yán xìng xià zhì sān shí wǔ.
炎興下帙三十五。
qǐ jiàn yán sān nián shí yī yuè èr shí sān rì dīng mǎo, jǐn shí èr yuè èr shí wǔ rì sì hài.
起建炎三年十一月二十三日丁卯,盡十二月二十五日巳亥。
lóng yòu huáng tài hòu zì jí zhōu jìn xìng qián zhōu jiù xiào yún: cháo yě zá jì gāo zōng zì jīn líng jiāng xìng zhè xī bì dí qǐng lóng yòu huáng tài hòu fèng zǔ zōng shén zhǔ wǎng nán chāng liù gōng bǎi sī jiē cóng shí shù shì cǎo chuàng liù gōng jì xiān cháo jiù rén tōng bù mǎn sì bǎi rén hòu lǔ báo nán chāng wèi wèi jiē kuì tài hòu cāng zú nán qù hòu yǔ xián fēi jiē cūn fū dǎ jiào ér chí liù gōng sǐ wáng sàn shī zhě shén zhòng. lǔ gǎi zuò dí qí.
隆祐皇太后自吉州進幸虔州(舊校云:朝野雜記高宗自金陵將幸浙西避狄請隆祐皇太后奉祖宗神主往南昌六宮百司皆從時庶事草創六宮暨先朝舊人通不滿四百人後虜薄南昌衛尉皆潰太后倉卒南去後與賢妃皆村夫打轎而馳六宮死亡散失者甚眾。虜改作敵騎)。
lóng yòu huáng tài hòu lí jí zhōu zhì shēng mǐ shì yǒu rén jiàn jīn rén yǐ dào shì zhōng zhě nǎi jiě wéi yè xíng zhì míng zhì tài hé xiàn. yòu jìn zhì wàn ān xiàn bīng wèi bù mǎn bǎi rén téng kāng liú jué yáng wéi zhōng jiē cuàn shān gǔ zhōng wéi yǒu zhōng guān hé jiàn shǐ chén wáng gōng jì kuài xíng zhāng míng ér yǐ jīn rén zhuī zhì tài hé xiàn tài hòu nǎi zì wàn ān xiàn zhì zǎo kǒu shě zhōu ér lù suì xìng qián zhōu.
隆祐皇太后離吉州至生米市有人見金人已到市中者乃解維夜行質明至太和縣。又進至萬安縣兵衛不滿百人滕康劉珏楊惟忠皆竄山谷中惟有中官何漸使臣王公濟快行張明而已金人追至太和縣太后乃自萬安縣至早口舍舟而陸遂幸虔州。
jīn rén kòu gǎi zuò gōng fǔ zhōu zhī jūn zhōu shì wáng zhòng shān pàn jiàng yú jīn rén.
金人寇(改作攻)撫州知軍州事王仲山叛降於金人。
yí shǐ yuē: wáng zhòng shān zì héng fǔ yǔ zhòng yí wèi xiōng dì zhòng yí zì fēng fǔ zhòng yí yǐ yuán zhōu jiàng zhòng shān. yòu jiàng xiōng dì diǎn èr jùn xiāng wàng jiē bù néng quán qí jié hòu qí chóng lǐ xíng qí zé cí yuē: xī táng tiān bǎo zhī luàn hé běi liè jùn bìng xiàn dú cháng shān píng yuán néng wèi guó shǒu zhě gài gǎo qīng zhēn qīng èr yán zài yān ěr děng qǐng yǐ jiā shēng lǚ chén shì bǎn wèi wèi kuī shī qǐn yù shǐ lìng wèi jùn jiāng xī wéi xiōng jí dì lì chéng bù zhī sǐ yóu yǒu shuō lín chuān xiān jiàng yí chūn jì qū lǔ wèi zhī zhèng. ruò xún yī tú suī ěr wú chǐ bù kuì dāng.
遺史曰:王仲山字衡甫與仲嶷為兄弟仲嶷字峰甫仲嶷以袁州降仲山。又降兄弟典二郡相望皆不能全其節後綦崇禮行其責詞曰:昔唐天寶之亂河北列郡並陷獨常山平原能為國守者蓋杲卿真卿二顏在焉爾等頃以家聲屢塵仕板未為虧失寢預使令為郡江西惟兄及弟力誠不支死猶有說臨川先降宜春繼屈魯衛之政。若循一途雖爾無恥不愧當。
shí zhī gōng yì gù biàn hé shī miàn mù jiàn ěr xiān rén yú dì xià zāi! zhòng shān yīng zhī fù yě. yǒu xù yuē: qín guì.
時之公議顧變何施面目見爾先人於地下哉!仲山瑛之父也。有婿曰:秦檜。
èr shí jiǔ rì guǐ yǒu jiāng dōng ān fǔ shǐ chén bāng guāng pàn fù yú jīn rén tōng pàn jiàn kāng fǔ shì yáng bāng yì sǐ zhī.
