáng dǐng děng jù yǐ shū chén, nǎi jué yì jiān shǒu. fán lì qī shí yú rì, shuǐ tuì chéng ān. lùn gōng, jìn zhì dào yuán. èr shí sān nián, hé jué zhōng mù, chǐ zhí liú gōng, gōng jùn, fù yuán guān, réng zài gōng xiào lì. dīng shēng mǔ yōu, fú què, shǔ zhāng wèi huái dào, xún shòu jiāng xī dū liáng dào. wén zōng jí wèi, zhào jǔ xián cái, hù bù shì láng hóu tóng liǎng jiāng zǒng dū lù jiàn yíng jiāo zhāng yǐ míng hè jiàn, zhuó shùn tiān fǔ yǐn.
尋補光山,調祥符,擢蘭儀廳河工同知,護開歸陳許道。以治河勞,晉秩知府。歷衛輝、陳州、開封。二十一年,河決祥符,水圍省城,鳴鶴露宿城上,盡力堵御。有議遷省城於洛陽者,鳴鶴上議有六不可。欽差大臣王鼎等據以疏陳,乃決議堅守。凡歷七十餘日,水退城安。論功,晉秩道員。二十三年,河決中牟,褫職留工,工竣,復原官,仍在工效力。丁生母憂,服闋,署彰衛懷道,尋授江西督糧道。文宗即位,詔舉賢才,戶部侍郎侯桐、兩江總督陸建瀛交章以鳴鶴薦,擢順天府尹。
xián fēng yuán nián, zhuó guǎng xī xún fǔ. fěi luàn fāng chì, dà xué shì sài shàng ā dū jūn shì, míng hè kè lì zhì, zhì tuán liàn, fǔ xù bèi bīng zāi mín. èr nián, zéi yóu yǒng ān tū fàn guì lín, chéng zhōng bīng jǐn qiān rén, cāng cù fáng yù, tí dū xiàng róng chí yuán, mín xīn shǐ dìng. zǒng bīng qín dìng sān děng xù zhì, míng hè yǐ zhū jūn wú suǒ tǒng shǔ, zì qǐng dū zhàn. fēn qiǎn zhū jiāng jī zéi, xiāng chí yuè yú, zéi bǎi jì gōng chéng, lǚ què. zéi suì fēn cuàn, sài shàng ā cù xiàng róng zhuī jī, míng hè jiān liú fáng zéi huí cuàn, hù shū zhēng. zéi xún xiàn xìng ān quán zhōu, rù hú nán, zhào chǐ míng hè zhí, yǐ shǒu chéng gōng miǎn zhì zuì.
咸豐元年,擢廣西巡撫。匪亂方熾,大學士賽尚阿督軍事,鳴鶴課吏治,治團練,撫恤被兵災民。二年,賊由永安突犯桂林,城中兵僅千人,倉猝防禦,提督向榮馳援,民心始定。總兵秦定三等續至,鳴鶴以諸軍無所統屬,自請督戰。分遣諸將擊賊,相持月餘,賊百計攻城,屢卻。賊遂分竄,賽尚阿促向榮追擊,鳴鶴堅留防賊回竄,互疏爭。賊尋陷興安、全州,入湖南,詔褫鳴鶴職,以守城功免治罪。
jì huí jí, zéi yǐ xiàn wǔ chāng. sān nián zhēng yuè, lù jiàn yíng fù jiǔ jiāng dū shī, shū qǐng qǐ míng hè chóu bàn yán jiāng fáng wù. yǐ bìng, huò jǔ qí xíng. yuē: cǐ wú bǔ guò bào guó zhī rì yě! jiàn yíng xuán tuì jiāng níng, huò zuì, mìng míng hè yǔ jiāng jūn xiáng hòu děng chóu shāng shǒu yù. jiàn yíng jiàn qí bìng shén, yù wèi zòu qǐng hái jiā yǎng kē, míng hè bù kě. jí jiāng níng xiàn, shū jué mìng cí yuē: chén lì nán tú bào chēng, chén xīn yǎng dá jiǔ zhòng. sān cì shǒu chéng jǐn jié, shù jǐ quán shǐ quán zhōng. qiǎn rén chí fù qí zi, zì lǜ duì chū, zhì sān shān jiē, zéi jiàn shí zhī, yuē: cǐ shǒu guì lín zhī zōu xún fǔ yě! hū qí míng gòu zhī. míng hè yì mà bù jué kǒu, bèi zhī jiě ér sǐ. shì wén, zèng dào xián, cì xù.
洎回籍,賊已陷武昌。三年正月,陸建瀛赴九江督師,疏請起鳴鶴籌辦沿江防務。已病,或沮其行。曰:「此吾補過報國之日也!」建瀛旋退江寧,獲罪,命鳴鶴與將軍祥厚等籌商守御。建瀛見其病甚,欲為奏請還家養疴,鳴鶴不可。及江寧陷,書絕命詞曰:「臣力難圖報稱,臣心仰答九重。三次守城盡節,庶幾全始全終。」遣人持付其子,自率隊出,至三山街,賊見識之,曰:「此守桂林之鄒巡撫也!」呼其名詬之。鳴鶴亦罵不絕口,被支解而死。事聞,贈道銜,賜恤。
tóng zhì chū, jiāng nán jì píng, céng guó fān shū chén míng hè shēng píng zhèng jī jí xùn jié zhuàng, qǐng jiā ēn yōu xù. yù shǐ zhū zhèn yán míng hè nì mín jū yù hài, fēi lín zhèn juān qū zhě bǐ, qǐng bà zhī. biān xiū zhū fú jī děng fù yǐ míng hè bèi nán wén jiàn gè shū, chéng qǐng xià liǎng jiāng zǒng dū mǎ xīn yí què chá. xīn yí fù zòu shēn qí xián chēng míng hè xié tóng fáng shǒu, shì yǐ shēn xùn, mà zéi bèi qiāng, wú bì nì mín jū zhī shì. zhào yī xún fǔ lì yì xù, yǔ qí dū wèi jiān yún qí wèi shì zhí, shì zhuàng jié. hòu sì hé nán míng huàn cí.
