strong mù róng dé strong
慕容德
mù róng dé zì xuán míng, huàng zhī shǎo zǐ. huàng měi duì zhū gōng rén yán, fù rén rèn shēn mèng rì rù huái, bì shēng tiān zǐ. gōng sūn fū rén fāng rèn. mèng rì rù qí zhōng, dú xǐ ér bù gǎn yán. jìn xián kāng èr nián zhòu qǐn, shēng dé, zuǒ yòu yǐ gào, fāng wù ér qǐ. huàng yuē:" cǐ ér yì shēng, shì zhèng zhuāng gōng, zhǎng bì yǒu dà dé." suì yǐ dé wéi míng. nián shí èr ér huàng hōng, āi huǐ guò lǐ. nián shí bā, zhǎng bā chǐ èr cùn, é shàng yǒu rì jiǎo yǎn yuè chóng wén. yuán xǐ chū, fēng liáng gōng. jiàn xī chū, jìn hào ān běi jiāng jūn, fēng fàn yáng wáng. rù wèi wèi yǐn. qín miè yàn, xǐ yú cháng ān. qín fá liáng, dé qǐng zhēng zì xiào, hòu wèi zhāng yè tài shǒu.
慕容德字玄明,皝之少子。皝每对诸宫人言,妇人妊娠梦日入怀,必生天子。公孙夫人方妊。梦日入脐中,独喜而不敢言。晋咸康二年昼寝,生德,左右以告,方寤而起。皝曰:“此儿易生,似郑庄公,长必有大德。”遂以德为名。年十二而皝薨,哀毁过礼。年十八,长八尺二寸,额上有日角偃月重文。元玺初,封梁公。建熙初,进号安北将军,封范阳王。入为魏尹。秦灭燕,徙于长安。秦伐凉,德请征自效,后为张掖太守。
fú jiān fá jìn, chuí qǐng dé wèi fù, jiān bài, dé nǎi suí chuí rú yè. chuí chēng yàn wáng, fù fēng fàn yáng wáng. jiàn xìng yuán nián, wèi sī lì xiào wèi. bā nián, bài sī tú. chuí lín hōng, wèi tài zǐ bǎo yuē:" yè shì jiù dū, yí wěi fàn yáng wáng. yǒng kāng yuán nián, yǐ dé zhèn yè. jí bǎo shī zhōng shān, zì lóng chéng bēn yè, yǐ dé wèi chéng xiàng, lǐng jì zhōu mù, chéng zhì nán xià." dé xiōng zi lín zì yì tái lái bēn, yīn shuō dé yuē:" zhōng shān jì méi, wèi bì chéng shèng gōng yè, suī liáng chǔ sù jī, ér chéng dà nàn gù. qiě rén qíng jǔ dòng, bù kě yǐ zhàn. jí wèi jūn wèi zhì, yōng zhòng nán dù, jiù lǔ yáng wáng hé, jù huá tái ér jù bīng jī gǔ, sì xì ér dòng, jì zhī shàng yě. wèi suī bá zhōng shān, shì bù jiǔ liú, bù guò qū lüè ér fǎn. rén bù lè cóng, lǐ zì shēng biàn. rán hòu zhèn wēi yǐ yuán zhī, wèi zé nèi wài shòu dí, shǐ liàn jiù zhī shì, yǒu suǒ yī píng. guǎng kāi ēn xìn, zhāo jí yí lí, kě yī jǔ ér qǔ zhī." xiān shì mù róng hé yì quàn dé nán xǐ, yú shì xǔ zhī. lóng ān yuán nián zhēng yuè, dé lǜ hù sì wàn sān qiān, chē èr wàn qī qiān shèng, zì yè xǐ huá tái. lí yáng wèi jūn chuí zhì, sān jūn wēi jù, yù bǎo jù lí yáng, hūn rì liú sī shuǐ hé, shì yè jì qì, bīng yì xún xiāo. dé dà yuè, gǎi lí yáng jīn wèi tiān zǐ jīn.
