kāng wáng mìng zuò cè bì, mìng wèi cè shū, yǐ mìng bì gōng. fēn jū lǐ, chéng zhōu jiāo, fēn bié mín zhī jū lǐ, yì qí shàn è. chéng dìng dōng zhōu jiāo jìng, shǐ yǒu bǎo hù. bié, bǐ liè fǎn. zuò bì mìng.
康王命作冊畢，命為冊書，以命畢公。分居里，成周郊，分別民之居里，異其善惡。成定東周郊境，使有保護。○別，彼列反。作《畢命》。

bì mìng yán bì gōng jiàn mìng zhī shū.
畢命言畢公見命之書。

shū kāng wáng zhì bì mìng zhèng yì yuē: kāng wáng mìng shǐ guān zuò cè shū mìng bì gōng, shǐ bì gōng fēn bié mín zhī jū lǐ, lìng shàn è yǒu yì. yú chéng zhōu zhī yì, chéng dìng dōng zhōu zhī jiāo jìng. shǐ xù qí shì, zuò bì mìng. chuán mìng wèi zhì bì gōng zhèng yì yuē: zhōu lǐ nèi shǐ yún: fán mìng zhū hóu jí gū qīng dài fū, zé cè mìng zhī. cǐ yún mìng zuò cè zhě, mìng nèi shǐ wèi cè shū yǐ mìng bì gōng, gù yún yǐ cè mìng bì gōng. chuán fēn bié zhì bǎo hù zhèng yì yuē: yīn zhī wán mín, qiān jū cǐ yì, lì shì huà zhī, yǐ dé chún shàn, kǒng qí biàn gǎi, gù gèng mìng bì gōng fēn bié mín zhī jū lǐ, yì qí shàn è. jí jīng suǒ yún jīng bié shū tè, biǎo jué zhái lǐ, zhāng shàn dān è, shù zhī fēng shēng, shū jué jǐng jiāng, bǐ kè wèi mù jiē shì yě. fēn zhě lìng qí shàn è fēn bié, shǐ è zhě mù shàn, fēi fèn bié qí chù, shǐ zhī yì jū yě. cǐ yì běn míng chéng zhōu, yù yǐ chéng jiù zhōu dào. mín bù chún shàn, zé shì wèi chéng, gù mìng bì gōng jiào zhī. chéng dìng dōng zhōu jiāo jìng, jí jīng shēn huà jiāo qí, shèn gù fēng shǒu, shì qí shǐ yǒu bǎo hù.
[疏]「康王」至「畢命」○正義曰：康王命史官作冊書命畢公，使畢公分別民之居里，令善惡有異。於成周之邑，成定東周之郊境。史敘其事，作《畢命》。○傳「命為」至「畢公」○正義曰：《周禮·內史》云：「凡命諸侯及孤卿大夫，則策命之。」此雲「命作冊」者，命內史為冊書以命畢公，故云以冊命畢公。○傳「分別」至「保護」○正義曰：殷之頑民，遷居此邑，歷世化之，已得純善，恐其變改，故更命畢公分別民之居里，異其善惡。即經所云「旌別淑慝，表厥宅里，彰善癉惡，樹之風聲」，「殊厥井疆，俾克畏慕」皆是也。「分」者令其善惡分別，使惡者慕善，非分別其處，使之異居也。此邑本名成周，欲以成就周道。民不純善，則是未成，故命畢公教之。「成定東周郊境」，即經「申畫郊圻，慎固封守」，是其使有保護。

wéi shí yǒu èr nián, liù yuè gēng wǔ fěi, kāng wáng jí wèi shí èr nián liù yuè sān rì gēng wǔ. fěi, pǔ hū fǎn, xú fāng wěi fǎn, yòu fāng kuì fǎn. yuè sān rì rén shēn, wáng cháo bù zì zōng zhōu, zhì yú fēng. yú fěi sān rì rén shēn, wáng cháo xíng zì zōng zhōu, zhì yú fēng. zōng zhōu, hào jīng. fēng, wén wáng suǒ dōu. cháo, zhí yáo fǎn. hào, hù lǎo fǎn. yǐ chéng zhōu zhī zhòng, mìng bì gōng bǎo lí dōng jiāo. yòng chéng zhōu zhī mín zhòng, mìng bì gōng shǐ ān lǐ zhì zhèng chéng zhōu dōng jiāo, lìng dé suǒ. lí, lì zhī fǎn. zhì, zhí lì fǎn, yī běn zuò zhì zhèng, zé yī zì dú. lìng, lì chéng fǎn.
惟十有二年，六月庚午朏，康王即位十二年六月三日庚午。○朏，普忽反，徐芳尾反，又芳憒反。越三日壬申，王朝步自宗周，至於豐。於朏三日壬申，王朝行自宗周，至於豐。宗周，鎬京。豐，文王所都。○朝，直遙反。鎬，戶老反。以成周之眾，命畢公保厘東郊。用成周之民眾，命畢公使安理治正成周東郊，令得所。○厘，力之反。治，直吏反，一本作「治政」，則依字讀。令，力呈反。

shū wéi shí zhì dōng jiāo zhèng yì yuē: wéi kāng wáng jí wèi shí yǒu èr nián liù yuè sān rì gēng wǔ, yuè guāng fěi rán ér míng yě. yú fěi hòu sān rì rén shēn, wáng zǎo cháo xíng cóng zōng zhōu hào jīng, zhì yú fēng yì, jiù wén wáng zhī miào. yǐ chéng zhōu zhī mín zhòng mìng tài shī bì gōng, shǐ ān lǐ dōng jiāo zhī mín, lìng dé qí suǒ. chuán kāng wáng zhì gēng wǔ zhèng yì yuē: hàn chū bù dé cǐ piān, yǒu wěi zuò qí shū yǐ dài zhī zhě. hàn shū lǜ lì zhì yún: kāng wáng shí èr nián liù yuè wù chén shuò, sān rì gēng wǔ, gù bì mìng fēng xíng yuē wéi shí yǒu èr nián liù yuè gēng wǔ fěi, wáng mìng zuò cè shū fēng xíng. cǐ wěi zuò zhě chuán wén jiù yǔ, dé qí nián yuè, bù dé yǐ xià zhī cí, wàng yán zuò fēng xíng ěr, yì bù zhī fēng xíng zhī yán hé suǒ dào yě. zhèng xuán yún: jīn qí yì piān yǒu cè mìng huò hóu zhī shì, bù tóng yǔ cǐ xù xiāng yīng, fēi yě. zhèng xuán suǒ jiàn yòu shì yì yú fēng xíng, jiē wàng zuò yě. shuō wén yún: fěi, yuè wèi shèng zhī míng yě. cǐ rì wèi yǒu shì ér jì cǐ gēng wǔ fěi zhě, wèi xià yán rén shēn zhāng běn, yóu rú jì shuò wàng yǔ shēng pò sǐ pò rán yě.