二十九日癸酉江東安撫使陳邦光叛附於金人通判建康府事楊邦義死之。
jīn rén zì dù jiāng shù rì jūn mǎ jiē jí suì gǔ xíng bī jiàn kāng fǔ chéng xià xiān shì dù chōng qīng yě chéng wài wú wū yǔ jiē kōng què chéng xià wàng zhī jīng qí qì zhàng bì jiāo mǎn yě tiě qí wǎng lái rú yún: chén bāng guāng jí jù fù jiàng zhī zhuàng shǐ rén yíng yú shí lǐ tíng tóu zhī wù shù gǎi zuò wū zhū xǐ yuē: jīn líng bù fán wú gōng jī dà shì chéng yǐ. bāng guāng lǜ fǔ xiàn guān zì chū nán mén yì wù shù gǎi zuò wū zhū tóu bài wù shù gǎi zuò wū zhū shòu zhè tōng pàn yáng bāng yì bù bài wù shù wèn zhī bāng yì yuē: wǒ dà sòng zhī chén yě. shí jūn zhī lù shòu jūn zhī yī qǐ rěn bèi qí zhǔ ér shì fān gǒu yě. wù shù yóu yù jiàng zhī shǐ yì zhě xǔ yǐ gāo guān bāng yì dà shān wù shù zhì cǐ sì shí qī zì mà bù jué kǒu jìng bù kěn qū shān cǐ sì zì wù shù gǎi zuò wū zhū mìng jū zhì zhàng xià shā zhī bāng yì zì xī jì jí zhōu lú líng xiàn rén hòu yè mèng dé zhī jiàn kāng fǔ wèi qǐng yú cháo lì miào yú nán mén zhī wài yǐ póu zhōng wèi é bāng guāng fāng chū chéng tóu bài yě. chéng zhōng mín xié lǎo yòu zhēng chū dōng mén qǔ jiǎng shān lù ér qù jīn rén chí qí wǎng jiǎng shān zhē qí lù qū jū rén fù huí chéng zhōng jīn rén suì jù qí chéng.
金人自渡江數日軍馬皆集遂鼓行逼建康府城下先是杜充清野城外無屋宇皆空闕城下望之旌旗器仗蔽郊滿野鐵騎往來如云:陳邦光即具附降之狀使人迎於十里亭投之兀朮(改作烏珠)喜曰:金陵不煩吾攻擊大事成矣。邦光率府縣官自出南門詣兀朮(改作烏珠)投拜兀朮(改作烏珠)受這通判楊邦義不拜兀朮問之邦義曰:我大宋之臣也。食君之祿受君之衣豈忍背其主而事番狗也。兀朮猶欲降之使譯者許以高官邦義大(刪兀朮至此四十七字)罵不絕口竟不肯屈(刪此四字)兀朮(改作烏珠)命拘至帳下殺之邦義字希稷吉州廬陵縣人後葉夢得知建康府為請於朝立廟於南門之外以裒忠為額邦光方出城投拜也。城中民攜老幼爭出東門取蔣山路而去金人馳騎往蔣山遮其路驅居人復回城中金人遂據其城。
jīn rén kòu gǎi zuò gōng jiàn chāng fǔ quán zhī jūn shì cài yán shì yù tuì zhī.
金人寇(改作攻)建昌府權知軍事蔡延世御退之。
cài yán shì jiàn chāng rén yě. yīng wǔ jǔ dé chéng xìn yé gé mén zhī hòu jūn wú shǒu chén zhòng tuī yán shì quán zhī jūn shì jīn rén fàn gǎi zuò xiàn hóng fǔ zhōu qiǎn shí rén chí xí zhì jiàn chāng jūn yán shì lìng rù chéng jiē shā zhī zhì shì jīn rén yǐ bīng zhì zài xià wèn shí rén suǒ zài yán shì shì zhī yǐ shǒu jí jīn rén nù gōng chéng wèi yán shì suǒ bài yóu shì bù gōng ér qù gù jiàn chāng dú quán hòu zǎi xiàng jiàn shàng diàn gǎi tōng zhí láng cì fēi yú dài.
蔡延世建昌人也。應武舉得承信耶閣門祗候軍無守臣眾推延世權知軍事金人犯(改作陷)洪撫州遣十人持檄至建昌軍延世令入城皆殺之至是金人以兵至在下問十人所在延世示之以首級金人怒攻城為延世所敗由是不攻而去故建昌獨全後宰相薦上殿改通直郎賜緋魚袋。
shào qīng jù zhòng yú jiàn kāng jiāng zhōng.
邵青聚眾於建康江中。
jīn rén dù jiāng jiàn kāng shī lì shào qīng tuì yú zhú diào gǎng yù jù zhòng fán jiàn kāng fǔ zhōu chuán zhì zhě jiē lán zhī jiàn xià zhēn zhōu yǒu sòng quán jiù xiào yún: yī běn zuò sòng jīn zhě jiàn kāng shuǐ jūn jiāng guān yě. shuǐ jūn tǒng zhì guō jí kuì sàn bù zhī suǒ zài quán yǐ zài zhēn zhōu lán chuán qīng gōng quán quán bù shèng qí yú zhòng fù rù jiàn kāng qīng jǐn duó qí zhōu suì yǒu zhōu dà xiǎo jǐn bǎi zhī wǎng lái yú jiāng zhōng zhōu chuán jiàn jù zhòng yì shù wàn dé jīng xī lù ān fǔ sī cān yì guān wèi xī zhě tì tǎng zhī shì yě. xī jīng ān fǔ sī pì wèi cān yì cháo tíng yǐ bái yī jiè bǔ gé mén xuān zàn shè rén zài jiàn kāng wèi xíng huì wén jīn rén dù jiāng wèi qīng suǒ de yòng wèi cān yì suì yǐ qí zhòng wǎng wú hú.
金人渡江建康失利邵青退於竹蓧港欲聚眾凡建康府舟船至者皆攔之漸下真州有宋全(舊校云:一本作宋金)者建康水軍將官也。水軍統制郭吉潰散不知所在全已在真州攔船青攻全全不勝其餘眾復入建康青盡奪其舟遂有舟大小僅百隻往來於江中舟船漸聚眾亦數萬得京西路安撫司參議官魏曦者倜儻之士也。西京安撫司闢為參議朝廷以白衣借補閣門宣贊舍人在建康未行會聞金人渡江為青所得用為參議遂以其眾往蕪湖。
quán zhī háo zhōu zhāng zōng wàng pàn jiàng yú jīn rén.