苻坚伐晋,垂请德为副,坚败,德乃随垂如邺。垂称燕王,复封范阳王。建兴元年,为司隶校尉。八年,拜司徒。垂临薨,谓太子宝曰:“邺是旧都,宜委范阳王。永康元年,以德镇邺。及宝失中山,自龙城奔邺,以德为丞相,领冀州牧,承制南夏。”德兄子麟自义台来奔,因说德曰:“中山既没,魏必乘胜攻邺,虽粮储素积,而城大难固。且人情沮动,不可以战。及魏军未至,拥众南渡,就鲁阳王和,据滑台而聚兵积谷,伺隙而动,计之上也。魏虽拔中山,势不久留,不过驱掠而返。人不乐从,理自生变。然后振威以援之,魏则内外受敌,使恋旧之士,有所依凭。广开恩信,招集遗黎,可一举而取之。”先是慕容和亦劝德南徙,于是许之。隆安元年正月,德率户四万三千,车二万七千乘,自邺徙滑台。黎阳魏军垂至,三军危惧,欲堡据黎阳,昏日流澌水合,是夜济讫,冰亦寻消。德大悦,改黎阳津为天子津。
dé rù huá tái, zhào wáng lín děng jiǔ shí bā rén shàng yán:" jīn zhōng shì qīng xiàn, lóng dōu xiāo tiáo, zhào wèi yí lí, gǔ qǐ huáng zé, fú yuàn yǎng chéng fǔ shùn, yǐ chéng zōng miào, jǐn shàng huáng dì zūn hào." dé xǔ zhī, lìng yuē:" jiǎ shùn lái yì, qiě yǐ yàn yuán gù shì, tǒng fú xíng dì zhì zòu zhào ér yǐ." gǎi yǒng kāng sān nián wèi yuán nián, dà shè shū sǐ yǐ xià, zhì bǎi guān, fēng jìn yǒu chà." bǎo zì lóng chéng nán bēn zhì lí yáng chéng xī shù lǐ, fú yú hé xī, qiǎn zhōng huáng mén zhào sī gào běi dì wáng zhōng yuē:" shàng yǐ qù èr yuè dé chéng xiàng biǎo, jí zì nán zhēng, duàn sù gǔ zuò nì yú yǐ lián, jīn shī jù lái cǐ, hū chéng xiàng fèng yíng." zhōng chí shǐ bái zhuàng, bǎo qiǎn sī zhī hòu, jiàn cǎi qiáo zhě, zhī dé chēng dì, jù ér běi bēn. chū fú dēng jì miè dēng dì guǎng lǜ suǒ bù èr qiān lái jiàng, bài guàn jūn, chù zhī qǐ huó bǎo. zhì shì fù pàn, chēng qín wáng. dé liú fǔ jūn lǔ yáng wáng hé shǒu huá tái, dé lǜ zhòng gōng guǎng, zhǎn zhī. hé zhǎng shǐ jì biàn shā hé, yǐ huá tái jiàng wèi. dé yuē:" fú guǎng suī píng, fǔ jūn shī jù, jìn yǒu qiáng dí, tuì wú suǒ tuō, jì jiāng ān chū." shàng shū pān cōng yuē:" huá tái sì tòng bā dá, fēi dì wáng zhī jū, qīng qí wò rǎng, hào yuē dōng qín. dì fāng èr qiān lǐ, hù yú shí wàn, sì sāi zhī gù, kě wèi yòng wǔ zhī guó." dé yóu yù wèi jué, yú shì qiǎn yá mén sū fǔ wèn shā mén lǎng gōng, bào yuē:" shān qī jué sú zhī shì, bù yīng yù wén cháo yì, dàn yǒu dài zhī lèi, fēi yǒu tuō wú yǐ lì. bì xià jīn lái, jí lǎng zhī tán yuè. jìng lǎn pān shàng shū zhī yì, kě wèi xīng bāng zhī shù yǐ." fǔ yòu wèn yǐ nián shì, lǎng yǐ zhōu yì shì zhī yuē:" yàn shuāi gēng