zhōu gōng dàn zhě, zhōu wǔ wáng dì yě. zì wén wáng zài shí, dàn wèi zi xiào, dǔ rén, yì yú qún zǐ. jí wǔ wáng jí wèi, dàn cháng fǔ yì wǔ wáng, yòng shì jū duō. wǔ wáng jiǔ nián, dōng fá zhì méng jīn, zhōu gōng fǔ xíng. shí yī nián, fá zhòu, zhì mù yě, zhōu gōng zuǒ wǔ wáng, zuò mù shì. pò yīn, rù shāng gōng. yǐ shā zhòu, zhōu gōng bǎ dà yuè, zhào gōng bǎ xiǎo yuè, yǐ jiā wǔ wáng, xìn shè, gào zhòu zhī zuì yú tiān, jí yīn mín. shì jī zǐ zhī qiú. fēng zhòu zi wǔ gēng lù fù, shǐ guǎn shū cài shū fù zhī, yǐ xù yīn sì. biàn fēng gōng chén tóng xìng qī zhě. fēng zhōu gōng dàn yú shǎo hào zhī xū qū fù, shì wèi lǔ gōng. zhōu gōng bù jiù fēng, liú zuǒ wǔ wáng.
周公旦者,周武王弟也。自文王在時,旦為子孝,篤仁,異於群子。及武王即位,旦常輔翼武王,用事居多。武王九年,東伐至盟津,周公輔行。十一年,伐紂,至牧野,周公佐武王,作牧誓。破殷,入商宮。已殺紂,周公把大鉞,召公把小鉞,以夾武王,釁社,告紂之罪於天,及殷民。釋箕子之囚。封紂子武庚祿父,使管叔、蔡叔傅之,以續殷祀。遍封功臣同姓戚者。封周公旦於少昊之虛曲阜,是為魯公。周公不就封,留佐武王。
wǔ wáng kè yīn èr nián, tiān xià wèi jí, wǔ wáng yǒu jí, bù yù, qún chén jù, tài gōng zhào gōng nǎi móu bo. zhōu gōng yuē: wèi kě yǐ qī wǒ xiān wáng. zhōu gōng yú shì nǎi zì yǐ wèi zhì, shè sān tán, zhōu gōng běi miàn lì, dài bì bǐng guī, gào yú tài wáng wáng jì wén wáng. shǐ cè zhù yuē: wéi ěr yuán sūn wáng fā, qín láo zǔ jí. ruò ěr sān wáng shì yǒu fù zi zhī zé yú tiān, yǐ dàn dài wáng fā zhī shēn. dàn qiǎo néng, duō cái duō, néng shì guǐ shén. nǎi wáng fā bù rú dàn duō cái duō, bù néng shì guǐ shén. nǎi mìng yú dì tíng, fū yòu sì fāng, yòng néng dìng rǔ zi sūn yú xià dì, sì fāng zhī mín wǎng bù jìng wèi. wú zhuì tiān zhī jiàng bǎo mìng, wǒ xiān wáng yì yǒng yǒu suǒ yī guī. jīn wǒ qí jí mìng yú yuán guī, ěr zhī xǔ wǒ, wǒ yǐ qí bì yǔ guī guī, yǐ qí ěr mìng. ěr bù xǔ wǒ, wǒ nǎi píng bì yǔ guī. zhōu gōng yǐ lìng shǐ cè gào tài wáng wáng jì wén wáng, yù dài wǔ wáng fā, yú shì nǎi jí sān wáng ér bo. bo rén jiē yuē jí, fā shū shì zhī, xìn jí. zhōu gōng xǐ, kāi yuè, nǎi jiàn shū yù jí. zhōu gōng rù hè wǔ wáng yuē: wáng qí wú hài. dàn xīn shòu mìng sān wáng, wéi zhǎng zhōng shì tú. zī dào néng niàn yǔ yī rén. zhōu gōng cáng qí cè jīn téng guì zhōng, jiè shǒu zhě wù gǎn yán. míng rì, wǔ wáng yǒu chōu.
武王克殷二年,天下未集,武王有疾,不豫,群臣懼,太公、召公乃繆卜。周公曰:「未可以戚我先王。」周公於是乃自以為質,設三壇,周公北面立,戴璧秉圭,告於太王、王季、文王。史策祝曰:「惟爾元孫王發,勤勞阻疾。若爾三王是有負子之責於天,以旦代王發之身。旦巧能,多材多,能事鬼神。乃王發不如旦多材多,不能事鬼神。乃命於帝庭,敷佑四方,用能定汝子孫於下地,四方之民罔不敬畏。無墜天之降葆命,我先王亦永有所依歸。今我其即命於元龜,爾之許我,我以其璧與圭歸,以俟爾命。爾不許我,我乃屏璧與圭。」周公已令史策告太王、王季、文王,欲代武王發,於是乃即三王而卜。卜人皆曰吉,發書視之,信吉。周公喜,開籥,乃見書遇吉。周公入賀武王曰:「王其無害。旦新受命三王,維長終是圖。茲道能念予一人。」周公藏其策金縢匱中,誡守者勿敢言。明日,武王有瘳。
qí hòu wǔ wáng jì bēng, chéng wáng shǎo, zài qiáng bǎo zhī zhōng. zhōu gōng kǒng tiān xià wén wǔ wáng bēng ér pàn, zhōu gōng nǎi jiàn zuò dài chéng wáng shè xíng zhèng dāng guó. guǎn shū jí qí qún dì liú yán yú guó yuē: zhōu gōng jiāng bù lì yú chéng wáng. zhōu gōng nǎi gào tài gōng wàng zhào gōng shì yuē: wǒ zhī suǒ yǐ fú pì ér shè xíng zhèng zhě, kǒng tiān xià pàn zhōu, wú yǐ gào wǒ xiān wáng tài wáng wáng jì wén wáng. sān wáng zhī yōu láo tiān xià jiǔ yǐ, yú jīn ér hòu chéng. wǔ wáng zǎo zhōng, chéng wáng shǎo, jiāng yǐ chéng zhōu, wǒ suǒ yǐ wèi zhī ruò cǐ. yú shì zú xiāng chéng wáng, ér shǐ qí zi bó qín dài jiù fēng yú lǔ. zhōu gōng jiè bó qín yuē: wǒ wén wáng zhī zǐ, wǔ wáng zhī dì, chéng wáng zhī shū fù, wǒ yú tiān xià yì bù jiàn yǐ. rán wǒ yī mù sān zhuō fā, yī fàn sān tǔ bǔ, qǐ yǐ dài shì, yóu kǒng shī tiān xià zhī xián rén. zi zhī lǔ, shèn wú yǐ guó jiāo rén.
其後武王既崩,成王少,在強葆之中。周公恐天下聞武王崩而畔,周公乃踐阼代成王攝行政當國。管叔及其群弟流言於國曰:「周公將不利於成王。」周公乃告太公望、召公奭曰:「我之所以弗辟而攝行政者,恐天下畔周,無以告我先王太王、王季、文王。三王之憂勞天下久矣,於今而後成。武王蚤終,成王少,將以成周,我所以為之若此。」於是卒相成王,而使其子伯禽代就封於魯。周公戒伯禽曰:「我文王之子,武王之弟,成王之叔父,我於天下亦不賤矣。然我一沐三捉發,一飯三吐哺,起以待士,猶恐失天下之賢人。子之魯,慎無以國驕人。」
guǎn cài wǔ gēng děng guǒ lǜ huái yí ér fǎn. zhōu gōng nǎi fèng chéng wáng mìng, xìng shī dōng fá, zuò dà gào. suì zhū guǎn shū, shā wǔ gēng, fàng cài shū. shōu yīn yú mín, yǐ fēng kāng shū yú wèi, fēng wēi zǐ yú sòng, yǐ fèng yīn sì. níng huái yí dōng tǔ, èr nián ér bì dìng. zhū hóu xián fú zōng zhōu.
管、蔡、武庚等果率淮夷而反。周公乃奉成王命,興師東伐,作大誥。遂誅管叔,殺武庚,放蔡叔。收殷餘民,以封康叔於衛,封微子於宋,以奉殷祀。寧淮夷東土,二年而畢定。諸侯咸服宗周。
tiān jiàng zhǐ fú, táng shū dé hé, yì mǔ tóng yǐng, xiàn zhī chéng wáng, chéng wáng mìng táng shū yǐ kuì zhōu gōng yú dōng tǔ, zuò kuì hé. zhōu gōng jì shòu mìng hé, jiā tiān zǐ mìng, zuò jiā hé. dōng tǔ yǐ jí, zhōu gōng guī bào chéng wáng, nǎi wèi shī yí wáng, mìng zhī yuē chī xiāo. wáng yì wèi gǎn xùn zhōu gōng.