[疏]「惟十」至「東郊」○正義曰：惟康王即位十有二年六月三日庚午，月光朏然而明也。於朏後三日壬申，王早朝行從宗周鎬京，至於豐邑，就文王之廟。以成周之民眾命太師畢公，使安理東郊之民，令得其所。○傳「康王」至「庚午」○正義曰：漢初不得此篇，有偽作其書以代之者。《漢書·律曆志》云：「康王十二年六月戊辰朔，三日庚午，故《畢命豐刑》曰『惟十有二年六月庚午朏，王命作策書《豐刑》』。」此偽作者傳聞舊語，得其年月，不得以下之辭，妄言作《豐刑》耳，亦不知《豐刑》之言何所道也。鄭玄云：「今其逸篇有冊命霍侯之事，不同與此序相應，非也。」鄭玄所見又似異於《豐刑》，皆妄作也。《說文》云：「朏，月未盛之明也。」此日未有事而記此「庚午朏」者，為下言壬申張本，猶如記朔望與生魄死魄然也。

wáng ruò yuē: wū hū! fù shī, wéi wén wáng wǔ wáng, fū dà dé yú tiān xià, yòng kè shòu yīn mìng. wáng shùn qí shì tàn gào bì gōng dài, zhōu gōng wèi dà shī, wèi dōng bó, mìng zhī dài jūn chén. yán wén wǔ bù dà dé yú tiān xià, gù tiān yòu zhī, yòng néng shòu yīn zhī wáng mìng. dà yīn tài. wéi zhōu gōng zuǒ yòu xiān wáng, suī dìng jué jiā. yán zhōu gōng zhù xiān wáng ān dìng qí jiā. bì yīn wán mín, qiān yú luò yì, mì ěr wáng shì, shì huà jué xùn. shèn yīn wán mín, kǒng qí pàn luàn, gù xǐ yú luò yì, mì jìn wáng shì, yòng huà qí jiào. bì yīn mì. jìn rú zì, yòu fù jìn zhī jìn. jì lì sān jì, shì biàn fēng yí, sì fāng wú yú, yǔ yī rén yǐ níng. yán yīn mín qiān zhōu yǐ jīng sān jì, shì dài mín yì, wán zhě jiàn huà, sì fāng wú kě dù zhī shì, wǒ tiān zǐ yòng ān yǐ. shí èr nián yuē jì. fù zǐ yuē shì. dù, dài luò fǎn, jiù zuò dài lù fǎn. dào yǒu shēng jiàng, zhèng yóu sú gé, bù zāng jué zāng, mín wǎng yōu quàn. tiān dào yǒu shàng xià jiāo jiē zhī yì, zhèng jiào yǒu yòng sú gǎi gèng zhī lǐ. mín zhī sú shàn, yǐ shàn yǎng zhī. sú yǒu bù shàn, yǐ fǎ yù zhī. ruò nǎi bù shàn qí shàn, zé mín wú suǒ quàn mù. shàng, shí zhǎng fǎn. gèng, gǔ héng fǎn. wéi gōng mào dé, kè qín xiǎo wù, bì liàng sì shì, zhèng sè lǜ xià, wǎng bù zhī shī yán. yán gōng miǎn xíng dé, néng qín xiǎo wù, fǔ zuǒ wén wǔ chéng kāng, sì shì wèi gōng qīng, zhèng sè lǜ xià, xià rén wú bù jìng yǎng shī fǎ. mào yīn mào. jiā jī duō yú xiān wáng, yǔ xiǎo zi chuí gǒng yǎng chéng. gōng zhī shàn gōng duō dà xiān rén zhī měi. wǒ xiǎo zi wèi wáng, chuí gǒng yǎng gōng chéng lǐ. yán qí shàng xiǎn fù xiōng, xià shī zi sūn. gǒng, jiǔ yǒng fǎn. yǎng rú zì, xú wǔ liàng fǎn.
