jìng kāng zhōng zhì sān shí liù.
靖康中帙三十六。
qǐ jìng kāng yuán nián shí yī yuè yī rì rén xū, jǐn liù rì dīng mǎo.
起靖康元年十一月一日壬戌,盡六日丁卯。
shí yī yuè yī rì rén xū shuò xià rén xiàn huái dé jūn shǒu chén liú quán tōng pàn dù yì shì sǐ zhī.
十一月一日壬戌朔夏人限懷德軍守臣劉銓通判杜翊世死之。
yí shǐ bìng yòu lǎo chūn qiū jiē yuē: xiān shì shí yuè xià rén gōng huái dé jūn tōng pàn dù yì shì yù tuì zhī shì yuè xià rén zài kòu huái dé jūn qián xué dì dào yǐ guàn chéng zhōng fán shí shù chù shì rì xūn hēi zhòng xué dòng chè zéi shān cǐ zì yǐ zhuì ér shēng chéng zhōng jīng hài yì shì dà hū dié xuè áo zhàn yǐ pí bīng qiān yú dāng zéi shù wàn zì dù bì bài jí zòng huǒ xī fén chú lǐn tǎng zàng lí mín xīn táo zéi jǐn rù guān jūn jiān yān zéi xié yì shì shǐ jiàng yì shì chēn mù chì zhī yì bù shòu rǔ suì huǒ qí shì jǔ jiā bì sǐ yú liè yàn zhōng yì shì jiě hóng luó dài zì yì sǐ jiàn yán yuán nián bā yuè jīng yuán lù jīng lüè yǐ wén zèng wǔ guān yǔ ēn zé shí zī yǐ suǒ jū wèi zhōng yì fāng.
遺史並幼老春秋皆曰:先是十月夏人攻懷德軍通判杜翊世御退之是月夏人再寇懷德軍潛穴地道以貫城中凡十數處是日曛黑眾穴洞徹賊(刪此字)蟻綴而升城中驚駭翊世大呼蹀血鏖戰以疲兵千餘當賊數萬自度必敗即縱火悉焚芻廩帑藏黎民心逃賊盡入官軍殲焉賊脅翊世使降翊世瞋目叱之義不受辱遂火其室舉家畢死於烈焰中翊世解紅羅帶自縊死建炎元年八月涇原路經略以聞贈五官與恩澤十資以所居為忠義坊。
liú huái dé sǐ jié lù yuē: jìng kāng yuán nián qiū wǔ lù zhī shī lǜ jiē qín wáng què fǔ yī kōng xià rén chéng xū qiǎn tài zǐ jí qí guó xiāng lǐ yù chāng yòu sān guā zhū bù bīng hé èr shí yú wàn rén kòu huái dé jūn jīng lüè shǐ xí gòng niàn huái dé wèi yào chōng zhī dì zé wēi wàng kě néng dāng zéi zhě xián yuē: wǎ píng zhài dì yī zhèng jiāng liú quán zhōng yuàn dé shì xīn. ruò yù dāng zéi fēi sī rén wú kě yòng yáo shì dié quán zhī huái dé jūn quán sù yǐ zhōng lüè wén zì fù qí cái kě yǐ lì gōng jí rì pěng xí jiù dào dōng lǔ gǎi zuò xià rén sù wén quán zhī míng bù gǎn wèi yì yǔ jì tún bīng mián gèn shù shí lǐ ér wéi zhī huái dé chéng báo yǐ bēi bīng shǎo ér shí bù zú quán fǔ zhì huái dé zhòu yè xiū chéng wèi zhàn shǒu zhī bèi jūn mín yì xǐ quán mò bù yuàn jǐn sǐ lì quán jī áng zì. ruò jiè jiāng shì yǐ zhōng yì jié dāng sǐ shǒu yǐ bào guó zéi gōng chéng zhī jù zhì qiǎo bǎi chū quán xī yǐ shù pò zhī zéi jì bù néng chěng yuè yú cán shā xià rén yǐ wàn yú rén tài zǐ jù móu yú yù chāng yù tuì yù chāng yuē: chéng zhōng zòng shǐ shí wú duō shù dù yì wú jì rán lián zhū zǒng hòu zhēn bù néng xià yī chéng yì shì ruò huì chéng zhōng shǐ shí jǐn shí tiān dà hán quán jiào rén tuán ní wò yǐ shuǐ lí míng chéng ní bīng yòng jī lǔ gǎi zuò dí yù chāng jiàn zhī xǐ wèi tài zǐ yuē: guǒ wú shǐ shí yǐ. quán dié zhī zhī nǎi pò qiáng fā jī shí yǐ shū qí móu ér yù chāng gōng yù jí yǒu hù yuàn zhāng tíng guī jù fǔ tà yún: kě zài shǒu fǒu bù. ruò jiàng quán dà nù yuē: yuàn xīn yǐ fù guó yǐ. shì nán yǔ gòng shì qù qiān chū zhǎn zhī zhòng jiē gǔ lì wú bù yǐ yī dāng bǎi xiào yòng yǒu chéng jìn zhě yè zhuì chéng chū jiàng xī gào yù chāng liáng jǐn wēi pò zhuàng yù chāng nǎi yōng jìn jìn chéng shǐ yǐ hǎo yán zhāo quán jiàng quán yáng wèi jìn yuē: ěr kě dú lái háo shàng yǔ yǔ yīn miù yán suǒ yǐ qiǎn jìn jié yù chāng zhī yì pō xiè qí yǔ lìng xià rén wēi wén chéng shàng cóng ér gǔ zào yù chāng yí jù jí xià chéng zhǎn jìn dū rén páng wài háo xué dì yǐ rù quán yì yú chéng zhōng záo jǐng yǐ yīng zhī zhì chú jiāo jǐng zhōng chān zhī zéi bù dé qián yù chāng gèng záo bā suì duō zhì qí zhì luàn quán zhī chān chá. yòu jí xún rì lǔ gǎi zuò dí zhī quán shǐ jǐn shí jué wài gōng yù jí shǐ shí jiāo xià rú yǔ tōng pàn xìng dù zhě bù jì qí míng chū yǐ gào quán xī rú tíng guī zhī yán quán bù dá dù zhī qí bù kě tuì ér zì jīng quán chù sǐ zhī zhì sì jué lüè bù shǎo gǎi wèi zhòng yuē: zhàng fū yī shēn gù bù nán táo qí rú bài guó shì zhī zhū tiān dì lín zhī zài shàng yān kě gǒu miǎn shì shí zhòng guǎ zhī shì jì sì bù dí jī bǎo zhī lì. yòu. qiě bù xiāng móu shì xī dà xuě huì míng chéng zhī xī běi yú xiàn zéi zhòng yǐ fù ér shàng dá dàn chéng zhōng lǔ gǎi zuò dí qí bù mǎn yú qián hòu shǒu pí zhě yóu sǐ shǒu bù gǎn luàn quán jí lǎo ruò mín nà xiǎo chéng shǒu zéi gōng zhī sān rì quán dù lì bù zhī nǎi jù fén fǔ kù huán yá bīng wèi sān tiē chū zhàn qiào mén zhōng shí shí yī yuè shí wǔ rì yě. chū chéng pò quán yù zì cái yǐ wèi lǔ gǎi zuò dí suǒ zhí tài zǐ qiǎn rén fú shāng zhì yú bié shì jǐn qí hù shì. qiě zhì yì jiāng guān quán quán mà yuē: sǐ gǒu wǒ gù kěn jiàng zéi gǎi zuò rǔ yé qù shā wú wú. ruò bù sǐ jué bù dài rǔ yě. suì yù hài jiàn yán yuán nián zhào xù qí zhōng zèng wǔ yì dài fū guān qí zǐ zhí quán zì zǐ píng pú yáng rén táng wén. ruò shū qí lù hòu yuē: qū duān bài dà jiāng jūn fǎn ér kuì yuē: shǐ liú zǐ píng zài duān ān gǎn jū cǐ jí qí yán yǐ qiú zǐ píng wèi rén bù kě dé jīn jiàn suǒ lù zǐ píng zhōng jié. ruò cǐ ér hòu zhī duān zhī yán gài yǒu yǐ yě. wū hū shì sì tàn duān bù huò bì qí zhì lì ér duān. yòu tuī ér tàn zǐ píng zé tiān xià hòu shì zhī tàn. yòu wú shí ér sì yě. fū chū ér shì jūn shēng zé wú fù sǐ ér yīng xióng qí jié yóu yǒu yǐ xiāng fú rú zǐ píng zhě jǐ rén yě. yé.
