tài gōng wàng lǚ shàng zhě, dōng hǎi shàng rén. qí xiān zǔ cháng wèi sì yuè, zuǒ yǔ píng shuǐ tǔ shén yǒu gōng. yú xià zhī jì fēng yú lǚ, huò fēng yú shēn, xìng jiāng shì. xià shāng zhī shí, shēn lǚ huò fēng zhī shù zǐ sūn, huò wèi shù rén, shàng qí hòu miáo yì yě. běn xìng jiāng shì, cóng qí fēng xìng, gù yuē lǚ shàng.
太公望呂尚者,東海上人。其先祖嘗為四岳,佐禹平水土甚有功。虞夏之際封於呂,或封於申,姓姜氏。夏商之時,申、呂或封枝庶子孫,或為庶人,尚其後苗裔也。本姓姜氏,從其封姓,故曰呂尚。
lǚ shàng gài cháng qióng kùn, nián lǎo yǐ, yǐ yú diào jiān zhōu xī bó. xī bó jiāng chū liè, bo zhī, yuē suǒ huò fēi lóng fēi chī, fēi hǔ fēi pí suǒ huò bà wáng zhī fǔ. yú shì zhōu xī bó liè, guǒ yù tài gōng yú wèi zhī yáng, yǔ yǔ dà shuō, yuē: zì wú xiān jūn tài gōng yuē dāng yǒu shèng rén shì zhōu, zhōu yǐ xìng. zǐ zhēn shì xié? wú tài gōng wàng zǐ jiǔ yǐ. gù hào zhī yuē tài gōng wàng, zài yǔ jù guī, lì wèi shī.
呂尚蓋嘗窮困,年老矣,以漁釣奸周西伯。西伯將出獵,卜之,曰「所獲非龍非螭,非虎非羆;所獲霸王之輔」。於是周西伯獵,果遇太公於渭之陽,與語大說,曰:「自吾先君太公曰「當有聖人適周,周以興」。子真是邪?吾太公望子久矣。」故號之曰「太公望」,載與俱歸,立為師。
huò yuē, tài gōng bó wén, cháng shì zhòu. zhòu wú dào, qù zhī. yóu shuō zhū hóu, wú suǒ yù, ér zú xī guī zhōu xī bó. huò yuē, lǚ shàng chù shì, yǐn hǎi bīn. zhōu xī bó jū yǒu lǐ, sàn yí shēng hóng yāo sù zhī ér zhāo lǚ shàng. lǚ shàng yì yuē wú wén xī bó xián, yòu shàn yǎng lǎo, hé wǎng yān. sān rén zhě wèi xī bó qiú měi nǚ qí wù, xiàn zhī yú zhòu, yǐ shú xī bó. xī bó dé yǐ chū, fǎn guó. yán lǚ shàng suǒ yǐ shì zhōu suī yì, rán yào zhī wèi wén wǔ shī.
或曰,太公博聞,嘗事紂。紂無道,去之。遊說諸侯,無所遇,而卒西歸周西伯。或曰,呂尚處士,隱海濱。周西伯拘羑里,散宜生、閎夭素知而招呂尚。呂尚亦曰「吾聞西伯賢,又善養老,盍往焉」。三人者為西伯求美女奇物,獻之於紂,以贖西伯。西伯得以出,反國。言呂尚所以事周雖異,然要之為文武師。
zhōu xī bó chāng zhī tuō yǒu lǐ guī, yǔ lǚ shàng yīn móu xiū dé yǐ qīng shāng zhèng, qí shì duō bīng quán yǔ qí jì, gù hòu shì zhī yán bīng jí zhōu zhī yīn quán jiē zōng tài gōng wèi běn móu. zhōu xī bó zhèng píng, jí duàn yú ruì zhī sòng, ér shī rén chēng xī bó shòu mìng yuē wén wáng. fá chóng mì xū quǎn yí, dà zuò fēng yì. tiān xià sān fēn, qí èr guī zhōu zhě, tài gōng zhī móu jì jū duō.
周西伯昌之脫羑里歸,與呂尚陰謀修德以傾商政,其事多兵權與奇計,故後世之言兵及周之陰權皆宗太公為本謀。周西伯政平,及斷虞芮之訟,而詩人稱西伯受命曰文王。伐崇、密須、犬夷,大作豐邑。天下三分,其二歸周者,太公之謀計居多。
wén wáng bēng, wǔ wáng jí wèi. jiǔ nián, yù xiū wén wáng yè, dōng fá yǐ guān zhū hóu jí fǒu. shī xíng, shī shàng fù zuǒ zhàng huáng yuè, yòu bǎ bái máo yǐ shì, yuē: cāng sì cāng sì, zǒng ěr zhòng shù, yǔ ěr zhōu jí, hòu zhì zhě zhǎn! suì zhì méng jīn. zhū hóu bù qī ér huì zhě bā bǎi zhū hóu. zhū hóu jiē yuē: zhòu kě fá yě. wǔ wáng yuē: wèi kě. hái shī, yǔ tài gōng zuò cǐ tài shì.
文王崩,武王即位。九年,欲修文王業,東伐以觀諸侯集否。師行,師尚父左杖黃鉞,右把白旄以誓,曰:「蒼兕蒼兕,總爾眾庶,與爾舟楫,後至者斬!」遂至盟津。諸侯不期而會者八百諸侯。諸侯皆曰:「紂可伐也。」武王曰:「未可。」還師,與太公作此太誓。
jū èr nián, zhòu shā wáng zǐ bǐ gàn, qiú jī zǐ. wǔ wáng jiāng fá zhòu, bo, guī zhào bù jí, fēng yǔ bào zhì. qún gōng jǐn jù, wéi tài gōng jiàng zhī quàn wǔ wáng, wǔ wáng yú shì suì xíng. shí yī nián zhēng yuè jiǎ zǐ, shì yú mù yě, fá shāng zhòu. zhòu shī bài jī. zhòu fǎn zǒu, dēng lù tái, suì zhuī zhǎn zhòu. míng rì, wǔ wáng lì yú shè, qún gōng fèng míng shuǐ, wèi kāng shū fēng bù cǎi xí, shī shàng fù qiān shēng, shǐ yì cè zhù, yǐ gào shén tǎo zhòu zhī zuì. sàn lù tái zhī qián, fā jù qiáo zhī sù, yǐ zhèn pín mín. fēng bǐ gàn mù, shì jī zǐ qiú. qiān jiǔ dǐng, xiū zhōu zhèng, yǔ tiān xià gēng shǐ. shī shàng fù móu jū duō.
居二年,紂殺王子比干,囚箕子。武王將伐紂,卜,龜兆不吉,風雨暴至。群公盡懼,唯太公彊之勸武王,武王於是遂行。十一年正月甲子,誓於牧野,伐商紂。紂師敗績。紂反走,登鹿台,遂追斬紂。明日,武王立於社,群公奉明水,衛康叔封布采席,師尚父牽牲,史佚策祝,以告神討紂之罪。散鹿台之錢,發鉅橋之粟,以振貧民。封比干墓,釋箕子囚。遷九鼎,脩周政,與天下更始。師尚父謀居多。
yú shì wǔ wáng yǐ píng shāng ér wáng tiān xià, fēng shī shàng fù yú qí yíng qiū. dōng jiù guó, dào sù xíng chí. nì lǚ zhī rén yuē: wú wén shí nán dé ér yì shī. kè qǐn shén ān, dài fēi jiù guó zhě yě. tài gōng wén zhī, yè yī ér xíng, lí míng zhì guó. lái hóu lái fá, yǔ zhī zhēng yíng qiū. yíng qiū biān lái. lái rén, yí yě, huì zhòu zhī luàn ér zhōu chū dìng, wèi néng jí yuǎn fāng, shì yǐ yǔ tài gōng zhēng guó.
於是武王已平商而王天下,封師尚父於齊營丘。東就國,道宿行遲。逆旅之人曰:「吾聞時難得而易失。客寢甚安,殆非就國者也。」太公聞之,夜衣而行,犁明至國。萊侯來伐,與之爭營丘。營丘邊萊。萊人,夷也,會紂之亂而周初定,未能集遠方,是以與太公爭國。
tài gōng zhì guó, xiū zhèng, yīn qí sú, jiǎn qí lǐ, tōng shāng gōng zhī yè, biàn yú yán zhī lì, ér rén mín duō guī qí, qí wèi dà guó. jí zhōu chéng wáng shǎo shí, guǎn cài zuò luàn, huái yí pàn zhōu, nǎi shǐ zhào kāng gōng mìng tài gōng yuē: dōng zhì hǎi, xī zhì hé, nán zhì mù líng, běi zhì wú dì, wǔ hóu jiǔ bó, shí dé zhēng zhī. qí yóu cǐ dé zhēng fá, wèi dà guó. dōu yíng qiū.
太公至國,脩政,因其俗,簡其禮,通商工之業,便魚鹽之利,而人民多歸齊,齊為大國。及周成王少時,管蔡作亂,淮夷畔周,乃使召康公命太公曰:「東至海,西至河,南至穆陵,北至無棣,五侯九伯,實得征之。」齊由此得征伐,為大國。都營丘。
gài tài gōng zhī zú bǎi yǒu yú nián, zi dīng gōng lǚ jí lì. dīng gōng zú, zi yǐ gōng dé lì. yǐ gōng zú, zi guǐ gōng cí mǔ lì. guǐ gōng zú, zi āi gōng bù chén lì.
蓋太公之卒百有餘年,子丁公呂伋立。丁公卒,子乙公得立。乙公卒,子癸公慈母立。癸公卒,子哀公不辰立。
āi gōng shí, jì hóu zèn zhī zhōu, zhōu pēng āi gōng ér lì qí dì jìng, shì wèi hú gōng. hú gōng xǐ dōu báo gū, ér dāng zhōu yí wáng zhī shí.
哀公時,紀侯譖之周,周烹哀公而立其弟靜,是為胡公。胡公徙都薄姑,而當周夷王之時。
āi gōng zhī tóng mǔ shǎo dì shān yuàn hú gōng, nǎi yǔ qí dǎng lǜ yíng qiū rén xí gōng shā hú gōng ér zì lì, shì wèi xiàn gōng. xiàn gōng yuán nián, jǐn zhú hú gōng zǐ, yīn xǐ báo gū dōu, zhì lín zāi.