王若曰：「嗚呼！父師，惟文王、武王，敷大德於天下，用克受殷命。王順其事嘆告畢公代，周公為大師，為東伯，命之代君陳。言文武布大德於天下，故天佑之，用能受殷之王命。○大音泰。惟周公左右先王，綏定厥家。言周公助先王安定其家。毖殷頑民，遷於洛邑，密邇王室，式化厥訓。慎殷頑民，恐其叛亂，故徙於洛邑，密近王室，用化其教。○毖音秘。近如字，又附近之近。既歷三紀，世變風移，四方無虞，予一人以寧。言殷民遷周已經三紀，世代民易，頑者漸化，四方無可度之事，我天子用安矣。十二年曰紀。父子曰世。○度，待洛反，舊作待路反。道有升降，政由俗革，不臧厥臧，民罔攸勸。天道有上下交接之義，政教有用俗改更之理。民之俗善，以善養之。俗有不善，以法御之。若乃不善其善，則民無所勸慕。○上，時掌反。更，古衡反。惟公懋德，克勤小物，弼亮四世，正色率下，罔不祗師言。言公勉行德，能勤小物，輔佐文、武、成、康，四世為公卿，正色率下，下人無不敬仰師法。○懋音茂。嘉績多於先王，予小子垂拱仰成。」公之善功多大先人之美。我小子為王，垂拱仰公成理。言其上顯父兄，下施子孫。○拱，九勇反。仰如字，徐五亮反。

shū wáng ruò zhì yǎng chéng zhèng yì yuē: kāng wáng shùn qí shì tàn ér hū bì gōng yuē: wū hū! fù shī, wéi wén wáng wǔ wáng bù dà dé yú tiān xià, yòng cǐ néng shòu yīn zhī wáng mìng, dài yīn wèi tiān zǐ. wéi zhōu gōng zuǒ zhù xiān wáng, ān dìng qí jiā. shèn bǐ yīn zhī wán mín, kǒng qí huò yǒu pàn nì, gù qiān yú luò yì, lìng zhī běi jìn wáng shì, yòng shǐ huà qí jiào xùn. zì ěr yǐ lái, jì lì sān jì, rén shì jì biàn, fēng sú yì yí, sì fāng wú kě dù zhī shì, wǒ tiān zǐ yī rén yòng shì ér dé ān níng. dàn tiān dào yǒu shàng xià jiāo jiē zhī yì, zhèng jiào yǒu yòng sú gǎi gèng zhī lǐ. jīn rì suī shàn, huò biàn wèi è, ruò bù shàn qí shàn, zé mín wú suǒ quàn mù. gèng xū xuǎn xián jiào zhī, jǔ shàn quàn zhī, yí cǐ rèn zhě, mò xiān yú gōng. wéi gōng miǎn lì xíng dé, néng qín xiǎo shì, fǔ zuǒ sì shì, zhèng sè lǜ xià, wú yǒu bù jìng yǎng shī fǎ gōng yán zhě. gōng zhī shàn gōng duō yú xiān wáng, wǒ xiǎo zi chuí yī gǒng shǒu, yǎng gōng chéng lǐ. jiāng yù rèn zhī, gù shèng chēng qí dé yě. chuán wáng shùn zhì wáng mìng zhèng yì yuē: bì gōng dài zhōu gōng wèi tài shī, gù wáng hū wèi fù shī, lǜ dōng fāng zhū hóu, shì wèi dōng bó yě. gài jūn chén zú, mìng zhī shǐ dài jūn chén yě. chuán yán zhōu zhì qí jiā zhèng yì yuē: shì gǔ yún: zuǒ yòu, zhù yě. yán zhōu gōng zhù xiān wáng ān dìng qí jiā. fá yīn zhī shí, zhōu gōng yǐ yǒu qí gōng, fù néng qiān yīn wán mín, yán qí gōng zhī duō yě. chuán yán yīn zhì yuē shì zhèng yì yuē: zhōu gōng yǐ shè zhèng qī nián yíng chéng zhōu, chéng wáng yuán nián qiān yīn wán mín, chéng wáng zài wèi zhī nián suī wèi zhī, qí shí dāng zài sān shí zuǒ yòu, zhì jīn yīng sān shí liù nián, shì yīn mín qiān zhōu yǐ lì sān jì. shí èr nián zhě, tiān zhī dà shù. suì xīng tài suì jiē shí èr nián ér yī zhōu tiān, gù shí èr nián yuē jì. fù zǐ yì rén wèi shì. dà yǔ mó yún: shǎng yán yú shì. wèi yuán fù jí zi yě. chuán tiān dào zhì quàn mù zhèng yì yuē: tiān qì xià jiàng, dì qì shàng téng, ér yǒu hán shǔ shēng yān. xíng xīn guó yòng qīng diǎn, xíng luàn guó yòng zhòng diǎn, qīng zhòng suí sú ér yǒu kuān měng yì yān. tiān dào yǒu shàng xià jiāo jiē zhī yì, gù hán shǔ yì jié. zhèng jiào yǒu yòng sú gǎi gèng zhī lǐ, gù kuān měng xiāng jì. tiān dào yǒu hán shǔ dì lái, zhèng jiào yǐ kuān měng xiāng jì. mín zhī fēng sú, shàn è wú cháng, huò shàn biàn wèi è, huò è biàn wèi shàn, bù kě yǐ qí jì shàn, wèi shàn bì bù biàn. mín zhī sú shàn, xū yǐ shàn yǎng zhī, lìng shàn suì bù biàn. rén zhī sú yǒu bù shàn, dāng yǐ shàn fǎ yù zhī, shǐ biàn ér wèi shàn. ruò nǎi bù shàn qí shàn, zé xià mín wú suǒ quàn mù. mín wú suǒ mù, zé biàn wèi è yǐ. yīn mín jīn suī yǐ shàn, gèng dāng yǐ shàn jiào zhī. yù yǐ qū bì gōng zhī yì. chuán yán gōng zhì shī fǎ zhèng yì yuē: xiǎo wù yóu xiǎo shì yě, néng qín xiǎo shì, zé dà shì bì néng qín yǐ, gù jǔ néng qín xiǎo shì yǐ wèi bì gōng zhī shàn. shì gǔ yún: liàng, zuǒ yě. jìn yǔ shuō wén wáng zhī shì yún, xún yú bā yú, fǎng yú xīn yǐn, zhòng zhī yǐ zhōu zhào bì róng, zé bì gōng yú wén wáng zhī shì yǐ wèi dà chén, shì fǔ zuǒ wén wǔ chéng kāng sì shì wèi gōng qīng yě. zhèng sè wèi yán qí yán sè, bù duò màn, bù ā chǎn. yǐ cǐ lǜ xià, xià mín wú bù jìng yǎng shī fǎ zhī. chuán gōng zhī zhì zi sūn zhèng yì yuē: xiān wáng zhī gōng, wú yóu kě jí. yán gōng zhī shàn gōng duō dà xiān rén zhī měi, fāng yù wěi zhī yǐ shì, shèng yán zhī, zhòng qí gōng měi yǐ.