天降祉福,唐叔得禾,異母同穎,獻之成王,成王命唐叔以餽周公於東土,作餽禾。周公既受命禾,嘉天子命,作嘉禾。東土以集,周公歸報成王,乃為詩貽王,命之曰鴟鴞。王亦未敢訓周公。
chéng wáng qī nián èr yuè yǐ wèi, wáng cháo bù zì zhōu, zhì fēng, shǐ tài bǎo zhào gōng xiān zhī luò xiāng tǔ. qí sān yuè, zhōu gōng wǎng yíng chéng zhōu luò yì, bǔ jū yān, yuē jí, suì guó zhī.
成王七年二月乙未,王朝步自周,至豐,使太保召公先之雒相土。其三月,周公往營成周雒邑,卜居焉,曰吉,遂國之。
chéng wáng zhǎng, néng tīng zhèng. yú shì zhōu gōng nǎi hái zhèng yú chéng wáng, chéng wáng lín cháo. zhōu gōng zhī dài chéng wáng zhì, nán miàn bèi yī yǐ cháo zhū hóu. jí qī nián hòu, hái zhèng chéng wáng, běi miàn jiù chén wèi, xū xū rú wèi rán.
成王長,能聽政。於是周公乃還政於成王,成王臨朝。周公之代成王治,南面倍依以朝諸侯。及七年後,還政成王,北面就臣位,歔歔如畏然。
chū, chéng wáng shǎo shí, bìng, zhōu gōng nǎi zì jiǎn qí zǎo shěn zhī hé, yǐ zhù yú shén yuē: wáng shǎo wèi yǒu shí, jiān shén mìng zhě nǎi dàn yě. yì cáng qí cè yú fǔ. chéng wáng bìng yǒu chōu. jí chéng wáng yòng shì, rén huò zèn zhōu gōng, zhōu gōng bēn chǔ. chéng wáng fā fǔ, jiàn zhōu gōng dǎo shū, nǎi qì, fǎn zhōu gōng. zhōu gōng guī, kǒng chéng wáng zhuàng, zhì yǒu suǒ yín yì, nǎi zuò duō shì, zuò wú yì. wú yì chēng: wèi rén fù mǔ, wèi yè zhì zhǎng jiǔ, zi sūn jiāo shē wàng zhī, yǐ wáng qí jiā, wèi rén zǐ kě bù shèn hū! gù xī zài yīn wáng zhōng zōng, yán gōng jìng wèi tiān mìng, zì dù zhì mín, zhèn jù bù gǎn huāng níng, gù zhōng zōng xiǎng guó qī shí wǔ nián. qí zài gāo zōng, jiǔ láo yú wài, wèi yǔ xiǎo rén, zuò qí jí wèi, nǎi yǒu liàng àn, sān nián bù yán, yán nǎi huān, bù gǎn huāng níng, mì jìng yīn guó, zhì yú xiǎo dà wú yuàn, gù gāo zōng xiǎng guó wǔ shí wǔ nián. qí zài zǔ jiǎ, bù yì wéi wáng, jiǔ wèi xiǎo rén yú wài, zhī xiǎo rén zhī yī, néng bǎo shī xiǎo mín, bù wǔ guān guǎ, gù zǔ jiǎ xiǎng guó sān shí sān nián. duō shì chēng yuē: zì tāng zhì yú dì yǐ, wú bù lǜ sì míng dé, dì wú bù pèi tiān zhě. zài jīn hòu sì wáng zhòu, dàn yín jué yì, bù gù tiān jí mín zhī cóng yě. qí mín jiē kě zhū. wén wáng rì zhōng zè bù xiá shí, xiǎng guó wǔ shí nián. zuò cǐ yǐ jiè chéng wáng.
初,成王少時,病,周公乃自揃其蚤沈之河,以祝於神曰:「王少未有識,奸神命者乃旦也。」亦藏其策於府。成王病有瘳。及成王用事,人或譖周公,周公奔楚。成王發府,見周公禱書,乃泣,反周公。周公歸,恐成王壯,治有所淫佚,乃作多士,作毋逸。毋逸稱:「為人父母,為業至長久,子孫驕奢忘之,以亡其家,為人子可不慎乎!故昔在殷王中宗,嚴恭敬畏天命,自度治民,震懼不敢荒寧,故中宗饗國七十五年。其在高宗,久勞於外,為與小人,作其即位,乃有亮闇,三年不言,言乃讙,不敢荒寧,密靖殷國,至於小大無怨,故高宗饗國五十五年。其在祖甲,不義惟王,久為小人於外,知小人之依,能保施小民,不侮鰥寡,故祖甲饗國三十三年。」多士稱曰:「自湯至於帝乙,無不率祀明德,帝無不配天者。在今後嗣王紂,誕淫厥佚,不顧天及民之從也。其民皆可誅。」「文王日中昃不暇食,饗國五十年。」作此以誡成王。
chéng wáng zài fēng, tiān xià yǐ ān, zhōu zhī guān zhèng wèi cì xù, yú shì zhōu gōng zuò zhōu guān, guān bié qí yí, zuò lì zhèng, yǐ biàn bǎi xìng. bǎi xìng shuō.
成王在豐,天下已安,周之官政未次序,於是周公作周官,官別其宜,作立政,以便百姓。百姓說。
zhōu gōng zài fēng, bìng, jiāng méi, yuē: bì zàng wǒ chéng zhōu, yǐ míng wú bù gǎn lí chéng wáng. zhōu gōng jì zú, chéng wáng yì ràng, zàng zhōu gōng yú bì, cóng wén wáng, yǐ míng yǔ xiǎo zi bù gǎn chén zhōu gōng yě.
周公在豐,病,將沒,曰:「必葬我成周,以明吾不敢離成王。」周公既卒,成王亦讓,葬周公於畢,從文王,以明予小子不敢臣周公也。
zhōu gōng zú hòu, qiū wèi huò, bào fēng léi, hé jǐn yǎn, dà mù jǐn bá. zhōu guó dà kǒng. chéng wáng yǔ dài fū cháo fú yǐ kāi jīn téng shū, wáng nǎi dé zhōu gōng suǒ zì yǐ wèi gōng dài wǔ wáng zhī shuō. èr gōng jí wáng nǎi wèn shǐ bǎi zhí shì, shǐ bǎi zhí shì yuē: xìn yǒu, xī zhōu gōng mìng wǒ wù gǎn yán. chéng wáng zhí shū yǐ qì, yuē: zì jīn hòu qí wú móu bo hū! xī zhōu gōng qín láo wáng jiā, wéi yǔ yòu rén fú jí zhī. jīn tiān dòng wēi yǐ zhāng zhōu gōng zhī dé, wéi zhèn xiǎo zi qí yíng, wǒ guó jiā lǐ yì yí zhī. wáng chū jiāo, tiān nǎi yǔ, fǎn fēng, hé jǐn qǐ. èr gōng mìng guó rén, fán dà mù suǒ yǎn, jǐn qǐ ér zhú zhī. suì zé dà shú. yú shì chéng wáng nǎi mìng lǔ dé jiāo jì wén wáng. lǔ yǒu tiān zǐ lǐ lè zhě, yǐ bāo zhōu gōng zhī dé yě.