權知濠州張宗望叛降於金人。
xiān shì dù chōng xí liú wèi zhī háo zhōu yě. zhāng zōng wàng qiǎn jìn shì qín fèng zhào zhī jié děng wǎng zhāo xìn zhì shū bèi lǐ qǐng wèi wèi wèi zhì qí shān cǐ zì jīn rén zhōu tài shī zì shòu chūn fǔ chuán xí dào zhōu zōng wàng yǔ zhōu xiàn guān yì qí suǒ yǐ zhòng wèi gū chéng nán shǒu liú wèi wèi zhì bù. ruò cóng quán shòu jīn rén zhī mìng.
先是杜充檄劉位知濠州也。張宗望遣進士秦縫趙之傑等往招信致書備禮請位位未至其(刪此字)金人周太師自壽春府傳檄到州宗望與州縣官議其所以眾謂孤城難守劉位未至不。若從權受金人之命。
bǎo quán jiā shǔ zōng wàng rán zhī nǎi yǔ zhōu xiàn guān liè xián jù jiàng fù zhī zhuàng qiǎn guān lì sēng dào wǎng shòu chūn fǔ tóu bài zhōu tài shī jí yǐ sūn xìng lái zhī háo zhōu téng láng zhōng wèi bīng mǎ dōu jiān yǐ fù zhī dí gōng láng chén hào rán wèi tōng pàn lǜ běi jūn wǔ bǎi rén rù chéng xìng yǔ téng láng zhōng jiē yàn rén hào rán zhě wáng chén yě. chū yǐ jìn shì dēng dì wèi shòu chūn fǔ mù guān jīn rén jù shòu chūn gù hào rán shòu jīn rén zhī mìng xìng děng jì rù chéng wéi gǎi jiàn yán sān nián wèi tiān huì zhī hào qí yú yī zūn jiù fǎ wú suǒ biàn gé běi jūn yǔ háo mín zá jū yú lǘ xiàng xián qiū háo bù xiāng qīn rǎo xìng wéi wù fǔ xù yóu shì jū mín shāo shāo ān chù.
保全家屬宗望然之乃與州縣官列銜具降附之狀遣官吏僧道往壽春府投拜周太師即以孫興來知濠州滕郎中為兵馬都監以副之迪功郎陳浩然為通判率北軍五百人入城興與滕郎中皆燕人浩然者王臣也。初以進士登第為壽春府幕官金人據壽春故浩然受金人之命興等既入城惟改建炎三年為天會之號其餘一遵舊法無所變革北軍與濠民雜居於閭巷閒秋毫不相侵擾興惟務撫卹由是居民稍稍安處。
dù chōng guān wén diàn xué shì tí jǔ jiāng zhōu tài píng guān.
杜充觀文殿學士提舉江州太平觀。
zhì yuē: mén xià yùn chóu ér jué qiān lǐ zhī shèng zī yǒu lài yú zōng chén shī lǜ ér zhì sān jūn zhī xiōng gù kě jū yú zǎi zhí juàn wú cì fǔ cháng lǐng zhōng quán jì yí jiāng chǎng zhī yōu yí jiě jī héng zhī rèn jù guān mǒu zǎo yuán rén wàng zhòu lǚ zhèng tú wèi qí dūn dà ér yǒu móu kě yǐ jiān nán ér lì shì gù zhuó chí yú guó bǐng réng zhuān fù yú róng shī zǒng zhū jiāng wàn fū zhī tún dāng zhǎng jiāng yī miàn zhī jì suǒ qī lǐ jī wèi wǒ zhǎng chéng níng shǐ zhōu gōng zhì yú pò fǔ dǎi dí rén zhī lín jìng lǜ wǒ zhòng yǐ jiāo fēng wéi shèng fù zhě bīng jiā zhī cháng dāng sǐ shēng wèi tiān xià zhī jì nǎi yīn bēn běi wéi shì tuì cáng zhì dà qì yú qí shī jiāng yān yòng yú bǐ xiāng huì biān yú zhī shào xī wén wù lùn zhī jiāo xìng yǐ fú mín zhān nán táo cè miǎn niàn bèi gǔ gōng zhī jiǔ gū cún tǐ mào zhī yú zhǐ bà yào quán yóu cóng yōu shù fù shū tíng zhī hòu lù jiā mì diàn zhī lóng míng yú xì tài jiē píng ér fēng yǔ shí shǐ gòng qī yú kāng jì cǎi wēi fèi miàn zhēng fá quē jīn liáng fù yú yǐ pí shàng jì sāng yú zhī shōu fù quán miǎn yù zhī huǐ miǎn tú wěi jī yòng duì shū xiū yǐ qì jiàn kāng fǔ dùn hái jūn kuì gù yǒu shì mìng.
制曰:門下運籌而決千里之勝茲有賴於宗臣失律而致三軍之凶顧可居於宰職眷吾次輔嘗領中權既貽疆場之憂宜解機衡之任具官某早緣人望驟履政塗謂其惇大而有謀可以艱難而立事故擢持於國秉仍專付於戎師總諸將萬夫之屯當長江一面之寄所期李勣為我長城甯使周公至於破斧逮敵人之臨境率我眾以交鋒惟勝負者兵家之常當死生為天下之計乃因奔北惟事退藏至大棄於其師將焉用於彼相會邊虞之稍息聞物論之交興已咈民瞻難逃策免念備股肱之久姑存體貌之餘止罷要權猶從優數賦殊庭之厚祿加秘殿之隆名於戲泰階平而風雨時始共期於康濟採薇廢面征伐缺今良負於倚毗尚冀桑榆之收復全黽玉之毀勉圖偉績用對殊休以棄建康府遁還軍潰故有是命。
shí èr yuè qī rì xīn sì jīn rén yǐn guǎng dé jūn.
