jìng kāng zhōng zhì sān shí liù.
靖康中帙三十六。
qǐ jìng kāng yuán nián shí yī yuè yī rì rén xū, jǐn liù rì dīng mǎo.
起靖康元年十一月一日壬戌,尽六日丁卯。
shí yī yuè yī rì rén xū shuò xià rén xiàn huái dé jūn shǒu chén liú quán tōng pàn dù yì shì sǐ zhī.
十一月一日壬戌朔夏人限怀德军守臣刘铨通判杜翊世死之。
yí shǐ bìng yòu lǎo chūn qiū jiē yuē: xiān shì shí yuè xià rén gōng huái dé jūn tōng pàn dù yì shì yù tuì zhī shì yuè xià rén zài kòu huái dé jūn qián xué dì dào yǐ guàn chéng zhōng fán shí shù chù shì rì xūn hēi zhòng xué dòng chè zéi shān cǐ zì yǐ zhuì ér shēng chéng zhōng jīng hài yì shì dà hū dié xuè áo zhàn yǐ pí bīng qiān yú dāng zéi shù wàn zì dù bì bài jí zòng huǒ xī fén chú lǐn tǎng zàng lí mín xīn táo zéi jǐn rù guān jūn jiān yān zéi xié yì shì shǐ jiàng yì shì chēn mù chì zhī yì bù shòu rǔ suì huǒ qí shì jǔ jiā bì sǐ yú liè yàn zhōng yì shì jiě hóng luó dài zì yì sǐ jiàn yán yuán nián bā yuè jīng yuán lù jīng lüè yǐ wén zèng wǔ guān yǔ ēn zé shí zī yǐ suǒ jū wèi zhōng yì fāng.
遗史并幼老春秋皆曰:先是十月夏人攻怀德军通判杜翊世御退之是月夏人再寇怀德军潜穴地道以贯城中凡十数处是日曛黑众穴洞彻贼(删此字)蚁缀而升城中惊骇翊世大呼蹀血鏖战以疲兵千馀当贼数万自度必败即纵火悉焚刍廪帑藏黎民心逃贼尽入官军歼焉贼胁翊世使降翊世瞋目叱之义不受辱遂火其室举家毕死於烈焰中翊世解红罗带自缢死建炎元年八月泾原路经略以闻赠五官与恩泽十资以所居为忠义坊。
liú huái dé sǐ jié lù yuē: jìng kāng yuán nián qiū wǔ lù zhī shī lǜ jiē qín wáng quē fǔ yī kōng xià rén chéng xū qiǎn tài zǐ jí qí guó xiāng lǐ yù chāng yòu sān guā zhū bù bīng hé èr shí yú wàn rén kòu huái dé jūn jīng lüè shǐ xí gòng niàn huái dé wèi yào chōng zhī dì zé wēi wàng kě néng dāng zéi zhě xián yuē: wǎ píng zhài dì yī zhèng jiāng liú quán zhōng yuàn dé shì xīn. ruò yù dāng zéi fēi sī rén wú kě yòng yáo shì dié quán zhī huái dé jūn quán sù yǐ zhōng lüè wén zì fù qí cái kě yǐ lì gōng jí rì pěng xí jiù dào dōng lǔ gǎi zuò xià rén sù wén quán zhī míng bù gǎn wéi yì yǔ jì tún bīng mián gèn shù shí lǐ ér wéi zhī huái dé chéng báo yǐ bēi bīng shǎo ér shí bù zú quán fǔ zhì huái dé zhòu yè xiū chéng wèi zhàn shǒu zhī bèi jūn mín yì xǐ quán mò bù yuàn jǐn sǐ lì quán jī áng zì. ruò jiè jiàng shì yǐ zhōng yì jié dāng sǐ shǒu yǐ bào guó zéi gōng chéng zhī jù zhì qiǎo bǎi chū quán xī yǐ shù pò zhī zéi jì bù néng chěng yuè yú cán shā xià rén yǐ wàn yú rén tài zǐ jù móu yú yù chāng yù tuì yù chāng yuē: chéng zhōng zòng shǐ shí wú duō shù dù yì wú jì rán lián zhū zǒng hòu zhēn bù néng xià yī chéng yì shì ruò huì chéng zhōng shǐ shí jǐn shí tiān dà hán quán jiào rén tuán ní wò yǐ shuǐ lí míng chéng ní bīng yòng jī lǔ gǎi zuò dí yù chāng jiàn zhī xǐ wèi tài zǐ yuē: guǒ wú shǐ shí yǐ. quán dié zhī zhī nǎi pò qiáng fā jī shí yǐ shū qí móu ér yù chāng gōng yù jí yǒu hù yuàn zhāng tíng guī jù fǔ tà yún: kě zài shǒu fǒu bù. ruò jiàng quán dà nù yuē: yuàn xīn yǐ fù guó yǐ. shì nán yǔ gòng shì qù qiān chū zhǎn zhī zhòng jiē gǔ lì wú bù yǐ yī dāng bǎi xiào yòng yǒu chéng jìn zhě yè zhuì chéng chū jiàng xī gào yù chāng liáng jǐn wēi pò zhuàng yù chāng nǎi yōng jìn jìn chéng shǐ yǐ hǎo yán zhāo quán jiàng quán yáng wèi jìn yuē: ěr kě dú lái háo shàng yǔ yǔ yīn miù yán suǒ yǐ qiǎn jìn jié yù chāng zhī yì pō xiè qí yǔ lìng xià rén wēi wén chéng shàng cóng ér gǔ zào yù chāng yí jù jí xià chéng zhǎn jìn dū rén páng wài háo xué dì yǐ rù quán yì yú chéng zhōng záo jǐng yǐ yīng zhī zhì chú jiāo jǐng zhōng chān zhī zéi bù dé qián yù chāng gèng záo bā suì duō zhì qí zhì luàn quán zhī chān chá. yòu jí xún rì lǔ gǎi zuò dí zhī quán shǐ jǐn shí jué wài gōng yù jí shǐ shí jiāo xià rú yǔ tōng pàn xìng dù zhě bù jì qí míng chū yǐ gào quán xī rú tíng guī zhī yán quán bù dá dù zhī qí bù kě tuì ér zì jīng quán chǔ sǐ zhī zhì sì jué lüè bù shǎo gǎi wèi zhòng yuē: zhàng fū yī shēn gù bù nán táo qí rú bài guó shì zhī zhū tiān dì lín zhī zài shàng yān kě gǒu miǎn shì shí zhòng guǎ zhī shì jì sì bù dí jī bǎo zhī lì. yòu. qiě bù xiāng móu shì xī dà xuě huì míng chéng zhī xī běi yú xiàn zéi zhòng yǐ fù ér shàng dá dàn chéng zhōng lǔ gǎi zuò dí qí bù mǎn yú qián hòu shǒu pí zhě yóu sǐ shǒu bù gǎn luàn quán jí lǎo ruò mín nà xiǎo chéng shǒu zéi gōng zhī sān rì quán dù lì bù zhī nǎi jù fén fǔ kù huán yá bīng wèi sān tiē chū zhàn qiáo mén zhōng shí shí yī yuè shí wǔ rì yě. chū chéng pò quán yù zì cái yǐ wèi lǔ gǎi zuò dí suǒ zhí tài zǐ qiǎn rén fú shāng zhì yú bié shì jǐn qí hù shì. qiě zhì yì jiàng guān quán quán mà yuē: sǐ gǒu wǒ gù kěn jiàng zéi gǎi zuò rǔ yé qù shā wú wú. ruò bù sǐ jué bù dài rǔ yě. suì yù hài jiàn yán yuán nián zhào xù qí zhōng zèng wǔ yì dài fū guān qí zǐ zhí quán zì zǐ píng pú yáng rén táng wén. ruò shū qí lù hòu yuē: qū duān bài dà jiàng jūn fǎn ér kuì yuē: shǐ liú zǐ píng zài duān ān gǎn jū cǐ jí qí yán yǐ qiú zǐ píng wéi rén bù kě dé jīn jiàn suǒ lù zǐ píng zhōng jié. ruò cǐ ér hòu zhī duān zhī yán gài yǒu yǐ yě. wū hū shì sì tàn duān bù huò bì qí zhì lì ér duān. yòu tuī ér tàn zǐ píng zé tiān xià hòu shì zhī tàn. yòu wú shí ér sì yě. fū chū ér shì jūn shēng zé wú fù sǐ ér yīng xióng qí jié yóu yǒu yǐ xiāng fú rú zǐ píng zhě jǐ rén yě. yé.
