zhū gé liàng shé zhàn qún rú lǔ zi jìng lì pái zhòng yì
諸葛亮舌戰群儒 魯子敬力排眾議
què shuō lǔ sù kǒng míng cí le xuán dé liú qí, dēng zhōu wàng chái sāng jùn lái. èr rén zài zhōu zhōng gòng yì lǔ sù wèi kǒng míng yuē: xiān shēng jiàn sūn jiāng jūn, qiè bù kě shí yán cáo cāo bīng duō jiāng guǎng. kǒng míng yuē: bù xū zi jìng dīng níng, liàng zì yǒu duì dá zhī yǔ. jí chuán dào àn, sù qǐng kǒng míng yú guǎn yì zhōng zàn xiē, xiān zì wǎng jiàn sūn quán. quán zhèng jù wén wǔ yú táng shàng yì shì, wén lǔ sù huí, jí zhào rù wèn yuē: zi jìng wǎng jiāng xià, tǐ tàn xū shí ruò hé? sù yuē: yǐ zhī qí lüè, shàng róng xú bǐng. quán jiāng cáo cāo xí wén shì sù yuē: cāo zuó qiǎn shǐ jī wén zhì cǐ, gū xiān fā qiǎn lái shǐ, xiàn jīn huì zhòng shāng yì wèi dìng. sù jiē xí wén guān kàn. qí lüè yuē: gū jìn chéng dì mìng, fèng cí fá zuì. máo huī nán zhǐ, liú cóng shù shǒu jīng xiāng zhī mín, wàng fēng guī shùn. jīn tǒng xióng bīng bǎi wàn, shàng jiāng qiān yuán, yù yǔ jiāng jūn huì liè yú jiāng xià, gòng fá liú bèi, tóng fēn tǔ dì, yǒng jié méng hǎo. xìng wù guān wàng, sù cì huí yīn. lǔ sù kàn bì yuē: zhǔ gōng zūn yì ruò hé? quán yuē: wèi yǒu dìng lùn. zhāng zhāo yuē: cáo cāo yōng bǎi wàn zhī zhòng, jiè tiān zǐ zhī míng, yǐ zhēng sì fāng, jù zhī bù shùn. qiě zhǔ gōng dà shì kě yǐ jù cāo zhě, zhǎng jiāng yě. jīn cāo jì dé jīng zhōu, zhǎng jiāng zhī xiǎn, yǐ yǔ wǒ gòng zhī yǐ, shì bù kě dí. yǐ yú zhī jì, bù rú nà jiàng, wèi wàn ān zhī cè. zhòng móu shì jiē yuē: zi bù zhī yán, zhèng hé tiān yì. sūn quán chén yín bù yǔ. zhāng zhāo yòu yuē: zhǔ gōng bù bì duō yí. rú jiàng cāo, zé dōng wú mín ān, jiāng nán liù jùn kě bǎo yǐ. sūn quán dī tóu bù yǔ.
卻說魯肅、孔明辭了玄德、劉琦,登舟望柴桑郡來。二人在舟中共議、魯肅謂孔明曰:「先生見孫將軍,切不可實言曹操兵多將廣。」孔明曰:「不須子敬叮嚀,亮自有對答之語。」及船到岸,肅請孔明於館驛中暫歇,先自往見孫權。權正聚文武於堂上議事,聞魯肅回,急召入問曰:「子敬往江夏,體探虛實若何?」肅曰:「已知其略,尚容徐稟。」權將曹操檄文示肅曰:「操昨遣使齎文至此,孤先發遣來使,現今會眾商議未定。」肅接檄文觀看。其略曰:「孤近承帝命,奉詞伐罪。旄麾南指,劉琮束手;荊襄之民,望風歸順。今統雄兵百萬,上將千員,欲與將軍會獵於江夏,共伐劉備,同分土地,永結盟好。幸勿觀望,速賜回音。」魯肅看畢曰:「主公尊意若何?」權曰:「未有定論。」張昭曰:「曹操擁百萬之眾,借天子之名,以征四方,拒之不順。且主公大勢可以拒操者,長江也。今操既得荊州,長江之險,已與我共之矣,勢不可敵。以愚之計,不如納降,為萬安之策。眾謀士皆曰:「子布之言,正合天意。」孫權沉吟不語。張昭又曰:「主公不必多疑。如降操,則東吳民安,江南六郡可保矣。」孫權低頭不語。
xū yú, quán qǐ gēng yī, lǔ sù suí yú quán hòu. quán zhī sù yì, nǎi zhí sù shǒu ér yán yuē: qīng yù rú hé? sù yuē: qià cái zhòng rén suǒ yán, shēn wù jiāng jūn. zhòng rén jiē kě jiàng cáo cāo, wéi jiāng jūn bù kě jiàng cáo cāo. quán yuē: hé yǐ yán zhī? sù yuē: rú sù děng jiàng cāo, dāng yǐ sù hái xiāng dǎng, lèi guān gù bù shī zhōu jùn yě jiāng jūn jiàng cāo, yù ān suǒ guī hū? wèi bù guò fēng hóu, chē bù guò yī chéng, qí bù guò yī pǐ, cóng bù guò shù rén, qǐ dé nán miàn chēng gū zāi! zhòng rén zhī yì, gè zì wèi jǐ, bù kě tīng yě. jiāng jūn yí zǎo dìng dà jì. quán tàn yuē: zhū rén yì lùn, dà shī gū wàng. zi jìng kāi shuō dà jì, zhèng yǔ wú jiàn xiāng tóng. cǐ tiān yǐ zi jìng cì wǒ yě! dàn cāo xīn dé yuán shào zhī zhòng, jìn yòu dé jīng zhōu zhī bīng, kǒng shì dà nán yǐ dǐ dí. sù yuē: sù zhì jiāng xià, yǐn zhū gé jǐn zhī dì zhū gé liàng zài cǐ, zhǔ gōng kě wèn zhī, biàn zhī xū shí. quán yuē: wò lóng xiān shēng zài cǐ hū? sù yuē: xiàn zài guǎn yì zhōng ān xiē. quán yuē: jīn rì tiān wǎn, qiě wèi xiāng jiàn. lái rì jù wén wǔ yú zhàng xià, xiān jiào jiàn wǒ jiāng dōng yīng jùn, rán hòu shēng táng yì shì. sù lǐng mìng ér qù. cì rì zhì guǎn yì zhōng jiàn kǒng míng, yòu zhǔ yuē: jīn jiàn wǒ zhǔ, qiè bù kě yán cáo cāo bīng duō. kǒng míng xiào yuē: liàng zì jiàn jī ér biàn, jué bù yǒu wù. sù nǎi yǐn kǒng míng zhì mù xià. zǎo jiàn zhāng zhāo gù yōng děng yī bān wén wǔ èr shí yú rén, é guān bó dài, zhěng yī duān zuò. kǒng míng zhú yī xiāng jiàn, gè wèn xìng míng. shī lǐ yǐ bì, zuò yú kè wèi. zhāng zhāo děng jiàn kǒng míng fēng shén piāo sǎ, qì yǔ xuān