yú fān zì zhòng xiáng, huì jī yú yáo rén yě, tài shǒu wáng lǎng mìng wèi gōng cáo. sūn cè zhēng huì jī, fān shí zāo fù sàng, shuāi dié yì fǔ mén, lǎng yù jiù zhī, fān nǎi tuō shuāi rù jiàn, quàn lǎng bì cè. lǎng bù néng yòng, jù zhàn bài jī, wáng zǒu fú hǎi. fān zhuī suí yíng hù, dào dōng bù hòu guān, hòu guān zhǎng bì chéng bù shòu, fān wǎng shuō zhī, rán hòu jiàn nà. lǎng wèi fān yuē: qīng yǒu lǎo mǔ, kě yǐ hái yǐ. fān jì guī, cè fù mìng wèi gōng cáo, dài yǐ jiāo yǒu zhī lǐ, shēn yì fān dì.
虞翻字仲翔,會稽餘姚人也,太守王朗命為功曹。孫策征會稽,翻時遭父喪,衰絰詣府門,朗欲就之,翻乃脫衰入見,勸朗避策。朗不能用,拒戰敗績,亡走浮海。翻追隨營護,到東部候官,候官長閉城不受,翻往說之,然後見納。朗謂翻曰:「卿有老母,可以還矣。」翻既歸,策復命為功曹,待以交友之禮,身詣翻第。
cè hǎo chí chěng yóu liè, fān jiàn yuē: míng fǔ yòng wū jí zhī zhòng, qū sàn fù zhī shì, jiē dé qí sǐ lì, suī hàn gāo dì bù jí yě. zhì yú qīng chū wēi xíng, cóng guān bù xiá yán, lì zú cháng kǔ zhī. fū jūn rén zhě bù zhòng zé bù wēi, gù bái lóng yú fú, kùn yú yù qiě, bái shé zì fàng, liú jì hài zhī, yuàn shǎo liú yì. cè yuē: jūn yán shì yě. rán shí yǒu suǒ sī, duān zuò yì yì, yǒu bì chén cǎo chuàng zhī jì, shì yǐ xíng ěr.
策好馳騁遊獵,翻諫曰:「明府用烏集之眾,驅散附之士,皆得其死力,雖漢高帝不及也。至於輕出微行,從官不暇嚴,吏卒常苦之。夫君人者不重則不威,故白龍魚服,困於豫且,白蛇自放,劉季害之,願少留意。「策曰:「君言是也。然時有所思,端坐悒悒,有裨諶草創之計,是以行耳。」
fān chū wèi fù chūn zhǎng. cè hōng, zhū zhǎng lì bìng yù chū fù sàng, fān yuē: kǒng lín xiàn shān mín huò yǒu jiān biàn, yuǎn wěi chéng guō, bì zhì bù yú. yīn liú zhì fú xíng sàng. zhū xiàn jiē xiào zhī, xián yǐ ān níng. hòu fān zhōu jǔ mào cái, hàn zhào wèi shì yù shǐ, cáo gōng wèi sī kōng pì, jiē bù jiù.
翻出為富春長。策薨,諸長吏並欲出赴喪,翻曰:「恐鄰縣山民或有奸變,遠委城郭,必致不虞。」因留制服行喪。諸縣皆效之,咸以安寧。後翻州舉茂才,漢召為侍御史,曹公為司空辟,皆不就。
fān yǔ shào fǔ kǒng róng shū, bìng shì yǐ suǒ zhe yì zhù. róng dá shū yuē: wén yán líng zhī lǐ lè, dǔ wú zi zhī zhì yì, nǎi zhī dōng nán zhī měi zhě, fēi tú huì jī zhī zhú jiàn yě. yòu guān xiàng yún wù, chá yīng hán wēn, yuán qí huò fú, yǔ shén hé qì, kě wèi tàn zé qióng tōng zhě yě. huì jī dōng bù dū wèi zhāng hóng yòu yǔ róng shū yuē: yú zhòng xiáng qián pō wèi lùn zhě suǒ qīn, měi bǎo wèi zhì, diāo mó yì guāng, bù zú yǐ sǔn.
翻與少府孔融書,並示以所著易注。融答書曰:「聞延陵之理樂,睹吾子之治易,乃知東南之美者,非徒會稽之竹箭也。又觀象雲物,察應寒溫,原其禍福,與神合契,可謂探賾窮通者也。」會稽東部都尉張紘又與融書曰:「虞仲翔前頗為論者所侵,美寶為質,彫摩益光,不足以損。」
sūn quán yǐ wèi qí dū wèi. fān shù fàn yán jiàn zhēng, quán bù néng yuè, yòu xìng bù xié sú, duō jiàn bàng huǐ, zuò xǐ dān yáng jīng xiàn. lǚ méng tú qǔ guān yǔ, chēng jí hái jiàn yè, yǐ fān jiān zhī yī shù, qǐng yǐ zì suí, yì yù yīn cǐ lìng fān dé shì yě. hòu méng jǔ jūn xī shàng, nán jùn tài shǒu mí fāng kāi chéng chū jiàng. méng wèi jù jùn chéng ér zuò lè shā shàng, fān wèi méng yuē: jīn qū qū yī xīn zhě mí jiāng jūn yě, chéng zhōng zhī rén qǐ kě jǐn xìn, hé bù jí rù chéng chí qí guǎn yuè hū? méng jí cóng zhī. shí chéng zhōng yǒu fú jì, lài fān móu bù xíng. guān yǔ jì bài, quán shǐ fān shì zhī, dé duì xià kǎn shàng, jié, wǔ yáo biàn zhī lín, fān yuē: bù chū èr rì, bì dāng duàn tóu. guǒ rú fān yán. quán yuē: qīng bù jí fú xī, kě yǔ dōng fāng shuò wèi bǐ yǐ.
孫權以為騎都尉。翻數犯顏諫爭,權不能悅,又性不協俗,多見謗毀,坐徙丹楊涇縣。呂蒙圖取關羽,稱疾還建業,以翻兼知醫術,請以自隨,亦欲因此令翻得釋也。後蒙舉軍西上,南郡太守麋芳開城出降。蒙未據郡城而作樂沙上,翻謂蒙曰:「今區區一心者麋將軍也,城中之人豈可盡信,何不急入城持其管籥乎?」蒙即從之。時城中有伏計,賴翻謀不行。關羽既敗,權使翻筮之,得兌下坎上,節,五爻變之臨,翻曰:「不出二日,必當斷頭。」果如翻言。權曰:「卿不及伏羲,可與東方朔為比矣。」
wèi jiāng yú jìn wèi yǔ suǒ huò, xì zài chéng zhōng, quán zhì shì zhī, qǐng yǔ xiāng jiàn. tā rì, quán chéng mǎ chū, yǐn jìn bìng xíng, fān hē jìn yuē: ěr jiàng lǔ, hé gǎn yǔ wú jūn qí mǎ shǒu hū! yù kàng biān jī jìn, quán ā zhǐ zhī. hòu quán yú lóu chuán huì qún chén yǐn, jìn wén lè liú tì, fān yòu yuē: rǔ yù yǐ wěi qiú miǎn xié? quán chàng rán bù píng.
魏將于禁為羽所獲,系在城中,權至釋之,請與相見。他日,權乘馬出,引禁並行,翻呵禁曰:「爾降虜,何敢與吾君齊馬首乎!」欲抗鞭擊禁,權呵止之。後權於樓船會群臣飲,禁聞樂流涕,翻又曰:「汝欲以偽求免邪?」權悵然不平。
quán jì wèi wú wáng, huān yàn zhī mò, zì qǐ xíng jiǔ, fān fú dì yáng zuì, bù chí. quán qù, fān qǐ zuò. quán yú shì dà nù, shǒu jiàn yù jī zhī, shì zuò zhě mò bù huáng jù, wéi dà nóng liú jī qǐ bào quán jiàn yuē: dài wáng yǐ sān jué zhī hòu shā shàn shì, suī fān yǒu zuì, tiān xià shú zhī zhī? qiě dài wáng yǐ néng róng xián chù zhòng, gù hǎi nèi wàng fēng, jīn yī zhāo qì zhī, kě hū? quán yuē: cáo mèng dé shàng shā kǒng wén jǔ, gū yú yú fān hé yǒu zāi? jī yuē: mèng dé qīng hài shì rén, tiān xià fēi zhī. dài wáng gōng xíng dé yì, yù yǔ yáo shùn bǐ lóng, hé dé zì yù yú bǐ hū? fān yóu shì de miǎn. quán yīn chì zuǒ yòu, zì jīn jiǔ hòu yán shā, jiē bù dé shā.