周公卒後,秋未穫,暴風雷,禾盡偃,大木盡拔。周國大恐。成王與大夫朝服以開金縢書,王乃得周公所自以為功代武王之說。二公及王乃問史百執事,史百執事曰:「信有,昔周公命我勿敢言。」成王執書以泣,曰:「自今後其無繆卜乎!昔周公勤勞王家,惟予幼人弗及知。今天動威以彰周公之德,惟朕小子其迎,我國家禮亦宜之。」王出郊,天乃雨,反風,禾盡起。二公命國人,凡大木所偃,盡起而築之。歲則大孰。於是成王乃命魯得郊祭文王。魯有天子禮樂者,以襃周公之德也。
zhōu gōng zú, zi bó qín gù yǐ qián shòu fēng, shì wèi lǔ gōng. lǔ gōng bó qín zhī chū shòu fēng zhī lǔ, sān nián ér hòu bào zhèng zhōu gōng. zhōu gōng yuē: hé chí yě? bó qín yuē: biàn qí sú, gé qí lǐ, sàng sān nián rán hòu chú zhī, gù chí. tài gōng yì fēng yú qí, wǔ yuè ér bào zhèng zhōu gōng. zhōu gōng yuē: hé jí yě? yuē: wú jiǎn qí jūn chén lǐ, cóng qí sú wèi yě. jí hòu wén bó qín bào zhèng chí, nǎi tàn yuē: wū hū, lǔ hòu shì qí běi miàn shì qí yǐ! fū zhèng bù jiǎn bù yì, mín bù yǒu jìn píng yì jìn mín, mín bì guī zhī.
周公卒,子伯禽固已前受封,是為魯公。魯公伯禽之初受封之魯,三年而後報政周公。周公曰:「何遲也?」伯禽曰:「變其俗,革其禮,喪三年然後除之,故遲。」太公亦封於齊,五月而報政周公。周公曰:「何疾也?」曰:「吾簡其君臣禮,從其俗為也。」及後聞伯禽報政遲,乃嘆曰:「嗚呼,魯後世其北面事齊矣!夫政不簡不易,民不有近;平易近民,民必歸之。」
bó qín jí wèi zhī hòu, yǒu guǎn cài děng fǎn yě, huái yí xú róng yì bìng xìng fǎn. yú shì bó qín lǜ shī fá zhī yú xī, zuò xī shì, yuē: chén ěr jiǎ zhòu, wú gǎn bù shàn. wú gǎn shāng gù. mǎ niú qí fēng, chén qiè bū táo, wù gǎn yuè zhú, jìng fù zhī. wú gǎn kòu rǎng, yú qiáng yuán. lǔ rén sān jiāo sān suì, chí ěr chú jiāo qiǔ liáng zhēn gàn, wú gǎn bù dǎi. wǒ jiǎ xū zhú ér zhēng xú róng, wú gǎn bù jí, yǒu dà xíng. zuò cǐ xī shì, suì píng xú róng, dìng lǔ.
伯禽即位之後,有管、蔡等反也,淮夷、徐戎亦並興反。於是伯禽率師伐之於肸,作肸誓,曰:「陳爾甲冑,無敢不善。無敢傷牿。馬牛其風,臣妾逋逃,勿敢越逐,敬復之。無敢寇攘,逾牆垣。魯人三郊三隧,歭爾芻茭、糗糧、楨榦,無敢不逮。我甲戌築而征徐戎,無敢不及,有大刑。」作此肸誓,遂平徐戎,定魯。
lǔ gōng bó qín zú, zi kǎo gōng qiú lì. kǎo gōng sì nián zú, lì dì xī, shì wèi yáng gōng. yáng gōng zhú máo què mén. liù nián zú, zi yōu gōng zǎi lì. yōu gōng shí sì nián. yōu gōng dì xī shā yōu gōng ér zì lì, shì wèi wèi gōng. wèi gōng wǔ shí nián zú, zi lì gōng zhuó lì. lì gōng sān shí qī nián zú, lǔ rén lì qí dì jù, shì wèi xiàn gōng. xiàn gōng sān shí èr nián zú, zǐ zhēn gōng bì lì.
魯公伯禽卒,子考公酋立。考公四年卒,立弟熙,是謂煬公。煬公築茅闕門。六年卒,子幽公宰立。幽公十四年。幽公弟晞殺幽公而自立,是為魏公。魏公五十年卒,子厲公擢立。厲公三十七年卒,魯人立其弟具,是為獻公。獻公三十二年卒,子真公濞立。
zhēn gōng shí sì nián, zhōu lì wáng wú dào, chū bēn zhì, gòng hé xíng zhèng. èr shí jiǔ nián, zhōu xuān wáng jí wèi.
真公十四年,周厲王無道,出奔彘,共和行政。二十九年,周宣王即位。
sān shí nián, zhēn gōng zú, dì áo lì, shì wèi wǔ gōng.
三十年,真公卒,弟敖立,是為武公。
wǔ gōng jiǔ nián chūn, wǔ gōng yǔ zhǎng zi kuò, shǎo zǐ xì, xī cháo zhōu xuān wáng. xuān wáng ài xì, yù lì xì wèi lǔ tài zǐ. zhōu zhī fán zhòng shān fù jiàn xuān wáng yuē: fèi zhǎng lì shǎo, bù shùn bù shùn, bì fàn wáng mìng fàn wáng mìng, bì zhū zhī: gù chū lìng bù kě bù shùn yě. lìng zhī bù xíng, zhèng zhī bù lì xíng ér bù shùn, mín jiāng qì shàng. fū xià shì shàng, shǎo shì zhǎng, suǒ yǐ wèi shùn. jīn tiān zǐ jiàn zhū hóu, lì qí shǎo, shì jiào mín nì yě. ruò lǔ cóng zhī, zhū hóu xiào zhī, wáng mìng jiāng yǒu suǒ yōng ruò fú cóng ér zhū zhī, shì zì zhū wáng mìng yě. zhū zhī yì shī, bù zhū yì shī, wáng qí tú zhī. xuān wáng fú tīng, zú lì xì wèi lǔ tài zǐ. xià, wǔ gōng guī ér zú, xì lì, shì wèi yì gōng.
武公九年春,武公與長子括,少子戲,西朝周宣王。宣王愛戲,欲立戲為魯太子。周之樊仲山父諫宣王曰:「廢長立少,不順;不順,必犯王命;犯王命,必誅之:故出令不可不順也。令之不行,政之不立;行而不順,民將棄上。夫下事上,少事長,所以為順。今天子建諸侯,立其少,是教民逆也。若魯從之,諸侯效之,王命將有所壅;若弗從而誅之,是自誅王命也。誅之亦失,不誅亦失,王其圖之。」宣王弗聽,卒立戲為魯太子。夏,武公歸而卒,戲立,是為懿公。
yì gōng jiǔ nián, yì gōng xiōng kuò zhī zǐ bó yù yǔ lǔ rén gōng shì yì gōng, ér lì bó yù wèi jūn. bó yù jí wèi shí yī nián, zhōu xuān wáng fá lǔ, shā qí jūn bó yù, ér wèn lǔ gōng zǐ néng dào shùn zhū hóu zhě, yǐ wèi lǔ hòu. fán mù zhòng yuē: lǔ yì gōng dì chēng, sù gōng míng shén, jìng shì qí lǎo fù shì xíng xíng, bì wèn yú yí xùn ér zī yú gù shí bù gàn suǒ wèn, bù fàn suǒ. xuān wáng yuē: rán, néng xùn zhì qí mín yǐ. nǎi lì chēng yú yí gōng, shì wèi xiào gōng. zì shì hòu, zhū hóu duō pàn wáng mìng.
懿公九年,懿公兄括之子伯御與魯人攻弒懿公,而立伯御為君。伯御即位十一年,周宣王伐魯,殺其君伯御,而問魯公子能道順諸侯者,以為魯後。樊穆仲曰:「魯懿公弟稱,肅恭明神,敬事耆老;賦事行刑,必問於遺訓而咨於固實;不干所問,不犯所。」宣王曰:「然,能訓治其民矣。」乃立稱於夷宮,是為孝公。自是後,諸侯多畔王命。
xiào gōng èr shí wǔ nián, zhū hóu pàn zhōu, quǎn róng shā yōu wáng. qín shǐ liè wèi zhū hóu.
孝公二十五年,諸侯畔周,犬戎殺幽王。秦始列為諸侯。
èr shí qī nián, xiào gōng zú, zi fú huáng lì, shì wèi huì gōng.
二十七年,孝公卒,子弗湟立,是為惠公。
huì gōng sān shí nián, jìn rén shì qí jūn zhāo hóu. sì shí wǔ nián, jìn rén yòu shì qí jūn xiào hóu.