劉懷德死節錄曰:靖康元年秋五路之師率皆勤王闕輔一空夏人乘虛遣太子及其國相李遇昌誘三瓜諸部兵合二十餘萬人寇懷德軍經略使席貢念懷德為要衝之地擇威望可能當賊者咸曰:瓦平寨第一正將劉銓忠願得士心。若欲當賊非斯人無可用繇是牒銓知懷德軍銓素以忠略聞自負其才可以立功即日捧檄就道冬虜(改作夏)人素聞銓之名不敢為易與計屯兵綿亘數十里而圍之懷德城薄以卑兵少而食不足銓甫至懷德晝夜修城為戰守之備軍民亦喜銓莫不願盡死力銓激昂自。若戒將士以忠義節當死守以報國賊攻城之具智巧百出銓悉以術破之賊技不能逞月餘殘殺夏人以萬餘人太子懼謀於遇昌欲退遇昌曰:城中縱矢石無多數度亦無繼然連諸總後珍不能下一城益示弱會城中矢石盡時天大寒銓教人團泥沃以水黎明成泥冰用擊虜(改作敵)遇昌見之喜謂太子曰:果無矢石矣。銓諜知之乃破牆發機石以疏其謀而遇昌攻愈急有戶掾張庭珪遽撫榻云:可再守否不。若降銓大怒曰:掾心已負國矣。是難與共事趣牽出斬之眾皆股慄無不以一當百效用有程進者夜縋城出降悉告遇昌糧盡危迫狀遇昌乃擁進近城使以好言招銓降銓陽謂進曰:爾可獨來壕上與語因謬言所以遣進劫遇昌之意頗泄其語令夏人微聞城上從而鼓譟遇昌疑懼即下城斬進督人旁外壕穴地以入銓亦於城中鑿井以應之置芻茭井中覘之賊不得前遇昌更鑿八隧多置旗幟亂銓之覘察。又及旬日虜(改作敵)知銓矢盡食絕外攻愈急矢石交下如雨通判姓杜者不記其名出以告銓悉如庭珪之言銓不答杜知其不可退而自經銓處死之志巳決略不少改謂眾曰:丈夫一身故不難逃其如敗國事之誅天地臨之在上焉可苟免是時眾寡之勢既巳不敵饑飽之力。又。且不相侔是夕大雪晦暝城之西北隅陷賊眾蟻附而上達旦城中虜(改作敵)騎布滿於前後守陴者猶死守不敢亂銓集老弱民納小城守賊攻之三日銓度力不支乃聚焚府庫環牙兵為三萜出戰譙門中時十一月十五日也。初城破銓欲自裁已為虜(改作敵)所執太子遣人扶傷置於別室謹其護視。且致意將官銓銓罵曰:死狗我顧肯降賊(改作汝)耶趣殺吾吾。若不死決不貸汝也。遂遇害建炎元年詔恤其忠贈武翼大夫官其子侄銓字子平濮陽人唐文。若書其錄後曰:曲端拜大將軍返而喟曰:使劉子平在端安敢居此即其言以求子平為人不可得今見所錄子平忠節。若此而後知端之言蓋有以也。嗚呼世巳嘆端不獲畢其志力而端。又推而嘆子平則天下後世之嘆。又無時而巳也。夫出而事君生則無負死而英雄奇傑猶有以相服如子平者幾人也。耶。
lǐ. ruò shuǐ guī zì zhān hǎn gǎi zuò ní kān jūn qián.
李。若水歸自粘罕(改作尼堪)軍前。
chū cháo tíng qiǎn lǐ. ruò shuǐ shǐ jīn guó shān xī jūn qián qǐng yǐ zū fù shú sān zhèn jí. ruò shuǐ dào yú cì jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān shí tài yuán zhēn dìng yǐ xiàn zū fù bù néng shú sān zhèn nǎi hái cháo.
初朝廷遣李。若水使金國山西軍前請以租賦贖三鎮及。若水到榆次見粘罕(改作尼堪)時太原真定已陷租賦不能贖三鎮乃還朝。
zhān hǎn gǎi zuò ní kān gōng zé zhōu shǒu chén gāo shì yóu yǐ chéng jiàng.
粘罕(改作尼堪)攻澤州守臣高世由以城降。
wǔ rì bǐng yín wáng yún: zì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jūn qián huí cì yú xiāng zhōu.
五日丙寅王云:自斡離不(改作斡里雅布)軍前回次於相州。
wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù qiǎn wáng yún: huí jīng shī zòu shì yún: chí yì zhì xiāng zhōu yǔ zhī wāng bó yàn yuē: jīn rén qíng zhuàng shén guāi běn zhōu yí duō jī liáng hú yù zuò bèi yù jì yún: qiè wén lǔ gǎi zuò dí zhài rén yǔ yán cǐ huí dù hé zhì jīng chéng xià kǒng xū pán báo zhì lái nián xià chū huí shī yún: dīng níng cí qù. qiě yún: yì yǐ cǐ bái cí shǒu zōng zé sì ér zé guǒ wèi yún: fèng shǐ mài guó tú yǔ jīn rén zhāng dà shēng shì yǐ cǐ zòu wén qǐ wù xìn yún: shuō.
斡離不(改作斡里雅布)遣王云:回京師奏事云:馳驛至相州語知汪伯彥曰:金人情狀甚乖本州宜多積糧斛預作備御計云:竊聞虜(改作敵)寨人語言此回渡河至京城下恐須盤薄至來年夏初回師云:丁甯辭去。且云:亦以此白磁守宗澤巳而澤果謂云:奉使賣國徒與金人張大聲勢以此奏聞乞勿信云:說。
wáng yún: guī jù yán wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù suǒ miǎn hé huī hào děng cháo tíng cóng zhī zhào tài cháng lǐ guān jí yì jīn qiú gǎi zuò zhǔ huī hào.
王云:歸具言斡離不(改作斡里雅布)索冕輅徽號等朝廷從之詔太常禮官集議金酋(改作主)徽號。
fēng shì biān nián yuē: shì rì zhào lüè yuē: jīn rén lái qǐng huī hào jí miǎn hé zhèn yǐ shēng líng zhī gù jǔ ér yǔ zhī fū míng zhī yǔ qì yǐ yù shēng shā zhī quán kě shǐ yóu zhī bù kě shǐ zhī zhī gù yuē: yú bù kě tuō yú yuān guó zhī lì qì bù kě yǐ shì yú rén shì rén. qiě bù kě kuàng qì yǔ zhī hū! yǔ zhī yǐ. zé bǐ jiāng yǐ hào lìng wǒ wǒ hé suǒ shì zhuāng zi wèi dòu hú yǐ liàng zhī quán héng yǐ chēng zhī fú xǐ yǐ xìn zhī rén yì yǐ jiǎo zhī rán ér qiè zhě wèi zhū.
封氏編年曰:是日詔略曰:金人來請徽號及冕輅朕以生靈之故舉而與之夫名之與器以寓生殺之權可使由之不可使知之故曰:魚不可脫於淵國之利器不可以示於人示人。且不可況棄與之乎!與之矣。則彼將以號令我我何所恃《莊子》謂斗斛以量之權衡以稱之符璽以信之仁義以矯之然而竊者為諸。
hóu zhū hóu zhī mén rén yì cún yān gù jiē zhū hóu qiè rén yì bìng dòu hú quán héng fú xǐ zhī lì zhě suī yǒu hé miǎn zhī shǎng bù néng quàn fǔ yuè zhī zhū bù néng jìn qiè zhī zhě shàng rú cǐ jīn nǎi jǔ ér yǔ rén fù hé yǐ zhì hū!, huò yuē: gū shū mù qián zhī huò shì dà bù rán yě. céng wèi shū huò shì suǒ zhǎng huò hé yǐ bì shēng líng yě.. ruò wáng mǎng cuàn hàn ér qiú jiè xǐ yuán hòu quán quán bù rěn yǔ bān gù yǐ wèi fù rén zhī rén cháo tíng yǔ zhī huī hào miǎn hé céng bù sī yuán hòu zhī rén hū!.