權既為吳王,歡宴之末,自起行酒,翻伏地陽醉,不持。權去,翻起坐。權於是大怒,手劍欲擊之,侍坐者莫不惶遽,惟大農劉基起抱權諫曰:「大王以三爵之後殺善士,雖翻有罪,天下孰知之?且大王以能容賢畜眾,故海內望風,今一朝棄之,可乎?」權曰:「曹孟德尚殺孔文舉,孤於虞翻何有哉?」基曰:「孟德輕害士人,天下非之。大王躬行德義,欲與堯、舜比隆,何得自喻於彼乎?」翻由是得免。權因敕左右,自今酒後言殺,皆不得殺。
fān cháng chéng chuán xíng, yǔ mí fāng xiāng féng, fāng chuán shàng rén duō yù lìng fān zì bì, xiān qū yuē: bì jiāng jūn chuán! fān lì shēng yuē: shī zhōng yǔ xìn, hé yǐ shì jūn? qīng rén èr chéng, ér chēng jiāng jūn, kě hū? fāng hé hù bù yīng ér jù bì zhī. hòu fān chéng chē xíng, yòu jīng fāng yíng mén, lì bì mén, chē bù dé guò. fān fù nù yuē: dāng bì fǎn kāi, dāng kāi fǎn bì, qǐ dé shì yí xié? fāng wén zhī, yǒu cán sè.
翻嘗乘船行,與麋芳相逢,芳船上人多欲令翻自避,先驅曰:「避將軍船!」翻厲聲曰:「失忠與信,何以事君?傾人二城,而稱將軍,可乎?」芳闔戶不應而遽避之。後翻乘車行,又經芳營門,吏閉門,車不得過。翻復怒曰:「當閉反開,當開反閉,豈得事宜邪?」芳聞之,有慚色。
fān xìng shū zhí, shù yǒu jiǔ shī. quán yǔ zhāng zhāo lùn jí shén xiān, fān zhǐ zhāo yuē: bǐ jiē sǐ rén, ér yǔ shén xiān, shì qǐ yǒu xiān rén xié! quán jī nù fēi yī, suì xǐ fān jiāo zhōu. suī chù zuì fàng, ér jiǎng xué bù juàn, mén tú cháng shù bǎi rén. yòu wèi lǎo zi lùn yǔ guó yǔ xùn zhù, jiē chuán yú shì.
翻性疏直,數有酒失。權與張昭論及神仙,翻指昭曰:「彼皆死人,而語神仙,世豈有仙人邪!」權積怒非一,遂徙翻交州。雖處罪放,而講學不倦,門徒常數百人。又為老子、論語、國語訓注,皆傳於世。
chū, shān yīn dīng lǎn, tài mò xú líng, huò zài xiàn lì zhī zhōng, huò zhòng suǒ wèi shí, fān yī jiàn zhī, biàn yǔ yǒu shàn, zhōng chéng xiǎn míng.
初,山陰丁覽,太末徐陵,或在縣吏之中,或眾所未識,翻一見之,便與友善,終成顯名。
zài nán shí yú nián, nián qī shí zú. guī zàng jiù mù, qī zǐ dé hái.
在南十餘年,年七十卒。歸葬舊墓,妻子得還。
fān yǒu shí yī zi, dì sì zǐ sì zuì zhī míng, yǒng ān chū, cóng xuǎn cáo láng wèi sàn qí zhōng cháng shì, hòu wèi jiān jūn shǐ zhě, tǎo fú yán, bìng zú. sì dì zhōng, yí dū tài shǒu sǒng, yuè qí xiào wèi, lèi qiān tíng wèi, xiāng dōng hé jiān tài shǒu bǐng, tíng wèi shàng shū, jì yīn tài shǒu.
翻有十一子,第四子汜最知名,永安初,從選曹郎為散騎中常侍,後為監軍使者,討扶嚴,病卒。汜弟忠,宜都太守;聳,越騎校尉,累遷廷尉,湘東、河間太守;昺,廷尉尚書,濟陰太守。
lù jī zì gōng jì, wú jùn wú rén yě. fù kāng, hàn mò wèi lú jiāng tài shǒu. jī nián liù suì, yú jiǔ jiāng jiàn yuán shù. shù chū jú, jī huái sān méi, qù, bài cí duò dì, shù wèi yuē: lù láng zuò bīn kè ér huái jú hū? jī guì dá yuē: yù guī yí mǔ. shù dà qí zhī. sūn cè zài wú, zhāng zhāo zhāng hóng qín sōng wèi shàng bīn, gòng lùn sì hǎi wèi tài, xū dāng yòng wǔ zhì ér píng zhī, jī nián shào mò zuò, yáo dà shēng yán yuē: xī guǎn yí wú xiāng qí huán gōng, jiǔ hé zhū hóu, yī kuāng tiān xià, bù yòng bīng chē. kǒng zǐ yuē: yuǎn rén bù fú, zé xiū wén dé yǐ lái zhī. jīn lùn zhě bù wù dào dé huái qǔ zhī shù, ér wéi shàng wǔ, jī suī tóng méng, qiè suǒ wèi ān yě. zhāo děng yì yān.
陸績字公紀,吳郡吳人也。父康,漢末為廬江太守。績年六歲,於九江見袁術。術出橘,績懷三枚,去,拜辭墮地,術謂曰:「陸郎作賓客而懷橘乎?」績跪答曰:「欲歸遺母。」術大奇之。孫策在吳,張昭、張紘、秦松為上賓,共論四海未泰,須當用武治而平之,績年少末坐,遙大聲言曰:「昔管夷吾相齊桓公,九合諸侯,一匡天下,不用兵車。孔子曰:『遠人不服,則脩文德以來之。』今論者不務道德懷取之術,而惟尚武,績雖童蒙,竊所未安也。」昭等異焉。
jī róng mào xióng zhuàng, bó xué duō shí, xīng lì suàn shù wú bù gāi lǎn. yú fān jiù chǐ míng shèng, páng tǒng jīng zhōu lìng shì, nián yì chà zhǎng, jiē yǔ jī yǒu shàn. sūn quán tǒng shì, pì wèi zòu cáo yuàn, yǐ zhí dào jiàn dàn, chū wèi yù lín tài shǒu, jiā piān jiāng jūn, gěi bīng èr qiān rén. jī jì yǒu bì jí, yòu yì cún rú yǎ, fēi qí zhì yě. suī yǒu jūn shì, zhù shù bù fèi, zuò hún tiān tú, zhù yì shì xuán, jiē chuán yú shì. yù zì zhī wáng rì, nǎi wèi cí yuē: yǒu hàn zhì shì wú jùn lù jī, yòu dūn shī shū, zhǎng wán lǐ yì, shòu mìng nán zhēng, gòu jí bī è, zāo mìng bù yǒng, wū hū bēi gé! yòu yuē: cóng jīn yǐ qù, liù shí nián zhī wài, chē tóng guǐ, shū tóng wén, hèn bù jí jiàn yě. nián sān shí èr zú. zhǎng zi hóng, huì jī nán bù dū wèi, cì zǐ ruì, zhǎng shuǐ xiào wèi.
績容貌雄壯,博學多識,星曆算數無不該覽。虞翻舊齒名盛,龐統荊州令士,年亦差長,皆與績友善。孫權統事,闢為奏曹掾,以直道見憚,出為鬱林太守,加偏將軍,給兵二千人。績既有躄疾,又意存儒雅,非其志也。雖有軍事,著述不廢,作渾天圖,注易釋玄,皆傳於世。豫自知亡日,乃為辭曰:「有漢志士吳郡陸績,幼敦詩、書,長玩禮、易,受命南征,遘疾逼厄,遭命不永,嗚呼悲隔!」又曰:「從今已去,六十年之外,車同軌,書同文,恨不及見也。」年三十二卒。長子宏,會稽南部都尉,次子叡,長水校尉。
zhāng wēn zì huì shù, wú jùn wú rén yě. fù yǔn, yǐ qīng cái zhòng shì, míng xiǎn zhōu jùn, wèi sūn quán dōng cáo yuàn, zú. wēn shǎo xiū jié cāo, róng mào qí wěi. quán wén zhī, yǐ wèn gōng qīng yuē: wēn dāng jīn yǔ shuí wèi bǐ? dà nóng liú jī yuē: kě yǔ quán cóng wèi bèi. tài cháng gù yōng yuē: jī wèi xiáng qí wèi rén yě. wēn dāng jīn wú bèi. quán yuē: rú shì, zhāng yǔn bù sǐ yě. zhēng dào yán jiàn, wén cí zhàn duì, guān zhě qīng sǒng, quán gǎi róng jiā lǐ. bà chū, zhāng zhāo zhí qí shǒu yuē: lǎo fū tuō yì, jūn yí míng zhī. bài yì láng xuǎn cáo shàng shū, xǐ tài zǐ tài fù, shén jiàn xìn zhòng.