哀公之同母少弟山怨胡公,乃與其黨率營丘人襲攻殺胡公而自立,是為獻公。獻公元年,盡逐胡公子,因徙薄姑都,治臨菑。
jiǔ nián, xiàn gōng zú, zi wǔ gōng shòu lì. wǔ gōng jiǔ nián, zhōu lì wáng chū bēn, jū zhì. shí nián, wáng shì luàn, dà chén xíng zhèng, hào yuē gòng hé. èr shí sì nián, zhōu xuān wáng chū lì.
九年,獻公卒,子武公壽立。武公九年,周厲王出奔,居彘。十年,王室亂,大臣行政,號曰「共和」。二十四年,周宣王初立。
èr shí liù nián, wǔ gōng zú, zi lì gōng wú jì lì. lì gōng bào nüè, gù hú gōng zǐ fù rù qí, qí rén yù lì zhī, nǎi yǔ gōng shā lì gōng. hú gōng zǐ yì zhàn sǐ. qí rén nǎi lì lì gōng zǐ chì wèi jūn, shì wèi wén gōng, ér zhū shā lì gōng zhě qī shí rén.
二十六年,武公卒,子厲公無忌立。厲公暴虐,故胡公子復入齊,齊人慾立之,乃與攻殺厲公。胡公子亦戰死。齊人乃立厲公子赤為君,是為文公,而誅殺厲公者七十人。
wén gōng shí èr nián zú, zi chéng gōng tuō lì. chéng gōng jiǔ nián zú, zi zhuāng gōng gòu lì.
文公十二年卒,子成公脫立。成公九年卒,子莊公購立。
zhuāng gōng èr shí sì nián, quǎn róng shā yōu wáng, zhōu dōng xǐ luò. qín shǐ liè wèi zhū hóu. wǔ shí liù nián, jìn shì qí jūn zhāo hóu.
莊公二十四年,犬戎殺幽王,周東徙雒。秦始列為諸侯。五十六年,晉弒其君昭侯。
liù shí sì nián, zhuāng gōng zú, zi lí gōng lù fǔ lì.
六十四年,莊公卒,子釐公祿甫立。
lí gōng jiǔ nián, lǔ yǐn gōng chū lì. shí jiǔ nián, lǔ huán gōng shì qí xiōng yǐn gōng ér zì lì wèi jūn.
釐公九年,魯隱公初立。十九年,魯桓公弒其兄隱公而自立為君。
èr shí wǔ nián, běi róng fá qí. zhèng shǐ tài zǐ hū lái jiù qí, qí yù qī zhī. hū yuē: zhèng xiǎo qí dà, fēi wǒ dí. suì cí zhī.
二十五年,北戎伐齊。鄭使太子忽來救齊,齊欲妻之。忽曰:「鄭小齊大,非我敵。」遂辭之。
sān shí èr nián, lí gōng tóng mǔ dì yí zhòng nián sǐ. qí zǐ yuē gōng sūn wú zhī, lí gōng ài zhī, lìng qí zhì fú fèng yǎng bǐ tài zǐ.
三十二年,釐公同母弟夷仲年死。其子曰公孫無知,釐公愛之,令其秩服奉養比太子。
sān shí sān nián, lí gōng zú, tài zǐ zhū ér lì, shì wèi xiāng gōng.
三十三年,釐公卒,太子諸兒立,是為襄公。
xiāng gōng yuán nián, shǐ wèi tài zǐ shí, cháng yǔ wú zhī dòu, jí lì, chù wú zhī zhì fú, wú zhī yuàn.
襄公元年,始為太子時,嘗與無知斗,及立,絀無知秩服,無知怨。
sì nián, lǔ huán gōng yǔ fū rén rú qí. qí xiāng gōng gù cháng sī tōng lǔ fū rén. lǔ fū rén zhě, xiāng gōng nǚ dì yě, zì lí gōng shí jià wèi lǔ huán gōng fù, jí huán gōng lái ér xiāng gōng fù tōng yān. lǔ huán gōng zhī zhī, nù fū rén, fū rén yǐ gào qí xiāng gōng. qí xiāng gōng yǔ lǔ jūn yǐn, zuì zhī, shǐ lì shì péng shēng bào shàng lǔ jūn chē, yīn lā shā lǔ huán gōng, huán gōng xià chē zé sǐ yǐ. lǔ rén yǐ wèi ràng, ér qí xiāng gōng shā péng shēng yǐ xiè lǔ.
四年,魯桓公與夫人如齊。齊襄公故嘗私通魯夫人。魯夫人者,襄公女弟也,自釐公時嫁為魯桓公婦,及桓公來而襄公復通焉。魯桓公知之,怒夫人,夫人以告齊襄公。齊襄公與魯君飲,醉之,使力士彭生抱上魯君車,因拉殺魯桓公,桓公下車則死矣。魯人以為讓,而齊襄公殺彭生以謝魯。
bā nián, fá jì, jì qiān qù qí yì.
八年,伐紀,紀遷去其邑。
shí èr nián, chū, xiāng gōng shǐ lián chēng guǎn zhì fù shù kuí qiū, guā shí ér wǎng, jí guā ér dài. wǎng shù yī suì, zú guā shí ér gōng fú wèi fā dài. huò wèi qǐng dài, gōng fú xǔ. gù cǐ èr rén nù, yīn gōng sūn wú zhī móu zuò luàn. lián chēng yǒu cóng mèi zài gōng gōng, wú chǒng, shǐ zhī jiān xiāng gōng, yuē shì chéng yǐ nǚ wèi wú zhī fū rén. dōng shí èr yuè, xiāng gōng yóu gū fén, suì liè pèi qiū. jiàn zhì, cóng zhě yuē péng shēng. gōng nù, shè zhī, zhì rén lì ér tí. gōng jù, zhuì chē shāng zú, shī jù. fǎn ér biān zhǔ jù zhě fú sān bǎi. fú chū gōng. ér wú zhī lián chēng guǎn zhì fù děng wén gōng shāng, nǎi suì lǜ qí zhòng xí gōng. féng zhǔ jù fú, fú yuē: qiě wú rù jīng gōng, jīng gōng wèi yì rù yě. wú zhī fú xìn, fú shì zhī chuàng, nǎi xìn zhī. dài gōng wài, lìng fú xiān rù. fú xiān rù, jí nì xiāng gōng hù jiān. liáng jiǔ, wú zhī děng kǒng, suì rù gōng. fú fǎn yǔ gōng zhōng jí gōng zhī xìng chén gōng wú zhī děng, bù shèng, jiē sǐ. wú zhī rù gōng, qiú gōng bù dé. huò jiàn rén zú yú hù jiān, fā shì, nǎi xiāng gōng, suì shì zhī, ér wú zhī zì lì wèi qí jūn.
十二年,初,襄公使連稱、管至父戍葵丘,瓜時而往,及瓜而代。往戍一歲,卒瓜時而公弗為發代。或為請代,公弗許。故此二人怒,因公孫無知謀作亂。連稱有從妹在公宮,無寵,使之間襄公,曰「事成以女為無知夫人」。冬十二月,襄公游姑棼,遂獵沛丘。見彘,從者曰「彭生」。公怒,射之,彘人立而啼。公懼,墜車傷足,失屨。反而鞭主屨者茀三百。茀出宮。而無知、連稱、管至父等聞公傷,乃遂率其眾襲宮。逢主屨茀,茀曰:「且無入驚宮,驚宮未易入也。」無知弗信,茀示之創,乃信之。待宮外,令茀先入。茀先入,即匿襄公戶間。良久,無知等恐,遂入宮。茀反與宮中及公之幸臣攻無知等,不勝,皆死。無知入宮,求公不得。或見人足於戶間,發視,乃襄公,遂弒之,而無知自立為齊君。
huán gōng yuán nián chūn, qí jūn wú zhī yóu yú yōng lín. yōng lín rén cháng yǒu yuàn wú zhī, jí qí wǎng yóu, yōng lín rén xí shā wú zhī, gào qí dài fū yuē: wú zhī shì xiāng gōng zì lì, chén jǐn xíng zhū. wéi dài fū gèng lì gōng zǐ zhī dāng lì zhě, wéi mìng shì tīng.
桓公元年春,齊君無知游於雍林。雍林人嘗有怨無知,及其往游,雍林人襲殺無知,告齊大夫曰:「無知弒襄公自立,臣謹行誅。唯大夫更立公子之當立者,唯命是聽。」
chū, xiāng gōng zhī zuì shā lǔ huán gōng, tōng qí fū rén, shā zhū shù bù dāng, yín yú fù rén, shù qī dà chén, qún dì kǒng huò jí, gù cì dì jiū bēn lǔ. qí mǔ lǔ nǚ yě. guǎn zhòng zhào hū fù zhī. cì dì xiǎo bái bēn jǔ, bào shū fù zhī. xiǎo bái mǔ, wèi nǚ yě, yǒu chǒng yú lí gōng. xiǎo bái zì shǎo hǎo shàn dài fū gāo xī. jí yōng lín rén shā wú zhī, yì lì jūn, gāo guó xiān yīn zhào xiǎo bái yú jǔ. lǔ wén wú zhī sǐ, yì fā bīng sòng gōng zǐ jiū, ér shǐ guǎn zhòng bié jiāng bīng zhē jǔ dào, shè zhòng xiǎo bái dài gōu. xiǎo bái xiáng sǐ, guǎn zhòng shǐ rén chí bào lǔ. lǔ sòng jiū zhě xíng yì chí, liù rì zhì qí, zé xiǎo bái yǐ rù, gāo xī lì zhī, shì wèi huán gōng.