刘怀德死节录曰:靖康元年秋五路之师率皆勤王阙辅一空夏人乘虚遣太子及其国相李遇昌诱三瓜诸部兵合二十馀万人寇怀德军经略使席贡念怀德为要冲之地择威望可能当贼者咸曰:瓦平寨第一正将刘铨忠愿得士心。若欲当贼非斯人无可用繇是牒铨知怀德军铨素以忠略闻自负其才可以立功即日捧檄就道冬虏(改作夏)人素闻铨之名不敢为易与计屯兵绵亘数十里而围之怀德城薄以卑兵少而食不足铨甫至怀德昼夜修城为战守之备军民亦喜铨莫不愿尽死力铨激昂自。若戒将士以忠义节当死守以报国贼攻城之具智巧百出铨悉以术破之贼技不能逞月馀残杀夏人以万馀人太子惧谋於遇昌欲退遇昌曰:城中纵矢石无多数度亦无继然连诸总后珍不能下一城益示弱会城中矢石尽时天大寒铨教人团泥沃以水黎明成泥冰用击虏(改作敌)遇昌见之喜谓太子曰:果无矢石矣。铨谍知之乃破墙发机石以疏其谋而遇昌攻愈急有户掾张庭珪遽抚榻云:可再守否不。若降铨大怒曰:掾心已负国矣。是难与共事趣牵出斩之众皆股栗无不以一当百效用有程进者夜缒城出降悉告遇昌粮尽危迫状遇昌乃拥进近城使以好言招铨降铨阳谓进曰:尔可独来壕上与语因谬言所以遣进劫遇昌之意颇泄其语令夏人微闻城上从而鼓噪遇昌疑惧即下城斩进督人旁外壕穴地以入铨亦於城中凿井以应之置刍茭井中觇之贼不得前遇昌更凿八隧多置旗帜乱铨之觇察。又及旬日虏(改作敌)知铨矢尽食绝外攻愈急矢石交下如雨通判姓杜者不记其名出以告铨悉如庭珪之言铨不答杜知其不可退而自经铨处死之志巳决略不少改谓众曰:丈夫一身故不难逃其如败国事之诛天地临之在上焉可苟免是时众寡之势既巳不敌饥饱之力。又。且不相侔是夕大雪晦暝城之西北隅陷贼众蚁附而上达旦城中虏(改作敌)骑布满於前後守陴者犹死守不敢乱铨集老弱民纳小城守贼攻之三日铨度力不支乃聚焚府库环牙兵为三萜出战谯门中时十一月十五日也。初城破铨欲自裁已为虏(改作敌)所执太子遣人扶伤置於别室谨其护视。且致意将官铨铨骂曰:死狗我顾肯降贼(改作汝)耶趣杀吾吾。若不死决不贷汝也。遂遇害建炎元年诏恤其忠赠武翼大夫官其子侄铨字子平濮阳人唐文。若书其录後曰:曲端拜大将军返而喟曰:使刘子平在端安敢居此即其言以求子平为人不可得今见所录子平忠节。若此而後知端之言盖有以也。呜呼世巳叹端不获毕其志力而端。又推而叹子平则天下後世之叹。又无时而巳也。夫出而事君生则无负死而英雄奇杰犹有以相服如子平者几人也。耶。
lǐ. ruò shuǐ guī zì zhān hǎn gǎi zuò ní kān jūn qián.
李。若水归自粘罕(改作尼堪)军前。
chū cháo tíng qiǎn lǐ. ruò shuǐ shǐ jīn guó shān xī jūn qián qǐng yǐ zū fù shú sān zhèn jí. ruò shuǐ dào yú cì jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān shí tài yuán zhēn dìng yǐ xiàn zū fù bù néng shú sān zhèn nǎi hái cháo.
初朝廷遣李。若水使金国山西军前请以租赋赎三镇及。若水到榆次见粘罕(改作尼堪)时太原真定已陷租赋不能赎三镇乃还朝。
zhān hǎn gǎi zuò ní kān gōng zé zhōu shǒu chén gāo shì yóu yǐ chéng jiàng.
粘罕(改作尼堪)攻泽州守臣高世由以城降。
wǔ rì bǐng yín wáng yún: zì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jūn qián huí cì yú xiāng zhōu.
五日丙寅王云:自斡离不(改作斡里雅布)军前回次於相州。
wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù qiǎn wáng yún: huí jīng shī zòu shì yún: chí yì zhì xiāng zhōu yǔ zhī wāng bó yàn yuē: jīn rén qíng zhuàng shén guāi běn zhōu yí duō jī liáng hú yù zuò bèi yù jì yún: qiè wén lǔ gǎi zuò dí zhài rén yǔ yán cǐ huí dù hé zhì jīng chéng xià kǒng xū pán báo zhì lái nián xià chū huí shī yún: dīng níng cí qù. qiě yún: yì yǐ cǐ bái cí shǒu zōng zé sì ér zé guǒ wèi yún: fèng shǐ mài guó tú yǔ jīn rén zhāng dà shēng shì yǐ cǐ zòu wén qǐ wù xìn yún: shuō.
斡离不(改作斡里雅布)遣王云:回京师奏事云:驰驿至相州语知汪伯彦曰:金人情状甚乖本州宜多积粮斛预作备御计云:窃闻虏(改作敌)寨人语言此回渡河至京城下恐须盘薄至来年夏初回师云:丁甯辞去。且云:亦以此白磁守宗泽巳而泽果谓云:奉使卖国徒与金人张大声势以此奏闻乞勿信云:说。
wáng yún: guī jù yán wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù suǒ miǎn lù huī hào děng cháo tíng cóng zhī zhào tài cháng lǐ guān jí yì jīn qiú gǎi zuò zhǔ huī hào.
王云:归具言斡离不(改作斡里雅布)索冕辂徽号等朝廷从之诏太常礼官集议金酋(改作主)徽号。
fēng shì biān nián yuē: shì rì zhào lüè yuē: jīn rén lái qǐng huī hào jí miǎn lù zhèn yǐ shēng líng zhī gù jǔ ér yǔ zhī fū míng zhī yǔ qì yǐ yù shēng shā zhī quán kě shǐ yóu zhī bù kě shǐ zhī zhī gù yuē: yú bù kě tuō yú yuān guó zhī lì qì bù kě yǐ shì yú rén shì rén. qiě bù kě kuàng qì yǔ zhī hū! yǔ zhī yǐ. zé bǐ jiāng yǐ hào lìng wǒ wǒ hé suǒ shì zhuāng zi wèi dòu hú yǐ liàng zhī quán héng yǐ chēng zhī fú xǐ yǐ xìn zhī rén yì yǐ jiǎo zhī rán ér qiè zhě wèi zhū.
封氏编年曰:是日诏略曰:金人来请徽号及冕辂朕以生灵之故举而与之夫名之与器以寓生杀之权可使由之不可使知之故曰:鱼不可脱於渊国之利器不可以示於人示人。且不可况弃与之乎!与之矣。则彼将以号令我我何所恃《庄子》谓斗斛以量之权衡以称之符玺以信之仁义以矫之然而窃者为诸。
hóu zhū hóu zhī mén rén yì cún yān gù jiē zhū hóu qiè rén yì bìng dòu hú quán héng fú xǐ zhī lì zhě suī yǒu lù miǎn zhī shǎng bù néng quàn fǔ yuè zhī zhū bù néng jìn qiè zhī zhě shàng rú cǐ jīn nǎi jǔ ér yú rén fù hé yǐ zhì hū!, huò yuē: gū shū mù qián zhī huò shì dà bù rán yě. céng wèi shū huò shì suǒ zhǎng huò hé yǐ bì shēng líng yě.. ruò wáng mǎng cuàn hàn ér qiú jiè xǐ yuán hòu quán quán bù rěn yǔ bān gù yǐ wèi fù rén zhī rén cháo tíng yǔ zhī huī hào miǎn lù céng bù sī yuán hòu zhī rén hū!.
