zhū gě liàng shé zhàn qún rú lǔ zǐ jìng lì pái zhòng yì
诸葛亮舌战群儒 鲁子敬力排众议
què shuō lǔ sù kǒng míng cí le xuán dé liú qí, dēng zhōu wàng chái sāng jùn lái. èr rén zài zhōu zhōng gòng yì lǔ sù wèi kǒng míng yuē:" xiān shēng jiàn sūn jiāng jūn, qiè bù kě shí yán cáo cāo bīng duō jiàng guǎng." kǒng míng yuē:" bù xū zǐ jìng dīng níng, liàng zì yǒu duì dá zhī yǔ." jí chuán dào àn, sù qǐng kǒng míng yú guǎn yì zhōng zàn xiē, xiān zì wǎng jiàn sūn quán. quán zhèng jù wén wǔ yú táng shàng yì shì, wén lǔ sù huí, jí zhào rù wèn yuē:" zi jìng wǎng jiāng xià, tǐ tàn xū shí ruò hé?" sù yuē:" yǐ zhī qí lüè, shàng róng xú bǐng." quán jiāng cáo cāo xí wén shì sù yuē:" cāo zuó qiǎn shǐ jī wén zhì cǐ, gū xiān fā qiǎn lái shǐ, xiàn jīn huì zhòng shāng yì wèi dìng." sù jiē xí wén guān kàn. qí lüè yuē:" gū jìn chéng dì mìng, fèng cí fá zuì. máo huī nán zhǐ, liú cóng shù shǒu jīng xiāng zhī mín, wàng fēng guī shùn. jīn tǒng xióng bīng bǎi wàn, shàng jiàng qiān yuán, yù yǔ jiāng jūn huì liè yú jiāng xià, gòng fá liú bèi, tóng fēn tǔ dì, yǒng jié méng hǎo. xìng wù guān wàng, sù cì huí yīn." lǔ sù kàn bì yuē:" zhǔ gōng zūn yì ruò hé?" quán yuē:" wèi yǒu dìng lùn." zhāng zhāo yuē:" cáo cāo yōng bǎi wàn zhī zhòng, jiè tiān zǐ zhī míng, yǐ zhēng sì fāng, jù zhī bù shùn. qiě zhǔ gōng dà shì kě yǐ jù cāo zhě, cháng jiāng yě. jīn cāo jì dé jīng zhōu, cháng jiāng zhī xiǎn, yǐ yǔ wǒ gòng zhī yǐ, shì bù kě dí. yǐ yú zhī jì, bù rú nà xiáng, wèi wàn ān zhī cè. zhòng móu shì jiē yuē:" zi bù zhī yán, zhèng hé tiān yì." sūn quán chén yín bù yǔ. zhāng zhāo yòu yuē:" zhǔ gōng bù bì duō yí. rú jiàng cāo, zé dōng wú mín ān, jiāng nán liù jùn kě bǎo yǐ." sūn quán dī tóu bù yǔ.
却说鲁肃、孔明辞了玄德、刘琦,登舟望柴桑郡来。二人在舟中共议、鲁肃谓孔明曰:“先生见孙将军,切不可实言曹操兵多将广。”孔明曰:“不须子敬叮咛,亮自有对答之语。”及船到岸,肃请孔明于馆驿中暂歇,先自往见孙权。权正聚文武于堂上议事,闻鲁肃回,急召入问曰:“子敬往江夏,体探虚实若何?”肃曰:“已知其略,尚容徐禀。”权将曹操檄文示肃曰:“操昨遣使赍文至此,孤先发遣来使,现今会众商议未定。”肃接檄文观看。其略曰:“孤近承帝命,奉词伐罪。旄麾南指,刘琮束手;荆襄之民,望风归顺。今统雄兵百万,上将千员,欲与将军会猎于江夏,共伐刘备,同分土地,永结盟好。幸勿观望,速赐回音。”鲁肃看毕曰:“主公尊意若何?”权曰:“未有定论。”张昭曰:“曹操拥百万之众,借天子之名,以征四方,拒之不顺。且主公大势可以拒操者,长江也。今操既得荆州,长江之险,已与我共之矣,势不可敌。以愚之计,不如纳降,为万安之策。众谋士皆曰:“子布之言,正合天意。”孙权沉吟不语。张昭又曰:“主公不必多疑。如降操,则东吴民安,江南六郡可保矣。”孙权低头不语。
xū yú, quán qǐ gēng yī, lǔ sù suí yú quán hòu. quán zhī sù yì, nǎi zhí sù shǒu ér yán yuē:" qīng yù rú hé?" sù yuē:" qià cái zhòng rén suǒ yán, shēn wù jiāng jūn. zhòng rén jiē kě jiàng cáo cāo, wéi jiāng jūn bù kě jiàng cáo cāo." quán yuē:" hé yǐ yán zhī?" sù yuē:" rú sù děng jiàng cāo, dāng yǐ sù huán xiāng dǎng, lèi guān gù bù shī zhōu jùn yě jiāng jūn jiàng cāo, yù ān suǒ guī hū? wèi bù guò fēng hóu, chē bù guò yī chéng, qí bù guò yī pǐ, cóng bù guò shù rén, qǐ dé nán miàn chēng gū zāi! zhòng rén zhī yì, gè zì wèi jǐ, bù kě tīng yě. jiāng jūn yí zǎo dìng dà jì." quán tàn yuē:" zhū rén yì lùn, dà shī gū wàng. zi jìng kāi shuō dà jì, zhèng yǔ wú jiàn xiāng tóng. cǐ tiān yǐ zi jìng cì wǒ yě! dàn cāo xīn dé yuán shào zhī zhòng, jìn yòu dé jīng zhōu zhī bīng, kǒng shì dà nàn yǐ dǐ dí." sù yuē:" sù zhì jiāng xià, yǐn zhū gě jǐn zhī dì zhū gě liàng zài cǐ, zhǔ gōng kě wèn zhī, biàn zhī xū shí." quán yuē:" wò lóng xiān shēng zài cǐ hū?" sù yuē:" xiàn zài guǎn yì zhōng ān xiē." quán yuē:" jīn rì tiān wǎn, qiě wèi xiāng jiàn. lái rì jù wén wǔ yú zhàng xià, xiān jiào jiàn wǒ jiāng dōng yīng jùn, rán hòu shēng táng yì shì." sù lǐng mìng ér qù. cì rì zhì guǎn yì zhōng jiàn kǒng míng, yòu zhǔ yuē:" jīn jiàn wǒ zhǔ, qiè bù kě yán cáo cāo bīng duō." kǒng míng xiào yuē:" liàng zì jiàn jī ér biàn, jué bù yǒu wù." sù nǎi yǐn kǒng míng zhì mù xià. zǎo jiàn zhāng zhāo gù yōng děng yī bān wén wǔ èr shí yú rén, é guān bó dài, zhěng yī duān zuò. kǒng míng zhú yī xiāng jiàn, gè wèn xìng míng. shī lǐ yǐ bì, zuò yú kè wèi. zhāng zhāo děng jiàn kǒng míng fēng shén piāo sǎ, qì