初,襄公之醉殺魯桓公,通其夫人,殺誅數不當,淫於婦人,數欺大臣,群弟恐禍及,故次弟糾奔魯。其母魯女也。管仲、召忽傅之。次弟小白奔莒,鮑叔傅之。小白母,衛女也,有寵於釐公。小白自少好善大夫高傒。及雍林人殺無知,議立君,高、國先陰召小白於莒。魯聞無知死,亦發兵送公子糾,而使管仲別將兵遮莒道,射中小白帶鈎。小白詳死,管仲使人馳報魯。魯送糾者行益遲,六日至齊,則小白已入,高傒立之,是為桓公。
huán gōng zhī zhōng gōu, xiáng sǐ yǐ wù guǎn zhòng, yǐ ér zài wēn chē zhōng chí xíng, yì yǒu gāo guó nèi yīng, gù dé xiān rù lì, fā bīng jù lǔ. qiū, yǔ lǔ zhàn yú gān shí, lǔ bīng bài zǒu, qí bīng yǎn jué lǔ guī dào. qí yí lǔ shū yuē: zi jiū xiōng dì, fú rěn zhū, qǐng lǔ zì shā zhī. zhào hū guǎn zhòng chóu yě, qǐng dé ér gān xīn hǎi zhī. bù rán, jiāng wéi lǔ. lǔ rén huàn zhī, suì shā zi jiū yú shēng dú. zhào hū zì shā, guǎn zhòng qǐng qiú. huán gōng zhī lì, fā bīng gōng lǔ, xīn yù shā guǎn zhòng. bào shū yá yuē: chén xìng de cóng jūn, jūn jìng yǐ lì. jūn zhī zūn, chén wú yǐ zēng jūn. jūn jiāng zhì qí, jí gāo xī yǔ shū yá zú yě. jūn qiě yù bà wáng, fēi guǎn yí wú bù kě. yí wú suǒ jū guó guó zhòng, bù kě shī yě. yú shì huán gōng cóng zhī. nǎi xiáng wèi zhào guǎn zhòng yù gān xīn, shí yù yòng zhī. guǎn zhòng zhī zhī, gù qǐng wǎng. bào shū yá yíng shòu guǎn zhòng, jí táng fù ér tuō zhì gù, zhāi fú ér jiàn huán gōng. huán gōng hòu lǐ yǐ wèi dài fū, rèn zhèng.
桓公之中鈎,詳死以誤管仲,已而載溫車中馳行,亦有高、國內應,故得先入立,發兵距魯。秋,與魯戰於乾時,魯兵敗走,齊兵掩絕魯歸道。齊遺魯書曰:「子糾兄弟,弗忍誅,請魯自殺之。召忽、管仲讎也,請得而甘心醢之。不然,將圍魯。」魯人患之,遂殺子糾於笙瀆。召忽自殺,管仲請囚。桓公之立,發兵攻魯,心欲殺管仲。鮑叔牙曰:「臣幸得從君,君竟以立。君之尊,臣無以增君。君將治齊,即高傒與叔牙足也。君且欲霸王,非管夷吾不可。夷吾所居國國重,不可失也。」於是桓公從之。乃詳為召管仲欲甘心,實欲用之。管仲知之,故請往。鮑叔牙迎受管仲,及堂阜而脫桎梏,齋祓而見桓公。桓公厚禮以為大夫,任政。
huán gōng jì dé guǎn zhòng, yǔ bào shū xí péng gāo xī xiū qí guó zhèng, lián wǔ jiā zhī bīng, shēn qīng zhòng yú yán zhī lì, yǐ shàn pín qióng, lù xián néng, qí rén jiē shuō.
桓公既得管仲,與鮑叔、隰朋、高傒修齊國政,連五家之兵,伸輕重魚鹽之利,以贍貧窮,祿賢能,齊人皆說。
èr nián, fá miè tán, tán zi bēn jǔ. chū, huán gōng wáng shí, guò tán, tán wú lǐ, gù fá zhī.
二年,伐滅郯,郯子奔莒。初,桓公亡時,過郯,郯無禮,故伐之。
wǔ nián, fá lǔ, lǔ jiāng shī bài. lǔ zhuāng gōng qǐng xiàn suì yì yǐ píng, huán gōng xǔ, yǔ lǔ huì kē ér méng. lǔ jiāng méng, cáo mèi yǐ bǐ shǒu jié huán gōng yú tán shàng, yuē: fǎn lǔ zhī qīn dì! huán gōng xǔ zhī. yǐ ér cáo mèi qù bǐ shǒu, běi miàn jiù chén wèi. huán gōng hòu huǐ, yù wú yǔ lǔ dì ér shā cáo mèi. guǎn zhòng yuē: fū jié xǔ zhī ér bèi xìn shā zhī, yù yī xiǎo kuài ěr, ér qì xìn yú zhū hóu, shī tiān xià zhī yuán, bù kě. yú shì suì yǔ cáo mèi sān bài suǒ wáng dì yú lǔ. zhū hóu wén zhī, jiē xìn qí ér yù fù yān. qī nián, zhū hóu huì huán gōng yú zhēn, ér huán gōng yú shì shǐ bà yān.
五年,伐魯,魯將師敗。魯莊公請獻遂邑以平,桓公許,與魯會柯而盟。魯將盟,曹沬以匕首劫桓公於壇上,曰:「反魯之侵地!」桓公許之。已而曹沬去匕首,北面就臣位。桓公後悔,欲無與魯地而殺曹沬。管仲曰:「夫劫許之而倍信殺之,愈一小快耳,而棄信於諸侯,失天下之援,不可。」於是遂與曹沬三敗所亡地於魯。諸侯聞之,皆信齊而欲附焉。七年,諸侯會桓公於甄,而桓公於是始霸焉。
shí sì nián, chén lì gōng zǐ wán, hào jìng zhòng, lái bēn qí. qí huán gōng yù yǐ wèi qīng, ràng yú shì yǐ wèi gōng zhèng. tián chéng zi cháng zhī zǔ yě.
十四年,陳厲公子完,號敬仲,來奔齊。齊桓公欲以為卿,讓;於是以為工正。田成子常之祖也。
èr shí sān nián, shān róng fá yàn, yàn gào jí yú qí. qí huán gōng jiù yàn, suì fá shān róng, zhì yú gū zhú ér hái. yàn zhuāng gōng suì sòng huán gōng rù qí jìng. huán gōng yuē: fēi tiān zǐ, zhū hóu xiāng sòng bù chū jìng, wú bù kě yǐ wú lǐ yú yàn. yú shì fēn gōu gē yàn jūn suǒ zhì yǔ yàn, mìng yàn jūn fù xiū zhào gōng zhī zhèng, nà gòng yú zhōu, rú chéng kāng zhī shí. zhū hóu wén zhī, jiē cóng qí.
二十三年,山戎伐燕,燕告急於齊。齊桓公救燕,遂伐山戎,至於孤竹而還。燕莊公遂送桓公入齊境。桓公曰:「非天子,諸侯相送不出境,吾不可以無禮於燕。」於是分溝割燕君所至與燕,命燕君復修召公之政,納貢於周,如成康之時。諸侯聞之,皆從齊。
èr shí qī nián, lǔ mǐn gōng mǔ yuē āi jiāng, huán gōng nǚ dì yě. āi jiāng yín yú lǔ gōng zǐ qìng fù, qìng fù shì mǐn gōng, āi jiāng yù lì qìng fù, lǔ rén gèng lì lí gōng. huán gōng zhào āi jiāng, shā zhī.
二十七年,魯湣公母曰哀姜,桓公女弟也。哀姜淫於魯公子慶父,慶父弒湣公,哀姜欲立慶父,魯人更立釐公。桓公召哀姜,殺之。
èr shí bā nián, wèi wén gōng yǒu dí luàn, gào jí yú qí. qí lǜ zhū hóu chéng chǔ qiū ér lì wèi jūn.
二十八年,衛文公有狄亂,告急於齊。齊率諸侯城楚丘而立衛君。
èr shí jiǔ nián, huán gōng yǔ fū rén cài jī xì chuán zhōng. cài jī xí shuǐ, dàng gōng, gōng jù, zhǐ zhī, bù zhǐ, chū chuán, nù, guī cài jī, fú jué. cài yì nù, jià qí nǚ. huán gōng wén ér nù, xìng shī wǎng fá.
二十九年,桓公與夫人蔡姬戲船中。蔡姬習水,盪公,公懼,止之,不止,出船,怒,歸蔡姬,弗絕。蔡亦怒,嫁其女。桓公聞而怒,興師往伐。
sān shí nián chūn, qí huán gōng lǜ zhū hóu fá cài, cài kuì. suì fá chǔ. chǔ chéng wáng xìng shī wèn yuē: hé gù shè wú dì? guǎn zhòng duì yuē: xī zhào kāng gōng mìng wǒ xiān jūn tài gōng yuē: wǔ hóu jiǔ bó, ruò shí zhēng zhī, yǐ jiā fǔ zhōu shì. cì wǒ xiān jūn lǚ, dōng zhì hǎi, xī zhì hé, nán zhì mù líng, běi zhì wú dì. chǔ gòng bāo máo bù rù, wáng jì bù jù, shì yǐ lái zé. zhāo wáng nán zhēng bù fù, shì yǐ lái wèn. chǔ wáng yuē: gòng zhī bù rù, yǒu zhī, guǎ rén zuì yě, gǎn bù gòng hū! zhāo wáng zhī chū bù fù, jūn qí wèn zhī shuǐ bīn. qí shī jìn cì yú xíng. xià, chǔ wáng shǐ qū wán jiāng bīng gǎn qí, qí shī tuì cì shào líng. huán gōng jīn qū wán yǐ qí zhòng. qū wán yuē: jūn yǐ dào zé kě ruò bù, zé chǔ fāng chéng yǐ wèi chéng, jiāng hàn yǐ wèi gōu, jūn ān néng jìn hū? nǎi yǔ qū wán méng ér qù. guò chén, chén yuán tāo tú zhà qí, lìng chū dōng fāng, jué. qiū, qí fá chén. shì suì, jìn shā tài zǐ shēn shēng.
