strong táng lǐ jìng strong
唐 李靖
lǐ jìng, zì yào shī, jīng zhào sān yuán rén. zī mào kuí xiù, tōng shū shǐ. cháng wèi suǒ qīn yuē: zhàng fū zāo yù, yào dāng yǐ gōng míng qǔ fù guì, hé zhì zuò zhāng jù rú. qí jiù hán qín hǔ měi yǔ yù bīng, zhé tàn yuē: kě yǔ lùn sūn wú zhě, fēi sī rén, shàng shuí zāi! suí lì bù shàng shū niú hóng jiàn zhī, yuē: wáng zuǒ cái yě. zuǒ pú shè yáng sù fǔ qí chuáng wèi yuē: qīng zhōng dāng zuò cǐ. dà yè mò, wèi mǎ yì chéng. gāo zǔ jī tū jué, jìng chá yǒu fēi cháng zhì, zì qiú shàng jí biàn, chuán sòng jiāng dū, zhì zhǎng ān, dào gěng. gāo zǔ yǐ dìng jīng shī, jiāng zhǎn zhī. jìng hū yuē: gōng qǐ bīng wèi tiān xià chú bào luàn, yù jiù dà shì, yǐ sī yuàn shā yì shì hū? qín wáng yì wèi qǐng, dé shì. xiāo xiǎn jù jiāng líng, zhào jìng ān jí. zhì xiá zhōu, zǔ xiǎn bīng bù dé qián. dì wèi dòu liú, zhào dū du xǔ shào zhǎn jìng, shào wèi qǐng ér miǎn. kāi zhōu mán rǎn zhào zé kòu kuí zhōu, zhào jùn wáng xiào gōng zhàn wèi lì, jìng lǜ bīng bā bǎi pò qí tún, yào xiǎn shè fú, zhǎn zhào zé, fú qín wǔ qiān. dì wèi zuǒ yòu yuē: shǐ gōng bù rú shǐ guò, jìng guǒ rán. yīn shǒu chì láo yuē: jì wǎng bù jiù, xiàng shì wú jiǔ yǐ wàng zhī. jìng suì chén tú xiǎn shí cè. yǒu zhào bài jìng xíng jūn zǒng guǎn, jiān shè xiào gōng xíng jūn zhǎng shǐ, jūn zhèng yī wěi yān. wǔ dé sì nián, dà yuè bīng kuí zhōu. shí qiū lǎo, tāo lài zhǎng è, xiǎn yǐ jìng wèi néng xià, bù shè bèi. zhū jiāng yì qǐng jiāng píng nǎi jìn, jìng yuē: bīng jī shì, yǐ sù wèi shén. jīn shì shǐ jí, xiǎn bù jí zhī, ruò chéng shuǐ fù lěi, shì zhèn tíng bù jí sāi ěr, jiù néng cāng zú zhào bīng, wú yǐ yù wǒ, cǐ bì qín yě. xiào gōng cóng zhī. zhōu shī kòu yí líng, xiǎn jiāng wén shì hóng yǐ zú shù wàn tún qīng jiāng, xiào gōng yù jī zhī, jìng yuē: bù kě. shì hóng jiàn jiāng, xià jiē yǒng shì, jīn xīn shī jīng mén, xī ruì jù wǒ, cǐ jiù bài zhī shī, bù kě dāng. yí zhù nán àn, dài qí qì shuāi, nǎi qǔ zhī. xiào gōng bù tīng, liú jìng shǒu tún, zì wǎng yǔ zhàn, dà bài hái. zéi wěi zhōu sàn lüè, jìng shì qí luàn, zòng bīng jī pò zhī, qǔ sì bǎi yú sōu, nì sǐ zhě wàn rén. jí lǜ qīng bīng wǔ qiān wèi xiān fēng, qū jiāng líng, báo chéng ér yíng, pò qí jiāng yáng jūn mào zhèng wén xiù, fú jiǎ shì sì qiān. xiào gōng jūn jì jìn, xiǎn dà jù, xí zhào jiāng nán bīng, bù jí dào, míng rì jiàng. jìng rù qí dōu, hào lìng jìng yán, jūn wú sī yān. huò qǐng jìng jí xiǎn jiāng jù zhàn zhě jiā zī yǐ shǎng jūn, jìng yuē: wáng zhě zhī bīng, diào rén ér qǔ yǒu zuì, bǐ qí xié qū yǐ lái, jiè yǐ jù shī, běn fēi qí qíng, bù róng yǐ pàn nì bǐ zhī. jīn xīn dìng jīng yǐng, yí shì kuān dà, yǐ wèi qí xīn. ruò jiàng ér jí zhī, kǒng zì jīng ér nán, jiān chéng jù tún, qū zhī sǐ shǒu, fēi jì zhī shàn yě. zhǐ bù jí. yóu shì jiāng hàn liè chéng zhēng xià. fǔ gōng shí jù dān yáng fǎn, zhào xiào gōng wèi shuài, zhào jìng rù cháo shòu fāng lüè, fù xiào gōng dōng tǎo, lǐ shì jī děng qī zǒng guǎn jiē shòu jié dù. gōng shí qiǎn féng huì liàng yǐ zhōu shī sān wàn tún dāng tú, chén zhèng tōng bù qí èr wàn tún qīng lín, zì liáng shān lián suǒ yǐ duàn jiāng dào, zhú què yuè chéng, yán mào shí yú lǐ, wèi jǐ jiǎo. zhū jiāng yì yuē: bǐ jìn bīng lián shān, jiāng bù zhàn pí lǎo wǒ shī. ruò zhí qǔ dān yáng, kōng qí cháo kū, huì liàng děng zì jiàng. jìng yuē: bù rán. sān jūn suī jīng, ér gōng shí suǒ zì jiāng yì ruì zú yě, jì bǎo shí tóu, zé láo wèi kě bá. wǒ liú bù dé zhì, tuì yǒu suǒ jì, fù bèi méng huàn, fēi bǎi quán jì. qiě huì liàng zhèng tōng bǎi zhàn yú zéi, fēi qiè yě dòu, jīn fāng chí zhòng dài gōng shí lì jì ěr. ruò chū bù yì, tiāo gōng qí chéng, bì pò zhī. huì liàng bá, gōng shí qín yǐ. xiào gōng tīng zhī. jìng lǜ huáng jūn hàn děng shuǐ lù jiē jìn, kǔ zhàn, shā shāng wàn yú rén, huì liàng děng wáng qù. jìng jiāng qīng bīng zhì dān yáng, gōng shí jù, zhòng shàng duō, bù néng zhàn, nǎi chū zǒu, qín zhī, jiāng nán píng. dì tàn yuē: jìng nǎi xiǎn gōng shí zhī gāo máng yě, gǔ hán bái wèi huò hé yǐ jiā! bā nián, tū jué kòu tài yuán, wèi xíng jūn zǒng guǎn, yǐ jiāng huái bīng wàn rén tún tài gǔ. zhū jiāng duō bài, dú jìng yǐ wán jūn guī. tài zōng jiàn zuò, shòu xíng bù shàng shū, jiān jiǎn xiào zhōng shū lìng. tū jué bù zhǒng lí pàn, dì fāng tú jìn qǔ, yǐ bīng bù shàng shū wèi dìng xiāng dào héng jūn zǒng guǎn, lǜ jìn qí sān qiān yáo mǎ yì qū è yáng lǐng. xié lì kè hán dà jīng, yuē: bīng bù qīng guó lái, jìng gǎn tí gū jūn zhì cǐ? yú shì zhàng bù shù kǒng. jìng zòng dié zhě lí qí fù xīn, yè xí dìng xiāng, pò zhī, kè hán tuō shēn dùn qì kǒu. jìn fēng dài guó gōng. dì yuē: lǐ líng yǐ bù zú wǔ qiān jué mò, rán zú jiàng xiōng nú, qí gōng shàng dé shū zhú bó. jìng yǐ qí sān qiān, dié xuè lǔ tíng, suì qǔ dìng xiāng, gǔ wèi yǒu bèi, zú zǎo wú wèi shuǐ zhī chǐ yǐ! xié lì zǒu bǎo tiě shān, qiǎn shǐ zhě xiè zuì, qǐng jǔ guó nèi fù. yǐ jìng wèi dìng xiāng dào zǒng guǎn wǎng yíng zhī, yòu qiǎn hóng lú qīng táng jiǎn jiāng jūn ān xiū rén wèi fǔ. jìng wèi fù jiāng zhāng gōng jǐn yuē: zhào shǐ dào, lǔ bì zì ān, ruò wàn qí jī èr shí rì liáng, zì bái dào xí zhī, bì děi suǒ yù. gōng jǐn yuē: shàng yǐ yǔ yuē jiàng, xíng rén zài bǐ, nài hé? jìng yuē: jī bù kě shī, hán xìn suǒ yǐ pò qí yě. rú táng jiǎn bèi hé zú xī zāi! dū bīng jí jìn, xíng yù hòu luó, jiē fú yǐ cóng, qù qí yá qī lǐ nǎi jué, bù zhòng zhèn kuì, zhǎn wàn yú jí, fú nán nǚ shí wàn, qín qí zi dié luó shī, shā yì chéng gōng zhǔ. xié lì wáng qù, wèi dà tóng dào héng jūn zǒng guǎn zhāng bǎo xiāng qín yǐ xiàn. yú shì chì dì zì yīn shān běi zhì dà mò yǐ. dì yīn dà shè tiān xià, cì mín wǔ rì yī. yù shǐ dài fū xiāo yǔ hé jìng chí jūn wú shù, zòng shì dà lüè, sàn shī qí bǎo. dì zhào zé zhī, jìng wú suǒ biàn, dùn shǒu xiè. dì xú yuē: suí shǐ wàn suì pò dá tóu kè hán, bù shǎng ér zhū. zhèn bù rán, shè gōng zhī zuì, lù gōng zhī gōng. nǎi jìn zuǒ guāng lù dài fū, jì ér yuē: xiàng rén zèn duǎn gōng, zhèn jīn wù yǐ. qiān shàng shū yòu pú shè. jìng měi cān yì, xún xún shì bù néng yán, yǐ shěn hòu chēng. qǐng zhī, tǔ gǔ hún kòu biān. dì wèi shì chén yuē: jìng néng fù qǐ wèi shuài hū? jìng wǎng jiàn fáng xuán líng, yuē: wú suī lǎo, shàng kān yī xíng. dì xǐ, yǐ wèi xī hǎi dào héng jūn dà zǒng guǎn, rèn chéng wáng dào zōng hóu jūn jí lǐ dà liàng lǐ dào yàn gāo zèng shēng wǔ zǒng guǎn bīng jiē shǔ. jūn cì fú qí chéng, tǔ gǔ hún jǐn huǒ qí mǎng, tuì bǎo dà fēi chuān. zhū jiāng yì, chūn cǎo wèi yá, mǎ ruò bù kě zhàn. jìng jué cè shēn rù, suì yú jī shí shān. dà zhàn shù shí, duō suǒ shā huò, cán qí guó, guó rén duō jiàng, tǔ gǔ hún fú yǔn chóu cù zì jīng sǐ. jìng gèng lì dà níng wáng mù róng shùn ér hái. zèng shēng jūn yáo yán zé dào, hòu qī, jìng bù zé zhī. jì guī ér hàn, yǔ guǎng zhōu zhǎng shǐ táng fèng yì gào jìng móu fǎn, yǒu sī àn yàn wú zhuàng, zèng shēng děng yǐ wū wǎng lùn. jìng nǎi hé mén zì shǒu, bīn kè qīn qī yī xiè qiǎn. gǎi wèi guó gōng. dì jiāng fá liáo, zhào jìng rù, wèi yuē: gōng nán píng wú, běi pò tū jué, xī dìng tǔ gǔ hún, wéi gāo lì wèi fú, yì yǒu yì hū? duì yuē: wǎng píng tiān wēi, dé xiào chǐ cùn gōng. jīn jí suī shuāi, bì xià chéng bù qì, bìng qiě chōu yǐ. dì mǐn qí lǎo, bù xǔ. bìng shén, dì xìng qí dì, liú tì yuē: gōng nǎi zhèn shēng píng gù rén, yú guó yǒu láo. jīn jí ruò cǐ, wèi gōng yōu zhī. hōng, nián qī shí jiǔ.