áng, liào dào cǐ rén bì lái yóu shuō. zhāng zhāo xiān yǐ yán tiāo zhī yuē: zhāo nǎi jiāng dōng wēi mò zhī shì, jiǔ wén xiān shēng gāo wò lóng zhōng, zì bǐ guǎn lè. cǐ yǔ guǒ yǒu zhī hū? kǒng míng yuē: cǐ liàng píng shēng xiǎo kě zhī bǐ yě. zhāo yuē: jìn wén liú yù zhōu sān gù xiān shēng yú cǎo lú zhī zhōng, xìng de xiān shēng, yǐ wèi rú yú dé shuǐ, sī yù xí juǎn jīng xiāng. jīn yī dàn yǐ shǔ cáo cāo, wèi shěn shì hé zhǔ jiàn? kǒng míng zì sī zhāng zhāo nǎi sūn quán shǒu xià dì yī gè móu shì, ruò bù xiān nán dào tā, rú hé shuō dé sūn quán, suì dá yuē: wú guān qǔ hàn shàng zhī dì, yì rú fǎn zhǎng. wǒ zhǔ liú yù zhōu gōng xíng rén yì, bù rěn duó tóng zōng zhī jī yè, gù lì cí zhī. liú cóng rú zǐ, tīng xìn nìng yán, àn zì tóu xiáng, zhì shǐ cáo cāo dé yǐ chāng jué. jīn wǒ zhǔ tún bīng jiāng xià, bié yǒu liáng tú, fēi děng xián kě zhī yě. zhāo yuē: ruò cǐ, shì xiān shēng yán xíng xiāng wéi yě. xiān shēng zì bǐ guǎn lè, guǎn zhòng xiāng huán gōng, bà zhū hóu, yī kuāng tiān xià lè yì fú chí wēi ruò zhī yàn, xià qí qī shí yú chéng: cǐ èr rén zhě, zhēn jì shì zhī cái yě. xiān shēng zài cǎo lú zhī zhōng, dàn xiào ào fēng yuè, bào xī wēi zuò. jīn jì cóng shì liú yù zhōu, dāng wèi shēng líng xìng lì chú hài, jiǎo miè luàn zéi. qiě liú yù zhōu wèi dé xiān shēng zhī qián, shàng qiě zòng héng huán yǔ, gē jù chéng chí jīn dé xiān shēng, rén jiē yǎng wàng. suī sān chǐ tóng méng, yì wèi biāo hǔ shēng yì, jiāng jiàn hàn shì fù xìng, cáo shì jí miè yǐ. cháo tíng jiù chén, shān lín yǐn shì, wú bù shì mù ér dài: yǐ wèi fú gāo tiān zhī yún yì, yǎng rì yuè zhī guāng huī, zhěng mín yú shuǐ huǒ zhī zhōng, cuò tiān xià yú rèn xí zhī shàng, zài cǐ shí yě. hé xiān shēng zì guī yù zhōu, cáo bīng yī chū, qì jiǎ pāo gē, wàng fēng ér cuàn shàng bù néng bào liú biǎo yǐ ān shù mín, xià bù néng fǔ gū zǐ ér jù jiāng tǔ nǎi qì xīn yě, zǒu fán chéng, bài dāng yáng, bēn xià kǒu, wú róng shēn zhī dì: shì yù zhōu jì dé xiān shēng zhī hòu, fǎn bù rú qí chū yě. guǎn zhòng lè yì, guǒ rú shì hū? yú zhí zhī yán, xìng wù jiàn guài! kǒng míng tīng bà, yǎ rán ér xiào yuē: péng fēi wàn lǐ, qí zhì qǐ qún niǎo néng shí zāi? pì rú rén rǎn chén kē, dāng xiān yòng mí zhōu yǐ yǐn zhī, hé yào yǐ fú zhī dài qí fǔ zàng diào hé, xíng tǐ jiàn ān, rán hòu yòng ròu shí yǐ bǔ zhī, měng yào yǐ zhì zhī: zé bìng gēn jǐn qù, rén dé quán shēng yě. ruò bù dài qì mài hé huǎn, biàn tóu yǐ měng yào hòu wèi, yù qiú ān bǎo, chéng wèi nán yǐ. wú zhǔ liú yù zhōu, xiàng rì jūn bài yú rǔ nán, jì jī liú biǎo, bīng bù mǎn qiān, jiāng zhǐ guān zhāng zhào yún ér yǐ: cǐ zhèng rú bìng shì wāng léi yǐ jí zhī shí yě, xīn yě shān pì xiǎo xiàn, rén mín xī shǎo, liáng shí xiān báo, yù zhōu bù guò zàn jiè yǐ róng shēn, qǐ zhēn jiāng zuò shǒu yú cǐ yé? fū yǐ jiǎ bīng bù wán, chéng guō bù gù, jūn bù jīng liàn, liáng bù jì rì, rán ér bó wàng shāo tún, bái hé yòng shuǐ, shǐ xià hóu dūn, cáo rén bèi xīn jīng dǎn liè: qiè wèi guǎn zhòng lè yì zhī yòng bīng, wèi bì guò cǐ. zhì yú liú cóng jiàng cāo, yù zhōu shí chū bù zhī qiě yòu bù rěn chéng luàn duó tóng zōng zhī jī yè, cǐ zhēn dà rén dà yì yě. dāng yáng zhī bài, yù zhōu jiàn yǒu shù shí wàn fù yì zhī mín, fú lǎo xié yòu xiāng suí, bù rěn qì zhī, rì xíng shí lǐ, bù sī jìn qǔ jiāng líng, gān yǔ tóng bài, cǐ yì dà rén dà yì yě. guǎ bù dí zhòng, shèng fù nǎi qí cháng shì. xī gāo huáng shù bài yú xiàng yǔ, ér gāi xià yī zhàn chéng gōng, cǐ fēi hán xìn zhī liáng móu hū? fū xìn jiǔ shì gāo huáng, wèi cháng lèi shèng. gài guó jiā dà jì, shè jì ān wēi, shì yǒu zhǔ móu. fēi bǐ kuā biàn zhī tú, xū yù qī rén: zuò yì lì tán, wú rén kě jí lín jī yīng biàn, bǎi wú yī néng. chéng wèi tiān xià xiào ěr! zhè yī piān yán yǔ, shuō dé zhāng zhāo bìng wú yī yán huí dá.