三十年春,齊桓公率諸侯伐蔡,蔡潰。遂伐楚。楚成王興師問曰:「何故涉吾地?」管仲對曰:「昔召康公命我先君太公曰:「五侯九伯,若實征之,以夾輔周室。」賜我先君履,東至海,西至河,南至穆陵,北至無棣。楚貢包茅不入,王祭不具,是以來責。昭王南征不復,是以來問。」楚王曰:「貢之不入,有之,寡人罪也,敢不共乎!昭王之出不復,君其問之水濱。」齊師進次於陘。夏,楚王使屈完將兵扞齊,齊師退次召陵。桓公矜屈完以其眾。屈完曰:「君以道則可;若不,則楚方城以為城,江、漢以為溝,君安能進乎?」乃與屈完盟而去。過陳,陳袁濤塗詐齊,令出東方,覺。秋,齊伐陳。是歲,晉殺太子申生。
sān shí wǔ nián xià, huì zhū hóu yú kuí qiū. zhōu xiāng wáng shǐ zǎi kǒng cì huán gōng wén wǔ zuò tóng gōng shǐ dà lù, mìng wú bài. huán gōng yù xǔ zhī, guǎn zhòng yuē bù kě, nǎi xià bài shòu cì. qiū, fù huì zhū hóu yú kuí qiū, yì yǒu jiāo sè. zhōu shǐ zǎi kǒng huì. zhū hóu pō yǒu pàn zhě. jìn hóu bìng, hòu, yù zǎi kǒng. zǎi kǒng yuē: qí hóu jiāo yǐ, dì wú xíng. cóng zhī. shì suì, jìn xiàn gōng zú, lǐ kè shā xī qí zhuó zǐ, qín mù gōng yǐ fū rén rù gōng zǐ yí wú wèi jìn jūn. huán gōng yú shì tǎo jìn luàn, zhì gāo liáng, shǐ xí péng lì jìn jūn, hái.
三十五年夏,會諸侯於葵丘。周襄王使宰孔賜桓公文武胙、彤弓矢、大路,命無拜。桓公欲許之,管仲曰「不可」,乃下拜受賜。秋,復會諸侯於葵丘,益有驕色。周使宰孔會。諸侯頗有叛者。晉侯病,後,遇宰孔。宰孔曰:「齊侯驕矣,弟無行。」從之。是歲,晉獻公卒,里克殺奚齊、卓子,秦穆公以夫人入公子夷吾為晉君。桓公於是討晉亂,至高梁,使隰朋立晉君,還。
shì shí zhōu shì wēi, wéi qí chǔ qín jìn wèi jiàng. jìn chū yǔ huì, xiàn gōng sǐ, guó nèi luàn. qín mù gōng pì yuǎn, bù yǔ zhōng guó huì méng. chǔ chéng wáng chū shōu jīng mán yǒu zhī, yí dí zì zhì. wéi dú qí wèi zhōng guó huì méng, ér huán gōng néng xuān qí dé, gù zhū hóu bīn huì. yú shì huán gōng chēng yuē: guǎ rén nán fá zhì shào líng, wàng xióng shān běi fá shān róng lí zhī gū zhú xī fá dà xià, shè liú shā shù mǎ xuán chē dēng tài xíng, zhì bēi ěr shān ér hái. zhū hóu mò wéi guǎ rén. guǎ rén bīng chē zhī huì sān, chéng chē zhī huì liù, jiǔ hé zhū hóu, yī kuāng tiān xià. xī sān dài shòu mìng, yǒu hé yǐ yì yú cǐ hū? wú yù fēng tài shān, chán liáng fù. guǎn zhòng gù jiàn, bù tīng nǎi shuō huán gōng yǐ yuǎn fāng zhēn guài wù zhì nǎi dé fēng, huán gōng nǎi zhǐ.
是時周室微,唯齊、楚、秦、晉為彊。晉初與會,獻公死,國內亂。秦穆公辟遠,不與中國會盟。楚成王初收荊蠻有之,夷狄自置。唯獨齊為中國會盟,而桓公能宣其德,故諸侯賓會。於是桓公稱曰:「寡人南伐至召陵,望熊山;北伐山戎、離枝、孤竹;西伐大夏,涉流沙;束馬懸車登太行,至卑耳山而還。諸侯莫違寡人。寡人兵車之會三,乘車之會六,九合諸侯,一匡天下。昔三代受命,有何以異於此乎?吾欲封泰山,禪梁父。」管仲固諫,不聽;乃說桓公以遠方珍怪物至乃得封,桓公乃止。
sān shí bā nián, zhōu xiāng wáng dì dài yǔ róng dí hé móu fá zhōu, qí shǐ guǎn zhòng píng róng yú zhōu. zhōu yù yǐ shàng qīng lǐ guǎn zhòng, guǎn zhòng dùn shǒu yuē: chén péi chén, ān gǎn! sān ràng, nǎi shòu xià qīng lǐ yǐ jiàn. sān shí jiǔ nián, zhōu xiāng wáng dì dài lái bēn qí. qí shǐ zhòng sūn qǐng wáng, wèi dài xiè. xiāng wáng nù, fú tīng.
三十八年,周襄王弟帶與戎、翟合謀伐周,齊使管仲平戎於周。周欲以上卿禮管仲,管仲頓首曰:「臣陪臣,安敢!」三讓,乃受下卿禮以見。三十九年,周襄王弟帶來奔齊。齊使仲孫請王,為帶謝。襄王怒,弗聽。
sì shí yī nián, qín mù gōng lǔ jìn huì gōng, fù guī zhī. shì suì, guǎn zhòng xí péng jiē zú. guǎn zhòng bìng, huán gōng wèn yuē: qún chén shuí kě xiāng zhě? guǎn zhòng yuē: zhī chén mò rú jūn. gōng yuē: yì yá rú hé? duì yuē: shā zi yǐ shì jūn, fēi rén qíng, bù kě. gōng yuē: kāi fāng rú hé? duì yuē: bèi qīn yǐ shì jūn, fēi rén qíng, nán jìn. gōng yuē: shù dāo rú hé? duì yuē: zì gōng yǐ shì jūn, fēi rén qíng, nán qīn. guǎn zhòng sǐ, ér huán gōng bù yòng guǎn zhòng yán, zú jìn yòng sān zi, sān zi zhuān quán.
四十一年,秦穆公虜晉惠公,復歸之。是歲,管仲、隰朋皆卒。管仲病,桓公問曰:「群臣誰可相者?」管仲曰:「知臣莫如君。」公曰:「易牙如何?」對曰:「殺子以適君,非人情,不可。」公曰:「開方如何?」對曰:「倍親以適君,非人情,難近。」公曰:「豎刀如何?」對曰:「自宮以適君,非人情,難親。」管仲死,而桓公不用管仲言,卒近用三子,三子專權。
sì shí èr nián, róng fá zhōu, zhōu gào jí yú qí, qí lìng zhū hóu gè fā zú shù zhōu. shì suì, jìn gōng zǐ zhòng ěr lái, huán gōng qī zhī.
四十二年,戎伐周,周告急於齊,齊令諸侯各發卒戍周。是歲,晉公子重耳來,桓公妻之。
sì shí sān nián. chū, qí huán gōng zhī fū rén sān: yuē wáng jī xú jī cài jī, jiē wú zi. huán gōng hǎo nèi, duō nèi chǒng, rú fū rén zhě liù rén, zhǎng wèi jī, shēng wú guǐ shǎo wèi jī, shēng huì gōng yuán zhèng jī, shēng xiào gōng zhāo gé yíng, shēng zhāo gōng pān mì jī, shēng yì gōng shāng rén sòng huá zi, shēng gōng zǐ yōng. huán gōng yǔ guǎn zhòng shǔ xiào gōng yú sòng xiāng gōng, yǐ wèi tài zǐ. yōng wū yǒu chǒng yú wèi gòng jī, yīn huàn zhě shù dāo yǐ hòu xiàn yú huán gōng, yì yǒu chǒng, huán gōng xǔ zhī lì wú guǐ. guǎn zhòng zú, wǔ gōng zǐ jiē qiú lì. dōng shí yuè yǐ hài, qí huán gōng zú. yì yá rù, yǔ shù dāo yīn nèi chǒng shā qún lì, ér lì gōng zǐ wú guǐ wèi jūn. tài zǐ zhāo bēn sòng.
四十三年。初,齊桓公之夫人三:曰王姬、徐姬、蔡姬,皆無子。桓公好內,多內寵,如夫人者六人,長衛姬,生無詭;少衛姬,生惠公元;鄭姬,生孝公昭;葛嬴,生昭公潘;密姬,生懿公商人;宋華子,生公子雍。桓公與管仲屬孝公於宋襄公,以為太子。雍巫有寵於衛共姬,因宦者豎刀以厚獻於桓公,亦有寵,桓公許之立無詭。管仲卒,五公子皆求立。冬十月乙亥,齊桓公卒。易牙入,與豎刀因內寵殺群吏,而立公子無詭為君。太子昭奔宋。
huán gōng bìng, wǔ gōng zǐ gè shù dǎng zhēng lì. jí huán gōng zú, suì xiāng gōng, yǐ gù gōng zhōng kōng, mò gǎn guān. huán gōng shī zài chuáng shàng liù shí qī rì, shī chóng chū yú hù. shí èr yuè yǐ hài, wú guǐ lì, nǎi guān fù. xīn sì yè, liǎn bìn.
桓公病,五公子各樹黨爭立。及桓公卒,遂相攻,以故宮中空,莫敢棺。桓公屍在床上六十七日,屍蟲出於戶。十二月乙亥,無詭立,乃棺赴。辛巳夜,斂殯。
huán gōng shí yǒu yú zi, yào qí hòu lì zhě wǔ rén: wú guǐ lì sān yuè sǐ, wú shì cì xiào gōng cì zhāo gōng cì yì gōng cì huì gōng. xiào gōng yuán nián sān yuè, sòng xiāng gōng lǜ zhū hóu bīng sòng qí tài zǐ zhāo ér fá qí. qí rén kǒng, shā qí jūn wú guǐ. qí rén jiāng lì tài zǐ zhāo, sì gōng zǐ zhī tú gōng tài zǐ, tài zǐ zǒu sòng, sòng suì yǔ qí rén sì gōng zǐ zhàn. wǔ yuè, sòng bài qí sì gōng zǐ shī ér lì tài zǐ zhāo, shì wèi qí xiào gōng. sòng yǐ huán gōng yǔ guǎn zhòng shǔ zhī tài zǐ, gù lái zhēng zhī. yǐ luàn gù, bā yuè nǎi zàng qí huán gōng.
桓公十有餘子,要其後立者五人:無詭立三月死,無諡;次孝公;次昭公;次懿公;次惠公。孝公元年三月,宋襄公率諸侯兵送齊太子昭而伐齊。齊人恐,殺其君無詭。齊人將立太子昭,四公子之徒攻太子,太子走宋,宋遂與齊人四公子戰。五月,宋敗齊四公子師而立太子昭,是為齊孝公。宋以桓公與管仲屬之太子,故來征之。以亂故,八月乃葬齊桓公。
liù nián chūn, qí fá sòng, yǐ qí bù tóng méng yú qí yě. xià, sòng xiāng gōng zú. qī nián, jìn wén gōng lì.
