jì bù zhě, chǔ rén yě. wèi qì rèn xiá, yǒu míng yú chǔ. xiàng jí shǐ jiāng bīng, shù jiǒng hàn wáng. jí xiàng yǔ miè, gāo zǔ gòu qiú bù qiān jīn, gǎn yǒu shě nì, zuì jí sān zú. jì bù nì pú yáng zhōu shì. zhōu shì yuē: hàn gòu jiāng jūn jí, jī qiě zhì chén jiā, jiāng jūn néng tīng chén, chén gǎn xiàn jì jí bù néng, yuán xiān zì jǐng. jì bù xǔ zhī. nǎi kūn qián jì bù, yī hè yī, zhì guǎng liǔ chē zhōng, bìng yǔ qí jiā tóng shù shí rén, zhī lǔ zhū jiā suǒ mài zhī. zhū jiā xīn zhī shì jì bù, nǎi mǎi ér zhì zhī tián. jiè qí zǐ yuē: tián shì tīng cǐ nú, bì yǔ tóng shí. zhū jiā nǎi chéng yáo chē zhī luò yáng, jiàn rǔ yīn hóu téng gōng. téng gōng liú zhū jiā yǐn shù rì. yīn wèi téng gōng yuē: jì bù hé dà zuì, ér shàng qiú zhī jí yě? téng gōng yuē: bù shù wèi xiàng yǔ jiǒng shàng, shàng yuàn zhī, gù bì yù de zhī. zhū jiā yuē: jūn shì jì bù hé rú rén yě? yuē: xián zhě yě. zhū jiā yuē: chén gè wèi qí zhǔ yòng, jì bù wèi xiàng jí yòng, zhí ěr. xiàng shì chén kě jǐn zhū xié? jīn shàng shǐ dé tiān xià, dú yǐ jǐ zhī sī yuàn qiú yī rén, hé shì tiān xià zhī bù guǎng yě! qiě yǐ jì bù zhī xián ér hàn qiú zhī jí rú cǐ, cǐ bù běi zǒu hú jí nán zǒu yuè ěr. fū jì zhuàng shì yǐ zī dí guó, cǐ wǔ zǐ xū suǒ yǐ biān jīng píng wáng zhī mù yě. jūn hé bù cóng róng wèi shàng yán xié? rǔ yīn hóu téng gōng xīn zhī zhū jiā dà xiá, yì jì bù nì qí suǒ, nǎi xǔ yuē: nuò. dài jiān, guǒ yán rú zhū jiā zhǐ. shàng nǎi shè jì bù. dāng shì shí, zhū gōng jiē duō jì bù néng cuī gāng wèi róu, zhū jiā yì yǐ cǐ míng wén dāng shì. jì bù zhào jiàn, xiè, shàng bài wèi láng zhōng.
季布者,楚人也。為氣任俠,有名於楚。項籍使將兵,數窘漢王。及項羽滅,高祖購求布千金,敢有舍匿,罪及三族。季布匿濮陽周氏。周氏曰:「漢購將軍急,跡且至臣家,將軍能聽臣,臣敢獻計;即不能,原先自剄。」季布許之。乃髡鉗季布,衣褐衣,置廣柳車中,並與其家僮數十人,之魯硃家所賣之。硃家心知是季布,乃買而置之田。誡其子曰:「田事聽此奴,必與同食。」硃家乃乘軺車之洛陽,見汝陰侯滕公。滕公留硃家飲數日。因謂滕公曰:「季布何大罪,而上求之急也?」滕公曰:「布數為項羽窘上,上怨之,故必欲得之。」硃家曰:「君視季布何如人也?」曰:「賢者也。」硃家曰:「臣各為其主用,季布為項籍用,職耳。項氏臣可盡誅邪?今上始得天下,獨以己之私怨求一人,何示天下之不廣也!且以季布之賢而漢求之急如此,此不北走胡即南走越耳。夫忌壯士以資敵國,此伍子胥所以鞭荊平王之墓也。君何不從容為上言邪?」汝陰侯滕公心知硃家大俠,意季布匿其所,乃許曰:「諾。」待間,果言如硃家指。上乃赦季布。當是時,諸公皆多季布能摧剛為柔,硃家亦以此名聞當世。季布召見,謝,上拜為郎中。
xiào huì shí, wèi zhōng láng jiāng. dān yú cháng wèi shū mān lǚ hòu, bù xùn, lǚ hòu dà nù, zhào zhū jiāng yì zhī. shàng jiāng jūn fán kuài yuē: chén yuán dé shí wàn zhòng, héng xíng xiōng nú zhōng. zhū jiāng jiē ā lǚ hòu yì, yuē rán. jì bù yuē: fán kuài kě zhǎn yě! fū gāo dì jiāng bīng sì shí yú wàn zhòng, kùn yú píng chéng, jīn kuài nài hé yǐ shí wàn zhòng héng xíng xiōng nú zhōng, miàn qī! qiě qín yǐ shì yú hú, chén shèng děng qǐ. yú jīn chuàng yí wèi chōu, kuài yòu miàn yú, yù yáo dòng tiān xià. shì shí diàn shàng jiē kǒng, tài hòu bà cháo, suì bù fù yì jī xiōng nú shì.