李靖,字藥師,京兆三原人。姿貌魁秀,通書史。嘗謂所親曰:「丈夫遭遇,要當以功名取富貴,何至作章句儒。」其舅韓擒虎每與諭兵,輒嘆曰:「可與論孫吳者,非斯人,尚誰哉!」隋吏部尚書牛弘見之,曰:「王佐才也。」左僕射楊素拊其床謂曰:「卿終當坐此。」大業末,為馬邑丞。高祖擊突厥,靖察有非常志,自囚上急變,傳送江都,至長安,道梗。高祖已定京師,將斬之。靖呼曰:「公起兵為天下除暴亂,欲就大事,以私怨殺誼士乎?」秦王亦為請,得釋。蕭銑據江陵,詔靖安輯。至峽州,阻銑兵不得前。帝謂逗留,詔都督許紹斬靖,紹為請而免。開州蠻冉肇則寇夔州,趙郡王孝恭戰未利,靖率兵八百破其屯,要險設伏,斬肇則,俘禽五千。帝謂左右曰:「使功不如使過,靖果然。」因手敕勞曰:「既往不咎,向事吾久已忘之。」靖遂陳圖銑十策。有詔拜靖行軍總管,兼攝孝恭行軍長史,軍政一委焉。武德四年,大閱兵夔州。時秋潦,濤瀨漲惡,銑以靖未能下,不設備。諸將亦請江平乃進,靖曰:「兵機事,以速為神。今士始集,銑不及知,若乘水傅壘,是震霆不及塞耳,就能倉卒召兵,無以御我,此必禽也。」孝恭從之。舟師叩夷陵,銑將文士洪以卒數萬屯清江,孝恭欲擊之,靖曰:「不可。士洪健將,下皆勇士,今新失荊門,悉銳拒我,此救敗之師,不可當。宜駐南岸,待其氣衰,乃取之。」孝恭不聽,留靖守屯,自往與戰,大敗還。賊委舟散掠,靖視其亂,縱兵擊破之,取四百餘艘,溺死者萬人。即率輕兵五千為先鋒,趨江陵,薄城而營,破其將楊君茂、鄭文秀,俘甲士四千。孝恭軍繼進,銑大懼,檄召江南兵,不及到,明日降。靖入其都,號令靜嚴,軍無私焉。或請靖籍銑將拒戰者家貲以賞軍,靖曰:「王者之兵,吊人而取有罪,彼其脅驅以來,藉以拒師,本非其情,不容以叛逆比之。今新定荊、郢,宜示寬大,以慰其心。若降而籍之,恐自荊而南,堅城劇屯,驅之死守,非計之善也。」止不籍。由是江、漢列城爭下。輔公祏據丹陽反,詔孝恭為帥,召靖入朝受方略,副孝恭東討,李世勣等七總管皆受節度。公祏遣馮惠亮以舟師三萬屯當塗,陳正通步騎二萬屯青林,自梁山連鎖以斷江道,築卻月城,延袤十餘里,為掎角。諸將議曰:「彼勁兵連柵,將不戰疲老我師。若直取丹陽,空其巢窟,惠亮等自降。」靖曰:「不然。三軍雖精,而公祏所自將亦銳卒也,既保石頭,則牢未可拔。我留不得志,退有所忌,腹背蒙患,非百全計。且惠亮、正通百戰餘賊,非怯野斗,今方持重待公祏立計爾。若出不意,挑攻其城,必破之。惠亮拔,公祏禽矣。」孝恭聽之。靖率黃君漢等水陸皆進,苦戰,殺傷萬餘人,惠亮等亡去。靖將輕兵至丹陽,公祏懼,眾尚多,不能戰,乃出走,禽之,江南平。帝嘆曰:「靖乃銑、公祏之膏盲也,古韓、白、衛、霍何以加!」八年,突厥寇太原,為行軍總管,以江淮兵萬人屯太谷。諸將多敗,獨靖以完軍歸。太宗踐祚,授刑部尚書,兼檢校中書令。突厥部種離畔,帝方圖進取,以兵部尚書為定襄道行軍總管,率勁騎三千繇馬邑趨惡陽嶺。頡利可汗大驚,曰:「兵不傾國來,靖敢提孤軍至此?」於是帳部數恐。靖縱諜者離其腹心,夜襲定襄,破之,可汗脫身遁磧口。進封代國公。帝曰:「李陵以步卒五千絕漠,然卒降匈奴,其功尚得書竹帛。靖以騎三千,蹀血虜庭,遂取定襄,古未有輩,足澡吾渭水之恥矣!」頡利走保鐵山,遣使者謝罪,請舉國內附。以靖為定襄道總管往迎之,又遣鴻臚卿唐儉、將軍安修仁慰撫。靖謂副將張公謹曰:「詔使到,虜必自安,若萬騎齎二十日糧,自白道襲之,必得所欲。」公謹曰:「上已與約降,行人在彼,奈何?」靖曰:「機不可失,韓信所以破齊也。如唐儉輩何足惜哉!」督兵疾進,行遇候羅,皆俘以從,去其牙七里乃覺,部眾震潰,斬萬餘級,俘男女十萬,禽其子疊羅施,殺義成公主。頡利亡去,為大同道行軍總管張寶相禽以獻。於是斥地自陰山北至大漠矣。帝因大赦天下,賜民五日醫。御史大夫蕭瑀劾靖持軍無術,縱士大掠,散失奇寶。帝召責之,靖無所辯,頓首謝。帝徐曰:「隋史萬歲破達頭可汗,不賞而誅。朕不然,赦公之罪,錄公之功。」乃進左光祿大夫,既而曰:「向人譖短公,朕今悟矣。」遷尚書右僕射。靖每參議,恂恂似不能言,以沈厚稱。頃之,吐谷渾寇邊。帝謂侍臣曰:「靖能復起為帥乎?」靖往見房玄齡,曰:「吾雖老,尚堪一行。」帝喜,以為西海道行軍大總管,任城王道宗、侯君集、李大亮、李道彥、高甑生五總管兵皆屬。軍次伏俟城,吐谷渾盡火其莽,退保大非川。諸將議,春草未牙,馬弱不可戰。靖決策深入,遂逾積石山。大戰數十,多所殺獲,殘其國,國人多降,吐谷渾伏允愁蹙自經死。靖更立大寧王慕容順而還。甑生軍繇鹽澤道,後期,靖簿責之。既歸而憾,與廣州長史唐奉義告靖謀反,有司按驗無狀,甑生等以誣罔論。靖乃闔門自守,賓客親戚一謝遣。改衛國公。帝將伐遼,召靖入,謂曰:「公南平吳,北破突厥,西定吐谷渾,惟高麗未服,亦有意乎?」對曰:「往憑天威,得效尺寸功。今疾雖衰,陛下誠不棄,病且瘳矣。」帝憫其老,不許。病甚,帝幸其第,流涕曰:「公乃朕生平故人,於國有勞。今疾若此,為公憂之。」薨,年七十九。
sūn zǐ yuē: bīng zhī qíng zhǔ sù. jìng wèi bīng jī yǐ sù wèi shén. yòu yuē: luàn ér qǔ zhī. jìng yīn dí sàn luàn jī ér pò zhī. yòu yuē: chū qí bù yì. jìng pò féng huì liàng jí xié lì. yòu yuē: sǐ jiān zhě, wèi kuáng yú wài. jìng yīn táng jiǎn shǐ lǔ ér xí pò tū jué shì yě.