侯诸侯之门仁义存焉故揭诸侯窃仁义并斗斛权衡符玺之利者虽有辂冕之赏不能劝斧钺之诛不能禁窃之者尚如此今乃举而与人复何以制乎!,或曰:姑纾目前之祸是大不然也。曾未纾祸适所长祸何以庇生灵也。。若王莽篡汉而求借玺元后拳拳不忍与班固以谓妇人之仁朝廷与之徽号冕辂曾不思元后之仁乎!。
wú gé shǐ shǎn xī jí bīng jiǎng yì wǔ bèi.
吴革使陕西集兵讲议武备。
wú gé dēng duì shàng wèn gē dì lì hài gé yuē: jīn rén yǒu tūn jiàn zhī shì bì xià tiān shēn zì rù kòu shān cǐ zì yǐ. qǐ cuò zhì biān bèi qǐ shǎn xī rén wéi jīng chéng yuán bù fù yì hé suì chà gé shǐ shǎn xī gōu bīng wěi tóng zhū shuài jiǎng yì wǔ bèi.
吴革登对上问割地利害革曰:金人有吞箭之誓必(下添深字)入寇(删此字)矣。乞措置边备起陕西人为京城援不复议和遂差革使陕西勾兵委同诸帅讲议武备。
liù rì dīng mǎo lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lè zì píng yáng fēn bīng yī yóu guō shān yī yóu jì chéng fù zhān hǎn gǎi zuò ní kān huái zhōu zhī yuē.
六日丁卯娄宿孛堇(改作罗索贝勒)自平阳分兵一由郭山一由冀城赴粘罕(改作尼堪)怀州之约。
zhān hǎn gǎi zuò ní kān xiàn huái zhōu shǒu chén huò ān guó sǐ zhī tōng pàn lín yuān líng xiá zhāng péng nián dōu jiān zhào shì è zhāng chén yú qián tǒng lǐng shěn dūn zhāng xíng zhōng tóng shí bèi shā.
粘罕(改作尼堪)陷怀州守臣霍安国死之通判林渊铃辖张彭年都监赵士谔张谌于潜统领沈敦张行中同时被杀。
fàn zhòng xióng běi jì yuē: yǐ sì suì qiū píng yáng fǔ jiù liáng yì shèng jūn liú sì chū fǎn shā lüě jū mín zhuǎn zhì huái zhōu chéng xià bīng mǎ líng xiá yǔ liǎng duì jiāng yǔ zhī zhàn shǔ qìn shuǐ bào zhǎng guān bīng bù lì líng xiá jí liǎng duì jiāng jiē zhàn sǐ cháo tíng dà fā bīng jī zhī sì chū dùn guī yún: zhōng jiǔ yuè mò zhōng fèng dài fū zhí mì gé huò ān guó zhī huái zhōu ān guó cháng wèi yān shān fǔ lù zhuǎn yùn pàn guān pō xí biān shì shù yǔ tóng guān yán jīn rén bì wèi cháo tíng huàn cǐ zhōu yì bù kě bù bèi nǎi jì dù zēng qí shān cǐ zì chéng jùn háo shàn zhì qì jiǎ. yòu yán ān guó zài yān shān shí guō yào shī cháng yán yù zì yǒu yān shān zhī dì bù fán cháo tíng zhì shuài zhū tóng shì bù yǐ wéi rán ér ān guó shēn rán zhī nǎi jù yǐ zòu zuò cǐ fàng bà mù fǔ wǔ rán yǐ wéi bù zhì. ruò cǐ yě. shí yuè jiān hé jiān fǔ zhuǎn yùn sī dié huái zhōu yún: jīn rén jù bīng nán lái lìng huái zhōu fáng bèi rén jiē yún: zhōu qù biān jìng qiān lǐ ér yuǎn, qǐ néng jù zhì cǐ shí èr yuè tóng guàn zì tài yuán fǔ huí xíng lǐ shén cōng jù cān yì guān jié dù shǐ fàn nè hàn lín xué shì yǔ wén xū zhōng zhōng shū shè rén wáng yún: jiē yè guò huái zhōu xū zhōng xī yǔ ān guó shàn ér quàn ān guó wèi bèi shén qiè huì cháo tíng qiǎn qiān shū shū mì yuàn lù yǔn dí shǐ yú jīn guó gē sān guān sì zhèn zhī dì yǔn dí zhì huái zhōu pán huán shù rì chuán wén jīn rén zhī yǔn dí chū shǐ bì yù jiàn yǔn dí ér hòu zhǐ huái zhōu shì mín shù qiān rén kòu gé qǐng yǔn dí yǔn dí zhì gāo píng zhān hǎn gǎi zuò ní kān tuì guò běi guān tài yuán chéng shǒu wèi pò yě. cháo tíng yǐ zhī shū mì yuàn lǐ gāng wèi xuān fǔ shǐ dū zhū jiàng jiù tài yuán. yòu yǐ zī zhèng diàn xué shì liú wèi xuān fǔ fù shǐ zhōng dài fū zhí mì gé fàn shì xióng wèi xuān fǔ pàn guān jiān cān móu huī yóu gé dài zhì shū mì yuàn dōu chéng zhǐ zhé yàn zhì wèi xuān fǔ sī gòu dàng gōng shì cān yì guān sì rén jīng jī tí xíng wáng yǐ níng yuán wài láng péi lǐn zhí mì gé shěn guǎn xuān yì láng zhí zhōng zhǔ guǎn jī yí wén.
范仲熊北记曰:乙巳岁秋平阳府就粮义胜军刘嗣初反杀掠居民转至怀州城下兵马铃辖与两队将与之战属沁水暴涨官兵不利铃辖及两队将皆战死朝廷大发兵击之嗣初遁归云:中九月末中奉大夫直秘阁霍安国知怀州安国尝为燕山府路转运判官颇习边事数与同官言金人必为朝廷患此州亦不可不备乃计度增其(删此字)城濬濠缮治器甲。又言安国在燕山时郭药师尝言欲自有燕山之地不烦朝廷置帅诸同事不以为然而安国深然之乃具以奏坐此放罢幕府怃然以为不至。若此也。十月间河间府转运司牒怀州云:金人聚兵南来令怀州防备人皆云:州去边境千里而远,岂能遽至此十二月童贯自太原府回行李甚匆遽参议官节度使范讷翰林学士宇文虚中中书舍人王云:皆夜过怀州虚中昔与安国善而劝安国为备甚切会朝廷遣签书枢密院路允迪使於金国割三关四镇之地允迪至怀州盘桓数日传闻金人知允迪出使必欲见允迪而後止怀州士民数千人叩閤请允迪允迪至高平粘罕(改作尼堪)退过北关太原城守未破也。朝廷以知枢密院李纲为宣抚使督诸将救太原。又以资政殿学士刘为宣抚副使中大夫直秘阁范世雄为宣抚判官兼参谋徽猷阁待制枢密院都承旨折彦质为宣抚司勾当公事参议官四人京畿提刑王以甯员外郎裴廪直秘阁沈琯宣议郎执中主管机宜文。
zì sān yuán shū mì yuàn biān xiū zōu bǐng tián gèn cháo fèng láng hán gàn bàn gōng shì zhǔ guǎn wén zì guān zhào nán zhào jiǎn zhāng shū xiàn chén tāng qiú liáng zé mín zhāng mù. yòu yǐ wǔ gōng dài fū fáng yù shǐ jiě qián wèi zhì zhì shǐ yǐ zhǒng shī zhōng tǒng xī fān rén mǎ yǐ xǔ xiào liè wèi qián jūn tǒng zhì jì ér cháo tíng zhào lǐ gāng huí yǐ zhé yàn zhì wèi xuān fǔ pàn guān. yòu jìn zhé yàn zhì wèi lóng tú gé zhí xué shì xuān fǔ fù shǐ shí yuè huái zhōu guān yīn jiàn yàn zhì yàn zhì yuē: fǔ sī bīng mǎ jiǔ zài chéng lǐ kùn juàn shén yǐ. yī liǎng rì yù qù xī shān xià pái duì shǎo lìng yì sī shū huō cì rì suì xíng qù zhōu èr shí wǔ lǐ zhèng zài tài háng shān xià féng lǐ. ruò shuǐ zì dà jīn fèng shǐ huí píng rén mì yǔ zhì yè hái zhèn zhòng xióng qǐng jiàn yàn zhì hū yuē: jīn rì yǒu shèng zhǐ lái shuō gèng bù chà dà hé shǒu yù shǐ zhǐ lìng yàn