十二月七日辛巳金人隱廣德軍。
wù shù gǎi zuò wū zhū jì dé jiàn kāng fǔ qū chù yǐ dìng nǎi lǜ zhòng fén lì shuǐ jiàn píng lù qū háng zhōu yí lù jū mín dàn zhī kuì sàn zhī luàn jūn shān cǐ zì bīng bù yú shì jīn rén xià tiān jūn zì gù jù jí jū mín jí xiāng bīng. ruò jiāng hàn yù zhě jīn rén yǐ wèi jù zhàn suǒ yǐ lì shuǐ jiàn píng jiē fén shāo shā lù ér qù jiāng jìn guǎng dé jūn zhī jūn zhōu liè yì wèi zhī shì jīn rén wèi wèi kuì bīng qiǎn rén yǐ hǎo yǔ yíng zhī xǔ qí kào jūn. qiě yuē qí bù rǎo jīn rén xǔ zhī gù liè wú yú xīn é qǐng jīn rén chuán jiàn zhì zhāo qí tóu bài liè dà jīng suǒ mǎ ér bēn jīn rén zhuī zhì èr shí lǐ bèi zhí zhì háng zhōu shā zhī jīn rén xiàn guǎng dé jūn fén shāo qìng jǐn ān jí xiàn xiāng qù bā shí lǐ yóu wèi zhī bào.
兀朮(改作烏珠)既得建康府區處已定乃率眾焚溧水建平路趨杭州一路居民但知潰散之亂軍(刪此字)兵不虞是金人(下添軍字)故聚集居民及鄉兵。若將捍禦者金人以為拒戰所以溧水建平皆焚燒殺戮而去將近廣德軍知軍周烈亦未知是金人謂為潰兵遣人以好語迎之許其犒軍。且約其不擾金人許之故烈無虞心俄頃金人傳箭至招其投拜烈大驚索馬而奔金人追至二十里被執至杭州殺之金人陷廣德軍焚燒罄盡安吉縣相去八十里猶未知報。
bā rì wù wǔ jīn rén xiàn ān jí xiàn.
八日戊午金人陷安吉縣。
zhī ān jí xiàn huì chuò jù xiāng bīng zài shí guō bǎ ài jīn rén fàn gǎi zuò bī shí guō zhài fā shù shǐ huò shì zhī yuē: shā liǔ mù gàn záo zi tóu zhēn fān rén èr zì gǎi zuò dí jiàn fēi kuì bīng yě. xiāng bīng jiē qì zhú qiāng zhǐ jiǎ ér bēn jīn rén rù xiàn zòng huǒ xī wèi huī āi wéi cháng lè sì yǒu wū shù xián huǒ suǒ bù jí.
知安吉縣會綽聚鄉兵在石郭把隘金人犯(改作逼)石郭寨發數矢或視之曰:沙柳木干鑿子頭真番人(二字改作敵)箭非潰兵也。鄉兵皆棄竹槍紙甲而奔金人入縣縱火悉為灰埃唯常樂寺有屋數閒火所不及。
jiǔ rì guǐ wèi zhī yú háng xiàn shì huì xuán pàn fù jīn rén.
九日癸未知餘杭縣事會懸叛附金人。
jīn rén zì ān jí xiàn jìn bīng guò dú sōng lín lǐng tàn yuē: nán cháo kě wèi wú rén tǎng yǐ léi bīng shù bǎi shǒu cǐ wú, qǐ néng jù dù zāi! zhī yú háng xiàn huì xuán tàn dé qí shǎng zhī shì jīn rén nǎi yǔ xiàn chéng xú yù chéng lǜ sēng dào guān lì fén xiāng huā yíng bài tóu xiáng jīn rén chà yā rén máo máo kě gǎi zuò mù kūn wèn zhī xiàn ān fǒu wěi bó jǐn gǎi zuò bèi lēi èr yuán tóng zhì xiàn shì bù fén shāo bù shā lù chū bǎng yú lù jiè yuē bīng mǎ bù dé sāo rǎo xiàn wèi yáng rǔ wèi zài jìng shān néng rén sì xiàn chà gōng shǒu jié jí jí bǎo zhèng zhāi guā mù xiāng kàn rú rǔ wèi rǔ wèi zhǎn zhī qǐng jiān shì wèi tǒng lǐng jù qiáng zhuàng jù jīn rén zhù chí sēng chǔ rén cóng zhī, yú shì lín ān xiàn guān lì yì pàn fù yú jīn rén.
金人自安吉縣進兵過獨松林嶺嘆曰:南朝可謂無人倘以羸兵數百守此吾,豈能遽渡哉!知餘杭縣會懸探得其賞知是金人乃與縣丞徐聿成率僧道官吏焚香花迎拜投降金人差押人毛毛可(改作穆昆)問知縣安否委勃堇(改作貝勒)二員同治縣事不焚燒不殺戮出榜於路戒約兵馬不得騷擾縣尉楊汝為在徑山能仁寺縣差弓手節級及保正齋刮目相看如汝為汝為斬之請監事為統領聚強壯拒金人住持僧楚仁從之,於是臨安縣官吏亦叛附於金人。
shí rì jiǎ shēn jīn rén kòu gǎi zuò gōng háng zhōu zhè jiāng ān fǔ sī kāng yǔn zhī qì háng zhōu jiù xiào yún: shí qián táng xiàn lìng zhū bì sǐ zhī.
十日甲申金人寇(改作攻)杭州浙江安撫司康允之棄杭州(舊校云:時錢塘縣令朱蹕死之)。
jīn rén kòu gǎi zuò gōng háng zhōu háng zhōu yóu wèi zhī shì jīn rén ān fǔ kāng yǔn zhī qiǎn dōng nán dì sān jiāng liú mǒu chū chéng yíng dí yú hú zhōu shì dé èr jí yǐ guī ěr shàng jiē dài huán zi shān ěr shàng zhì cǐ liù zì yǔn zhī jiàn yuē: cǐ jīn rén yě. suì qì chéng dùn qù.
金人寇(改作攻)杭州杭州猶未知是金人安撫康允之遣東南第三將劉某出城迎敵於湖州市得二級以歸耳上皆戴環子(刪耳上至此六字)允之見曰:此金人也。遂棄城遁去。
shí èr rì bǐng xū hù wèi bān zhí luàn.