[疏]「王若」至「仰成」○正義曰：康王順其事嘆而呼畢公曰：「嗚呼！父師，惟文王、武王布大德於天下，用此能受殷之王命，代殷為天子。惟周公佐助先王，安定其家。慎彼殷之頑民，恐其或有叛逆，故遷於洛邑，令之北近王室，用使化其教訓。自爾已來，既歷三紀，人世既變，風俗亦移，四方無可度之事，我天子一人用是而得安寧。但天道有上下交接之義，政教有用俗改更之理。今日雖善，或變為惡，若不善其善，則民無所勸慕。更須選賢教之，舉善勸之，宜此任者，莫先於公。惟公勉力行德，能勤小事，輔佐四世，正色率下，無有不敬仰師法公言者。公之善功多於先王，我小子垂衣拱手，仰公成理。」將欲任之，故盛稱其德也。○傳「王順」至「王命」○正義曰：畢公代周公為太師，故王呼為「父師」，率東方諸侯，是為「東伯」也。蓋君陳卒，命之使代君陳也。○傳「言周」至「其家」○正義曰：《釋詁》云：「左、右，助也。」言周公助先王安定其家。伐殷之時，周公已有其功，復能遷殷頑民，言其功之多也。○傳「言殷」至「曰世」○正義曰：周公以攝政七年營成周，成王元年遷殷頑民，成王在位之年雖未知，其實當在三十左右，至今應三十六年，是殷民遷周已歷三紀。十二年者，天之大數。歲星、太歲皆十二年而一周天，故「十二年曰紀」。父子易人為世。《大禹謨》云：「賞延於世。」謂緣父及子也。○傳「天道」至「勸慕」○正義曰：天氣下降，地氣上騰，而有寒暑生焉。刑新國用輕典，刑亂國用重典，輕重隨俗而有寬猛異焉。天道有上下交接之義，故寒暑易節。政教有用俗改更之理，故寬猛相濟。天道有寒暑遞來，政教以寬猛相濟。民之風俗，善惡無常，或善變為惡，或惡變為善，不可以其既善，謂善必不變。民之俗善，須以善養之，令善遂不變。人之俗有不善，當以善法御之，使變而為善。若乃不善其善，則下民無所勸慕。民無所慕，則變為惡矣。殷民今雖已善，更當以善教之。欲以屈畢公之意。○傳「言公」至「師法」○正義曰：「小物」猶小事也，能勤小事，則大事必能勤矣，故舉能勤小事以為畢公之善。《釋詁》云：「亮，佐也。」《晉語》說文王之事雲，「詢於八虞，訪於辛、尹，重之以周、召、畢、榮」，則畢公於文王之世已為大臣，是「輔佐文、武、成、康四世為公卿」也。「正色」謂嚴其顏色，不惰慢，不阿諂。以此率下，下民無不敬仰師法之。○傳「公之」至「子孫」○正義曰：先王之功，無由可及。言公之善功多大先人之美，方欲委之以事，盛言之，重其功美矣。

wáng yuē: wū hū! fù shī, jīn yǔ zhī mìng gōng yǐ zhōu gōng zhī shì, wǎng zāi! jīn wǒ jìng mìng gōng yǐ zhōu gōng suǒ wèi zhī shì, wǎng wèi zhī zāi! yán fēi zhōu gōng suǒ wèi, bù gǎn wǎng gōng wǎng zhì. zhì, zhí lì fǎn. jīng bié shū tè, biǎo jué zhái lǐ, zhāng shàn dān è, shù zhī fēng shēng. yán dāng shí bié wán mín zhī shàn è, biǎo yì qí jū lǐ, míng qí wèi shàn, bìng qí wèi è, lì qí shàn fēng, yáng qí shàn shēng. bié yīn bǐ liè fǎn. dān yīn dīng dàn fǎn. fú lǜ xùn diǎn, shū jué jǐng jiāng, bǐ kè wèi mù. qí bù xún jiào dào zhī cháng, zé shū qí jǐng jū tián jiè, shǐ néng wèi wèi è zhī huò, mù wèi shàn zhī fú, suǒ yǐ jǔ quàn. bǐ, bì ěr fǎn. jǔ, cí rǔ fǎn, yòu cí lǚ fǎn. shēn huà jiāo qí, shèn gù fēng shǒu, yǐ kāng sì hǎi. jiāo qí suī jiù suǒ guī huà, dāng zhòng fēn míng zhī. yòu dāng jǐn shèn jiān gù fēng jiāng zhī shǒu bèi, yǐ ān sì hǎi. jīng qí ān, zé sì hǎi ān yǐ. shǒu, xú shǐ jiù fǎn. zhòng, zhí yòng fǎn. zhèng guì yǒu héng, cí shàng tǐ yào, bù wéi hǎo yì. zhèng yǐ rén yì wèi cháng, cí yǐ lǐ shí wèi yào, gù guì shàng zhī. ruò yì yú xiān wáng, jūn zǐ suǒ bù hǎo. hǎo, hū bào fǎn. shāng sú mǐ mǐ, lì kǒu wéi xián, yú fēng wèi tiǎn, gōng qí niàn zāi! zhòu yǐ mǐ mǐ lì kǒu wèi xián, fù wáng guó jiā. jīn yīn mín lì kǒu yú fēng wèi jué, gōng qí niàn jué zhī. fù, fāng fú fǎn.