須臾,權起更衣,魯肅隨於權後。權知肅意,乃執肅手而言曰:「卿欲如何?」肅曰:「恰才眾人所言,深誤將軍。眾人皆可降曹操,惟將軍不可降曹操。」權曰:「何以言之?」肅曰:「如肅等降操,當以肅還鄉黨,累官故不失州郡也;將軍降操,欲安所歸乎?位不過封侯,車不過一乘,騎不過一匹,從不過數人,豈得南面稱孤哉!眾人之意,各自為己,不可聽也。將軍宜早定大計。」權嘆曰:「諸人議論,大失孤望。子敬開說大計,正與吾見相同。此天以子敬賜我也!但操新得袁紹之眾,近又得荊州之兵,恐勢大難以抵敵。」肅曰:「肅至江夏,引諸葛瑾之弟諸葛亮在此,主公可問之,便知虛實。」權曰:「臥龍先生在此乎?」肅曰:「現在館驛中安歇。」權曰:「今日天晚,且未相見。來日聚文武於帳下,先教見我江東英俊,然後升堂議事。」肅領命而去。次日至館驛中見孔明,又囑曰:「今見我主,切不可言曹操兵多。」孔明笑曰:「亮自見機而變,決不有誤。」肅乃引孔明至幕下。早見張昭、顧雍等一班文武二十餘人,峨冠博帶,整衣端坐。孔明逐一相見,各問姓名。施禮已畢,坐於客位。張昭等見孔明丰神飄灑,器宇軒昂,料道此人必來遊說。張昭先以言挑之曰:「昭乃江東微末之士,久聞先生高臥隆中,自比管;樂。此語果有之乎?」孔明曰:「此亮平生小可之比也。」昭曰:「近聞劉豫州三顧先生於草廬之中,幸得先生,以為如魚得水,思欲席捲荊襄。今一旦以屬曹操,未審是何主見?」孔明自思張昭乃孫權手下第一個謀士,若不先難倒他,如何說得孫權,遂答曰:「吾觀取漢上之地,易如反掌。我主劉豫州躬行仁義,不忍奪同宗之基業,故力辭之。劉琮孺子,聽信佞言,暗自投降,致使曹操得以猖獗。今我主屯兵江夏,別有良圖,非等閒可知也。」昭曰:「若此,是先生言行相違也。先生自比管、樂,管仲相桓公,霸諸侯,一匡天下;樂毅扶持微弱之燕,下齊七十餘城:此二人者,真濟世之才也。先生在草廬之中,但笑傲風月,抱膝危坐。今既從事劉豫州,當為生靈興利除害,剿滅亂賊。且劉豫州未得先生之前,尚且縱橫寰宇,割據城池;今得先生,人皆仰望。雖三尺童蒙,亦謂彪虎生翼,將見漢室復興,曹氏即滅矣。朝廷舊臣,山林隱士,無不拭目而待:以為拂高天之雲翳,仰日月之光輝,拯民於水火之中,措天下於衽席之上,在此時也。何先生自歸豫州,曹兵一出,棄甲拋戈,望風而竄;上不能報劉表以安庶民,下不能輔孤子而據疆土;乃棄新野,走樊城,敗當陽,奔夏口,無容身之地:是豫州既得先生之後,反不如其初也。管仲、樂毅,果如是乎?愚直之言,幸勿見怪!」孔明聽罷,啞然而笑曰:「鵬飛萬里,其志豈群鳥能識哉?譬如人染沉疴,當先用糜粥以飲之,和藥以服之;待其腑臟調和,形體漸安,然後用肉食以補之,猛藥以治之:則病根盡去,人得全生也。若不待氣脈和緩,便投以猛藥厚味,欲求安保,誠為難矣。吾主劉豫州,向日軍敗於汝南,寄跡劉表,兵不滿千,將止關、張、趙雲而已:此正如病勢尫羸已極之時也,新野山僻小縣,人民稀少,糧食鮮薄,豫州不過暫藉以容身,豈真將坐守於此耶?夫以甲兵不完,城郭不固,軍不經練,糧不繼日,然而博望燒屯,白河用水,使夏侯惇,曹仁輩心驚膽裂:竊謂管仲、樂毅之用兵,未必過此。至於劉琮降操,豫州實出不知;且又不忍乘亂奪同宗之基業,此真大仁大義也。當陽之敗,豫州見有數十萬赴義之民,扶老攜幼相隨,不忍棄之,日行十里,不思進取江陵,甘與同敗,此亦大仁大義也。寡不敵眾,勝負乃其常事。昔高皇數敗於項羽,而垓下一戰成功,此非韓信之良謀乎?夫信久事高皇,未嘗累勝。蓋國家大計,社稷安危,是有主謀。非比誇辯之徒,虛譽欺人:坐議立談,無人可及;臨機應變,百無一能。誠為天下笑耳!」這一篇言語,說得張昭並無一言回答。
zuò shàng hū yī rén kàng shēng wèn yuē: jīn cáo gōng bīng tún bǎi wàn, jiāng liè qiān yuán, lóng xiāng hǔ shì, píng tūn jiāng xià, gōng yǐ wèi hé rú? kǒng míng shì zhī, nǎi yú fān yě. kǒng míng yuē: cáo cāo shōu yuán shào yǐ jù zhī bīng, jié liú biǎo wū hé zhī zhòng, suī shù bǎi wàn bù zú jù yě. yú fān lěng xiào yuē: jūn bài yú dāng yáng, jì qióng yú xià kǒu, qū qū qiú jiào yú rén, ér yóu yán bù jù, cǐ zhēn dà yán qī rén yě! kǒng míng yuē: liú yù zhōu yǐ shù qiān rén yì zhī shī, ān néng dí bǎi wàn cán bào zhī zhòng? tuì shǒu xià kǒu, suǒ yǐ dài shí yě. jīn jiāng dōng bīng jīng liáng zú, qiě yǒu zhǎng jiāng zhī xiǎn, yóu yù shǐ qí zhǔ qū xī jiàng zéi, bù gù tiān xià chǐ xiào. yóu cǐ lùn zhī, liú yù zhōu zhēn bù jù cāo zéi zhě yǐ! yú fān bù néng duì.