同治初,江南既平,曾國藩疏陳鳴鶴生平政績及殉節狀,請加恩優恤。御史朱震言鳴鶴匿民居遇害,非臨陣捐軀者比,請罷之。編修朱福基等復以鳴鶴被難聞見各殊,呈請下兩江總督馬新貽確查。新貽覆奏紳耆咸稱鳴鶴協同防守,誓以身殉,罵賊被戕,無避匿民居之事。詔依巡撫例議恤,予騎都尉兼雲騎尉世職,諡壯節。後祀河南名宦祠。
dài xī, zì chún shì, zhè jiāng qián táng rén. dào guāng shí èr nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. dà kǎo èr děng, zhuó zàn shàn, qiān zhōng yǔn. shí bā nián, rù zhí nán shū fáng. dū guǎng dōng xué zhèng, rèn mǎn, qǐng zhōng yǎng. èr shí wǔ nián, fú què, wèi bǔ guān, fù dū guǎng dōng xué zhèng, lèi qiān nèi gé xué shì. èr shí bā nián, shòu bīng bù shì láng, réng zhí nán shū fáng.
戴熙,字醇士,浙江錢塘人。道光十二年進士,選庶吉士,授編修。大考二等,擢贊善,遷中允。十八年,入直南書房。督廣東學政,任滿,請終養。二十五年,服闋,未補官,復督廣東學政,累遷內閣學士。二十八年,授兵部侍郎,仍直南書房。
xiān shì, guǎng dōng yīn shì mín zǔ yīng rén rù chéng, xiāng chí zhě shù nián. zhì èr shí jiǔ nián, yīng rén shè yú mín nù, zàn bà yì. xuān zōng jiā yuè, yǐ wèi qí gōng, xī fēng zǒng dū xú guǎng jìn zǐ jué, xún fǔ yè míng chēn nán jué. huì xī zhào duì, lùn jí zhī. xī yán guǎng dōng mín fēng sù suǒ ān xī, dū fǔ suǒ zòu, kǒng shè pù zhāng, fēi kě zhōng shì, shàng bù yì. xún mìng shū shàn, yǒu tiē tǐ zì, chuán zhǐ shēn chì. yuè rì, mìng nán shū fáng shū biǎn é, nèi jiān chuán yù zhǐ pài tóng zhí zhāng xī gēng, jiè wù jiāo xiě wù zì zhī dài xī. wèi jǐ, bà qí rù zhí. xī zhī juàn shuāi, chēng bìng qǐng kāi quē, shàng yì nù, jiàng sān pǐn jīng táng xiū zhì.
先是,廣東因士民阻英人入城,相持者數年。至二十九年,英人懾於民怒,暫罷議。宣宗嘉悅,以為奇功,錫封總督徐廣縉子爵,巡撫葉名琛男爵。會熙召對,論及之。熙言廣東民風素所諳悉,督撫所奏,恐涉鋪張,非可終恃,上不懌。尋命書扇,有帖體字,傳旨申飭。越日,命南書房書扁額,內監傳諭指派同直張錫庚,戒勿交寫誤字之戴熙。未幾,罷其入直。熙知眷衰,稱病請開缺,上益怒,降三品京堂休致。
xián fēng chū, zhào jǔ rén cái, shàng shū sūn ruì zhēn yǐ xī jiàn, zhào lái jīng hòu jiǎn yòng, yīn bìng wèi zhì. yuè fěi jù jiāng níng, zhè jiāng jiè yán. xī xié guān shēn quàn yù juān shū, jǔ xíng tuán liàn. bā nián, yuè fěi yóu jiāng xī rǎo zhè dōng, xī zhù xún fǔ yàn duān shū chóu diào bīng shí, qǐ yuán lín jìng. yuán shī zhì, zéi wèi dé chěng, jiàn tuì. yǐ zhì tuán liàn láo, jiā èr pǐn dǐng dài. háng zhōu chū yǒu mín bīng bā bǎi rén, yòu xuǎn fēng shù bǎi, shì huǎn, yǐ zī chù, jiǎn shǎo bàn. shí nián, yuè fěi yóu ān huī guǎng dé rù zhè, lián xiàn shù xiàn, fàn hú zhōu wǔ kāng. xī yǐ suǒ bù liàn yǒng fù àn chá shǐ duàn guāng qīng, huì qí bīng fáng dú sōng qiān qiū děng guān. zéi zhì, liǎn bīng rù chéng shǒu. xī wèi yòng bīng wú dú shǒu gū chéng zhī lǐ, yí fēn yíng chéng wài xiāng jī jiǎo, yòu yì chéng zéi chū zhì yíng jī, jiē wèi xíng. xī yǔ dì dào zhù shǒu xī běi yú, pào bì huáng yī zéi yī rén, zéi jù tuì nì shān hòu. zhòng wèi zéi qiě dùn, xī liào qí zhà, zhēn zhī, guǒ zhuǎn fù xī nán. zhòu yè huán gōng, jiǔ yǔ, bīng pí. zéi yú sòng zhèn hú mén gù zhǐ xué dì hōng chéng, suì xiàn, xī fù shuǐ sǐ zhī. dì xù xí jīn jí shēng wáng cháo róng, tóng xùn. shì wén, zèng shàng shū xián, jiàn zhuān cí, yǔ qí dū wèi jiān yún qí wèi shì zhí, shì wén jié. dì xù, jīng suàn xué, zì yǒu chuán.