zhì yī miàn zhǔ guǎn réng fǎng wén hé yáng dà rǎo lìng yàn zhì wǎng bǐ fǔ dìng jiàn shuō hé yáng rén qíng huáng huò guò rú huái zhōu yàn zhì xū suǒ zì qù cì rì suì wǎng hé yáng zhòng xióng wǎng jiàn zhī zhōu huò ān guó yún: fān rén lái yě. zhé yàn zhì yǐ zǒu le ān guó yuē: dài zòu hé cǐ rén jiān huái zhōu yǒu liáng yǒu qì jiǎ wèi biàn dǎ dé pò. qiě dà jiā tóng gòng shàng chéng fēn dì fēn shǒu yù cì rì zǎo wén mén wài shì rén nào yún: fān rén lái yě. zhòng xióng shǐ rén wǎng tàn yún: ān fǔ zhǐ huī yǐ kāi le chéng mén shǎo qǐng zhī hé nèi xiàn zhào shì fù guī zhòng xióng fǎng zhī shì fù chū jiàn yún: fān rén lái yě. wèi zhī nài hé zhòng xióng wèn hé yǐ zhī zhī shì fù yún: chéng shàng sòng jiāng dié lái yún: xiān fēng dū tǒng bó jí liè gǎi zuò bèi liè zhòng xióng suì wǎng běi chéng shàng jiàn ān guó zuò jiān jiàn jīn rén chà zé zhōu shū lì yī rén lái xià wén zì qián miàn shuō dà jīn yǒu dào zhōng guó bèi méng shù bǎi yán jiān shuō yǐ jiàng le jìn jiàng lìng huái zhōu sù jiàng ān guó yún: rú hé huí dá jí qiǎn zhòng xióng xíng xū yú yī yàn rén lái xiāng yī shǎo qǐng yǒu sān shí yú qí lái xiāng yī zhòng xióng wèn qí shī lái zhī yì qí rén yǔ yán bù xùn lìng yī yàn rén yì yǔ yún: nán sòng bèi méng wǒ suǒ yǐ lái wǒ dà jīn huáng dì yǒu yī tǒng tiān xià zhī zhì guó xiāng yīng xióng jīn. yòu yǐ qǔ le tài yuán jìn jiàng nǐ. qiě kàn tài yuán yóu zì qǔ le zé huái zhōu hé láo gōng yě. nǐ dàn shuō yǔ zhī zhōu lìng jiāng zhuàng lái wǎng jiàn dà dū tǒng lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lè lìng rén chuán yì qí suǒ shuō dà shuài lüè tóng. yòu wèn zhòng xióng yī yī xù shù nèi yǒu yàn rén yún: shì zuò táng jiàn zhě sūn zi yě.. yòu wèn yǔ fàn zhòng yān shì shèn qīn qiǎn guī yún: lái rì yǔ zhōu zhǔ shāng liáng le chén sì jiān què bù chū lái shí biàn gōng dǎ chéng yě. cì rì zhòng xióng zhuì chéng ér xià jiàn lóu sù bèi jǐn gǎi zuò luó suǒ bèi lè wèn yuē: céng jiāng dé jiàng zhuàng lái fǒu zhòng xióng yún: bù céng jiāng lái bèi jǐn gǎi zuò bèi lè yuē: hé gù bù kěn bài jiàng zhòng xióng yún: bǐ cǐ chén zǐ xū gè zì lǐ huì jiǎ shǐ dà jīn shǐ yí gè chén liáo shǒu yī chéng xià zhuàng zhe bié guó bīng mǎ biàn yǐ chéng jiàng yǐ wéi rú hé. ruò huái zhōu bù céng dé dà sòng huáng dì wén zì què biàn guī xiáng kǒng guó xiāng wén zhī yì fēi suǒ xǐ bèi jǐn gǎi zuò bèi lè què xǐ yuē: shuō de shì yě. wǒ gèng bù gōng dǎ huái zhōu zhòng xióng yún: suī shì dū tǒng bù kěn gōng dǎ huái zhōu què kǒng hòu duì bù zhī gào mì yī wén zì bèi jǐn gǎi zuò bèi lè yuē: wǒ dà jīn guó bù shǐ wén zì zhǐ yī rén chuán yī jiàn yǔ hòu duì yuē: lìng bú yào.
字三员枢密院编修邹柄田亘朝奉郎韩干办公事主管文字官赵楠赵戬张叔献陈汤求梁泽民张牧。又以武功大夫防御使解潜为制置使以种师中统西番人马以许孝烈为前军统制既而朝廷召李纲回以折彦质为宣抚判官。又进折彦质为龙图阁直学士宣抚副使十月怀州官因见彦质彦质曰:抚司兵马久在城里困倦甚矣。一两日欲去西山下排对少令意思舒豁次日遂行去州二十五里正在太行山下逢李。若水自大金奉使回屏人密语至夜还镇仲熊请见彦质忽曰:今日有圣旨来说更不差大河守御使只令彦质一面主管仍访闻河阳大扰令彦质往彼抚定见说河阳人情惶惑过如怀州彦质须索自去次日遂往河阳仲熊往见知州霍安国云:番人来也。折彦质已走了安国曰:待奏劾此人兼怀州有粮有器甲未便打得破。且大家同共上城分地分守御次日早闻门外市人闹云:番人来也。仲熊使人往探云:安抚指挥已开了城门少顷知河内县赵士傅归仲熊访之士傅出见云:番人来也。为之柰何仲熊问何以知之士傅云:城上送将牒来云:先锋都统勃极烈(改作贝烈)仲熊遂往北城上见安国坐间见金人差泽州书吏一人来下文字前面说大金有道中国背盟数百言兼说已降了晋绛令怀州速降安国云:如何回答即遣仲熊行须臾一燕人来相揖少顷有三十馀骑来相揖仲熊问其师来之意其人语言不逊令一燕人译语云:南宋背盟我所以来我大金皇帝有一统天下之志国相英雄今。又以取了太原晋绛你。且看太原犹自取了则怀州何劳攻也。你但说与知州令将状来往见大都统娄宿孛堇(改作罗索贝勒)令人传译其所说大率略同。又问仲熊一一叙述内有燕人云:是做唐鉴者孙子也。。又问与范仲淹是甚亲遣归云:来日与州主商量了辰巳间却不出来时便攻打城也。次日仲熊缒城而下见娄宿孛堇(改作罗索贝勒)问曰:曾将得降状来否仲熊云:不曾将来孛堇(改作贝勒)曰:何故不肯拜降仲熊云:彼此臣子须各自理会假使大金使一个臣僚守一城下撞着别国兵马便以城降以为如何。若怀州不曾得大宋皇帝文字却便归降恐国相闻知亦非所喜孛堇(改作贝勒)却喜曰:说得是也。我更不攻打怀州仲熊云:虽是都统不肯攻打怀州却恐後队不知告觅一文字孛堇(改作贝勒)曰:我大金国不使文字只一人传一箭与後队曰:令不要。
dǎ huái zhōu. yòu lìng sòng zhòng xióng guī huò ān guó jí shí jù shì shí shēn zòu cháo tíng bú jiàn huí bào zhòng xióng jì guī zhī hòu cì rì. yòu wén zhān hǎn gǎi zuò ní kān yǐ guò lóng dé fǔ huò ān guó qiǎn zhòng xióng yíng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān shuō yǐ mǐ bīng zhòng xióng zhì xī shān lí huái zhōu yuē sān shí yú lǐ féng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhòng xióng yún: liǎng cháo sì jié méng hǎo shì bù xiāng gōng bù yú guó xiāng yuán shuài yuǎn qū tái pèi yǐ zhì yú cǐ, bì shì yǔ zhōng guó yǒu shāng liáng zhě gǎi zuò zhī shì dà jūn suǒ zhì bǎi xìng wèi xiǎo rú yǒu suǒ yù qǐ shuō yǔ zhòng xióng què lìng huái zhōu ān fǔ shǐ huò ān guó zòu zhī bié chà jìn shàng chén liáo lái lǐ huì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yún: gèng yǒu shèn shì lǐ huì ěr nán sòng shàng huáng shù nián qián qiǎn rén zì hǎi shàng yǔ dà