xū." fǔ yuē:" jǐ hé?" yuē:" nián zé yī jì shì zé jí zi." fǔ yuē:" hé qí cù hū?" lǎng yuē:" guà zhào rán yě, qǐ guān rén zāi." fǔ mì bù gǎn yán. dé dà yuè. sān yuè, dé yǐn shī ér nán, wǔ yuè, cì xuē chéng, bā yuè rù guǎng gù, jí huáng dì wèi yú nán jiāo, dà shè, gǎi yuán wèi jiàn píng yuán nián. yòu yuē:" hàn xuān mǐn lì mín fàn huì, gù gǎi míng. zhèn jīn zēng yī bèi zì, yǐ wéi fù míng, shù kāi chén zǐ bì huì zhī lù." yú shì xù shǎng yǒu chà, xīn jiù xián yuè. shí yuè, tài jí duān mén bìng jiù, yǐ gōng jiàng zhāng gāng wèi cái guān jiāng jūn shàng fāng lìng. èr nián shí yuè, xú zhōu lá shǐ pān cōng qīng zhōu lá shǐ jū zhòng lái zhāo, yàn yú yán xián táng. jiǔ hān, dé xiào wèi qún chén yuē:" zhèn suī guǎ báo, gōng jǐ nán miàn, zài shàng bù jiāo, xī tì yú wèi, kě chēng zì gǔ hé děng wáng yě!" zhòng yuē:" bì xià zhōng xīng zhī shèng hòu, shào kāng guāng wǔ zhī chóu yě." gù mìng zuǒ yòu cì zhòng bó qiān pǐ. zhòng yí duō chén ràng. dé yuē:" qīng zhī diào zhèn, zhèn bù zhī xì qīng hū qīng shì duì fēi shí, gù yì xū yán xiāng shǎng, shǎng bù miù jiā, hé zú xiè yě." hán fàn jìn yuē:" chén wén tiān zǐ wú xì yán, zhōng chén wú wàng duì, jīn rì zhī lùn kě wèi jūn chén jù shī." dé dà yuè, cì fàn juàn wǔ shí pǐ. sān nián sān yuè, dé rú qí chéng, dēng yíng qiū, wàng jiàn yàn yīng zhǒng, gù zuǒ yòu yuē:" lǐ, dài fū bù bī chéng zàng, píng zhòng gǔ zhī yī xián rén, dá zhě ér shēng ān jìn shì, sǐ zàng jìn chéng, qǐ yǒu yì hū?" qīng zhōu xiù cái yàn mó duì yuē:" kǒng zǐ chēng chén xiān rén píng zhòng xián yǐ, qǐ bù zhī gāo qí liáng, fēng qí lǐ, gài zhèng zài jiā mén, gù jiǎn yǐ jiǎo shì. cún jū jiǎo ài, zú qǐ zé dì ér zàng hū suǒ yǐ bù yuǎn mén zhě, yóu jì wù píng shēng yì yě." dé yuè zhī. sān yuè, yǐ tài láo sì hàn chéng yáng jǐng wáng miào, suì běi dēng shè shǒu shān, dōng wàng dǐng zú, yīn mù niú shān, wèn mó yǐ qí zhī shān chuān xián zhé gù shì. mó lì duì xiáng biàn, huà dì chéng tú, dé shēn jiā zhī, bài shàng shū láng.