yǔ xuān áng, liào dào cǐ rén bì lái yóu shuì. zhāng zhāo xiān yǐ yán tiāo zhī yuē:" zhāo nǎi jiāng dōng wēi mò zhī shì, jiǔ wén xiān shēng gāo wò lóng zhōng, zì bǐ guǎn yuè. cǐ yǔ guǒ yǒu zhī hū?" kǒng míng yuē:" cǐ liàng píng shēng xiǎo kě zhī bǐ yě." zhāo yuē:" jìn wén liú yù zhōu sān gù xiān shēng yú cǎo lú zhī zhōng, xìng de xiān shēng, yǐ wéi rú yú dé shuǐ, sī yù xí juǎn jīng xiāng. jīn yī dàn yǐ shǔ cáo cāo, wèi shěn shì hé zhǔ jiàn?" kǒng míng zì sī zhāng zhāo nǎi sūn quán shǒu xià dì yí gè móu shì, ruò bù xiān nán dǎo tā, rú hé shuō de sūn quán, suì dá yuē:" wú guān qǔ hàn shàng zhī dì, yì rú fǎn zhǎng. wǒ zhǔ liú yù zhōu gōng xíng rén yì, bù rěn duó tóng zōng zhī jī yè, gù lì cí zhī. liú cóng rú zǐ, tīng xìn nìng yán, àn zì tóu xiáng, zhì shǐ cáo cāo dé yǐ chāng jué. jīn wǒ zhǔ tún bīng jiāng xià, bié yǒu liáng tú, fēi děng xián kě zhī yě." zhāo yuē:" ruò cǐ, shì xiān shēng yán xíng xiāng wéi yě. xiān shēng zì bǐ guǎn yuè, guǎn zhòng xiāng huán gōng, bà zhū hóu, yī kuāng tiān xià lè yì fú chí wēi ruò zhī yàn, xià qí qī shí yú chéng: cǐ èr rén zhě, zhēn jì shì zhī cái yě. xiān shēng zài cǎo lú zhī zhōng, dàn xiào ào fēng yuè, bào xī wēi zuò. jīn jì cóng shì liú yù zhōu, dāng wéi shēng líng xīng lì chú hài, jiǎo miè luàn zéi. qiě liú yù zhōu wèi dé xiān shēng zhī qián, shàng qiě zòng héng huán yǔ, gē jù chéng chí jīn dé xiān shēng, rén jiē yǎng wàng. suī sān chǐ tóng méng, yì wèi biāo hǔ shēng yì, jiāng jiàn hàn shì fù xīng, cáo shì jí miè yǐ. cháo tíng jiù chén, shān lín yǐn shì, wú bù shì mù ér dài: yǐ wéi fú gāo tiān zhī yún yì, yǎng rì yuè zhī guāng huī, zhěng mín yú shuǐ huǒ zhī zhōng, cuò tiān xià yú rèn xí zhī shàng, zài cǐ shí yě. hé xiān shēng zì guī yù zhōu, cáo bīng yī chū, qì jiǎ pāo gē, wàng fēng ér cuàn shàng bù néng bào liú biǎo yǐ ān shù mín, xià bù néng fǔ gū zǐ ér jù jiāng tǔ nǎi qì xīn yě, zǒu fán chéng, bài dāng yáng, bēn xià kǒu, wú róng shēn zhī dì: shì yù zhōu jì dé xiān shēng zhī hòu, fǎn bù rú qí chū yě. guǎn zhòng lè yì, guǒ rú shì hū? yú zhí zhī yán, xìng wù jiàn guài!" kǒng míng tīng bà, yǎ rán ér xiào yuē:" péng fēi wàn lǐ, qí zhì qǐ qún niǎo néng shí zāi? pì rú rén rǎn chén kē, dāng xiān yòng mí zhōu yǐ yǐn zhī, huò yào yǐ fú zhī dài qí fǔ zàng tiáo hé, xíng tǐ jiàn ān, rán hòu yòng ròu shí yǐ bǔ zhī, měng yào yǐ zhì zhī: zé bìng gēn jǐn qù, rén dé quán shēng yě. ruò bù dài qì mài hé huǎn, biàn tóu yǐ měng yào hòu wèi, yù qiú ān bǎo, chéng wéi nán yǐ. wú zhǔ liú yù zhōu, xiàng rì jūn bài yú rǔ nán, jì jī liú biǎo, bīng bù mǎn qiān, jiāng zhǐ guān zhāng zhào yún ér yǐ: cǐ zhèng rú bìng shì wāng léi yǐ jí zhī shí yě, xīn yě shān pì xiǎo xiàn, rén mín xī shǎo, liáng shí xiān báo, yù zhōu bù guò zàn jiè yǐ róng shēn, qǐ zhēn jiāng zuò shǒu yú cǐ yé? fū yǐ jiǎ bīng bù wán, chéng guō bù gù, jūn bù jīng liàn, liáng bù jì rì, rán ér bó wàng shāo tún, bái hé yòng shuǐ, shǐ xià hóu dūn, cáo rén bèi xīn jīng dǎn liè: qiè wèi guǎn zhòng lè yì zhī yòng bīng, wèi bì guò cǐ. zhì yú liú cóng jiàng cāo, yù zhōu shí chū bù zhī qiě yòu bù rěn chéng luàn duó tóng zōng zhī jī yè, cǐ zhēn dà rén dà yì yě. dāng yáng zhī bài, yù zhōu jiàn yǒu shù shí wàn fù yì zhī mín, fú lǎo xié yòu xiāng suí, bù rěn qì zhī, rì xíng shí lǐ, bù sī jìn qǔ jiāng líng, gān yǔ tóng bài, cǐ yì dà rén dà yì yě. guǎ bù dí zhòng, shèng fù nǎi qí cháng shì. xī gāo huáng shù bài yú xiàng yǔ, ér gāi xià yī zhàn chéng gōng, cǐ fēi hán xìn zhī liáng móu hū? fū xìn jiǔ shì gāo huáng, wèi cháng lèi shèng. gài guó jiā dà jì, shè jì ān wēi, shì yǒu zhǔ móu. fēi bǐ kuā biàn zhī tú, xū yù qī rén: zuò yì lì tán, wú rén kě jí lín jī yìng biàn, bǎi wú yī néng. chéng wèi tiān xià xiào ěr!" zhè yī piān yán yǔ, shuō de zhāng zhāo bìng wú yī yán huí dá.