咸豐初,詔舉人才,尚書孫瑞珍以熙薦,召來京候簡用,因病未至。粵匪踞江寧,浙江戒嚴。熙偕官紳勸諭捐輸,舉行團練。八年,粵匪由江西擾浙東,熙助巡撫晏端書籌調兵食,乞援鄰境。援師至,賊未得逞,漸退。以治團練勞,加二品頂戴。杭州初有民兵八百人,又選鋒數百,事緩,以資絀,減少半。十年,粵匪由安徽廣德入浙,連陷數縣,犯湖州、武康。熙以所部練勇付按察使段光清,會旗兵防獨松、千秋等關。賊至,斂兵入城守。熙謂用兵無獨守孤城之理,宜分營城外相犄角,又議乘賊初至迎擊,皆未行。熙與弟燾助守西北隅,炮斃黃衣賊一人,賊遽退匿山後。眾謂賊且遁,熙料其詐,偵之,果轉赴西南。晝夜環攻,久雨,兵疲。賊於宋鎮湖門故址穴地轟城,遂陷,熙赴水死之。弟煦、媳金、及甥王朝榮,同殉。事聞,贈尚書銜,建專祠,予騎都尉兼雲騎尉世職,諡文節。弟煦,精算學,自有傳。
xī yǎ shàng jué sú, yóu shàn huà. dāng shì xué guǎng dōng, bì cí, xuān zōng yù yuē: gǔ rén zhī zuò huà, xū xíng wàn lǐ lù. cǐ xíng biàn lì shān chuān, huà dāng yì jìn. qí jiàn zhòng rú cǐ. hòu yǐ zhí yán chù. jí xùn jié, suì yì wèi shì zhòng. tóng shí tāng yí fén huà fù shèng míng, yǔ xī xiāng pǐ. yì xùn jiāng níng zhī nán, tóng yǐ zhōng yì xiǎn, shì chēng dài tāng yún.
熙雅尚絕俗,尤善畫。當視學廣東,陛辭,宣宗諭曰:「古人之作畫,須行萬里路。此行遍歷山川,畫當益進。」其見重如此。後以直言黜。及殉節,遂益為世重。同時湯貽汾畫負盛名,與熙相匹。亦殉江寧之難,同以忠義顯,世稱戴、湯雲。
yí fén, zì yǔ shēng, jiāng sū wǔ jìn rén. zǔ dà kuí, guān fú jiàn fèng shān zhī xiàn, shǒu chéng xùn jié, fù xún yè tóng sǐ, jiàn zhōng yì chuán. yí fén shǎo yǒu jùn cái. jiā pín, yǐ nán yīn xí shì zhí, shòu shǒu bèi, lèi zhuó zhè jiāng lè qīng xié fù jiāng. lì guān zhì jūn bǔ dào yǒu shēng. shàng qì jié, gōng shī huà, zhèng jī wén zhāng wèi shí zhòng. wǎn cí guān qiáo jū jiāng níng. jí yuè fěi chì, yí fén jiàn shí shì rì jí, yǔ rén yuē: wú nián qī shí yǒu qī, jiā shì zhōng xiào. tuō yǒu bù xìng, wéi dāng zhì mìng suì zhì, yǐ jiàn xiān rén. jiāng níng chóu fáng, dà lì měi yǒu zī xún, jǐn yán zàn huà. chéng xiàn, cóng róng fù jué mìng cí, fù shuǐ sǐ. shì wén, wén zōng yǐ qí sān shì sǐ shì, tè zhào yōu xù, jiā yī yún qí wèi, shì zhēn mǐn.
貽汾,字雨生,江蘇武進人。祖大奎,官福建鳳山知縣,守城殉節,父荀業同死,見忠義傳。貽汾少有俊才。家貧,以難蔭襲世職,授守備,累擢浙江樂清協副將。歷官治軍捕盜有聲。尚氣節,工詩畫,政績文章為時重。晚辭官僑居江寧。及粵匪熾,貽汾見時事日亟,語人曰:「吾年七十有七,家世忠孝。脫有不幸,惟當致命遂志,以見先人。」江寧籌防,大吏每有諮詢,盡言贊畫。城陷,從容賦絕命詞,赴水死。事聞,文宗以其三世死事,特詔優恤,加一雲騎尉,諡貞愍。
zhāng fèi, zì xiǎo pǔ, shǎn xī jīng yáng rén. dào guāng shí wǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. lèi qiān shù zǐ, zhí nán shū fáng. dà kǎo yī děng, zhuó shǎo zhān shì, chāo qiān nèi gé xué shì, dū jiāng sū xué zhèng. èr shí wǔ nián, shòu gōng bù shì láng, rèn mǎn huí jīng, réng zhí nán shū fáng, diào lì bù. èr shí jiǔ nián, dū jiāng xī xué zhèng. wén zōng jí wèi, yīng zhào chén yán, qǐng míng chù zhì, kuān chū nà, jìn mí fèi, zhòng hǎi fáng, shàng jiā nà. mìng àn xún fǔ chén qiān bèi hé gè kuǎn, dé shí, bà zhī. qiān yì jié fèi shōu shòu lòu guī, zhào miǎn yì.