王曰：「嗚呼！父師，今予祗命公以周公之事，往哉！今我敬命公以周公所為之事，往為之哉！言非周公所為，不敢枉公往治。○治，直吏反。旌別淑慝，表厥宅里，彰善癉惡，樹之風聲。言當識別頑民之善惡，表異其居里，明其為善，病其為惡，立其善風，揚其善聲。○別音彼列反。癉音丁但反。弗率訓典，殊厥井疆，俾克畏慕。其不循教道之常，則殊其井居田界，使能畏為惡之禍，慕為善之福，所以沮勸。○俾，必爾反。沮，辭汝反，又慈呂反。申畫郊圻，慎固封守，以康四海。郊圻雖舊所規畫，當重分明之。又當謹慎堅固封疆之守備，以安四海。京圻安，則四海安矣。○守，徐始救反。重，直用反。政貴有恆，辭尚體要，不惟好異。政以仁義為常，辭以理實為要，故貴尚之。若異於先王，君子所不好。○好，呼報反。商俗靡靡，利口惟賢，餘風未殄，公其念哉！紂以靡靡利口為賢，覆亡國家。今殷民利口餘風未絕，公其念絕之。○覆，芳服反。

shū wáng yuē zhì niàn zāi zhèng yì yuē: wáng gèng tàn ér hū bì gōng yuē: wū hū! fù shī, jīn rì wǒ jìng mìng gōng yǐ zhōu gōng suǒ wèi zhī shì, gōng qí wǎng wèi zhī zāi! gōng wǎng zhì bǐ, dāng shí bié shàn zhī yǔ è, biǎo yì qí shàn zhě suǒ jū zhī lǐ, zhāng míng qí wèi shàn, bìng qí wèi è. qí wèi shàn zhī rén, dāng lì qí shàn fēng, yáng qí shàn shēng. qí yǒu bù xún dào jiào zhī cháng zhě, zé shū qí jǐng tián jiāng jiè, shǐ zhī néng wèi wèi è zhī huò, mù wèi shàn zhī fú. gèng zhòng huà jiāo qí jìng jiè, jǐn shèn láo gù qí fēng jiāng shǒu bèi, yǐ ān bǐ sì hǎi zhī nèi. wèi zhèng guì zài yǒu cháng, yán cí shàng qí lǐ shí yào yuē, dāng bù wéi hǎo qí qí yì. shāng zhī jiù sú, mǐ mǐ rán hǎo xiāng suí shùn, lì kǒu biàn jié ā yú shùn zhǐ zhě wéi yǐ wèi xián. yú fēng zhì jīn wèi jué, gōng qí niàn jué zhī zāi! jiè bì gōng yǐ zhì yīn mín zhī fǎ. chuán yán dāng zhì shàn shēng zhèng yì yuē: jīng qí suǒ yǐ biǎo shí guì jiàn, gù chuán yǐ jīng wèi shí. shū, shàn yě. tè, è yě. yán dāng shí bié wán mín zhī shàn, è zhī qí shàn zhě, biǎo yì qí suǒ jū zhī lǐ, ruò jīn xiào zǐ shùn sūn yì fū jié fù, biǎo qí mén lǘ zhě yě. biǎo qí shàn zhě, zé è zhě zì jiàn. míng qí wèi shàn, dāng bāo shǎng zhī. bìng qí wèi è, dāng zuì fá zhī. qí yǒu shàn rén, lì qí shàn fēng, lìng yì lǐ shǐ fàng xiào zhī yáng qí shàn shēng, gào zhī shū yuǎn, shǐ wén zhī zhī. chuán qí bù zhì jǔ quàn zhèng yì yuē: mèng zǐ yún, fāng lǐ wèi jǐng, jǐng jiǔ bǎi mǔ, shǐ mín sǐ xǐ wú chū xiāng, xiāng tián tóng jǐng, chū rù xiàng yǒu, shǒu wàng xiāng zhù, jí bìng xiāng fú chí, zé bǎi xìng qīn mù. rán zé xiān wáng zhì zhī wèi jǐng tián yě, yù shǐ mín xiāng qīn ài, shēng xiàng zuǒ zhù, sǐ xiāng bìn zàng. bù xún dào jiào zhī cháng zhě, qí rén bù kě qīn jìn, yǔ shàn mín zá jū, huò rǎn shàn wèi è, gù shū qí jǐng tián jū jiè, lìng mín bù yǔ lái wǎng. yóu jīn xià mín yǒu dà zuì guò bù kěn fú zhě, zé bìn chū zú dǎng zhī wài, jí xiōng bù yǔ jiāo tōng, cǐ zhī yì yě. yì jì shū qí jǐng tián, bì dāng sī zì gǎi huǐ, shǐ qí néng wèi wèi è zhī huò, mù wèi shàn zhī fú, suǒ yǐ jǔ zhǐ wèi è zhě, quàn miǎn wèi shàn zhě. chuán jiāo qí zhì ān yǐ zhèng yì yuē: jiāo qí wèi yì zhī jìng jiè. jìng jiè suī jiù yǒu guī huà, ér nián shì jiǔ yuǎn, huò xiāng qīn duó, dāng zhòng fēn míng huà zhī, yǐ fáng hòu xiāng qīn fàn. suī jǔ yì zhī jiāo jìng wèi yán, qí mín tián jiāng pàn yì lìng gèng zhòng huà zhī, bù rán hé yǐ dé shū qí jǐng jiāng yě? wáng chéng zhī lì, sì jiāo yǐ wèi jīng shī píng zhàng, yù bèi bù yú, yòu dāng jǐn shèn láo gù fēng jiāng zhī shǒu bèi, yǐ ān sì hǎi zhī nèi. cǐ shì wáng zhī jìn jiāo, láo shè shǒu bèi, wéi kě yǐ ān jīng shī ěr. ér yún ān sì hǎi zhě, jīng shī ān, zé sì hǎi ān yǐ. chuán zhòu yǐ zhì jué zhī zhèng yì yuē: hán xuān zi chēng, zhòu shǐ shī yán zuò mǐ mǐ zhī lè. mǐ mǐ zhě, xiāng suí shùn zhī yì. zhòu zhī wèi rén, jù jiàn shì fēi, è wén qí duǎn, wéi yǐ mǐ mǐ xiāng suí shùn lì kǒu jié gěi néng suí cóng shàng yì zhě yǐ zhī wèi xián. shāng rén xiào zhī, suì chéng fēng sú, yóu cǐ suǒ yǐ fù wáng guó jiā. yīn mín lì kǒu yú fēng, zhì jīn bù jué, gōng qí niàn jué zhī. yù lìng qí biàn è sú yě.