孫子曰:「兵之情主速。」靖謂兵機以速為神。又曰:「亂而取之。」靖因敵散亂擊而破之。又曰:「出其不意。」靖破馮惠亮及頡利。又曰:「死間者,為誑於外。」靖因唐儉使虜而襲破突厥是也。
strong táng lǐ jī strong
唐 李勣
lǐ jī, zì mào gōng, cáo zhōu lí hú rén. běn xìng xú shì. suí dà yè mò, wéi chéng dí ràng wèi dào, jī nián shí qī, wǎng cóng zhī. shuō yuē: gōng xiāng rǎng bù yí zì piāo cán, sòng dèng shāng lǚ zhī huì, yù hé zài zhōng, zhōu jiàn xiāng shǔ, wǎng yāo qǔ zhī, kě yǐ zì zī. ràng rán zhī. lǐ mì wáng mìng yōng qiū, jī shuō ràng tuī mì wèi zhǔ. yǐ qí jì pò wáng shì chōng. shí hé nán shān dōng dà shuǐ, suí dì lìng jī rén jiù shí lí yáng cāng, lì bù shí fā, sǐ zhě rì wàn shù. jī shuō mì yuē: tiān xià zhī luàn běn yú jī, jīn ruò qǔ lí yáng sù yǐ mù bīng, dà shì jì yǐ. mì yǐ huī xià bīng wǔ qiān fù jī, jì hé, xí lí yáng, shǒu zhī. kāi cāng zòng shí, xún rì, shèng bīng zhì èr shí wàn. yǔ wén huà jí yǐn bīng běi shàng, mì shǐ jī shǒu cāng, zhōu jué qiàn yǐ zì huán. huà jí gōng zhī, jī wèi dì dào chū dòu, huà jí bài, yǐn qù. wǔ dé èr nián, mì guī cháo tíng, qí dì dōng shǔ hǎi, nán zhì jiāng, xī zhí rǔ, běi dǐ wèi jùn, jī tǒng zhī, wèi yǒu suǒ shǔ. wèi zhǎng shǐ guō xiào kè yuē: rén zhòng tǔ yǔ, jiē wèi gōng yǒu yě. wú ruò xiàn zhī, shì lì zhǔ zhī bài wèi jǐ gōng, wú suǒ xiū yě. nǎi lù jùn xiàn hù kǒu yǐ qǐ mì, qǐng zì shàng zhī. shǐ zhì, gāo zǔ yà wú biǎo, shǐ zhě yǐ yì wén. dì xǐ yuē: chún chén yě. zhào shòu lí zhōu zǒng guǎn, fēng yīng guó gōng. cì xìng, fù zōng zhèng shǔ jí. zhào jī zǒng hé nán shān dōng bīng yǐ jù wáng shì chōng. jí mì yǐ móu fǎn zhū, dì qiǎn shǐ shì mì fǎn zhuàng. jī qǐng shōu zàng, zhào cóng zhī. jī wèi mì fú wéi dié, zàng qì nǎi shì. é wèi dòu jiàn dé suǒ xiàn, zhì qí fù, shǐ fù shǒu lí yáng. sān nián, zì bá lái guī. cóng qín wáng fá dōng dōu, zhàn yǒu gōng. dōng lüè dì zhì hǔ láo, jiàng zhèng zhōu sī bīng shěn yuè. píng jiàn dé, fú shì chōng, nǎi zhèn lǚ hái, qín wáng wèi shàng jiāng, jī wèi xià jiāng, jiē fú jīn jiǎ, chéng róng hé, gào jié yú miào. tài zōng jí wèi, bài bīng zhōu dū du. zhēn guān sān nián, wèi tōng mò dào héng jūn zǒng guǎn, chū yún zhōng, yǔ tū jué zhàn, zǒu zhī. yǐn bīng yǔ lǐ jìng hé, yīn yuē: xié lì ruò dù qì, bǎo yú jiǔ xìng, kǒng bù kě dé. wǒ ruò yuē jī báo zhī, bù zhàn fù lǔ yǐ. jìng dà xǐ, yǐ yǔ jǐ hé, yú shì yì jué. jìng lǜ zhòng yè fā, jī lè bīng cóng zhī. xié lì yù zǒu qì, jī qián tún qì kǒu, bù de dù, yóu shì qiú zhǎng lǜ bù luò wǔ wàn jiàng yú jī. zhào bài guāng lù dài fū, xíng bīng zhōu dà dū dū fǔ zhǎng shǐ. fù sàng jiě, duó āi hái guān, xǐ fēng yīng. zhì bīng zhōu shí liù nián, yǐ wēi sù wén. dì cháng yuē: yáng dì bù zé rén shǒu biān, láo zhōng guó zhú zhǎng chéng yǐ bèi lǔ. jīn wǒ yòng jī shǒu bìng, tū jué bù gǎn nán, xián yú zhǎng chéng yuǎn yǐ! hòu dì zì jiāng zhēng gāo lì, yǐ jī wèi liáo dōng dào héng jūn dà zǒng guǎn. pò gài móu liáo dōng bái yá děng chéng, cóng zhàn zhù bì shān, gōng duō, fēng yī zi wèi jùn gōng. yán tuó bù luò luàn, zhào jiāng èr bǎi qí fā tū jué bīng tǎo zhī, dà zhàn wū dé jī shān, pò zhī, jiàng qí shǒu lǐng tī zhēn dá gàn, ér kè hán duō mó zhī dùn rù huāng gǔ, qì běi suì dìng. jī jì zhōng lì, dì wèi kě tuō dà shì. cháng bào jí, yī yuē: yòng xū huī kě zhì. dì nǎi zì jiǎn xū yǐ hé yào. jí yù, rù xiè, dùn shǒu liú xiě. dì yuē: wú wèi shè jì jì, hé xiè wèi! hòu liú yàn, gù yuē: zhèn sī shǔ yòu gū, wú yì gōng zhě. gōng xī bù yí lǐ mì, qǐ fù zhèn zāi? jī gǎn tì, yīn niè zhǐ liú xiě. é dà zuì, dì qīn jiě yī fù zhī. dì jí, wèi tài zǐ yuē: ěr yú jī wú ēn, jīn yǐ shì chū zhī, wǒ sǐ, yí jí shòu yǐ pú shè, bǐ bì zhì sǐ lì yǐ! nǎi shòu dié zhōu dū du. gāo zōng lì, suì wèi shàng shū zuǒ pú shè. tài zōng shí, jī yǐ huà xiàng líng yān gé, zhì shì, dì fù mìng tú qí xíng, zì xù zhī. gāo lì mò lí zhī nán shēng wèi qí dì suǒ zhú, qiǎn zi qǐ shī. zhào jī wèi liáo dōng dào héng jūn dà zǒng guǎn, lǜ bīng èr wàn tǎo zhī. pò qí guó, zhí gāo cáng nán jiàn děng, liè qí dì zhōu xiàn zhī. zhào jī xiàn fú zhāo líng, míng xiān dì yì, jù jūn róng gào yú miào. jìn wèi tài zǐ tài shī. zǒng zhāng èr nián, zú, nián bā shí liù. dì yuē: jī fèng shàng zhōng, shì qīn xiào, lì sān cháo wèi cháng yǒu guò, xìng lián jǐn, bù lì chǎn yè. jīn wáng, dāng wú yíng zī. yǒu sī qí hòu duǒ xù zhī. chū, jī bá lí yáng cāng, jiù shí zhě zhòng, gāo jì fǔ dù zhèng lún wǎng kè yān, jí píng hǔ láo, huò dài zhòu, xián yǐn jiàn wò nèi, tuī lǐ zhī, hòu jiē wèi míng chén, shì yǐ jī zhī rén. píng luò yáng, dé dān xióng xìn, gù rén yě. biǎo qí cái wǔ, qiě yán: ruò dài sǐ, bì yǒu yǐ bào, qǐng nà guān jué yǐ shú. bù xǔ. nǎi hào tòng, gē gǔ ròu dǎo zhī yuē: shēng sǐ yǒng jué, cǐ ròu tóng guī yú tǔ! wèi shōu yǎng qí zi yān. qí yòng bīng duō chóu suàn, liào dí yīng biàn, jiē qì shì jī. wén rén shàn, dǐ zhǎng jiē tàn. jí zhàn shèng, bì tuī gōng yú xià. dé jīn bó, jǐn sàn zhī shì zú, wú sī zhù. rán chí fǎ yán, gù rén wèi zhī yòng. lín shì xuǎn jiāng, bì zī xiāng qí qí páng fú ài zhě qiǎn zhī. huò wèn qí gù, dá yuē: bó mìng zhī rén, bù zú yǔ chéng gōng míng. jì méi, shì jiē wèi liú tì.