張芾,字小浦,陝西涇陽人。道光十五年進士,選庶吉士,授編修。累遷庶子,直南書房。大考一等,擢少詹事,超遷內閣學士,督江蘇學政。二十五年,授工部侍郎,任滿回京,仍直南書房,調吏部。二十九年,督江西學政。文宗即位,應詔陳言,請明黜陟,寬出納,禁糜費,重海防,上嘉納。命按巡撫陳阡被劾各款,得實,罷之。阡亦訐芾收受陋規,詔免議。
xián fēng èr nián, diào xíng bù shì láng. rèn mǎn, liú shǔ jiāng xī xún fǔ, xún shí shòu. shí yuè fěi fāng wéi zhǎng shā, zhào fèi xié zài jí shàng shū chén fú ēn chóu fáng. wèi jǐ, yuè zhōu xiàn, fèi zhù shǒu jiǔ jiāng. sān nián zhēng yuè, zǒng dū lù jiàn yíng zhì jiǔ jiāng, fèi yí shǒu ruì chāng, zéi lái fàn, jī zǒu zhī, ér jiǔ jiāng suì xiàn, gé zhí liú rèn, tuì shǒu nán chāng. zéi jì jù jiāng níng, fēn gǔ sù jiāng ér shàng. fèi zòu diào hú běi àn chá shǐ jiāng zhōng yuán lái yuán, fǔ zhì ér zéi chuán zhí dǐ chéng xià, fèi lǜ guān shēn yīng chéng gù shǒu, zéi xué dào hōng chéng, huài ér fù wán. zǒng bīng mǎ jì měi zhàn mò chéng wài, lài jiāng zhōng yuán dié zhàn què zéi, bèi wéi fán sān yuè yuè, zéi nǎi dōng zǒu, yóu jiǔ jiāng qū ān huī. fèi yǐ shǒu chéng láo, fù yuán guān. zòu jiāng jiāng lì wěi duō, bù yì hé jiǎn, fèi shū zhēng, yán zhǐ qiè zé. huì yīn jié liú diān qián tóng qiān yín, yòu chén fú ēn bèi hé, fèi wèi shēn biàn, shàng nù, chǐ fèi zhí.
咸豐二年,調刑部侍郎。任滿,留署江西巡撫,尋實授。時粵匪方圍長沙,詔芾偕在籍尚書陳孚恩籌防。未幾,岳州陷,芾駐守九江。三年正月,總督陸建瀛至九江,芾移守瑞昌,賊來犯,擊走之,而九江遂陷,革職留任,退守南昌。賊既踞江寧,分股溯江而上。芾奏調湖北按察使江忠源來援,甫至而賊船直抵城下,芾率官紳嬰城固守,賊穴道轟城,壞而復完。總兵馬濟美戰歿城外,賴江忠源迭戰卻賊,被圍凡三閱月,賊乃東走,由九江趨安徽。芾以守城勞,復原官。奏將將吏猥多,部議覈減,芾疏爭,嚴旨切責。會因截留滇、黔銅鉛銀,又陳孚恩被劾,芾為申辨,上怒,褫芾職。
fèi jì bà, dào gěng bù dé guī, qiáo jū shào xìng. zéi kuī huī níng jí, xún fǔ zhù lú zhōu bù néng jiān gù. shì láng wáng mào yīn jiàn fèi, nǎi mìng jiāo hé chūn fú jì chāi qiǎn. fèi zhì, liàn tuán quàn juān, yǐ qiān rén shǒu huī zhōu, tí dū dèng shào liáng zǒng bīng jiāng zhǎng guì fēn è yào ài. wǔ nián, fù xiū níng shí dài, yǔ liù pǐn dǐng dài. liù nián, zéi rǎo wù yuán qí mén, lián pò zhī yú qī lǐ qiáo tún xī kǒu, huī jìng dé ān, jiā wǔ pǐn dǐng dài. shì nián dōng, zéi fù yóu jiāng xī cuàn jù xiū níng, jī zǒu zhī. mǔ sàng, duó qíng liú jūn, mìng qí fú què hòu yǐ sān pǐn jīng táng hòu bǔ. qī nián, dèng shào liáng zhàn mò wān zhǐ, qí mén wù yuán jiē gào jí. qiǎn cān jiāng wáng qìng lín pò zéi yú qīng huá jiē, yòu jī zǒu qí mén zéi. jiǔ nián, fù wù yuán, zéi xī cuàn, shòu fèi tōng zhèng shǐ, xún qiān zuǒ fù dōu yù shǐ. tài píng shí dài lián zhàn jiē jié, zhào wǎn nán sì fǔ yī zhōu jūn wù guī fèi dū bàn. shí nián, zéi fù xiàn jīng xiàn jīng dé, yóu jī xī jìn fàn huī jùn. fèi dū jiāng zhǎng guì jí zhī fǔ sū shì jìng dào yuán xiāo hàn qìng, lián kè tài píng jīng dé shí dài jīng xiàn, ér zéi yóu jiāng sū zhè jiāng huí cuàn, fù lián xiàn jiàn píng guǎng dé jīng xiàn. fèi xiān yǐ shī jī zì hé, zàn xíng gé zhí liú jūn, zhì shì fù zì qǐng zhì zuì, suì mìng yǐ wǎn nán jūn shì bì liǎng jiāng zǒng dū céng guó fān, zhào fèi hái jīng, qǐng huí jí bǔ chí fú, yǔn zhī.