侯諸侯之門仁義存焉故揭諸侯竊仁義並斗斛權衡符璽之利者雖有輅冕之賞不能勸斧鉞之誅不能禁竊之者尚如此今乃舉而與人復何以制乎!,或曰:姑紓目前之禍是大不然也。曾未紓禍適所長禍何以庇生靈也。。若王莽篡漢而求借璽元後拳拳不忍與班固以謂婦人之仁朝廷與之徽號冕輅曾不思元後之仁乎!。
wú gé shǐ shǎn xī jí bīng jiǎng yì wǔ bèi.
吳革使陝西集兵講議武備。
wú gé dēng duì shàng wèn gē dì lì hài gé yuē: jīn rén yǒu tūn jiàn zhī shì bì xià tiān shēn zì rù kòu shān cǐ zì yǐ. qǐ cuò zhì biān bèi qǐ shǎn xī rén wèi jīng chéng yuán bù fù yì hé suì chà gé shǐ shǎn xī gōu bīng wěi tóng zhū shuài jiǎng yì wǔ bèi.
吳革登對上問割地利害革曰:金人有吞箭之誓必(下添深字)入寇(刪此字)矣。乞措置邊備起陝西人為京城援不複議和遂差革使陝西勾兵委同諸帥講議武備。
liù rì dīng mǎo lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi zì píng yáng fēn bīng yī yóu guō shān yī yóu jì chéng fù zhān hǎn gǎi zuò ní kān huái zhōu zhī yuē.
六日丁卯婁宿孛堇(改作羅索貝勒)自平陽分兵一由郭山一由冀城赴粘罕(改作尼堪)懷州之約。
zhān hǎn gǎi zuò ní kān xiàn huái zhōu shǒu chén huò ān guó sǐ zhī tōng pàn lín yuān líng xiá zhāng péng nián dōu jiān zhào shì è zhāng chén yú qián tǒng lǐng shěn dūn zhāng xíng zhōng tóng shí bèi shā.
粘罕(改作尼堪)陷懷州守臣霍安國死之通判林淵鈴轄張彭年都監趙士諤張諶於潛統領沈敦張行中同時被殺。
fàn zhòng xióng běi jì yuē: yǐ sì suì qiū píng yáng fǔ jiù liáng yì shèng jūn liú sì chū fǎn shā lüè jū mín zhuǎn zhì huái zhōu chéng xià bīng mǎ líng xiá yǔ liǎng duì jiāng yǔ zhī zhàn shǔ qìn shuǐ bào zhǎng guān bīng bù lì líng xiá jí liǎng duì jiāng jiē zhàn sǐ cháo tíng dà fā bīng jī zhī sì chū dùn guī yún: zhōng jiǔ yuè mò zhōng fèng dài fū zhí mì gé huò ān guó zhī huái zhōu ān guó cháng wèi yān shān fǔ lù zhuǎn yùn pàn guān pō xí biān shì shù yǔ tóng guān yán jīn rén bì wèi cháo tíng huàn cǐ zhōu yì bù kě bù bèi nǎi jì dù zēng qí shān cǐ zì chéng jùn háo shàn zhì qì jiǎ. yòu yán ān guó zài yān shān shí guō yào shī cháng yán yù zì yǒu yān shān zhī dì bù fán cháo tíng zhì shuài zhū tóng shì bù yǐ wèi rán ér ān guó shēn rán zhī nǎi jù yǐ zòu zuò cǐ fàng bà mù fǔ wǔ rán yǐ wèi bù zhì. ruò cǐ yě. shí yuè jiān hé jiān fǔ zhuǎn yùn sī dié huái zhōu yún: jīn rén jù bīng nán lái lìng huái zhōu fáng bèi rén jiē yún: zhōu qù biān jìng qiān lǐ ér yuǎn, qǐ néng jù zhì cǐ shí èr yuè tóng guàn zì tài yuán fǔ huí xíng lǐ shén cōng jù cān yì guān jié dù shǐ fàn nè hàn lín xué shì yǔ wén xū zhōng zhōng shū shè rén wáng yún: jiē yè guò huái zhōu xū zhōng xī yǔ ān guó shàn ér quàn ān guó wèi bèi shén qiè huì cháo tíng qiǎn qiān shū shū mì yuàn lù yǔn dí shǐ yú jīn guó gē sān guān sì zhèn zhī dì yǔn dí zhì huái zhōu pán huán shù rì chuán wén jīn rén zhī yǔn dí chū shǐ bì yù jiàn yǔn dí ér hòu zhǐ huái zhōu shì mín shù qiān rén kòu gé qǐng yǔn dí yǔn dí zhì gāo píng zhān hǎn gǎi zuò ní kān tuì guò běi guān tài yuán chéng shǒu wèi pò yě. cháo tíng yǐ zhī shū mì yuàn lǐ gāng wèi xuān fǔ shǐ dū zhū jiāng jiù tài yuán. yòu yǐ zī zhèng diàn xué shì liú wèi xuān fǔ fù shǐ zhōng dài fū zhí mì gé fàn shì xióng wèi xuān fǔ pàn guān jiān cān móu huī yóu gé dài zhì shū mì yuàn dōu chéng zhǐ zhé yàn zhì wèi xuān fǔ sī gōu dāng gōng shì cān yì guān sì rén jīng jī tí xíng wáng yǐ níng yuán wài láng péi lǐn zhí mì gé shěn guǎn xuān yì láng zhí zhōng zhǔ guǎn jī yí wén.
范仲熊北記曰:乙巳歲秋平陽府就糧義勝軍劉嗣初反殺掠居民轉至懷州城下兵馬鈴轄與兩隊將與之戰屬沁水暴漲官兵不利鈴轄及兩隊將皆戰死朝廷大發兵擊之嗣初遁歸云:中九月末中奉大夫直秘閣霍安國知懷州安國嘗為燕山府路轉運判官頗習邊事數與同官言金人必為朝廷患此州亦不可不備乃計度增其(刪此字)城濬濠繕治器甲。又言安國在燕山時郭藥師嘗言欲自有燕山之地不煩朝廷置帥諸同事不以為然而安國深然之乃具以奏坐此放罷幕府憮然以為不至。若此也。十月間河間府轉運司牒懷州云:金人聚兵南來令懷州防備人皆云:州去邊境千里而遠,豈能遽至此十二月童貫自太原府回行李甚匆遽參議官節度使范訥翰林學士宇文虛中中書舍人王云:皆夜過懷州虛中昔與安國善而勸安國為備甚切會朝廷遣簽書樞密院路允迪使於金國割三關四鎮之地允迪至懷州盤桓數日傳聞金人知允迪出使必欲見允迪而後止懷州士民數千人叩閤請允迪允迪至高平粘罕(改作尼堪)退過北關太原城守未破也。朝廷以知樞密院李綱為宣撫使督諸將救太原。又以資政殿學士劉為宣撫副使中大夫直秘閣范世雄為宣撫判官兼參謀徽猷閣待制樞密院都承旨折彥質為宣撫司勾當公事參議官四人京畿提刑王以甯員外郎裴廩直秘閣沈琯宣議郎執中主管機宜文。
zì sān yuán shū mì yuàn biān xiū zōu bǐng tián gèn cháo fèng láng hán gàn bàn gōng shì zhǔ guǎn wén zì guān zhào nán zhào jiǎn zhāng shū xiàn chén tāng qiú liáng zé mín zhāng mù. yòu yǐ wǔ gōng dài fū fáng yù shǐ jiě qián wèi zhì zhì shǐ yǐ zhǒng shī zhōng tǒng xī fān rén mǎ yǐ xǔ xiào liè wèi qián jūn tǒng zhì jì ér cháo tíng zhào lǐ gāng huí yǐ zhé yàn zhì wèi xuān fǔ pàn guān. yòu jìn zhé yàn zhì wèi lóng tú gé zhí xué shì xuān fǔ fù shǐ shí yuè huái zhōu guān yīn jiàn yàn zhì yàn zhì yuē: fǔ sī bīng mǎ jiǔ zài chéng lǐ kùn juàn shén yǐ. yī liǎng rì yù qù xī shān xià pái duì shǎo lìng yì sī shū huō cì rì suì xíng qù zhōu èr shí wǔ lǐ zhèng zài tài háng shān xià féng lǐ. ruò shuǐ zì dà jīn fèng shǐ huí píng rén mì yǔ zhì yè hái zhèn zhòng xióng qǐng jiàn yàn zhì hū yuē: jīn rì yǒu shèng zhǐ lái shuō gèng bù chà dà hé shǒu yù shǐ zhǐ lìng yàn zhì yī miàn