李勣,字懋功,曹州離狐人。本姓徐氏。隋大業末,韋城翟讓為盜,勣年十七,往從之。說曰:「公鄉壤不宜自剽殘,宋、鄧商旅之會,御河在中,舟艦相屬,往邀取之,可以自資。」讓然之。李密亡命雍丘,勣說讓推密為主。以奇計破王世充。時河南、山東大水,隋帝令飢人就食黎陽倉,吏不時發,死者日萬數。勣說密曰:「天下之亂本於飢,今若取黎陽粟以募兵,大事濟矣。」密以麾下兵五千付勣,濟河,襲黎陽,守之。開倉縱食,旬日,勝兵至二十萬。宇文化及引兵北上,密使勣守倉,周掘塹以自環。化及攻之,勣為地道出斗,化及敗,引去。武德二年,密歸朝廷,其地東屬海,南至江,西直汝,北抵魏郡,勣統之,未有所屬。謂長史郭孝恪曰:「人眾土宇,皆魏公有也。吾若獻之,是利主之敗為己功,吾所羞也。」乃錄郡縣戶口以啟密,請自上之。使至,高祖訝無表,使者以意聞。帝喜曰:「純臣也。」詔授黎州總管,封英國公。賜姓,附宗正屬籍。詔勣總河南、山東兵以拒王世充。及密以謀反誅,帝遣使示密反狀。勣請收葬,詔從之。勣為密服囗絰,葬訖乃釋。俄為竇建德所陷,質其父,使復守黎陽。三年,自拔來歸。從秦王伐東都,戰有功。東略地至虎牢,降鄭州司兵沈悅。平建德,俘世充,乃振旅還,秦王為上將,勣為下將,皆服金甲,乘戎輅,告捷於廟。太宗即位,拜并州都督。貞觀三年,為通漠道行軍總管,出雲中,與突厥戰,走之。引兵與李靖合,因曰:「頡利若度磧,保於九姓,恐不可得。我若約齎薄之,不戰縛虜矣。」靖大喜,以與己合,於是意決。靖率眾夜發,勣勒兵從之。頡利慾走磧,勣前屯磧口,不得度,由是酋長率部落五萬降於勣。詔拜光祿大夫,行并州大都督府長史。父喪解,奪哀還官,徙封英。治并州十六年,以威肅聞。帝嘗曰:「煬帝不擇人守邊,勞中國築長城以備虜。今我用勣守並,突厥不敢南,賢於長城遠矣!」後帝自將征高麗,以勣為遼東道行軍大總管。破蓋牟、遼東、白崖等城,從戰駐畢山,功多,封一子為郡公。延陀部落亂,詔將二百騎發突厥兵討之,大戰烏德勣山,破之,降其首領梯貞達干,而可汗咄摩支遁入荒谷,磧北遂定。勣既忠力,帝謂可托大事。嘗暴疾,醫曰:「用須灰可治。」帝乃自剪須以和藥。及愈,入謝,頓首流血。帝曰:「吾為社稷計,何謝為!」後留宴,顧曰:「朕思屬幼孤,無易公者。公昔不遺李密,豈負朕哉?」勣感涕,因齧指流血。俄大醉,帝親解衣覆之。帝疾,謂太子曰:「爾於勣無恩,今以事出之,我死,宜即授以僕射,彼必致死力矣!」乃授疊州都督。高宗立,遂為尚書左僕射。太宗時,勣以畫像凌煙閣,至是,帝復命圖其形,自序之。高麗莫離支男生為其弟所逐,遣子乞師。詔勣為遼東道行軍大總管,率兵二萬討之。破其國,執高藏、男建等,裂其地州縣之。詔勣獻俘昭陵,明先帝意,具軍容告於廟。進位太子太師。總章二年,卒,年八十六。帝曰:「勣奉上忠,事親孝,歷三朝未嘗有過,性廉謹,不立產業。今亡,當無贏貲。有司其厚趓恤之。」初,勣拔黎陽倉,就食者眾,高季輔、杜正倫往客焉,及平虎牢,獲戴胄,咸引見臥內,推禮之,後皆為名臣,世以勣知人。平洛陽,得單雄信,故人也。表其材武,且言:「若貸死,必有以報,請納官爵以贖。」不許。乃號慟,割股肉蹈之曰:「生死永決,此肉同歸於土!」為收養其子焉。其用兵多籌算,料敵應變,皆契事機。聞人善,抵掌嗟嘆。及戰勝,必推功於下。得金帛,盡散之士卒,無私貯。然持法嚴,故人為之用。臨事選將,必訾相其奇厖福艾者遣之。或問其故,答曰:「薄命之人,不足與成功名。」既沒,士皆為流涕。
sūn zǐ yuē: fǔ zhōu zé guó bì qiáng. jī shǒu bīng zhōu, tài zōng yǐ wèi xián yú zhǎng chéng. yòu yuē: zhàn shèng gōng qǔ bù xiū qí gōng zhě, xiōng. jī měi zhàn shèng bì tuī gōng yú xià. yòu yuē: zé rén ér rèn zhī. jī zhī xuǎn jiāng, bì qiǎn qí páng fú ài zhě shì yě.
孫子曰:「輔周則國必強。」勣守并州,太宗以謂賢於長城。又曰:「戰勝攻取不修其功者,凶。」勣每戰勝必推功於下。又曰:「擇人而任之。」勣之選將,必遣奇厖福艾者是也。
strong táng sū dìng fāng strong
唐 蘇定方
sū liè, zì dìng fāng, yǐ zì xíng, jì zhōu wǔ yì rén. fù yōng, dāng suí jì, lǜ lǐ zhōng shù qiān rén wèi běn jùn tǎo zéi. dìng fāng xiāo hàn yǒu qì jué, nián shí wǔ, cóng fù zhàn, shù xiān dēng xiàn zhèn. yōng zú, dài lǐng qí zhòng, pò jù zéi zhāng jīn chēng yáng gōng qīng, zhuī běi shù shí lǐ. zì shì zéi bù shě jìng, xiāng dǎng lài zhī. zhēn guān chū, cóng lǐ jìng xí tū jué xié lì yú qì kǒu, lǜ gòu mǎ èr bǎi wèi qián fēng, chéng wù xíng, qù zéi yī lǐ xǔ, wù jì, jiàn yá zhàng, chí shā shù shí bǎi rén, xié lì jí suí gōng zhǔ huáng jiǒng gè dùn qù, jìng yì xún zhì, yú dǎng xī jiàng. cóng cōng lǐng dào dà zǒng guǎn chéng zhī jié zhēng hè lǔ, zhì yīng suō chuān, hè lǔ lǜ èr wàn qí lái jù, zǒng guǎn sū hǎi zhèng lián zhàn wèi jué, shǔ ní shī děng fù yǐn èr wàn qí wèi yuán. dìng fāng shǐ xiū shì, jiàn chén qǐ, lǜ jīng qí wǔ bǎi, yú lǐng chí dǎo zéi yíng, zéi zhòng dà kuì, shā qiān yú rén, suǒ qì kǎi zhàng niú mǎ jí jí shān yě bù kě jì. fù zǒng guǎn wáng wén dù jí qí gōng, miù wèi zhī jié yuē: zéi suī zǒu, jūn sǐ shāng zhě zhòng. jīn dāng jié zī zhòng chén jiān, bèi jiǎ ér qū, zéi lái jí zhàn, shì wèi wàn quán. yòu jiǎo zhì shōu jūn bù shēn rù. yú shì mǎ qú zú láo, wú dòu zhì. dìng fāng shuō zhī jié yuē: tiān zǐ zhào tǎo zéi, jīn fǎn zì shǒu, hé gōng zhī lì zāi? qiě gōng wèi dà jiāng, ér kǔn wài zhī shì bù dé zhuān, gù fù jiāng nǎi dé zhuān zhī, hú bù yīn wén dù dài tiān zǐ mìng? bù cóng. zhì héng dǔ chéng, yǒu hú rén jiàng, wén dù wěi yuē: shī hái ér jiàng, qiě wèi zéi, bù rú shā zhī, qǔ qí zī. dìng fāng yuē: cǐ nǎi zì zuò zéi ěr, níng yuē fá pàn! jí fēn cái, dìng fāng yī bù qǔ. tài zōng zhī zhī, bǐ zhī jié děng hái, xī xià lì, dāng sǐ, dài wèi mín. zhuó dìng fāng yī lì dào héng jūn dà zǒng guǎn, fù zhēng hè lǔ, yǐ rèn yǎ xiàng huí hé pó rùn wèi fù. chū jīn shān běi, xiān jī chù mù kūn bù, pò zhī, qí jīn nèn dú lù yōng zhòng wàn zhàng jiàng, dìng fāng fǔ zhī, fā qí qiān qí bìng huí hé wàn rén, jìn zhì yè suī hé. hè lǔ lǜ shí xìng bīng shí wàn jù zhàn, qīng dìng fāng bīng shǎo, shū zuǒ yòu yì bāo zhī. dìng fāng jīn bù zú jù gāo, zǎn shuò wài xiàng, qīn yǐn jìn qí zhèn běi yuán, zéi sān tū bù zhèn, bù néng rù, dìng fāng yīn qí luàn jī zhī, áo zhàn sān shí lǐ, zhǎn shǒu shù wàn jí, zéi dà bēn. míng rì, zhèn bīng fù jìn, wǔ nǔ shǐ bì jǔ zhòng jiàng, hè lǔ dú yǔ chù mù kūn qū lǜ chuài shù bǎi qí xī zǒu. dìng fāng lìng fù jiāng xiāo sì yè huí hé pó rùn lǜ zá lǔ bīng qū xié luó sī chuān zhuī běi, dìng fāng yǔ yǎ xiàng lǐng xīn fù bīng jué qí hòu. huì dà xuě, lì qǐng shǎo xiū, dìng fāng yuē: lǔ shì xuě, fāng zhǐ shě, wèi wǒ bù néng jìn, ruò zòng shǐ yuǎn dùn, zé mò néng qín. suì lè bīng jìn zhì shuāng hé, yǔ mí shè bù zhēn hé, jù hè lǔ suǒ bǎi lǐ, xià lìng zhèn ér xíng, báo jīn yá shān. fāng hè lǔ jiāng tián, dìng fāng zòng jī, pò qí yá xià shù wàn rén, xī guī suǒ bù. hè lǔ zǒu shí guó, mí shè zi yuán shuǎng yǐ bīng yǔ sì yè huì, fù hè lǔ yǐ hái. yóu shì xiū tíng zhàng, liè qī suì, dìng jiāng zhěn, wèn jí shōu zì, táng zhī zhōu xiàn jí xī hǎi yǐ. gāo zōng lín xuān, dìng fāng róng fú fèng hè lǔ yǐ xiàn. cè gōng bài zuǒ xiāo wèi dà jiāng jūn xíng guó gōng. huì sī jié què qí jīn dōu màn xiān zhèn zhū hú, jié suǒ bù jí shū lè zhū jù bō jì pán tuó sān guó fù pàn, zhào dìng fāng hái wèi ān fǔ dà shǐ. lǜ bīng zhì yè yè shuǐ, ér zéi dié mǎ tóu chuān. dìng fāng xuǎn jīng zú wàn qí sān qiān xí zhī, zhòu yè chí sān bǎi lǐ, zhì qí suǒ. dōu màn jīng, zhàn wú sù, suì dà bài, zǒu mǎ tóu chéng. shī jìn gōng zhī, dōu màn jì qióng, suì miàn fù jiàng. fú xiàn yú gān yáng diàn, yǒu sī qǐng lùn rú fǎ. dìng fāng dùn shǒu qǐng yuē: chén xiàng yù bì xià yì, xǔ yǐ bù sǐ, yuàn gài qí mìng. dì yuē: zhèn wèi qīng quán xìn. nǎi yòu zhī. cōng lǐng yǐ xī suì dìng. qiān zuǒ wǔ wèi dà jiāng jūn. chū wèi shén qiū dào dà zǒng guǎn, lǜ shī tǎo bǎi jì. zì chéng shān jì hǎi zhì xióng jīn kǒu, zéi bīn jiāng tún bīng, dìng fāng chū zuǒ yá, chéng shān ér zhèn, yǔ zhī zhàn, zéi bài sǐ zhě shù qiān. wáng shī chéng cháo ér shàng, zhú lú xián wěi jìn, gǔ ér zào, dìng fāng jiāng bù qí jiā yǐn, zhí qū qí dū chéng. zéi qīng guó lái, hān zhàn, pò zhī, shā lǔ wàn rén, chéng shèng rù qí fú, wáng yì cí jí tài zǐ lóng běi zǒu. dìng fāng jìn wéi qí chéng, yì cí zi tài zì lì wèi wáng, lǜ zhòng gù shǒu. yì cí zhī sūn wén sī yuē: wáng yǔ tài zǐ chū, ér shū qǐ dé shàn wèi wáng? ruò wáng shī hái, wǒ fù zǐ ān dé quán? suì lǜ zuǒ yòu zhuì chéng xià, rén duō cóng zhī, tài bù néng zhǐ. dìng fāng shǐ shì dēng chéng, jiàn táng qí zhì. yú shì tài kāi mén qǐng mìng, qí jiāng mí zhí yǔ yì cí jiàng, lóng jí zhū chéng sòng kuǎn, bǎi jì píng, fú yì cí lóng tài děng xiàn dōng dōu. dìng fāng suǒ miè sān guó, jiē shēng zhí qí wáng, shǎng lài zhēn bǎo bù shèng jì. gān fēng èr nián, zú.