座上忽一人抗聲問曰:「今曹公兵屯百萬,將列千員,龍驤虎視,平吞江夏,公以為何如?」孔明視之,乃虞翻也。孔明曰:「曹操收袁紹蟻聚之兵,劫劉表烏合之眾,雖數百萬不足懼也。」虞翻冷笑曰:「軍敗於當陽,計窮於夏口,區區求教於人,而猶言『不懼』,此真大言欺人也!」孔明曰:「劉豫州以數千仁義之師,安能敵百萬殘暴之眾?退守夏口,所以待時也。今江東兵精糧足,且有長江之險,猶欲使其主屈膝降賊,不顧天下恥笑。由此論之,劉豫州真不懼操賊者矣!」虞翻不能對。
zuò jiān yòu yī rén wèn yuē: kǒng míng yù xiào yí qín zhī shé, yóu shuō dōng wú yé? kǒng míng shì zhī, nǎi bù zhì yě. kǒng míng yuē: bù zi shān yǐ sū qín zhāng yí wèi biàn shì, bù zhī sū qín zhāng yí yì háo jié yě. sū qín pèi liù guó xiāng yìn, zhāng yí liǎng cì xiāng qín, jiē yǒu kuāng fú rén guó zhī móu, fēi bǐ wèi qiáng líng ruò, jù dāo bì jiàn zhī rén yě. jūn děng wén cáo cāo xū fā zhà wěi zhī cí, biàn wèi jù qǐng jiàng, gǎn xiào sū qín zhāng yí hū? bù zhì mò rán wú yǔ. hū yī rén wèn yuē: kǒng míng yǐ cáo cāo hé rú rén yě? kǒng míng shì qí rén, nǎi xuē zōng yě. kǒng míng dá yuē: cáo cāo nǎi hàn zéi yě, yòu hé bì wèn? zōng yuē: gōng yán chà yǐ. hàn chuán shì zhì jīn, tiān shù jiāng zhōng. jīn cáo gōng yǐ yǒu tiān xià sān fēn zhī èr, rén jiē guī xīn. liú yù zhōu bù shí tiān shí, qiáng yù yǔ zhēng, zhèng rú yǐ luǎn jī shí, ān dé bù bài hū? kǒng míng lì shēng yuē: xuē jìng wén ān dé chū cǐ wú fù wú jūn zhī yán hū! fū rén shēng tiān dì jiān, yǐ zhōng xiào wèi lì shēn zhī běn. gōng jì wèi hàn chén, zé jiàn yǒu bù chén zhī rén, dāng shì gòng lù zhī: chén zhī dào yě. jīn cáo cāo zǔ zōng dāo shí hàn lù, bù sī bào xiào, fǎn huái cuàn nì zhī xīn, tiān xià zhī suǒ gòng fèn gōng nǎi yǐ tiān shù guī zhī, zhēn wú fù wú jūn zhī rén yě! bù zú yǔ yǔ! qǐng wù fù yán! xuē zōng mǎn miàn xiū cán, bù néng duì dá. zuò shàng yòu yī rén yīng shēng wèn yuē: cáo cāo suī xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu, yóu shì xiāng guó cáo cān zhī hòu. liú yù zhōu suī yún zhōng shān jìng wáng miáo yì, què wú kě jī kǎo, yǎn jiàn zhǐ shì zhī xí fàn jù zhī fū ěr, hé zú yǔ cáo cāo kàng héng zāi! kǒng míng shì zhī, nǎi lù jī yě. kǒng míng xiào yuē: gōng fēi yuán shù zuò jiān huái jú zhī lù láng hū? qǐng ān zuò, tīng wú yī yán: cáo cāo jì wèi cáo xiāng guó zhī hòu, zé shì wèi hàn chén yǐ jīn nǎi zhuān quán sì héng, qī líng jūn fù, shì bù wéi wú jūn, yì qiě miè zǔ, bù wéi hàn shì zhī luàn chén, yì cáo shì zhī zéi zi yě. liú yù zhōu táng táng dì zhòu, dāng jīn huáng dì, àn pǔ cì jué, hé yún wú kě jī kǎo? qiě gāo zǔ qǐ shēn tíng zhǎng, ér zhōng yǒu tiān xià zhī xí fàn jù, yòu hé zú wèi rǔ hū? gōng xiǎo ér zhī jiàn, bù zú yǔ gāo shì gòng yǔ! lù jī yǔ sāi.