張溫字惠恕,吳郡吳人也。父允,以輕財重士,名顯州郡,為孫權東曹掾,卒。溫少脩節操,容貌奇偉。權聞之,以問公卿曰:「溫當今與誰為比?」大農劉基曰:「可與全琮為輩。」太常顧雍曰:「基未詳其為人也。溫當今無輩。」權曰:「如是,張允不死也。」徵到延見,文辭占對,觀者傾竦,權改容加禮。罷出,張昭執其手曰:「老夫託意,君宜明之。」拜議郎、選曹尚書,徙太子太傅,甚見信重。
shí nián sān shí èr, yǐ fǔ yì zhōng láng jiāng shǐ shǔ. quán wèi wēn yuē: qīng bù yí yuǎn chū, kǒng zhū gé kǒng míng bù zhī wú suǒ yǐ yǔ cáo shì tōng yì, gù qū qīng xíng. ruò shān yuè dōu chú, biàn yù dà gòu yú pī. xíng rén zhī yì, shòu mìng bù shòu cí yě. wēn duì yuē: chén rù wú fù xīn zhī guī, chū wú zhuān duì zhī yòng, jù wú zhāng lǎo yán yù zhī gōng, yòu wú zi chǎn chén shì zhī xiào. rán zhū gé liàng dá jiàn jì shù, bì zhī shén lǜ qū shēn zhī yí, jiā shòu cháo tíng tiān fù zhī huì, tuī liàng zhī xīn, bì wú yí èr. wēn zhì shǔ, yì què bài zhāng yuē: xī gāo zōng yǐ liàng àn chāng yīn zuò yú zài xìng, chéng wáng yǐ yòu chōng lóng zhōu dé yú tài píng, gōng mào pǔ tiān, shēng guàn wǎng jí. jīn bì xià yǐ cōng míng zhī zī, děng qì wǎng gǔ, zǒng bǎi kuí yú liáng zuǒ, cān liè jīng zhī bǐng yào, xiá ěr wàng fēng, mò bù xīn lài. wú guó qín rèn lǚ lì, qīng chéng jiāng hǔ, yuàn yǔ yǒu dào píng yī yǔ nèi, wěi xīn xié guī, yǒu rú hé shuǐ, jūn shì xiōng fán, shǐ yì fá shǎo, shì yǐ rěn bǐ bèi zhī xiū, shǐ xià chén wēn tōng zhì qíng hǎo. bì xià dūn chóng lǐ yì, wèi biàn chǐ hū. chén zì yuǎn jìng, jí jí jìn jiāo, pín méng láo lái, ēn zhào zhé jiā, yǐ róng zì jù, sǒng dá ruò jīng. jǐn fèng suǒ jī hán shū yī fēng. shǔ shén guì qí cái. hái, qǐng zhī, shǐ rù yù zhāng bù wǔ chū bīng, shì yè wèi jiū.
時年三十二,以輔義中郎將使蜀。權謂溫曰:「卿不宜遠出,恐諸葛孔明不知吾所以與曹氏通意,故屈卿行。若山越都除,便欲大構於丕。行人之義,受命不受辭也。」溫對曰:「臣入無腹心之規,出無專對之用,懼無張老延譽之功,又無子產陳事之效。然諸葛亮達見計數,必知神慮屈申之宜,加受朝廷天覆之惠,推亮之心,必無疑貳。」溫至蜀,詣闕拜章曰:「昔高宗以諒闇昌殷祚於再興,成王以幼沖隆周德於太平,功冒溥天,聲貫罔極。今陛下以聰明之姿,等契往古,總百揆於良佐,參列精之炳耀,遐邇望風,莫不欣賴。吳國勤任旅力,清澄江滸,願與有道平一宇內,委心協規,有如河水,軍事凶煩,使役乏少,是以忍鄙倍之羞,使下臣溫通致情好。陛下敦崇禮義,未便恥忽。臣自遠境,及即近郊,頻蒙勞來,恩詔輒加,以榮自懼,悚怛若驚。謹奉所齎函書一封。」蜀甚貴其才。還,頃之,使入豫章部伍出兵,事業未究。
quán jì yīn xián wēn chēng měi shǔ zhèng, yòu xián qí shēng míng dà shèng, zhòng shù xuàn huò, kǒng zhōng bù wèi jǐ yòng, sī yǒu yǐ zhōng shāng zhī, huì jì yàn shì qǐ, suì yīn cǐ fā jǔ. yàn zì zi xiū, yì wú jùn rén yě, wēn yǐn zhì zhī, yǐ wèi xuǎn cáo láng, zhì shàng shū. yàn xìng juàn lì, hǎo wèi qīng yì, jiàn shí láng shǔ hùn zhuó xiáo zá, duō fēi qí rén, yù zāng pǐ qū bié, xián yú yì guàn. dàn shè bǎi liáo, hé xuǎn sān shǔ, lǜ jiē biǎn gāo jiù xià, jiàng sǔn shù děng, qí shǒu gù zhě shí wèi néng yī, qí jū wèi tān bǐ, zhì jié wū bēi zhě, jiē yǐ wèi jūn lì, zhì yíng fǔ yǐ chù zhī. ér yuàn fèn zhī shēng jī, jìn rùn zhī zèn xíng yǐ. jìng yán yàn jí xuǎn cáo láng xú biāo, zhuān yòng sī qíng, ài zēng bù yóu gōng lǐ, yàn biāo jiē zuò zì shā. wēn sù yǔ yàn biāo tóng yì, shù jiāo shū shū, wén wèn wǎng hái, jí zuì wēn. quán yōu zhī yǒu sī, xià lìng yuē: xī lìng zhào zhāng wēn, xū jǐ dài zhī, jì zhì xiǎn shòu, yǒu guò jiù chén, hé tú xiōng chǒu, zhuān xié yì xīn. xī jì yàn fù xiōng, fù yú è nì, guǎ rén wú jì, gù jìn ér rèn zhī, yù guān yàn hé rú. chá qí zhōng jiān, xíng tài guǒ jiàn. ér wēn yǔ zhī jié lián sǐ shēng, yàn suǒ jìn tuì, jiē wēn suǒ wèi tóu jiǎo, gèng xiāng biǎo lǐ, gòng wèi fù bèi, fēi wēn zhī dǎng, jí jiù cī xiá, wèi zhī shēng lùn. yòu qián rèn wēn dǒng dū sān jùn, zhǐ zǒng lì kè jí cán yú bīng, shí kǒng yǒu shì, yù lìng sù guī, gù shòu qǐ jǐ, jiǎng yǐ wēi bǐng. nǎi biàn dào yù zhāng, biǎo tǎo sù è, guǎ rén xìn shòu qí yán, tè yǐ rào zhàng zhàng xià jiě fán bīng wǔ qiān rén fù zhī. hòu wén cáo pī zì chū huái sì, gù yù chì wēn yǒu jí biàn chū, ér wēn xī nèi zhū jiāng, bù yú shēn shān, bèi mìng bù zhì. lài pī zì tuì, bù rán, yǐ wǎng qǐ kě shēn jì. yòu yīn lǐ zhě, běn zhàn hòu zhào, ér wēn xiān hòu qǐ jiāng dào shǔ, shàn yáng yì guó, wèi zhī tán lùn. yòu lǐ zhī hái, dāng qīn běn zhí, ér lìng shǒu shàng shū hù cáo láng, rú cǐ shǔ zhì, zài wēn ér yǐ. yòu wēn yǔ jiǎ yuán, dāng jiàn qīng zuò yù shǐ, yǔ jiǎng kāng, dāng yòng qīng dài jiǎ yuán, zhuān xuàn jiǎ guó ēn, wèi jǐ xíng shì. kuí qí jiān xīn, wú suǒ bù wèi. bù rěn bào yú fú cháo, jīn chì hái běn jùn, yǐ gěi sī lì. wū hū wēn yě, miǎn zuì wèi xìng!