惠公三十年,晉人弒其君昭侯。四十五年,晉人又弒其君孝侯。
sì shí liù nián, huì gōng zú, zhǎng shù zǐ xī shè dāng guó, xíng jūn shì, shì wèi yǐn gōng. chū, huì gōng shì fū rén wú zi, gōng jiàn qiè shēng zi shēng zǐ xī. xī zhǎng, wèi qǔ yú sòng. sòng nǚ zhì ér hǎo, huì gōng duó ér zì qī zhī. shēng zǐ yǔn. dēng sòng nǚ wèi fū rén, yǐ yǔn wèi tài zǐ. jí huì gōng zú, wèi yǔn shǎo gù, lǔ rén gòng lìng xī shè zhèng, bù yán jí wèi.
四十六年,惠公卒,長庶子息攝當國,行君事,是為隱公。初,惠公適夫人無子,公賤妾聲子生子息。息長,為娶於宋。宋女至而好,惠公奪而自妻之。生子允。登宋女為夫人,以允為太子。及惠公卒,為允少故,魯人共令息攝政,不言即位。
yǐn gōng wǔ nián, guān yú yú táng. bā nián, yǔ zhèng yì tiān zǐ zhī tài shān zhī yì bēng jí xǔ tián, jūn zǐ jī zhī.
隱公五年,觀漁於棠。八年,與鄭易天子之太山之邑祊及許田,君子譏之。
shí yī nián dōng, gōng zǐ huī chǎn wèi yǐn gōng yuē: bǎi xìng biàn jūn, jūn qí suì lì. wú qǐng wèi jūn shā zi yǔn, jūn yǐ wǒ wèi xiāng. yǐn gōng yuē: yǒu xiān jūn mìng. wú wèi yǔn shǎo, gù shè dài. jīn yǔn zhǎng yǐ, wú fāng yíng tú qiú zhī dì ér lǎo yān, yǐ shòu zi yǔn zhèng. huī jù zi yǔn wén ér fǎn zhū zhī, nǎi fǎn zèn yǐn gōng yú zi yǔn yuē: yǐn gōng yù suì lì, qù zi, zi qí tú zhī. qǐng wèi zi shā yǐn gōng. zi yǔn xǔ nuò. shí yī yuè, yǐn gōng jì zhōng wū, qí yú shè pǔ, guǎn yú wěi shì. huī shǐ rén shā yǐn gōng yú wěi shì, ér lì zi yǔn wèi jūn, shì wèi huán gōng.
十一年冬,公子揮諂謂隱公曰:「百姓便君,君其遂立。吾請為君殺子允,君以我為相。」隱公曰:「有先君命。吾為允少,故攝代。今允長矣,吾方營菟裘之地而老焉,以授子允政。」揮懼子允聞而反誅之,乃反譖隱公於子允曰:「隱公欲遂立,去子,子其圖之。請為子殺隱公。」子允許諾。十一月,隱公祭鍾巫,齊於社圃,館於蔿氏。揮使人殺隱公於蔿氏,而立子允為君,是為桓公。
huán gōng yuán nián, zhèng yǐ bì yì tiān zǐ zhī xǔ tián. èr nián, yǐ sòng zhī lù dǐng rù yú tài miào, jūn zǐ jī zhī.
桓公元年,鄭以璧易天子之許田。二年,以宋之賂鼎入於太廟,君子譏之。
sān nián, shǐ huī yíng fù yú qí wèi fū rén. liù nián, fū rén shēng zǐ, yǔ huán gōng tóng rì, gù míng yuē tóng. tóng zhǎng, wèi tài zǐ.
三年,使揮迎婦於齊為夫人。六年,夫人生子,與桓公同日,故名曰同。同長,為太子。
shí liù nián, huì yú cáo, fá zhèng, rù lì gōng.
十六年,會於曹,伐鄭,入厲公。
shí bā nián chūn, gōng jiāng yǒu xíng, suì yǔ fū rén rú qí. shēn xū jiàn zhǐ, gōng bù tīng, suì rú qí. qí xiāng gōng tōng huán gōng fū rén. gōng nù fū rén, fū rén yǐ gào qí hóu. xià sì yuè bǐng zǐ, qí xiāng gōng xiǎng gōng, gōng zuì, shǐ gōng zǐ péng shēng bào lǔ huán gōng, yīn mìng péng shēng zhé qí xié, gōng sǐ yú chē. lǔ rén gào yú qí yuē: guǎ jūn wèi jūn zhī wēi, bù gǎn níng jū, lái xiū hǎo lǐ. lǐ chéng ér bù fǎn, wú suǒ guī jiù, qǐng dé péng shēng chú chǒu yú zhū hóu. qí rén shā péng shēng yǐ shuō lǔ. lì tài zǐ tóng, shì wèi zhuāng gōng. zhuāng gōng mǔ fū rén yīn liú qí, bù gǎn guī lǔ.
十八年春,公將有行,遂與夫人如齊。申繻諫止,公不聽,遂如齊。齊襄公通桓公夫人。公怒夫人,夫人以告齊侯。夏四月丙子,齊襄公饗公,公醉,使公子彭生抱魯桓公,因命彭生摺其脅,公死於車。魯人告於齊曰:「寡君畏君之威,不敢寧居,來脩好禮。禮成而不反,無所歸咎,請得彭生除丑於諸侯。」齊人殺彭生以說魯。立太子同,是為莊公。莊公母夫人因留齊,不敢歸魯。
zhuāng gōng wǔ nián dōng, fá wèi, nèi wèi huì gōng.
莊公五年冬,伐衛,內衛惠公。
bā nián, qí gōng zǐ jiū lái bēn. jiǔ nián, lǔ yù nèi zi jiū yú qí, hòu huán gōng, huán gōng fā bīng jī lǔ, lǔ jí, shā zi jiū. zhào hū sǐ. qí gào lǔ shēng zhì guǎn zhòng. lǔ rén shī bó yuē: qí yù de guǎn zhòng, fēi shā zhī yě, jiāng yòng zhī, yòng zhī zé wèi lǔ huàn. bù rú shā, yǐ qí shī yǔ zhī. zhuāng gōng bù tīng, suì qiú guǎn zhòng yǔ qí. qí rén xiāng guǎn zhòng.
八年,齊公子糾來奔。九年,魯欲內子糾於齊,後桓公,桓公發兵擊魯,魯急,殺子糾。召忽死。齊告魯生致管仲。魯人施伯曰:「齊欲得管仲,非殺之也,將用之,用之則為魯患。不如殺,以其屍與之。」莊公不聽,遂囚管仲與齊。齊人相管仲。
shí sān nián, lǔ zhuāng gōng yǔ cáo mèi huì qí huán gōng yú kē, cáo mèi jié qí huán gōng, qiú lǔ qīn dì, yǐ méng ér shì huán gōng. huán gōng yù bèi yuē, guǎn zhòng jiàn, zú guī lǔ qīn dì. shí wǔ nián, qí huán gōng shǐ bà. èr shí sān nián, zhuāng gōng rú qí guān shè.
十三年,魯莊公與曹沬會齊桓公於柯,曹沬劫齊桓公,求魯侵地,已盟而釋桓公。桓公欲背約,管仲諫,卒歸魯侵地。十五年,齊桓公始霸。二十三年,莊公如齊觀社。
sān shí èr nián, chū, zhuāng gōng zhú tái lín dǎng shì, jiàn mèng nǚ, shuō ér ài zhī, xǔ lì wèi fū rén, gē bì yǐ méng. mèng nǚ shēng zǐ bān. bān zhǎng, shuō liáng shì nǚ, wǎng guān. yǔ rén luò zì qiáng wài yǔ liáng shì nǚ xì. bān nù, biān luò. zhuāng gōng wén zhī, yuē: luò yǒu lì yān, suì shā zhī, shì wèi kě biān ér zhì yě. bān wèi dé shā. huì zhuāng gōng yǒu jí. zhuāng gōng yǒu sān dì, zhǎng yuē qìng fù, cì yuē shū yá, cì yuē jì yǒu. zhuāng gōng qǔ qí nǚ wèi fū rén yuē āi jiāng. āi jiāng wú zi. āi jiāng dì yuē shū jiāng, shēng zǐ kāi. zhuāng gōng wú shì sì, ài mèng nǚ, yù lì qí zi bān. zhuāng gōng bìng, ér wèn sì yú dì shū yá. shū yá yuē: yī jì yī jí, lǔ zhī cháng yě. qìng fù zài, kě wèi sì, jūn hé yōu? zhuāng gōng huàn shū yá yù lì qìng fù, tuì ér wèn jì yǒu. jì yǒu yuē: qǐng yǐ sǐ lì bān yě. zhuāng gōng yuē: nǎng zhě shū yá yù lì qìng fù, nài hé? jì yǒu yǐ zhuāng gōng mìng mìng yá dài yú zhēn wū shì, shǐ zhēn jì jié yǐn shū yá yǐ zhèn, yuē: yǐn cǐ zé yǒu hòu fèng sì bù rán, sǐ qiě wú hòu. yá suì yǐn zhèn ér sǐ, lǔ lì qí zi wèi shū sūn shì. bā yuè guǐ hài, zhuāng gōng zú, jì yǒu jìng lì zi bān wèi jūn, rú zhuāng gōng mìng. shì sàng, shě yú dǎng shì.