德入滑台,赵王麟等九十八人上言:“今中士倾陷,龙都萧条,赵魏遗黎,鹄企皇泽,伏愿仰承俯顺,以承宗庙,谨上皇帝尊号。”德许之,令曰:“假顺来议,且以燕元故事,统符行帝制奏诏而已。“改永康三年为元年,大赦殊死已下,置百官,封进有差。”宝自龙城南奔至黎阳城西数里,伏于河西,遣中黄门赵思告北地王钟曰:“上以去二月得丞相表,即自南征,段速骨作逆于乙连,今失据来此,呼丞相奉迎。”钟驰使白状,宝遣思之后,见采樵者,知德称帝,惧而北奔。初、苻登既灭、登弟广率所部二千来降,拜冠军,处之乞活堡。至是复叛,称秦王。德留抚军鲁阳王和守滑台,德率众攻广,斩之。和长史季辨杀和,以滑台降魏。德曰:“苻广虽平,抚军失据,进有强敌,退无所托,计将安出。”尚书潘聪曰:“滑台四通八达,非帝王之居,青齐沃壤,号曰东秦。地方二千里,户余十万,四塞之固,可谓用武之国。“德犹预未决,于是遣牙门苏抚问沙门朗公,报曰:“山栖绝俗之士,不应预闻朝议,但有待之累,非有托无以立。陛下今来,即朗之檀越。敬览潘尚书之议,可谓兴邦之术矣。”抚又问以年世,朗以《周易》筮之曰:“燕衰庚戌。”抚曰:“几何?”曰:“年则一纪世则及子。”抚曰:“何其促乎?”朗曰:“卦兆然也,岂关人哉。”抚秘不敢言。德大悦。三月,德引师而南,五月,次薛城,八月入广固,即皇帝位于南郊,大赦,改元为建平元年。又曰:“汉宣悯吏民犯讳,故改名。朕今增一备字,以为复名,庶开臣子避讳之路。”于是叙赏有差,新旧咸悦。十月,太极端门并就,以公匠张刚为材官将军、上方令。二年十月,徐州剌史潘聪、青州剌史鞠仲来朝,宴于延贤堂。酒酣,德笑谓群臣曰:“朕虽寡薄,恭己南面,在上不骄,夕惕于位,可称自古何等王也!”仲曰:“陛下中兴之圣后,少康、光武之俦也。”顾命左右赐仲帛千匹。仲疑多陈让。德曰:“卿知调朕,朕不知戏卿乎卿饰对非实,故亦虚言相赏,赏不谬加,何足谢也。”韩范进曰:“臣闻天子无戏言,忠臣无妄对,今日之论可谓君臣俱失。“德大悦,赐范绢五十匹。三年三月,德如齐城,登营丘,望见晏婴冢,顾左右曰:“礼,大夫不逼城葬,平仲古之一贤人,达者而生安近市,死葬近城,岂有意乎?”青州秀才晏谟对曰:“孔子称臣先人平仲贤矣,岂不知高其梁,丰其礼,盖政在家门,故俭以矫世。存居湫隘,卒岂择地而葬乎所以不远门者,犹冀悟平生意也。”德悦之。三月,以太牢祀汉城阳景王庙,遂北登社首山,东望鼎足,因目牛山,问谟以齐之山川、贤哲故事。谟历对详辨,画地成图,德深嘉之,拜尚书郎。
wǔ nián èr yuè, yè, dì zhèn, zài qī zhī jī jiē jīng jiǎo fēi sàn. sān yuè, dé jí dòng jīng xún, jǐ yú bù zhèn. huì qián shàng shū yòu chéng cáo mò zì jì zhōu lái bēn, yǐ bái jiǔ jiě zhī, nǎi liào. yǐ mò wèi yù shǐ zhōng chéng, fēng yǒng xī hóu. wǔ nián zhēng yuè, xiōng zi chāo zì qín hái. jiǔ yuè, rǔ shuǐ jié. shí yī yuè, dé jí dǔ, mèng yuē:" rǔ jì wú zi, hé bù zǎo lì chāo wèi tài zǐ, bù ěr, è rén shēng xīn." wù wǔ, yǐn jiàn qún chén yú dōng yáng diàn, yì lì chāo wèi tài zǐ. é ér zhèn qǐ, bǎi liáo jīng yuè, dé yì bù ān, hái gōng jí shén, hū duàn hòu gōng zhǔ jí chāo, shēn yǐ hòu shì. zhí chāo shǒu yuē:" dé ruò zhì xiǎo, gèng jiàn gōng qīng, gù tuō yǐ rǔ, sǐ wú suǒ hèn." shù mù shì gōng zhǔ, yù yǒu suǒ yán, jìng suì bù néng. duàn hòu dà yán:" jīn zhào zhōng shū zuò zhào lì chāo, kě hū?" bèi dé kāi mù hàn zhī, shì xī hōng yú xiǎn ān gōng, nián qī shí, wèi shí yú guān, yè fèn chū sì mén, qián yì shān gǔ, mò zhī qí shī suǒ zài. xū zàng yú dōng yáng líng, shì xiàn wǔ huáng dì, miào hào shì zōng, zài wèi wǔ nián.
