tài shǐ gōng yuē: gǔ zhě rén chén gōng yǒu wǔ pǐn, yǐ dé lì zōng miào dìng shè jì yuē xūn, yǐ yán yuē láo, yòng lì yuē gōng, míng qí děng yuē fá, jī rì yuē yuè. fēng jué zhī shì yuē: shǐ hé rú dài, tài shān ruò lì. guó yǐ yǒng níng, yuán jí miáo yì. shǐ wèi cháng bù yù gù qí gēn běn, ér zhī yè shāo líng yí shuāi wēi yě.
太史公曰:古者人臣功有五品,以德立宗廟定社稷曰勛,以言曰勞,用力曰功,明其等曰伐,積日曰閱。封爵之誓曰:「使河如帶,泰山若厲。國以永寧,爰及苗裔。」始未嘗不欲固其根本,而枝葉稍陵夷衰微也。
yú dú gāo zǔ hóu gōng chén, chá qí shǒu fēng, suǒ yǐ shī zhī zhě, yuē: yì zāi xīn wén! shū yuē xié hé wàn guó, qiān yú xià shāng, huò shù qiān suì. gài zhōu fēng bā bǎi, yōu lì zhī hòu, jiàn yú chūn qiū. shàng shū yǒu táng yú zhī hóu bó, lì sān dài qiān yǒu yú zài, zì quán yǐ fān wèi tiān zǐ, qǐ fēi dǔ yú rén yì, fèng shàng fǎ zāi? hàn xìng, gōng chén shòu fēng zhě bǎi yǒu yú rén. tiān xià chū dìng, gù dài chéng míng dōu sàn wáng, hù kǒu kě dé ér shù zhě shí èr sān, shì yǐ dà hóu bù guò wàn jiā, xiǎo zhě wǔ liù bǎi hù. hòu shù shì, mín xián guī xiāng lǐ, hù yì xī, xiāo cáo jiàng guàn zhī shǔ huò zhì sì wàn, xiǎo hòu zì bèi, fù hòu rú zhī. zi sūn jiāo yì, wàng qí xiān, yín bì. zhì tài chū bǎi nián zhī jiān, jiàn hóu wǔ, yú jiē zuò fǎ yǔn mìng wáng guó, hào yǐ. wǎng yì shǎo mì yān, rán jiē shēn wú jīng jīng yú dāng shì zhī jìn yún.
余讀高祖侯功臣,察其首封,所以失之者,曰:異哉新聞!書曰「協和萬國」,遷於夏商,或數千歲。蓋周封八百,幽厲之後,見於春秋。尚書有唐虞之侯伯,歷三代千有餘載,自全以蕃衛天子,豈非篤於仁義,奉上法哉?漢興,功臣受封者百有餘人。天下初定,故大城名都散亡,戶口可得而數者十二三,是以大侯不過萬家,小者五六百戶。後數世,民咸歸鄉里,戶益息,蕭、曹、絳、灌之屬或至四萬,小侯自倍,富厚如之。子孫驕溢,忘其先,淫嬖。至太初百年之間,見侯五,餘皆坐法隕命亡國,秏矣。罔亦少密焉,然皆身無兢兢於當世之禁雲。
jū jīn zhī shì, zhì gǔ zhī dào, suǒ yǐ zì jìng yě, wèi bì jǐn tóng. dì wáng zhě gè shū lǐ ér yì wù, yào yǐ chéng gōng wèi tǒng jì, qǐ kě gǔn hū? guān suǒ yǐ dé zūn chǒng jí suǒ yǐ fèi rǔ, yì dāng shì dé shī zhī lín yě, hé bì jiù wén? yú shì jǐn qí zhōng shǐ, biǎo qí wén, pō yǒu suǒ bù jǐn běn mò zhe qí míng, yí zhě què zhī. hòu yǒu jūn zǐ, yù tuī ér liè zhī, dé yǐ lǎn yān.
居今之世,志古之道,所以自鏡也,未必盡同。帝王者各殊禮而異務,要以成功為統紀,豈可緄乎?觀所以得尊寵及所以廢辱,亦當世得失之林也,何必舊聞?於是謹其終始,表其文,頗有所不盡本末;著其明,疑者闕之。後有君子,欲推而列之,得以覽焉。
biǎo lüè
(表略)
shèng xián yǐng xiǎng, fēng yún qián qì. gāo zǔ yīng lù, gōng chén mìng shì. qǐ pèi rù qín, píng móu zhàng jì. jì xūn shū jué, hé méng shān shì. xiāo cáo qīng zhòng, jiàng guàn quán shì. xián jiù fēng guó, huò méng zuì lì. rén xián zhě sì, hūn nüè zhě tì. yǒng jiān qián xiū, liáng cán gù dì.
聖賢影響,風雲潛契。高祖應籙,功臣命世。起沛入秦,憑謀仗計。紀勛書爵,河盟山誓。蕭曹輕重,絳灌權勢。咸就封國,或萌罪戾。仁賢者祀,昏虐者替。永監前修,良慚固蒂。