三十二年,初,莊公築台臨黨氏,見孟女,說而愛之,許立為夫人,割臂以盟。孟女生子斑。斑長,說梁氏女,往觀。圉人犖自牆外與梁氏女戲。斑怒,鞭犖。莊公聞之,曰:「犖有力焉,遂殺之,是未可鞭而置也。」斑未得殺。會莊公有疾。莊公有三弟,長曰慶父,次曰叔牙,次曰季友。莊公取齊女為夫人曰哀姜。哀姜無子。哀姜娣曰叔姜,生子開。莊公無適嗣,愛孟女,欲立其子斑。莊公病,而問嗣於弟叔牙。叔牙曰:「一繼一及,魯之常也。慶父在,可為嗣,君何憂?」莊公患叔牙欲立慶父,退而問季友。季友曰:「請以死立斑也。」莊公曰:「曩者叔牙欲立慶父,柰何?」季友以莊公命命牙待於針巫氏,使針季劫飲叔牙以鴆,曰:「飲此則有後奉祀;不然,死且無後。」牙遂飲鴆而死,魯立其子為叔孫氏。八月癸亥,莊公卒,季友竟立子斑為君,如莊公命。侍喪,舍於黨氏。
xiān shí qìng fù yǔ āi jiāng sī tōng, yù lì āi jiāng dì zi kāi. jí zhuāng gōng zú ér jì yǒu lì bān, shí yuè jǐ wèi, qìng fù shǐ yǔ rén luò shā lǔ gōng zǐ bān yú dǎng shì. jì yǒu le chén. qìng fù jìng lì zhuāng gōng zǐ kāi, shì wèi mǐn gōng.
先時慶父與哀姜私通,欲立哀姜娣子開。及莊公卒而季友立斑,十月己未,慶父使圉人犖殺魯公子斑於黨氏。季友餎陳。慶父竟立莊公子開,是為湣公。
mǐn gōng èr nián, qìng fù yǔ āi jiāng tōng yì shén. āi jiāng yǔ qìng fù móu shā mǐn gōng ér lì qìng fù. qìng fù shǐ bo yǐ xí shā mǐn gōng yú wǔ wéi. jì yǒu wén zhī, zì chén yǔ mǐn gōng dì shēn rú zhū, qǐng lǔ qiú nèi zhī. lǔ rén yù zhū qìng fù. qìng fù kǒng, bēn jǔ. yú shì jì yǒu fèng zi shēn rù, lì zhī, shì wèi lí gōng. lí gōng yì zhuāng gōng shǎo zǐ. āi jiāng kǒng, bēn zhū. jì yǒu yǐ lù rú jǔ qiú qìng fù, qìng fù guī, shǐ rén shā qìng fù, qìng fù qǐng bēn, fú tīng, nǎi shǐ dài fū xī sī xíng kū ér wǎng. qìng fù wén xī sī yīn, nǎi zì shā. qí huán gōng wén āi jiāng yǔ qìng fù luàn yǐ wēi lǔ, jí zhào zhī zhū ér shā zhī, yǐ qí shī guī, lù zhī lǔ. lǔ lí gōng qǐng ér zàng zhī.
湣公二年,慶父與哀姜通益甚。哀姜與慶父謀殺湣公而立慶父。慶父使卜齮襲殺湣公於武闈。季友聞之,自陳與湣公弟申如邾,請魯求內之。魯人慾誅慶父。慶父恐,奔莒。於是季友奉子申入,立之,是為釐公。釐公亦莊公少子。哀姜恐,奔邾。季友以賂如莒求慶父,慶父歸,使人殺慶父,慶父請奔,弗聽,乃使大夫奚斯行哭而往。慶父聞奚斯音,乃自殺。齊桓公聞哀姜與慶父亂以危魯,及召之邾而殺之,以其屍歸,戮之魯。魯釐公請而葬之。
jì yǒu mǔ chén nǚ, gù wáng zài chén, chén gù zuǒ sòng jì yǒu jí zi shēn. jì yǒu zhī jiāng shēng yě, fù lǔ huán gōng shǐ rén bo zhī, yuē: nán yě, qí míng yuē yǒu, jiān yú liǎng shè, wèi gōng shì fǔ. jì yǒu wáng, zé lǔ bù chāng. jí shēng, yǒu wén zài zhǎng yuē yǒu, suì yǐ míng zhī, hào wèi chéng jì. qí hòu wèi jì shì, qìng fù hòu wèi mèng shì yě.
季友母陳女,故亡在陳,陳故佐送季友及子申。季友之將生也,父魯桓公使人卜之,曰:「男也,其名曰『友』,間於兩社,為公室輔。季友亡,則魯不昌。」及生,有文在掌曰「友」,遂以名之,號為成季。其後為季氏,慶父後為孟氏也。
lí gōng yuán nián, yǐ wèn yáng bì fēng jì yǒu. jì yǒu wèi xiāng.
釐公元年,以汶陽鄪封季友。季友為相。
jiǔ nián, jìn lǐ kè shā qí jūn xī qí zhuó zǐ. qí huán gōng lǜ lí gōng tǎo jìn luàn, zhì gāo liáng ér hái, lì jìn huì gōng. shí qī nián, qí huán gōng zú. èr shí sì nián, jìn wén gōng jí wèi.
九年,晉里克殺其君奚齊、卓子。齊桓公率釐公討晉亂,至高梁而還,立晉惠公。十七年,齊桓公卒。二十四年,晉文公即位。
sān shí sān nián, lí gōng zú, zi xìng lì, shì wèi wén gōng.
三十三年,釐公卒,子興立,是為文公。
wén gōng yuán nián, chǔ tài zǐ shāng chén shì qí fù chéng wáng, dài lì. sān nián, wén gōng cháo jìn xiāng fù.
文公元年,楚太子商臣弒其父成王,代立。三年,文公朝晉襄父。
shí yī nián shí yuè jiǎ wǔ, lǔ bài dí yú xián, huò zhǎng dí qiáo rú, fù fù zhōng shēng chōng qí hóu, yǐ gē shā zhī, mái qí shǒu yú zi jū zhī mén, yǐ mìng xuān bó.
十一年十月甲午,魯敗翟於咸,獲長翟喬如,富父終甥舂其喉,以戈殺之,埋其首於子駒之門,以命宣伯。
chū, sòng wǔ gōng zhī shì, sōu mán fá sòng, sī tú huáng fù shuài shī yù zhī, yǐ bài dí yú zhǎng qiū, huò zhǎng dí yuán sī. jìn zhī miè lù, huò qiáo rú dì fén rú. qí huì gōng èr nián, sōu mán fá qí, qí wáng zǐ chéng fù huò qí dì róng rú, mái qí shǒu yú běi mén. wèi rén huò qí jì dì jiǎn rú. sōu mán yóu shì suì wáng.
初,宋武公之世,鄋瞞伐宋,司徒皇父帥師御之,以敗翟於長丘,獲長翟緣斯。晉之滅路,獲喬如弟棼如。齊惠公二年,鄋瞞伐齊,齊王子城父獲其弟榮如,埋其首於北門。衛人獲其季弟簡如。鄋瞞由是遂亡。
shí wǔ nián, jì wén zi shǐ yú jìn.
十五年,季文子使於晉。
shí bā nián èr yuè, wén gōng zú. wén gōng yǒu èr fēi: zhǎng fēi qí nǚ wèi āi jiāng, shēng zǐ è jí shì cì fēi jìng yíng, bì ài, shēng zǐ tuǐ. tuǐ sī shì xiāng zhòng, xiāng zhòng yù lì zhī, shū zhòng yuē bù kě. xiāng zhòng qǐng qí huì gōng, huì gōng xīn lì, yù qīn lǔ, xǔ zhī. dōng shí yuè, xiāng zhòng shā zi è jí shì ér lì tuǐ, shì wèi xuān gōng. āi jiāng guī qí, kū ér guò fú, yuē: tiān hū! xiāng zhòng wèi bù dào, shā shì lì shù! fú rén jiē kū, lǔ rén wèi zhī āi jiāng. lǔ yóu cǐ gōng shì bēi, sān huán jiàng.