zhǔ guǎn réng fǎng wén hé yáng dà rǎo lìng yàn zhì wǎng bǐ fǔ dìng jiàn shuō hé yáng rén qíng huáng huò guò rú huái zhōu yàn zhì xū suǒ zì qù cì rì suì wǎng hé yáng zhòng xióng wǎng jiàn zhī zhōu huò ān guó yún: fān rén lái yě. zhé yàn zhì yǐ zǒu le ān guó yuē: dài zòu hé cǐ rén jiān huái zhōu yǒu liáng yǒu qì jiǎ wèi biàn dǎ dé pò. qiě dà jiā tóng gòng shàng chéng fēn dì fēn shǒu yù cì rì zǎo wén mén wài shì rén nào yún: fān rén lái yě. zhòng xióng shǐ rén wǎng tàn yún: ān fǔ zhǐ huī yǐ kāi le chéng mén shǎo qǐng zhī hé nèi xiàn zhào shì fù guī zhòng xióng fǎng zhī shì fù chū jiàn yún: fān rén lái yě. wèi zhī nài hé zhòng xióng wèn hé yǐ zhī zhī shì fù yún: chéng shàng sòng jiāng dié lái yún: xiān fēng dōu tǒng bó jí liè gǎi zuò bèi liè zhòng xióng suì wǎng běi chéng shàng jiàn ān guó zuò jiān jiàn jīn rén chà zé zhōu shū lì yī rén lái xià wén zì qián miàn shuō dà jīn yǒu dào zhōng guó bèi méng shù bǎi yán jiān shuō yǐ jiàng le jìn jiàng lìng huái zhōu sù jiàng ān guó yún: rú hé huí dá jí qiǎn zhòng xióng xíng xū yú yī yàn rén lái xiāng yī shǎo qǐng yǒu sān shí yú qí lái xiāng yī zhòng xióng wèn qí shī lái zhī yì qí rén yǔ yán bù xùn lìng yī yàn rén yì yǔ yún: nán sòng bèi méng wǒ suǒ yǐ lái wǒ dà jīn huáng dì yǒu yī tǒng tiān xià zhī zhì guó xiāng yīng xióng jīn. yòu yǐ qǔ le tài yuán jìn jiàng nǐ. qiě kàn tài yuán yóu zì qǔ le zé huái zhōu hé láo gōng yě. nǐ dàn shuō yǔ zhī zhōu lìng jiāng zhuàng lái wǎng jiàn dà dū tǒng lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lè lìng rén chuán yì qí suǒ shuō dà shuài lüè tóng. yòu wèn zhòng xióng yī yī xù shù nèi yǒu yàn rén yún: shì zuò táng jiàn zhě sūn zi yě.. yòu wèn yǔ fàn zhòng yān shì shèn qīn qiǎn guī yún: lái rì yǔ zhōu zhǔ shāng liáng le chén sì jiān què bù chū lái shí biàn gōng dǎ chéng yě. cì rì zhòng xióng zhuì chéng ér xià jiàn lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lēi wèn yuē: céng jiāng dé jiàng zhuàng lái fǒu zhòng xióng yún: bù céng jiāng lái bèi jǐn gǎi zuò bèi lēi yuē: hé gù bù kěn bài jiàng zhòng xióng yún: bǐ cǐ chén zǐ xū gè zì lǐ huì jiǎ shǐ dà jīn shǐ yī gè chén liáo shǒu yī chéng xià zhuàng zhe bié guó bīng mǎ biàn yǐ chéng jiàng yǐ wèi rú hé. ruò huái zhōu bù céng dé dà sòng huáng dì wén zì què biàn guī jiàng kǒng guó xiāng wén zhī yì fēi suǒ xǐ bèi jǐn gǎi zuò bèi lēi què xǐ yuē: shuō dé shì yě. wǒ gèng bù gōng dǎ huái zhōu zhòng xióng yún: suī shì dōu tǒng bù kěn gōng dǎ huái zhōu què kǒng hòu duì bù zhī gào mì yī wén zì bèi jǐn gǎi zuò bèi lēi yuē: wǒ dà jīn guó bù shǐ wén zì zhǐ yī rén chuán yī jiàn yǔ hòu duì yuē: lìng bú yào.
字三員樞密院編修鄒柄田亘朝奉郎韓幹辦公事主管文字官趙楠趙戩張叔獻陳湯求梁澤民張牧。又以武功大夫防禦使解潛為制置使以种師中統西番人馬以許孝烈為前軍統制既而朝廷召李綱回以折彥質為宣撫判官。又進折彥質為龍圖閣直學士宣撫副使十月懷州官因見彥質彥質曰:撫司兵馬久在城裡睏倦甚矣。一兩日欲去西山下排對少令意思舒豁次日遂行去州二十五里正在太行山下逢李。若水自大金奉使回屏人密語至夜還鎮仲熊請見彥質忽曰:今日有聖旨來說更不差大河守御使只令彥質一面主管仍訪聞河陽大擾令彥質往彼撫定見說河陽人情惶惑過如懷州彥質須索自去次日遂往河陽仲熊往見知州霍安國云:番人來也。折彥質已走了安國曰:待奏劾此人兼懷州有糧有器甲未便打得破。且大家同共上城分地分守御次日早聞門外市人鬧云:番人來也。仲熊使人往探云:安撫指揮已開了城門少頃知河內縣趙士傅歸仲熊訪之士傅出見云:番人來也。為之柰何仲熊問何以知之士傅云:城上送將牒來云:先鋒都統勃極烈(改作貝烈)仲熊遂往北城上見安國坐間見金人差澤州書吏一人來下文字前面說大金有道中國背盟數百言兼說已降了晉絳令懷州速降安國云:如何回答即遣仲熊行須臾一燕人來相揖少頃有三十餘騎來相揖仲熊問其師來之意其人語言不遜令一燕人譯語云:南宋背盟我所以來我大金皇帝有一統天下之志國相英雄今。又以取了太原晉絳你。且看太原猶自取了則懷州何勞攻也。你但說與知州令將狀來往見大都統婁宿孛堇(改作羅索貝勒)令人傳譯其所說大率略同。又問仲熊一一敘述內有燕人云:是做唐鑒者孫子也。。又問與范仲淹是甚親遣歸云:來日與州主商量了辰巳間卻不出來時便攻打城也。次日仲熊縋城而下見婁宿孛堇(改作羅索貝勒)問曰:曾將得降狀來否仲熊云:不曾將來孛堇(改作貝勒)曰:何故不肯拜降仲熊云:彼此臣子須各自理會假使大金使一個臣僚守一城下撞着別國兵馬便以城降以為如何。若懷州不曾得大宋皇帝文字卻便歸降恐國相聞知亦非所喜孛堇(改作貝勒)卻喜曰:說得是也。我更不攻打懷州仲熊云:雖是都統不肯攻打懷州卻恐後隊不知告覓一文字孛堇(改作貝勒)曰:我大金國不使文字只一人傳一箭與後隊曰:令不要。
dǎ huái zhōu. yòu lìng sòng zhòng xióng guī huò ān guó jí shí jù shì shí shēn zòu cháo tíng bù jiàn huí bào zhòng xióng jì guī zhī hòu cì rì. yòu wén zhān hǎn gǎi zuò ní kān yǐ guò lóng dé fǔ huò ān guó qiǎn zhòng xióng yíng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān shuō yǐ mǐ bīng zhòng xióng zhì xī shān lí huái zhōu yuē sān shí yú lǐ féng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhòng xióng yún: liǎng cháo sì jié méng hǎo shì bù xiāng gōng bù yú guó xiāng yuán shuài yuǎn qū tái pèi yǐ zhì yú cǐ, bì shì yǔ zhōng guó yǒu shāng liáng zhě gǎi zuò zhī shì dà jūn suǒ zhì bǎi xìng wèi xiǎo rú yǒu suǒ yù qǐ shuō yǔ zhòng xióng què lìng huái zhōu ān fǔ shǐ huò ān guó zòu zhī bié chà jìn shàng chén liáo lái lǐ huì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: gèng yǒu shèn shì lǐ huì ěr nán sòng shàng huáng shù nián qián qiǎn rén zì hǎi shàng yǔ dà