蘇烈,字定方,以字行,冀州武邑人。父邕,當隋季,率里中數千人為本郡討賊。定方驍悍有氣決,年十五,從父戰,數先登陷陣。邕卒,代領其眾,破劇賊張金稱、楊公卿,追北數十里。自是賊不舍境,鄉黨賴之。貞觀初,從李靖襲突厥頡利於磧口,率彀馬二百為前鋒,乘霧行,去賊一里許,霧霽,見牙帳,馳殺數十百人,頡利及隋公主惶窘各遁去,靖亦尋至,餘黨悉降。從蔥嶺道大總管程知節征賀魯,至鷹娑川,賀魯率二萬騎來拒,總管蘇海政連戰未決,鼠尼施等復引二萬騎為援。定方始休士,見塵起,率精騎五百,逾嶺馳搗賊營,賊眾大潰,殺千餘人,所棄鎧仗、牛馬藉籍山野不可計。副總管王文度疾其功,謬謂知節曰:「賊雖走,軍死傷者眾。今當結輜重陳間,被甲而趨,賊來即戰,是謂萬全。」又矯制收軍不深入。於是馬癯卒勞,無鬥志。定方說知節曰:「天子詔討賊,今反自守,何功之立哉?且公為大將,而閫外之事不得專,顧副將乃得專之,胡不因文度待天子命?」不從。至恆篤城,有胡人降,文度猥曰:「師還而降,且為賊,不如殺之,取其貲。」定方曰:「此乃自作賊耳,寧曰伐叛!」及分財,定方一不取。太宗知之,比知節等還,悉下吏,當死,貸為民。擢定方伊麗道行軍大總管,復征賀魯,以任雅相、回紇婆潤為副。出金山北,先擊處木昆部,破之,俟斤嫩獨祿擁眾萬帳降,定方撫之,發其千騎並回紇萬人,進至曳哸河。賀魯率十姓兵十萬拒戰,輕定方兵少,舒左右翼包之。定方今步卒據高,攢槊外向,親引勁騎陣北原,賊三突步陣,不能入,定方因其亂擊之,鏖戰三十里,斬首數萬級,賊大奔。明日,振兵復進,五弩矢畢舉眾降,賀魯獨與處木昆屈律啜數百騎西走。定方令副將蕭嗣業、回紇婆潤率雜虜兵趨邪羅斯川追北,定方與雅相領新附兵絕其後。會大雪,吏請少休,定方曰:「虜恃雪,方止舍,謂我不能進,若縱使遠遁,則莫能禽。」遂勒兵進至雙河,與彌射、步真合,距賀魯所百里,下令陣而行,薄金牙山。方賀魯將畋,定方縱擊,破其牙下數萬人,悉歸所部。賀魯走石國,彌射子元爽以兵與嗣業會,縛賀魯以還。由是修亭障,列蹊隧,定疆畛,問疾收胔,唐之州縣極西海矣。高宗臨軒,定方戎服奉賀魯以獻。策功拜左驍衛大將軍、邢國公。會思結闕俟斤都曼先鎮諸胡,劫所部及疏勒、朱俱波、偈槃陀三國復叛,詔定方還為安撫大使。率兵至葉葉水,而賊堞馬頭川。定方選精卒萬、騎三千襲之,晝夜馳三百里,至其所。都曼驚,戰無素,遂大敗,走馬頭城。師進攻之,都曼計窮,遂面縛降。俘獻於乾陽殿,有司請論如法。定方頓首請曰:「臣向諭陛下意,許以不死,願丐其命。」帝曰:「朕為卿全信。」乃宥之。蔥嶺以西遂定。遷左武衛大將軍。出為神丘道大總管,率師討百濟。自成山濟海至熊津口,賊瀕江屯兵,定方出左涯,乘山而陣,與之戰,賊敗死者數千。王師乘潮而上,舳艫銜尾進,鼓而噪,定方將步騎夾引,直趨其都城。賊傾國來,酣戰,破之,殺虜萬人,乘勝入其郛,王義慈及太子隆北走。定方進圍其城,義慈子泰自立為王,率眾固守。義慈之孫文思曰:「王與太子出,而叔豈得擅為王?若王師還,我父子安得全?」遂率左右縋城下,人多從之,泰不能止。定方使士登城,建唐旗幟。於是泰開門請命,其將禰植與義慈降,隆及諸城送款,百濟平,俘義慈、隆、泰等獻東都。定方所滅三國,皆生執其王,賞賚珍寶不勝計。乾封二年,卒。
sūn zǐ yuē: wēi hū wēi hū, zhì yú wú xíng. dìng fāng chéng wù xíng ér pò xié lì. yòu yuē: sù chéng rén zhī bù jí. dìng fāng jiàn chén qǐ ér chí dǎo zéi yíng. yòu yuē: chū qí bù yì. dìng fāng zhī lǔ shì xuě ér zhuī yǎn shì yě.
孫子曰:「微乎微乎,至於無形。」定方乘霧行而破頡利。又曰:「速乘人之不及。」定方見塵起而馳搗賊營。又曰:「出其不意。」定方知虜恃雪而追掩是也。
strong táng xuē rén guì strong
唐 薛仁貴
xuē rén guì, jiàng zhōu lóng mén rén. shǎo pín jiàn, yǐ tián wèi yè. qí qī yuē: fū yǒu gāo shì zhī cái, yào xū yù shí nǎi fā. jīn tiān zǐ zì zhēng liáo dōng, qiú měng jiāng, cǐ nán dé zhī shí, jūn hé tú gōng míng yǐ zì xiǎn? nǎi wǎng yīng mù. wáng shī gōng ān shì chéng, gāo lì mò lí zhī qiǎn jiāng gāo yán shòu děng lǜ bīng èr shí wàn jù zhàn, tài zōng mìng zhū jiāng fēn jī zhī. rén guì shì xiāo hàn, yù lì qí gōng, nǎi zhe bái yī zì biāo xiǎn, chí jǐ, yāo gé liǎng gōng, hū ér chí, suǒ xiàng pī mǐ. jūn chéng zhī, zéi suì bēn kuì. dì wàng jiàn, qiǎn shǐ chí wèn: xiān fēng bái yī zhě shuí? yuē: xuē rén guì. dì zhào jiàn, jiē yì, cì jīn bó rén mǎ shén zhòng, shòu yóu jī jiāng jūn. shī hái, dì wèi yuē: zhèn jiù jiāng jiē lǎo, yù zhuó xiāo yǒng fù kǔn wài shì, mò rú qīng zhě. zhèn bù xǐ de liáo dōng, xǐ de xiāo jiāng. qiān yòu lǐng jūn zhōng láng jiāng. sū dìng fāng tǎo hè lǔ, rén guì shàng shū yuē: chén wén bīng chū wú míng, shì gù bù chéng míng qí wèi zéi, dí nǎi kě fú. jīn ní shú bù shì hè lǔ, wèi qí suǒ pò, lǔ xì qī zǐ. wáng shī yǒu yú hè lǔ bù luò zhuǎn dé qí jiā kǒu zhě, yí xī qǔ yǐ hái, hòu jiā lài qiǎn, shǐ bǎi xìng zhī hè lǔ wèi bào ér bì xià zhì dé yě. dì nà zhī, suì hái qí jiā shǔ, ní shú qǐng suí jūn xiào sǐ. zhào fù zhèng rén tài wèi tiě lēi dào héng jūn zǒng guǎn. jiāng xíng, yàn nèi diàn, dì yuē: gǔ shàn shè yǒu chuān qī zhá zhě, qīng shì yǐ wǔ jiǎ shè yān. rén guì yī fā dòng guàn, dì dà jīng, gèng qǔ jiān jiǎ cì zhī. shí jiǔ xìng zhòng shí yú wàn, lìng xiāo qí shù shí rén lái tiāo zhàn, rén guì fā sān shǐ, zhé shā sān rén, yú shì lǔ qì shè, jiē jiàng. rén guì lǜ wèi hòu huàn, xī kēng zhī. zhuǎn tǎo qì běi yú zhòng, qín wěi yè hù xiōng dì sān rén yǐ guī. jūn zhōng gē yuē: jiāng jūn sān jiàn