十二日丙戌扈衛班直亂。
shàng yù xìng hǎi dào bān zhí wèi shì yǔ bù xùn yù shā zǎi xiàng lǚ yí hào zhōng jūn tǒng zhì xīn yǒng zōng dàn yā dìng suì qǔ shǒu luàn zhě shù rén zhū zhī.
上欲幸海道班直衛士語不遜欲殺宰相呂頤浩中軍統制辛永宗彈壓定遂取首亂者數人誅之。
shí qī rì xīn fàn háng zhōu jūn mín luàn shā quán zhī zhōu liú huì jīn rén xiàn háng zhōu liú huì zhī chǔ zhōu bèi zhào fù xíng zài qiè jiā dào háng zhōu shí shàng yǐ xìng zhè dōng shì huì jīn rén zì ān jí xiàn yú háng lù rù kòu ān fǔ shǐ kāng yǔn zhī qì chéng zǒu jūn mín gòng tuī huì wèi zhī zhōu xiān shì jīn rén zài hé zhōu lǐ chóu zhě háng zhōu rén yě. yǔ huì yǒu jiù jīn rén lìng chóu rù chéng yù huì shǐ jiàng chóu yǐ jiǎn fā zuǒ rèn gǎi zuò yì jīn rén fú yǐ. huì chóu xiāng jiàn zhí shǒu ér yán xī xū bù néng zhèng shì jūn mín wèi huì yǒu tóu bài zhī yì wáng bā chà shǒu chàng zhī jūn mín suì luàn huì quán jiā jiē sǐ chū wén luàn huì dà hū yuē: lǐ chóu shì běn zhōu rén wèi hé zhōu zhī zhōu wèi jīn rén yě. luàn bù kě zhǐ suì bèi hài shì rì wǎn chéng xiàn míng rì zèng huì zhí lóng tú gé zhì yuē: shēng hǎo wù yě. sǐ è wù yě. hǎo wù lè yě. è wù āi yě. lè shēng āi sǐ rén zhī qíng yě. shèng rén zhī zhì shùn rén qíng ér yǐ liú huì shān yáng zhī shǒu chén qián táng zhī yù gōng yě. fēn rán wéi chéng zhī zhōng tuī yǐ wèi shǒu ér fèng chéng zhī fēi shēn zhì qí xián wèi kě shì yě. zhǐ yǐ wèi pàn ér jiǎo jué zhī fēi shēn zhì qí zuì wèi kě zhū yě. shì qióng shì pò rén rén zì wēi héng yì zhī fā chū wú gēn dǐ zú shǐ shēn tú cǎo yě shī hùn zú wǔ shì biàn bù xìng yān ěr xī yǐ chǒng míng guān qí qiǎn xī gū yǐ zhì āi sǐ zhī yì ér yǐ shàng qí bù mèi zhī xiǎng cǐ zāi!.
十七日辛犯杭州軍民亂殺權知州劉誨金人陷杭州劉誨知楚州被召赴行在挈家到杭州時上已幸浙東適會金人自安吉縣餘杭路入寇安撫使康允之棄城走軍民共推誨為知州先是金人在和州李儔者杭州人也。與誨有舊金人令儔入城諭誨使降儔已翦發左衽(改作易金人服)矣。誨儔相見執手而言欷歔不能正視軍民謂誨有投拜之意王八差首唱之軍民遂亂誨全家皆死初聞亂誨大呼曰:李儔是本州人為和州知州為金人也。亂不可止遂被害是日晚城陷明日贈誨直龍圖閣制曰:生好物也。死惡物也。好物樂也。惡物哀也。樂生哀死人之情也。聖人之治順人情而已劉誨山陽之守臣錢唐之寓公也。紛然圍城之中推以為守而奉承之非深知其賢為可恃也。指以為叛而剿絕之非深知其罪為可誅也。事窮勢迫人人自危橫議之發初無根柢卒使身塗草野屍混卒伍是變不幸焉爾錫以寵名官其遣息姑以致哀死之義而已尚其不昧知享此哉!。
shí jiǔ rì guǐ sì chē jià xìng dìng hǎi xiàn.
十九日癸巳車駕幸定海縣。
shàng yǐ míng zhōu bù kě jū nǎi jué xìng hǎi dào bǎ ài zhāng gōng yù jìn hǎi chuán èr shí zhī nèi yǐ xìng huà jūn tián jīng chuán zuò yù zhōu yú bìng zuò yù qián shǐ yòng bǎi sī jìn wèi bìng míng zhōu bèi chuán jìn wèi yǒu qiān yú rén suí xíng shì rì.
上以明州不可居乃決幸海道把隘張公裕進海船二十隻內以興化軍田經船作御舟餘並作御前使用百司禁衛並明州備船禁衛有千餘人隨行是日。
xìng dìng hǎi xiàn liú zhāng jùn míng zhōu gǎn lǔ gǎi zuò dí shàng cì qīn zhā qí lüè yuē: wéi qīng zhōng yǒng shì zhèn lěi nián zhèn fēi qīng zé chàng yì shuí xiān qīng fēi zhèn zé qián gōng jù fèi qīng yí lù lì gòng gǎn zéi gǎi zuò dí bīng yī zhàn chéng gōng dāng fēng wáng jué.
幸定海縣留張俊明州扞虜(改作敵)上賜親劄其略曰:惟卿忠勇事朕累年朕非卿則倡義誰先卿非朕則前功俱廢卿宜戮力共扞賊(改作敵)兵一戰成功當封王爵。
èr shí rì jiǎ wǔ chē jià xìng chāng guó xiàn.
二十日甲午車駕幸昌國縣。
jīn rén kòu dōng ān fǔ sī lǐ yè fù yú jīn rén zhè dōng xuān fǔ sī guō zhòng xún qì yuè zhōu zǒu.