jīn jié méng gòng miè qì dān dāng shí yuán yuē jiǔ zhōu tǔ dì rén mín guī nǐ nán sòng zǐ nǚ yù bó guī wǒ dà jīn jí zhì gè zì xìng bīng nǐ nán sòng bìng bù céng shōu de jiǔ zhōu què shì wǒ dà jīn qǔ le yān shān fǔ wèi zhè yǐ qián méng yuē jiāng tǔ dì rén mín yī qí jiāo gē yǔ rǔ shì wǒ yǒu dà ēn dé yú rǔ nán sòng yě. nǐ jì wú yǐ xiè wǒ suì jiāng yíng píng liǎng zhōu hù kǒu dōu zài nǐ nán sòng jiè lǐ wǒ wèi jiàn bǎi xìng fù mǔ qī zǐ lí sàn qíng shí bù rěn shǐ yí xí qù xiàng nán sòng qǔ liǎng zhōu hù kǒu nǐ nán sòng dōu bù fā qiǎn yì wú huí wén bù kěn yī yuē wú nài xìng bīng shì shí què shì wǒ xiān xìng bīng lái jí zhì biàn jīng chéng xià nǐ shàng huáng biàn bù zuò què jiào tài zǐ wèi zhǔ jiàn wǒ bīng shì jù jiàn gōng pò suì chāi shǐ rén jiāng sān guān sì zhèn zhī dì xiàn yǔ wǒ dà jīn wǒ xìn shì shí tóu yán yǔ biàn yǐn huí qù gèng bù shǐ lüè shì wǒ. yòu yǒu dà ēn dé yú nǐ nán sòng yě. nǐ nán sòng què bèi méng yuē mì yù sān zhèn jiān shǒu bù fù. yòu zhào tiān xià bīng yuán tài yuán wǒ jīn rì suǒ yǐ zài xìng bīng shī chū bù kě wèi zhī wú míng wǒ běn dài yī qí dōu yào nǐ nán sòng tǔ dì. yòu wèi dà jīn huáng dì shèng zhǐ jiào. qiě yǐ jiàn liú huáng hé wèi jiè nǐ huái zhōu hé shì wǒ dà jīn fǔ dìng qù chù biàn hé guī jiàng wǒ běn yù biàn jìn bīng. yòu wèi zhōu xiàn xū yào rén mín. ruò zòng bīng duō shā chóng jì rén mín zé huài le zhōu xiàn nǐ yǔ wǒ zhǔ yàng huái zhōu zhī zhōu. qiě zǎo lái jiàng bǎo quán jiā shǔ rén mín zhòng xióng duì yuē: yuán chū dà sòng huáng dì yǔ dà jīn huáng dì jié méng shí běn zhōu zhǐ bù céng chéng dé wén zì yǐ huáng hé wèi jiè qǐ chāi rén zhì dà sòng huáng dì chù lǐ huì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: gèng, hé xū chāi rén qù lǐ huì wǒ dà jīn bīng mǎ rú cǐ rú jīn qù biàn dǎ pò biàn jīng zhuō nǐ zhào huáng dì lái yě. zhòng xióng duì yuē: rú cǐ què fēi suǒ wàng yú guó xiāng yě. kuàng shì bǐ cǐ dà guó shèng fù wèi kě zhī jiǎ shǐ zhēn rú guó xiāng zhī yán zé fēi dà jīn zhī fú zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: wèi shén què bú shì dà jīn zhī fú zhòng xióng yún: rú jīn biàn yī yī rú guó xiāng suǒ shuō. ruò shì zhào shì wèi jūn zé dà jīn kě yǐ bǎo suì bì bì bù kěn gèng yǒu bù xiāng chéng shùn zhī shì. ruò fèi le zhào shì wèi zhōng guó zhī dì bì xū zhōng guó rén zuò zhǔ yǒu rén zhēn qíng wèi xìng bīng duó dé zé shì chuàng yè zhī zhǔ yǔ dà jīn chū wú qì fēn yì wú ēn yì xiāng lín bì bù kěn jiāng suì bì yǔ dà jīn yì bù kěn gē sān guān sì zhèn zì cǐ suì suì yòng bīng jǐ shí shì le qī bù guò yǒu rén qù guó xiāng chù dào tǎo lǔ suǒ huò duō yú suì bì guó xiāng shì.
打懷州。又令送仲熊歸霍安國即時具事實申奏朝廷不見回報仲熊既歸之後次日。又聞粘罕(改作尼堪)已過隆德府霍安國遣仲熊迎見粘罕(改作尼堪)說以弭兵仲熊至西山離懷州約三十餘里逢見粘罕(改作尼堪)仲熊云:兩朝巳結盟好誓不相攻不虞國相元帥遠屈台旆以至於此,必是與中國有商量者(改作之)事大軍所至百姓未曉如有所諭乞說與仲熊卻令懷州安撫使霍安國奏知別差近上臣僚來理會粘罕(改作尼堪)云:更有甚事理會爾南宋上皇數年前遣人自海上與大金結盟共滅契丹當時元約九州土地人民歸你南宋子女玉帛歸我大金及至各自興兵你南宋並不曾收得九州卻是我大金取了燕山府為這已前盟約將土地人民一齊交割與汝是我有大恩德於汝南宋也。你既無以謝我遂將營平兩州戶口都在你南宋界裡我為見百姓父母妻子離散情實不忍使移檄去向南宋取兩州戶口你南宋都不發遣亦無回文不肯依約無柰興兵是時卻是我先興兵來及至汴京城下你上皇便不做卻教太子為主見我兵勢懼見攻破遂差使人將三關四鎮之地獻與我大金我信是實頭言語便引回去更不使掠是我。又有大恩德於你南宋也。你南宋卻背盟約密諭三鎮堅守不附。又召天下兵援太原我今日所以再興兵師出不可謂之無名我本待一齊都要你南宋土地。又為大金皇帝聖旨教。且以見流黃河為界你懷州合是我大金撫定去處便合歸降我本欲便進兵。又為州縣須要人民。若縱兵多殺蟲劑人民則壞了州縣你與我主恙懷州知州。且早來降保全家屬人民仲熊對曰:元初大宋皇帝與大金皇帝結盟時本州只不曾承得文字以黃河為界乞差人至大宋皇帝處理會粘罕(改作尼堪)曰:更,何須差人去理會我大金兵馬如此如今去便打破汴京捉你趙皇帝來也。仲熊對曰:如此卻非所望於國相也。況是彼此大國勝負未可知假使真如國相之言則非大金之福粘罕(改作尼堪)曰:為甚卻不是大金之福仲熊云:如今便一一如國相所說。若是趙氏為君則大金可以保歲幣必不肯更有不相承順之事。若廢了趙氏為中國之地必須中國人做主有人真情為興兵奪得則是創業之主與大金初無契分亦無恩義相臨必不肯將歲幣與大金亦不肯割三關四鎮自此歲歲用兵幾時是了期不過有人去國相處道討虜所獲多於歲幣國相試。
zǐ xì sī liang cǐ qǐ shì zhōng yán tǎo lǔ dé wàn wàn shì tā rén zì jiāng qù guó nèi jiǔ yòng bīng mín xīn yuàn hèn guó xiāng rèn qí zé bù rú shòu suì bì ān wěn wèi dà yǐ zhòng xióng suǒ jiàn bù. ruò yǔ dà sòng huáng dì shāng liáng jiāng sān guān sì zhèn guī dà jīn měi suì gèng tiān suì bì qí yú shì yí zú kě píng pō zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: yě. dé yǔ wǒ sān guān sì zhèn měi suì gèng yǔ suì bì èr bǎi wàn lái nǐ. qiě nèn dì chāi rén qù dà sòng huáng dì chù shuō wǒ. qiě liú jūn zài huái zé zhī jiān děng nǐ huí bào yǐ qián fā qù zhě gǎi zuò zhī xiān fēng nán wèi wèi jiàn cì dì biàn què huàn huí dài zhǐ huī jiào yǔ bù dé hú shān cǐ zì luàn shā rén jiào zhòng xióng jī huí wén yǔ huò ān guó shuō cǐ yì huò ān guó jí shí xiáng xī jù zhuàng shēn zòu cháo tíng jì shí bā rì huí bào bù zhì fān rén suì yú chéng xià zhì gōng jù huái zhōu. yòu qiǎn xiù cái liù rén