dìng tiān shān, zhuàng shì zhǎng gē rù hàn guān. jiǔ xìng suì shuāi. tiě lēi yǒu sī jié duō lǎn gé děng bù, xiān bǎo tiān shān, jí rén tài zhì, jù ér jiàng, rén tài bù nà, lǔ qí jiā yǐ shǎng jūn, zéi xiāng shuài dùn qù. tǔ bō rù kòu, mìng wèi luó suō dào héng jūn dà zǒng guǎn, lǜ jiāng jūn ā shǐ nà dào zhēn guō dài fēng jī zhī, yǐ yuán tǔ gǔ hún. dài fēng cháng wèi shàn chéng zhèn shǒu, yǔ rén guì děng yí, jí shì, chǐ jū qí xià, pō wèi jié dù. chū, jūn cì dà fēi chuān, jiāng qū wū hǎi, rén guì yuē: wū hǎi dì xiǎn ér zhàng, wú rù sǐ dì, kě wèi wēi dào, rán sù zé yǒu gōng, chí zé bài. jīn dà fēi lǐng kuān píng, kě zhì èr shān, xī nèi zī zhòng, liú wàn rén shǒu zhī, wú bèi dào yān zéi bù zhěng, miè zhī yǐ. nǎi yuē jī, zhì hé kǒu, yù zéi, pò zhī, duō suǒ shā lüè, huò niú yáng wàn jì. jìn zhì wū hǎi chéng, yǐ dài hòu yuán. dài fēng chū bù cóng, lǐng zī zhòng zhǒng jìn, tǔ bō lǜ zhòng èr shí wàn yāo jī qǔ zhī, liáng zhàng jǐn méi, dài fēng bǎo xiǎn. rén guì tuì jūn dà fēi chuān, tǔ bō yì bīng sì shí wàn lái zhàn, wáng shī dà bài. rén guì yǔ tǔ bō jiāng lùn qīn líng yuē hé, nǎi dé hái, tǔ gǔ hún suì méi. rén guì tàn yuē: jīn suì zài gēng wǔ, xīng zài jiàng lóu, bù yīng yǒu shì xī fāng, dèng ài suǒ yǐ sǐ yú shǔ, wú gù zhī bì bài. yǒu zhào yuán sǐ, chú míng wèi shù rén. wèi jǐ, gāo lì yú zhòng pàn, qǐ wèi jī lín dào zǒng guǎn. fù zuò shì biǎn xiàng zhōu, huì shè hái. dì sī qí gōng, nǎi zhào jiàn yuē: jīn liáo xī bù níng, guā shā lù jué, qīng ān dé gāo zhěn bù wèi zhèn zhǐ huī yé? yú shì bài guā zhōu zhǎng shǐ yòu lǐng jūn wèi jiāng jūn jiǎn xiào dài zhōu dū du, lǜ bīng jī tū jué yuán zhēn yú yún zhōu. tū jué wèn yuē: táng jiāng wèi shuí? yuē: xuē rén guì. tū jué yuē: wú wén xuē jiāng jūn liú xiàng zhōu sǐ yǐ, ān dé fù shēng? rén guì tuō dōu móu jiàn zhī, tū jué xiāng shì shī sè, xià mǎ luó bài shāo shāo dùn qù. rén guì yīn jìn jī, dà pò zhī, zhǎn shǒu wàn jí, huò shēng kǒu sān wàn, niú mǎ chēng shì. yǒng chún èr nián, zú.
薛仁貴,絳州龍門人。少貧賤,以田為業。其妻曰:「夫有高世之材,要須遇時乃發。今天子自征遼東,求猛將,此難得之時,君盍圖功名以自顯?」乃往應募。王師攻安市城,高麗莫離支遣將高延壽等率兵二十萬拒戰,太宗命諸將分擊之。仁貴恃驍悍,欲立奇功,乃著白衣自標顯,持戟,腰韐兩弓,呼而馳,所向披靡。軍乘之,賊遂奔潰。帝望見,遣使馳問:「先鋒白衣者誰?」曰:「薛仁貴。」帝召見,嗟異,賜金帛人馬甚眾,授游擊將軍。師還,帝謂曰:「朕舊將皆老,欲擢驍勇付閫外事,莫如卿者。朕不喜得遼東,喜得虓將。」遷右領軍中郎將。蘇定方討賀魯,仁貴上疏曰:「臣聞兵出無名,事故不成;明其為賊,敵乃可服。今泥熟不事賀魯,為其所破,虜系妻子。王師有於賀魯部落轉得其家口者,宜悉取以還,厚加賚遣,使百姓知賀魯為暴而陛下至德也。」帝納之,遂還其家屬,泥熟請隨軍效死。詔副鄭仁泰為鐵勒道行軍總管。將行,宴內殿,帝曰:「古善射有穿七札者,卿試以五甲射焉。」仁貴一發洞貫,帝大驚,更取堅甲賜之。時九姓眾十餘萬,令驍騎數十人來挑戰,仁貴發三矢,輒殺三人,於是虜氣懾,皆降。仁貴慮為後患,悉坑之。轉討磧北餘眾,禽偽葉護兄弟三人以歸。軍中歌曰:「將軍三箭定天山,壯士長歌入漢關。」九姓遂衰。鐵勒有思結、多覽葛等部,先保天山,及仁泰至,懼而降,仁泰不納,虜其家以賞軍,賊相率遁去。吐蕃入寇,命為邏娑道行軍大總管,率將軍阿史那道真、郭待封擊之,以援吐谷渾。待封嘗為鄯城鎮守,與仁貴等夷,及是,恥居其下,頗為節度。初,軍次大非川,將趨烏海,仁貴曰:「烏海地險而瘴,吾入死地,可謂危道,然速則有功,遲則敗。今大非嶺寬平,可置二柵,悉內輜重,留萬人守之,吾倍道淹賊不整,滅之矣。」乃約齎,至河口,遇賊,破之,多所殺掠,獲牛羊萬計。進至烏海城,以待後援。待封初不從,領輜重踵進,吐蕃率眾二十萬邀擊取之,糧仗盡沒,待封保險。仁貴退軍大非川,吐蕃益兵四十萬來戰,王師大敗。仁貴與吐蕃將論欽陵約和,乃得還,吐谷渾遂沒。仁貴嘆曰:「今歲在庚午,星在降婁,不應有事西方,鄧艾所以死於蜀,吾固知必敗。」有詔原死,除名為庶人。未幾,高麗餘眾叛,起為雞林道總管。復坐事貶象州,會赦還。帝思其功,乃召見曰:「今遼西不寧,瓜、沙路絕,卿安得高枕不為朕指麾耶?」於是拜瓜州長史、右領軍衛將軍、檢校代州都督,率兵擊突厥元珍於雲州。突厥問曰:「唐將謂誰?」曰:「薛仁貴。」突厥曰:「吾聞薛將軍流象州死矣,安得復生?」仁貴脫兜鍪見之,突厥相視失色,下馬羅拜稍稍遁去。仁貴因進擊,大破之,斬首萬級,獲生口三萬,牛馬稱是。永淳二年,卒。
sūn zǐ yuē: jiāng zhě, guó zhī fǔ. rén guì lì gōng ér tài zōng xǐ de xiāo jiāng. yòu yuē: sān jūn kě duó qì. rén guì fā sān shǐ ér lǔ qì shè. yòu yuē: shàng xià tóng yù zhě, shèng. rén guì jiāng shuài bù hé ér yǒu dà fēi chuān zhī bài. yòu yuē: tiān dì shú dé? rén guì wèi suì zài gēng wǔ, bù yīng yǒu shì xī fāng. yòu yuē: jiāng jūn kě duó xīn. rén guì tuō dōu móu ér tū jué dùn shì yě.
