jiǎ tóu xiáng qiǎo jì chéng xū huà zài shòu chán yī yàng huà hú lú
假投降巧計成虛話 再受禪依樣畫葫蘆
què shuō zhōng huì qǐng jiāng wéi jì yì shōu dèng ài zhī cè. wéi yuē: kě xiān lìng jiān jūn wèi guàn shōu ài. ài ruò shā guàn, fǎn qíng shí yǐ. jiāng jūn què qǐ bīng tǎo zhī, kě yě. huì dà xǐ, suì lìng wèi guàn yǐn shù shí rén rù chéng dū, shōu dèng ài fù zǐ. guàn shǒu xià rén zhǐ zhī yuē: cǐ shì zhōng sī tú lìng dèng zhēng xī shā jiāng jūn, yǐ zhèng fǎn qíng yě. qiè bù kě xíng. guàn yuē: wú zì yǒu jì. suì xiān fā xí wén èr sān shí dào. qí xí yuē: fèng zhào shōu ài, qí yú gè wú suǒ wèn. ruò zǎo lái guī, jué shǎng rú xiān, gǎn yǒu bù chū zhě, miè sān zú. suí bèi kǎn chē liǎng chéng, xīng yè wàng chéng dū ér lái.
卻說鍾會請姜維計議收鄧艾之策。維曰:「可先令監軍衛瓘收艾。艾若殺瓘,反情實矣。將軍卻起兵討之,可也。」會大喜,遂令衛瓘引數十人入成都,收鄧艾父子。瓘手下人止之曰:「此是鍾司徒令鄧征西殺將軍,以正反情也。切不可行。」瓘曰:「吾自有計。」遂先發檄文二三十道。其檄曰:「奉詔收艾,其餘各無所問。若早來歸,爵賞如先,敢有不出者,滅三族。」隨備檻車兩乘,星夜望成都而來。
bǐ jí jī míng, ài bù jiāng jiàn xí wén zhě, jiē lái tóu bài yú wèi guàn mǎ qián. shí dèng ài zài fǔ zhōng wèi qǐ. guàn yǐn shù shí rén tū rù dà hū yuē: fèng zhào shōu dèng ài fù zǐ! ài dà jīng, gǔn xià chuáng lái. guàn chì wǔ shì fù yú chē shàng. qí zi dèng zhōng chū wèn, yì bèi zhuō xià, fù yú chē shàng. fǔ zhōng jiāng lì dà jīng, yù dài dòng shǒu qiǎng duó, zǎo wàng jiàn chén tóu dà qǐ, shào mǎ bào shuō zhōng sī tú dà bīng dào le. zhòng gè sì sàn bēn zǒu. zhōng huì yǔ jiāng wéi xià mǎ rù fǔ, jiàn dèng ài fù zǐ yǐ bèi fù, huì yǐ biān tà dèng ài zhī shǒu ér mà yuē: yǎng dú xiǎo ér, hé gǎn rú cǐ! jiāng wéi yì mà yuē: pǐ fū xíng xiǎn jiǎo xìng, yì yǒu jīn rì yé! ài yì dà mà. huì jiāng ài fù zǐ sòng fù luò yáng. huì rù chéng dū, jǐn dé dèng ài jūn mǎ, wēi shēng dà zhèn. nǎi wèi jiāng wéi yuē: wú jīn rì fāng chèn píng shēng zhī yuàn yǐ! wéi yuē: xī hán xìn bù tīng kuǎi tōng zhī shuō, ér yǒu wèi yāng gōng zhī huò dài fū zhǒng bù cóng fàn lǐ yú wǔ hú, zú fú jiàn ér sǐ: sī èr zi zhě, qí gōng míng qǐ bù hè rán zāi, tú yǐ lì hài wèi míng, ér jiàn jǐ zhī bù zǎo yě. jīn gōng dà xūn yǐ jiù, wēi zhèn qí zhǔ, hé bù fàn zhōu jué jī, dēng é méi zhī lǐng, ér cóng chì sōng zǐ yóu hū? huì xiào yuē: jūn yán chà yǐ. wú nián wèi sì xún, fāng sī jìn qǔ, qǐ néng biàn xiào cǐ tuì xián zhī shì? wéi yuē: ruò bù tuì xián, dāng zǎo tú liáng cè. cǐ zé míng gōng zhì lì suǒ néng, wú fán lǎo fū zhī yán yǐ. huì fǔ zhǎng dà xiào yuē: bó yuē zhī wú xīn yě. èr rén zì cǐ měi rì shāng yì dà shì. wéi mì yǔ hòu zhǔ shū yuē: wàng bì xià rěn shù rì zhī rǔ, wéi jiāng shǐ shè jì wēi ér fù ān, rì yuè yōu ér fù míng. bì bù shǐ hàn shì zhōng miè yě.