六年春,齊伐宋,以其不同盟於齊也。夏,宋襄公卒。七年,晉文公立。
shí nián, xiào gōng zú, xiào gōng dì pān yīn wèi gōng zǐ kāi fāng shā xiào gōng zǐ ér lì pān, shì wèi zhāo gōng. zhāo gōng, huán gōng zǐ yě, qí mǔ yuē gé yíng.
十年,孝公卒,孝公弟潘因衛公子開方殺孝公子而立潘,是為昭公。昭公,桓公子也,其母曰葛嬴。
zhāo gōng yuán nián, jìn wén gōng bài chǔ yú chéng pú, ér huì zhū hóu jiàn tǔ, cháo zhōu, tiān zǐ shǐ jìn chēng bó. liù nián, dí qīn qí. jìn wén gōng zú. qín bīng bài yú xiáo. shí èr nián, qín mù gōng zú.
昭公元年,晉文公敗楚於城濮,而會諸侯踐土,朝周,天子使晉稱伯。六年,翟侵齊。晉文公卒。秦兵敗於殽。十二年,秦穆公卒。
shí jiǔ nián wǔ yuè, zhāo gōng zú, zi shě lì wèi qí jūn. shě zhī mǔ wú chǒng yú zhāo gōng, guó rén mò wèi. zhāo gōng zhī dì shāng rén yǐ huán gōng sǐ zhēng lì ér bù dé, yīn jiāo xián shì, fù ài bǎi xìng, bǎi xìng shuō. jí zhāo gōng zú, zi shě lì, gū ruò, jí yǔ zhòng shí yuè jí mù shàng shì qí jūn shě, ér shāng rén zì lì, shì wèi yì gōng. yì gōng, huán gōng zǐ yě, qí mǔ yuē mì jī.
十九年五月,昭公卒,子舍立為齊君。舍之母無寵於昭公,國人莫畏。昭公之弟商人以桓公死爭立而不得,陰交賢士,附愛百姓,百姓說。及昭公卒,子舍立,孤弱,即與眾十月即墓上弒齊君舍,而商人自立,是為懿公。懿公,桓公子也,其母曰密姬。
yì gōng sì nián chūn, chū, yì gōng wèi gōng zǐ shí, yǔ bǐng róng zhī fù liè, zhēng huò bù shèng, jí jí wèi, duàn bǐng róng fù zú, ér shǐ bǐng róng pū. yōng zhí zhī qī hǎo, gōng nèi zhī gōng, shǐ yōng zhí cān chéng. wǔ yuè, yì gōng yóu yú shēn chí, èr rén yù, xì. zhí yuē: duàn zú zi! róng yuē: duó qī zhě! èr rén jù bìng cǐ yán, nǎi yuàn. móu yǔ gōng yóu zhú zhōng, èr rén shì yì gōng chē shàng, qì zhú zhōng ér wáng qù.
懿公四年春,初,懿公為公子時,與丙戎之父獵,爭獲不勝,及即位,斷丙戎父足,而使丙戎仆。庸職之妻好,公內之宮,使庸職驂乘。五月,懿公游於申池,二人浴,戲。職曰:「斷足子!」戎曰:「奪妻者!」二人俱病此言,乃怨。謀與公游竹中,二人弒懿公車上,棄竹中而亡去。
yì gōng zhī lì, jiāo, mín bù fù. qí rén fèi qí zi ér yíng gōng zǐ yuán yú wèi, lì zhī, shì wèi huì gōng. huì gōng, huán gōng zǐ yě. qí mǔ wèi nǚ, yuē shǎo wèi jī, bì qí luàn, gù zài wèi.
懿公之立,驕,民不附。齊人廢其子而迎公子元於衛,立之,是為惠公。惠公,桓公子也。其母衛女,曰少衛姬,避齊亂,故在衛。
huì gōng èr nián, zhǎng dí lái, wáng zǐ chéng fù gōng shā zhī, mái zhī yú běi mén. jìn zhào chuān shì qí jūn líng gōng.
惠公二年,長翟來,王子城父攻殺之,埋之於北門。晉趙穿弒其君靈公。
shí nián, huì gōng zú, zi qǐng gōng wú yě lì. chū, cuī zhù yǒu chǒng yú huì gōng, huì gōng zú, gāo guó wèi qí bī yě, zhú zhī, cuī zhù bēn wèi.
十年,惠公卒,子頃公無野立。初,崔杼有寵於惠公,惠公卒,高、國畏其偪也,逐之,崔杼奔衛。
qǐng gōng yuán nián, chǔ zhuāng wáng jiàng, fá chén èr nián, wéi zhèng, zhèng bó jiàng, yǐ fù guó zhèng bó.
頃公元年,楚莊王彊,伐陳;二年,圍鄭,鄭伯降,已復國鄭伯。
liù nián chūn, jìn shǐ xì kè yú qí, qí shǐ fū rén wéi zhōng ér guān zhī. xì kè shàng, fū rén xiào zhī. xì kè yuē: bú shì bào, bù fù shè hé! guī, qǐng fá qí, jìn hóu fú xǔ. qí shǐ zhì jìn, xì kè zhí qí shǐ zhě sì rén hé nèi, shā zhī. bā nián. jìn fá qí, qí yǐ gōng zǐ jiàng zhì jìn, jìn bīng qù. shí nián chūn, qí fá lǔ wèi. lǔ wèi dài fū rú jìn qǐng shī, jiē yīn xì kè. jìn shǐ xì kè yǐ chē bā bǎi chéng wèi zhōng jūn jiāng, shì xiè jiāng shàng jūn, luán shū jiāng xià jūn, yǐ jiù lǔ wèi, fá qí. liù yuè rén shēn, yǔ qí hóu bīng hé mí jī xià. guǐ yǒu, chén yú ān. páng chǒu fù wèi qí qǐng gōng yòu. qǐng gōng yuē: chí zhī, pò jìn jūn huì shí. shè shāng xì kè, liú xiě zhì lǚ. kè yù hái rù bì, qí yù yuē: wǒ shǐ rù, zài shāng, bù gǎn yán jí, kǒng jù shì zú, yuán zǐ rěn zhī. suì fù zhàn. zhàn, qí jí, chǒu fù kǒng qí hóu dé, nǎi yì chù, qǐng gōng wèi yòu, chē guà yú mù ér zhǐ. jìn xiǎo jiāng hán jué fú qí hóu chē qián, yuē guǎ jūn shǐ chén jiù lǔ wèi, xì zhī. chǒu fù shǐ qǐng gōng xià qǔ yǐn, yīn dé wáng, tuō qù, rù qí jūn. jìn xì kè yù shā chǒu fù. chǒu fù yuē: dài jūn sǐ ér jiàn lù, hòu rén chén wú zhōng qí jūn zhě yǐ. kè shě zhī, chǒu fù suì dé wáng guī qí. yú shì jìn jūn zhuī qí zhì mǎ líng. qí hóu qǐng yǐ bǎo qì xiè, bù tīng bì děi xiào kè zhě xiāo tóng shū zǐ, lìng qí dōng mǔ. duì yuē: shū zǐ, qí jūn mǔ. qí jūn mǔ yì yóu jìn jūn mǔ, zǐ ān zhì zhī? qiě zi yǐ yì fá ér yǐ bào wèi hòu, qí kě hū? yú shì nǎi xǔ, lìng fǎn lǔ wèi zhī qīn dì.
六年春,晉使郤克於齊,齊使夫人帷中而觀之。郤克上,夫人笑之。郤克曰:「不是報,不復涉河!」歸,請伐齊,晉侯弗許。齊使至晉,郤克執齊使者四人河內,殺之。八年。晉伐齊,齊以公子彊質晉,晉兵去。十年春,齊伐魯、衛。魯、衛大夫如晉請師,皆因郤克。晉使郤克以車八百乘為中軍將,士燮將上軍,欒書將下軍,以救魯、衛,伐齊。六月壬申,與齊侯兵合靡笄下。癸酉,陳於鞍。逄丑父為齊頃公右。頃公曰:「馳之,破晉軍會食。」射傷郤克,流血至履。克欲還入壁,其御曰:「我始入,再傷,不敢言疾,恐懼士卒,原子忍之。」遂復戰。戰,齊急,丑父恐齊侯得,乃易處,頃公為右,車絓於木而止。晉小將韓厥伏齊侯車前,曰「寡君使臣救魯、衛」,戲之。丑父使頃公下取飲,因得亡,脫去,入其軍。晉郤克欲殺丑父。丑父曰:「代君死而見僇,後人臣無忠其君者矣。」克舍之,丑父遂得亡歸齊。於是晉軍追齊至馬陵。齊侯請以寶器謝,不聽;必得笑克者蕭桐叔子,令齊東畝。對曰:「叔子,齊君母。齊君母亦猶晉君母,子安置之?且子以義伐而以暴為後,其可乎?」於是乃許,令反魯、衛之侵地。
shí yī nián, jìn chū zhì liù qīng, shǎng ān zhī gōng. qí qǐng gōng cháo jìn, yù zūn wáng jìn jǐng gōng, jìn jǐng gōng bù gǎn shòu, nǎi guī. guī ér qǐng gōng chí yuàn yòu, báo fù liǎn, zhèn gū wèn jí, xū jī jù yǐ jiù mín, mín yì dà shuō. hòu lǐ zhū hóu. jìng qǐng gōng zú, bǎi xìng fù, zhū hóu bù fàn.
十一年,晉初置六卿,賞鞍之功。齊頃公朝晉,欲尊王晉景公,晉景公不敢受,乃歸。歸而頃公弛苑囿,薄賦斂,振孤問疾,虛積聚以救民,民亦大說。厚禮諸侯。竟頃公卒,百姓附,諸侯不犯。
shí qī nián, qǐng gōng zú, zi líng gōng huán lì.
十七年,頃公卒,子靈公環立。
líng gōng jiǔ nián, jìn luán shū shì qí jūn lì gōng. shí nián, jìn dào gōng fá qí, qí lìng gōng zǐ guāng zhì jìn. shí jiǔ nián, lì zi guāng wèi tài zǐ, gāo hòu fù zhī, lìng huì zhū hóu méng yú zhōng lí. èr shí qī nián, jìn shǐ zhōng xíng xiàn zi fá qí. qí shī bài, líng gōng zǒu rù lín zāi. yàn yīng zhǐ líng gōng, líng gōng fú cóng. yuē: jūn yì wú yǒng yǐ! jìn bīng suì wéi lín zāi, lín zāi chéng shǒu bù gǎn chū, jìn fén guō zhōng ér qù.