孝惠時,為中郎將。單于嘗為書嫚呂后,不遜,呂后大怒,召諸將議之。上將軍樊噲曰:「臣原得十萬眾,橫行匈奴中。」諸將皆阿呂后意,曰「然」。季布曰:「樊噲可斬也!夫高帝將兵四十餘萬眾,困於平城,今噲柰何以十萬眾橫行匈奴中,面欺!且秦以事於胡,陳勝等起。於今創痍未瘳,噲又面諛,欲搖動天下。」是時殿上皆恐,太后罷朝,遂不複議擊匈奴事。
jì bù wèi hé dōng shǒu, xiào wén shí, rén yǒu yán qí xián zhě, xiào wén zhào, yù yǐ wèi yù shǐ dài fū. fù yǒu yán qí yǒng, shǐ jiǔ nán jìn. zhì, liú dǐ yī yuè, jiàn bà. jì bù yīn jìn yuē: chén wú gōng qiè chǒng, dài zuì hé dōng. bì xià wú gù zhào chén, cǐ rén bì yǒu yǐ chén qī bì xià zhě jīn chén zhì, wú suǒ shòu shì, bà qù, cǐ rén bì yǒu yǐ huǐ chén zhě. fū bì xià yǐ yī rén zhī yù ér zhào chén, yī rén zhī huǐ ér qù chén, chén kǒng tiān xià yǒu shí wén zhī yǒu yǐ kuī bì xià yě. shàng mò rán cán, liáng jiǔ yuē: hé dōng wú gǔ gōng jùn, gù tè zhào jūn ěr. bù cí zhī guān.
季布為河東守,孝文時,人有言其賢者,孝文召,欲以為御史大夫。復有言其勇,使酒難近。至,留邸一月,見罷。季布因進曰:「臣無功竊寵,待罪河東。陛下無故召臣,此人必有以臣欺陛下者;今臣至,無所受事,罷去,此人必有以毀臣者。夫陛下以一人之譽而召臣,一人之毀而去臣,臣恐天下有識聞之有以闚陛下也。」上默然慚,良久曰:「河東吾股肱郡,故特召君耳。」布辭之官。
chǔ rén cáo qiū shēng, biàn shì, shù zhāo quán gù jīn qián. shì guì rén zhào tóng děng, yǔ dòu zhǎng jūn shàn. jì bù wén zhī, jì shū jiàn dòu zhǎng jūn yuē: wú wén cáo qiū shēng fēi zhǎng zhě, wù yǔ tōng. jí cáo qiū shēng guī, yù de shū qǐng jì bù. dòu zhǎng jūn yuē: jì jiāng jūn bù shuō zú xià, zú xià wú wǎng. gù qǐng shū, suì xíng. shǐ rén xiān fā shū, jì bù guǒ dà nù, dài cáo qiū. cáo qiū zhì, jí yī jì bù yuē: chǔ rén yàn yuē dé huáng jīn bǎi, bù rú dé jì bù yī nuò, zú xià hé yǐ dé cǐ shēng yú liáng chǔ jiān zāi? qiě pū chǔ rén, zú xià yì chǔ rén yě. pū yóu yáng zú xià zhī míng yú tiān xià, gù bù zhòng xié? hé zú xià jù pū zhī shēn yě! jì bù nǎi dà shuō, yǐn rù, liú shù yuè, wèi shàng kè, hòu sòng zhī. jì bù míng suǒ yǐ yì wén zhě, cáo qiū yáng zhī yě.