座間又一人問曰:「孔明欲效儀、秦之舌,遊說東吳耶?」孔明視之,乃步騭也。孔明曰:「步子山以蘇秦張儀為辯士,不知蘇秦、張儀亦豪傑也。蘇秦佩六國相印,張儀兩次相秦,皆有匡扶人國之謀,非比畏強凌弱,懼刀避劍之人也。君等聞曹操虛發詐偽之詞,便畏懼請降,敢笑蘇秦、張儀乎?」步騭默然無語。忽一人問曰:「孔明以曹操何如人也?」孔明視其人,乃薛綜也。孔明答曰:「曹操乃漢賊也,又何必問?」綜曰:「公言差矣。漢傳世至今,天數將終。今曹公已有天下三分之二,人皆歸心。劉豫州不識天時,強欲與爭,正如以卵擊石,安得不敗乎?」孔明厲聲曰:「薛敬文安得出此無父無君之言乎!夫人生天地間,以忠孝為立身之本。公既為漢臣,則見有不臣之人,當誓共戮之:臣之道也。今曹操祖宗叨食漢祿,不思報效,反懷篡逆之心,天下之所共憤;公乃以天數歸之,真無父無君之人也!不足與語!請勿復言!」薛綜滿面羞慚,不能對答。座上又一人應聲問曰:「曹操雖挾天子以令諸侯,猶是相國曹參之後。劉豫州雖雲中山靖王苗裔,卻無可稽考,眼見只是織席販屨之夫耳,何足與曹操抗衡哉!」孔明視之,乃陸績也。孔明笑曰:「公非袁術座間懷桔之陸郎乎?請安坐,聽吾一言:曹操既為曹相國之後,則世為漢臣矣;今乃專權肆橫,欺凌君父,是不惟無君,亦且蔑祖,不惟漢室之亂臣,亦曹氏之賊子也。劉豫州堂堂帝胄,當今皇帝,按譜賜爵,何雲無可稽考?且高祖起身亭長,而終有天下;織席販屨,又何足為辱乎?公小兒之見,不足與高士共語!」陸績語塞。
zuò shàng yī rén hū yuē: kǒng míng suǒ yán, jiē qiáng cí duó lǐ, jūn fēi zhèng lùn, bù bì zài yán. qiě qǐng wèn kǒng míng zhì hé jīng diǎn? kǒng míng shì zhī, nǎi yán jùn yě. kǒng míng yuē: xún zhāng zhāi jù, shì zhī fǔ rú yě, hé néng xìng bāng lì shì? qiě gǔ gēng shēn yī yǐn, diào wèi zi yá, zhāng liáng chén píng zhī liú. dèng yǔ gěng yǎn zhī bèi, jiē yǒu kuāng fú yǔ zhòu zhī cái, wèi shěn qí shēng píng zhì hé jīng diǎn. qǐ yì xiào shū shēng, qū qū yú bǐ yàn zhī jiān, shù hēi lùn huáng, wǔ wén nòng mò ér yǐ hū? yán jùn dī tóu sàng qì ér bù néng duì.
座上一人忽曰:「孔明所言,皆強詞奪理,均非正論,不必再言。且請問孔明治何經典?」孔明視之,乃嚴峻也。孔明曰:「尋章摘句,世之腐儒也,何能興邦立事?且古耕莘伊尹,釣渭子牙,張良、陳平之流。鄧禹、耿弇之輩,皆有匡扶宇宙之才,未審其生平治何經典。豈亦效書生,區區於筆硯之間,數黑論黃,舞文弄墨而已乎?」嚴峻低頭喪氣而不能對。
hū yòu yī rén dà shēng yuē: gōng hǎo wèi dà yán, wèi bì zhēn yǒu shí xué, kǒng shì wèi rú zhě suǒ xiào ěr. kǒng míng shì qí rén, nǎi rǔ yáng chéng dé shū yě. kǒng míng dá yuē: rú yǒu jūn zǐ xiǎo rén zhī bié. jūn zǐ zhī rú, zhōng jūn ài guó, shǒu zhèng è xié, wù shǐ zé jí dāng shí, míng liú hòu shì. ruò fú xiǎo rén zhī rú, wéi wù diāo chóng, zhuān gōng hàn mò, qīng chūn zuò fù, hào shǒu qióng jīng bǐ xià suī yǒu qiān yán, xiōng zhōng shí wú yī cè. qiě rú yáng xióng yǐ wén zhāng míng shì, ér qū shēn shì mǎng, bù miǎn tóu gé ér sǐ, cǐ suǒ wèi xiǎo rén zhī rú yě suī rì fù wàn yán, yì hé qǔ zāi! chéng dé shū bù néng duì. zhòng rén jiàn kǒng míng duì dá rú liú, jǐn jiē shī sè. shí zuò shàng zhāng wēn luò tǒng èr rén, yòu yù wèn nán. hū yī rén zì wài ér rù, lì shēng yán yuē: kǒng míng nǎi dāng shì qí cái, jūn děng yǐ chún shé xiāng nán, fēi jìng kè zhī lǐ yě. cáo cāo dà jūn lín jìng, bù sī tuì dí zhī cè, nǎi tú dòu kǒu yé! zhòng shì qí rén, nǎi líng líng rén, xìng huáng, míng gài, zì gōng fù, xiàn wèi dōng wú liáng guān. dāng shí huáng gài wèi kǒng míng yuē: yú wén duō yán huò lì, bù rú mò ér wú yán. hé bù jiāng jīn shí zhī lùn wèi wǒ zhǔ yán zhī, nǎi yǔ zhòng rén biàn lùn yě? kǒng míng yuē: zhū jūn bù zhī shì wù, hù xiāng wèn nán, bù róng bù dá ěr. yú shì huáng gài yǔ lǔ sù yǐn kǒng míng rù. zhì zhōng mén, zhèng yù zhū gé jǐn, kǒng míng shī lǐ. jǐn yuē: xián dì jì dào jiāng dōng, rú hé bù lái jiàn wǒ? kǒng míng yuē: dì jì shì liú yù zhōu, lǐ yí xiān gōng hòu sī. gōng shì wèi bì, bù gǎn jí sī. wàng xiōng jiàn liàng. jǐn yuē: xián dì jiàn guò wú hóu, què lái xù huà. shuō bà zì qù. lǔ sù yuē: shì jiān suǒ zhǔ, bù kě yǒu wù. kǒng míng diǎn tóu yīng nuò. yǐn zhì táng shàng, sūn quán jiàng jiē ér yíng, yōu lǐ xiāng dài. shī lǐ bì, cì kǒng míng zuò. zhòng wén wǔ fēn liǎng xíng ér lì. lǔ sù lì yú kǒng míng zhī cè, zhǐ kàn tā jiǎng huà. kǒng míng zhì xuán dé zhī yì bì, tōu yǎn kàn sūn quán: bì yǎn zǐ rán, táng táng yī biǎo. kǒng míng àn sī: cǐ rén xiàng mào fēi cháng, zhǐ kě jī, bù kě shuō. děng tā wèn shí, yòng yán jī zhī biàn