芾既罷,道梗不得歸,僑居紹興。賊窺徽、寧急,巡撫駐廬州不能兼顧。侍郎王茂蔭薦芾,乃命交和春、福濟差遣。芾至,練團勸捐,以千人守徽州,提督鄧紹良、總兵江長貴分扼要隘。五年,復休寧、石埭,予六品頂戴。六年,賊擾婺源、祁門,連破之於七里橋、屯溪口,徽境得安,加五品頂戴。是年冬,賊復由江西竄踞休寧,擊走之。母喪,奪情留軍,命俟服闋後以三品京堂候補。七年,鄧紹良戰歿灣沚,祁門、婺源皆告急。遣參將王慶麟破賊於清華街,又擊走祁門賊。九年,復婺源,賊西竄,授芾通政使,尋遷左副都御史。太平、石埭連戰皆捷,詔皖南四府一州軍務歸芾督辦。十年,賊復陷涇縣、旌德,由績溪進犯徽郡。芾督江長貴及知府蘇式敬、道員蕭翰慶,連克太平、旌德、石埭、涇縣,而賊由江蘇、浙江回竄,復連陷建平、廣德、涇縣。芾先以失機自劾,暫行革職留軍,至是復自請治罪,遂命以皖南軍事畀兩江總督曾國藩,召芾還京,請回籍補持服,允之。
shí yī nián, yuè fěi niǎn fěi hé rǎo guān zhōng, qǐ fèi zhù zhì tuán liàn yù zéi. shì fǔ píng, ér huí fěi luàn zuò, lián pò shù zhōu xiàn, bī shěng chéng, zhào fèi dū bàn shǎn xī tuán liàn, huì tóng xún fǔ yīng qǐ fáng jiǎo. yīng qǐ xùn nuò, jì wú suǒ chū, wèi fèi dà chén yǒu xiāng wàng, yù zhī yí kě jiě. fèi kǎi rán lǜ shù qí wǎng, lì gāo líng lín tóng zhì wèi nán cāng tóu zhèn, xiǎo yǐ lì hài, huí zhòng pō gǎn dòng. qí qiú rèn lǎo wǔ jù yáo zhòng xīn, sǒu dǎng yōng chū shé rǔ zhī, fèi jù dì dà mà bù jué kǒu, suì bèi zhī jiě. shí tóng zhì yuán nián wǔ yuè shí sān rì yě. zi shī qú, wǎng mì yí hái, jǐn dé gǔ shù jié. shì wén, yǔ qí dū wèi jiān yún qí wèi shì zhí, shì wén yì. mìng yú shěng chéng cāng tóu zhèn bìng jiàn zhuān cí, suí xíng yù hài zhī lín tóng zhī xiàn móu shù běn shān xī zhī xiàn jiǎng ruò nè jí jiā shǔ zài jīng yáng bèi hài zhě wǔ shí èr rén, cóng sǐ pú rén jīn bǎng děng liù rén, bìng fù sì. cì shī qú jǔ rén. jiāng xī huī zhōu bìng jiàn zhuān cí, hòu sì jiāng xī míng huàn.
十一年,粵匪、捻匪合擾關中,起芾助治團練御賊。事甫平,而回匪亂作,連破數州縣,逼省城,詔芾督辦陝西團練,會同巡撫瑛棨防剿。瑛棨巽懦,計無所出,謂芾大臣有鄉望,諭之宜可解。芾慨然率數騎往,歷高陵、臨潼至渭南倉頭鎮,曉以利害,回眾頗感動。其酋任老五懼搖眾心,嗾黨擁出折辱之,芾據地大罵不絕口,遂被支解。時同治元年五月十三日也。子師劬,往覓遺骸,僅得骨數節。事聞,予騎都尉兼雲騎尉世職,諡文毅。命於省城、倉頭鎮並建專祠,隨行遇害之臨潼知縣繆樹本、山西知縣蔣若訥及家屬在涇陽被害者五十二人,從死僕人金榜等六人,並附祀。賜師劬舉人。江西、徽州並建專祠,後祀江西名宦。
huáng cóng, yún nán kūn míng rén. dào guāng liù nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. lèi zhuó bīng bù shì láng, yǐ qīn lǎo qǐ yǎng huí jí. xián fēng qī nián, yún nán huí luàn fāng chì, mìng cóng xié zài jí yù shǐ dòu xù zhì tuán liàn. shí xiǎng chù bīng dān, jiāng chén zhǔ qiě jiǎo qiě fǔ, ér hàn huí chóu xì sù shēn, tuán liàn jiāo hàn bù tīng yuē shù, wǎng wǎng fǔ jú jiāng chéng, liàn yǒng shàn shā jiàng huí, yì fēn rǎo. zǒng dū wú zhèn yù hé cóng jí dòu xù bàn lǐ shī dāng, jiē chǐ zhí. shì shāo dìng, zhèn yù shū chén zòng róng liàn yǒng zhū shì, jiē chū dòu xù zhǔ chí. cóng dāng shěng chéng bèi wéi shí, dēng pí gù shǒu yǒu láo, yòu quàn juān chū lì, zhào fù yuán guān. tóng zhì èr nián, nì huí mǎ róng zhà jiàng, rù chéng qiāng zǒng dū pān duó, sì shā lüè, cóng yù hài, zèng yòu dōu yù shǐ. guāng xù zhōng, xún fǔ pān dǐng xīn wèi qǐng, yǔ shì wén jié.