楚人曹丘生,辯士,數招權顧金錢。事貴人趙同等,與竇長君善。季布聞之,寄書諫竇長君曰:「吾聞曹丘生非長者,勿與通。」及曹丘生歸,欲得書請季布。竇長君曰:「季將軍不說足下,足下無往。」固請書,遂行。使人先發書,季布果大怒,待曹丘。曹丘至,即揖季布曰:「楚人諺曰『得黃金百,不如得季布一諾』,足下何以得此聲於梁楚間哉?且仆楚人,足下亦楚人也。仆游揚足下之名於天下,顧不重邪?何足下距仆之深也!」季布乃大說,引入,留數月,為上客,厚送之。季布名所以益聞者,曹丘揚之也。
jì bù dì jì xīn, qì gài guān zhōng, yù rén gōng jǐn, wèi rèn xiá, fāng shù qiān lǐ, shì jiē zhēng wèi zhī sǐ. cháng shā rén, wáng zhī wú, cóng yuán sī nì. zhǎng shì yuán sī, dì chù guàn fū jí fú zhī shǔ. cháng wèi zhōng sī mǎ, zhōng wèi zhì dōu bù gǎn bù jiā lǐ. shào nián duō shí shí qiè jí qí míng yǐ xíng. dāng shì shí, jì xīn yǐ yǒng, bù yǐ nuò, zhe wén guān zhōng.
季布弟季心,氣蓋關中,遇人恭謹,為任俠,方數千里,士皆爭為之死。嘗殺人,亡之吳,從袁絲匿。長事袁絲,弟畜灌夫、籍福之屬。嘗為中司馬,中尉郅都不敢不加禮。少年多時時竊籍其名以行。當是時,季心以勇,布以諾,著聞關中。
jì bù mǔ dì dīng gōng, wèi chǔ jiāng. dīng gōng wèi xiàng yǔ zhú jiǒng gāo zǔ péng chéng xī, duǎn bīng jiē, gāo zǔ jí, gù dīng gōng yuē: liǎng xián qǐ xiāng è zāi! yú shì dīng gōng yǐn bīng ér hái, hàn wáng suì jiě qù. jí xiàng wáng miè, dīng gōng yè jiàn gāo zǔ. gāo zǔ yǐ dīng gōng xùn jūn zhōng, yuē: dīng gōng wèi xiàng wáng chén bù zhōng, shǐ xiàng wáng shī tiān xià zhě, nǎi dīng gōng yě. suì zhǎn dīng gōng, yuē: shǐ hòu shì wèi rén chén zhě wú xiào dīng gōng!
季布母弟丁公,為楚將。丁公為項羽逐窘高祖彭城西,短兵接,高祖急,顧丁公曰:「兩賢豈相戹哉!」於是丁公引兵而還,漢王遂解去。及項王滅,丁公謁見高祖。高祖以丁公徇軍中,曰:「丁公為項王臣不忠,使項王失天下者,乃丁公也。」遂斬丁公,曰:「使後世為人臣者無效丁公!」
luán bù zhě, liáng rén yě. shǐ liáng wáng péng yuè wèi jiā rén shí, cháng yǔ bù yóu. qióng kùn, lìn yōng yú qí, wèi jiǔ rén bǎo. shù suì, péng yuè qù zhī jù yě zhōng wèi dào, ér bù wèi rén suǒ lüè mài, wèi nú yú yàn. wèi qí jiā zhǔ bào chóu, yàn jiāng zāng tú jǔ yǐ wèi dū wèi. zāng tú hòu wèi yàn wáng, yǐ bù wèi jiāng. jí zāng tú fǎn, hàn jī yàn, lǔ bù. liáng wáng péng yuè wén zhī, nǎi yán shàng, qǐng shú bù yǐ wèi liáng dài fū.
欒布者,梁人也。始梁王彭越為家人時,嘗與布游。窮困,賃傭於齊,為酒人保。數歲,彭越去之巨野中為盜,而布為人所略賣,為奴於燕。為其家主報仇,燕將臧荼舉以為都尉。臧荼後為燕王,以布為將。及臧荼反,漢擊燕,虜布。梁王彭越聞之,乃言上,請贖布以為梁大夫。
shǐ yú qí, wèi hái, hàn zhào péng yuè, zé yǐ móu fǎn, yí sān zú. yǐ ér xiāo péng yuè tóu yú luò yáng xià, zhào yuē: yǒu gǎn shōu shì zhě, zhé bǔ zhī. bù cóng qí hái, zòu shì péng yuè tóu xià, cí ér kū zhī. lì bǔ bù yǐ wén. shàng zhào bù, mà yuē: ruò yǔ péng yuè fǎn xié? wú jìn rén wù shōu, ruò dú cí ér kū zhī, yǔ yuè fǎn míng yǐ. qù hēng zhī. fāng tí qù tāng, bù gù yuē: yuán yī yán ér sǐ. shàng yuē: hé yán? bù yuē: fāng shàng zhī kùn yú péng chéng, bài xíng yáng chéng gāo jiān, xiàng wáng suǒ yǐ bù néng xī, tú yǐ péng wáng jū liáng dì, yǔ hàn hé cóng kǔ chǔ yě. dāng shì zhī shí, péng wáng yī gù, yǔ chǔ zé hàn pò, yǔ hàn ér chǔ pò. qiě gāi xià zhī huì, wēi péng wáng, xiàng shì bù wáng. tiān xià yǐ dìng, péng wáng pōu fú shòu fēng, yì yù chuán zhī wàn shì. jīn bì xià yī zhēng bīng yú liáng, péng wáng bìng bù xíng, ér bì xià yí yǐ wèi fǎn, fǎn xíng wèi jiàn, yǐ kē xiǎo àn zhū miè zhī, chén kǒng gōng chén rén rén zì wēi yě. jīn péng wáng yǐ sǐ, chén shēng bù rú sǐ, qǐng jiù hēng. yú shì shàng nǎi shì bù zuì, bài wèi dū wèi.