wǎng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān wèn yuē: fàn zhòng xióng suǒ shuō jí cǐ zhōng wén zì shì huò ān guó bù céng zòu qù shì zhào huáng méi wén zì lái liù rén jiē yún: zòu qù shí bā rì shì yǒu huí bào zhān hǎn gǎi zuò ní kān dà nù fèn shēn ér qǐ yuē: wèi dào shì fàn zhòng xióng xiǎo guān méi rén zhǔ zhāng yán yǔ bù zú tīng bù dào shì wǒ jiāo jiāng wǒ wén zì qù nǐ nán sòng nèn dì wú xìn xíng cóng jīn rì yǐ hòu gèng yǒu wén zì lái wǒ yě. bù xìn chāi shǐ rén lái wǒ bù jiàn nǐ. qiě shuō yǔ zhōu zhǔ yī rèn nǐ men zhōng xiào chū zhàn yì dé shǒu chéng yì dé wǒ zhǐ shì bú zhù shǒu gōng dǎ yě. xū yào liù rén suì guī huò ān guó yǐ zhòng xióng zhī lǔ gǎi zuò dí xū shí jí chà zhòng xióng dōu dà zhǔ guǎn jūn mǎ shì shí fāng dé lóng xìng fǔ lù ān fǔ shǐ zhāng yǒu jí yú lóng dé fǔ wèi pò shí fā lái huái zhōu là shū yún: jīn rén yú nán guān chōng sàn dǒng ēn rén mǎ yí lǐ qián qù guò lóng dé fǔ guān bào huái zhōu wèi bèi shí fān rén zài chéng xià rì yè gōng dǎ chū yòng yún: tī dí lóu shàng yòng shén bì gōng piān jià nǚ qiáng shàng yòng zhǎn mǎ dāo dà fǔ měi yǒu fān gǎi zuò dí rén shàng lái zhé zhǎn zhī yún: tī jì bù néng shàng nǎi shǐ é chē dòng zǐ zhuàng rú shù jiān wū jiē yǐ shēng pí guǒ le xià miàn cáng shù shí rén zhí qiāo jué jué chéng yú é chē dòng zǐ yòng xiǎo tī yù dēng chéng. yòu wèi chéng shàng rén yǐ cǎo rán huǒ fàng huǒ pào shāo xiǎo tī jí shāo dǎ é chē dòng zǐ kāi xiàn bǎn yú yè. yòu lěi shí lěi mù yòng jīn hàn jí rè tāng shāo guàn jì shǐ bù dé é chē dòng zǐ nǎi lì pào zuò shù zhǐ chū fàng rù sā xīng pào qí dà rú dòu chéng shàng rén yú dí lóu shàng pái dà fāng duī chǐ yú fèn tǔ shàng miàn jié dà suǒ wǎng. yòu kuò mín jiān qīng bù zhàng mù yǐ yù pào ér fān gǎi zuò dí rén xiān yòng huǒ pào yán shāo qīng bù mù jí suǒ wǎng fàng hǔ dūn dà pào jiǔ shāo qí dà rú qī bā dǒu kǎo lǎo měi yī pào dào chéng suǒ wǎng fèn tǔ dà fāng lóu zhù jiē pò chéng zhōng rén shén jù huò ān guó lìng zhòng xióng yè mù ruì shì èr bǎi yú rén zhuì chéng jié zhài yuē dào zhài shā rén fàng huǒ jiào jiǔ zhōu hàn ér fǎn shǐ qí zhèn luàn yīn shāo chéng xià pào zuò jì xià chéng jiàn wú shù fān rén mǎ jūn lián lù jí nán xíng zhì sān gēng xiàng jǐn dào pào zuò xià xiān shǐ shí yú rén fàng huǒ ér zhèn bù luàn suì yìng xiāng dòu gè yǒu shā shāng zhǎn zhuǎn dé chū bǐ míng dé zhuì chéng ér shàng zhě èr shí sì rén zhòng xióng fāng wǎng jiàn huò ān guó hū chéng shàng yǒu rén jiào yún: dōng nán shàng yǒu bái qí zi lái shì cháo tíng jiù bīng lái.
仔細思量此豈是忠言討虜得萬萬是他人自將去國內久用兵民心怨恨國相任其責不如受歲幣安穩為大以仲熊所見不。若與大宋皇帝商量將三關四鎮歸大金每歲更添歲幣其餘事宜足可評泊粘罕(改作尼堪)曰:也。得與我三關四鎮每歲更與歲幣二百萬來你。且恁地差人去大宋皇帝處說我。且留軍在懷澤之間等你回報已前發去者(改作之)先鋒難為未見次第便卻喚回待指揮教與不得胡(刪此字)亂殺人教仲熊齎回文與霍安國說此意霍安國即時詳悉具狀申奏朝廷既十八日回報不至番人遂於城下治攻具懷州。又遣秀才六人往見粘罕(改作尼堪)問曰:范仲熊所說及此中文字是霍安國不曾奏去是趙皇沒文字來六人皆云:奏去十八日示有回報粘罕(改作尼堪)大怒奮身而起曰:為道是范仲熊小官沒人主張言語不足聽不道是我交將我文字去你南宋恁地無信行從今日以後更有文字來我也。不信差使人來我不見你。且說與州主一任你們忠孝出戰亦得守城亦得我只是不住手攻打也。須要六人遂歸霍安國以仲熊知虜(改作敵)虛實即差仲熊都大主管軍馬是時方得隆興府路安撫使張有極於隆德府未破時發來懷州蠟書云:金人於南關衝散董恩人馬迤邐前去過隆德府關報懷州為備時番人在城下日夜攻打初用云:梯敵樓上用神臂弓偏架女牆上用斬馬刀大斧每有番(改作敵)人上來輒斬之云:梯既不能上乃使鵝車洞子狀如數間屋皆以生皮裹了下面藏數十人執鍬钁掘城於鵝車洞子用小梯欲登城。又為城上人以草燃火放火礟燒小梯及燒打鵝車洞子開陷板於夜。又磊石磊木用金汗及熱湯燒灌既使不得鵝車洞子乃立礟座數址初放入撒星礟其大如斗城上人於敵樓上排大枋堆尺餘糞土上面結大索網。又括民間青布帳幕以御礟而番(改作敵)人先用火礟延燒青布幕及索網放虎蹲大礟九稍其大如七八斗栲栳每一礟到城索網糞土大枋樓柱皆破城中人甚懼霍安國令仲熊夜募銳士二百餘人縋城劫寨約到寨殺人放火叫九州漢兒反使其陣亂因燒城下礟坐既下城見無數番人馬軍連路極難行至三更向盡到礟坐下先使十餘人放火而陣不亂遂硬相鬥各有殺傷展轉得出比明得縋城而上者二十四人仲熊方往見霍安國忽城上有人叫云:東南上有白旗子來是朝廷救兵來。
huò ān guó jí lìng zhòng xióng pái rén mǎ yù kāi běi mén ér fān rén sì dǎ sàn chéng shàng bīng chéng shàng lì shí shù hēi qí zi zhǔn bèi jiāng lǐng wáng měi tóu háo ér sǐ zhòng xióng nǎi lǜ qiān rén yǔ zhī xiàng zhàn mín bīng sàn qù zhòng xióng bèi qín jiàn dí lóu shàng zhāng zhǐ sǎn yī bǐng jiān jūn gǔ shě gǎi zuò wū shě láng jūn zuò qí xià lìng rén chuán yì yún: hé gù bù xiǎo nì shùn kàng jù wáng shī zhòng xióng yuē: zhòng xióng shì zhào huáng chén zǐ fèng ān fǔ sī zhǐ huī lái jiāng bīng cái wēi bīng báo fēn gān yī sǐ jiān jūn yuē: ěr huái zhōu jiǔ láo wáng shī běn hé yī qí cháo chú wǒ wèi ài xī shēng líng bù yù àn yǐ jūn wēi jù jūn shì zhī yì zé yào xià chéng lǔ lüè nǐ kě zǐ xì shuō yǔ bǎi xìng jì ér huái zhōu wàn yú rén zhì chéng xià jiē chēng yún: jiù fàn jī yí qù lái. yòu gāo shēng jiào yún: jī yí fàng xīn. ruò dòng zhe guān rén hòu bǎi xìng yǔ guān rén bào chóu jiān jūn shǐ rén chuán lìng yuē: bù xiāo rú cǐ. yòu wèi zhòng xióng yuē: jié zhì bù zài nǐ fēi nǐ zhī zuì kě dài mìng yuàn qǐ yī sǐ jiān jūn yuē: wǒ dà jīn