十八年二月,文公卒。文公有二妃:長妃齊女為哀姜,生子惡及視;次妃敬嬴,嬖愛,生子俀。俀私事襄仲,襄仲欲立之,叔仲曰不可。襄仲請齊惠公,惠公新立,欲親魯,許之。冬十月,襄仲殺子惡及視而立俀,是為宣公。哀姜歸齊,哭而過巿,曰:「天乎!襄仲為不道,殺適立庶!」巿人皆哭,魯人謂之「哀姜」。魯由此公室卑,三桓彊。
xuān gōng tuǐ shí èr nián, chǔ zhuāng wáng jiàng, wéi zhèng. zhèng bó jiàng, fù guó zhī.
宣公俀十二年,楚莊王彊,圍鄭。鄭伯降,復國之。
shí bā nián, xuān gōng zú, zi chéng gōng hēi gōng lì, shì wèi chéng gōng. jì wén zǐ yuē: shǐ wǒ shā shì lì shù shī dà yuán zhě, xiāng zhòng. xiāng zhòng lì xuān gōng, gōng sūn guī fù yǒu chǒng. xuān gōng yù qù sān huán, yǔ jìn móu fá sān huán. huì xuān gōng zú, jì wén zi yuàn zhī, guī fù bēn qí.
十八年,宣公卒,子成公黑肱立,是為成公。季文子曰:「使我殺適立庶失大援者,襄仲。」襄仲立宣公,公孫歸父有寵。宣公欲去三桓,與晉謀伐三桓。會宣公卒,季文子怨之,歸父奔齊。
chéng gōng èr nián chūn, qí fá qǔ wǒ lóng. xià, gōng yǔ jìn xì kè bài qí qǐng gōng yú ān, qí fù guī wǒ qīn dì. sì nián, chéng gōng rú jìn, jìn jǐng gōng bù jìng lǔ. lǔ yù bèi jìn hé yú chǔ, huò jiàn, nǎi bù. shí nián, chéng gōng rú jìn. jìn jǐng gōng zú, yīn liú chéng gōng sòng zàng, lǔ huì zhī. shí wǔ nián, shǐ yǔ wú wáng shòu mèng huì zhōng lí.
成公二年春,齊伐取我隆。夏,公與晉郤克敗齊頃公於鞍,齊復歸我侵地。四年,成公如晉,晉景公不敬魯。魯欲背晉合於楚,或諫,乃不。十年,成公如晉。晉景公卒,因留成公送葬,魯諱之。十五年,始與吳王壽夢會鍾離。
shí liù nián, xuān bó gào jìn, yù zhū jì wén zi. wén zi yǒu yì, jìn rén fú xǔ.
十六年,宣伯告晉,欲誅季文子。文子有義,晉人弗許。
shí bā nián, chéng gōng zú, zǐ wǔ lì, shì wèi xiāng gōng. shì shí xiāng gōng sān suì yě.
十八年,成公卒,子午立,是為襄公。是時襄公三歲也。
xiāng gōng yuán nián, jìn lì dào gōng. wǎng nián dōng, jìn luán shū shì qí jūn lì gōng. sì nián, xiāng gōng cháo jìn.
襄公元年,晉立悼公。往年冬,晉欒書弒其君厲公。四年,襄公朝晉。
wǔ nián, jì wén zi zú. jiā wú yī bó zhī qiè, jiù wú shí sù zhī mǎ, fǔ wú jīn yù, yǐ xiāng sān jūn. jūn zǐ yuē: jì wén zi lián zhōng yǐ.
五年,季文子卒。家無衣帛之妾,廄無食粟之馬,府無金玉,以相三君。君子曰:「季文子廉忠矣。」
jiǔ nián, yǔ jìn fá zhèng. jìn dào gōng guān xiāng gōng yú wèi, jì wǔ zi cóng, xiāng xíng lǐ.
九年,與晉伐鄭。晉悼公冠襄公於衛,季武子從,相行禮。
shí yī nián, sān huán shì fēn wèi sān jūn.
十一年,三桓氏分為三軍。
shí èr nián, cháo jìn. shí liù nián, jìn píng gōng jí wèi. èr shí yī nián, cháo jìn píng gōng.
十二年,朝晉。十六年,晉平公即位。二十一年,朝晉平公。
èr shí èr nián, kǒng qiū shēng.
二十二年,孔丘生。
èr shí wǔ nián, qí cuī zhù shì qí jūn zhuāng gōng, lì qí dì jǐng gōng.
二十五年,齊崔杼弒其君莊公,立其弟景公。
èr shí jiǔ nián, wú yán líng jì zǐ shǐ lǔ, wèn zhōu lè, jǐn zhī qí yì, lǔ rén jìng yān.
二十九年,吳延陵季子使魯,問周樂,盡知其意,魯人敬焉。
sān shí yī nián liù yuè, xiāng gōng zú. qí jiǔ yuè, tài zǐ zú. lǔ rén lì qí guī zhī zǐ chóu wèi jūn, shì wèi zhāo gōng.
三十一年六月,襄公卒。其九月,太子卒。魯人立齊歸之子裯為君,是為昭公。
zhāo gōng nián shí jiǔ, yóu yǒu tóng xīn. mù shū bù yù lì, yuē: tài zǐ sǐ, yǒu mǔ dì kě lì, bù jí lì zhǎng. nián jūn zé xián, yì jūn zé bo zhī. jīn chóu fēi shì sì, qiě yòu jū sàng yì bù zài qī ér yǒu xǐ sè, ruò guǒ lì, bì wèi jì shì yōu. jì wǔ zi fú tīng, zú lì zhī. bǐ jí zàng, sān yì shuāi. jūn zǐ yuē: shì bù zhōng yě.
昭公年十九,猶有童心。穆叔不欲立,曰:「太子死,有母弟可立,不即立長。年鈞擇賢,義鈞則卜之。今裯非適嗣,且又居喪意不在戚而有喜色,若果立,必為季氏憂。」季武子弗聽,卒立之。比及葬,三易衰。君子曰:「是不終也。」
zhāo gōng sān nián, cháo jìn zhì hé, jìn píng gōng xiè hái zhī, lǔ chǐ yān. sì nián, chǔ líng wáng huì zhū hóu yú shēn, zhāo gōng chēng bìng bù wǎng. qī nián, jì wǔ zi zú. bā nián, chǔ líng wáng jiù zhāng huá tái, zhào zhāo gōng. zhāo gōng wǎng hè, cì zhāo gōng bǎo qì yǐ ér huǐ, fù zhà qǔ zhī. shí èr nián, cháo jìn zhì hé, jìn píng gōng xiè hái zhī. shí sān nián, chǔ gōng zǐ qì jí shì qí jūn líng wáng, dài lì. shí wǔ nián, cháo jìn, jìn liú zhī zàng jìn zhāo gōng, lǔ chǐ zhī. èr shí nián, qí jǐng gōng yǔ yàn zǐ shòu jìng, yīn rù lǔ wèn lǐ. èr shí yī nián, cháo jìn zhì hé, jìn xiè hái zhī.
昭公三年,朝晉至河,晉平公謝還之,魯恥焉。四年,楚靈王會諸侯於申,昭公稱病不往。七年,季武子卒。八年,楚靈王就章華台,召昭公。昭公往賀,賜昭公寶器;已而悔,復詐取之。十二年,朝晉至河,晉平公謝還之。十三年,楚公子棄疾弒其君靈王,代立。十五年,朝晉,晉留之葬晉昭公,魯恥之。二十年,齊景公與晏子狩竟,因入魯問禮。二十一年,朝晉至河,晉謝還之。
èr shí wǔ nián chūn, qú yù lái cháo. shī jǐ yuē: wén chéng zhī shì tóng yáo yuē qú yù lái cháo, gōng zài gān hóu. qú yù rù chù, gōng zài wài yě.