孫子曰:「將者,國之輔。」仁貴立功而太宗喜得虓將。又曰:「三軍可奪氣。」仁貴發三矢而虜氣懾。又曰:「上下同欲者,勝。」仁貴將帥不和而有大非川之敗。又曰:「天地孰得?」仁貴謂歲在庚午,不應有事西方。又曰:「將軍可奪心。」仁貴脫兜鍪而突厥遁是也。
strong táng péi xíng jiǎn strong
唐 裴行儉
péi xíng jiǎn, zì shǒu yuē, jiàng zhōu wén xǐ rén. zhēn guān zhōng, jǔ míng jīng, diào zuǒ tún wèi cāng cáo cān jūn. shí sū dìng fāng wèi dà jiāng jūn, wèi yuē: wú yòng bīng, shì wú kě jiào zhě, jīn zi yě xián. nǎi jǐn bì yǐ shù. yí fèng èr nián, shí xìng kè hán ā shǐ nà dōu zhī jí lǐ zhē fú yòu fān luò yǐ dòng ān xī, yǔ tǔ bō lián hé, cháo tíng yù tǎo zhī. xíng jiǎn yì yuē: tǔ bō pàn yuán fāng chì, jìng xuán shī lǜ, shěn lǐ sàng yuán, ān kě gèng wèi xī fāng shēng shì? jīn bō sī wáng sǐ, qí zi ní niè shī zhì jīng shī, yǒu rú qiǎn shǐ lì zhī, jí lù chū èr fān, ruò quán yǐ zhì shì, kě bù láo ér chéng gōng yě. dì yīn zhào xíng jiǎn cè sòng bō sī wáng, qiě wèi ān fǔ dà shí shǐ. jīng mò hè yán qì, fēng lì zhòu míng, dǎo zhě mí, jiāng shì jī fá. xíng jiǎn zhǐ yíng, zhì jì, lìng yuē: shuǐ quán fēi yuǎn. zhòng shǎo ān. é ér yún chè fēng tián, xíng shù bǎi bù, shuǐ cǎo fēng měi, hòu lái zhě mò shí qí chù. zhòng jiē jīng, yǐ fāng hàn èr shī jiāng jūn. zhì xī zhōu, zhū fān jiāo yíng, xíng jiǎn zhào háo jié qiān yú rén zì suí. yáng yán: dà rè, wèi kě yǐ jìn, yí zhù jūn xū qiū. dōu zhī chān zhī zhī, bù shè bèi. xíng jiǎn xú zhào sì zhèn qiú zhǎng, wěi yuē tián, wèi yuē: wú niàn cǐ lè wèi shǐ wàng, shú néng cóng wú liè zhě? yú shì zǐ dì yuàn cóng zhě wàn rén, nǎi yīn lēi bù wǔ. shù rì, bèi dào ér jìn, qù dōu zhī zhàng shí yú lǐ, xiān qiǎn qí suǒ qīn wèn ān fǒu, wài ruò xián xiá, fēi tǎo xí zhě. yòu shǐ rén qù zhào dōu zhī. dōu zhī běn yǔ zhē fú jì, jí qiū jù shǐ zhě, yǐ ér wén jūn zhì, cāng zú bù zhī suǒ chū, lǜ zǐ dì wǔ bǎi yú rén yì yíng yè, suì qín zhī. shì rì, chuán qì jiàn, zhào zhū bù qiú zhǎng xī lái qǐng mìng, bìng zhí sòng suì yè chéng. jiǎn jīng qí, yuē jī, xí zhē fú. dào huò zhē fú shǐ zhě, shì zhī, bǐ qián wǎng yù qí zhǔ, bìng yán dōu zhī yǐ qín zhuàng, zhē fú nǎi jiàng, xī fú zhì jīng shī. jiāng lì wèi kè shí suì yè chéng yǐ jì gōng. dì qīn láo yàn, yuē: xíng jiǎn tí gū jūn shēn rù wàn lǐ, bīng bù xuè rèn, ér pàn dǎng qín yí, kě wèi wén wǔ jiān bèi yǐ, qí jiān shòu èr zhí. jí bài lǐ bù shàng shū jiān yòu wèi dà jiāng jūn. diào lù yuán nián, tū jué ā shǐ dé wēn fù fǎn, dān yú guǎn èr shí sì zhōu pàn yīng zhī, zhòng shù shí wàn. dōu hù xiāo sì yè tǎo zéi bù kè, sǐ bài xì zhǒng. zhào xíng jiǎn wèi dìng xiāng dào héng jūn dà zǒng guǎn tǎo zhī. lǜ dà pú shǎo qīng lǐ sī wén yíng zhōu dū du zhōu dào wù bù bīng shí bā wàn, hé xī jūn chéng wù tǐng dōng jūn lǐ wén děng, zǒng sān shí yú wàn, qí zhì gèn qiān lǐ xíng, jiǎn xián jié zhì zhī. xiān shì, sì yè kuì liáng, shù wèi lǔ chāo, jūn něi sǐ. xíng jiǎn yuē: yǐ móu zhì dí kě yě. yīn zhà wèi liáng chē sān bǎi chéng, chē fú zhuàng shì wǔ bèi, jī mò dāo jìn nǔ, yǐ léi bīng wǎn jìn, yòu fú jīng bīng zhǒng qí hòu. lǔ guǒ lüè chē, léi bīng zǒu xiǎn. zéi qū jiù shuǐ cǎo, jiě ān mù mǎ. fāng qǔ liáng chē zhōng, ér zhuàng shì tū chū, fú bīng zhì, shā huò jǐ jǐn, zì shì liáng chē wú gǎn jìn zhě. dà jūn cì dān yú běi, mù, yǐ lì yíng, qiàn háo jì zhōu, xíng jiǎn gèng mìng xǐ yíng gāo gāng. lì bái: shì ān dǔ, bù kě rǎo. bù tīng, cù xǐ zhī. bǐ yè, fēng yǔ bào zhì, qián lì yíng suǒ, shuǐ shēn zhàng yú, zhòng mò bù hài jiē, wèn hé yǐ zhī zhī, xíng jiǎn yuē: zì jīn dì rú wǒ jié zhì, wú wèn wǒ suǒ yǐ zhī yě. zéi jù hēi shān, shù zhàn jiē bài, xíng jiǎn zòng bīng, qián hòu shā lǔ bù kě shèng jì. wěi kè hán ní shú fú wèi qí xià suǒ shā, chí shǒu lái jiàng, yòu qín dà shǒu lǐng fèng zhí ér hái, yú dǎng zǒu láng shān. xíng jiǎn jì hái, ā shǐ nà fú niàn wěi chēng kè hán, fù yǔ wēn fù hé. míng nián, xíng jiǎn hái zǒng zhū jūn, dùn dài zhōu zhī xíng kǒu, zòng fǎn jiān, shuō fú niàn, lìng yǔ wēn fù xiāng èr. fú niàn jù, mì sòng kuǎn, qiě qǐng fù wēn fù zì xiào. xíng jiǎn mì bù bù, mì yǐ wén. hòu shù rì, yān chén zhǎng tiān ér nán, chì hòu huáng hài, xíng jiǎn yuē: cǐ fú niàn zhí wēn fù lái jiàng, fēi tā yě. qiě shòu xiáng rú shòu dí. nǎi chì yán bèi, qiǎn dān shǐ wǎng láo. jì ér guǒ rán. yú shì, tū jué yú dǎng xī píng. dì yuè, qiǎn hù bù shàng shū cuī zhī tì láo jūn. chū, xíng jiǎn xǔ fú niàn yǐ bù sǐ, shì zhōng péi yán hài qí gōng, jiàn yán: fú niàn wèi chéng wù tǐng xié zhú, yòu qì běi huí hé bī zhī, jì qióng ér jiàng. zú zhǎn fú niàn jí wēn fù yú dū shì, xíng jiǎn zhī gōng bù lù. xíng jiǎn tàn yuē: hún mò zhī shì, gǔ jīn chǐ zhī. dàn kǒng shā jiàng zé hòu wú fù lái yǐ! suì chēng jí bù chū. yǒng chún yuán nián, zú. xíng jiǎn tōng yīn yáng lì shù, měi zhàn, yù dào shèng rì. shàn zhī rén, suǒ yǐn piān bì, ruò chéng wù tǐng cuī zhì wáng fāng yì dǎng jīn pí guō dà fēng lǐ duō zuò hēi chǐ cháng zhī, lèi wèi shì míng jiāng, qiàn zòu zhì cì shǐ jiāng jūn zhě shù shí rén. cháng cì mǎ jí zhēn ān, lìng shǐ sī chí mǎ, mǎ jué ān huài, jù ér táo. xíng jiǎn zhāo hái zhī, bù jiā zuì. chū, píng dōu zhī zhē fú, huò huán bǎo bù zī, fān qiú jiāng shì yuàn guān yān, xíng jiǎn yīn yàn, biàn chū shì zuò zhě. yǒu mǎ nǎo pán guǎng èr chǐ, wén cǎi càn rán, jūn lì qū diē pán suì, huáng bù, kòu tóu liú xiě. xíng jiǎn xiào yuē: ěr fēi gù yě, hé zhì shì? sè bù shǎo lìn. dì cì dōu zhī zī chǎn mǐn jīn sān qiān yú wù, tuó tuó mǎ niú chēng shì, xíng jiǎn fēn gěi qīn gù jì huī xià, shù rì zhé jǐn.
裴行儉,字守約,絳州聞喜人。貞觀中,舉明經,調左屯衛倉曹參軍。時蘇定方為大將軍,謂曰:「吾用兵,世無可教者,今子也賢。」乃盡畀以術。儀鳳二年,十姓可汗阿史那都支及李遮匐誘蕃落以動安西,與吐蕃連和,朝廷欲討之。行儉議曰:「吐蕃叛援方熾,敬玄失律,審禮喪元,安可更為西方生事?今波斯王死,其子泥涅師質京師,有如遣使立之,即路出二蕃,若權以制事,可不勞而成功也。」帝因詔行儉冊送波斯王,且為安撫大食使。經莫賀延磧,風礫晝冥,導者迷,將士飢乏。行儉止營,致祭,令曰:「水泉非遠。」眾少安。俄而雲徹風恬,行數百步,水草豐美,後來者莫識其處。眾皆驚,以方漢貳師將軍。至西州,諸蕃郊迎,行儉召豪傑千餘人自隨。揚言:「大熱,未可以進,宜駐軍須秋。」都支覘知之,不設備。行儉徐召四鎮酋長,偽約畋,謂曰:「吾念此樂未始忘,孰能從吾獵者?」於是子弟願從者萬人,乃陰勒部伍。數日,倍道而進,去都支帳十餘里,先遣其所親問安否,外若閒暇,非討襲者。又使人趣召都支。都支本與遮匐計,及秋拒使者,已而聞軍至,倉卒不知所出,率子弟五百餘人詣營謁,遂禽之。是日,傳契箭,召諸部酋長悉來請命,並執送碎葉城。簡精騎,約齎,襲遮匐。道獲遮匐使者,釋之,俾前往諭其主,並言都支已禽狀,遮匐乃降,悉俘至京師。將吏為刻石碎葉城以紀功。帝親勞宴,曰:「行儉提孤軍深入萬里,兵不血刃,而叛黨禽夷,可謂文武兼備矣,其兼授二職。」即拜禮部尚書兼右衛大將軍。調露元年,突厥阿史德溫傅反,單于管二十四州叛應之,眾數十萬。都護蕭嗣業討賊不克,死敗系踵。詔行儉為定襄道行軍大總管討之。率大僕少卿李思文、營州都督周道務部兵十八萬,合西軍程務挺、東軍李文等,總三十餘萬,旗幟亘千里行,儉咸節制之。先是,嗣業饋糧,數為虜鈔,軍餒死。行儉曰:「以謀制敵可也。」因詐為糧車三百乘,車伏壯士五輩,齎陌刀、勁弩,以羸兵挽進,又伏精兵踵其後。虜果掠車,羸兵走險。賊驅就水草,解鞍牧馬。方取糧車中,而壯士突出,伏兵至,殺獲幾盡,自是糧車無敢近者。大軍次單于北,暮,已立營,塹壕既周,行儉更命徙營高岡。吏白:「士安堵,不可擾。」不聽,促徙之。比夜,風雨暴至,前立營所,水深丈餘,眾莫不駭嗟,問何以知之,行儉曰:「自今第如我節制,毋問我所以知也。」賊據黑山,數戰皆敗,行儉縱兵,前後殺虜不可勝計。偽可汗泥熟匐為其下所殺,持首來降,又禽大首領奉職而還,餘黨走狼山。行儉既還,阿史那伏念偽稱可汗,復與溫傅合。明年,行儉還總諸軍,頓代州之陘口,縱反間,說伏念,令與溫傅相貳。伏念懼,密送款,且請縛溫傅自效。行儉秘不布,密以聞。後數日,煙塵漲天而南,斥候惶駭,行儉曰:「此伏念執溫傅來降,非他也。且受降如受敵。」乃敕嚴備,遣單使往勞。既而果然。於是,突厥餘黨悉平。帝悅,遣戶部尚書崔知悌勞軍。初,行儉許伏念以不死,侍中裴炎害其功,建言:「伏念為程務挺脅逐,又磧北回紇逼之,計窮而降。」卒斬伏念及溫傅於都市,行儉之功不錄。行儉嘆曰:「渾、瀎之事,古今恥之。但恐殺降則後無復來矣!」遂稱疾不出。永淳元年,卒。行儉通陰陽、歷術,每戰,豫道勝日。善知人,所引偏裨,若程務挺、崔智、王方翼、黨金毗、郭大封、李多祚、黑齒常之,類為世名將,傔奏至刺史將軍者數十人。嘗賜馬及珍鞍,令史私馳馬,馬蹶鞍壞,懼而逃。行儉招還之,不加罪。初,平都支、遮匐,獲環寶不貲,藩酋將士願觀焉,行儉因宴,遍出示坐者。有瑪瑙盤廣二尺,文彩粲然,軍吏趨跌盤碎,惶怖,叩頭流血。行儉笑曰:「爾非故也,何至是?」色不少吝。帝賜都支資產皿金三千餘物,橐駝馬牛稱是,行儉分給親故洎麾下,數日輒盡。
sūn zǐ yuē: yòng ér shì zhī bù yòng. xíng jiǎn shí yù xí dōu zhī, ér wěi shì yǐ xián xiá. yòu yuē: yīn lì ér zhì quán. xíng jiǎn yīn dí chāo lüè ér fú bīng liáng chē. yòu yuē: fàn zhī yǐ shì, wù gào yǐ yán. xíng jiǎn bù gào shì zú yǐ xǐ yíng zhī yóu. yòu yuē: shì mò mì yú jiān. xíng jiǎn zòng fǎn jiān ér fù wēn fù shì yě.