rén shuō huà yī jù shì yī jù bù shì nǐ nán cháo shuō huà méi píng jù jì dài nǐ mìng zhǐ shì dài nǐ mìng gèng wú tā gōng shì nǐ. qiě guī qù wèi wǒ huàn qǔ zhōu zhǔ lái tóng jiàn guó xiāng zhòng xióng suì huí wǎng zhōu yá xún huò ān guó bù jiàn. yòu qù chéng běi dào fēng lóu shàng xún huò ān guó yì bù jiàn gài yǐ wèi jīn rén suǒ qín. yòu yā zhòng xióng qù zài dào gǔ shě gǎi zuò wū shě qián jiàn zhī zé zhōu gāo shì yóu tōng pàn lǚ mín zhōng jiē tóng zuò gǔ shě gǎi zuò wū shě xiān yuē: ān fǔ yǐ zhuō de yě. tiān sè yǐ wǎn nǐ. qiě qù míng rì jiàn guó xiāng suì lìng jiān shǒu cì rì tiān wèi míng dōu zhuō qù jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān chū nán mén yuē xíng èr sān lǐ yǒu sān zuò zhài qí zhōng zhài zhān hǎn gǎi zuò ní kān zuò yín jiāo yǐ jiē shān cǐ zì lìng huái zhōu guān lì qí qián xiān yǐn dì yī xíng zhī zhōu tōng pàn líng xiá dōu jiān bù duì jiāng dǐng fēng lù jiāng dǐng fēng lù bù duì jiāng gòng zuò yī xíng cì zhōu guān yī xíng cì jiān guān yī xíng cì xiàn guān yī xíng zhān hǎn gǎi zuò ní kān shǐ fān guān chuán lìng yuē: nǐ xǔ duō rén shì shuí zuì bù kěn jiàng huò ān guó yún: shì sòng cháo shǒu chén huò ān guó lǜ zhòng bù jiàng. yòu wèn dì yī xíng zhū jūn yuē: shì zhōu zhǔ bù jiàng shì nǐ men dōu bù jiàng jiē shuō mǒu děng yǔ zhī zhōu yì bān jiē bù kěn jiàng. yòu lìng yú dōng běi wàng dà jīn bài jiàng huò ān guó yún: ān guó shì dà sòng zhī chén bù céng dé zhào guān jiā wén zì rú hé bài jiàng zhān hǎn gǎi zuò ní kān lìng yǐn guò jǐn qù yī fú yòng suǒ zhí fù. yòu lìng gāo shàng shū shuō yǔ qí tā rén yuē: nǐ men dōu shì xiǎo guān bù guān nǐ shì yì bú yào nǐ jiàng gè shè zuì. yòu lìng chuán guò dǐng fēng lù jiāng guān lái qí dǐng fēng lù jiāng xiào dào zhān hǎn gǎi zuò ní kān qián jiē jiào yún: bú shì mǒu děng bù jiàng dōu shì huò ān guó fàn zhòng xióng bù jiàng qí fàn zhòng xióng céng lǐng bīng chū zhàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān nǎi chuán lìng yuē: jiào fàn zhòng xióng suì yú xiàn guān xíng zhōng tuō chū bō qù yī fú fù dīng wèn yuē: yuán lái shì nǐ bù kěn jiàng zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng shì zhào huáng chén zǐ qǐ gǎn biàn jiàng. yòu chuán lìng yuē: nǐ quán bù pà wǒ jūn lìng wèi shén zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng zuó rì yǐ méng jiān jūn láng jūn dài mìng yún: dà jīn guó yī jù biàn shì yī jù dài le biàn gèng wú tā gōng shì shì cǐ suǒ yǐ bù pà zhān hǎn gǎi zuò ní kān nǎi xiào yuē: nán dāng nán dāng. yòu chuán lìng yuē: fàn zhòng xióng yǐ dài mìng kě shè zuì nǎi mìng zhī.
霍安國急令仲熊排人馬欲開北門而番人巳打散城上兵城上立十數黑旗子準備將領王美投濠而死仲熊乃率千人與之巷戰民兵散去仲熊被擒見敵樓上張紙傘一柄監軍骨舍(改作烏舍)郎君坐其下令人傳譯云:何故不曉逆順抗拒王師仲熊曰:仲熊是趙皇臣子奉安撫司指揮來將兵才微兵薄分甘一死監軍曰:爾懷州久勞王師本合一齊巢除我為愛惜生靈不欲按以軍威據軍士之意則要下城虜掠你可仔細說與百姓既而懷州萬餘人至城下皆稱云:救范機宜去來。又高聲叫云:機宜放心。若動著官人後百姓與官人報讎監軍使人傳令曰:不消如此。又謂仲熊曰:節制不在你非你之罪可貸命願乞一死監軍曰:我大金人說話一句是一句不似你南朝說話沒憑據既貸你命只是貸你命更無他公事你。且歸去為我喚取州主來同見國相仲熊遂回往州衙尋霍安國不見。又去城北道風樓上尋霍安國亦不見蓋已為金人所擒。又押仲熊去再到骨舍(改作烏舍)前見知澤州高世由通判呂民中皆同坐骨舍(改作烏舍)先曰:安撫已捉得也。天色已晚你。且去明日見國相遂令監守次日天未明都捉去見粘罕(改作尼堪)出南門約行二三里有三座寨其中寨粘罕(改作尼堪)坐銀交椅皆(刪此字)令懷州官立其前先引第一行知州通判鈴轄都監部隊將鼎灃路將鼎灃路步隊將共作一行次州官一行次監官一行次縣官一行粘罕(改作尼堪)使番官傳令曰:你許多人是誰最不肯降霍安國云:是宋朝守臣霍安國率眾不降。又問第一行諸軍曰:是州主不降是你們都不降皆說某等與知州一般皆不肯降。又令於東北望大金拜降霍安國云:安國是大宋之臣不曾得趙官家文字如何拜降粘罕(改作尼堪)令引過盡去衣服用索執縛。又令高尚書說與其他人曰:你們都是小官不關你事亦不要你降各赦罪。又令傳過鼎灃路將官來其鼎灃路將校到粘罕(改作尼堪)前皆叫云:不是某等不降都是霍安國范仲熊不降其范仲熊曾領兵出戰粘罕(改作尼堪)乃傳令曰:叫范仲熊遂於縣官行中拖出剝去衣服縛丁問曰:元來是你不肯降仲熊對曰:仲熊是趙皇臣子豈敢便降。又傳令曰:你全不怕我軍令為甚仲熊對曰:仲熊昨日已蒙監軍郎君貸命云:大金國一句便是一句貸了便更無他公事恃此所以不怕粘罕(改作尼堪)乃笑曰:難當難當。又傳令曰:范仲熊已貸命可赦罪乃命知。
zhōu huò ān guó fèng yì láng tōng pàn lín yuān wǔ gōng dài fū jì zhōu fáng yù shǐ bīng mǎ qián xiá zhāng péng nián wǔ jīng láng dōu jiān zhào shì è dūn wǔ láng dōu jiān zhāng chén xiū wǔ láng dōu jiān yú qián bǎo yì láng tǒng lǐng dǐng fēng bīng mǎ líng xiá shěn dūn bǐng yì láng tóng tǒng lǐng dǐng fēng bīng mǎ zhāng xíng zhōng jí nán bīng bù duì jiāng wǔ rén tóng shí bèi hài tí jǔ hé dōng lù cháng píng cháo fèng láng hǎo yú sī lù fèng yì láng liú rǔ xián chéng zhí láng sī hù cáo shì xiàng yǒng xiū wǔ láng sī yí cáo shì zhèng dào chōng xiū zhí láng sī bīng cáo shì wáng shuō cóng shì láng sī xíng cáo shì wáng shè chéng yì láng jiào shòu wáng yǔ quán dí gōng láng xiū wǔ xiàn zhǔ bù hóu cóng cóng zhèng láng hé nèi xiàn zhǔ bù mǎ yà chéng jié láng shì yì wù sòng zhī xiáng dí gōng láng liù cáo yuàn zhāng ēn yì jiē qǐ xiáng zōng shì cháo fèng láng zhī hé nèi xiàn zhào shì fù chéng zhí láng sī shì cáo shì zhào gōng yù