黃琮,雲南昆明人。道光六年進士,選庶吉士,授編修。累擢兵部侍郎,以親老乞養回籍。咸豐七年,雲南回亂方熾,命琮偕在籍御史竇垿治團練。時餉絀兵單,疆臣主且剿且撫,而漢、回讎隙素深,團練驕悍不聽約束,往往撫局將成,練勇擅殺降回,益紛擾。總督吳振棫劾琮及竇垿辦理失當,皆褫職。事稍定,振棫疏陳縱容練勇諸事,皆出竇垿主持。琮當省城被圍時,登陴固守有勞,又勸捐出力,詔復原官。同治二年,逆回馬榮詐降,入城戕總督潘鐸,肆殺掠,琮遇害,贈右都御史。光緒中,巡撫潘鼎新為請,予諡文潔。
táo tíng jié, guì zhōu dōu yún rén. jiā qìng shí jiǔ nián jìn shì, yóu biān xiū qiān yù shǐ gěi shì zhōng. dào guāng zhōng, chū wèi jiāng sū sū sōng liáng chǔ dào. lì gān sù àn chá shǐ shǎn xī bù zhèng shǐ, shǔ xún fǔ. èr shí wǔ nián, xiū zhì. xián fēng sān nián, guì zhōu tǔ fěi qǐ, mìng tíng jié zài jí huì tóng dì fāng guān bàn lǐ tuán liàn. liù nián, gǔ zhōu huáng píng dōu yún xiān hòu xiàn, tíng jié lǜ tuán liàn yù zéi, sǐ zhī, yǔ qí dū wèi shì zhí, shì wén jié.
陶廷傑,貴州都勻人。嘉慶十九年進士,由編修遷御史、給事中。道光中,出為江蘇蘇松糧儲道。歷甘肅按察使、陝西布政使,署巡撫。二十五年,休致。咸豐三年,貴州土匪起,命廷傑在籍會同地方官辦理團練。六年,古州、黃平、都勻先後陷,廷傑率團練御賊,死之,予騎都尉世職,諡文節。
féng péi yuán, zì yīn bó, zhè jiāng rén hé rén. dào guāng èr shí sì nián yī jiǎ sān míng jìn shì, shòu biān xiū, rù zhí nán shū fáng. xián fēng yuán nián, gǎi zhí shàng shū fáng, shòu dūn jùn wáng yì cóng dú. èr nián, dà kǎo èr děng, zhuó shì jiǎng. xún dū hú běi xué zhèng. shù yuè zhōng, lián zhuó shì jiǎng xué shì guāng lù sì qīng.
馮培元,字因伯,浙江仁和人。道光二十四年一甲三名進士,授編修,入直南書房。咸豐元年,改直上書房,授惇郡王奕誴讀。二年,大考二等,擢侍講。尋督湖北學政。數月中,連擢侍講學士、光祿寺卿。
shí yuè fěi yǐ fàn zhǎng shā, rén qíng xiōng jù. péi yuán yòu gū, jiā pín, mǔ hé xián míng kǔ jié, fǔ zhī chéng lì. jí zhì hú běi, jiāng yíng yǎng. wén yuè zhōu xiàn, chí shū zhǐ mǔ xíng. mǔ bào yuē: rú guǒ yǒu biàn, jiàn wēi shòu mìng, dà jié bù kě duó. qí zūn wú jiào! péi yuán fèng shū, tì qì zì shǐ. zéi zhì gōng chéng, péi yuán xié zài chéng wén wǔ dēng pí tóng shǒu. chéng xiàn, tóu jǐng sǐ. sān nián zhēng yuè, zéi qù, xiàng róng lǜ bīng rù chéng, yǒu yǐ gào zhě, shǐ chū ér liàn zhī, shī rú shēng. shì wén, wén zōng yǐ wǔ chāng zhī xiàn, hé chéng wén wǔ xùn nán, xù diǎn tè yōu, zèng shì láng, jiàn zhuān cí, yǔ qí dū wèi shì zhí, shì wén jiè. hòu liǎng zi xué hàn xué lǐ jiē cì jǔ rén.
時粵匪已犯長沙,人情洶懼。培元幼孤,家貧,母何賢明苦節,撫之成立。及至湖北,將迎養。聞岳州陷,馳書止母行。母報曰:「如果有變,見危授命,大節不可奪。其遵吾教!」培元奉書,涕泣自矢。賊至攻城,培元偕在城文武登陴同守。城陷,投井死。三年正月,賊去,向榮率兵入城,有以告者,始出而殮之,屍如生。事聞,文宗以武昌之陷,闔城文武殉難,恤典特優,贈侍郎,建專祠,予騎都尉世職,諡文介。後兩子學瀚、學澧皆賜舉人。
sūn míng ēn, zì lán jiǎn, jiāng sū tōng zhōu rén. dào guāng shí wǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, lèi qiān zhān shì. xián fēng èr nián, diǎn shì guǎng dōng, hái jīng, dào chū jiǔ jiāng. yuè fěi yǐ yóu yuè zhōu dōng xià, xiàn hàn yáng. míng ēn shū shàng jiāng fáng shí èr shì, xià jiāng nán dū fǔ shī xíng. sān nián, lián zhuó nèi gé xué shì bīng bù shì láng, dū ān huī xué zhèng.