须臾,权起更衣,鲁肃随于权后。权知肃意,乃执肃手而言曰:“卿欲如何?”肃曰:“恰才众人所言,深误将军。众人皆可降曹操,惟将军不可降曹操。”权曰:“何以言之?”肃曰:“如肃等降操,当以肃还乡党,累官故不失州郡也;将军降操,欲安所归乎?位不过封侯,车不过一乘,骑不过一匹,从不过数人,岂得南面称孤哉!众人之意,各自为己,不可听也。将军宜早定大计。”权叹曰:“诸人议论,大失孤望。子敬开说大计,正与吾见相同。此天以子敬赐我也!但操新得袁绍之众,近又得荆州之兵,恐势大难以抵敌。”肃曰:“肃至江夏,引诸葛瑾之弟诸葛亮在此,主公可问之,便知虚实。”权曰:“卧龙先生在此乎?”肃曰:“现在馆驿中安歇。”权曰:“今日天晚,且未相见。来日聚文武于帐下,先教见我江东英俊,然后升堂议事。”肃领命而去。次日至馆驿中见孔明,又嘱曰:“今见我主,切不可言曹操兵多。”孔明笑曰:“亮自见机而变,决不有误。”肃乃引孔明至幕下。早见张昭、顾雍等一班文武二十余人,峨冠博带,整衣端坐。孔明逐一相见,各问姓名。施礼已毕,坐于客位。张昭等见孔明丰神飘洒,器宇轩昂,料道此人必来游说。张昭先以言挑之曰:“昭乃江东微末之士,久闻先生高卧隆中,自比管;乐。此语果有之乎?”孔明曰:“此亮平生小可之比也。”昭曰:“近闻刘豫州三顾先生于草庐之中,幸得先生,以为如鱼得水,思欲席卷荆襄。今一旦以属曹操,未审是何主见?”孔明自思张昭乃孙权手下第一个谋士,若不先难倒他,如何说得孙权,遂答曰:“吾观取汉上之地,易如反掌。我主刘豫州躬行仁义,不忍夺同宗之基业,故力辞之。刘琮孺子,听信佞言,暗自投降,致使曹操得以猖獗。今我主屯兵江夏,别有良图,非等闲可知也。”昭曰:“若此,是先生言行相违也。先生自比管、乐,管仲相桓公,霸诸侯,一匡天下;乐毅扶持微弱之燕,下齐七十余城:此二人者,真济世之才也。先生在草庐之中,但笑傲风月,抱膝危坐。今既从事刘豫州,当为生灵兴利除害,剿灭乱贼。且刘豫州未得先生之前,尚且纵横寰宇,割据城池;今得先生,人皆仰望。虽三尺童蒙,亦谓彪虎生翼,将见汉室复兴,曹氏即灭矣。朝廷旧臣,山林隐士,无不拭目而待:以为拂高天之云翳,仰日月之光辉,拯民于水火之中,措天下于衽席之上,在此时也。何先生自归豫州,曹兵一出,弃甲抛戈,望风而窜;上不能报刘表以安庶民,下不能辅孤子而据疆土;乃弃新野,走樊城,败当阳,奔夏口,无容身之地:是豫州既得先生之后,反不如其初也。管仲、乐毅,果如是乎?愚直之言,幸勿见怪!”孔明听罢,哑然而笑曰:“鹏飞万里,其志岂群鸟能识哉?譬如人染沉疴,当先用糜粥以饮之,和药以服之;待其腑脏调和,形体渐安,然后用肉食以补之,猛药以治之:则病根尽去,人得全生也。若不待气脉和缓,便投以猛药厚味,欲求安保,诚为难矣。吾主刘豫州,向日军败于汝南,寄迹刘表,兵不满千,将止关、张、赵云而已:此正如病势尫羸已极之时也,新野山僻小县,人民稀少,粮食鲜薄,豫州不过暂借以容身,岂真将坐守于此耶?夫以甲兵不完,城郭不固,军不经练,粮不继日,然而博望烧屯,白河用水,使夏侯惇,曹仁辈心惊胆裂:窃谓管仲、乐毅之用兵,未必过此。至于刘琮降操,豫州实出不知;且又不忍乘乱夺同宗之基业,此真大仁大义也。当阳之败,豫州见有数十万赴义之民,扶老携幼相随,不忍弃之,日行十里,不思进取江陵,甘与同败,此亦大仁大义也。寡不敌众,胜负乃其常事。昔高皇数败于项羽,而垓下一战成功,此非韩信之良谋乎?夫信久事高皇,未尝累胜。盖国家大计,社稷安危,是有主谋。非比夸辩之徒,虚誉欺人:坐议立谈,无人可及;临机应变,百无一能。诚为天下笑耳!”这一篇言语,说得张昭并无一言回答。
zuò shàng hū yī rén kàng shēng wèn yuē:" jīn cáo gōng bīng tún bǎi wàn, jiāng liè qiān yuán, lóng xiāng hǔ shì, píng tūn jiāng xià, gōng yǐ wéi hé rú?" kǒng míng shì zhī, nǎi yú fān yě. kǒng míng yuē:" cáo cāo shōu yuán shào yǐ jù zhī bīng, jié liú biǎo wū hé zhī zhòng, suī shù bǎi wàn bù zú jù yě." yú fān lěng xiào yuē:" jūn bài yú dāng yáng, jì qióng yú xià kǒu, qū qū qiú jiào yú rén, ér yóu yán' bù jù', cǐ zhēn dà yán qī rén yě!" kǒng míng yuē:" liú yù zhōu yǐ shù qiān rén yì zhī shī, ān néng dí bǎi wàn cán bào zhī zhòng? tuì shǒu xià kǒu, suǒ yǐ dài shí yě. jīn jiāng dōng bīng jīng liáng zú, qiě yǒu cháng jiāng zhī xiǎn, yóu yù shǐ qí zhǔ qū xī jiàng zéi, bù gù tiān xià chǐ xiào. yóu cǐ lùn zhī, liú yù zhōu zhēn bù jù cāo zéi zhě yǐ!" yú fān bù néng duì.