zhōng xùn láng jiān jiǔ zhào bù dài bǎo yì láng tiān chà jiān jiǔ zhào gōng què zhōng xùn láng jiān shì yì wù zhào zi hán zhōng xùn láng jiān cāng zhào bù cáng bìng guò hé jīn rén jiān yào zhòng xióng bài jiàng nǎi shǐ zhī tā jū jué qí liáng shí zhèng shì dà xuě bìng wú gài wò shēn shàng xuě hòu yī èr chǐ jī zé chī xuě huò bō xuě qǔ tǔ zhōng mán jīng gēn shí zhī rú cǐ qī rì ǒu yàn rén jiàn lián zhī yuē: cǐ shì zhōng xiào zhī rén kě bāi huà wù shì yǔ chī huò xiù shú niú ròu shāo bǐng děng jiàn yí suì dé bù sǐ yī rì gǔ shě gǎi zuò wū shě hū zhòng xióng zhì qí zhài zhōng wèn yuē: wén dé nǐ dú dé shū duō jīn wèn nǐ liǎng shì yī zé wèn hán xìn yòng bīng rén cái gāo xià èr zé wèn liú jǐng shēng sūn cè hé yǐ bù néng chéng gōng zhòng xióng duì yuē: hán xìn cái yì bù gāo gù bì shè jì. ruò cái gāo zé bù jiǎ zhà móu wú yǔ wèi dí wéi qí cái bù gāo gù bì shè jì rán hòu néng qǔ shèng rú shuǐ shàng shā náng mù bèi bèi wǎ bèi shuǐ zhèn zhī lèi shì yě. liú jǐng shēng sūn cè suī tiān zī yīng yǒng rán qì qīng wú jūn rén zhī tǐ suǒ yǐ wú chéng gǔ shě gǎi zuò wū shě wén shuō dà xǐ qīn qū xī quàn zhòng xióng yǐn jiǔ. yòu yǐ xuān zhèng diàn xué shì sù mí lí bó jí liè gǎi zuò jì sū mó lī bèi lēi guān gào yī dào shòu zhòng xióng zhòng xióng. yòu lì cí yǐ yì bù gǎn shòu gǔ shě gǎi zuò wū shě yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhì xiāng de ér gǔ shě gǎi zuò wū shě cái yóu gāo zì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zài rì sān rén yòng shì wèi cháng zhōng fù měi yǒu suǒ wèi biàn zì zhuān ā gǔ dǎ guān sī gǎi zuò ā gù dá měi fǔ qí bèi yuē: hái ér men zuò dé shì bì bù cuò yě. yī qiè jiē rèn zhī yǐ zhì chū gào chì mìng xiāng jiē xǔ zì jué guó zhōng shì wú dà xiǎo fēi jīng cǐ èr rén bù xíng zhì yú bīng shì gǔ shě gǎi zuò wū shě. yòu zhuān zhī zhān hǎn gǎi zuò ní kān zǒng dà gāng ér yǐ gǔ shě gǎi zuò wū shě nián zhǎng yú zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē nián wǔ shí yú suì zhān hǎn gǎi zuò ní kān gēng shēn shēng hǎn shān cǐ zì shǎo xiōng shì gǔ shě gǎi zuò wū shě. qiě shén zhòng zhī yǔ èr tài zǐ pō bù xiāng de gài èr tài zǐ yǐ guì zhān hǎn gǎi zuò ní kān gǔ shě gǎi zuò wū shě yǐ cái zì gāo bù kěn xiāng xià yún:
州霍安國奉議郎通判林淵武功大夫濟州防禦使兵馬鈐轄張彭年武經郎都監趙士諤敦武郎都監張諶修武郎都監於潛保義郎統領鼎灃兵馬鈴轄沈敦秉議郎同統領鼎灃兵馬張行中及南兵部隊將五人同時被害提舉河東路常平朝奉郎郝愉司錄奉議郎劉汝賢承直郎司戶曹事向詠修武郎司儀曹事鄭道沖修職郎司兵曹事王說從事郎司刑曹事王舍承議郎教授王與權迪功郎修武縣主簿侯從從政郎河內縣主簿馬亞承節郎市易務宋之祥迪功郎六曹掾張恩義皆乞降宗室朝奉郎知河內縣趙士傅承直郎司士曹事趙公譽忠訓郎監酒趙不怠保義郎添差監酒趙公(闕)忠訓郎監市易務趙子韓忠訓郎監倉趙不藏並過河金人堅要仲熊拜降乃使之他居絕其糧食正是大雪並無蓋臥身上雪厚一二尺飢則吃雪或撥雪取土中蔓菁根食之如此七日偶燕人見憐之曰:此是忠孝之人可擘畫物事與吃或袖熟牛肉燒餅等見遺遂得不死一日骨舍(改作烏舍)呼仲熊至其寨中問曰:聞得你讀得書多今問你兩事一則問韓信用兵人才高下二則問劉景升孫策何以不能成功仲熊對曰:韓信才亦不高故必設計。若才高則不假詐謀無與為敵惟其才不高故必設計然後能取勝如水上沙囊木{〈貝貝〉瓦}背水陣之類是也。劉景升孫策雖天資英勇然器輕無君人之體所以無成骨舍(改作烏舍)聞說大喜親屈膝勸仲熊飲酒。又以宣政殿學士宿彌離勃極烈(改作濟蘇摩哩貝勒)官誥一道授仲熊仲熊。又力辭以義不敢受骨舍(改作烏舍)與粘罕(改作尼堪)至相得而骨舍(改作烏舍)才尤高自阿骨打(改作阿固達)在日三人用事未嘗中覆每有所為便自專阿骨打官司改作阿固達)每撫其背曰:孩兒們做得事必不錯也。一切皆任之以至出誥敕命相皆許自決國中事無大小非經此二人不行至於兵事骨舍(改作烏舍)。又專之粘罕(改作尼堪)總大綱而已骨舍(改作烏舍)年長於粘罕(改作尼堪)約年五十餘歲粘罕(改作尼堪)庚申生罕(刪此字)少兄事骨舍(改作烏舍)。且甚重之與二太子頗不相得蓋二太子以貴粘罕(改作尼堪)骨舍(改作烏舍)以才自高不肯相下云:
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn liù shí yī jiào kān jì.
※卷六十一校勘記。
lí mín jǐn táo zéi jǐn rù yī zuò lí míng zéi jǐn rù yòu sān zhǎo zhū bù bīng hé èr shí yú wàn rù kòu zhǎo wù zuò guā rù wù zuò rén yǐ wàn yú rén yǐ yīng zuò jǐ kě zài shǒu fǒu bù. ruò jiàng yī zuò kě shǒu zé shǒu fǒu bù. ruò jiàng nǎi jù zhòng fén fǔ kù tuō zhòng zì qǐ shǎn xī rén mǎ tuō mǎ zì zhān hǎn xiàn huái zhōu zhì tóng shí bèi shā cǐ tiáo yīng jiē shàng wén zuò lìng xíng dī yī gé wù shǔ qìn shuǐ bào zhǎng qìn shuǐ yī zuò shā shuǐ
黎民盡逃賊盡入(一作黎明賊盡入)誘三爪諸部兵合二十餘萬入寇(爪誤作瓜入誤作人)以萬餘人(以應作己)可再守否不。若降(一作可守則守否不。若降)乃聚眾焚府庫(脫眾字)起陝西人馬(脫馬字)粘罕陷懷州(至)同時被殺(此條應接上文作另行低一格誤)屬沁水暴漲(沁水一作沙水)
biàn yí xí qù biàn wù zuò shǐ gèng bù qīn lüè qīn wù zuò shǐ suǒ yǐ zài xìng bīng chū shī wù zuò shī chū nán wèi wèi jiàn nán yīng zuò suī xū yú liù rén suì guī yú wù zuò yào jí pào dǎ é chē dòng zǐ kāi pào wù zuò shāo bǐ míng fù zhuì chéng ér shàng zhě fù wù zuò dé zhāng zǐ sǎn yī bǐng zǐ wù zuò zhǐ zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng yuàn qǐ yī sǐ tuō zhòng xióng duì yuē: liù zì. qiě fàn zhòng xióng céng lǐng bīng chū zhàn. qiě wù zuò qí nǎi shǐ zhī tā jū tā zì yī zuò kǔ dì jiē xiāng xǔ zì jué wù zuò xiāng jiē.
便移檄去(便誤作使)更不侵掠(侵誤作使)所以再興兵出師(誤作師出)難為未見(難應作雖)須臾六人遂歸(臾誤作要)及礟打鵝車洞子開(礟誤作燒)比明復縋城而上者(復誤作得)張紫傘一柄(紫誤作紙)仲熊對曰:仲熊願乞一死(脫仲熊對曰:六字)。且范仲熊曾領兵出戰。(且誤作其)乃使之他居(他字一作苦地)皆相許自決(誤作相皆)。