比及雞鳴,艾部將見檄文者,皆來投拜於衛瓘馬前。時鄧艾在府中未起。瓘引數十人突入大呼曰:「奉詔收鄧艾父子!」艾大驚,滾下床來。瓘叱武士縛於車上。其子鄧忠出問,亦被捉下,縛於車上。府中將吏大驚,欲待動手搶奪,早望見塵頭大起,哨馬報說鍾司徒大兵到了。眾各四散奔走。鍾會與姜維下馬入府,見鄧艾父子已被縛,會以鞭撻鄧艾之首而罵曰:「養犢小兒,何敢如此!」姜維亦罵曰:「匹夫行險徼幸,亦有今日耶!」艾亦大罵。會將艾父子送赴洛陽。會入成都,盡得鄧艾軍馬,威聲大震。乃謂姜維曰:「吾今日方趁平生之願矣!」維曰:「昔韓信不聽蒯通之說,而有未央宮之禍;大夫種不從范蠡於五湖,卒伏劍而死:斯二子者,其功名豈不赫然哉,徒以利害未明,而見幾之不早也。今公大勛已就,威震其主,何不泛舟絕跡,登峨嵋之嶺,而從赤松子游乎?」會笑曰:「君言差矣。吾年未四旬,方思進取,豈能便效此退閒之事?」維曰:「若不退閒,當早圖良策。此則明公智力所能,無煩老夫之言矣。」會撫掌大笑曰:「伯約知吾心也。」二人自此每日商議大事。維密與後主書曰:「望陛下忍數日之辱,維將使社稷危而復安,日月幽而復明。必不使漢室終滅也。」
què shuō zhōng huì zhèng yǔ jiāng wéi móu fǎn, hū bào sī mǎ zhāo yǒu shū dào. huì jiē shū. shū zhōng yán: wú kǒng sī tú shōu ài bù xià, zì tún bīng yú zhǎng ān xiāng jiàn zài jìn, yǐ cǐ xiān bào. huì dà jīng yuē: wú bīng duō ài shù bèi, ruò dàn yào wǒ qín ài, jìn gōng zhī wú dú néng bàn zhī. jīn rì zì yǐn bīng lái, shì yí wǒ yě! suì yǔ jiāng wéi jì yì. wéi yuē: jūn yí chén zé chén bì sǐ, qǐ bù jiàn dèng ài hū? huì yuē: wú yì jué yǐ! shì chéng zé dé tiān xià, bù chéng zé tuì xī shǔ, yì bù shī zuò liú bèi yě. wéi yuē: jìn wén guō tài hòu xīn wáng, kě zhà chēng tài hòu yǒu yí zhào, jiào tǎo sī mǎ zhāo, yǐ zhèng shì jūn zhī zuì. jù míng gōng zhī cái, zhōng yuán kě xí juǎn ér dìng. huì yuē: bó yuē dāng zuò xiān fēng. chéng shì zhī hòu, tóng xiǎng fù guì. wéi yuē: yuàn xiào quǎn mǎ wēi láo, dàn kǒng zhū jiāng bù fú ěr. huì yuē: lái rì yuán xiāo jiā jié, yú gù gōng dà zhāng dēng huǒ, qǐng zhū jiāng yǐn yàn. rú bù cóng zhě jǐn shā zhī. wéi àn xǐ. cì rì, huì wéi èr rén qǐng zhū jiāng yǐn yàn. shù xún hòu, huì zhí bēi dà kū. zhū jiāng jīng wèn qí gù, huì yuē: guō tài hòu lín bēng yǒu yí zhào zài cǐ, wèi sī mǎ zhāo nán què shì jūn, dà nì wú dào, zǎo wǎn jiāng cuàn wèi, mìng wú tǎo zhī. rǔ děng gè zì qiān míng, gòng chéng cǐ shì. zhòng jiē dà jīng, miàn miàn xiāng qù. huì bá jiàn chū qiào yuē: wéi lìng zhě zhǎn! zhòng jiē kǒng jù, zhǐ de xiāng cóng. huà zì yǐ bì, huì nǎi kùn zhū jiāng yú gōng zhōng, yán bīng jìn shǒu. wéi yuē: wǒ jiàn zhū jiāng bù fú, qǐng kēng zhī. huì yuē: wú yǐ lìng gōng zhōng jué yī kēng, zhì dà bàng shù qiān rú bù cóng zhě, dǎ sǐ kēng zhī.
卻說鍾會正與姜維謀反,忽報司馬昭有書到。會接書。書中言:「吾恐司徒收艾不下,自屯兵於長安;相見在近,以此先報。」會大驚曰:「吾兵多艾數倍,若但要我擒艾,晉公知吾獨能辦之。今日自引兵來,是疑我也!」遂與姜維計議。維曰:「君疑臣則臣必死,豈不見鄧艾乎?」會曰:「吾意決矣!事成則得天下,不成則退西蜀,亦不失作劉備也。」維曰:「近聞郭太后新亡,可詐稱太后有遺詔,教討司馬昭,以正弒君之罪。據明公之才,中原可席捲而定。」會曰:「伯約當作先鋒。成事之後,同享富貴。」維曰:「願效犬馬微勞,但恐諸將不服耳。」會曰:「來日元宵佳節,於故宮大張燈火,請諸將飲宴。如不從者盡殺之。」維暗喜。次日,會、維二人請諸將飲宴。數巡後,會執杯大哭。諸將驚問其故,會曰:「郭太后臨崩有遺詔在此,為司馬昭南闕弒君,大逆無道,早晚將篡魏,命吾討之。汝等各自僉名,共成此事。」眾皆大驚,面面相覷。會拔劍出鞘曰:「違令者斬!」眾皆恐懼,只得相從。畫字已畢,會乃困諸將於宮中,嚴兵禁守。維曰:「我見諸將不服,請坑之。」會曰:「吾已令宮中掘一坑,置大棒數千;如不從者,打死坑之。」
shí yǒu xīn fù jiāng qiū jiàn zài cè. jiàn nǎi hù jūn hú liè bù xià jiù rén yě, shí hú liè yì bèi jiān zài gōng. jiàn nǎi mì jiāng zhōng huì suǒ yán, bào zhī hú liè. liè dà jīng, qì gào yuē: wú ér hú yuān lǐng bīng zài wài, ān zhī huì huái cǐ xīn yé? rǔ kě niàn xiàng rì zhī qíng, tòu yī xiāo xī, suī sǐ wú hèn. jiàn yuē: ēn zhǔ wù yōu, róng mǒu tú zhī. suì chū gào huì yuē: zhǔ gōng ruǎn jiān zhū jiāng zài nèi, shuǐ shí bù biàn, kě lìng yī rén wǎng lái chuán dì. huì sù tīng qiū jiàn zhī yán, suì lìng qiū jiàn jiān lín. huì fēn fù yuē: wú yǐ zhòng shì tuō rǔ, xiū de xiè lòu. jiàn yuē: zhǔ gōng fàng xīn, mǒu zì yǒu jǐn yán zhī fǎ. jiàn àn lìng hú liè qīn xìn rén rù nèi, liè yǐ mì shū fù qí rén. qí rén chí shū huǒ sù zhì hú yuān yíng nèi, xì yán qí shì, chéng shàng mì shū. yuān dà jīng, suì biàn shì zhū yíng zhī zhī. zhòng jiāng dà nù, jí lái yuān yíng shāng yì yuē: wǒ děng suī sǐ, qǐ kěn cóng fǎn chén yé? yuān yuē: zhēng yuè shí bā rì zhōng, kě zhòu rù nèi, rú cǐ xíng zhī. jiān jūn wèi guàn shēn xǐ hú yuān zhī móu, jí zhěng dùn le rén mǎ, lìng qiū jiàn chuán yǔ hú liè. liè bào zhī zhū jiāng.
時有心腹將丘建在側。建乃護軍胡烈部下舊人也,時胡烈亦被監在宮。建乃密將鍾會所言,報知胡烈。烈大驚,泣告曰:「吾兒胡淵領兵在外,安知會懷此心耶?汝可念向日之情,透一消息,雖死無恨。」建曰:「恩主勿憂,容某圖之。」遂出告會曰:「主公軟監諸將在內,水食不便,可令一人往來傳遞。」會素聽丘建之言,遂令丘建監臨。會分付曰:「吾以重事托汝,休得泄漏。」建曰:「主公放心,某自有緊嚴之法。」建暗令胡烈親信人入內,烈以密書付其人。其人持書火速至胡淵營內,細言其事,呈上密書。淵大驚,遂遍示諸營知之。眾將大怒,急來淵營商議曰:「我等雖死,豈肯從反臣耶?」淵曰:「正月十八日中,可驟入內,如此行之。」監軍衛瓘深喜胡淵之謀,即整頓了人馬,令丘建傳與胡烈。烈報知諸將。
què shuō zhōng huì qǐng jiāng wéi wèn yuē: wú yè mèng dà shé shù qiān tiáo yǎo wú, zhǔ hé jí xiōng? wéi yuē: mèng lóng shé zhě, jiē jí qìng zhī zhào yě. huì xǐ, xìn qí yán, nǎi wèi wéi yuē: qì zhàng yǐ bèi, fàng zhū jiāng chū wèn zhī, ruò hé? wéi yuē: cǐ bèi jiē yǒu bù fú zhī xīn, jiǔ bì wèi hài, bù rú chéng zǎo lù zhī. huì cóng zhī, jí mìng jiāng wéi lǐng wǔ shì wǎng shā zhòng wèi jiāng. wéi lǐng mìng, fāng yù xíng dòng, hū rán yī zhèn xīn téng, hūn dǎo zài dì zuǒ yòu fú qǐ, bàn shǎng fāng sū. hū bào gōng wài rén shēng fèi téng. huì fāng lìng rén tàn shí, hǎn shēng dà zhèn, sì miàn bā fāng, wú xiàn bīng dào. wéi yuē: cǐ bì shì zhū jiāng zuò è, kě xiān zhǎn zhī. hū bào bīng yǐ rù nèi. huì lìng bì shàng diàn mén, shǐ jūn shì shàng diàn wū yǐ wǎ jī zhī, hù xiāng shā sǐ shù shí rén. gōng wài sì miàn huǒ qǐ, wài bīng kǎn kāi diàn mén shā rù. huì zì chè jiàn lì shā shù rén, què bèi luàn jiàn shè dào. zhòng jiāng xiāo qí shǒu. wéi bá jiàn shàng diàn, wǎng lái chōng tū, bù xìng xīn téng zhuǎn jiā. wéi yǎng tiān dà jiào yuē: wú jì bù chéng, nǎi tiān mìng yě! suì zì wěn ér sǐ. shí nián wǔ shí jiǔ suì. gōng zhōng sǐ zhě shù bǎi rén. wèi guàn yuē: zhòng jūn gè guī yíng suǒ, yǐ dài wáng mìng. wèi bīng zhēng yù bào chóu, gòng pōu wéi fù, qí dǎn dà rú jī luǎn. zhòng jiāng yòu jǐn qǔ jiāng wéi jiā shǔ shā zhī. dèng ài bù xià zhī rén, jiàn zhōng huì jiāng wéi yǐ sǐ, suì lián yè qù zhuī jié dèng ài. zǎo yǒu rén bào zhī wèi guàn. guàn yuē: shì wǒ zhuō ài jīn ruò liú tā, wǒ wú zàng shēn zhī dì yǐ. hù jūn tián xù yuē: xī dèng ài qǔ jiāng yóu zhī shí, yù shā xù, dé zhòng guān gào miǎn. jīn rì dāng bào cǐ hèn! guàn dà xǐ, suì qiǎn tián xù yǐn wǔ bǎi bīng gǎn zhì mián zhú, zhèng yù dèng ài fù zǐ fàng chū kǎn chē, yù hái chéng dū. ài zhī dào shì běn bù bīng dào, bù zuò zhǔn bèi yù dài wèn shí, bèi tián xù yī dāo zhǎn zhī. dèng zhōng yì sǐ yú luàn jūn zhī zhōng. hòu rén yǒu shī tàn dèng ài yuē: zì yòu néng chóu huà, duō móu shàn yòng bīng. níng móu zhī dì lǐ, yǎng miàn shí tiān wén. mǎ dào shān gēn duàn, bīng lái shí jìng fēn. gōng chéng shēn bèi hài, hún rào hàn jiāng yún. yòu yǒu shī tàn zhōng huì yuē: tiáo nián chēng zǎo huì, céng zuò mì shū láng. miào jì qīng sī mǎ, dāng shí hào zǐ fáng. shòu chūn duō zàn huà, jiàn gé xiǎn yīng yáng. bù xué táo zhū yǐn, yóu hún bēi gù xiāng. yòu yǒu shī tàn jiāng wéi yuē: tiān shuǐ kuā yīng jùn, liáng zhōu chǎn yì cái. xì cóng shàng fù chū, shù fèng wǔ hòu lái. dà dǎn yīng wú jù, xióng xīn shì bù huí. chéng dū shēn sǐ rì, hàn jiāng yǒu yú āi.