[疏]「王曰」至「念哉」○正義曰：王更嘆而呼畢公曰：「嗚呼！父師，今日我敬命公以周公所為之事，公其往為之哉！公往至彼，當識別善之與惡，表異其善者所居之里，彰明其為善，病其為惡。其為善之人，當立其善風，揚其善聲。其有不循道教之常者，則殊其井田疆界，使之能畏為惡之禍，慕為善之福。更重畫郊圻境界，謹慎牢固其封疆守備，以安彼四海之內。為政貴在有常，言辭尚其禮實要約，當不惟好其奇異。商之舊俗，靡靡然好相隨順，利口辯捷、阿諛順旨者惟以為賢。餘風至今未絕，公其念絕之哉！」戒畢公以治殷民之法。○傳「言當」至「善聲」○正義曰：旌旗所以表識貴賤，故傳以「旌」為識。「淑」，善也。「慝」，惡也。言當識別頑民之善，惡知其善者，表異其所居之里，若今孝子、順孫、義夫、節婦，表其門閭者也。表其善者，則惡者自見。明其為善，當褒賞之。病其為惡，當罪罰之。其有善人，立其善風，令邑里使放效之；揚其善聲，告之疏遠，使聞知之。○傳「其不」至「沮勸」○正義曰：《孟子》雲，「方里為井，井九百畝」，使民「死徙無出鄉，鄉田同井，出入相友，守望相助，疾病相扶持，則百姓親睦」。然則先王制之為井田也，欲使民相親愛，生相佐助，死相殯葬。不循道教之常者，其人不可親近，與善民雜居，或染善為惡，故殊其井田居界，令民不與來往。猶今下民有大罪過不肯服者，則擯出族黨之外，吉凶不與交通，此之義也。亦既殊其井田，必當思自改悔，使其能畏為惡之禍，慕為善之福，所以沮止為惡者，勸勉為善者。○傳「郊圻」至「安矣」○正義曰：「郊圻」謂邑之境界。境界雖舊有規畫，而年世久遠，或相侵奪，當重分明畫之，以防後相侵犯。雖舉邑之郊境為言，其民田疆畔亦令更重畫之，不然何以得「殊其井疆」也？王城之立，四郊以為京師屏障，預備不虞，又當謹慎牢固封疆之守備，以安四海之內。此是王之近郊，牢設守備，惟可以安京師耳。而雲「安四海」者，京師安，則四海安矣。○傳「紂以」至「絕之」○正義曰：韓宣子稱，紂使師延作靡靡之樂。「靡靡」者，相隨順之意。紂之為人，拒諫飾非，惡聞其短，惟以靡靡相隨順、利口捷給、能隨從上意者以之為賢。商人效之，遂成風俗，由此所以覆亡國家。殷民利口餘風，至今不絕，公其念絕之。欲令其變惡俗也。

wǒ wén yuē: shì lù zhī jiā, xiān kè yóu lǐ, yǐ dàng líng dé, shí bèi tiān dào. tè yán wǒ wén zì gǔ yǒu zhī, shì yǒu lù wèi ér wú lǐ jiào, shǎo bù yǐ fàng dàng líng miǎo yǒu dé zhě, rú cǐ shí luàn tiān dào. xiān, xī qiǎn fǎn. bèi, bù nèi fǎn. bì huà shē lì, wàn shì tóng liú. yán bì sú xiāng huà, chē fú shē lì, suī xiāng qù wàn shì, ruò tóng yī liú. bì, bù mèi fǎn. zī yīn shù shì, xí chǒng wéi jiù, hù chǐ miè yì, fú měi yú rén. cǐ yīn zhòng shì, jū chǒng rì jiǔ, hù shì shē chǐ, yǐ miè dé yì. fú shì guò zhì, měi yú qí mín. yán tiě shàng. hù yīn hù. jiāo yín jīn kuǎ, jiāng yóu è zhōng. suī shōu fàng xīn, xián zhī wéi jiān. yán yīn zhòng shì jiāo zì guò zhì, jīn qí suǒ néng, yǐ zì kuǎ dà, rú cǐ bù biàn, jiāng yòng è zì zhōng. suī jīn shùn cóng zhōu zhì, xīn wèi yàn fú, yǐ lǐ xián yù, qí xīn wéi nán. kuǎ yīn kǔ guā fǎn. yā, yú yè fǎn, yòu yú jiǎ fǎn, yòu yú yàn fǎn. zī fù néng xùn, wéi yǐ yǒng nián. wéi dé wéi yì, shí nǎi dà xùn. bù yóu gǔ xùn, yú hé qí xùn? yǐ fù zī ér néng shùn yì, zé wéi kě yǐ zhǎng nián mìng yǐ. wéi yǒu dé yì, shì nǎi dà shùn. ruò bù yòng gǔ xùn diǎn jí, yú hé qí néng shùn hū?