五年二月,夜,地震,在栖之鸡皆惊搅飞散。三月,德疾动经旬,几于不振。会前尚书右丞曹默自冀州来奔,以白酒解之,乃廖。以默为御史中丞,封永熙侯。五年正月,兄子超自秦还。九月,汝水竭。十一月,德疾笃,梦曰:“汝既无子,何不早立超为太子,不尔,恶人生心。”戊午,引见群臣于东阳殿,议立超为太子。俄而震起,百寮惊越,德亦不安,还宫疾甚,呼段后、公主及超,申以后事。执超手曰:“德若至晓,更见公卿,顾托以汝,死无所恨。”数目视公主,欲有所言,竟遂不能。段后大言:“今召中书作诏立超,可乎?”备德开目颔之,是夕薨于显安宫,年七十,为十余棺,夜分出四门,潜瘗山谷,莫知其尸所在。虚葬于东阳陵,谥献武皇帝,庙号世宗,在位五年。
strong mù róng chāo strong
慕容超
mù róng chāo zì zǔ míng, dé xiōng běi hǎi wáng nà zhī zǐ, qín miè yàn, yǐ nà wèi guǎng wǔ tài shǒu. shù suì, qù guān, yǔ mǔ gōng sūn tài fēi jiù dì dé jiā yú zhāng yè. dé cóng fú jiān nán zhēng, liú jīn dāo cí mǔ ér qù. jí chuí qǐ bīng shān dōng, zhāng yè tài shǒu fú chāng zhū nà jí dé zhī zhū zǐ, gōng sūn tài fēi yǐ mào bù hé xíng. nà qī duàn shì yǐ huái rèn wèi jué, zhí yú jùn yù, yù yuàn hū yán píng, dé zhī gù lì yě, jiāng gōng sūn jí duàn shì táo yú qiāng zhōng, ér shēng chāo yān. gōng sūn shì lín zú, shòu chāo jīn dāo, yuē:" wén rǔ bó yǐ xìng yú yè dōu, wú xiǔ bìng jiāng méi, xiāng jiàn lǐ jué, rǔ tuō dé dōng guī, kě yǐ cǐ dāo hái rǔ shū yě." hòu yīn lǚ lóng guī qín, xǐ liáng zhōu mín yú cháng ān. chāo yīn ér dōng guī, mǔ wèi chāo yuē:" mǔ zǐ dé quán jì zhě, hū yán shì zhī lì yě, huì ér bù bào, tiān bù rén hū. jīn suī sǐ, wú yù wèi rǔ nà qí nǚ yǐ dá hòu huì." yú shì nà zhī. chāo zhì cháng ān, yáng kuáng xíng qǐ, yóu shì wǎng lái wú jìn. jì yīn rén zōng zhèng qiān shàn bo xiāng, xī zhì cháng ān, mài shù yú lù. chāo xíng ér yù zhī. yīn jiù qiān xiāng, qiān qí qí zī mào, chāo nǎi nèi duàn yú xīn, bù gào mǔ qī. cí mǔ yì bà shàng, nǎi yǔ qiān jù guī, zhì zhū guān jìn, zì chēng zhāng fú shēng. èr shí rì dá liáng fù. jiàn píng liù nián sì yuè, zhì guǎng gù, chéng yǐ jīn dāo, qiě xuān zǔ mǔ lín zhōng zhī yán, dé fǔ zhī hào tòng. chāo shēn cháng bā chǐ, yāo jiǔ wéi, zī qì kuí jié, yǒu lèi yú dé. dé ài zhī, míng zhī yuē chāo, fēng běi hǎi wáng, bài shì zhōng piào qí dà jiàng jūn sī lì xiào wèi kāi fǔ zhì zuǒ. shí yī nián, lì wèi tài zǐ. jǐ wèi, jiàn jí huáng dì wèi, tài shè, gǎi jiàn píng liù nián wèi tài shàng yuán nián. sān nián qī yuè, qiǎn zhōng shū lìng hán fàn pìn qín, yáo xīng xǔ hái chāo mǔ qī. bā yuè, qín shǐ jiān yuán wài