座上忽一人抗声问曰:“今曹公兵屯百万,将列千员,龙骧虎视,平吞江夏,公以为何如?”孔明视之,乃虞翻也。孔明曰:“曹操收袁绍蚁聚之兵,劫刘表乌合之众,虽数百万不足惧也。”虞翻冷笑曰:“军败于当阳,计穷于夏口,区区求教于人,而犹言‘不惧’,此真大言欺人也!”孔明曰:“刘豫州以数千仁义之师,安能敌百万残暴之众?退守夏口,所以待时也。今江东兵精粮足,且有长江之险,犹欲使其主屈膝降贼,不顾天下耻笑。由此论之,刘豫州真不惧操贼者矣!”虞翻不能对。
zuò jiān yòu yī rén wèn yuē:" kǒng míng yù xiào yí qín zhī shé, yóu shuì dōng wú yé?" kǒng míng shì zhī, nǎi bù zhì yě. kǒng míng yuē:" bù zi shān yǐ sū qín zhāng yí wèi biàn shì, bù zhī sū qín zhāng yí yì háo jié yě. sū qín pèi liù guó xiāng yìn, zhāng yí liǎng cì xiāng qín, jiē yǒu kuāng fú rén guó zhī móu, fēi bǐ wèi qiáng líng ruò, jù dāo bì jiàn zhī rén yě. jūn děng wén cáo cāo xū fā zhà wěi zhī cí, biàn wèi jù qǐng xiáng, gǎn xiào sū qín zhāng yí hū?" bù zhì mò rán wú yǔ. hū yī rén wèn yuē:" kǒng míng yǐ cáo cāo hé rú rén yě?" kǒng míng shì qí rén, nǎi xuē zōng yě. kǒng míng dá yuē:" cáo cāo nǎi hàn zéi yě, yòu hé bì wèn?" zōng yuē:" gōng yán chà yǐ. hàn chuán shì zhì jīn, tiān shù jiāng zhōng. jīn cáo gōng yǐ yǒu tiān xià sān fēn zhī èr, rén jiē guī xīn. liú yù zhōu bù shí tiān shí, qiáng yù yǔ zhēng, zhèng rú yǐ luǎn jī shí, ān dé bù bài hū?" kǒng míng lì shēng yuē:" xuē jìng wén ān dé chū cǐ wú fù wú jūn zhī yán hū! fū rén shēng tiān dì jiān, yǐ zhōng xiào wèi lì shēn zhī běn. gōng jì wèi hàn chén, zé jiàn yǒu bù chén zhī rén, dāng shì gòng lù zhī: chén zhī dào yě. jīn cáo cāo zǔ zōng dāo shí hàn lù, bù sī bào xiào, fǎn huái cuàn nì zhī xīn, tiān xià zhī suǒ gòng fèn gōng nǎi yǐ tiān shù guī zhī, zhēn wú fù wú jūn zhī rén yě! bù zú yǔ yǔ! qǐng wù fù yán!" xuē zōng mǎn miàn xiū cán, bù néng duì dá. zuò shàng yòu yī rén yīng shēng wèn yuē:" cáo cāo suī xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu, yóu shì xiàng guó cáo cān zhī hòu. liú yù zhōu suī yún zhōng shān jìng wáng miáo yì, què wú kě jī kǎo, yǎn jiàn zhǐ shì zhī xí fàn jù zhī fū ěr, hé zú yǔ cáo cāo kàng héng zāi!" kǒng míng shì zhī, nǎi lù jī yě. kǒng míng xiào yuē:" gōng fēi yuán shù zuò jiān huái jú zhī lù láng hū? qǐng ān zuò, tīng wú yī yán: cáo cāo jì wèi cáo xiàng guó zhī hòu, zé shì wèi hàn chén yǐ jīn nǎi zhuān quán sì héng, qī líng jūn fù, shì bù wéi wú jūn, yì qiě miè zǔ, bù wéi hàn shì zhī luàn chén, yì cáo shì zhī zéi zǐ yě. liú yù zhōu táng táng dì zhòu, dāng jīn huáng dì, àn pǔ cì jué, hé yún wú kě jī kǎo? qiě gāo zǔ qǐ shēn tíng cháng, ér zhōng yǒu tiān xià zhī xí fàn jù, yòu hé zú wèi rǔ hū? gōng xiǎo ér zhī jiàn, bù zú yǔ gāo shì gòng yǔ!" lù jī yǔ sè.