liǎo. xiàn chá yǐ bì, sūn quán yuē: duō wén lǔ zi jìng tán zú xià zhī cái, jīn xìng de xiāng jiàn, gǎn qiú jiào yì. kǒng míng yuē: bù cái wú xué, yǒu rǔ míng wèn. quán yuē: zú xià jìn zài xīn yě, zuǒ liú yù zhōu yǔ cáo cāo jué zhàn, bì shēn zhì bǐ jūn xū shí. kǒng míng yuē: liú yù zhōu bīng wēi jiāng guǎ, gèng jiān xīn yě chéng xiǎo wú liáng, ān néng yǔ cáo cāo xiāng chí. quán yuē: cáo bīng gòng yǒu duō shǎo? kǒng míng yuē: mǎ bù shuǐ jūn, yuē yǒu yī bǎi yú wàn. quán yuē: mò fēi zhà hū? kǒng míng yuē: fēi zhà yě. cáo cāo jiù yǎn zhōu yǐ yǒu qīng zhōu jūn èr shí wàn píng le yuán shào, yòu dé wǔ liù shí wàn zhōng yuán xīn zhāo zhī bīng sān sì shí wàn jīn yòu dé jīng zhōu zhī jūn èr sān shí wàn: yǐ cǐ jì zhī, bù xià yī bǎi wǔ shí wàn. liàng yǐ bǎi wàn yán zhī, kǒng jīng jiāng dōng zhī shì yě. lǔ sù zài páng, wén yán shī sè, yǐ mù shì kǒng míng kǒng míng zhǐ zuò bù jiàn. quán yuē: cáo cāo bù xià zhàn jiāng, hái yǒu duō shǎo? kǒng míng yuē: zú zhì duō móu zhī shì, néng zhēng guàn zhàn zhī jiāng, hé zhǐ yī èr qiān rén. quán yuē: jīn cáo cāo píng le jīng chǔ, fù yǒu yuǎn tú hū? kǒng míng yuē: jí jīn yán jiāng xià zhài, zhǔn bèi zhàn chuán, bù yù tú jiāng dōng, dài qǔ hé dì? quán yuē: ruò bǐ yǒu tūn bìng zhī yì, zhàn yǔ bù zhàn, qǐng zú xià wèi wǒ yī jué. kǒng míng yuē: liàng yǒu yī yán, dàn kǒng jiāng jūn bù kěn tīng cóng. quán yuē: yuàn wén gāo lùn. kǒng míng yuē: xiàng zhě yǔ nèi dà luàn, gù jiāng jūn qǐ jiāng dōng, liú yù zhōu shōu zhòng hàn nán, yǔ cáo cāo bìng zhēng tiān xià. jīn cāo shān chú dà nán, lüè yǐ píng yǐ jìn yòu xīn pò jīng zhōu, wēi zhèn hǎi nèi zòng yǒu yīng xióng, wú yòng wǔ zhī dì: gù yù zhōu dùn táo zhì cǐ. yuàn jiāng jūn liàng lì ér chù zhī: ruò néng yǐ wú yuè zhī zhòng, yǔ zhōng guó kàng héng, bù rú zǎo yǔ zhī jué ruò qí bù néng, hé bù cóng zhòng móu shì zhī lùn, àn bīng shù jiǎ, běi miàn ér shì zhī? quán wèi jí dá. kǒng míng yòu yuē: jiāng jūn wài tuō fú cóng zhī míng, nèi huái yí èr zhī jiàn, shì jí ér bù duàn, huò zhì wú rì yǐ! quán yuē: chéng rú jūn yán, liú yù zhōu hé bù jiàng cāo? kǒng míng yuē: xī tián héng, qí zhī zhuàng shì ěr, yóu shǒu yì bù rǔ. kuàng liú yù zhōu wáng shì zhī zhòu, yīng cái gài shì, zhòng shì yǎng mù. shì zhī bù jì, cǐ nǎi tiān yě. yòu ān néng qū chù rén xià hū! sūn quán tīng le kǒng míng cǐ yán, bù jué bó rán biàn sè, fú yī ér qǐ, tuì rù hòu táng. zhòng jiē shěn xiào ér sàn, lǔ sù zé kǒng míng yuē: xiān shēng hé gù chū cǐ yán? xìng shì wú zhǔ kuān hóng dà dù, bù jí miàn zé. xiān shēng zhī yán, miǎo shì wú zhǔ shén yǐ. kǒng míng yǎng miàn xiào yuē: hé rú cǐ bù néng róng wù yé! wǒ zì yǒu pò cáo zhī jì, bǐ bù wèn wǒ, wǒ gù bù yán. sù yuē: guǒ yǒu liáng cè, sù dāng qǐng zhǔ gōng qiú jiào. kǒng míng yuē: wú shì cáo cāo bǎi wàn zhī zhòng, rú qún yǐ ěr! dàn wǒ yī jǔ shǒu, zé jiē wèi jī fěn yǐ! sù wén yán, biàn rù hòu táng jiàn sūn quán. quán nù qì wèi xī, gù wèi sù yuē: kǒng míng qī wú tài shèn! sù yuē: chén yì yǐ cǐ zé kǒng míng, kǒng míng fǎn xiào zhǔ gōng bù néng róng wù. pò cáo zhī cè, kǒng míng bù kěn qīng yán, zhǔ gōng hé bù qiú zhī? quán huí chēn zuò xǐ yuē: yuán lái kǒng míng yǒu liáng móu, gù yǐ yán cí jī wǒ. wǒ yī shí qiǎn jiàn, jǐ wù dà shì. biàn tóng lǔ sù zhòng fù chū táng, zài qǐng kǒng míng xù huà. quán jiàn kǒng míng, xiè yuē: shì lái mào dú wēi yán, xìng wù jiàn zuì. kǒng míng yì xiè yuē: liàng yán yǔ mào fàn, wàng qǐ shù zuì. quán yāo kǒng míng rù hòu táng, zhì jiǔ xiāng dài.