靈公九年,晉欒書弒其君厲公。十年,晉悼公伐齊,齊令公子光質晉。十九年,立子光為太子,高厚傅之,令會諸侯盟於鍾離。二十七年,晉使中行獻子伐齊。齊師敗,靈公走入臨菑。晏嬰止靈公,靈公弗從。曰:「君亦無勇矣!」晉兵遂圍臨菑,臨菑城守不敢出,晉焚郭中而去。
èr shí bā nián, chū, líng gōng qǔ lǔ nǚ, shēng zǐ guāng, yǐ wèi tài zǐ. zhòng jī, róng jī. róng jī bì, zhòng jī shēng zǐ yá, shǔ zhī róng jī. róng jī qǐng yǐ wèi tài zǐ, gōng xǔ zhī. zhòng jī yuē: bù kě. guāng zhī lì, liè yú zhū hóu yǐ, jīn wú gù fèi zhī, jūn bì huǐ zhī. gōng yuē: zài wǒ ěr. suì dōng tài zǐ guāng, shǐ gāo hòu fù yá wèi tài zǐ. líng gōng jí, cuī zhù yíng gù tài zǐ guāng ér lì zhī, shì wèi zhuāng gōng. zhuāng gōng shā róng jī. wǔ yuè rén chén, líng gōng zú, zhuāng gōng jí wèi, zhí tài zǐ yá yú jù dòu zhī qiū, shā zhī. bā yuè, cuī zhù shā gāo hòu. jìn wén qí luàn, fá qí, zhì gāo táng.
二十八年,初,靈公取魯女,生子光,以為太子。仲姬,戎姬。戎姬嬖,仲姬生子牙,屬之戎姬。戎姬請以為太子,公許之。仲姬曰:「不可。光之立,列於諸侯矣,今無故廢之,君必悔之。」公曰:「在我耳。」遂東太子光,使高厚傅牙為太子。靈公疾,崔杼迎故太子光而立之,是為莊公。莊公殺戎姬。五月壬辰,靈公卒,莊公即位,執太子牙於句竇之丘,殺之。八月,崔杼殺高厚。晉聞齊亂,伐齊,至高唐。
zhuāng gōng sān nián, jìn dài fū luán yíng bēn qí, zhuāng gōng hòu kè dài zhī. yàn yīng tián wén zi jiàn, gōng fú tīng. sì nián, qí zhuāng gōng shǐ luán yíng jiān rù jìn qǔ wò wèi nèi yīng, yǐ bīng suí zhī, shàng tài xíng, rù mèng mén. luán yíng bài, qí bīng hái, qǔ zhāo gē.
莊公三年,晉大夫欒盈奔齊,莊公厚客待之。晏嬰、田文子諫,公弗聽。四年,齊莊公使欒盈間入晉曲沃為內應,以兵隨之,上太行,入孟門。欒盈敗,齊兵還,取朝歌。
liù nián, chū, táng gōng qī hǎo, táng gōng sǐ, cuī zhù qǔ zhī. zhuāng gōng tōng zhī, shù rú cuī shì, yǐ cuī zhù zhī guān cì rén. dài zhě yuē: bù kě. cuī zhù nù, yīn qí fá jìn, yù yǔ jìn hé móu xí qí ér bù dé jiān. zhuāng gōng cháng chī huàn zhě jiǎ jǔ, jiǎ jǔ fù shì, wèi cuī zhù jiān gōng yǐ bào yuàn. wǔ yuè, jǔ zi cháo qí, qí yǐ jiǎ xū xiǎng zhī. cuī zhù chēng bìng bù shì shì. yǐ hài, gōng wèn cuī zhù bìng, suì cóng cuī zhù qī. cuī zhù qī rù shì, yǔ cuī zhù zì bì hù bù chū, gōng yōng zhù ér gē. huàn zhě jiǎ jǔ zhē gōng cóng guān ér rù, bì mén, cuī zhù zhī tú chí bīng cóng zhōng qǐ. gōng dēng tái ér qǐng jiě, bù xǔ qǐng méng, bù xǔ qǐng zì shā yú miào, bù xǔ. jiē yuē: jūn zhī chén zhù jí bìng, bù néng tīng mìng. jìn yú gōng gōng. péi chén zhēng qù yǒu yín zhě, bù zhī èr mìng. gōng yú qiáng, shè zhòng gōng gǔ, gōng fǎn zhuì, suì shì zhī. yàn yīng lì cuī zhù mén wài, yuē: jūn wèi shè jì sǐ zé sǐ zhī, wèi shè jì wáng zé wáng zhī. ruò wèi jǐ sǐ jǐ wáng, fēi qí sī nì, shuí gǎn rèn zhī! mén kāi ér rù, zhěn gōng shī ér kū, sān yǒng ér chū. rén wèi cuī zhù: bì shā zhī. cuī zhù yuē: mín zhī wàng yě, shě zhī dé mín.
六年,初,棠公妻好,棠公死,崔杼取之。莊公通之,數如崔氏,以崔杼之冠賜人。待者曰:「不可。」崔杼怒,因其伐晉,欲與晉合謀襲齊而不得間。莊公嘗笞宦者賈舉,賈舉復侍,為崔杼間公以報怨。五月,莒子朝齊,齊以甲戌饗之。崔杼稱病不視事。乙亥,公問崔杼病,遂從崔杼妻。崔杼妻入室,與崔杼自閉戶不出,公擁柱而歌。宦者賈舉遮公從官而入,閉門,崔杼之徒持兵從中起。公登台而請解,不許;請盟,不許;請自殺於廟,不許。皆曰:「君之臣杼疾病,不能聽命。近於公宮。陪臣爭趣有淫者,不知二命。」公逾牆,射中公股,公反墜,遂弒之。晏嬰立崔杼門外,曰:「君為社稷死則死之,為社稷亡則亡之。若為己死己亡,非其私暱,誰敢任之!」門開而入,枕公屍而哭,三踴而出。人謂崔杼:「必殺之。」崔杼曰:「民之望也,舍之得民。」
dīng chǒu, cuī zhù lì zhuāng gōng yì mǔ dì chǔ jiù, shì wèi jǐng gōng. jǐng gōng mǔ, lǔ shū sūn xuān bó nǚ yě. jǐng gōng lì, yǐ cuī zhù wèi yòu xiāng, qìng fēng wèi zuǒ xiāng. èr xiāng kǒng luàn qǐ, nǎi yǔ guó rén méng yuē: bù yǔ cuī qìng zhě sǐ! yàn zǐ yǎng tiān yuē: yīng suǒ bù wéi zhōng yú jūn lì shè jì zhě shì cóng! bù kěn méng. qìng fēng yù shā yàn zǐ, cuī zhù yuē: zhōng chén yě, shě zhī. qí tài shǐ shū yuē cuī zhù shì zhuāng gōng, cuī zhù shā zhī. qí dì fù shū, cuī zhù fù shā zhī. shǎo dì fù shū, cuī zhù nǎi shě zhī.
丁丑,崔杼立莊公異母弟杵臼,是為景公。景公母,魯叔孫宣伯女也。景公立,以崔杼為右相,慶封為左相。二相恐亂起,乃與國人盟曰:「不與崔慶者死!」晏子仰天曰:「嬰所不唯忠於君利社稷者是從!」不肯盟。慶封欲殺晏子,崔杼曰:「忠臣也,舍之。」齊太史書曰「崔杼弒莊公」,崔杼殺之。其弟復書,崔杼復殺之。少弟復書,崔杼乃舍之。
jǐng gōng yuán nián, chū, cuī zhù shēng zǐ chéng jí jiàng, qí mǔ sǐ, qǔ dōng guō nǚ, shēng míng. dōng guō nǚ shǐ qí qián fū zǐ wú jiù yǔ qí dì yǎn xiāng cuī shì. chéng yǒu zuì, èr xiāng jí zhì zhī, lì míng wèi tài zǐ. chéng qǐng lǎo yú cuī, cuī zhù xǔ zhī, èr xiāng fú tīng, yuē: cuī, zōng yì, bù kě. chéng jiàng nù, gào qìng fēng. qìng fēng yǔ cuī zhù yǒu xì, yù qí bài yě. chéng jiàng shā wú jiù yǎn yú cuī zhù jiā, jiā jiē bēn wáng. cuī zhù nù, wú rén, shǐ yī huàn zhě yù, jiàn qìng fēng. qìng fēng yuē: qǐng wèi zi zhū zhī. shǐ cuī zhù chóu lú pú piè gōng cuī shì, shā chéng jiàng, jǐn miè cuī shì, cuī zhù fù zì shā. cuī zhù wú guī, yì zì shā. qìng fēng wèi xiāng guó, zhuān quán.
景公元年,初,崔杼生子成及彊,其母死,取東郭女,生明。東郭女使其前夫子無咎與其弟偃相崔氏。成有罪,二相急治之,立明為太子。成請老於崔,崔杼許之,二相弗聽,曰:「崔,宗邑,不可。」成、彊怒,告慶封。慶封與崔杼有郤,欲其敗也。成、彊殺無咎、偃於崔杼家,家皆奔亡。崔杼怒,無人,使一宦者御,見慶封。慶封曰:「請為子誅之。」使崔杼仇盧蒲嫳攻崔氏,殺成、彊,盡滅崔氏,崔杼婦自殺。崔杼毋歸,亦自殺。慶封為相國,專權。
sān nián shí yuè, qìng fēng chū liè. chū, qìng fēng yǐ shā cuī zhù, yì jiāo, shì jiǔ hǎo liè, bù tīng zhèng lìng. qìng shě yòng zhèng, yǐ yǒu nèi xì. tián wén zi wèi huán zǐ yuē: luàn jiāng zuò. tián bào gāo luán shì xiāng yǔ móu qìng shì. qìng shě fā jiǎ wéi qìng fēng gōng, sì jiā tú gòng jī pò zhī. qìng fēng hái, bù dé rù, bēn lǔ. qí rén ràng lǔ, fēng bēn wú. wú yǔ zhī zhū fāng, jù qí zú ér jū zhī, fù yú zài qí. qí qiū, qí rén xǐ zàng zhuāng gōng, lù cuī zhù shī yú shì yǐ shuō zhòng.