座间又一人问曰:“孔明欲效仪、秦之舌,游说东吴耶?”孔明视之,乃步骘也。孔明曰:“步子山以苏秦张仪为辩士,不知苏秦、张仪亦豪杰也。苏秦佩六国相印,张仪两次相秦,皆有匡扶人国之谋,非比畏强凌弱,惧刀避剑之人也。君等闻曹操虚发诈伪之词,便畏惧请降,敢笑苏秦、张仪乎?”步骘默然无语。忽一人问曰:“孔明以曹操何如人也?”孔明视其人,乃薛综也。孔明答曰:“曹操乃汉贼也,又何必问?”综曰:“公言差矣。汉传世至今,天数将终。今曹公已有天下三分之二,人皆归心。刘豫州不识天时,强欲与争,正如以卵击石,安得不败乎?”孔明厉声曰:“薛敬文安得出此无父无君之言乎!夫人生天地间,以忠孝为立身之本。公既为汉臣,则见有不臣之人,当誓共戮之:臣之道也。今曹操祖宗叨食汉禄,不思报效,反怀篡逆之心,天下之所共愤;公乃以天数归之,真无父无君之人也!不足与语!请勿复言!”薛综满面羞惭,不能对答。座上又一人应声问曰:“曹操虽挟天子以令诸侯,犹是相国曹参之后。刘豫州虽云中山靖王苗裔,却无可稽考,眼见只是织席贩屦之夫耳,何足与曹操抗衡哉!”孔明视之,乃陆绩也。孔明笑曰:“公非袁术座间怀桔之陆郎乎?请安坐,听吾一言:曹操既为曹相国之后,则世为汉臣矣;今乃专权肆横,欺凌君父,是不惟无君,亦且蔑祖,不惟汉室之乱臣,亦曹氏之贼子也。刘豫州堂堂帝胄,当今皇帝,按谱赐爵,何云无可稽考?且高祖起身亭长,而终有天下;织席贩屦,又何足为辱乎?公小儿之见,不足与高士共语!”陆绩语塞。
zuò shàng yī rén hū yuē:" kǒng míng suǒ yán, jiē qiǎng cí duó lǐ, jūn fēi zhèng lùn, bù bì zài yán. qiě qǐng wèn kǒng míng zhì hé jīng diǎn?" kǒng míng shì zhī, nǎi yán jùn yě. kǒng míng yuē:" xún zhāng zhāi jù, shì zhī fǔ rú yě, hé néng xīng bāng lì shì? qiě gǔ gēng shēn yī yǐn, diào wèi zi yá, zhāng liáng chén píng zhī liú. dèng yǔ gěng yǎn zhī bèi, jiē yǒu kuāng fú yǔ zhòu zhī cái, wèi shěn qí shēng píng zhì hé jīng diǎn. qǐ yì xiào shū shēng, qū qū yú bǐ yàn zhī jiān, shǔ hēi lùn huáng, wǔ wén nòng mò ér yǐ hū?" yán jùn dī tóu sàng qì ér bù néng duì.
座上一人忽曰:“孔明所言,皆强词夺理,均非正论,不必再言。且请问孔明治何经典?”孔明视之,乃严峻也。孔明曰:“寻章摘句,世之腐儒也,何能兴邦立事?且古耕莘伊尹,钓渭子牙,张良、陈平之流。邓禹、耿弇之辈,皆有匡扶宇宙之才,未审其生平治何经典。岂亦效书生,区区于笔砚之间,数黑论黄,舞文弄墨而已乎?”严峻低头丧气而不能对。
hū yòu yī rén dà shēng yuē:" gōng hǎo wèi dà yán, wèi bì zhēn yǒu shí xué, kǒng shì wèi rú zhě suǒ xiào ěr." kǒng míng shì qí rén, nǎi rǔ yáng chéng dé shū yě. kǒng míng dá yuē:" rú yǒu jūn zǐ xiǎo rén zhī bié. jūn zǐ zhī rú, zhōng jūn ài guó, shǒu zhèng è xié, wù shǐ zé jí dāng shí, míng liú hòu shì. ruò fú xiǎo rén zhī rú, wéi wù diāo chóng, zhuān gōng hàn mò, qīng chūn zuò fù, hào shǒu qióng jīng bǐ xià suī yǒu qiān yán, xiōng zhōng shí wú yī cè. qiě rú yáng xióng yǐ wén zhāng míng shì, ér qū shēn shì mǎng, bù miǎn tóu gé ér sǐ, cǐ suǒ wèi xiǎo rén zhī rú yě suī rì fù wàn yán, yì hé qǔ zāi!" chéng dé shū bù néng duì. zhòng rén jiàn kǒng míng duì dá rú liú, jìn jiē shī sè. shí zuò shàng zhāng wēn luò tǒng èr rén, yòu yù wèn nàn. hū yī rén zì wài ér rù, lì shēng yán yuē:" kǒng míng nǎi dāng shì qí cái, jūn děng yǐ chún shé xiāng nán, fēi jìng kè zhī lǐ yě. cáo cāo dà jūn lín jìng, bù sī tuì dí zhī cè, nǎi tú dòu kǒu yé!" zhòng shì qí rén, nǎi líng líng rén, xìng huáng, míng gài, zì gōng fù, xiàn wèi dōng wú liáng guān. dāng shí huáng gài wèi kǒng míng yuē:" yú wén duō yán huò lì, bù rú mò ér wú yán. hé bù jiāng jīn shí zhī lùn wèi wǒ zhǔ yán zhī, nǎi yǔ zhòng rén biàn lùn yě?" kǒng míng yuē:" zhū jūn bù zhī shì wù, hù xiāng wèn nàn, bù róng bù dá ěr." yú shì huáng gài yǔ lǔ sù yǐn kǒng míng rù. zhì zhōng mén, zhèng yù zhū gě jǐn, kǒng míng shī lǐ. jǐn yuē:" xián dì jì dào jiāng dōng, rú hé bù lái jiàn wǒ?" kǒng míng yuē:" dì jì shì liú yù zhōu, lǐ yí xiān gōng hòu sī. gōng shì wèi bì, bù gǎn jí sī. wàng xiōng jiàn liàng." jǐn yuē:" xián dì jiàn guò wú hóu, què lái xù huà." shuō bà zì qù. lǔ sù yuē:" shì jiān suǒ zhǔ, bù kě yǒu wù." kǒng míng diǎn tóu yìng nuò. yǐn zhì táng shàng, sūn quán jiàng jiē ér yíng, yōu lǐ xiāng dài. shī lǐ bì, cì kǒng míng zuò. zhòng wén wǔ fēn liǎng xíng ér lì. lǔ sù lì yú kǒng míng zhī cè, zhǐ kàn tā jiǎng huà. kǒng míng zhì xuán dé zhī yì bì, tōu yǎn kàn sūn quán: bì yǎn zǐ rán, táng táng yī biǎo. kǒng míng àn sī:" cǐ rén xiàng mào fēi cháng, zhǐ kě jī, bù kě shuō. děng tā wèn shí, yòng yán jī zhī biàn liǎo." xiàn chá yǐ bì, sūn quán yuē:" duō wén lǔ zǐ jìng tán zú xià zhī cái, jīn xìng de xiāng jiàn, gǎn qiú jiào yì." kǒng míng yuē:" bù cái wú xué, yǒu rǔ míng wèn." quán yuē:" zú xià jìn zài xīn yě, zuǒ liú yù zhōu yǔ cáo cāo jué zhàn, bì shēn zhì bǐ jūn xū shí." kǒng míng yuē:" liú yù zhōu bīng wēi jiàng guǎ, gèng jiān xīn yě chéng xiǎo wú liáng, ān néng yǔ cáo cāo xiāng chí." quán yuē:" cáo bīng gòng yǒu duō shǎo?" kǒng míng yuē:" mǎ bù shuǐ jūn, yuē yǒu yī bǎi yú wàn." quán yuē:" mò fēi zhà hū?" kǒng míng yuē:" fēi zhà yě. cáo cāo jiù yǎn zhōu yǐ yǒu qīng zhōu jūn èr shí wàn píng le yuán shào, yòu dé wǔ liù shí wàn zhōng yuán xīn zhāo zhī bīng sān sì shí wàn jīn yòu dé jīng zhōu zhī jūn èr sān shí wàn: yǐ cǐ jì zhī, bù xià yī bǎi wǔ shí wàn. liàng yǐ bǎi wàn yán zhī, kǒng jīng jiāng dōng zhī shì yě." lǔ sù zài páng, wén yán shī sè, yǐ mù shì kǒng míng kǒng míng zhǐ zuò bú jiàn. quán yuē:" cáo cāo bù xià zhàn jiàng, hái yǒu duō shǎo?" kǒng míng yuē:" zú zhì duō móu zhī shì, néng zhēng guàn zhàn zhī jiāng, hé zhǐ yī èr qiān rén." quán yuē:" jīn cáo cāo píng le jīng chǔ, fù yǒu yuǎn tú hū?" kǒng míng yuē:" jí jīn yán jiāng xià zhài, zhǔn bèi zhàn chuán, bù yù tú jiāng dōng, dài qǔ hé dì?" quán yuē:" ruò bǐ yǒu tūn bìng zhī yì, zhàn yǔ bù zhàn, qǐng zú xià wèi wǒ yī jué." kǒng míng yuē:" liàng yǒu yī yán, dàn kǒng jiāng jūn bù kěn tīng cóng." quán yuē:" yuàn wén gāo lùn." kǒng míng yuē:" xiàng zhě yǔ nèi dà luàn, gù jiāng jūn qǐ jiāng dōng, liú yù zhōu shōu zhòng hàn nán, yǔ cáo cāo bìng zhēng tiān xià. jīn cāo shān chú dà nàn, lüè yǐ píng yǐ jìn yòu xīn pò jīng zhōu, wēi zhèn hǎi nèi zòng yǒu yīng xióng, wú yòng wǔ zhī dì: gù yù zhōu dùn táo zhì cǐ. yuàn jiāng jūn liàng lì ér chù zhī: ruò néng yǐ wú yuè zhī zhòng, yǔ zhōng guó kàng héng, bù rú zǎo yǔ zhī jué ruò qí bù néng, hé bù cóng zhòng móu shì zhī lùn, àn bīng shù jiǎ, běi miàn ér shì zhī?" quán wèi jí dá. kǒng míng yòu yuē:" jiāng jūn wài tuō fú cóng zhī míng, nèi huái yí èr zhī jiàn, shì jí ér bù duàn, huò zhì wú rì yǐ!" quán yuē:" chéng rú jūn yán, liú yù zhōu hé bù jiàng cāo?" kǒng míng yuē:" xī tián héng, qí zhī zhuàng shì ěr, yóu shǒu yì bù rǔ. kuàng liú yù zhōu wáng shì zhī zhòu, yīng cái gài shì, zhòng shì yǎng mù. shì zhī bù jì, cǐ nǎi tiān yě. yòu ān néng qū chù rén xià hū!" sūn quán tīng le kǒng míng cǐ yán, bù jué bó rán biàn sè, fú yī ér qǐ, tuì rù hòu táng. zhòng jiē shěn xiào ér sàn, lǔ sù zé kǒng míng yuē:" xiān shēng hé gù chū cǐ yán? xìng shì wú zhǔ kuān hóng dà dù, bù jí miàn zé. xiān shēng zhī yán, miǎo shì wú zhǔ shén yǐ." kǒng míng yǎng miàn xiào yuē:" hé rú cǐ bù néng róng wù yé! wǒ zì yǒu pò cáo zhī jì, bǐ bù wèn wǒ, wǒ gù bù yán." sù yuē:" guǒ yǒu liáng cè, sù dāng qǐng zhǔ gōng qiú jiào." kǒng míng yuē:" wú shì cáo cāo bǎi wàn zhī zhòng, rú qún yǐ ěr! dàn wǒ yī jǔ shǒu, zé jiē wèi jī fěn yǐ!" sù wén yán, biàn rù hòu táng jiàn sūn quán. quán nù qì wèi xī, gù wèi sù yuē:" kǒng míng qī wú tài shèn!" sù yuē:" chén yì yǐ cǐ zé kǒng míng, kǒng míng fǎn xiào zhǔ gōng bù néng róng wù. pò cáo zhī cè, kǒng míng bù kěn qīng yán, zhǔ gōng hé bù qiú zhī?" quán huí chēn zuò xǐ yuē:" yuán lái kǒng míng yǒu liáng móu, gù yǐ yán cí jī wǒ. wǒ yī shí qiǎn jiàn, jǐ wù dà shì." biàn tóng lǔ sù chóng fù chū táng, zài qǐng kǒng míng xù huà. quán jiàn kǒng míng, xiè yuē:" shì lái mào dú wēi yán, xìng wù jiàn zuì." kǒng míng yì xiè yuē:" liàng yán yǔ mào fàn, wàng qǐ shù zuì." quán yāo kǒng míng rù hòu táng, zhì jiǔ xiāng dài.