卻說鍾會請姜維問曰:「吾夜夢大蛇數千條咬吾,主何吉凶?」維曰:「夢龍蛇者,皆吉慶之兆也。」會喜,信其言,乃謂維曰:「器仗已備,放諸將出問之,若何?」維曰:「此輩皆有不服之心,久必為害,不如乘早戮之。」會從之,即命姜維領武士往殺眾魏將。維領命,方欲行動,忽然一陣心疼,昏倒在地;左右扶起,半晌方蘇。忽報宮外人聲沸騰。會方令人探時,喊聲大震,四面八方,無限兵到。維曰:「此必是諸將作惡,可先斬之。」忽報兵已入內。會令閉上殿門,使軍士上殿屋以瓦擊之,互相殺死數十人。宮外四面火起,外兵砍開殿門殺入。會自掣劍立殺數人,卻被亂箭射倒。眾將梟其首。維拔劍上殿,往來衝突,不幸心疼轉加。維仰天大叫曰:「吾計不成,乃天命也!」遂自刎而死。時年五十九歲。宮中死者數百人。衛瓘曰:「眾軍各歸營所,以待王命。」魏兵爭欲報仇,共剖維腹,其膽大如雞卵。眾將又盡取姜維家屬殺之。鄧艾部下之人,見鍾會、姜維已死,遂連夜去追劫鄧艾。早有人報知衛瓘。瓘曰:「是我捉艾;今若留他,我無葬身之地矣。」護軍田續曰:「昔鄧艾取江油之時,欲殺續,得眾官告免。今日當報此恨!」瓘大喜,遂遣田續引五百兵趕至綿竹,正遇鄧艾父子放出檻車,欲還成都。艾只道是本部兵到,不作準備;欲待問時,被田續一刀斬之。鄧忠亦死於亂軍之中。後人有詩嘆鄧艾曰:「自幼能籌畫,多謀善用兵。凝眸知地理,仰面識天文。馬到山根斷,兵來石徑分。功成身被害,魂繞漢江雲。」又有詩嘆鍾會曰:「髫年稱早慧,曾作秘書郎。妙計傾司馬,當時號子房。壽春多贊畫,劍閣顯鷹揚。不學陶朱隱,遊魂悲故鄉。」又有詩嘆姜維曰:「天水夸英俊,涼州產異才。系從尚父出,術奉武侯來。大膽應無懼,雄心誓不回。成都身死日,漢將有餘哀。」
què shuō jiāng wéi zhōng huì dèng ài yǐ sǐ, zhāng yì děng yì sǐ yú luàn jūn zhī zhōng. tài zǐ liú xuán hàn shòu tíng hòu guān yí, jiē bèi wèi bīng suǒ shā. jūn mín dà luàn, hù xiāng jiàn tà, sǐ zhě bù jì qí shù. xún rì hòu, jiǎ chōng xiān zhì, chū bǎng ān mín. fāng shǐ níng jìng. liú wèi guàn shǒu chéng dū, nǎi qiān hòu zhǔ fù luò yáng. zhǐ yǒu shàng shū lìng fán jiàn shì zhōng zhāng shào guāng lù dài fū qiào zhōu mì shū láng xì zhèng děng shù rén gēn suí. liào huà dǒng jué jiē tuō bìng bù qǐ, hòu jiē yōu sǐ.
卻說姜維、鍾會、鄧艾已死,張翼等亦死於亂軍之中。太子劉璿、漢壽亭侯關彝,皆被魏兵所殺。軍民大亂,互相踐踏,死者不計其數。旬日後,賈充先至,出榜安民。方始寧靖。留衛瓘守成都,乃遷後主赴洛陽。止有尚書令樊建、侍中張紹、光祿大夫譙周、秘書郎郤正等數人跟隨。廖化、董厥皆託病不起,後皆憂死。
shí wèi jǐng yuán wǔ nián gǎi wèi xián xī yuán nián, chūn sān yuè, wú jiāng dīng fèng jiàn shǔ yǐ wáng, suì shōu bīng hái wú. zhōng shū chéng huá hé zòu wú zhǔ sūn xiū yuē: wú shǔ nǎi chún chǐ yě, chún wáng zé chǐ hán chén liào sī mǎ zhāo fá wú zài jí, qǐ bì xià shēn jiā fáng yù. xiū cóng qí yán, suì mìng lù xùn zi lù kàng wèi zhèn dōng dà jiāng jūn, lǐng jīng zhōu mù, shǒu jiāng kǒu zuǒ jiāng jūn sūn yì shǒu nán xú zhū chù ài kǒu yòu yán jiāng yī dài, tún bīng shù bǎi yíng, lǎo jiāng dīng fèng zǒng dū zhī, yǐ fáng wèi bīng.