使於齊,未還,漢召彭越,責以謀反,夷三族。已而梟彭越頭於雒陽下,詔曰:「有敢收視者,輒捕之。」布從齊還,奏事彭越頭下,祠而哭之。吏捕布以聞。上召布,罵曰:「若與彭越反邪?吾禁人勿收,若獨祠而哭之,與越反明矣。趣亨之。」方提趣湯,布顧曰:「原一言而死。」上曰:「何言?」布曰:「方上之困於彭城,敗滎陽、成皋間,項王所以不能西,徒以彭王居梁地,與漢合從苦楚也。當是之時,彭王一顧,與楚則漢破,與漢而楚破。且垓下之會,微彭王,項氏不亡。天下已定,彭王剖符受封,亦欲傳之萬世。今陛下一徵兵於梁,彭王病不行,而陛下疑以為反,反形未見,以苛小案誅滅之,臣恐功臣人人自危也。今彭王已死,臣生不如死,請就亨。」於是上乃釋布罪,拜為都尉。
xiào wén shí, wèi yàn xiāng, zhì jiāng jūn. bù nǎi chēng yuē: qióng kùn bù néng rǔ shēn xià zhì, fēi rén yě fù guì bù néng kuài yì, fēi xián yě. yú shì cháng yǒu dé zhě hòu bào zhī, yǒu yuàn zhě bì yǐ fǎ miè zhī. wú fǎn shí, yǐ jūn gōng fēng yú hóu, fù wèi yàn xiāng. yàn qí zhī jiān jiē wèi luán bù lì shè, hào yuē luán gōng shè.
孝文時,為燕相,至將軍。布乃稱曰:「窮困不能辱身下志,非人也;富貴不能快意,非賢也。」於是嘗有德者厚報之,有怨者必以法滅之。吳反時,以軍功封俞侯,復為燕相。燕齊之間皆為欒布立社,號曰欒公社。
jǐng dì zhōng wǔ nián hōng. zi bì sì, wèi tài cháng, xī shēng bù rú lìng, guó chú.
景帝中五年薨。子賁嗣,為太常,犧牲不如令,國除。
tài shǐ gōng yuē: yǐ xiàng yǔ zhī qì, ér jì bù yǐ yǒng xiǎn yú chǔ, shēn jù jūn qiān qí zhě shù yǐ, kě wèi zhuàng shì. rán zhì bèi xíng lù, wèi rén nú ér bù sǐ, hé qí xià yě! bǐ bì zì fù qí cái, gù shòu rǔ ér bù xiū, yù yǒu suǒ yòng qí wèi zú yě, gù zhōng wèi hàn míng jiāng. xián zhě chéng zhòng qí sǐ. fū bì qiè jiàn rén gǎn kǎi ér zì shā zhě, fēi néng yǒng yě, qí jì huà wú fù zhī ěr. luán bù kū péng yuè, qù tāng rú guī zhě, bǐ chéng zhī suǒ chù, bù zì zhòng qí sǐ. suī wǎng gǔ liè shì, hé yǐ jiā zāi!
太史公曰:以項羽之氣,而季布以勇顯於楚,身屨軍搴旗者數矣,可謂壯士。然至被刑戮,為人奴而不死,何其下也!彼必自負其材,故受辱而不羞,欲有所用其未足也,故終為漢名將。賢者誠重其死。夫婢妾賤人感慨而自殺者,非能勇也,其計畫無復之耳。欒布哭彭越,趣湯如歸者,彼誠知所處,不自重其死。雖往古烈士,何以加哉!
jì bù jì xīn, yǒu shēng liáng chǔ. bǎi jīn rán nuò, shí wàn zhì jù. chū shǒu hé dōng, gǔ gōng shì yǔ. luán bù kū yuè, fàn jìn jiàn lǔ. fù dǐng fēi yuān, chéng zhī suǒ chù.
季布、季心,有聲梁、楚。百金然諾,十萬致距。出守河東,股肱是與。欒布哭越,犯禁見虜。赴鼎非冤,誠知所處。