忽又一人大聲曰:「公好為大言,未必真有實學,恐適為儒者所笑耳。」孔明視其人,乃汝陽程德樞也。孔明答曰:「儒有君子小人之別。君子之儒,忠君愛國,守正惡邪,務使澤及當時,名留後世。若夫小人之儒,惟務雕蟲,專工翰墨,青春作賦,皓首窮經;筆下雖有千言,胸中實無一策。且如楊雄以文章名世,而屈身事莽,不免投閣而死,此所謂小人之儒也;雖日賦萬言,亦何取哉!」程德樞不能對。眾人見孔明對答如流,盡皆失色。時座上張溫、駱統二人,又欲問難。忽一人自外而入,厲聲言曰:「孔明乃當世奇才,君等以唇舌相難,非敬客之禮也。曹操大軍臨境,不思退敵之策,乃徒斗口耶!」眾視其人,乃零陵人,姓黃,名蓋,字公覆,現為東吳糧官。當時黃蓋謂孔明曰:「愚聞多言獲利,不如默而無言。何不將金石之論為我主言之,乃與眾人辯論也?」孔明曰:「諸君不知世務,互相問難,不容不答耳。」於是黃蓋與魯肅引孔明入。至中門,正遇諸葛瑾,孔明施禮。瑾曰:「賢弟既到江東,如何不來見我?」孔明曰:「弟既事劉豫州,理宜先公後私。公事未畢,不敢及私。望兄見諒。」瑾曰:「賢弟見過吳侯,卻來敘話。」說罷自去。魯肅曰:「適間所囑,不可有誤。」孔明點頭應諾。引至堂上,孫權降階而迎,優禮相待。施禮畢,賜孔明坐。眾文武分兩行而立。魯肅立於孔明之側,只看他講話。孔明致玄德之意畢,偷眼看孫權:碧眼紫髯,堂堂一表。孔明暗思:「此人相貌非常,只可激,不可說。等他問時,用言激之便了。」獻茶已畢,孫權曰:「多聞魯子敬談足下之才,今幸得相見,敢求教益。」孔明曰:「不才無學,有辱明問。」權曰:「足下近在新野,佐劉豫州與曹操決戰,必深知彼軍虛實。」孔明曰:「劉豫州兵微將寡,更兼新野城小無糧,安能與曹操相持。」權曰:「曹兵共有多少?」孔明曰:「馬步水軍,約有一百餘萬。」權曰:「莫非詐乎?」孔明曰:「非詐也。曹操就兗州已有青州軍二十萬;平了袁紹,又得五六十萬;中原新招之兵三四十萬;今又得荊州之軍二三十萬:以此計之,不下一百五十萬。亮以百萬言之,恐驚江東之士也。」魯肅在旁,聞言失色,以目視孔明;孔明只做不見。權曰:「曹操部下戰將,還有多少?」孔明曰:「足智多謀之士,能征慣戰之將,何止一二千人。」權曰:「今曹操平了荊、楚,復有遠圖乎?」孔明曰:「即今沿江下寨,準備戰船,不欲圖江東,待取何地?」權曰:「若彼有吞併之意,戰與不戰,請足下為我一決。」孔明曰:「亮有一言,但恐將軍不肯聽從。」權曰:「願聞高論。」孔明曰:「向者宇內大亂,故將軍起江東,劉豫州收眾漢南,與曹操並爭天下。今操芟除大難,略已平矣;近又新破荊州,威震海內;縱有英雄,無用武之地:故豫州遁逃至此。願將軍量力而處之:若能以吳、越之眾,與中國抗衡,不如早與之絕;若其不能,何不從眾謀士之論,按兵束甲,北面而事之?」權未及答。孔明又曰:「將軍外托服從之名,內懷疑貳之見,事急而不斷,禍至無日矣!」權曰:「誠如君言,劉豫州何不降操?」孔明曰:「昔田橫,齊之壯士耳,猶守義不辱。況劉豫州王室之胄,英才蓋世,眾士仰慕。事之不濟,此乃天也。又安能屈處人下乎!」孫權聽了孔明此言,不覺勃然變色,拂衣而起,退入後堂。眾皆哂笑而散,魯肅責孔明曰:「先生何故出此言?幸是吾主寬洪大度,不即面責。先生之言,藐視吾主甚矣。」孔明仰面笑曰:「何如此不能容物耶!我自有破曹之計,彼不問我,我故不言。」肅曰:「果有良策,肅當請主公求教。」孔明曰:「吾視曹操百萬之眾,如群蟻耳!但我一舉手,則皆為齏粉矣!」肅聞言,便入後堂見孫權。權怒氣未息,顧謂肅曰:「孔明欺吾太甚!」肅曰:「臣亦以此責孔明,孔明反笑主公不能容物。破曹之策,孔明不肯輕言,主公何不求之?」權回嗔作喜曰:「原來孔明有良謀,故以言詞激我。我一時淺見,幾誤大事。」便同魯肅重複出堂,再請孔明敘話。權見孔明,謝曰:「適來冒瀆威嚴,幸勿見罪。」孔明亦謝曰:「亮言語冒犯,望乞恕罪。」權邀孔明入後堂,置酒相待。
shù xún zhī hòu, quán yuē: cáo cāo píng shēng suǒ è zhě: lǚ bù liú biǎo yuán shào yuán shù yù zhōu yǔ gū ěr. jīn shù xióng yǐ miè, dú yù zhōu yǔ gū shàng cún. gū bù néng yǐ quán wú zhī dì, shòu zhì yú rén. wú jì jué yǐ. fēi liú yù zhōu mò yǔ dāng cáo cāo zhě rán yù zhōu xīn bài zhī hòu, ān néng kàng cǐ nán hū? kǒng míng yuē: yù zhōu suī xīn bài, rán guān yún zhǎng yóu lǜ jīng bīng wàn rén liú qí lǐng jiāng xià zhàn shì, yì bù xià wàn rén. cáo cāo zhī zhòng, yuǎn lái pí bèi jìn zhuī yù zhōu, qīng qí yī rì yè xíng sān bǎi lǐ, cǐ suǒ wèi qiáng nǔ zhī mò, shì bù néng chuān lǔ gǎo zhě yě. qiě běi fāng zhī rén, bù xí shuǐ zhàn. jīng zhōu shì mín fù cāo zhě, pò yú shì ěr, fēi běn xīn yě. jīn jiāng jūn chéng néng yǔ yù zhōu xié lì tóng xīn, pò cáo jūn bì yǐ. cāo jūn pò, bì běi hái, zé jīng wú zhī shì qiáng, ér dǐng zú zhī xíng chéng yǐ. chéng bài zhī jī, zài yú jīn rì. wéi jiāng jūn cái zhī. quán dà yuè yuē: xiān shēng zhī yán, dùn kāi máo sāi. wú yì yǐ jué, gèng wú tā yí. jí