我聞曰：『世祿之家，鮮克由禮，以盪陵德，實悖天道。特言我聞自古有之，世有祿位而無禮教，少不以放蕩陵邈有德者，如此實亂天道。○鮮，息淺反。悖，布內反。敝化奢麗，萬世同流。』言敝俗相化，車服奢麗，雖相去萬世，若同一流。○敝，步寐反。茲殷庶士，席寵惟舊，怙侈滅義，服美於人。此殷眾士，居寵日久，怙恃奢侈，以滅德義。服飾過制，美於其民。言僣上。○怙音戶。驕淫矜侉，將由惡終。雖收放心，閒之惟艱。言殷眾士驕恣過制，矜其所能，以自侉大，如此不變，將用惡自終。雖今順從周制，心未厭服，以禮閒御，其心惟難。○侉音苦瓜反。壓，於葉反，又於甲反，又於艷反。資富能訓，惟以永年。惟德惟義，時乃大訓。不由古訓，於何其訓？」以富資而能順義，則惟可以長年命矣。惟有德義，是乃大順。若不用古訓典籍，於何其能順乎？

wáng yuē: wū hū! fù shī, bāng zhī ān wēi, wéi zī yīn shì, bù gāng bù róu, jué dé yǔn xiū. yán bāng guó suǒ yǐ ān wēi, wéi zài hé cǐ yīn shì ér yǐ. zhì zhī bù gāng bù róu, kuān měng xiāng jì, zé qí dé zhèng xìn xiū lì. wéi zhōu gōng kè shèn jué shǐ, wéi jūn chén kè hé jué zhōng, wéi gōng kè chéng jué zhōng. zhōu gōng qiān yīn wán mín yǐ xiāo luàn jiē, néng shèn qí shǐ. jūn chén hóng zhōu gōng zhī xùn, néng hé qí zhōng. bì gōng chǎn èr gōng zhī liè, néng chéng qí zhōng. sān hòu xié xīn, tóng dǐ yú dào, dào qià zhèng zhì, zé rùn shēng mín. sān jūn hé xīn wèi yī, zhōng shǐ xiāng chéng, tóng zhì yú dào. dào zhì pǔ qià, zhèng huà zhì lǐ, qí dé zé huì shī, nǎi jìn rùn shēng mín. yán sān jūn zhī gōng, bù kě bù shàng. zhì, zhí lì fǎn. shī, shǐ gǔ fǎn. jìn, zi zhèn fǎn. sì yí zuǒ rèn, wǎng bù xián lài, yǔ xiǎo zi yǒng yīng duō fú. yán dōng yí xī róng nán mán běi dí bèi fà zuǒ rèn zhī rén, wú bù jiē shì lài sān jūn zhī dé, wǒ xiǎo zi yì zhǎng shòu qí duō fú. rèn, ér shén fǎn, yòu ér zhèn fǎn. gōng qí wéi shí chéng zhōu, jiàn wú qióng zhī jī, yì yǒu wú qióng zhī wén. gōng qí wéi yǐ shì chéng zhōu zhī zhì, wèi zhōu jiā lì wú qióng zhī jī yè, yú gōng yì yǒu wú qióng zhī míng, yǐ wén yú hòu shì. wèi, yú wěi fǎn. zi sūn xùn qí chéng shì, wéi yì. yán hòu shì zǐ sūn shùn gōng zhī chéng fǎ, wéi yǐ zhì. wū hū! wǎng yuē fú kè, wéi jì jué xīn. rén zhī wèi zhèng, wú yuē bù néng, wéi zài jǐn qí xīn ér yǐ. wǎng yuē mín guǎ, wéi shèn jué shì. wú yuē rén shǎo bù zú zhì yě, wéi zài shèn qí zhèng shì, wú gǎn qīng zhī. shǎo, shī zhào fǎn. qīn ruò xiān wáng chéng liè, yǐ xiū yú qián zhèng. jìng shùn wén wǔ chéng yè, yǐ měi yú qián rén zhī zhèng. suǒ yǐ miǎn bì gōng.