時魏景元五年改為咸熙元年,春三月,吳將丁奉見蜀已亡,遂收兵還吳。中書丞華覈奏吳主孫休曰:「吳、蜀乃唇齒也,唇亡則齒寒;臣料司馬昭伐吳在即,乞陛下深加防禦。」休從其言,遂命陸遜子陸抗為鎮東大將軍,領荊州牧,守江口;左將軍孫異守南徐諸處隘口;又沿江一帶,屯兵數百營,老將丁奉總督之,以防魏兵。
jiàn níng tài shǒu huò gē wén chéng dū bù shǒu, sù fú wàng xī dà kū sān rì. zhū jiāng jiē yuē: jì hàn zhǔ shī wèi, hé bù sù jiàng, yì qì wèi yuē: dào lù gé jué, wèi zhī wú zhǔ ān wēi ruò hé. ruò wèi zhǔ yǐ lǐ dài zhī, zé jǔ chéng ér jiàng, wèi wèi wǎn yě wàn yī wēi rǔ wú zhǔ, zé zhǔ rǔ chén sǐ, hé kě jiàng hū? zhòng rán qí yán, nǎi shǐ rén dào luò yáng, tàn tīng hòu zhǔ xiāo xī qù le.
建寧太守霍戈聞成都不守,素服望西大哭三日。諸將皆曰:「既漢主失位,何不速降,弋泣謂曰:「道路隔絕,未知吾主安危若何。若魏主以禮待之,則舉城而降,未為晚也;萬一危辱吾主,則主辱臣死,何可降乎?」眾然其言,乃使人到洛陽,探聽後主消息去了。
qiě shuō hòu zhǔ zhì luò yáng shí, sī mǎ zhāo yǐ zì huí cháo. zhāo zé hòu zhǔ yuē: gōng huāng yín wú dào, fèi xián shī zhèng, lǐ yí zhū lù. hòu zhǔ miàn rú tǔ sè, bù zhī suǒ wèi. wén wǔ jiē zòu yuē: shǔ zhǔ jì shī guó jì, xìng zǎo guī jiàng, yí shè zhī. zhāo nǎi fēng chán wèi ān lè gōng, cì zhù zhái, yuè gěi yòng dù, cì juàn wàn pǐ, tóng bì bǎi rén. zi liú yáo jí qún chén fán jiàn qiào zhōu xì zhèng děng, jiē fēng hóu jué. hòu zhǔ xiè ēn chū nèi. zhāo yīn huáng hào dù guó hài mín, lìng wǔ shì yā chū shì cáo, líng chí chù sǐ. shí huò yì tàn tīng dé hòu zhǔ shòu fēng, suì lǜ bù xià jūn shì lái jiàng. cì rì, hòu zhǔ qīn yì sī mǎ zhāo fǔ xià bài xiè. zhāo shè yàn kuǎn dài, xiān yǐ wèi lè wǔ xì yú qián, shǔ guān gǎn shāng, dú hòu zhǔ yǒu xǐ sè. zhāo lìng shǔ rén bàn shǔ lè yú qián, shǔ guān jǐn jiē duò lèi, hòu zhǔ xī xiào zì ruò. jiǔ zhì bàn hān, zhāo wèi jiǎ chōng yuē: rén zhī wú qíng, nǎi zhì yú cǐ! suī shǐ zhū gé kǒng míng zài, yì bù néng fǔ zhī jiǔ quán, hé kuàng jiāng wéi hū? nǎi wèn hòu zhǔ yuē: pō sī shǔ fǒu? hòu zhǔ yuē: cǐ jiān lè, bù sī shǔ yě. xū yú, hòu zhǔ qǐ shēn gēng yī, xì zhèng gēn zhì xiāng xià yuē: bì xià rú hé dá yīng bù sī shǔ yě? cháng bǐ zài wèn, kě qì ér dá yuē: xiān rén fén mù, yuǎn zài shǔ dì, nǎi xīn xī bēi, wú rì bù sī. jìn gōng bì fàng bì xià guī shǔ yǐ. hòu zhǔ láo jì rù xí. jiǔ jiāng wēi zuì, zhāo yòu wèn yuē: pō sī shǔ fǒu? hòu zhǔ rú xì zhèng zhī yán yǐ duì, yù kū wú lèi, suì bì qí mù. zhāo yuē: hé nǎi shì xì zhèng yǔ yé? hòu zhǔ kāi mù jīng shì yuē: chéng rú zūn mìng. zhāo jí zuǒ yòu jiē xiào zhī. zhāo yīn cǐ shēn xǐ hòu zhǔ chéng shí, bìng bù yí lǜ. hòu rén yǒu shī tàn yuē: zhuī huān zuò lè xiào yán kāi, bù niàn wēi wáng bàn diǎn āi. kuài lè yì xiāng wàng gù guó, fāng zhī hòu zhǔ shì yōng cái.