rì shāng yì qǐ bīng, gòng miè cáo cāo! suì lìng lǔ sù jiāng cǐ yì chuán yù wén wǔ guān yuán, jiù sòng kǒng míng yú guǎn yì ān xiē. zhāng zhāo zhī sūn quán yù xìng bīng, suì yǔ zhòng yì yuē: zhōng le kǒng míng zhī jì yě! jí rù jiàn quán yuē: zhāo děng wén zhǔ gōng jiāng xìng bīng yǔ cáo cāo zhēng fēng. zhǔ gōng zì sī bǐ yuán shào ruò hé? cáo cāo xiàng rì bīng wēi jiāng guǎ, shàng néng yī gǔ kè yuán shào hé kuàng jīn rì yōng bǎi wàn zhī zhòng nán zhēng, qǐ kě qīng dí? ruò tīng zhū gé liàng zhī yán, wàng dòng jiǎ bīng, cǐ suǒ wèi fù xīn jiù huǒ yě. sūn quán zhǐ dī tóu bù yǔ. gù yōng yuē: liú bèi yīn wèi cáo cāo suǒ bài, gù yù jiè wǒ jiāng dōng zhī bīng yǐ jù zhī, zhǔ gōng nài hé wèi qí suǒ yòng hū yuàn tīng zi bù zhī yán. sūn quán chén yín wèi jué. zhāng zhāo děng chū, lǔ sù rù jiàn yuē: shì zhāng zi bù děng, yòu quàn zhǔ gōng xiū dòng bīng, lì zhǔ jiàng yì, cǐ jiē quán qū bǎo qī zǐ zhī chén, wèi zì móu zhī jì ěr. yuàn zhǔ gōng wù tīng yě. sūn quán shàng zài chén yín. sù yuē: zhǔ gōng ruò chí yí, bì wèi zhòng rén wù yǐ. quán yuē: qīng qiě zàn tuì, róng wǒ sān sī. sù nǎi tuì chū. shí wǔ jiāng huò yǒu yào zhàn de, wén guān dōu shì yào jiàng de, yì lùn fēn fēn bù yī. qiě shuō sūn quán tuì rù nèi zhái, qǐn shí bù ān, yóu yù bù jué. wú guó tài jiàn quán rú cǐ, wèn yuē: hé shì zài xīn, qǐn shí jù fèi? quán yuē: jīn cáo cāo tún bīng yú jiāng hàn, yǒu xià jiāng nán zhī yì. wèn zhū wén wǔ, huò yù jiàng zhě, huò yù zhàn zhě. yù dài zhàn lái, kǒng guǎ bù dí zhòng yù dài jiàng lái, yòu kǒng cáo cāo bù róng: yīn cǐ yóu yù bù jué. wú guó tài yuē: rǔ hé bù jì wú jiě lín zhōng zhī yǔ hū? sūn quán rú zuì fāng xǐng, shì mèng chū jué, xiǎng chū zhè jù huà lái. zhèng shì: zhuī sī guó mǔ lín zhōng yǔ, yǐn de zhōu láng lì zhàn gōng.
數巡之後,權曰:「曹操平生所惡者:呂布、劉表、袁紹、袁術、豫州與孤耳。今數雄已滅,獨豫州與孤尚存。孤不能以全吳之地,受制於人。吾計決矣。非劉豫州莫與當曹操者;然豫州新敗之後,安能抗此難乎?」孔明曰:「豫州雖新敗,然關雲長猶率精兵萬人;劉琦領江夏戰士,亦不下萬人。曹操之眾,遠來疲憊;近追豫州,輕騎一日夜行三百里,此所謂強弩之末,勢不能穿魯縞者也。且北方之人,不習水戰。荊州士民附操者,迫於勢耳,非本心也。今將軍誠能與豫州協力同心,破曹軍必矣。操軍破,必北還,則荊、吳之勢強,而鼎足之形成矣。成敗之機,在於今日。惟將軍裁之。」權大悅曰:「先生之言,頓開茅塞。吾意已決,更無他疑。即日商議起兵,共滅曹操!」遂令魯肅將此意傳諭文武官員,就送孔明於館驛安歇。張昭知孫權欲興兵,遂與眾議曰:「中了孔明之計也!」急入見權曰:「昭等聞主公將興兵與曹操爭鋒。主公自思比袁紹若何?曹操向日兵微將寡,尚能一鼓克袁紹;何況今日擁百萬之眾南征,豈可輕敵?若聽諸葛亮之言,妄動甲兵,此所謂負薪救火也。」孫權只低頭不語。顧雍曰:「劉備因為曹操所敗,故欲借我江東之兵以拒之,主公奈何為其所用乎;願聽子布之言。」孫權沉吟未決。張昭等出,魯肅入見曰:「適張子布等,又勸主公休動兵,力主降議,此皆全軀保妻子之臣,為自謀之計耳。願主公勿聽也。」孫權尚在沉吟。肅曰:「主公若遲疑,必為眾人誤矣。」權曰:「卿且暫退,容我三思。」肅乃退出。時武將或有要戰的,文官都是要降的,議論紛紛不一。且說孫權退入內宅,寢食不安,猶豫不決。吳國太見權如此,問曰:「何事在心,寢食俱廢?」權曰:「今曹操屯兵於江漢,有下江南之意。問諸文武,或欲降者,或欲戰者。欲待戰來,恐寡不敵眾;欲待降來,又恐曹操不容:因此猶豫不決。」吳國太曰:「汝何不記吾姐臨終之語乎?」孫權如醉方醒,似夢初覺,想出這句話來。正是:追思國母臨終語,引得周郎立戰功。
bì jìng shuō zhe shèn de, qiě kàn xià wén fēn jiě.
畢竟說着甚的,且看下文分解。