權既陰銜溫稱美蜀政,又嫌其聲名大盛,眾庶炫惑,恐終不為己用,思有以中傷之,會暨艷事起,遂因此發舉。艷字子休,亦吳郡人也,溫引致之,以為選曹郎,至尚書。艷性狷厲,好為清議,見時郎署混濁淆雜,多非其人,欲臧否區別,賢愚異貫。彈射百僚,覈選三署,率皆貶高就下,降損數等,其守故者十未能一,其居位貪鄙,志節汙卑者,皆以為軍吏,置營府以處之。而怨憤之聲積,浸潤之譖行矣。競言艷及選曹郎徐彪,專用私情,愛憎不由公理,艷、彪皆坐自殺。溫宿與艷、彪同意,數交書疏,聞問往還,即罪溫。權幽之有司,下令曰:「昔令召張溫,虛己待之,既至顯授,有過舊臣,何圖凶丑,專挾異心。昔暨艷父兄,附於惡逆,寡人無忌,故進而任之,欲觀艷何如。察其中間,形態果見。而溫與之結連死生,艷所進退,皆溫所為頭角,更相表里,共為腹背,非溫之黨,即就疵瑕,為之生論。又前任溫董督三郡,指捴吏客及殘餘兵,時恐有事,欲令速歸,故授棨戟,獎以威柄。乃便到豫章,表討宿惡,寡人信受其言,特以繞帳、帳下、解煩兵五千人付之。後聞曹丕自出淮、泗,故豫敕溫有急便出,而溫悉內諸將,布於深山,被命不至。賴丕自退,不然,已往豈可深計。又殷禮者,本占候召,而溫先後乞將到蜀,扇揚異國,為之譚論。又禮之還,當親本職,而令守尚書戶曹郎,如此署置,在溫而已。又溫語賈原,當薦卿作御史,語蔣康,當用卿代賈原,專衒賈國恩,為己形勢。揆其奸心,無所不為。不忍暴於巿朝,今斥還本郡,以給廝吏。嗚呼溫也,免罪為幸!」
jiāng jūn luò tǒng biǎo lǐ wēn yuē: fú wéi diàn xià, tiān shēng míng dé, shén qǐ shèng xīn, zhāo máo xiù yú sì fāng, zhì jùn yì yú gōng cháo. duō shì jì shòu pǔ dǔ zhī ēn, zhāng wēn yòu méng zuì lóng zhī shī. ér wēn zì zhāo zuì qiǎn, gū fù róng yù, niàn qí rú cǐ, chéng kě bēi jiù. rán chén zhōu xuán zhī jiān, wèi guó guān tīng, shēn zhì qí zhuàng, gù mì chén qí lǐ. wēn shí xīn wú tā qíng, shì wú nì jī, dàn nián jì shàng shǎo, zhèn zhòng shàng qiǎn, ér dài hè liè zhī chǒng, tǐ zhuō wěi zhī cái, kàng zāng pǐ zhī tán, xiào bāo biǎn zhī yì. yú shì wù shì zhě dù qí chǒng, zhēng míng zhě jí qí cái, xuán mò zhě fēi qí tán, xiá xìn zhě huì qí yì, cǐ chén xià suǒ dāng xiáng biàn, míng cháo suǒ dāng jiū chá yě. xī jiǎ yì, zhì zhōng zhī chén yě, hàn wén, dà míng zhī jūn yě, rán ér jiàng guàn yī yán, jiǎ yì yuǎn tuì. hé zhě? jí zhī zhě shēn, zèn zhī zhě qiǎo yě. rán ér wù wén tiān xià, shī zhāng yú hòu shì, gù kǒng zǐ yuē' wèi jūn nán, wèi chén bù yì' yě. wēn suī zhì fēi cóng héng, wǔ fēi xiāo hǔ, rán qí hóng yǎ zhī sù, yīng xiù zhī dé, wén zhāng zhī cǎi, lùn yì zhī biàn, zhuō lì guān qún, wěi yè yào shì, shì rén wèi yǒu jí zhī zhě yě. gù lùn wēn cái jí kě xī, yán zuì zé kě shù. ruò rěn wēi liè yǐ shè shèng dé, yòu xián cái yǐ dūn dà yè, gù míng cháo zhī xiū guāng, sì fāng zhī lì guān yě. guó jiā zhī yú jì yàn, bù nèi zhī jì zú, yóu děng zhī píng mín, shì gù xiān jiàn yòng yú zhū zhì, cì jiàn jǔ yú zhòng rén, zhōng jiàn rèn yú míng cháo, yì jiàn jiāo yú wēn yě. jūn chén zhī yì, yì zhī zuì zhòng, péng yǒu zhī jiāo, jiāo zhī zuì qīng zhě yě. guó jiā bù xián yú yàn wèi zuì zhòng zhī yì, shì yǐ wēn yì bù xián yǔ yàn wèi zuì qīng zhī jiāo yě. shí shì chǒng zhī yú shàng, wēn qiè qīn zhī yú xià yě. fū sù è zhī mín, fàng yì shān xiǎn, zé wèi jìn kòu, jiāng zhì píng tǔ, zé wèi jiàn bīng, gù wēn niàn zài yù qǔ sù è, yǐ chú jìn kòu zhī hài, ér zēng jiàn bīng zhī ruì yě. dàn zì cuò luò, gōng bù fù yán. rán jì qí sòng bīng, yǐ bǐ xǔ yàn, shù zhī duō shǎo, wēn bù jiǎn zhī, yòng zhī qiáng léi, wēn bù xià zhī, zhì yú chí sù, wēn bù hòu zhī, gù dé jí qiū dōng zhī yuè, fù yǒu jǐng zhī qī, bù gǎn wàng ēn ér yí lì yě. wēn zhī dào shǔ, gòng yù yīn lǐ, suī chén wú jìng wài zhī jiāo, yì yǒu kě yuán yě. jìng wài zhī jiāo, wèi wú jūn mìng ér sī xiāng cóng, fēi guó shì ér yīn xiāng wén zhě yě ruò yǐ mìng xíng, jì xiū jūn hǎo, yīn xù jǐ qíng, yì shǐ chén zhī dào yě. gù kǒng zǐ shǐ lín guó, zé yǒu sī dí zhī lǐ jì zǐ pìn zhū xià, yì yǒu yàn tán zhī yì yě. gǔ rén yǒu yán, yù zhī qí jūn, guān qí suǒ shǐ, jiàn qí xià zhī míng míng, zhī qí shàng zhī hè hè. wēn ruò yù lǐ, néng shǐ bǐ tàn zhī, chéng suǒ yǐ zhāo wǒ chén zhī duō liáng, míng shǐ zhī dé qí rén, xiǎn guó měi yú yì jìng, yáng jūn mìng yú tā bāng. shì yǐ jìn zhào wén zi zhī méng yú sòng yě, chēng suí huì yú qū jiàn chǔ wáng sūn yǔ zhī shǐ yú jìn yě, yù zuǒ shǐ yú zhào yāng. yì xiàng tā guó zhī fǔ, ér tàn běn bāng zhī chén, jīng chuán měi zhī yǐ guāng guó, ér bù jī zhī yǐ wài jiāo yě. wáng jìng nèi bù yōu shí, wài bù qū shì, wēn dàn zhī bù sī, tuī zhī bù jiǎ, yú shì yǔ jìng suì wèi dà yuàn, cǐ qí jǐn jié zhī míng yàn yě. jìng bīng zhòng zhī shì, gàn rèn zhī yòng, jiē shèng yú jiǎ yuán jiǎng kāng, wēn shàng bù róng sī yǐ ān yú jìng, qǐ gǎn mài ēn yǐ xié yuán kāng xié? yòu yuán zài zhí bù qín, dāng shì bù kān, wēn shù duì yǐ chǒu sè, dàn yǐ jí shēng ruò qí chéng yù mài ēn zuò luàn, zé yì bù bì tān yuán yě. fán cǐ shù zhě, xiào zhī yú shì jì bù hé, cān zhī yú zhòng yì bù yàn. chén qiè niàn rén jūn suī yǒu shèng zhé zhī zī, fēi cháng zhī zhì, rán yǐ yī rén zhī shēn, yù zhào mín zhī zhòng, cóng céng gōng zhī nèi, kàn sì guó zhī wài, zhào qún xià zhī qíng, qiú wàn jī zhī lǐ, yóu wèi yì zhōu yě, gù dāng tīng chá qún xià zhī yán, yǐ guǎng cōng míng zhī liè. jīn zhě rén fēi wēn jì yīn qín, chén shì wēn yòu qì kuò, cí zé jù qiǎo, yì zé jù zhì, gè zì yán yù wèi guó, shuí qí yán yù wèi sī, cāng zú zhī jiān, yóu nán jí bié. rán yǐ diàn xià zhī cōng ruì, chá jiǎng lùn zhī qū zhí, ruò qián shén liú sī, xiān cū yán hé, qíng hé xián ér bù xuān, shì hé mèi ér bù zhāo zāi? wēn fēi qīn chén, chén fēi ài wēn zhě yě. xī zhī jūn zǐ, jiē yì sī fèn, yǐ zēng jūn míng. bǐ dú xíng zhī yú qián, chén chǐ fèi zhī yú hòu, gù suì fā sù huái yú jīn rì, nà yú yán yú shèng tīng, shí jǐn xīn yú míng cháo, fēi yǒu niàn yú wēn shēn yě. quán zhōng bù nà.