忽又一人大声曰:“公好为大言,未必真有实学,恐适为儒者所笑耳。”孔明视其人,乃汝阳程德枢也。孔明答曰:“儒有君子小人之别。君子之儒,忠君爱国,守正恶邪,务使泽及当时,名留后世。若夫小人之儒,惟务雕虫,专工翰墨,青春作赋,皓首穷经;笔下虽有千言,胸中实无一策。且如杨雄以文章名世,而屈身事莽,不免投阁而死,此所谓小人之儒也;虽日赋万言,亦何取哉!”程德枢不能对。众人见孔明对答如流,尽皆失色。时座上张温、骆统二人,又欲问难。忽一人自外而入,厉声言曰:“孔明乃当世奇才,君等以唇舌相难,非敬客之礼也。曹操大军临境,不思退敌之策,乃徒斗口耶!”众视其人,乃零陵人,姓黄,名盖,字公覆,现为东吴粮官。当时黄盖谓孔明曰:“愚闻多言获利,不如默而无言。何不将金石之论为我主言之,乃与众人辩论也?”孔明曰:“诸君不知世务,互相问难,不容不答耳。”于是黄盖与鲁肃引孔明入。至中门,正遇诸葛瑾,孔明施礼。瑾曰:“贤弟既到江东,如何不来见我?”孔明曰:“弟既事刘豫州,理宜先公后私。公事未毕,不敢及私。望兄见谅。”瑾曰:“贤弟见过吴侯,却来叙话。”说罢自去。鲁肃曰:“适间所嘱,不可有误。”孔明点头应诺。引至堂上,孙权降阶而迎,优礼相待。施礼毕,赐孔明坐。众文武分两行而立。鲁肃立于孔明之侧,只看他讲话。孔明致玄德之意毕,偷眼看孙权:碧眼紫髯,堂堂一表。孔明暗思:“此人相貌非常,只可激,不可说。等他问时,用言激之便了。”献茶已毕,孙权曰:“多闻鲁子敬谈足下之才,今幸得相见,敢求教益。”孔明曰:“不才无学,有辱明问。”权曰:“足下近在新野,佐刘豫州与曹操决战,必深知彼军虚实。”孔明曰:“刘豫州兵微将寡,更兼新野城小无粮,安能与曹操相持。”权曰:“曹兵共有多少?”孔明曰:“马步水军,约有一百余万。”权曰:“莫非诈乎?”孔明曰:“非诈也。曹操就兖州已有青州军二十万;平了袁绍,又得五六十万;中原新招之兵三四十万;今又得荆州之军二三十万:以此计之,不下一百五十万。亮以百万言之,恐惊江东之士也。”鲁肃在旁,闻言失色,以目视孔明;孔明只做不见。权曰:“曹操部下战将,还有多少?”孔明曰:“足智多谋之士,能征惯战之将,何止一二千人。”权曰:“今曹操平了荆、楚,复有远图乎?”孔明曰:“即今沿江下寨,准备战船,不欲图江东,待取何地?”权曰:“若彼有吞并之意,战与不战,请足下为我一决。”孔明曰:“亮有一言,但恐将军不肯听从。”权曰:“愿闻高论。”孔明曰:“向者宇内大乱,故将军起江东,刘豫州收众汉南,与曹操并争天下。今操芟除大难,略已平矣;近又新破荆州,威震海内;纵有英雄,无用武之地:故豫州遁逃至此。愿将军量力而处之:若能以吴、越之众,与中国抗衡,不如早与之绝;若其不能,何不从众谋士之论,按兵束甲,北面而事之?”权未及答。孔明又曰:“将军外托服从之名,内怀疑贰之见,事急而不断,祸至无日矣!”权曰:“诚如君言,刘豫州何不降操?”孔明曰:“昔田横,齐之壮士耳,犹守义不辱。况刘豫州王室之胄,英才盖世,众士仰慕。事之不济,此乃天也。又安能屈处人下乎!”孙权听了孔明此言,不觉勃然变色,拂衣而起,退入后堂。众皆哂笑而散,鲁肃责孔明曰:“先生何故出此言?幸是吾主宽洪大度,不即面责。先生之言,藐视吾主甚矣。”孔明仰面笑曰:“何如此不能容物耶!我自有破曹之计,彼不问我,我故不言。”肃曰:“果有良策,肃当请主公求教。”孔明曰:“吾视曹操百万之众,如群蚁耳!但我一举手,则皆为齑粉矣!”肃闻言,便入后堂见孙权。权怒气未息,顾谓肃曰:“孔明欺吾太甚!”肃曰:“臣亦以此责孔明,孔明反笑主公不能容物。破曹之策,孔明不肯轻言,主公何不求之?”权回嗔作喜曰:“原来孔明有良谋,故以言词激我。我一时浅见,几误大事。”便同鲁肃重复出堂,再请孔明叙话。权见孔明,谢曰:“适来冒渎威严,幸勿见罪。”孔明亦谢曰:“亮言语冒犯,望乞恕罪。”权邀孔明入后堂,置酒相待。
shù xún zhī hòu, quán yuē:" cáo cāo píng shēng suǒ è zhě: lǚ bù liú biǎo yuán shào yuán shù yù zhōu yǔ gū ěr. jīn shù xióng yǐ miè, dú yù zhōu yǔ gū shàng cún. gū bù néng yǐ quán wú zhī dì, shòu zhì yú rén. wú jì jué yǐ. fēi liú yù zhōu mò yǔ dāng cáo cāo zhě rán yù zhōu xīn bài zhī hòu, ān néng kàng cǐ nán hū?" kǒng míng yuē:" yù zhōu suī xīn bài, rán guān yún zhǎng yóu lǜ jīng bīng wàn rén liú qí lǐng jiāng xià zhàn shì, yì bù xià wàn rén. cáo cāo zhī zhòng, yuǎn lái pí bèi jìn zhuī yù zhōu, qīng qí yī rì yè xíng sān bǎi lǐ, cǐ suǒ wèi qiáng nǔ zhī mò, shì bù néng chuān lǔ gǎo zhě yě. qiě běi fāng zhī rén, bù xí shuǐ zhàn. jīng zhōu shì mín fù cāo zhě, pò yú shì ěr, fēi běn xīn yě. jīn jiāng jūn chéng néng yǔ yù zhōu xié lì tóng xīn, pò cáo jūn bì yǐ. cāo jūn pò, bì běi hái, zé jīng wú zhī shì qiáng, ér dǐng zú zhī xíng chéng yǐ. chéng bài zhī jī, zài yú jīn rì. wéi jiāng jūn cái zhī." quán dà yuè yuē:" xiān shēng zhī yán, dùn kāi máo sè. wú yì yǐ jué, gèng wú tā yí. jí rì shāng