三年十月,慶封出獵。初,慶封已殺崔杼,益驕,嗜酒好獵,不聽政令。慶舍用政,已有內郤。田文子謂桓子曰:「亂將作。」田、鮑、高、欒氏相與謀慶氏。慶舍發甲圍慶封宮,四家徒共擊破之。慶封還,不得入,奔魯。齊人讓魯,封奔吳。吳與之硃方,聚其族而居之,富於在齊。其秋,齊人徙葬莊公,僇崔杼屍於市以說眾。
jiǔ nián, jǐng gōng shǐ yàn yīng zhī jìn, yǔ shū xiàng sī yǔ yuē: qí zhèng zú guī tián shì. tián shì suī wú dà dé, yǐ gōng quán sī, yǒu dé yú mín, mín ài zhī. shí èr nián, jǐng gōng rú jìn, jiàn píng gōng, yù yǔ fá yàn. shí bā nián, gōng fù rú jìn, jiàn zhāo gōng. èr shí liù nián, liè lǔ jiāo, yīn rù lǔ, yǔ yàn yīng jù wèn lǔ lǐ. sān shí yī nián, lǔ zhāo gōng pì jì shì nán, bēn qí. qí yù yǐ qiān shè fēng zhī, zi jiā zhǐ zhāo gōng, zhāo gōng nǎi qǐng qí fá lǔ, qǔ yùn yǐ jū zhāo gōng.
九年,景公使晏嬰之晉,與叔向私語曰:「齊政卒歸田氏。田氏雖無大德,以公權私,有德於民,民愛之。」十二年,景公如晉,見平公,欲與伐燕。十八年,公復如晉,見昭公。二十六年,獵魯郊,因入魯,與晏嬰俱問魯禮。三十一年,魯昭公辟季氏難,奔齊。齊欲以千社封之,子家止昭公,昭公乃請齊伐魯,取鄆以居昭公。
sān shí èr nián, huì xīng jiàn. jǐng gōng zuò bǎi qǐn, tàn yuē: táng táng! shuí yǒu cǐ hū? qún chén jiē qì, yàn zǐ xiào, gōng nù. yàn zǐ yuē: chén xiào qún chén yú shén. jǐng gōng yuē: huì xīng chū dōng běi, dāng qí fēn yě, guǎ rén yǐ wèi yōu. yàn zǐ yuē: jūn gāo tái shēn chí, fù liǎn rú fú dé, xíng fá kǒng fú shèng, bèi xīng jiāng chū, huì xīng hé jù hū? gōng yuē: kě ráng fǒu? yàn zǐ yuē: shǐ shén kě zhù ér lái, yì kě ráng ér qù yě. bǎi xìng kǔ yuàn yǐ wàn shù, ér jūn lìng yī rén ráng zhī, ān néng shèng zhòng kǒu hū? shì shí jǐng gōng hǎo zhì gōng shì, jù gǒu mǎ, shē chǐ, hòu fù zhòng xíng, gù yàn zǐ yǐ cǐ jiàn zhī.
三十二年,彗星見。景公坐柏寢,嘆曰:「堂堂!誰有此乎?」群臣皆泣,晏子笑,公怒。晏子曰:「臣笑群臣諛甚。」景公曰:「彗星出東北,當齊分野,寡人以為憂。」晏子曰:「君高台深池,賦斂如弗得,刑罰恐弗勝,孛星將出,彗星何懼乎?」公曰:「可禳否?」晏子曰:「使神可祝而來,亦可禳而去也。百姓苦怨以萬數,而君令一人禳之,安能勝眾口乎?」是時景公好治宮室,聚狗馬,奢侈,厚賦重刑,故晏子以此諫之。
sì shí èr nián, wú wáng hé lǘ fá chǔ, rù yǐng.
四十二年,吳王闔閭伐楚,入郢。
sì shí qī nián, lǔ yáng hǔ gōng qí jūn, bù shèng, bēn qí, qǐng qí fá lǔ. bào zi jiàn jǐng gōng, nǎi qiú yáng hǔ. yáng hǔ dé wáng, bēn jìn.
四十七年,魯陽虎攻其君,不勝,奔齊,請齊伐魯。鮑子諫景公,乃囚陽虎。陽虎得亡,奔晉。
sì shí bā nián, yǔ lǔ dìng gōng hǎo huì jiā gǔ. lí chú yuē: kǒng qiū zhī lǐ ér qiè, qǐng lìng lái rén wèi lè, yīn zhí lǔ jūn, kě dé zhì. jǐng gōng hài kǒng qiū xiāng lǔ, jù qí bà, gù cóng lí chú zhī jì. fāng huì, jìn lái lè, kǒng zǐ lì jiē shàng, shǐ yǒu sī zhí lái rén zhǎn zhī, yǐ lǐ ràng jǐng gōng. jǐng gōng cán, nǎi guī lǔ qīn dì yǐ xiè, ér bà qù. shì suì, yàn yīng zú.
四十八年,與魯定公好會夾谷。犁鉏曰:「孔丘知禮而怯,請令萊人為樂,因執魯君,可得志。」景公害孔丘相魯,懼其霸,故從犁鉏之計。方會,進萊樂,孔子歷階上,使有司執萊人斬之,以禮讓景公。景公慚,乃歸魯侵地以謝,而罷去。是歲,晏嬰卒。
wǔ shí wǔ nián, fàn zhōng xíng fǎn qí jūn yú jìn, jìn gōng zhī jí, lái qǐng sù. tián qǐ yù wèi luàn, shù dǎng yú nì chén, shuō jǐng gōng yuē: fàn zhōng xíng shù yǒu dé yú qí, bù kě bù jiù. jí shǐ qǐ jiù ér shū zhī sù.
五十五年,范、中行反其君於晉,晉攻之急,來請粟。田乞欲為亂,樹黨於逆臣,說景公曰:「范、中行數有德於齊,不可不救。」及使乞救而輸之粟。
wǔ shí bā nián xià, jǐng gōng fū rén yàn jī shì zi sǐ. jǐng gōng chǒng qiè ruì jī shēng zǐ tú, tú shǎo, qí mǔ jiàn, wú xíng, zhū dài fū kǒng qí wèi sì, nǎi yán yuán zé zhū zi zhǎng xián zhě wèi tài zǐ. jǐng gōng lǎo, è yán sì shì, yòu ài tú mǔ, yù lì zhī, dàn fā zhī kǒu, nǎi wèi zhū dài fū yuē: wèi lè ěr, guó hé huàn wú jūn hū? qiū, jǐng gōng bìng, mìng guó huì zi gāo zhāo zi lì shǎo zǐ tú wèi tài zǐ, zhú qún gōng zǐ, qiān zhī lái. jǐng gōng zú, tài zǐ tú lì, shì wèi yàn rú zǐ. dōng, wèi zàng, ér qún gōng zǐ wèi zhū, jiē chū wáng. tú zhū yì mǔ xiōng gōng zǐ shòu jū qián bēn wèi, gōng zǐ zǎng yáng shēng bēn lǔ. lái rén gē zhī yuē: jǐng gōng sǐ hū fú yǔ mái, sān jūn shì hū fú yǔ móu, shī hū shī hū, hú dǎng zhī hū?
五十八年夏,景公夫人燕姬適子死。景公寵妾芮姬生子荼,荼少,其母賤,無行,諸大夫恐其為嗣,乃言原擇諸子長賢者為太子。景公老,惡言嗣事,又愛荼母,欲立之,憚發之口,乃謂諸大夫曰:「為樂耳,國何患無君乎?」秋,景公病,命國惠子、高昭子立少子荼為太子,逐群公子,遷之萊。景公卒,太子荼立,是為晏孺子。冬,未葬,而群公子畏誅,皆出亡。荼諸異母兄公子壽、駒、黔奔衛,公子駔、陽生奔魯。萊人歌之曰:「景公死乎弗與埋,三軍事乎弗與謀,師乎師乎,胡黨之乎?」
yàn rú zǐ yuán nián chūn, tián qǐ wěi shì gāo guó zhě, měi cháo, qǐ cān chéng, yán yuē: zi dé jūn, dài fū jiē zì wēi, yù móu zuò luàn. yòu wèi zhū dài fū yuē: gāo zhāo zi kě wèi, jí wèi fā, xiān zhī. dài fū cóng zhī. liù yuè, tián qǐ bào mù nǎi yǔ dài fū yǐ bīng rù gōng gōng, gōng gāo zhāo zi. zhāo zi wén zhī, yǔ guó huì zi jiù gōng. gōng shī bài, tián qǐ zhī tú zhuī zhī, guó huì zi bēn jǔ, suì fǎn shā gāo zhāo zi. yàn yǔ bēn lǔ. bā yuè, qí bǐng yì zī. tián qǐ bài èr xiāng, nǎi shǐ rén zhī lǔ zhào gōng zǐ yáng shēng. yáng shēng zhì qí, sī nì tián qǐ jiā. shí yuè wù zǐ, tián qǐ qǐng zhū dài fū yuē: cháng zhī mǔ yǒu yú shū zhī jì, xìng lái huì yǐn. huì yǐn, tián qǐ shèng yáng shēng tuó zhōng, zhì zuò zhōng yāng, fā tuó chū yáng shēng, yuē: cǐ nǎi qí jūn yǐ! dài fū jiē fú yè. jiāng yǔ dài fū méng ér lì zhī, bào mù zuì, qǐ wū dài fū yuē: wú yǔ bào mù móu gòng lì yáng shēng. bào mù nù yuē: zi wàng jǐng gōng zhī mìng hū? zhū dài fū xiāng shì yù huǐ, yáng shēng qián, dùn shǒu yuē: kě zé lì zhī, fǒu zé yǐ. bào mù kǒng huò qǐ, nǎi fù yuē: jiē jǐng gōng zǐ yě, hé wèi bù kě! nǎi yǔ méng, lì yáng shēng, shì wèi dào gōng. dào gōng rù gōng, shǐ rén qiān yàn rú zǐ yú tái, shā zhī mù xià, ér zhú rú zǐ mǔ ruì zi. ruì zi gù jiàn ér rú zǐ shǎo, gù wú quán, guó rén qīng zhī.