金人寇(東安撫司李鄴附於金人浙東宣撫司郭仲荀棄越州走。
jīn rén fàn gǎi zuò gōng yuè zhōu guō zhòng xún yǐ xuān fǔ shǐ zhí shì bù zhàn ér bēn qí bīng jiāng duō kuì qù wèi dào zhī zhōu lǐ yè yǐ yuè zhōu pàn yú jīn rén èr shí èr rì bǐng shēn jīn rén tú hóng zhōu.
金人犯(改作攻)越州郭仲荀以宣撫使職事不戰而奔其兵將多潰去為盜知州李鄴以越州叛於金人二十二日丙申金人屠洪州。
jīn rén zài hóng zhōu qǔ suǒ jīn nǎi bǎo huò bǎi gōng jì yì jiē jǐn shì rì dà sì tú lù fén lüè dài jǐn shān dà sì zhì cǐ rù zì gǎi zuò fù tú zhī.
金人在洪州取索金奶寶貨百工技藝皆儘是日大肆屠戮焚掠殆盡(刪大肆至此入字改作復屠之)。
kuì jūn chéng fù qīn wù zhōu fáng è shǐ fù sōng qīng chū chéng shuō ér jiàng zhī.
潰軍成阜侵婺州防遏使傅松卿出城說而降之。
chéng fù kòu wù zhōu zhōu xué jiào shòu zhōu bāng zhě qǐng lǜ bīng jī zéi zhī zhōu shěn huì cóng zhī bāng lǜ bīng shù bǎi chū chéng dà bài ér hái huì yù zhǎn bāng zhōu guān quàn zhǐ zhī zhè dōng fáng è shǐ fù sōng qīng tún wù zhōu fù lái gōng chéng sōng qīng chū chéng dān mǎ jiàn fù bù yǐ zhì chéng xīn chǎn yǐ zhōng yì zhī jié fù děng shù qiān jiē lái jiàng fù sōng qīng hé bǎng dì jìn shì shàng zhù bì yáng zhōu wèi zhōng shū mén xià shěng jiào zhèng zhū fáng gōng shì xíng zài míng zhōu yǐ sōng qīng wèi zhè dōng fáng è shǐ qǔ jiāng bì yòng rú shù yǐ hóu tíng qìng wèi qián jūn tǒng zhì bù rǔ lín wèi hòu jūn tǒng zhì qīn tǒng zhōng jūn jiē yǒu jì lǜ yún:
成阜寇婺州州學教授周邦者請率兵擊賊知州沈誨從之邦率兵數百出城大敗而還誨欲斬邦州官勸止之浙東防遏使傅崧卿屯婺州阜來攻城崧卿出城單馬見阜不以至誠心產以忠義之節阜等數千皆來降傅崧卿何榜第進士上駐蹕揚州為中書門下省校正諸防公事行在明州以崧卿為浙東防遏使取將必用儒術以侯廷慶為前軍統制步汝霖為後軍統制親統中軍皆有紀律云:
èr shí wǔ rì yǐ hài zhāng jùn bài jīn rén yú míng zhōu.
二十五日已亥張俊敗金人於明州。
jīn rén fàn gǎi zuò bī míng zhōu zhāng jùn yù qiǎn rén yìng tàn wú gǎn yīng zhě yǒu jūn bīng rèn cún qǐng xíng jùn zhuàng zhī yuē: rǔ guǒ néng dé qí shí dāng yǔ rǔ guān cún bài xiè ér xíng bù xuán zhǒng yǐ shǒu tí èr jí ér hái jù dé jīn rén zhī xū shí jùn dà xǐ suì chōu hé bīng zhī jì yì huì yǐn shì liú xiàng rú quàn tǒng zhì liú bǎo yǔ zhàn bù shèng zài mìng wáng jìn dǎng yòng qiū héng yíng dí yòng yǔ héng jiē bèi shāng yáng yí zhōng tián shī zhōng zài zhàn. yòu bù shèng lǐ bǎo jì jìn kǔ zhàn lǐ zhí shuài zhū bān zhí yǐ zhōu shī lái zhù liú hóng dào. yòu lǜ bīng shè qí páng jīn rén nǎi bài ér shāo tuì qù jùn jiè jiāng shì mǔ jiāo mǔ duò. qiě lǔ gǎi zuò dí rén qīn yì shù qiān lǐ rú rù wú rén zhī jìng qí wèi wǒ bù néng zhè yǒu qīng wǒ zhī xīn jīn yī dàn shī lì bǐ jiāng fèn nù bì zài lái nǎi qīng yě gāo qiáo bì guān zì shǒu zòu rèn cún zhī gōng tè shòu chéng jié láng wáng jìn zhě yán ān rén shǎo wèi jūn zú shì yì yě. shēn xiān shì zú dú lì qí gōng zhòu jiā zhèng shǐ cì jīn dài jùn bá yòng wèi jiāng.
金人犯(改作逼)明州張俊欲遣人硬探無敢應者有軍兵任存請行俊壯之曰:汝果能得其實當與汝官存拜謝而行不旋踵以手提二級而還具得金人之虛實俊大喜遂瘳和兵之計亦會隱士劉相如勸統制劉寶與戰不勝再命王進黨用邱橫迎敵用與橫皆被傷楊沂中田師忠再戰。又不勝李寶繼進苦戰李直率諸班直以舟師來助劉洪道。又率兵射其旁金人乃敗而稍退去俊戒將士母驕母惰。且虜(改作敵)人侵軼數千里如入無人之境其謂我不能這有輕我之心今一旦失利彼將奮怒必再來乃清野高橋閉關自守奏任存之功特授承節郎王進者延安人少為軍卒是役也。身先士卒獨立奇功驟加正使賜金帶俊拔用為將。
lǐ chéng qīn huái xī.