且說後主至洛陽時,司馬昭已自回朝。昭責後主曰:「公荒淫無道,廢賢失政,理宜誅戮。」後主面如土色,不知所為。文武皆奏曰:「蜀主既失國紀,幸早歸降,宜赦之。」昭乃封禪為安樂公,賜住宅,月給用度,賜絹萬匹,僮婢百人。子劉瑤及群臣樊建、譙周、郤正等,皆封侯爵。後主謝恩出內。昭因黃皓蠹國害民,令武士押出市曹,凌遲處死。時霍弋探聽得後主受封,遂率部下軍士來降。次日,後主親詣司馬昭府下拜謝。昭設宴款待,先以魏樂舞戲於前,蜀官感傷,獨後主有喜色。昭令蜀人扮蜀樂於前,蜀官盡皆墮淚,後主嬉笑自若。酒至半酣,昭謂賈充曰:「人之無情,乃至於此!雖使諸葛孔明在,亦不能輔之久全,何況姜維乎?」乃問後主曰:「頗思蜀否?」後主曰:「此間樂,不思蜀也。」須臾,後主起身更衣,郤正跟至廂下曰:「陛下如何答應不思蜀也?徜彼再問,可泣而答曰:先人墳墓,遠在蜀地,乃心西悲,無日不思。晉公必放陛下歸蜀矣。」後主牢記入席。酒將微醉,昭又問曰:「頗思蜀否?」後主如郤正之言以對,欲哭無淚,遂閉其目。昭曰:「何乃似郤正語耶?」後主開目驚視曰:「誠如尊命。」昭及左右皆笑之。昭因此深喜後主誠實,並不疑慮。後人有詩嘆曰:「追歡作樂笑顏開,不念危亡半點哀。快樂異鄉忘故國,方知後主是庸才。」
què shuō cháo zhōng dà chén yīn zhāo shōu chuān yǒu gōng, suì zūn zhī wèi wáng, biǎo zòu wèi zhǔ cáo huàn. shí huàn míng wèi tiān zǐ, shí bù néng zhǔ zhāng, zhèng jiē yóu sī mǎ shì, bù gǎn bù cóng, suì fēng jìn gōng sī mǎ zhāo wèi jìn wáng, shì fù sī mǎ yì wèi xuān wáng, xiōng sī mǎ shī wèi jǐng wáng. zhāo qī nǎi wáng sù zhī nǚ, shēng èr zi: zhǎng yuē sī mǎ yán, rén wù kuí wěi, lì fā chuí dì, liǎng shǒu guò xī, cōng míng yīng wǔ, dǎn liàng guò rén cì yuē sī mǎ yōu, qíng xìng wēn hé, gōng jiǎn xiào tì, zhāo shén ài zhī, yīn sī mǎ shī wú zi, sì yōu yǐ jì qí hòu. zhāo cháng yuē: tiān xià zhě, nǎi wú xiōng zhī tiān xià yě. yú shì sī mǎ zhāo shòu fēng jìn wáng, yù lì yōu wèi shì zǐ. shān tāo jiàn yuē: fèi zhǎng lì yòu, wéi lǐ bù xiáng. jiǎ chōng hé céng péi xiù yì jiàn yuē: zhǎng zi cōng míng shén wǔ, yǒu chāo shì zhī cái rén wàng jì mào, tiān biǎo rú cǐ: fēi rén chén zhī xiāng yě. zhāo yóu yù wèi jué. tài wèi wáng xiáng sī kōng xún yǐ jiàn yuē: qián dài lì shǎo, duō zhì luàn guó. yuàn diàn xià sī zhī. zhāo suì lì zhǎng zi sī mǎ yán wèi shì zǐ.
卻說朝中大臣因昭收川有功,遂尊之為王,表奏魏主曹奐。時奐名為天子,實不能主張,政皆由司馬氏,不敢不從,遂封晉公司馬昭為晉王,諡父司馬懿為宣王,兄司馬師為景王。昭妻乃王肅之女,生二子:長曰司馬炎,人物魁偉,立發垂地,兩手過膝,聰明英武,膽量過人;次曰司馬攸,情性溫和,恭儉孝悌,昭甚愛之,因司馬師無子,嗣攸以繼其後。昭常曰:「天下者,乃吾兄之天下也。」於是司馬昭受封晉王,欲立攸為世子。山濤諫曰:「廢長立幼,違禮不祥。」賈充、何曾、裴秀亦諫曰:「長子聰明神武,有超世之才;人望既茂,天表如此:非人臣之相也。」昭猶豫未決。太尉王祥、司空荀顗諫曰:「前代立少,多致亂國。願殿下思之。」昭遂立長子司馬炎為世子。
dà chén zòu chēng: dāng nián xiāng wǔ xiàn, tiān jiàng yī rén, shēn zhǎng èr zhàng yú, jiǎo jī zhǎng sān chǐ èr cùn, bái fà cāng rán, zhe huáng dān yī guǒ huáng jīn, guà lí tóu zhàng, zì chēng yuē: wú nǎi mín wáng yě. jīn lái bào rǔ: tiān xià huàn zhǔ, lì jiàn tài píng. rú cǐ zài shì yóu xíng sān rì, hū rán bù jiàn. cǐ nǎi diàn xià zhī ruì yě. diàn xià kě dài shí èr liú guān miǎn, jiàn tiān zǐ jīng qí, chū jǐng rù bì, chéng jīn gēn chē, bèi liù mǎ, jìn wáng fēi wèi wáng hòu, lì shì zǐ wèi tài zǐ. zhāo xīn zhōng àn xǐ huí dào gōng zhōng, zhèng yù yǐn shí, hū zhōng fēng bù yǔ. cì rì, bìng wēi, tài wèi wáng xiáng sī tú hé céng sī mǎ xún yǐ jí zhū dà chén rù gōng wèn ān, zhāo bù néng yán, yǐ shǒu zhǐ tài zǐ sī mǎ yán ér sǐ. shí bā yuè xīn mǎo rì yě. hé céng yuē: tiān xià dà shì, jiē zài jìn wáng kě lì tài zǐ wèi jìn wáng, rán hòu jì zàng. shì rì, sī mǎ yán jí jìn wáng wèi, fēng hé céng wèi jìn chéng xiàng, sī mǎ wàng wèi sī tú, shí bāo wèi biāo qí jiāng jūn, chén qiān wèi chē qí jiāng jūn, shì fù wèi wén wáng.