jīn jié méng gòng miè qì dān dāng shí yuán yuē jiǔ zhōu tǔ dì rén mín guī nǐ nán sòng zǐ nǚ yù bó guī wǒ dà jīn jí zhì gè zì xīng bīng nǐ nán sòng bìng bù céng shōu de jiǔ zhōu què shì wǒ dà jīn qǔ le yān shān fǔ wèi zhè yǐ qián méng yuē jiāng tǔ dì rén mín yī qí jiāo gē yǔ rǔ shì wǒ yǒu dà ēn dé yú rǔ nán sòng yě. nǐ jì wú yǐ xiè wǒ suì jiāng yíng píng liǎng zhōu hù kǒu dōu zài nǐ nán sòng jiè lǐ wǒ wèi jiàn bǎi xìng fù mǔ qī zǐ lí sàn qíng shí bù rěn shǐ yí xí qù xiàng nán sòng qǔ liǎng zhōu hù kǒu nǐ nán sòng dōu bù fā qiǎn yì wú huí wén bù kěn yī yuē wú nài xīng bīng shì shí què shì wǒ xiān xīng bīng lái jí zhì biàn jīng chéng xià nǐ shàng huáng biàn bù zuò què jiào tài zǐ wéi zhǔ jiàn wǒ bīng shì jù jiàn gōng pò suì chāi shǐ rén jiāng sān guān sì zhèn zhī dì xiàn yǔ wǒ dà jīn wǒ xìn shì shí tóu yán yǔ biàn yǐn huí qù gèng bù shǐ lüè shì wǒ. yòu yǒu dà ēn dé yú nǐ nán sòng yě. nǐ nán sòng què bèi méng yuē mì yù sān zhèn jiān shǒu bù fù. yòu zhào tiān xià bīng yuán tài yuán wǒ jīn rì suǒ yǐ zài xīng bīng shī chū bù kě wèi zhī wú míng wǒ běn dài yī qí dōu yào nǐ nán sòng tǔ dì. yòu wèi dà jīn huáng dì shèng zhǐ jiào. qiě yǐ jiàn liú huáng hé wèi jiè nǐ huái zhōu hé shì wǒ dà jīn fǔ dìng qù chù biàn hé guī xiáng wǒ běn yù biàn jìn bīng. yòu wèi zhōu xiàn xū yào rén mín. ruò zòng bīng duō shā chóng jì rén mín zé huài le zhōu xiàn nǐ yǔ wǒ zhǔ yàng huái zhōu zhī zhōu. qiě zǎo lái jiàng bǎo quán jiā shǔ rén mín zhòng xióng duì yuē: yuán chū dà sòng huáng dì yǔ dà jīn huáng dì jié méng shí běn zhōu zhǐ bù céng chéng dé wén zì yǐ huáng hé wèi jiè qǐ chāi rén zhì dà sòng huáng dì chǔ lǐ huì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: gèng, hé xū chāi rén qù lǐ huì wǒ dà jīn bīng mǎ rú cǐ rú jīn qù biàn dǎ pò biàn jīng zhuō nǐ zhào huáng dì lái yě. zhòng xióng duì yuē: rú cǐ què fēi suǒ wàng yú guó xiāng yě. kuàng shì bǐ cǐ dà guó shèng fù wèi kě zhī jiǎ shǐ zhēn rú guó xiāng zhī yán zé fēi dà jīn zhī fú zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: wéi shèn què bú shì dà jīn zhī fú zhòng xióng yún: rú jīn biàn yī yī rú guó xiāng suǒ shuō. ruò shì zhào shì wèi jūn zé dà jīn kě yǐ bǎo suì bì bì bù kěn gèng yǒu bù xiāng chéng shùn zhī shì. ruò fèi le zhào shì wèi zhōng guó zhī dì bì xū zhōng guó rén zuò zhǔ yǒu rén zhēn qíng wèi xīng bīng duó de zé shì chuàng yè zhī zhǔ yǔ dà jīn chū wú qì fēn yì wú ēn yì xiāng lín bì bù kěn jiāng suì bì yǔ dà jīn yì bù kěn gē sān guān sì zhèn zì cǐ suì suì yòng bīng jǐ shí shì le qī bù guò yǒu rén qù guó xiāng chǔ dào tǎo lǔ suǒ huò duō yú suì bì guó xiāng shì.
打怀州。又令送仲熊归霍安国即时具事实申奏朝廷不见回报仲熊既归之後次日。又闻粘罕(改作尼堪)已过隆德府霍安国遣仲熊迎见粘罕(改作尼堪)说以弭兵仲熊至西山离怀州约三十馀里逢见粘罕(改作尼堪)仲熊云:两朝巳结盟好誓不相攻不虞国相元帅远屈台旆以至於此,必是与中国有商量者(改作之)事大军所至百姓未晓如有所谕乞说与仲熊却令怀州安抚使霍安国奏知别差近上臣僚来理会粘罕(改作尼堪)云:更有甚事理会尔南宋上皇数年前遣人自海上与大金结盟共灭契丹当时元约九州土地人民归你南宋子女玉帛归我大金及至各自兴兵你南宋并不曾收得九州却是我大金取了燕山府为这已前盟约将土地人民一齐交割与汝是我有大恩德於汝南宋也。你既无以谢我遂将营平两州户口都在你南宋界里我为见百姓父母妻子离散情实不忍使移檄去向南宋取两州户口你南宋都不发遣亦无回文不肯依约无柰兴兵是时却是我先兴兵来及至汴京城下你上皇便不做却教太子为主见我兵势惧见攻破遂差使人将三关四镇之地献与我大金我信是实头言语便引回去更不使掠是我。又有大恩德於你南宋也。你南宋却背盟约密谕三镇坚守不附。又召天下兵援太原我今日所以再兴兵师出不可谓之无名我本待一齐都要你南宋土地。又为大金皇帝圣旨教。且以见流黄河为界你怀州合是我大金抚定去处便合归降我本欲便进兵。又为州县须要人民。若纵兵多杀虫剂人民则坏了州县你与我主恙怀州知州。且早来降保全家属人民仲熊对曰:元初大宋皇帝与大金皇帝结盟时本州只不曾承得文字以黄河为界乞差人至大宋皇帝处理会粘罕(改作尼堪)曰:更,何须差人去理会我大金兵马如此如今去便打破汴京捉你赵皇帝来也。仲熊对曰:如此却非所望於国相也。况是彼此大国胜负未可知假使真如国相之言则非大金之福粘罕(改作尼堪)曰:为甚却不是大金之福仲熊云:如今便一一如国相所说。若是赵氏为君则大金可以保岁币必不肯更有不相承顺之事。若废了赵氏为中国之地必须中国人做主有人真情为兴兵夺得则是创业之主与大金初无契分亦无恩义相临必不肯将岁币与大金亦不肯割三关四镇自此岁岁用兵几时是了期不过有人去国相处道讨虏所获多於岁币国相试。
zǐ xì sī liang cǐ qǐ shì zhōng yán tǎo lǔ dé wàn wàn shì tā rén zì jiāng qù guó nèi jiǔ yòng bīng mín xīn yuàn hèn guó xiāng rèn qí zé bù rú shòu suì bì ān wěn wèi dà yǐ zhòng xióng suǒ jiàn bù. ruò yǔ dà sòng huáng dì shāng liáng jiāng sān guān sì zhèn guī dà jīn měi suì gèng tiān suì bì qí yú shì yí zú kě píng pō zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: yě. dé yǔ wǒ sān guān sì zhèn měi suì gèng yǔ suì bì èr bǎi wàn lái nǐ. qiě nèn dì chāi rén qù dà sòng huáng dì chù shuō wǒ. qiě liú jūn zài huái zé zhī jiān děng nǐ huí bào yǐ qián fā qù zhě gǎi zuò zhī xiān fēng nán wéi wèi jiàn cì dì biàn què huàn huí dài zhǐ huī jiào yǔ bù dé hú shān cǐ zì luàn shā rén jiào zhòng xióng jī huí wén yǔ huò ān guó shuō cǐ yì huò ān guó jí shí xiáng xī jù zhuàng shēn zòu cháo tíng jì shí bā rì huí bào bù zhì fān rén suì yú chéng xià zhì gōng jù huái zhōu. yòu qiǎn xiù cái liù rén wǎng jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān wèn yuē: fàn zhòng xióng suǒ shuō jí cǐ zhōng wén zì shì huò ān guó bù céng zòu qù shì zhào huáng méi wén zì lái liù rén jiē yún: zòu qù shí bā rì shì yǒu huí bào zhān hǎn gǎi zuò ní kān dà nù fèn shēn ér qǐ yuē: wèi dào shì fàn zhòng xióng xiǎo guān méi rén zhǔ zhāng yán yǔ bù zú tīng bù dào shì wǒ jiāo jiāng wǒ wén zì qù nǐ nán sòng nèn dì wú xìn xíng cóng jīn rì yǐ hòu gèng yǒu wén zì lái wǒ yě. bù xìn chāi shǐ rén lái wǒ bú jiàn nǐ. qiě shuō yǔ zhōu zhǔ yī rèn nǐ men zhōng xiào chū zhàn yì dé shǒu chéng yì dé wǒ zhǐ shì bú zhù shǒu gōng dǎ yě. xū yào liù rén suì guī huò ān guó yǐ zhòng xióng zhī lǔ gǎi zuò dí xū shí jí chà zhòng xióng dōu dà zhǔ guǎn jūn mǎ shì shí fāng dé lóng xīng fǔ lù ān fǔ shǐ zhāng yǒu jí yú lóng dé fǔ wèi pò shí fā lái huái zhōu là shū yún: jīn rén yú nán guān chōng sàn dǒng ēn rén mǎ yǐ lǐ qián qù guò lóng dé fǔ guān bào huái zhōu wèi bèi shí fān rén zài chéng xià rì yè gōng dǎ chū yòng yún: tī dí lóu shàng yòng shén bì gōng piān jià nǚ qiáng shàng yòng zhǎn mǎ dāo dà fǔ měi yǒu fān gǎi zuò dí rén shàng lái zhé zhǎn zhī yún: tī jì bù néng shàng nǎi shǐ é chē dòng zǐ zhuàng rú shù jiān wū jiē yǐ shēng pí guǒ le xià miàn cáng shù shí rén zhí qiāo jué jué chéng yú é chē dòng zǐ yòng xiǎo tī yù dēng chéng. yòu wèi chéng shàng rén yǐ cǎo rán huǒ fàng huǒ pào shāo xiǎo tī jí shāo dǎ é chē dòng zǐ kāi xiàn bǎn yú yè. yòu lěi shí lěi mù yòng jīn hàn jí rè tāng shāo guàn jì shǐ bù dé é chē dòng zǐ nǎi lì pào zuò shù zhǐ chū fàng rù sā xīng pào qí dà rú dòu chéng shàng rén yú dí lóu shàng pái dà fāng duī chǐ yú fèn tǔ shàng miàn jié dà suǒ wǎng. yòu kuò mín jiān qīng bù zhàng mù yǐ yù pào ér fān gǎi zuò dí rén xiān yòng huǒ pào yán shāo qīng bù mù jí suǒ wǎng fàng hǔ dūn dà pào jiǔ shāo qí dà rú qī bā dǒu kǎo lǎo měi yī pào dào chéng suǒ wǎng fèn tǔ dà fāng lóu zhù jiē pò chéng zhōng rén shén jù huò ān guó lìng zhòng xióng yè mù ruì shì èr bǎi yú rén zhuì chéng jié zhài yuē dào zhài shā rén fàng huǒ jiào jiǔ zhōu hàn ér fǎn shǐ qí zhèn luàn yīn shāo chéng xià pào zuò jì xià chéng jiàn wú shù fān rén mǎ jūn lián lù jí nán xíng zhì sān gēng xiàng jǐn dào pào zuò xià xiān shǐ shí yú rén fàng huǒ ér zhèn bù luàn suì yìng xiāng dòu gè yǒu shā shāng zhǎn zhuǎn dé chū bǐ míng dé zhuì chéng ér shàng zhě èr shí sì rén zhòng xióng fāng wǎng jiàn huò ān guó hū chéng shàng yǒu rén jiào yún: dōng nán shàng yǒu bái qí zi lái shì cháo tíng jiù bīng lái.
仔细思量此岂是忠言讨虏得万万是他人自将去国内久用兵民心怨恨国相任其责不如受岁币安稳为大以仲熊所见不。若与大宋皇帝商量将三关四镇归大金每岁更添岁币其馀事宜足可评泊粘罕(改作尼堪)曰:也。得与我三关四镇每岁更与岁币二百万来你。且恁地差人去大宋皇帝处说我。且留军在怀泽之间等你回报已前发去者(改作之)先锋难为未见次第便却唤回待指挥教与不得胡(删此字)乱杀人教仲熊赍回文与霍安国说此意霍安国即时详悉具状申奏朝廷既十八日回报不至番人遂於城下治攻具怀州。又遣秀才六人往见粘罕(改作尼堪)问曰:范仲熊所说及此中文字是霍安国不曾奏去是赵皇没文字来六人皆云:奏去十八日示有回报粘罕(改作尼堪)大怒奋身而起曰:为道是范仲熊小官没人主张言语不足听不道是我交将我文字去你南宋恁地无信行从今日以後更有文字来我也。不信差使人来我不见你。且说与州主一任你们忠孝出战亦得守城亦得我只是不住手攻打也。须要六人遂归霍安国以仲熊知虏(改作敌)虚实即差仲熊都大主管军马是时方得隆兴府路安抚使张有极於隆德府未破时发来怀州蜡书云:金人於南关冲散董恩人马迤逦前去过隆德府关报怀州为备时番人在城下日夜攻打初用云:梯敌楼上用神臂弓偏架女墙上用斩马刀大斧每有番(改作敌)人上来辄斩之云:梯既不能上乃使鹅车洞子状如数间屋皆以生皮裹了下面藏数十人执锹钁掘城於鹅车洞子用小梯欲登城。又为城上人以草燃火放火礟烧小梯及烧打鹅车洞子开陷板於夜。又磊石磊木用金汗及热汤烧灌既使不得鹅车洞子乃立礟座数址初放入撒星礟其大如斗城上人於敌楼上排大枋堆尺馀粪土上面结大索网。又括民间青布帐幕以御礟而番(改作敌)人先用火礟延烧青布幕及索网放虎蹲大礟九稍其大如七八斗栲栳每一礟到城索网粪土大枋楼柱皆破城中人甚惧霍安国令仲熊夜募锐士二百馀人缒城劫寨约到寨杀人放火叫九州汉儿反使其阵乱因烧城下礟坐既下城见无数番人马军连路极难行至三更向尽到礟坐下先使十馀人放火而阵不乱遂硬相斗各有杀伤展转得出比明得缒城而上者二十四人仲熊方往见霍安国忽城上有人叫云:东南上有白旗子来是朝廷救兵来。
huò ān guó jí lìng zhòng xióng pái rén mǎ yù kāi běi mén ér fān rén sì dǎ sàn chéng shàng bīng chéng shàng lì shí shù hēi qí zi zhǔn bèi jiàng lǐng wáng měi tóu háo ér sǐ zhòng xióng nǎi lǜ qiān rén yǔ zhī xiàng zhàn mín bīng sàn qù zhòng xióng bèi qín jiàn dí lóu shàng zhāng zhǐ sǎn yī bǐng jiān jūn gǔ shě gǎi zuò wū shě láng jūn zuò qí xià lìng rén chuán yì yún: hé gù bù xiǎo nì shùn kàng jù wáng shī zhòng xióng yuē: zhòng xióng shì zhào huáng chén zǐ fèng ān fǔ sī zhǐ huī lái jiāng bīng cái wēi bīng báo fēn gān yī sǐ jiān jūn yuē: ěr huái zhōu jiǔ láo wáng shī běn hé yī qí cháo chú wǒ wèi ài xī shēng líng bù yù àn yǐ jūn wēi jù jūn shì zhī yì zé yào xià chéng lǔ lüě nǐ kě zǐ xì shuō yǔ bǎi xìng jì ér huái zhōu wàn yú rén zhì chéng xià jiē chēng yún: jiù fàn jī yí qù lái. yòu gāo shēng jiào yún: jī yí fàng xīn. ruò dòng zhe guān rén hòu bǎi xìng yǔ guān rén bào chóu jiān jūn shǐ rén chuán lìng yuē: bù xiāo rú cǐ. yòu wèi zhòng xióng yuē: jié zhì bù zài nǐ fēi nǐ zhī zuì kě dài mìng yuàn qǐ yī