將軍駱統表理溫曰:「伏惟殿下,天生明德,神啟聖心,招髦秀於四方,置俊乂於宮朝。多士既受普篤之恩,張溫又蒙最隆之施。而溫自招罪譴,孤負榮遇,念其如此,誠可悲疚。然臣周旋之間,為國觀聽,深知其狀,故密陳其理。溫實心無他情,事無逆跡,但年紀尚少,鎮重尚淺,而戴赫烈之寵,體卓偉之才,亢臧否之譚,效褒貶之議。於是務勢者妒其寵,爭名者嫉其才,玄默者非其譚,瑕釁者諱其議,此臣下所當詳辨,明朝所當究察也。昔賈誼,至忠之臣也,漢文,大明之君也,然而絳、灌一言,賈誼遠退。何者?疾之者深,譖之者巧也。然而誤聞天下,失彰於後世,故孔子曰'為君難,為臣不易'也。溫雖智非從橫,武非虓虎,然其弘雅之素,英秀之德,文章之采,論議之辨,卓躒冠群,煒曄曜世,世人未有及之者也。故論溫才即可惜,言罪則可恕。若忍威烈以赦盛德,宥賢才以敦大業,固明朝之休光,四方之麗觀也。國家之於暨艷,不內之忌族,猶等之平民,是故先見用於朱治,次見舉於眾人,中見任於明朝,亦見交於溫也。君臣之義,義之最重,朋友之交,交之最輕者也。國家不嫌於艷為最重之義,是以溫亦不嫌與艷為最輕之交也。時世寵之於上,溫竊親之於下也。夫宿惡之民,放逸山險,則為勁寇,將置平土,則為健兵,故溫念在欲取宿惡,以除勁寇之害,而增健兵之銳也。但自錯落,功不副言。然計其送兵,以比許晏,數之多少,溫不減之,用之強羸,溫不下之,至於遲速,溫不後之,故得及秋冬之月,赴有警之期,不敢忘恩而遺力也。溫之到蜀,共譽殷禮,雖臣無境外之交,亦有可原也。境外之交,謂無君命而私相從,非國事而陰相聞者也;若以命行,既脩君好,因敘己情,亦使臣之道也。故孔子使鄰國,則有私覿之禮;季子聘諸夏,亦有燕譚之義也。古人有言,欲知其君,觀其所使,見其下之明明,知其上之赫赫。溫若譽禮,能使彼嘆之,誠所以昭我臣之多良,明使之得其人,顯國美於異境,揚君命於他邦。是以晉趙文子之盟於宋也,稱隨會於屈建;楚王孫圉之使於晉也,譽左史於趙鞅。亦向他國之輔,而嘆本邦之臣,經傳美之以光國,而不譏之以外交也。王靖內不憂時,外不趨事,溫彈之不私,推之不假,於是與靖遂為大怨,此其盡節之明驗也。靖兵眾之勢,幹任之用,皆勝於賈原、蔣康,溫尚不容私以安於靖,豈敢賣恩以協原、康邪?又原在職不勤,當事不堪,溫數對以丑色,彈以急聲;若其誠欲賣恩作亂,則亦不必貪原也。凡此數者,校之於事既不合,參之於眾亦不驗。臣竊念人君雖有聖哲之姿,非常之智,然以一人之身,御兆民之眾,從層宮之內,瞰四國之外,照群下之情,求萬機之理,猶未易周也,固當聽察群下之言,以廣聰明之烈。今者人非溫既殷勤,臣是溫又契闊,辭則俱巧,意則俱至,各自言欲為國,誰其言欲為私,倉卒之間,猶難即別。然以殿下之聰叡,察講論之曲直,若潛神留思,纖粗研核,情何嫌而不宣,事何昧而不昭哉?溫非親臣,臣非愛溫者也。昔之君子,皆抑私忿,以增君明。彼獨行之於前,臣恥廢之於後,故遂發宿懷於今日,納愚言於聖聽,實盡心於明朝,非有念於溫身也。」權終不納。
hòu liù nián, wēn bìng zú. èr dì zhī bái, yì yǒu cái míng, yǔ wēn jù fèi.
後六年,溫病卒。二弟祗、白,亦有才名,與溫俱廢。
luò tǒng zì gōng xù, huì jī wū shāng rén yě. fù jùn, guān zhì chén xiāng, wèi yuán shù suǒ hài. tǒng mǔ gǎi shì, wèi huá xīn xiǎo qī, tǒng shí bā suì, suì yǔ qīn kè guī huì jī. qí mǔ sòng zhī, bài cí shàng chē, miàn ér bù gù, qí mǔ qì tì yú hòu. yù zhě yuē: fū rén yóu zài yě. tǒng yuē: bù yù zēng mǔ sī, gù bù gù ěr. shì shì mǔ shén jǐn. shí jī huāng, xiāng lǐ jí yuǎn fāng kè duō yǒu kùn fá, tǒng wèi zhī yǐn shí shuāi shǎo. qí zǐ rén ài yǒu xíng, guǎ guī wú zi, jiàn tǒng shén āi zhī, shù wèn qí gù. tǒng yuē: shì dài fū zāo kāng bù zú, wǒ hé xīn dú bǎo! zǐ yuē: chéng rú shì, hé bù gào wǒ, ér zì kǔ ruò cǐ? nǎi zì yǐ sī sù yǔ tǒng, yòu yǐ gào mǔ, mǔ yì xián zhī, suì shǐ fēn shī, yóu shì xiǎn míng.
駱統字公緒,會稽烏傷人也。父俊,官至陳相,為袁術所害。統母改適,為華歆小妻,統時八歲,遂與親客歸會稽。其母送之,拜辭上車,面而不顧,其母泣涕於後。御者曰:「夫人猶在也。」統曰:「不欲增母思,故不顧耳。」事適母甚謹。時饑荒,鄉里及遠方客多有睏乏,統為之飲食衰少。其姊仁愛有行,寡歸無子,見統甚哀之,數問其故。統曰:「士大夫糟糠不足,我何心獨飽!」姊曰:「誠如是,何不告我,而自苦若此?」乃自以私粟與統,又以告母,母亦賢之,遂使分施,由是顯名。
sūn quán yǐ jiāng jūn lǐng huì jī tài shǒu, tǒng nián èr shí, shì wèi wū chéng xiāng, mín hù guò wàn, xián tàn qí huì lǐ. quán jiā zhī, zhào wèi gōng cáo, xíng qí dū wèi, qī yǐ cóng xiōng fǔ nǚ. tǒng zhì zài bǔ chá, gǒu suǒ wén jiàn, xī bù dài dàn. cháng quàn quán yǐ zūn xián jiē shì, qín qiú sǔn yì, xiǎng cì zhī rì, kě rén rén bié jìn, wèn qí zào shī, jiā yǐ mì yì, yòu yù shǐ yán, chá qí zhì qù, lìng jiē gǎn ēn dài yì, huái yù bào zhī xīn. quán nà yòng yān. chū wèi jiàn zhōng zhōng láng jiāng, lǐng wǔ shè lì sān qiān rén. jí líng tǒng sǐ, fù lǐng qí bīng.