大臣奏稱:「當年襄武縣,天降一人,身長二丈余,腳跡長三尺二寸,白髮蒼髯,着黃單衣;裹黃巾,掛藜頭杖,自稱曰:吾乃民王也。今來報汝:天下換主,立見太平。如此在市遊行三日,忽然不見。此乃殿下之瑞也。殿下可戴十二旒冠冕,建天子旌旗,出警入蹕,乘金根車,備六馬,進王妃為王后,立世子為太子。」昭心中暗喜;回到宮中,正欲飲食,忽中風不語。次日,病危,太尉王祥、司徒何曾、司馬荀顗及諸大臣入宮問安,昭不能言,以手指太子司馬炎而死。時八月辛卯日也。何曾曰:「天下大事,皆在晉王;可立太子為晉王,然後祭葬。」是日,司馬炎即晉王位,封何曾為晉丞相,司馬望為司徒,石苞為驃騎將軍,陳騫為車騎將軍,諡父為文王。
ān zàng yǐ bì, yán zhào jiǎ chōng péi xiù rù gōng wèn yuē: cáo cāo zēng yún: ruò tiān mìng zài wú, wú qí wèi zhōu wén wáng hū! guǒ yǒu cǐ shì fǒu? chōng yuē: cāo shì shòu hàn lù, kǒng rén yì lùn cuàn nì zhī míng, gù chū cǐ yán. nǎi míng jiào cáo pī wèi tiān zǐ yě. yán yuē: gū fù wáng bǐ cáo cāo hé rú? chōng yuē: cāo suī gōng gài huá xià, xià mín wèi qí wēi ér bù huái qí dé. zi pī jì yè, chāi yì shén zhòng, dōng xī qū chí, wèi yǒu níng suì. hòu wǒ xuān wáng jǐng wáng, lèi jiàn dà gōng, bù ēn shī dé, tiān xià guī xīn jiǔ yǐ. wén wáng bìng tūn xī shǔ, gōng gài huán yǔ. yòu qǐ cāo zhī kě bǐ hū? yán yuē: cáo pī shàng shào hàn tǒng, gū qǐ bù kě shào wèi tǒng yé? jiǎ chōng péi xiù èr rén zài bài ér zòu yuē: diàn xià zhèng dāng fǎ cáo pī shào hàn gù shì, fù zhú shòu chán tán, bù gào tiān xià, yǐ jí dà wèi.
安葬已畢,炎召賈充、裴秀入宮問曰:「曹操曾云:若天命在吾,吾其為周文王乎!果有此事否?」充曰:「操世受漢祿,恐人議論篡逆之名,故出此言。乃明教曹丕為天子也。」炎曰:「孤父王比曹操何如?」充曰:「操雖功蓋華夏,下民畏其威而不懷其德。子丕繼業,差役甚重,東西驅馳,未有寧歲。後我宣王、景王,累建大功,布恩施德,天下歸心久矣。文王併吞西蜀,功蓋寰宇。又豈操之可比乎?」炎曰:「曹丕尚紹漢統,孤豈不可紹魏統耶?」賈充、裴秀二人再拜而奏曰:「殿下正當法曹丕紹漢故事,復築受禪壇,布告天下,以即大位。」
yán dà xǐ, cì rì dài jiàn rù nèi. cǐ shí, wèi zhǔ cáo huàn lián rì bù céng shè cháo, xīn shén huǎng hū, jǔ zhǐ shī cuò. yán zhí rù hòu gōng, huàn huāng xià yù tà ér yíng. yán zuò bì, wèn yuē: wèi zhī tiān xià, shuí zhī lì yě? huàn yuē: jiē jìn wáng fù zǔ zhī cì ěr. yán xiào yuē: wú guān bì xià, wén bù néng lùn dào, wǔ bù néng jīng bāng. hé bù ràng yǒu cái dé zhě zhǔ zhī? huàn dà jīng, kǒu jìn bù néng yán. bàng yǒu huáng mén shì láng zhāng jié dà hē yuē: jìn wáng zhī yán chà yǐ! xī rì wèi wǔ zǔ huáng dì, dōng dàng xī chú, nán zhēng běi tǎo, fēi róng yì dé cǐ tiān xià jīn tiān zǐ yǒu dé wú zuì, hé gù ràng yǔ rén yé? yán dà nù yuē: cǐ shè jì nǎi dà hàn zhī shè jì yě. cáo cāo xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu, zì lì wèi wáng, cuàn duó hàn shì. wú zǔ fù sān shì fǔ wèi, dé tiān xià zhě, fēi cáo shì zhī néng, shí sī mǎ shì zhī lì yě: sì hǎi xián zhī. wú jīn rì qǐ bù kān shào wèi zhī tiān xià hū? jié yòu yuē: yù xíng cǐ shì, shì cuàn guó zhī zéi yě! yán dà nù yuē: wú yǔ hàn jiā bào chóu, yǒu hé bù kě! chì wǔ shì jiāng zhāng jié luàn guā dǎ sǐ yú diàn xià. huàn qì lèi guì gào. yán qǐ shēn xià diàn ér qù. huàn wèi jiǎ chōng péi xiù yuē: shì yǐ jí yǐ, rú zhī nài hé? chōng yuē: tiān shù jǐn yǐ, bì xià bù kě nì tiān, dāng zhào hàn xiàn dì gù shì, chóng xiū shòu chán tán, jù dà lǐ, chán wèi yǔ jìn wáng: shàng hé tiān xīn, xià shùn mín qíng, bì xià kě bǎo wú yú yǐ.