sǐ jiān jūn yuē: wǒ dà jīn rén shuō huà yī jù shì yī jù bù shì nǐ nán cháo shuō huà méi píng jù jì dài nǐ mìng zhǐ shì dài nǐ mìng gèng wú tā gōng shì nǐ. qiě guī qù wèi wǒ huàn qǔ zhōu zhǔ lái tóng jiàn guó xiāng zhòng xióng suì huí wǎng zhōu yá xún huò ān guó bú jiàn. yòu qù chéng běi dào fēng lóu shàng xún huò ān guó yì bú jiàn gài yǐ wèi jīn rén suǒ qín. yòu yā zhòng xióng qù zài dào gǔ shě gǎi zuò wū shě qián jiàn zhī zé zhōu gāo shì yóu tōng pàn lǚ mín zhōng jiē tóng zuò gǔ shě gǎi zuò wū shě xiān yuē: ān fǔ yǐ zhuō de yě. tiān sè yǐ wǎn nǐ. qiě qù míng rì jiàn guó xiāng suì lìng jiān shǒu cì rì tiān wèi míng dōu zhuō qù jiàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān chū nán mén yuē xíng èr sān lǐ yǒu sān zuò zhài qí zhōng zhài zhān hǎn gǎi zuò ní kān zuò yín jiāo yǐ jiē shān cǐ zì lìng huái zhōu guān lì qí qián xiān yǐn dì yī xíng zhī zhōu tōng pàn líng xiá dōu jiān bù duì jiāng dǐng fēng lù jiāng dǐng fēng lù bù duì jiāng gòng zuò yī xíng cì zhōu guān yī xíng cì jiān guān yī xíng cì xiàn guān yī xíng zhān hǎn gǎi zuò ní kān shǐ fān guān chuán lìng yuē: nǐ xǔ duō rén shì shuí zuì bù kěn jiàng huò ān guó yún: shì sòng cháo shǒu chén huò ān guó lǜ zhòng bù jiàng. yòu wèn dì yī xíng zhū jūn yuē: shì zhōu zhǔ bù jiàng shì nǐ men dōu bù jiàng jiē shuō mǒu děng yǔ zhī zhōu yì bān jiē bù kěn jiàng. yòu lìng yú dōng běi wàng dà jīn bài jiàng huò ān guó yún: ān guó shì dà sòng zhī chén bù céng dé zhào guān jiā wén zì rú hé bài jiàng zhān hǎn gǎi zuò ní kān lìng yǐn guò jǐn qù yī fú yòng suǒ zhí fù. yòu lìng gāo shàng shū shuō yǔ qí tā rén yuē: nǐ men dōu shì xiǎo guān bù guān nǐ shì yì bú yào nǐ jiàng gè shè zuì. yòu lìng chuán guò dǐng fēng lù jiàng guān lái qí dǐng fēng lù jiàng xiào dào zhān hǎn gǎi zuò ní kān qián jiē jiào yún: bú shì mǒu děng bù jiàng dōu shì huò ān guó fàn zhòng xióng bù jiàng qí fàn zhòng xióng céng lǐng bīng chū zhàn zhān hǎn gǎi zuò ní kān nǎi chuán lìng yuē: jiào fàn zhòng xióng suì yú xiàn guān xíng zhōng tuō chū bō qù yī fú fù dīng wèn yuē: yuán lái shì nǐ bù kěn jiàng zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng shì zhào huáng chén zǐ qǐ gǎn biàn jiàng. yòu chuán lìng yuē: nǐ quán bù pà wǒ jūn lìng wéi shèn zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng zuó rì yǐ méng jiān jūn láng jūn dài mìng yún: dà jīn guó yī jù biàn shì yī jù dài le biàn gèng wú tā gōng shì shì cǐ suǒ yǐ bù pà zhān hǎn gǎi zuò ní kān nǎi xiào yuē: nán dāng nán dāng. yòu chuán lìng yuē: fàn zhòng xióng yǐ dài mìng kě shè zuì nǎi mìng zhī.
霍安国急令仲熊排人马欲开北门而番人巳打散城上兵城上立十数黑旗子准备将领王美投濠而死仲熊乃率千人与之巷战民兵散去仲熊被擒见敌楼上张纸伞一柄监军骨舍(改作乌舍)郎君坐其下令人传译云:何故不晓逆顺抗拒王师仲熊曰:仲熊是赵皇臣子奉安抚司指挥来将兵才微兵薄分甘一死监军曰:尔怀州久劳王师本合一齐巢除我为爱惜生灵不欲按以军威据军士之意则要下城虏掠你可仔细说与百姓既而怀州万馀人至城下皆称云:救范机宜去来。又高声叫云:机宜放心。若动著官人後百姓与官人报雠监军使人传令曰:不消如此。又谓仲熊曰:节制不在你非你之罪可贷命愿乞一死监军曰:我大金人说话一句是一句不似你南朝说话没凭据既贷你命只是贷你命更无他公事你。且归去为我唤取州主来同见国相仲熊遂回往州衙寻霍安国不见。又去城北道风楼上寻霍安国亦不见盖已为金人所擒。又押仲熊去再到骨舍(改作乌舍)前见知泽州高世由通判吕民中皆同坐骨舍(改作乌舍)先曰:安抚已捉得也。天色已晚你。且去明日见国相遂令监守次日天未明都捉去见粘罕(改作尼堪)出南门约行二三里有三座寨其中寨粘罕(改作尼堪)坐银交椅皆(删此字)令怀州官立其前先引第一行知州通判铃辖都监部队将鼎沣路将鼎沣路步队将共作一行次州官一行次监官一行次县官一行粘罕(改作尼堪)使番官传令曰:你许多人是谁最不肯降霍安国云:是宋朝守臣霍安国率众不降。又问第一行诸军曰:是州主不降是你们都不降皆说某等与知州一般皆不肯降。又令於东北望大金拜降霍安国云:安国是大宋之臣不曾得赵官家文字如何拜降粘罕(改作尼堪)令引过尽去衣服用索执缚。又令高尚书说与其他人曰:你们都是小官不关你事亦不要你降各赦罪。又令传过鼎沣路将官来其鼎沣路将校到粘罕(改作尼堪)前皆叫云:不是某等不降都是霍安国范仲熊不降其范仲熊曾领兵出战粘罕(改作尼堪)乃传令曰:叫范仲熊遂於县官行中拖出剥去衣服缚丁问曰:元来是你不肯降仲熊对曰:仲熊是赵皇臣子岂敢便降。又传令曰:你全不怕我军令为甚仲熊对曰:仲熊昨日已蒙监军郎君贷命云:大金国一句便是一句贷了便更无他公事恃此所以不怕粘罕(改作尼堪)乃笑曰:难当难当。又传令曰:范仲熊已贷命可赦罪乃命知。
zhōu huò ān guó fèng yì láng tōng pàn lín yuān wǔ gōng dài fū jì zhōu fáng yù shǐ bīng mǎ qián xiá zhāng péng nián wǔ jīng láng dōu jiān zhào shì è dūn wǔ láng dōu jiān zhāng chén xiū wǔ láng dōu jiān yú qián bǎo yì láng tǒng lǐng dǐng fēng bīng mǎ líng xiá shěn dūn bǐng yì láng tóng tǒng lǐng dǐng fēng bīng mǎ zhāng xíng zhōng jí nán bīng bù duì jiāng wǔ rén tóng shí bèi hài tí jǔ hé dōng lù cháng píng cháo fèng láng hǎo yú sī lù fèng yì láng liú rǔ xián chéng zhí láng sī hù cáo shì xiàng yǒng xiū wǔ láng sī yí cáo shì zhèng dào chōng xiū zhí láng sī bīng cáo shì wáng shuō cóng shì láng sī xíng cáo shì wáng shè chéng yì láng jiào shòu wáng yǔ quán dí gōng láng xiū wǔ xiàn zhǔ bù hóu cóng cóng zhèng láng hé nèi xiàn zhǔ bù mǎ yà chéng jié láng shì yì wù sòng zhī xiáng dí gōng láng liù cáo yuàn zhāng ēn yì jiē qǐ xiáng zōng shì cháo fèng láng zhī hé nèi xiàn zhào shì fù chéng zhí láng sī shì cáo shì