王曰：「嗚呼！父師，邦之安危，惟茲殷士，不剛不柔，厥德允修。言邦國所以安危，惟在和此殷士而已。治之不剛不柔，寬猛相濟，則其德政信修立。惟周公克慎厥始，惟君陳克和厥中，惟公克成厥終。周公遷殷頑民以消亂階，能慎其始。君陳弘周公之訓，能和其中。畢公闡二公之烈，能成其終。三後協心，同底於道，道洽政治，澤潤生民。三君合心為一，終始相成，同致於道。道至普洽，政化治理，其德澤惠施，乃浸潤生民。言三君之功，不可不尚。○治，直吏反。施，始鼓反。浸，子鴆反。四夷左衽，罔不咸賴，予小子永膺多福。言東夷、西戎、南蠻、北狄被髮左衽之人，無不皆恃賴三君之德，我小子亦長受其多福。○衽，而甚反，又而鴆反。公其惟時成周，建無窮之基，亦有無窮之聞。公其惟以是成周之治，為周家立無窮之基業，於公亦有無窮之名，以聞於後世。○為，於偽反。子孫訓其成式，惟乂。言後世子孫順公之成法，惟以治。嗚呼！罔曰弗克，惟既厥心。人之為政，無曰不能，惟在盡其心而已。罔曰民寡，惟慎厥事。無曰人少不足治也，惟在慎其政事，無敢輕之。○少，詩照反。欽若先王成烈，以休於前政。」敬順文武成業，以美於前人之政。所以勉畢公。

shū wǒ wén zhì qí xùn zhèng yì yuē: wǒ wén gǔ rén yán yuē: shì yǒu lù wèi zhī jiā, shì fù jiāo zì, shǎo néng yòng lǐ, yǐ fàng dàng zhī xīn líng miǎo yǒu dé zhī shì, rú cǐ zhě shí bèi luàn tiān dào. bì sú xiāng huà, shē chǐ huá lì, suī xiāng qù wàn shì, ér gòng tóng yī liú. cǐ yīn zhī zhòng shì, jiē shì fù guì zhī jiā, jū chù chǒng shì, wéi yǐ jiǔ yǐ. hù shì shē chǐ, yǐ miè dé yì. shēn bēi ér tiě shàng, shì qí fú, měi yú qí rén. jiāo zì guò zhì, jīn néng zì kuǎ, xíng rú cǐ bù biàn, jiāng yòng è zì zhōng. lìng yǐ fǎ yuē zhī, suī shōu liǎn qí fàng yì zhī xīn, héng fáng xián zhī, wéi dà jiān nán. zī cái fù zú, néng shùn dào yì, zé wéi kě yǐ zhǎng nián mìng yǐ. wéi néng yòng dé, wéi néng xíng yì, shì nǎi wèi dà shùn dé yě. ruò bù yòng gǔ zhī xùn diǎn, zé yú hé qí néng shùn hū? yù lìng bì gōng yǐ gǔ zhī xùn diǎn jiào yīn mín yě. chuán tè yán zhì tiān dào zhèng yì yuē: fán yǐ shàn yán jiào huà, wú fēi gǔ zhī xùn diǎn, yú cǐ tè yán wǒ wén zhě, yán cǐ shì zì gǔ yǒu zhī, suǒ yǐ yóu xū yán jìn gù yě. shì yǒu lù wèi, cái duō shì zhòng, zòng zì qí xīn ér wú lǐ jiào, rú cǐ zhī rén, shǎo néng bù yǐ fàng dàng zhī xīn líng miǎo yǒu dé zhě. tiān dào yǐ shàng lín xià, yǐ shàn lǜ è, jīn nǎi yǐ xià màn shàng, yǐ è líng shàn, rú cǐ zhě shí luàn tiān dào yě. chuán cǐ yīn zhì tiě shàng zhèng yì yuē: xí zhě rén zhī suǒ chù, gù wèi jū zhī yì. jiù, jiǔ yě. yīn shì duō shì shì guì zhī jiā, gù wèi jū chǒng rì jiǔ. hù shì jǐ zhī shē chǐ, zì wèi shē chǐ wèi xián, dé yì fèi ér bù xíng, gù wèi yǐ miè dé yì. yòu yǐ rén qīng wèi bēi, měi fú shèng shì, shì fú shì guò zhì dù. měi yú qí rén, yán tiě shàng fú, fú shèng rén yě. chuán yán yīn zhì wéi nán zhèng yì yuē: yín xùn guò yě, gù wèi guò zhì. qiáng liáng zhě bù dé qí sǐ, hǎo shèng zhě bì yù qí dí, gù jīn kuǎ bù biàn, jiāng yòng è zì zhōng. yán suī shōu fàng xīn, zé yǐ shōu zhī yǐ. suī lìng shùn cóng zhōu zhì, sī wēi zì zhǐ, gù yuàn yóu zài, xīn wèi yā fú, gù yǐ lǐ xián yù qí xīn, wéi nán yě. xián wèi fáng xián yù zhǐ yě. chuán jìng shùn zhì bì gōng zhèng yì yuē: měi yú qián rén zhī zhèng, wèi guāng qián rén zhī zhèng. suǒ yǐ miǎn lì bì gōng.
[疏]「我聞」至「其訓」○正義曰：我聞古人言曰：「世有祿位之家，恃富驕恣，少能用禮，以放蕩之心陵邈有德之士，如此者實悖亂天道。敝俗相化，奢侈華麗，雖相去萬世，而共同一流。」此殷之眾士，皆是富貴之家，居處寵勢，惟已久矣。怙恃奢侈，以滅德義。身卑而僣上，飾其服，美於其人。驕恣過制，矜能自侉，行如此不變，將用惡自終。令以法約之，雖收斂其放佚之心，恆防閒之，惟大艱難。資財富足，能順道義，則惟可以長年命矣。惟能用德，惟能行義，是乃為大順德也。若不用古之訓典，則於何其能順乎？欲令畢公以古之訓典教殷民也。○傳「特言」至「天道」○正義曰：凡以善言教化，無非古之訓典，於此特言「我聞」者，言此事自古有之，所以尢須嚴禁故也。世有祿位，財多勢重，縱恣其心而無禮教，如此之人，少能不以放蕩之心陵邈有德者。天道以上臨下，以善率惡，今乃以下慢上，以惡陵善，如此者實亂天道也。○傳「此殷」至「僣上」○正義曰：「席」者人之所處，故為居之義。「舊」，久也。殷士多是世貴之家，故為「居寵日久」。怙恃己之奢侈，自謂奢侈為賢，德義廢而不行，故為「以滅德義」。又以人輕位卑，美服盛飾，是「服飾過制度」。「美於其人」，言僣上服，服勝人也。○傳「言殷」至「惟難」○正義曰：「淫」訓過也，故為「過制」。強梁者不得其死，好勝者必遇其敵，故矜侉「不變，將用惡自終」。言「雖收放心」，則已收之矣。雖令順從周制，思威自止，故怨猶在，心未壓服，故「以禮閒御其心，惟難」也。「閒」謂防閒御止也。○傳「敬順」至「畢公」○正義曰：「美於前人之政」，謂光前人之政。所以勉勵畢公。