孫權以將軍領會稽太守,統年二十,試為烏程相,民戶過萬,咸嘆其惠理。權嘉之,召為功曹,行騎都尉,妻以從兄輔女。統志在補察,苟所聞見,夕不待旦。常勸權以尊賢接士,勤求損益,饗賜之日,可人人別進,問其燥濕,加以密意,誘諭使言,察其志趣,令皆感恩戴義,懷欲報之心。權納用焉。出為建忠中郎將,領武射吏三千人。及凌統死,復領其兵。
shì shí zhēng yì fán shù, zhòng yǐ yì lì, mín hù sǔn hào, tǒng shàng shū yuē: chén wén jūn guó zhě, yǐ jù jiāng tǔ wèi qiáng fù, zhì wēi fú wèi zūn guì, yào dé yì wèi róng xiǎn, yǒng shì yìn wèi fēng zuò. rán cái xū mín shēng, qiáng lài mín lì, wēi shì mín shì, fú yóu mín zhí, dé qí mín mào, yì yǐ mín xíng, liù zhě jì bèi, rán hòu yīng tiān shòu zuò, bǎo zú yí bāng. shū yuē: zhòng fēi hòu wú néng xū yǐ níng, hòu fēi zhòng wú yǐ pì sì fāng. tuī shì yán zhī, zé mín yǐ jūn ān, jūn yǐ mín jì, bù yì zhī dào yě. jīn qiáng dí wèi tiǎn, hǎi nèi wèi yì, sān jūn yǒu wú yǐ zhī yì, jiāng jìng yǒu bù shì zhī bèi, zhēng fù diào shù, yóu lái jī jì, jiā yǐ yāng yì sǐ sàng zhī zāi, jùn xiàn huāng xū, tián chóu wú kuàng, tīng wén shǔ chéng, mín hù jìn guǎ, yòu duō cán lǎo, shǎo yǒu dīng fū, wén cǐ zhī rì, xīn ruò fén liáo. sī xún suǒ yóu, xiǎo mín wú zhī, jì yǒu ān tǔ zhòng qiān zhī xìng, qiě yòu qián hòu chū wèi bīng zhě, shēng zé kùn kǔ wú yǒu wēn bǎo, sǐ zé wěi qì hái gǔ bù fǎn, shì yǐ yóu yòng liàn běn wèi yuǎn, tóng zhī yú sǐ. měi yǒu zhēng fā, léi jǐn jū jiā zhòng lèi zhě xiān jiàn shū sòng. xiǎo yǒu cái huò, qīng jū xíng lù, bù gù qióng jǐn. qīng piāo zhě zé bèng rù xiǎn zǔ, dǎng jiù qún è. bǎi xìng xū jié, áo rán chóu rǎo, chóu rǎo zé bù yíng yè, bù yíng yè zé zhì qióng kùn, zhì qióng kùn zé bù lè shēng, gù kǒu fù jí, zé jiān xīn dòng ér xié pàn duō yě. yòu wén mín jiān, fēi jū chù xiǎo néng zì gòng, shēng chǎn ér zi, duō bù qǐ yǎng tún tián pín bīng, yì duō qì zi. tiān zé shēng zhī, ér fù mǔ shā zhī, jì jù gàn nì hé qì, gǎn dòng yīn yáng. qiě wéi diàn xià kāi jī jiàn guó, nǎi wú qióng zhī yè yě, qiáng lín dà dí fēi zào cì suǒ miè, jiāng yì cháng shǒu fēi qī yuè zhī shù, ér bīng mín jiǎn hào, hòu shēng bù yù, fēi suǒ yǐ lì yuǎn nián, zhì chéng gōng yě. fū guó zhī yǒu mín, yóu shuǐ zhī yǒu zhōu, tíng zé yǐ ān, rǎo zé yǐ wēi, yú ér bù kě qī, ruò ér bù kě shèng, shì yǐ shèng wáng zhòng yān, huò fú yóu zhī, gù yǔ mín xiāo xī, guān shí zhì zhèng. fāng jīn zhǎng lì qīn mín zhī zhí, wéi yǐ bàn jù wèi néng, qǔ guò mù qián zhī jí, shǎo fù yǐ ēn huì wèi zhì, fù chēng diàn xià tiān fù zhī rén, qín xù zhī dé zhě. guān mín zhèng sú, rì yǐ diāo bì, jiàn yǐ líng chí, shì bù kě jiǔ. fū zhì jí jí qí wèi dǔ, chú huàn guì qí wèi shēn, yuàn diàn xià shǎo yǐ wàn jī yú jiān, liú shén sī shěng, bǔ fù huāng xū, shēn tú yuǎn jì, yù cán yú zhī mín, fù rén cái zhī yòng, cān yào sān guāng, děng chóng tiān dì. chén tǒng zhī dà yuàn, zú yǐ sǐ ér bù xiǔ yǐ. quán gǎn tǒng yán, shēn jiā yì yān.
是時徵役繁數,重以疫癘,民戶損耗,統上疏曰:「臣聞君國者,以據疆土為強富,制威福為尊貴,曜德義為榮顯,永世胤為豐祚。然財須民生,強賴民力,威恃民勢,福由民殖,德俟民茂,義以民行,六者既備,然後應天受祚,保族宜邦。書曰:『眾非後無能胥以寧,後非眾無以辟四方。』推是言之,則民以君安,君以民濟,不易之道也。今強敵未殄,海內未乂,三軍有無已之役,江境有不釋之備,徵賦調數,由來積紀,加以殃疫死喪之災,郡縣荒虛,田疇蕪曠,聽聞屬城,民戶浸寡,又多殘老,少有丁夫,聞此之日,心若焚燎。思尋所由,小民無知,既有安土重遷之性,且又前後出為兵者,生則困苦無有溫飽,死則委棄骸骨不反,是以尤用戀本畏遠,同之於死。每有徵發,羸謹居家重累者先見輸送。小有財貨,傾居行賂,不顧窮盡。輕剽者則迸入險阻,黨就群惡。百姓虛竭,嗷然愁擾,愁擾則不營業,不營業則致窮困,致窮困則不樂生,故口腹急,則奸心動而攜叛多也。又聞民間,非居處小能自供,生產兒子,多不起養;屯田貧兵,亦多棄子。天則生之,而父母殺之,既懼干逆和氣,感動陰陽。且惟殿下開基建國,乃無窮之業也,強鄰大敵非造次所滅,疆埸常守非期月之戍,而兵民減耗,後生不育,非所以歷遠年,致成功也。夫國之有民,猶水之有舟,停則以安,擾則以危,愚而不可欺,弱而不可勝,是以聖王重焉,禍福由之,故與民消息,觀時制政。方今長吏親民之職,惟以辦具為能,取過目前之急,少復以恩惠為治,副稱殿下天覆之仁,勤恤之德者。官民政俗,日以彫弊,漸以陵遲,勢不可久。夫治疾及其未篤,除患貴其未深,願殿下少以萬機餘間,留神思省,補復荒虛,深圖遠計,育殘餘之民,阜人財之用,參曜三光,等崇天地。臣統之大願,足以死而不朽矣。」權感統言,深加意焉。
yǐ suí lù xùn pò shǔ jūn yú yí dū, qiān piān jiāng jūn. huáng wǔ chū, cáo rén gōng rú xū, shǐ bié jiāng cháng diāo děng xí zhōng zhōu, tǒng yǔ yán guī gòng jù pò zhī, fēng xīn yáng tíng hòu, hòu wèi rú xū dū. shù chén pián yí, qián hòu shū shù shí shàng, suǒ yán jiē shàn, wén duō gù bù xī zài. yóu yǐ zhàn mù zài mín jiān zhǎng è bài sú, shēng lí pàn zhī xīn, jí yí jué zhì, quán yǔ xiāng fǎn fù, zhōng suì xíng zhī. nián sān shí liù, huáng wǔ qī nián zú.
以隨陸遜破蜀軍於宜都,遷偏將軍。黃武初,曹仁攻濡須,使別將常雕等襲中洲,統與嚴圭共拒破之,封新陽亭侯,後為濡須督。數陳便宜,前後書數十上,所言皆善,文多故不悉載。尤以占募在民間長惡敗俗,生離叛之心,急宜絕置,權與相反覆,終遂行之。年三十六,黃武七年卒。
lù mào zì zi zhāng, chéng xiàng xùn dì yě. shǎo hǎo xué dǔ yì. chén guó chén róng chén liú pú yáng yì pèi jùn jiǎng zuǎn guǎng líng yuán dí děng, jiē dān pín yǒu zhì, jiù mào yóu chù, mào gē shǎo fēn gān, yǔ tóng fēng yuē. jí tóng jùn xú yuán, yuán jū huì jī, sù bù xiāng shí, lín sǐ yí shū, tuō yǐ gū ruò, mào wèi qǐ lì fén mù, shōu dǎo qí zi. yòu mào cóng fù jī zǎo wáng, èr nán yī nǚ, jiē shù suì yǐ hái, mào yíng shè yǎng, zhì zhǎng nǎi bié. zhōu jùn pì jǔ, jiē bù jiù.
陸瑁字子璋,丞相遜弟也。少好學篤義。陳國陳融、陳留濮陽逸、沛郡蔣纂、廣陵袁迪等,皆單貧有志,就瑁游處,瑁割少分甘,與同豐約。及同郡徐原,爰居會稽,素不相識,臨死遺書,託以孤弱,瑁為起立墳墓,收導其子。又瑁從父績早亡,二男一女,皆數歲以還,瑁迎攝養,至長乃別。州郡辟舉,皆不就。
shí shàng shū jì yàn shèng míng zāng pǐ, chà duàn sān shǔ, pō yáng rén àn mèi zhī shī, yǐ xiǎn qí zhé. mào yǔ shū yuē: fū shèng rén jiā shàn jīn yú, wàng guò jì gōng, yǐ chéng měi huà. jiā jīn wáng yè shǐ jiàn, jiāng yī dà tǒng, cǐ nǎi hàn gāo qì xiá lù yòng zhī shí yě, ruò lìng shàn è yì liú, guì rǔ yǐng yuè dàn zhī píng, chéng kě yǐ lì sú míng jiào, rán kǒng wèi yì xíng yě. yí yuǎn mó zhòng ní zhī fàn ài, zhōng zé guō tài zhī hóng jì, jìn yǒu yì yú dà dào yě. yàn bù néng xíng, zú yǐ zhì bài.