yì qǐ bīng, gòng miè cáo cāo!" suì lìng lǔ sù jiāng cǐ yì chuán yù wén wǔ guān yuán, jiù sòng kǒng míng yú guǎn yì ān xiē. zhāng zhāo zhī sūn quán yù xīng bīng, suì yǔ zhòng yì yuē:" zhōng le kǒng míng zhī jì yě!" jí rù jiàn quán yuē:" zhāo děng wén zhǔ gōng jiāng xīng bīng yǔ cáo cāo zhēng fēng. zhǔ gōng zì sī bǐ yuán shào ruò hé? cáo cāo xiàng rì bīng wēi jiàng guǎ, shàng néng yī gǔ kè yuán shào hé kuàng jīn rì yōng bǎi wàn zhī zhòng nán zhēng, qǐ kě qīng dí? ruò tīng zhū gě liàng zhī yán, wàng dòng jiǎ bīng, cǐ suǒ wèi fù xīn jiù huǒ yě." sūn quán zhǐ dī tóu bù yǔ. gù yōng yuē:" liú bèi yīn wèi cáo cāo suǒ bài, gù yù jiè wǒ jiāng dōng zhī bīng yǐ jù zhī, zhǔ gōng nài hé wéi qí suǒ yòng hū yuàn tīng zǐ bù zhī yán." sūn quán chén yín wèi jué. zhāng zhāo děng chū, lǔ sù rù jiàn yuē:" shì zhāng zi bù děng, yòu quàn zhǔ gōng xiū dòng bīng, lì zhǔ jiàng yì, cǐ jiē quán qū bǎo qī zǐ zhī chén, wèi zì móu zhī jì ěr. yuàn zhǔ gōng wù tīng yě." sūn quán shàng zài chén yín. sù yuē:" zhǔ gōng ruò chí yí, bì wèi zhòng rén wù yǐ." quán yuē:" qīng qiě zàn tuì, róng wǒ sān sī." sù nǎi tuì chū. shí wǔ jiàng huò yǒu yào zhàn de, wén guān dōu shì yào jiàng de, yì lùn fēn fēn bù yī. qiě shuō sūn quán tuì rù nèi zhái, qǐn shí bù ān, yóu yù bù jué. wú guó tài jiàn quán rú cǐ, wèn yuē:" hé shì zài xīn, qǐn shí jù fèi?" quán yuē:" jīn cáo cāo tún bīng yú jiāng hàn, yǒu xià jiāng nán zhī yì. wèn zhū wén wǔ, huò yù jiàng zhě, huò yù zhàn zhě. yù dài zhàn lái, kǒng guǎ bù dí zhòng yù dài jiàng lái, yòu kǒng cáo cāo bù róng: yīn cǐ yóu yù bù jué." wú guó tài yuē:" rǔ hé bù jì wú jiě lín zhōng zhī yǔ hū?" sūn quán rú zuì fāng xǐng, shì mèng chū jué, xiǎng chū zhè jù huà lái. zhèng shì: zhuī sī guó mǔ lín zhōng yǔ, yǐn de zhōu láng lì zhàn gōng.
数巡之后,权曰:“曹操平生所恶者:吕布、刘表、袁绍、袁术、豫州与孤耳。今数雄已灭,独豫州与孤尚存。孤不能以全吴之地,受制于人。吾计决矣。非刘豫州莫与当曹操者;然豫州新败之后,安能抗此难乎?”孔明曰:“豫州虽新败,然关云长犹率精兵万人;刘琦领江夏战士,亦不下万人。曹操之众,远来疲惫;近追豫州,轻骑一日夜行三百里,此所谓强弩之末,势不能穿鲁缟者也。且北方之人,不习水战。荆州士民附操者,迫于势耳,非本心也。今将军诚能与豫州协力同心,破曹军必矣。操军破,必北还,则荆、吴之势强,而鼎足之形成矣。成败之机,在于今日。惟将军裁之。”权大悦曰:“先生之言,顿开茅塞。吾意已决,更无他疑。即日商议起兵,共灭曹操!”遂令鲁肃将此意传谕文武官员,就送孔明于馆驿安歇。张昭知孙权欲兴兵,遂与众议曰:“中了孔明之计也!”急入见权曰:“昭等闻主公将兴兵与曹操争锋。主公自思比袁绍若何?曹操向日兵微将寡,尚能一鼓克袁绍;何况今日拥百万之众南征,岂可轻敌?若听诸葛亮之言,妄动甲兵,此所谓负薪救火也。”孙权只低头不语。顾雍曰:“刘备因为曹操所败,故欲借我江东之兵以拒之,主公奈何为其所用乎;愿听子布之言。”孙权沉吟未决。张昭等出,鲁肃入见曰:“适张子布等,又劝主公休动兵,力主降议,此皆全躯保妻子之臣,为自谋之计耳。愿主公勿听也。”孙权尚在沉吟。肃曰:“主公若迟疑,必为众人误矣。”权曰:“卿且暂退,容我三思。”肃乃退出。时武将或有要战的,文官都是要降的,议论纷纷不一。且说孙权退入内宅,寝食不安,犹豫不决。吴国太见权如此,问曰:“何事在心,寝食俱废?”权曰:“今曹操屯兵于江汉,有下江南之意。问诸文武,或欲降者,或欲战者。欲待战来,恐寡不敌众;欲待降来,又恐曹操不容:因此犹豫不决。”吴国太曰:“汝何不记吾姐临终之语乎?”孙权如醉方醒,似梦初觉,想出这句话来。正是:追思国母临终语,引得周郎立战功。
bì jìng shuō zhe shèn de, qiě kàn xià wén fēn jiě.
毕竟说着甚的,且看下文分解。