孫銘恩,字蘭檢,江蘇通州人。道光十五年進士,選庶吉士,授編修,累遷詹事。咸豐二年,典試廣東,還京,道出九江。粵匪已由岳州東下,陷漢陽。銘恩疏上江防十二事,下江南督撫施行。三年,連擢內閣學士、兵部侍郎,督安徽學政。
shí ān qìng yǐ wèi zéi jù, gù shì, xué zhèng zhù tài píng fǔ, míng ēn jī lì shēn mín, jǔ xíng tuán liàn, juān lián wèi chàng. kuì bīng shí zhì, wǔ guān jié shì, míng ēn yù yǐ dà yì, shāo dìng. sì nián, yǐ fù bìng qǐng kāi quē shěng shì, huì yǒu zhǐ mìng xié zài jí qián nán hé zǒng dū pān xī ēn fáng shǒu huī níng, míng ēn wèi zhī zhī yě. shū rù, wén zōng yí qí guī bì, yán zhǐ qiè zé, yǔn qí huí jí, qí jiǎ mǎn yǐ sān sì pǐn jīng táng jiàng bǔ. wèi yú yuè, zéi fàn tài píng, cóng zhě qǐng bì zhī. míng ēn yuē: chéng wáng yǔ wáng, yǐ míng wú xīn! chéng xiàn, zéi zhì, yì guān zuò táng shàng, kàng mà, bèi zhí, qiú yú jiāng níng, pū fàn yuán cóng. míng ēn bù shí, zéi xié yuán quàn jiàng, yuán chì zhī, duàn qí shé, tóng yù hài. zhào jiā qí kàng jié bù qū, yù hài shén cǎn, zèng nèi gé xué shì, rù sì jīng shī jí ān huī jiāng sū zhāo zhōng cí, yǔ qí dū wèi shì zhí, shì wén jié. fàn yuán tóng yì xù.
時安慶已為賊踞,故事,學政駐太平府,銘恩激勵紳民,舉行團練,捐廉為倡。潰兵時至,侮官劫市,銘恩諭以大義,稍定。四年,以父病請開缺省視,會有旨命偕在籍前南河總督潘錫恩防守徽、寧,銘恩未之知也。疏入,文宗疑其規避,嚴旨切責,允其回籍,俟假滿以三四品京堂降補。未逾月,賊犯太平,從者請避之。銘恩曰:「城亡與亡,以明吾心!」城陷,賊至,衣冠坐堂上,抗罵,被執,囚於江寧,仆范源從。銘恩不食,賊脅源勸降,源叱之,斷其舌,同遇害。詔嘉其抗節不屈,遇害甚慘,贈內閣學士,入祀京師及安徽、江蘇昭忠祠,予騎都尉世職,諡文節。范源同議恤。
shěn bǐng yuán, zì zǐ qīng, zhè jiāng hǎi yán rén. dào guāng èr shí wǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, qiān zhōng yǔn. xián fēng sì nián, dū guǎng xī xué zhèng. guǎng xī zì hóng xiù quán běi fàn hòu, qún fěi dié qǐ. bǐng yuán zhì, yǔ xún fǔ láo chóng guāng yì zhàn shǒu cè, chóng guāng shēn qì zhī.
沈炳垣,字紫卿,浙江海鹽人。道光二十五年進士,選庶吉士,授編修,遷中允。咸豐四年,督廣西學政。廣西自洪秀全北犯後,群匪迭起。炳垣至,與巡撫勞崇光議戰守策,崇光深器之。
qī nián chūn, àn shì nán níng bì, jǐng bào rì zhì, jū mín xiōng xiōng jīng bì. bǐng yuán chàng yán chéng xiǎn kě bǎo, tiáo liè shǒu yù fǎ, juān fèng jì xiǎng, shǒu sān zhòu yè. zéi zhī yǒu bèi, yǐn qù. xún zhōu xiàn, jiāng lù gěng sè, jiān dào zhì wú zhōu. tǐng fěi chén kāi děng zhòng shù wàn tū lái fàn, bǐng yuán lǜ zhī fǔ chén ruì zhī děng yīng chéng gù shǒu, fán sān yuè yuè, liáng jǐn yuán jué. guān lì yǐ bǐng yuán wú shǒu tǔ zé, qiǎn bīng wèi zhī chū, bǐng yuán bù kě. bā yuè, chéng xiàn, yǎng yào wèi sǐ, zéi yōng qù, hòu yù zhī. bǐng yuán mà zéi, qiú sǐ bù dé. jiǔ zhī, chéng jiān wèi shū zhì xún fǔ liú zhǎng yòu, qǐng chū bīng xí chéng, mì yuē chéng nèi mín jiā jī. shì xiè, zéi hèn shén, zhé ér fén zhī. yǒu lǎo zú dǔ bǐng yuán cǎn sǐ zhuàng, zǒu shěng chéng shǒu yú guān. zèng nèi gé xué shì, shì wén jié, jiàn zhuān cí guì lín.