李成侵淮西。
lǐ chéng pò chú zhōu láng yá shān zhài jiàn yù qū jiāng shàng zhǐ quán jiāo xiàn yù jīn zhài lǐng zhì shì zhī jīn rén dù jiāng yǐ jǐn nǎi lǜ zhòng wǎng huái xī.
李成破滁州琅琊山寨漸欲趨江上止全椒縣遇金寨嶺至是知金人渡江已盡乃率眾往淮西。
zhāng jùn qiǎn rén lái zòu míng zhōu zhī jié.
張俊遣人來奏明州之捷。
shàng zài chāng guó xiàn jié bào zhì bǎi guān jiē hè nèi shì chén gù yán bù hè yuē: shàng xìng hǎi dào hé hè zhī yǒu.
上在昌國縣捷報至百官皆賀內侍陳顧言不賀曰:上幸海道何賀之有。
lóng yòu huáng tài hòu mìng yáng qí jūn lín jiāng jūn zhāng zhōng yàn jūn jí zhōu.
隆祐皇太后命楊琪軍臨江軍張中彥軍吉州。
liáng xiàn mù zhāng jìn pàn yú jīn rén.
梁羨慕張進叛於金人。
liáng xiàn mù wèi xuǎn fēng zhèng jiāng zhāng jìn wèi fù jiāng shàng zài yuè zhōu chà xiàn mù jìn yǐ běn bù bīng zhù yú zhū jì xiàn jí lǐ yè yǐ yuè zhōu tóu bài jīn rén qiǎn zhāo xiàn mù děng xiàn mù yǔ jìn jiē yù tóu bài qí zhòng duō bù cóng shì jiàn zhāng lù xiàn mù yǔ jìn xīn bù ān lǜ fù xīn wǔ liù shí rén yì zhōu tóu bài qí zhòng guǒ bù zhì jù shān zì bǎo shàng zài wēn zhōu zhāng jùn qiǎn rén zhāo qí zhòng jiē wǎng wēn zhōu jùn yī jiù liú huī xià.
梁羨慕為選鋒正將張進為副將上在越州差羨慕進以本部兵駐於諸暨縣及李鄴以越州投拜金人遣招羨慕等羨慕與進皆欲投拜其眾多不從事漸彰露羨慕與進心不安率腹心五六十人詣州投拜其眾果不至據山自保上在溫州張俊遣人招其眾皆往溫州俊依舊留麾下。
shào qīng pò zhōu hǔ yú wú hú xiàn.
邵青破周虎於蕪湖縣。
lǐ chéng zhī dǎng yǒu zhōu hǔ zhě jù wú hú xiàn shào qīng yǐ zhōu chuán zhì wú hú xiàn nǎi yí cóng yǔ zhàn yī rì qī bài cān yì wèi xī yǐ xiǎo zhōu guān zhàn jiāng zhōng jì ér gào qīng yuē: wú zhī suǒ yǐ bài biàn zhī suǒ yǐ shèng yǐ. bǐ yǐ hóng bù ruǎn chán yǔ wǒ zhī hào yī tóng gù yǔ zhàn zé bù néng fēn bǐ wǒ suǒ yǐ bì bài yí yì qí hào zé shèng yǐ. qīng rán zhī nǎi lìng qí zhòng jiē zuò zuān fēng jiǎo zǐ gè xián mò ér xíng yù zhàn zé qù qí hóng jīn wéi jiàn zuān fēng jiǎo zǐ. yòu yòng mò mǒ qiǎng yú yǎn xià rú líng rén zá jù zhī xì zhě. yòu kǒu chuī jiào zǐ yī zhàn shèng zhōu hǔ yú wú hú qīng suì zhù yú wú hú.
李成之黨有周虎者據蕪湖縣邵青以舟船至蕪湖縣乃遺從與戰一日七敗參議魏曦以小舟觀戰江中既而告青曰:吾知所以敗變知所以勝矣。彼以紅布輭纏與我之號一同故與戰則不能分彼我所以必敗宜易其號則勝矣。青然之乃令其眾皆作鑽風角子各銜墨而行遇戰則去萁紅巾唯見鑽風角子。又用墨抹搶於眼下如伶人雜劇之戲者。又口吹叫子一戰勝周虎於蕪湖青遂駐於蕪湖。
qī fāng shā hòu jūn tǒng zhì hù chéng yú jīn tán.
戚方殺後軍統制扈成於金壇。
chū jiàn kāng jūn kuì yú jiǎng shān yě. tǒng zhì liú jīng hù chéng yuè fēi jiē rù máo shān jīng tún shàng guān chéng tún zhōng guān fēi tún xià guān jiē cóng shān cǐ èr zì bīng xià tiān zhě zì lǔ lüè wèi zī shān cǐ èr zì fēi yǔ jīng chéng yì yí jūn rù guǎng dé jūn zhōng cūn jīng yǔ chéng jiē xǔ zhī yuè fēi yǔ jīng yǐn bīng xiān xíng fēi děng jì xíng chéng àn jūn zài lù xià bǎi bō bù quàn fēi yǔ jīng jūn mǎ yǐ xíng jǐn chéng nǎi wǎng jīn tán xiàn yǔ qí jiāng lǐ zhāng děng yì rù zhèn jiāng huì lǐ huá chuí zhī jūn jiāng shì cóng zhī chéng liú lǎo xiǎo zài jīn tán yǐ gòng zhòng wǎng zhèn jiāng lǐ huá chuí bì mén bù nà ér chū yín bó kào chéng jūn jūn fù huí zhì dān yáng dé bào qī fāng qū jīn tán zhài jǐn lǔ lǎo xiǎo ér qù chéng dà nù yǒu tūn dàn qī fāng zhī yì jí yuè jīn tán yǒu tǒng lǐng guān gǔ jùn zhě bèi chéng tóu fāng gào qí shì fāng lè bīng mǎ wèi bèi. yòu zhōng yè xiāng dǎo èr rén mí lù zhì míng shǐ wù chéng yì nù zhǎn xiāng dǎo èr rén chéng shǐ kè zé rì shì zhī yuē: huǎn zé jí chéng yuē: shì yǐ rú cǐ hé kě shāo huǎn. yòu mìng zhǎn zhī mìng xún lù ér huí zhōng tú yǔ fāng gé shuǐ xiàng yù fāng xià mǎ bài chéng chéng yì xià mǎ dá bài chéng yuē: bì jūn lǎo xiǎo zài jīn tán hé gù jiàn qīn fāng yuē: sǐ zuì sǐ zuì qī fāng ān gǎn zuò cǐ nǎi qí xià xiǎo rén yǒu xiāng lèi zhě chéng yuē: rán yuàn dé jūn zhōng lǎo xiǎo jiàn hái rú hé fāng xiè yuē: jì méng kuān shù jǐn dāng jǐn yǐ lǎo xiǎo jiāo fù bù gǎn shāo yǒu qīn sǔn yuē rì jiāo hái yǐ dìng fāng xiān qī lìng rén yú qiáo xià jué dà kēng fú jīng ruì shù shí rén sī rì jǐn shuā lǎo xiǎo lín cì ér xíng. ruò jiāng jiāo hái zhě chéng yǐ chē mǎ yíng zhī fāng gé shuǐ yán yuē: qī fāng jīn rì jǐn jiāng lǎo xiǎo jiāo hái tǒng.