二十五年春,鴝鵒來巢。師己曰:「文成之世童謠曰『鴝鵒來巢,公在乾侯。鴝鵒入處,公在外野』。」
jì shì yǔ hòu shì dòu jī, jì shì jiè jī yǔ, hòu shì jīn jù. jì píng zi nù ér qīn hòu shì, hòu zhāo bó yì nù píng zi. zāng zhāo bó zhī dì huì wěi chán zāng shì, nì jì shì, zāng zhāo bó qiú jì shì rén. jì píng zi nù, qiú zāng shì lǎo. zāng hòu shì yǐ nán gào zhāo gōng. zhāo gōng jiǔ yuè wù xū fá jì shì, suì rù. píng zi dēng tái qǐng yuē: jūn yǐ chán bù chá chén zuì, zhū zhī, qǐng qiān yí shàng. fú xǔ. qǐng qiú yú bì, fú xǔ. qǐng yǐ wǔ chéng wáng, fú xǔ. zi jiā jū yuē: jūn qí xǔ zhī. zhèng zì jì shì jiǔ yǐ, wèi tú zhě zhòng, zhòng jiāng hé móu. fú tīng. hòu shì yuē: bì shā zhī. shū sūn shì zhī chén lì wèi qí zhòng yuē: wú jì shì yǔ yǒu, shú lì? jiē yuē: wú jì shì shì wú shū sūn shì. lì yuē: rán, jiù jì shì! suì bài gōng shī. mèng yì zi wén shū sūn shì shèng, yì shā hòu zhāo bó. hòu zhāo bó wèi gōng shǐ, gù mèng shì dé zhī. sān jiā gòng fá gōng, gōng suì bēn. jǐ hài, gōng zhì yú qí. qí jǐng gōng yuē: qǐng zhì qiān shè dài jūn. zi jiā yuē: qì zhōu gōng zhī yè ér chén yú qí, kě hū? nǎi zhǐ. zi jiā yuē: qí jǐng gōng wú xìn, bù rú zǎo zhī jìn. fú cóng. shū sūn jiàn gōng hái, jiàn píng zi, píng zi dùn shǒu. chū yù yíng zhāo gōng, mèng sūn jì sūn hòu huǐ, nǎi zhǐ.
季氏與郈氏鬥雞,季氏芥雞羽,郈氏金距。季平子怒而侵郈氏,郈昭伯亦怒平子。臧昭伯之弟會偽讒臧氏,匿季氏,臧昭伯囚季氏人。季平子怒,囚臧氏老。臧、郈氏以難告昭公。昭公九月戊戌伐季氏,遂入。平子登台請曰:「君以讒不察臣罪,誅之,請遷沂上。」弗許。請囚於鄪,弗許。請以五乘亡,弗許。子家駒曰:「君其許之。政自季氏久矣,為徒者眾,眾將合謀。」弗聽。郈氏曰:「必殺之。」叔孫氏之臣戾謂其眾曰:「無季氏與有,孰利?」皆曰:「無季氏是無叔孫氏。」戾曰:「然,救季氏!」遂敗公師。孟懿子聞叔孫氏勝,亦殺郈昭伯。郈昭伯為公使,故孟氏得之。三家共伐公,公遂奔。己亥,公至於齊。齊景公曰:「請致千社待君。」子家曰:「棄周公之業而臣於齊,可乎?」乃止。子家曰:「齊景公無信,不如早之晉。」弗從。叔孫見公還,見平子,平子頓首。初欲迎昭公,孟孫、季孫後悔,乃止。
èr shí liù nián chūn, qí fá lǔ, qǔ yùn ér jū zhāo gōng yān. xià, qí jǐng gōng jiāng nèi gōng, lìng wú shòu lǔ lù. shēn fēng rǔ jiǎ xǔ qí chén gāo hé zi jiāng sù wǔ qiān yǔ. zi jiāng yán yú qí hóu yuē: qún chén bù néng shì lǔ jūn, yǒu yì yān. sòng yuán gōng wèi lǔ rú jìn, qiú nèi zhī, dào zú. shū sūn zhāo zi qiú nèi qí jūn, wú bìng ér sǐ. bù zhī tiān qì lǔ hū? yì lǔ jūn yǒu zuì yú guǐ shén yě? yuán jūn qiě dài. qí jǐng gōng cóng zhī.
二十六年春,齊伐魯,取鄆而居昭公焉。夏,齊景公將內公,令無受魯賂。申豐、汝賈許齊臣高齕、子將粟五千庾。子將言於齊侯曰:「群臣不能事魯君,有異焉。宋元公為魯如晉,求內之,道卒。叔孫昭子求內其君,無病而死。不知天棄魯乎?抑魯君有罪於鬼神也?原君且待。」齊景公從之。
èr shí bā nián, zhāo gōng rú jìn, qiú rù. jì píng zi sī yú jìn liù qīng, liù qīng shòu jì shì lù, jiàn jìn jūn, jìn jūn nǎi zhǐ, jū zhāo gōng gān hóu. èr shí jiǔ nián, zhāo gōng rú yùn. qí jǐng gōng shǐ rén cì zhāo gōng shū, zì wèi zhǔ jūn. zhāo gōng chǐ zhī, nù ér qù gān hóu. sān shí yī nián, jìn yù nèi zhāo gōng, zhào jì píng zi. píng zi bù yī xiǎn xíng, yīn liù qīng xiè zuì. liù qīng wèi yán yuē: jìn yù nèi zhāo gōng, zhòng bù cóng. jìn rén zhǐ. sān shí èr nián, zhāo gōng zú yú gān hóu. lǔ rén gòng lì zhāo gōng dì sòng wèi jūn, shì wèi dìng gōng.
二十八年,昭公如晉,求入。季平子私於晉六卿,六卿受季氏賂,諫晉君,晉君乃止,居昭公乾侯。二十九年,昭公如鄆。齊景公使人賜昭公書,自謂「主君」。昭公恥之,怒而去乾侯。三十一年,晉欲內昭公,召季平子。平子布衣跣行,因六卿謝罪。六卿為言曰:「晉欲內昭公,眾不從。」晉人止。三十二年,昭公卒於乾侯。魯人共立昭公弟宋為君,是為定公。
dìng gōng lì, zhào jiǎn zi wèn shǐ mò yuē: jì shì wáng hū? shǐ mò duì yuē: bù wáng. jì yǒu yǒu dà gōng yú lǔ, shòu bì wèi shàng qīng, zhì yú wén zi wǔ zi, shì zēng qí yè. lǔ wén gōng zú, dōng mén suì shā shì lì shù, lǔ jūn yú shì shī guó zhèng. zhèng zài jì shì, yú jīn sì jūn yǐ. mín bù zhī jūn, hé yǐ dé guó! shì yǐ wèi jūn shèn qì yǔ míng, bù kě yǐ jiǎ rén.
定公立,趙簡子問史墨曰:「季氏亡乎?」史墨對曰:「不亡。季友有大功於魯,受鄪為上卿,至於文子、武子,世增其業。魯文公卒,東門遂殺適立庶,魯君於是失國政。政在季氏,於今四君矣。民不知君,何以得國!是以為君慎器與名,不可以假人。」
dìng gōng wǔ nián, jì píng zi zú. yáng hǔ sī nù, qiú jì huán zi, yǔ méng, nǎi shě zhī. qī nián, qí fá wǒ, qǔ yùn, yǐ wèi lǔ yáng hǔ yì yǐ cóng zhèng. bā nián, yáng hǔ yù jǐn shā sān huán shì, ér gèng lì qí suǒ shàn shù zǐ yǐ dài zhī zài jì huán zi jiāng shā zhī, huán zi zhà ér dé tuō. sān huán gòng gōng yáng hǔ, yáng hǔ jū yáng guān. jiǔ nián, lǔ fá yáng hǔ, yáng hǔ bēn qí, yǐ ér bēn jìn zhào shì.
定公五年,季平子卒。陽虎私怒,囚季桓子,與盟,乃舍之。七年,齊伐我,取鄆,以為魯陽虎邑以從政。八年,陽虎欲盡殺三桓適,而更立其所善庶子以代之;載季桓子將殺之,桓子詐而得脫。三桓共攻陽虎,陽虎居陽關。九年,魯伐陽虎,陽虎奔齊,已而奔晉趙氏。
shí nián, dìng gōng yǔ qí jǐng gōng huì yú jiā gǔ, kǒng zǐ xíng xiāng shì. qí yù xí lǔ jūn, kǒng zǐ yǐ lǐ lì jiē, zhū qí yín lè, qí hóu jù, nǎi zhǐ, guī lǔ qīn dì ér xiè guò. shí èr nián, shǐ zhòng yóu huǐ sān huán chéng, shōu qí jiǎ bīng. mèng shì bù kěn duò chéng, fá zhī, bù kè ér zhǐ. jì huán zi shòu qí nǚ lè, kǒng zǐ qù.