七年春,按試南寧畢,警報日至,居民洶洶驚避。炳垣倡言城險可保,條列守御法,捐俸濟餉,守三晝夜。賊知有備,引去。潯州陷,江路梗塞,間道至梧州。艇匪陳開等眾數萬突來犯,炳垣率知府陳瑞枝等嬰城固守,凡三閱月,糧盡援絕。官吏以炳垣無守土責,遣兵衛之出,炳垣不可。八月,城陷,仰藥未死,賊擁去,厚遇之。炳垣罵賊,求死不得。久之,乘間為書致巡撫劉長佑,請出兵襲城,密約城內民夾擊。事泄,賊恨甚,磔而焚之。有老卒睹炳垣慘死狀,走省城首於官。贈內閣學士,諡文節,建專祠桂林。
zhāng xī gēng, zì xīng bái, jiāng sū dān tú rén, dà xué shì yù shū yì sūn. dào guāng shí liù nián èr jiǎ yī míng jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. qiān yù shǐ, zhuó shùn tiān fǔ chéng, dīng fù yōu, fú què, bǔ yuán guān. shū lùn lǜ yíng mào làn dǐng míng jí jī bǔ zhū bì, zhào xià qí shū yú gè zhí shěng, shí lì zhěng dùn. yòu shū yán diàn shì gòng shì bù xiàn zì shù, tīng qí fā shū, shān qù sòng cí, xià bù yì xíng. lì tài pú sì qīng zuǒ fù dōu yù shǐ.
張錫庚,字星白,江蘇丹徒人,大學士玉書裔孫。道光十六年二甲一名進士,選庶吉士,授編修。遷御史,擢順天府丞,丁父憂,服闋,補原官。疏論綠營冒濫頂名及緝捕諸弊,詔下其疏於各直省,實力整頓。又疏言殿試貢士不限字數,聽其發抒,刪去頌辭,下部議行。歷太僕寺卿、左副都御史。
xián fēng bā nián, dū zhè jiāng xué zhèng, zhuó xíng bù shì láng, réng liú xué zhèng rèn. shí nián, háng zhōu xiàn ér xuán fù, xī gēng zhù chéng shǒu, qí zi ēn rán lǜ jiā shǔ zì fén, xī gēng yǐ wén, yǔ jīng xù. tuán liàn dà chén wáng lǚ qiān hé xún fǔ wáng yǒu líng chóu xiǎng àn quē pài juān, mìng xī gēng fǎng àn. xī gēng yǐ yǒu líng yī yuè nèi gēng yì zhōu xiàn èr shí yú yuán, fēi zhèng tǐ, qǐng yǔ chù fēn, cóng zhī. shí yī nián, rèn mǎn, dài zhě wèi zhì, háng zhōu fù bèi wéi, xī gēng tóng shǒu chéng. chéng xiàn, huò quàn zhī qù, xī gēng yuē: wú dà chén yě, bù kě rǔ guó! suì zì yì, zéi chēng qí zhōng, wèi jù guān liǎn. zèng shàng shū xián, yǔ qí dū wèi jiān yún qí wèi shì zhí, sì zhè jiāng zhāo zhōng cí, shì wén zhēn.
咸豐八年,督浙江學政,擢刑部侍郎,仍留學政任。十年,杭州陷而旋復,錫庚助城守,其子恩然率家屬自焚,錫庚以聞,予旌恤。團練大臣王履謙劾巡撫王有齡籌餉按缺派捐,命錫庚訪按。錫庚以有齡一月內更易州縣二十餘員,非政體,請予處分,從之。十一年,任滿,代者未至,杭州復被圍,錫庚同守城。城陷,或勸之去,錫庚曰:「吾大臣也,不可辱國!」遂自縊,賊稱其忠,為具棺斂。贈尚書銜,予騎都尉兼雲騎尉世職,祀浙江昭忠祠,諡文貞。
lùn yuē: lǚ xián jī yǐ zhōng gěng shòu zhǔ zhī, qí zhì bīng ān huī yě, zhì yù dà yǒu suǒ wèi, dāng cán pò zhī yú, zhòu wú jí shǒu, cāng cù yǔn shēn, wén zōng xī zhī. zōu míng hè jiǔ zhe xún shēng, dài xī yì fù qīng wàng, zhāng fèi shǒu jiāng xī fáng wǎn nán, suī wú wěi jī, bèi lì jiān nán. sān rén yǐ zài jí jìn shēn zhì tuán chóu fáng, suī jiǔ zàn bù tóng, jiē shì quán bù shǔ, huò yǐ chéng wáng yǔ wáng, huò yǐ fàn nán yù hài. huáng cóng chū yīn cuò zhì shī yí huò jiù, jì yì yuán zhī, ér zhōng bù miǎn yú nán. féng péi yuán sūn míng ēn shěn bǐng yuán zhāng xī gēng, wén xué zhī chén, zhí fēi shǒu tǔ, sǐ jiē cǎn liè, cháo tíng bào zhōng zhī diǎn xī cóng yōu wò, gù bù yǐ chéng bài lùn yǐ.
論曰:呂賢基以忠鯁受主知,其治兵安徽也,志欲大有所為,當殘破之餘,驟無藉手,倉猝殞身,文宗惜之。鄒鳴鶴久著循聲,戴熙亦負清望,張芾守江西、防皖南,雖無偉績,備歷艱難。三人以在籍搢紳治團籌防,雖久暫不同,皆事權不屬,或以城亡與亡,或以犯難遇害。黃琮初因措置失宜獲咎,繼亦原之,而終不免於難。馮培元、孫銘恩、沈炳垣、張錫庚,文學之臣,職非守土,死皆慘烈,朝廷報忠之典悉從優渥,固不以成敗論已。