晏孺子元年春,田乞偽事高、國者,每朝,乞驂乘,言曰:「子得君,大夫皆自危,欲謀作亂。」又謂諸大夫曰:「高昭子可畏,及未發,先之。」大夫從之。六月,田乞、鮑牧乃與大夫以兵入公宮,攻高昭子。昭子聞之,與國惠子救公。公師敗,田乞之徒追之,國惠子奔莒,遂反殺高昭子。晏圉奔魯。八月,齊秉意茲。田乞敗二相,乃使人之魯召公子陽生。陽生至齊,私匿田乞家。十月戊子,田乞請諸大夫曰:「常之母有魚菽之祭,幸來會飲。」會飲,田乞盛陽生橐中,置坐中央,發橐出陽生,曰:「此乃齊君矣!」大夫皆伏謁。將與大夫盟而立之,鮑牧醉,乞誣大夫曰:「吾與鮑牧謀共立陽生。」鮑牧怒曰:「子忘景公之命乎?」諸大夫相視欲悔,陽生前,頓首曰:「可則立之,否則已。」鮑牧恐禍起,乃復曰:「皆景公子也,何為不可!」乃與盟,立陽生,是為悼公。悼公入宮,使人遷晏孺子於駘,殺之幕下,而逐孺子母芮子。芮子故賤而孺子少,故無權,國人輕之。
dào gōng yuán nián, qí fá lǔ, qǔ huān chǎn. chū, yáng shēng wáng zài lǔ, jì kāng zi yǐ qí mèi qī zhī. jí guī jí wèi, shǐ yíng zhī. jì jī yǔ jì fáng hóu tōng, yán qí qíng, lǔ fú gǎn yǔ, gù qí fá lǔ, jìng yíng jì jī. jì jī bì, qí fù guī lǔ qīn dì.
悼公元年,齊伐魯,取讙、闡。初,陽生亡在魯,季康子以其妹妻之。及歸即位,使迎之。季姬與季魴侯通,言其情,魯弗敢與,故齊伐魯,竟迎季姬。季姬嬖,齊復歸魯侵地。
bào zi yǔ dào gōng yǒu xì, bù shàn. sì nián, wú lǔ fá qí nán fāng. bào zi shì dào gōng, fù yú wú. wú wáng fū chāi kū yú jūn mén wài sān rì, jiāng cóng hǎi rù tǎo qí. qí rén bài zhī, wú shī nǎi qù. jìn zhào yāng fá qí, zhì lài ér qù. qí rén gòng lì dào gōng zǐ rén, shì wèi jiǎn gōng.
鮑子與悼公有郤,不善。四年,吳、魯伐齊南方。鮑子弒悼公,赴於吳。吳王夫差哭於軍門外三日,將從海入討齊。齊人敗之,吳師乃去。晉趙鞅伐齊,至賴而去。齊人共立悼公子壬,是為簡公。
jiǎn gōng sì nián chūn, chū, jiǎn gōng yǔ fù yáng shēng jù zài lǔ yě, jiān zhǐ yǒu chǒng yān. jí jí wèi, shǐ wèi zhèng. tián chéng zi dàn zhī, zhòu gù yú cháo. yù yāng yán jiǎn gōng yuē: tián jiān bù kě bìng yě, jūn qí zé yān. fú tīng. zi wǒ xī, tián nì shā rén, féng zhī, suì bǔ yǐ rù. tián shì fāng mù, shǐ qiú bìng ér yí shǒu qiú zhě jiǔ, zuì ér shā shǒu zhě, dé wáng. zi wǒ méng zhū tián yú chén zōng. chū, tián bào yù wèi zi wǒ chén, shǐ gōng sūn yán bào, bào yǒu sàng ér zhǐ. hòu zú yǐ wèi chén, xìng yú zi wǒ. zi wǒ wèi yuē: wú jǐn zhú tián shì ér lì nǚ, kě hū? duì yuē: wǒ yuǎn tián shì yǐ. qiě qí wéi zhě bù guò shù rén, hé jǐn zhú yān! suì gào tián shì. zi xíng yuē: bǐ dé jūn, fú xiān, bì huò zi. zi xíng shě yú gōng gōng.
簡公四年春,初,簡公與父陽生俱在魯也,監止有寵焉。及即位,使為政。田成子憚之,驟顧於朝。御鞅言簡公曰:「田、監不可並也,君其擇焉。」弗聽。子我夕,田逆殺人,逢之,遂捕以入。田氏方睦,使囚病而遺守囚者酒,醉而殺守者,得亡。子我盟諸田於陳宗。初,田豹欲為子我臣,使公孫言豹,豹有喪而止。後卒以為臣,幸於子我。子我謂曰:「吾盡逐田氏而立女,可乎?」對曰:「我遠田氏矣。且其違者不過數人,何盡逐焉!」遂告田氏。子行曰:「彼得君,弗先,必禍子。」子行舍於公宮。
xià wǔ yuè rén shēn, chéng zi xiōng dì sì chéng rú gōng. zi wǒ zài wò, chū yíng zhī, suì rù, bì mén. huàn zhě yù zhī, zi xíng shā huàn zhě. gōng yǔ fù rén yǐn jiǔ yú tán tái, chéng zi qiān zhū qǐn. gōng zhí gē jiāng jī zhī, tài shǐ zi yú yuē: fēi bù lì yě, jiāng chú hài yě. chéng zi chū shě yú kù, wén gōng yóu nù, jiāng chū, yuē: hé suǒ wú jūn! zi xíng bá jiàn yuē: xū, shì zhī zéi yě. shuí fēi tián zōng? suǒ bù shā zi zhě yǒu rú tián zōng. nǎi zhǐ. zi wǒ guī, shǔ tú gōng wéi yǔ dà mén, jiē fú shèng, nǎi chū. tián shì zhuī zhī. fēng qiū rén zhí zi wǒ yǐ gào, shā zhī guō guān. chéng zi jiāng shā dà lù zi fāng, tián nì qǐng ér miǎn zhī. yǐ gōng mìng qǔ chē yú dào, chū yōng mén. tián bào yǔ zhī chē, fú shòu, yuē: nì wèi yú qǐng, bào yǔ yú chē, yú yǒu sī yān. shì zi wǒ ér yǒu sī yú qí chóu, hé yǐ jiàn lǔ wèi zhī shì?
夏五月壬申,成子兄弟四乘如公。子我在幄,出迎之,遂入,閉門。宦者御之,子行殺宦者。公與婦人飲酒於檀台,成子遷諸寢。公執戈將擊之,太史子餘曰:「非不利也,將除害也。」成子出舍於庫,聞公猶怒,將出,曰:「何所無君!」子行拔劍曰:「需,事之賊也。誰非田宗?所不殺子者有如田宗。」乃止。子我歸,屬徒攻闈與大門,皆弗勝,乃出。田氏追之。豐丘人執子我以告,殺之郭關。成子將殺大陸子方,田逆請而免之。以公命取車於道,出雍門。田豹與之車,弗受,曰:「逆為余請,豹與余車,余有私焉。事子我而有私於其讎,何以見魯、衛之士?」
gēng chén, tián cháng zhí jiǎn gōng yú qū zhōu. gōng yuē: yú zǎo cóng yù yāng yán, bù jí cǐ. jiǎ wǔ, tián cháng shì jiǎn gōng yú qū zhōu. tián cháng nǎi lì jiǎn gōng dì ào, shì wèi píng gōng. píng gōng jí wèi, tián cháng xiāng zhī, zhuān qí zhī zhèng, gē qí ān píng yǐ dōng wèi tián shì fēng yì.
庚辰,田常執簡公於袪州。公曰:「余蚤從御鞅言,不及此。」甲午,田常弒簡公於袪州。田常乃立簡公弟驁,是為平公。平公即位,田常相之,專齊之政,割齊安平以東為田氏封邑。
píng gōng bā nián, yuè miè wú. èr shí wǔ nián zú, zi xuān gōng jī lì.
平公八年,越滅吳。二十五年卒,子宣公積立。
xuān gōng wǔ shí yī nián zú, zi kāng gōng dài lì. tián huì fǎn lǐn qiū.
宣公五十一年卒,子康公貸立。田會反廩丘。
kāng gōng èr nián, hán wèi zhào shǐ liè wèi zhū hóu. shí jiǔ nián, tián cháng céng sūn tián hé shǐ wèi zhū hóu, qiān kāng gōng hǎi bīn.
康公二年,韓、魏、趙始列為諸侯。十九年,田常曾孫田和始為諸侯,遷康公海濱。
èr shí liù nián, kāng gōng zú, lǚ shì suì jué qí sì. tián shì zú yǒu qí guó, wèi qí wēi wáng, jiàng yú tiān xià.
二十六年,康公卒,呂氏遂絕其祀。田氏卒有齊國,為齊威王,彊於天下。
tài shǐ gōng yuē: wú shì qí, zì tài shān shǔ zhī láng yá, běi bèi yú hǎi, gāo rǎng èr qiān lǐ, qí mín kuò dá duō nì zhī, qí tiān xìng yě. yǐ tài gōng zhī shèng, jiàn guó běn, huán gōng zhī shèng, xiū shàn zhèng, yǐ wèi zhū hóu huì méng, chēng bó, bù yì yí hū? yáng yáng zāi, gù dà guó zhī fēng yě!
太史公曰:吾適齊,自泰山屬之琅邪,北被於海,膏壤二千里,其民闊達多匿知,其天性也。以太公之聖,建國本,桓公之盛,修善政,以為諸侯會盟,稱伯,不亦宜乎?洋洋哉,固大國之風也!
tài gōng zuǒ zhōu, shí bǐng yīn móu. jì biǎo dōng hǎi, nǎi jū yíng qiū. xiǎo bái zhì bà, jiǔ hé zhū hóu. jí nì nèi chǒng, xìn zhōng chóng liú. zhuāng gōng shī dé, cuī zhù zuò chóu. chén shì zhuān zhèng, hòu huò qīng shōu. dào jiǎn gòu huò, tián kàn fēi chóu. fán fán yú liè, yī biàn hé yóu?
太公佐周,實秉陰謀。既表東海,乃居營丘。小白致霸,九合諸侯。及溺內寵,釁鍾蟲流。莊公失德,崔杼作仇。陳氏專政,厚貨輕收。悼、簡遘禍,田、闞非儔。渢渢餘烈,一變何由?