zhào gōng yù zhōng xùn láng jiān jiǔ zhào bù dài bǎo yì láng tiān chà jiān jiǔ zhào gōng quē zhōng xùn láng jiān shì yì wù zhào zi hán zhōng xùn láng jiān cāng zhào bù cáng bìng guò hé jīn rén jiān yào zhòng xióng bài jiàng nǎi shǐ zhī tā jū jué qí liáng shí zhèng shì dà xuě bìng wú gài wò shēn shàng xuě hòu yī èr chǐ jī zé chī xuě huò bō xuě qǔ tǔ zhōng mán jīng gēn shí zhī rú cǐ qī rì ǒu yàn rén jiàn lián zhī yuē: cǐ shì zhōng xiào zhī rén kě bò huà wù shì yǔ chī huò xiù shú niú ròu shāo bǐng děng jiàn yí suì dé bù sǐ yī rì gǔ shě gǎi zuò wū shě hū zhòng xióng zhì qí zhài zhōng wèn yuē: wén de nǐ dú dé shū duō jīn wèn nǐ liǎng shì yī zé wèn hán xìn yòng bīng rén cái gāo xià èr zé wèn liú jǐng shēng sūn cè hé yǐ bù néng chéng gōng zhòng xióng duì yuē: hán xìn cái yì bù gāo gù bì shè jì. ruò cái gāo zé bù jiǎ zhà móu wú yǔ wèi dí wéi qí cái bù gāo gù bì shè jì rán hòu néng qǔ shèng rú shuǐ shàng shā náng mù bèi bèi wǎ bèi shuǐ zhèn zhī lèi shì yě. liú jǐng shēng sūn cè suī tiān zī yīng yǒng rán qì qīng wú jūn rén zhī tǐ suǒ yǐ wú chéng gǔ shě gǎi zuò wū shě wén shuō dà xǐ qīn qū xī quàn zhòng xióng yǐn jiǔ. yòu yǐ xuān zhèng diàn xué shì sù mí lí bó jí liè gǎi zuò jì sū mó lī bèi lè guān gào yī dào shòu zhòng xióng zhòng xióng. yòu lì cí yǐ yì bù gǎn shòu gǔ shě gǎi zuò wū shě yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhì xiāng de ér gǔ shě gǎi zuò wū shě cái yóu gāo zì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá zài rì sān rén yòng shì wèi cháng zhōng fù měi yǒu suǒ wéi biàn zì zhuān ā gǔ dǎ guān sī gǎi zuò ā gù dá měi fǔ qí bèi yuē: hái ér men zuò dé shì bì bù cuò yě. yī qiè jiē rèn zhī yǐ zhì chū gào chì mìng xiāng jiē xǔ zì jué guó zhōng shì wú dà xiǎo fēi jīng cǐ èr rén bù xíng zhì yú bīng shì gǔ shě gǎi zuò wū shě. yòu zhuān zhī zhān hǎn gǎi zuò ní kān zǒng dà gāng ér yǐ gǔ shě gǎi zuò wū shě nián zhǎng yú zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē nián wǔ shí yú suì zhān hǎn gǎi zuò ní kān gēng shēn shēng hǎn shān cǐ zì shǎo xiōng shì gǔ shě gǎi zuò wū shě. qiě shén zhòng zhī yǔ èr tài zǐ pō bù xiāng de gài èr tài zǐ yǐ guì zhān hǎn gǎi zuò ní kān gǔ shě gǎi zuò wū shě yǐ cái zì gāo bù kěn xiāng xià yún:
州霍安国奉议郎通判林渊武功大夫济州防御使兵马钤辖张彭年武经郎都监赵士谔敦武郎都监张谌修武郎都监于潜保义郎统领鼎沣兵马铃辖沈敦秉议郎同统领鼎沣兵马张行中及南兵部队将五人同时被害提举河东路常平朝奉郎郝愉司录奉议郎刘汝贤承直郎司户曹事向咏修武郎司仪曹事郑道冲修职郎司兵曹事王说从事郎司刑曹事王舍承议郎教授王与权迪功郎修武县主簿侯从从政郎河内县主簿马亚承节郎市易务宋之祥迪功郎六曹掾张恩义皆乞降宗室朝奉郎知河内县赵士傅承直郎司士曹事赵公誉忠训郎监酒赵不怠保义郎添差监酒赵公(阙)忠训郎监市易务赵子韩忠训郎监仓赵不藏并过河金人坚要仲熊拜降乃使之他居绝其粮食正是大雪并无盖卧身上雪厚一二尺饥则吃雪或拨雪取土中蔓菁根食之如此七日偶燕人见怜之曰:此是忠孝之人可擘画物事与吃或袖熟牛肉烧饼等见遗遂得不死一日骨舍(改作乌舍)呼仲熊至其寨中问曰:闻得你读得书多今问你两事一则问韩信用兵人才高下二则问刘景升孙策何以不能成功仲熊对曰:韩信才亦不高故必设计。若才高则不假诈谋无与为敌惟其才不高故必设计然後能取胜如水上沙囊木{〈貝貝〉瓦}背水阵之类是也。刘景升孙策虽天资英勇然器轻无君人之体所以无成骨舍(改作乌舍)闻说大喜亲屈膝劝仲熊饮酒。又以宣政殿学士宿弥离勃极烈(改作济苏摩哩贝勒)官诰一道授仲熊仲熊。又力辞以义不敢受骨舍(改作乌舍)与粘罕(改作尼堪)至相得而骨舍(改作乌舍)才尤高自阿骨打(改作阿固达)在日三人用事未尝中覆每有所为便自专阿骨打官司改作阿固达)每抚其背曰:孩儿们做得事必不错也。一切皆任之以至出诰敕命相皆许自决国中事无大小非经此二人不行至於兵事骨舍(改作乌舍)。又专之粘罕(改作尼堪)总大纲而已骨舍(改作乌舍)年长於粘罕(改作尼堪)约年五十馀岁粘罕(改作尼堪)庚申生罕(删此字)少兄事骨舍(改作乌舍)。且甚重之与二太子颇不相得盖二太子以贵粘罕(改作尼堪)骨舍(改作乌舍)以才自高不肯相下云:
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn liù shí yī jiào kān jì.
※卷六十一校勘记。
lí mín jǐn táo zéi jǐn rù yī zuò lí míng zéi jǐn rù yòu sān zhǎo zhū bù bīng hé èr shí yú wàn rù kòu zhǎo wù zuò guā rù wù zuò rén yǐ wàn yú rén yǐ yīng zuò jǐ kě zài shǒu fǒu bù. ruò jiàng yī zuò kě shǒu zé shǒu fǒu bù. ruò jiàng nǎi jù zhòng fén fǔ kù tuō zhòng zì qǐ shǎn xī rén mǎ tuō mǎ zì zhān hǎn xiàn huái zhōu zhì tóng shí bèi shā cǐ tiáo yìng jiē shàng wén zuò lìng xíng dī yī gé wù shǔ qìn shuǐ bào zhǎng qìn shuǐ yī zuò shā shuǐ
黎民尽逃贼尽入(一作黎明贼尽入)诱三爪诸部兵合二十馀万入寇(爪误作瓜入误作人)以万馀人(以应作己)可再守否不。若降(一作可守则守否不。若降)乃聚众焚府库(脱众字)起陕西人马(脱马字)粘罕陷怀州(至)同时被杀(此条应接上文作另行低一格误)属沁水暴涨(沁水一作沙水)
biàn yí xí qù biàn wù zuò shǐ gèng bù qīn lüè qīn wù zuò shǐ suǒ yǐ zài xīng bīng chū shī wù zuò shī chū nán wéi wèi jiàn nán yīng zuò suī xū yú liù rén suì guī yú wù zuò yào jí pào dǎ é chē dòng zǐ kāi pào wù zuò shāo bǐ míng fù zhuì chéng ér shàng zhě fù wù zuò dé zhāng zǐ sǎn yī bǐng zǐ wù zuò zhǐ zhòng xióng duì yuē: zhòng xióng yuàn qǐ yī sǐ tuō zhòng xióng duì yuē: liù zì. qiě fàn zhòng xióng céng lǐng bīng chū zhàn. qiě wù zuò qí nǎi shǐ zhī tā jū tā zì yī zuò kǔ dì jiē xiāng xǔ zì jué wù zuò xiāng jiē.
便移檄去(便误作使)更不侵掠(侵误作使)所以再兴兵出师(误作师出)难为未见(难应作虽)须臾六人遂归(臾误作要)及礟打鹅车洞子开(礟误作烧)比明复缒城而上者(复误作得)张紫伞一柄(紫误作纸)仲熊对曰:仲熊愿乞一死(脱仲熊对曰:六字)。且范仲熊曾领兵出战。(且误作其)乃使之他居(他字一作苦地)皆相许自决(误作相皆)。