炎大喜,次日帶劍入內。此時,魏主曹奐連日不曾設朝,心神恍惚,舉止失措。炎直入後宮,奐慌下御榻而迎。炎坐畢,問曰:「魏之天下,誰之力也?」奐曰:「皆晉王父祖之賜耳。」炎笑曰:「吾觀陛下,文不能論道,武不能經邦。何不讓有才德者主之?」奐大驚,口噤不能言。傍有黃門侍郎張節大喝曰:「晉王之言差矣!昔日魏武祖皇帝,東盪西除,南征北討,非容易得此天下;今天子有德無罪,何故讓與人耶?」炎大怒曰:「此社稷乃大漢之社稷也。曹操挾天子以令諸侯,自立魏王,篡奪漢室。吾祖父三世輔魏,得天下者,非曹氏之能,實司馬氏之力也:四海咸知。吾今日豈不堪紹魏之天下乎?」節又曰:「欲行此事,是篡國之賊也!」炎大怒曰:「吾與漢家報仇,有何不可!」叱武士將張節亂瓜打死於殿下。奐泣淚跪告。炎起身下殿而去。奐謂賈充、裴秀曰:「事已急矣,如之奈何?」充曰:「天數盡矣,陛下不可逆天,當照漢獻帝故事,重修受禪壇,具大禮,禪位與晉王:上合天心,下順民情,陛下可保無虞矣。」
huàn cóng zhī, suì lìng jiǎ chōng zhú shòu chán tán. yǐ shí èr yuè jiǎ zǐ rì, huàn qīn pěng chuán guó xǐ, lì yú tán shàng, dà huì wén wǔ. hòu rén yǒu shī tàn yuē: wèi tūn hàn shì jìn tūn cáo, tiān yùn xún huán bù kě táo. zhāng jié kě lián zhōng guó sǐ, yī quán zěn zhàng tài shān gāo. qǐng jìn wáng sī mǎ yán dēng tán, shòu yǔ dà lǐ. huàn xià tán, jù gōng fú lì yú bān shǒu. yán duān zuò yú tán shàng. jiǎ chōng péi xiù liè yú zuǒ yòu, zhí jiàn, lìng cáo huàn zài bài fú dì tīng mìng. chōng yuē: zì hàn jiàn ān èr shí wǔ nián, wèi shòu hàn chán, yǐ jīng sì shí wǔ nián yǐ jīn tiān lù yǒng zhōng, tiān mìng zài jìn. sī mǎ shì gōng dé mí lóng, jí tiān jì dì, kě jí huáng dì zhèng wèi, yǐ shào wèi tǒng. fēng rǔ wèi chén liú wáng, chū jiù jīn yōng chéng jū zhǐ dāng shí qǐ chéng, fēi xuān zhào bù xǔ rù jīng. huàn qì xiè ér qù. tài fù sī mǎ fú kū bài yú huàn qián yuē: chén shēn wèi wèi chén, zhōng bù bèi wèi yě. yán jiàn fú rú cǐ, fēng fú wèi ān píng wáng. fú bù shòu ér tuì. shì rì, wén wǔ bǎi guān, zài bài yú tán xià, shān hū wàn suì. yán shào wèi tǒng, guó hào dà jìn, gǎi yuán wèi tài shǐ yuán nián, dà shè tiān xià. wèi suì wáng. hòu rén yǒu shī tàn yuē: jìn guó guī mó rú wèi wáng, chén liú zōng jī shì shān yáng. chóng xíng shòu chán tái qián shì, huí shǒu dāng nián zhǐ zì shāng.
奐從之,遂令賈充築受禪壇。以十二月甲子日,奐親捧傳國璽,立於壇上,大會文武。後人有詩嘆曰:「魏吞漢室晉吞曹,天運循環不可逃。張節可憐忠國死,一拳怎障泰山高。」請晉王司馬炎登壇,授與大禮。奐下壇,具公服立於班首。炎端坐於壇上。賈充、裴秀列於左右,執劍,令曹奐再拜伏地聽命。充曰:「自漢建安二十五年,魏受漢禪,已經四十五年矣;今天祿永終,天命在晉。司馬氏功德彌隆,極天際地,可即皇帝正位,以紹魏統。封汝為陳留王,出就金墉城居止;當時起程,非宣詔不許入京。」奐泣謝而去。太傅司馬孚哭拜於奐前曰:「臣身為魏臣,終不背魏也。」炎見孚如此,封孚為安平王。孚不受而退。是日,文武百官,再拜於壇下,山呼萬歲。炎紹魏統,國號大晉,改元為泰始元年,大赦天下。魏遂亡。後人有詩嘆曰:「晉國規模如魏王,陳留蹤跡似山陽。重行受禪台前事,回首當年止自傷。
jìn dì sī mǎ yán, zhuī shì sī mǎ yì wèi xuān dì, bó fù sī mǎ shī wèi jǐng dì, fù sī mǎ zhāo wèi wén dì, lì qī miào yǐ guāng zǔ zōng. nà qī miào? hàn zhēng xī jiāng jūn sī mǎ jūn, jūn shēng yù zhāng tài shǒu sī mǎ liàng, liàng shēng yǐng chuān tài shǒu sī mǎ juàn, juàn shēng jīng zhào yǐn sī mǎ fáng, fáng shēng xuān dì sī mǎ yì, yì shēng jǐng dì sī mǎ shī wén dì sī mǎ zhāo: shì wèi qī miào yě. dà shì yǐ dìng, měi rì shè cháo jì yì fá wú zhī cè. zhèng shì: hàn jiā chéng guō yǐ fēi jiù, wú guó jiāng shān jiāng fù gèng.
晉帝司馬炎,追諡司馬懿為宣帝,伯父司馬師為景帝,父司馬昭為文帝,立七廟以光祖宗。那七廟?漢征西將軍司馬鈞,鈞生豫章太守司馬量,量生潁川太守司馬雋,雋生京兆尹司馬防,防生宣帝司馬懿,懿生景帝司馬師、文帝司馬昭:是為七廟也。大事已定,每日設朝計議伐吳之策。正是:漢家城郭已非舊,吳國江山將復更。
wèi zhī zěn shēng fá wú, qiě kàn xià wén fēn jiě.
未知怎生伐吳,且看下文分解。