十年,定公與齊景公會於夾谷,孔子行相事。齊欲襲魯君,孔子以禮歷階,誅齊淫樂,齊侯懼,乃止,歸魯侵地而謝過。十二年,使仲由毀三桓城,收其甲兵。孟氏不肯墮城,伐之,不克而止。季桓子受齊女樂,孔子去。
shí wǔ nián, dìng gōng zú, zi jiāng lì, shì wèi āi gōng.
十五年,定公卒,子將立,是為哀公。
āi gōng wǔ nián, qí jǐng gōng zú. liù nián, qí tián qǐ shì qí jūn rú zǐ.
哀公五年,齊景公卒。六年,齊田乞弒其君孺子。
qī nián, wú wáng fū chāi jiàng, fá qí, zhì zēng, zhēng bǎi láo yú lǔ. jì kāng zi shǐ zi gòng shuō wú wáng jí tài zǎi pǐ, yǐ lǐ qū zhī. wú wáng yuē: wǒ wén shēn, bù zú zé lǐ. nǎi zhǐ.
七年,吳王夫差彊,伐齊,至繒,徵百牢於魯。季康子使子貢說吳王及太宰嚭,以禮詘之。吳王曰:「我文身,不足責禮。」乃止。
bā nián, wú wèi zōu fá lǔ, zhì chéng xià, méng ér qù. qí fá wǒ, qǔ sān yì. shí nián, fá qí nán biān. shí yī nián, qí fá lǔ. jì shì yòng yá yǒu yǒu gōng, sī kǒng zǐ, kǒng zǐ zì wèi guī lǔ.
八年,吳為鄒伐魯,至城下,盟而去。齊伐我,取三邑。十年,伐齊南邊。十一年,齊伐魯。季氏用厓有有功,思孔子,孔子自衛歸魯。
shí sì nián, qí tián cháng shì qí jūn jiǎn gōng yú qū zhōu. kǒng zǐ qǐng fá zhī, āi gōng bù tīng. shí wǔ nián, shǐ zi fú jǐng bó zi gòng wèi jiè, shì qí, qí guī wǒ qīn dì. tián cháng chū xiāng, yù qīn zhū hóu.
十四年,齊田常弒其君簡公於袪州。孔子請伐之,哀公不聽。十五年,使子服景伯、子貢為介,適齊,齊歸我侵地。田常初相,欲親諸侯。
shí liù nián, kǒng zǐ zú.
十六年,孔子卒。
èr shí èr nián, yuè wáng jù jiàn miè wú wáng fū chāi.
二十二年,越王句踐滅吳王夫差。
èr shí qī nián chūn, jì kāng zi zú. xià, āi gōng huàn sān huán, jiāng yù yīn zhū hóu yǐ jié zhī, sān huán yì huàn gōng zuò nán, gù jūn chén duō jiān. gōng yóu yú líng bǎn, yù mèng wǔ bó yú jiē, yuē: qǐng wèn yú jí sǐ hū? duì yuē: bù zhī yě. gōng yù yǐ yuè fá sān huán. bā yuè, āi gōng rú xíng shì. sān huán gōng gōng, gōng bēn yú wèi, qù rú zōu, suì rú yuè. guó rén yíng āi gōng fù guī, zú yú yǒu shān shì. zi níng lì, shì wèi dào gōng.
二十七年春,季康子卒。夏,哀公患三桓,將欲因諸侯以劫之,三桓亦患公作難,故君臣多間。公游於陵阪,遇孟武伯於街,曰:「請問余及死乎?」對曰:「不知也。」公欲以越伐三桓。八月,哀公如陘氏。三桓攻公,公奔於衛,去如鄒,遂如越。國人迎哀公復歸,卒於有山氏。子寧立,是為悼公。
dào gōng zhī shí, sān huán shèng, lǔ rú xiǎo hòu, bēi yú sān huán zhī jiā.
悼公之時,三桓勝,魯如小侯,卑於三桓之家。
shí sān nián, sān jìn miè zhì bó, fēn qí dì yǒu zhī.
十三年,三晉滅智伯,分其地有之。
sān shí qī nián, dào gōng zú, zi jiā lì, shì wèi yuán gōng. yuán gōng èr shí yī nián zú, zi xiǎn lì, shì wèi mù gōng. mù gōng sān shí sān nián zú, zi fèn lì, shì wèi gòng gōng. gòng gōng èr shí èr nián zú, zi tún lì, shì wèi kāng gōng. kāng gōng jiǔ nián zú, zi yǎn lì, shì wèi jǐng gōng. jǐng gōng èr shí jiǔ nián zú, zi shū lì, shì wèi píng gōng. shì shí liù guó jiē chēng wáng.
三十七年,悼公卒,子嘉立,是為元公。元公二十一年卒,子顯立,是為穆公。穆公三十三年卒,子奮立,是為共公。共公二十二年卒,子屯立,是為康公。康公九年卒,子匽立,是為景公。景公二十九年卒,子叔立,是為平公。是時六國皆稱王。
píng gōng shí èr nián, qín huì wáng zú. èr shí nián, píng gōng zú, zi jiǎ lì, shì wèi wén gōng. wén gōng nián, chǔ huái wáng sǐ yú qín. èr shí sān nián, wén gōng zú, zi chóu lì, shì wèi qǐng gōng.
平公十二年,秦惠王卒。二十年,平公卒,子賈立,是為文公。文公年,楚懷王死於秦。二十三年,文公卒,子讎立,是為頃公。
qǐng gōng èr nián, qín bá chǔ zhī yǐng, chǔ qǐng wáng dōng xǐ yú chén. shí jiǔ nián, chǔ fá wǒ, qǔ xú zhōu. èr shí sì nián, chǔ kǎo liè wáng fá miè lǔ. qǐng gōng wáng, qiān yú xià yì, wèi jiā rén, lǔ jué sì. qǐng gōng zú yú kē.
頃公二年,秦拔楚之郢,楚頃王東徙於陳。十九年,楚伐我,取徐州。二十四年,楚考烈王伐滅魯。頃公亡,遷於下邑,為家人,魯絕祀。頃公卒於柯。
lǔ qǐ zhōu gōng zhì qǐng gōng, fán sān shí sì shì.
魯起周公至頃公,凡三十四世。
tài shǐ gōng yuē: yú wén kǒng zǐ chēng yuē shén yǐ lǔ dào zhī shuāi yě! zhū sì zhī jiān yín yín rú yě. guān qìng fù jí shū yá mǐn gōng zhī jì, hé qí luàn yě? yǐn huán zhī shì xiāng zhòng shā shì lì shù sān jiā běi miàn wèi chén, qīn gōng zhāo gōng, zhāo gōng yǐ bēn. zhì qí yī ràng zhī lǐ zé cóng yǐ, ér xíng shì hé qí lì yě?
太史公曰:余聞孔子稱曰「甚矣魯道之衰也!洙泗之間齗齗如也」。觀慶父及叔牙閔公之際,何其亂也?隱桓之事;襄仲殺適立庶;三家北面為臣,親攻昭公,昭公以奔。至其揖讓之禮則從矣,而行事何其戾也?
wǔ wáng jì méi, chéng wáng yòu gū. zhōu gōng shè zhèng, fù yǐ jù tú. jí hái chén liè, běi miàn xū rú. yuán zǐ fēng lǔ, shǎo hào zhī xū. jiā fǔ wáng shì, xì zhí bù yú. jiàng jí xiào wáng, mù zhòng zhì yù. yǐn néng ràng guó, chūn qiū zhī chū. qiū míng zhí jiǎn, bāo biǎn bèi shū.
武王既沒,成王幼孤。周公攝政,負扆據圖。及還臣列,北面歔如。元子封魯,少昊之墟。夾輔王室,系職不渝。降及孝王,穆仲致譽。隱能讓國,春秋之初。丘明執簡,襃貶備書。