初建康軍潰於蔣山也。統制劉經扈成岳飛皆入茅山經屯上觀成屯中觀飛屯下觀皆從(刪此二字)兵(下添者字)虜掠為資(刪此二字)飛與經成議移軍入廣德軍鍾村經與成皆許之岳飛與經引兵先行飛等既行成按軍在路下擺撥不勸飛與經軍馬已行盡成乃往金壇縣與其將李璋等議入鎮江會李滑槌之軍將士從之成留老小在金壇以共眾往鎮江李滑槌閉門不納而出銀帛犒成軍軍復回至丹陽得報戚方趨金壇寨盡虜老小而去成大怒有吞啗戚方之意急越金壇有統領官谷俊者背成投方告其事方勒兵馬為備。又中夜鄉導二人迷路質明始悟成益怒斬鄉導二人成使克擇日筮之曰:緩則吉成曰:事已如此何可稍緩。又命斬之命尋路而回中途與方隔水相遇方下馬拜成成亦下馬答拜成曰:獘軍老小在金壇何故見侵方曰:死罪死罪戚方安敢作此乃其下小人有相累者成曰:然願得軍中老小見還如何方謝曰:既蒙寬恕謹當盡以老小交付不敢稍有侵損約日交還已定方先期令人於橋下掘大坑伏精銳數十人斯日盡刷老小鱗次而行。若將交還者成以車馬迎之方隔水言曰:戚方今日盡將老小交還統。
zhì hé yòng jūn mǎ, qǐ fēi yù jiàn líng qīn hū! chéng yuē: bù rán suì yuē qí jūn mǎ jiē tuì ér chéng yǔ fāng gè jìn mǎ fāng shāo huǎn qí xíng chéng xiān zhì qiáo cè fú bīng chū suì shā chéng chéng jì sǐ fāng nǎi jìn bīng qí jūn sàn zǒu fāng jǐn qǔ chéng fù mǔ qī zǐ jiē shā zhī, yú shì tǒng lǐng páng róng shōu chéng yú zhòng wǎng yí xìng xiàn tóu shuǐ jūn tǒng zhì guō jí.
制何用軍馬,豈非欲見陵侵乎!成曰:不然遂約其軍馬皆退而成與方各進馬方稍緩其行成先至橋側伏兵出遂殺成成既死方乃進兵其軍散走方盡取成父母妻子皆殺之,於是統領龐榮收成餘眾往宜興縣投水軍統制郭吉。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn yī bǎi sān shí wǔ jiào kān jì.
※卷一百三十五校勘記。
wèi wén kuī shī wén wù zuò wèi wú wū yǔ jiē kōng què wú zì yǎn jí jù jiàng fù zhī zhuàng jiàng fù wù zuò fù jiàng chéng zhōng mín luàn lǎo yòu zhēng chū dōng mén luàn wù zuò xié nǎi lǜ zhòng yóu lì shuǐ jiàn píng lù yóu wù zuò fén zhī jūn shì zhōu liè tuō shì zì guò dú sōng lín lǐng lín zì yǎn jīn rén chà yā jūn jūn wù zuò rén jīn rén kòu yuè zhōu zhè dōng xuān fǔ shǐ guō zhòng xún qì chéng zǒu zhī zhōu lǐ yè pàn jiàng yú jīn rén wù zuò zhè dōng ān fǔ sī lǐ yè fù yú jīn rén zhè dōng xuān fǔ sī guō zhòng xún qì yuè zhōu zǒu àn cǐ yīng tí xíng zuò píng xíng wù kuì jūn chéng gāo gāo wù zuò fù xià tóng gè fù mò ér xíng fù wù zuò xián bīng xià tiān jiē zì jiē wù zuò zhě.
未聞虧失(聞誤作為)無屋宇皆空闕(無字衍)即具降附之狀(降附誤作附降)城中民亂老幼爭出東門(亂誤作攜)乃率眾由溧水建平路(由誤作焚)知軍事周烈(脫事字)過獨松林嶺(林字衍)金人差押軍(軍誤作人)金人寇越州浙東宣撫使郭仲荀棄城走知州李鄴叛降於金人(誤作浙東安撫司李鄴附於金人浙東宣撫司郭仲荀棄越州走按此應提行作平行誤)潰軍成皋(皋誤作阜下同)各附墨而行(附誤作銜)兵(下添皆字皆誤作者)。