時尚書暨艷盛明臧否,差斷三署,頗揚人闇昧之失,以顯其謫。瑁與書曰:「夫聖人嘉善矜愚,忘過記功,以成美化。加今王業始建,將一大統,此乃漢高棄瑕錄用之時也,若令善惡異流,貴汝潁月旦之評,誠可以厲俗明教,然恐未易行也。宜遠模仲尼之汎愛,中則郭泰之弘濟,近有益於大道也。」艷不能行,卒以致敗。
jiā hé yuán nián, gōng chē zhēng mào, bài yì láng xuǎn cáo shàng shū. sūn quán fèn gōng sūn yuān zhī qiǎo zhà fǎn fù, yù qīn zhēng zhī, mào shàng shū jiàn yuē: chén wén shèng wáng zhī yù yuǎn yí, jī mí ér yǐ, bù cháng bǎo yǒu, gù gǔ zhě zhì dì, wèi zhī huāng fú, yán huāng hū wú cháng, bù kě bǎo yě. jīn yuān dōng yí xiǎo chǒu, píng zài hǎi yú, suī tuō rén miàn, yǔ qín shòu wú yì. guó jiā suǒ wèi bù ài huò bǎo yuǎn yǐ jiā zhī zhě, fēi jiā qí dé yì yě, chéng yù yòu nà yú nòng, yǐ guī qí mǎ ěr. yuān zhī jiāo xiá, shì yuǎn fù mìng, cǐ nǎi huāng mò cháng tài, qǐ zú shēn guài? xī hàn zhū dì yì cháng ruì yì yǐ shì wài yí, chí shǐ sàn huò, chōng mǎn xī yù, suī shí yǒu gōng cóng, rán qí shǐ rén jiàn hài, cái huò bìng méi, bù kě shèng shù. jīn bì xià bù rěn yuān yuān zhī fèn, yù yuè jù hǎi, shēn jiàn qí tǔ, qún chén yú yì, qiè wèi bù ān. hé zhě? běi kòu yǔ guó, rǎng dì lián jiē, gǒu yǒu jiān xì, yīng jī ér zhì. fū suǒ yǐ yuè hǎi qiú mǎ, qū yì yú yuān zhě, wèi fù mù qián zhī jí, chú fù xīn zhī jí yě, ér gèng qì běn zhuī mò, juān jìn zhì yuǎn, fèn yǐ gǎi guī, jī yǐ dòng zhòng, sī nǎi huá lǔ suǒ yuàn wén, fēi dà wú zhī zhì jì yě. yòu bīng jiā zhī shù, yǐ gōng yì xiāng pí, láo yì xiāng dài, dé shī zhī jiān, suǒ jué zhé duō. qiě dá zhǔ qù yuān, dào lǐ shàng yuǎn, jīn dào qí àn, bīng shì sān fēn, shǐ qiáng zhě jìn qǔ, cì dāng shǒu chuán, yòu cì yùn liáng, xíng rén suī duō, nán dé xī yòng jiā yǐ dān bù fù liáng, jīng yuǎn shēn rù, zéi dì duō mǎ, yāo jié wú cháng. ruò yuān jū zhà, yǔ běi wèi jué, dòng zhòng zhī rì, chún chǐ xiāng jì. ruò shí jié rán wú suǒ píng lài, qí wèi bù yuǎn bèng, huò nán zú miè. shǐ tiān zhū jī yú shuò yě, shān lǔ chéng jiān ér qǐ, kǒng fēi wàn ān zhī zhǎng lǜ yě. quán wèi xǔ.
嘉禾元年,公車徵瑁,拜議郎、選曹尚書。孫權忿公孫淵之巧詐反覆,欲親征之,瑁上疏諫曰:「臣聞聖王之御遠夷,羈縻而已,不常保有,故古者制地,謂之荒服,言慌惚無常,不可保也。今淵東夷小丑,屏在海隅,雖託人面,與禽獸無異。國家所為不愛貨寶遠以加之者,非嘉其德義也,誠欲誘納愚弄,以規其馬耳。淵之驕黠,恃遠負命,此乃荒貊常態,豈足深怪?昔漢諸帝亦嘗銳意以事外夷,馳使散貨,充滿西域,雖時有恭從,然其使人見害,財貨並沒,不可勝數。今陛下不忍悁悁之忿,欲越巨海,身踐其土,群臣愚議,竊謂不安。何者?北寇與國,壤地連接,苟有間隙,應機而至。夫所以越海求馬,曲意於淵者,為赴目前之急,除腹心之疾也,而更棄本追末,捐近治遠,忿以改規,激以動眾,斯乃猾虜所願聞,非大吳之至計也。又兵家之術,以功役相疲,勞逸相待,得失之間,所覺輒多。且沓渚去淵,道里尚遠,今到其岸,兵勢三分,使強者進取,次當守船,又次運糧,行人雖多,難得悉用;加以單步負糧,經遠深入,賊地多馬,邀截無常。若淵狙詐,與北未絕,動眾之日,唇齒相濟。若實孑然無所憑賴,其畏怖遠迸,或難卒滅。使天誅稽於朔野,山虜承間而起,恐非萬安之長慮也。」權未許。
mào zhòng shàng shū yuē: fū bīng gé zhě, gù qián dài suǒ yǐ zhū bào luàn, wēi sì yí yě, rán qí yì jiē zài jiān xióng yǐ chú, tiān xià wú shì, cóng róng miào táng zhī shàng, yǐ yú yì yì zhī ěr. zhì yú zhōng xià dǐng fèi, jiǔ yù pán hù zhī shí, lǜ xū shēn gēn gù běn, ài lì xī fèi, wù zì xiū yǎng, yǐ dài lín dí zhī què, wèi yǒu zhèng yú cǐ shí, shě jìn zhì yuǎn, yǐ pí jūn lǚ zhě yě. xī wèi tuó pàn nì, tiě hào chēng dì, yú shí tiān xià yì ān, bǎi xìng yīn fù, dài jiǎ zhī shù, liáng shí zhī jī, kě wèi duō yǐ, rán hàn wén yóu yǐ yuǎn zhēng bù yì, zhòng xìng shī lǚ, gào yù ér yǐ. jīn xiōng jié wèi tiǎn, jiāng yì yóu jǐng, suī chī yóu guǐ fāng zhī luàn, gù dāng yǐ huǎn jí chà zhī, wèi yí yǐ yuān wèi xiān. yuàn bì xià yì wēi zhù jì, zàn níng liù shī, qián shén hēi guī, yǐ wèi hòu tú, tiān xià xìng shèn. quán zài lǎn mào shū, jiā qí cí lǐ duān qiè, suì bù xíng.
瑁重上疏曰:「夫兵革者,固前代所以誅暴亂,威四夷也,然其役皆在奸雄已除,天下無事,從容廟堂之上,以餘議議之耳。至於中夏鼎沸,九域槃互之時,率須深根固本,愛力惜費,務自休養,以待鄰敵之闕,未有正於此時,舍近治遠,以疲軍旅者也。昔尉佗叛逆,僣號稱帝,於時天下乂安,百姓殷阜,帶甲之數,糧食之積,可謂多矣,然漢文猶以遠征不易,重興師旅,告喻而已。今凶桀未殄,疆埸猶警,雖蚩尤、鬼方之亂,故當以緩急差之,未宜以淵為先。願陛下抑威住計,暫寧六師,潛神嘿規,以為後圖,天下幸甚。」權再覽瑁書,嘉其詞理端切,遂不行。
chū, mào tóng jùn wén rén mǐn jiàn dài guó yì, yōu yú zōng xiū, wéi mào yǐ wèi bù rán, hòu guǒ rú qí yán.
初,瑁同郡聞人敏見待國邑,優於宗脩,惟瑁以為不然,後果如其言。
chì wū èr nián, mào zú. zi xǐ yì shè wén jí, hǎo rén lún, sūn hào shí wèi xuǎn cáo shàng shū.
赤烏二年,瑁卒。子喜亦涉文籍,好人倫,孫皓時為選曹尚書。
wú càn zì kǒng xiū, wú jùn wū chéng rén yě. sūn hé wèi xiàn zhǎng, càn wèi xiǎo lì, hé shēn qí zhī. hé hòu wèi jiāng jūn, dé zì xuǎn zhǎng lì, biǎo càn wèi qū ā chéng, qiān wèi zhǎng shǐ, zhì yǒu míng jī. suī qǐ gū wēi, yǔ tóng jùn lù xùn bo jìng děng bǐ jiān qí shēng yǐ. sūn quán wèi chē qí jiāng jūn, zhào wèi zhǔ bù, chū wèi shān yīn lìng, hái wèi cān jūn xiào wèi.