sàn qí cháng shì wéi zōng hái pìn, zèng yǐ qiān jīn. chāo fù qiǎn yòu pú yè zhāng huà jǐ shì zhōng zōng zhèng yuán pìn qín, sòng tài lè jì yī bǎi èr shí rén. yáo xìng dà yuè. hái chāo mǔ qī. shí yuè, huá fà cháng ān, zōng zhèng yuán chí xiān fǎn mìng, chāo yuè, qiǎn zhēng lǔ gōng sūn wǔ lóu lǜ qí èr qiān yíng yú jìng shàng, chāo qīn lǜ liù gōng yíng yú mǎ ěr guān. sì nián zhēng yuè, dà shè, zūn fù běi hǎi mù wáng wèi mù huáng dì, mǔ duàn shì wèi huáng tài hòu, jū cháng lè gōng. qī hū yán shì wèi huáng hòu. wǔ nián èr yuè, jìn xiāng liú yù lǜ zhòng lái fá. sān yuè, jìn shī dù huái, chāo wén jìn jūn zhī shèng, zì lǜ zhòng sì wàn jù zhàn, dà bài, bēn hái guǎng gù, xǐ guō nèi mín rù bǎo xiǎo chéng, jìn gōng xiàn dài chéng, zhǎng wéi liè shǒu. chāo qǐng wèi fān chén, yǐ dà xiàn wèi jiè, yù bù xǔ. liù nián zhēng yuè, chāo dēng tiān mén, cháo qún chén yú chéng shàng, shā mǎ yǐ xiǎng jiàng shì, wén wǔ jiē yǒu qiān shòu. èr yuè, shàng shū yuè shòu kāi mén nà jìn shī, chāo chū bēn, wèi jìn shī suǒ zhí, sòng jiàn kāng shì zhǎn zhī, shí nián èr shí liù. shā xiān bēi wáng gōng yǐ xià sān qiān yú rén, yǐ nán nǚ wàn yú kǒu wèi jūn shǎng.
慕容超字祖明,德兄北海王纳之子,秦灭燕,以纳为广武太守。数岁,去官,与母公孙太妃就弟德家于张掖。德从苻坚南征,留金刀辞母而去。及垂起兵山东,张掖太守苻昌诛纳及德之诸子,公孙太妃以耄不合刑。纳妻段氏以怀妊未决,执于郡狱,狱掾呼延平,德之故吏也,将公孙及段氏逃于羌中,而生超焉。公孙氏临卒,授超金刀,曰:“闻汝伯已兴于邺都,吾朽病将没,相见理绝,汝脱得东归,可以此刀还汝叔也。”后因吕隆归秦,徙凉州民于长安。超因而东归,母谓超曰:“母子得全济者,呼延氏之力也,惠而不报,天不人乎。今虽死,吾欲为汝纳其女以答厚惠。”于是纳之。超至长安,徉狂行乞,由是往来无禁。济阴人宗正谦善卜相,西至长安,卖术于路。超行而遇之。因就谦相,谦奇其姿貌,超乃内断于心,不告母妻。辞母诣霸上,乃与谦俱归,至诸关禁,自称张伏生。二十日达梁父。建平六年四月,至广固,呈以金刀,且宣祖母临终之言,德抚之号恸。超身长八尺,腰九围,姿器魁杰,有类于德。德爱之,名之曰超,封北海王,拜侍中、骠骑大将军、司隶校尉、开府置佐。十一年,立为太子。己未,僭即皇帝位,太赦,改建平六年为太上元年。三年七月,遣中书令韩范聘秦,姚兴许还超母妻。八月,秦使兼员外散骑常侍韦宗还聘,赠以千金。超复遣右仆射张华、给事中宗正元聘秦,送太乐伎一百二十人。姚兴大悦。还超母妻。十月,华发长安,宗正元驰先反命,超悦,遣征虏公孙五楼率骑二千迎于境上,超亲率六宫迎于马耳关。四年正月,大赦,尊父北海穆王为穆皇帝,母段氏为皇太后,居长乐宫。妻呼延氏为皇后。五年二月,晋相刘裕率众来伐。三月,晋师渡淮,超闻晋军之盛,自率众四万拒战,大败,奔还广固,徙郭内民入保小城,晋攻陷大城,长围列守。超请为藩臣,以大岘为界,裕不许。六年正月,超登天门,朝群臣于城上,杀马以飨将士,文武皆有迁授。二月,尚书悦寿开门纳晋师,超出奔,为晋师所执,送建康市斩之,时年二十六。杀鲜卑王公以下三千余人,以男女万余口为军赏。
shǐ jiàn píng yuán nián suì zài yǐ hài jiàn hào, jū qí, zhì wéi liú yù suǒ miè, zài yǐ yǒu, fán èr shí yī nián.
始建平元年岁在已亥僭号,居齐,至为刘裕所灭,在已酉,凡二十一年。