吾粲字孔休,吳郡烏程人也。孫河為縣長,粲為小吏,河深奇之。河後為將軍,得自選長吏,表粲為曲阿丞,遷為長史,治有名跡。雖起孤微,與同郡陸遜、卜靜等比肩齊聲矣。孫權為車騎將軍,召為主簿,出為山陰令,還為參軍校尉。
huáng wǔ yuán nián, yǔ lǚ fàn hè qí děng jù yǐ zhōu shī jù wèi jiāng cáo xiū yú dòng kǒu. zhí tiān dà fēng, zhū chuán gěng xiè duàn jué, piào méi zhe àn, wèi wèi jūn suǒ huò, huò fù méi shěn nì, qí dà chuán shàng cún zhě, shuǐ zhōng shēng rén jiē pān yuán hào hū, tā lì shì kǒng chuán qīng méi, jiē yǐ gē máo zhuàng jī bù shòu. càn yǔ huáng yuān dú lìng chuán rén yǐ chéng qǔ zhī, zuǒ yòu yǐ wèi chuán zhòng bì bài, càn yuē: chuán bài, dāng jù sǐ ěr! rén qióng, nài hé qì zhī. càn yuān suǒ huó zhě bǎi yú rén.
黃武元年,與呂范、賀齊等俱以舟師拒魏將曹休於洞口。值天大風,諸船綆紲斷絕,漂沒著岸,為魏軍所獲,或覆沒沈溺,其大船尚存者,水中生人皆攀緣號呼,他吏士恐船傾沒,皆以戈矛撞擊不受。粲與黃淵獨令船人以承取之,左右以為船重必敗,粲曰:「船敗,當俱死耳!人窮,奈何棄之。」粲、淵所活者百餘人。
hái, qiān huì jī tài shǒu, zhào chù shì xiè tán wèi gōng cáo, tán yǐ jí bù yì, càn jiào yuē: fū yīng lóng yǐ qū shēn wèi shén, fèng huáng yǐ jiā míng wèi guì, hé bì yǐn xíng yú tiān wài, qián lín yú zhòng yuān zhě zāi? càn mù hé rén zhòng, bài zhāo yì zhōng láng jiāng, yǔ lǚ dài tǎo píng shān yuè, rù wèi tún qí xiào wèi shào fǔ, qiān tài zǐ tài fù. zāo èr gōng zhī biàn, kàng yán zhí zhèng, míng dí shù zhī fēn, yù shǐ lǔ wáng bà chū zhù xià kǒu, qiǎn yáng zhú bù de lìng zài dū yì. yòu shù yǐ xiāo xī yǔ lù xùn, xùn shí zhù wǔ chāng, lián biǎo jiàn zhēng. yóu cǐ wèi bà zhú děng suǒ zèn hài, xià yù zhū.
還,遷會稽太守,召處士謝譚為功曹,譚以疾不詣,粲教曰:「夫應龍以屈伸為神,鳳皇以嘉鳴為貴,何必隱形於天外,潛鱗於重淵者哉?」粲募合人眾,拜昭義中郎將,與呂岱討平山越,入為屯騎校尉、少府,遷太子太傅。遭二宮之變,抗言執正,明嫡庶之分,欲使魯王霸出駐夏口,遣楊竺不得令在都邑。又數以消息語陸遜,遜時駐武昌,連表諫爭。由此為霸、竺等所譖害,下獄誅。
zhū jù zì zi jù, wú jùn wú rén yě. yǒu zī mào lǚ lì, yòu néng lùn nán. huáng wǔ chū, zhēng bài wǔ guān láng zhōng, bǔ shì yù shǐ. shì shí xuǎn cáo shàng shū jì yàn, jí tān wū zài wèi, yù shā tài zhī. jù yǐ wèi tiān xià wèi dìng, yí yǐ gōng fù guò, qì xiá qǔ yòng, jǔ qīng lì zhuó, zú yǐ jǔ quàn, ruò yī shí biǎn chù, jù yǒu hòu jiù. yàn bù tīng, zú bài.
朱據字子據,吳郡吳人也。有姿貌膂力,又能論難。黃武初,徵拜五官郎中,補侍御史。是時選曹尚書暨艷,疾貪汙在位,欲沙汰之。據以為天下未定,宜以功覆過,棄瑕取用,舉清厲濁,足以沮勸,若一時貶黜,懼有後咎。艷不聽,卒敗。
quán zī jiē jiāng lǜ, fā fèn tàn xī, zhuī sī lǚ méng zhāng wēn, yǐ wèi jù cái jiān wén wǔ, kě yǐ jì zhī, zì shì bài jiàn yì xiào wèi, lǐng bīng tún hú shú. huáng lóng yuán nián, quán qiān dōu jiàn yè, zhēng jù shàng gōng zhǔ, bài zuǒ jiāng jūn, fēng yún yáng hóu. qiān xū jiē shì, qīng cái hào shī, lù cì suī fēng ér cháng bù zú yòng. jiā hé zhōng, shǐ zhù dà qián, yī dāng wǔ bǎi. hòu jù bù qǔ yīng shòu sān wàn mín, gōng wáng suì zhà ér shòu zhī, diǎn xiào lǚ yī yí jù shí qǔ, kǎo wèn zhǔ zhě, sǐ yú zhàng xià, jù āi qí wú gū, hòu guān liǎn zhī. yī yòu biǎo jù lì wèi jù yǐn, gù hòu qí bìn. quán shù zé wèn jù, jù wú yǐ zì míng, jí cǎo dài zuì. shù yuè, diǎn jūn lì liú zhù jué, yán wáng suì suǒ qǔ, quán dà gǎn wù, yuē: zhū jù jiàn wǎng, kuàng lì mín hū? nǎi qióng zhì yī zuì, shǎng zhù bǎi wàn.
權咨嗟將率,發憤嘆息,追思呂蒙、張溫,以為據才兼文武,可以繼之,自是拜建義校尉,領兵屯湖孰。黃龍元年,權遷都建業,徵據尚公主,拜左將軍,封雲陽侯。謙虛接士,輕財好施,祿賜雖豐而常不足用。嘉禾中,始鑄大錢,一當五百。後據部曲應受三萬緡,工王遂詐而受之,典校呂壹疑據實取,考問主者,死於杖下,據哀其無辜,厚棺斂之。壹又表據吏為據隱,故厚其殯。權數責問據,據無以自明,藉草待罪。數月,典軍吏劉助覺,言王遂所取,權大感寤,曰:「朱據見枉,況吏民乎?」乃窮治壹罪,賞助百萬。
chì wū jiǔ nián, qiān biāo qí jiāng jūn. zāo èr gōng gòu zhēng, jù yōng hù tài zǐ, yán zé kěn zhì, yì xíng yú sè, shǒu zhī yǐ sǐ, suì zuǒ qiān xīn dū jùn chéng. wèi dào, zhōng shū lìng sūn hóng zèn rùn jù, yīn quán qǐn jí, hóng wèi zhāo shū zhuī cì sǐ, shí nián wǔ shí qī. sūn liàng shí, èr zi xióng sǔn gè fù lǐng bīng, wèi quán gōng zhǔ suǒ zèn, jiē sǐ. yǒng ān zhōng, zhuī lù qián gōng, yǐ xióng zi xuān xí jué yún yáng hóu, shàng gōng zhǔ. sūn hào shí, xuān zhì biāo qí jiāng jūn.
赤烏九年,遷驃騎將軍。遭二宮構爭,據擁護太子,言則懇至,義形於色,守之以死,遂左遷新都郡丞。未到,中書令孫弘譖潤據,因權寢疾,弘為昭書追賜死,時年五十七。孫亮時,二子熊、損各復領兵,為全公主所譖,皆死。永安中,追錄前功,以熊子宣襲爵雲陽侯,尚公主。孫皓時,宣至驃騎將軍。
píng yuē: yú fān gǔ zhī kuáng zhí, gù nán miǎn hū mò shì, rán quán bù néng róng, fēi kuàng yǔ yě. lù jī zhī yú yáng xuán, shì zhòng ní zhī zuǒ qiū míng, lǎo dān zhī yán zhōu yǐ yǐ hú liǎn zhī qì, ér zuò shǒu nán yuè, bù yì zéi fū rén yú! zhāng wēn cái zǎo jùn mào, ér zhì fáng wèi bèi, yòng zhì jiān huàn. luò tǒng kàng míng dà yì, cí qiè lǐ zhì, zhí quán fāng bì bù kāi. lù mào dǔ yì guī jiàn, jūn zǐ yǒu chēng yān. wú càn zhū jù zāo lí tún jiǎn, yǐ zhèng sàng shēn, bēi fū!
評曰:虞翻古之狂直,固難免乎末世,然權不能容,非曠宇也。陸績之於揚玄,是仲尼之左丘明,老聃之嚴周矣;以瑚璉之器,而作守南越,不亦賊夫人歟!張溫才藻俊茂,而智防未備,用致艱患。駱統抗明大義,辭切理至,值權方閉不開。陸瑁篤義規諫,君子有稱焉。吾粲、朱據遭罹屯蹇,以正喪身,悲夫!