孫子曰:「用而示之不用。」行儉實欲襲都支,而偽示以閒暇。又曰:「因利而制權。」行儉因敵鈔掠而伏兵糧車。又曰:「犯之以事,勿告以言。」行儉不告士卒以徙營之由。又曰:「事莫密於間。」行儉縱反間而縛溫傅是也。
strong táng táng xiū léi strong
唐 唐休瓃
táng xuán, ān xiū léi, yǐ zì xíng, jīng zhào shǐ píng rén. jǔ míng jīng gāo dì, wèi yíng zhōu hù cáo cān jūn. huì tū jué yòu xī qì dān pàn, dū du zhōu dào wù yǐ bīng shòu xiū léi, pò zhī yú shǔ hù shān, shù guó duō, qiān shuò zhōu zhǎng shǐ. yǒng chún zhōng, tū jué wéi fēng zhōu, dū du cuī zhì biàn sǐ zhàn, cháo tíng yì qì fēng bǎo líng xià. xiū léi yǐ wèi bù kě, shàng shū yuē: fēng zhōu kòng hé è kòu, hào wèi jīn dài, zì qín hàn yǐ lái, cháng jùn xiàn zhī. tǔ tián liáng měi. yí gēng mù. suí jì sàng luàn, bù néng jiān shǒu, nǎi qiān jiù níng qìng, róng jié dé yǐ chéng lì ér jiāo qīn, shǐ yǐ líng xià wèi biān. táng chū, mù rén yǐ shí zhī, xī běi yī yú dé yǐ wán gù. jīn ér fèi zhī, zé hé bàng dì fù wèi zéi yǒu, ér líng xià yì bù zú zì ān, fēi guó jiā lì yě. gāo zōng cóng qí yán. chuí gǒng zhōng, qiān ān xī fù dōu hù. huì tǔ bō pò yān qí, ān xī dào dà zǒng guǎn wéi dài jià děng bài, xiū léi shōu qí kuì wáng, yǐ dìng xī tǔ, shòu líng zhōu dū du. nǎi chén fāng lüè, qǐng fù sì zhèn. wǔ hòu qiǎn wáng xiào jié bá guī zī děng chéng, zì xiū léi chàng zhī. shèng lì zhōng, shòu liáng zhōu dū du yòu sù zhèng yù shǐ dài fū chí jié lǒng yòu zhū jūn fù dà shǐ. tǔ bō dà jiāng dǎn mǎng bù zhī lǜ qí shù wàn kòu liáng zhōu, rù hóng yuán gǔ. xiū léi yǐ bīng shù qiān lín gāo wàng zhī, jiàn zéi qí kǎi xiān míng, wèi huī xià yuē: tǔ bō zì qīn líng sǐ, zàn pó jiàng, mǎng bù zhī xīn jiāng bīng, yù yǐ shì wǔ, qiě qí xià jiē guì chén qiú háo zǐ dì, qí suī jīng, bù xí zhàn, wú wèi zhū jūn qǔ zhī. nǎi bèi jiǎ xiān dēng, liù zhàn jiē kè, zhǎn yī jiāng, huò shǒu èr qiān wǔ bǎi, zhú jīng guān ér hái. tǔ bō lái qǐng hé, jì yàn, shǐ zhě lǚ chān xiū léi, hòu wèn yān, duì yuē: hóng yuán zhī zhàn, shì jiāng jūn duō shā chén shì zú, qí yǒng wú bǐ, jīn yuàn shí zhī. hòu jiē yì, zhuó wèi yòu wǔ wēi jīn wú èr wèi dà jiāng jūn. xī tū jué wū zhì lēi shī zhū fān hé, jǔ bīng xiāng gōng, ān xī dào bì. wǔ hòu zhào xiū léi yǔ zǎi xiàng jì yì, bù shǎo xuǎn, huà suǒ dāng shī xíng zhě. jì ér biān zhōu jiàn qǐng tún zhì, jǐn rú xiū léi cè. hòu yuē: hèn yòng qīng wǎn. jìn bài xià guān shàng shū tóng fèng gé luán tái sān pǐn. hòu qiào yáng zài sī lǐ jiào yáo yuán chóng děng yuē: xiū léi liàn zhī biān shì, qīng bèi shí bù dāng yī. gǎi tài zǐ yòu shù zǐ, réng zhī zhèng shì. huì qì dān rù sāi, fù yǐ xià guān shàng shū jiǎn xiào yōu yíng děng zhōu dū du ān dōng dōu hù. yán hé yuán nián, zú, nián bā shí liù. xiū léi yǐ rú zhě hào zhī bīng, zì jié shí yú sì zhèn, qí jiān mián dì jǐ wàn lǐ, shān chuān yí zǔ, zhàng sāi zhī yào, jiē néng yán zhī, gù xíng shī liào dí wèi cháng bài. wéi zhāng rén yuàn yì zhú shòu xiáng chéng, ér xiū léi dú wèi bù kě, zú jiù zhī, ér mò nán wú lǔ huàn. shǐ lǎo, yǐ yú bā shí, yóu tuō yǐ quán jìn qiú fù yòng, pō wèi shí jī zī yún.
唐璿,安休瓃,以字行,京兆始平人。舉明經高第,為營州戶曹參軍。會突厥誘奚、契丹叛,都督周道務以兵授休瓃,破之於蜀護山,數馘多,遷朔州長史。永淳中,突厥圍豐州,都督崔智辨死戰,朝廷議棄豐保靈、夏。休瓃以為不可,上疏曰:「豐州控河遏寇,號為襟帶,自秦、漢以來,常郡縣之。土田良美。宜耕牧。隋季喪亂,不能堅守,乃遷就寧、慶,戎羯得以乘利而交侵,始以靈、夏為邊。唐初,募人以實之,西北一隅得以完固。今而廢之,則河傍地復為賊有,而靈、夏亦不足自安,非國家利也。」高宗從其言。垂拱中,遷安西副都護。會吐蕃破焉耆,安息道大總管韋待價等敗,休瓃收其潰亡,以定西土,授靈州都督。乃陳方略,請復四鎮。武后遣王孝傑拔龜茲等城,自休瓃倡之。聖歷中,授涼州都督、右肅政御史大夫、持節隴右諸軍副大使。吐蕃大將黮莽布支率騎數萬寇涼州,入洪源谷。休瓃以兵數千臨高望之,見賊旗鎧鮮明,謂麾下曰:「吐蕃自欽陵死,贊婆降,莽布支新將兵,欲以示武,且其下皆貴臣酋豪子弟,騎雖精,不習戰,吾為諸君取之。」乃被甲先登,六戰皆克,斬一將,獲首二千五百,築京觀而還。吐蕃來請和,既宴,使者屢覘休瓃,後問焉,對曰:「洪源之戰,是將軍多殺臣士卒,其勇無比,今願識之。」後嗟異,擢為右武威、金吾二衛大將軍。西突厥烏質勒失諸蕃和,舉兵相攻,安西道閉。武后詔休瓃與宰相計議,不少選,畫所當施行者。既而邊州建請屯置,盡如休瓃策。後曰:「恨用卿晚。」進拜夏官尚書、同鳳閣鸞台三品。後誚楊再思、李嶠、姚元崇等曰:「休瓃練知邊事,卿輩十不當一。」改太子右庶子,仍知政事。會契丹入塞,復以夏官尚書檢校幽營等州都督、安東都護。延和元年,卒,年八十六。休瓃以儒者號知兵,自碣石逾四鎮,其間綿地幾萬里,山川夷阻,障塞之要,皆能言之,故行師料敵未嘗敗。惟張仁願議築受降城,而休瓃獨謂不可,卒就之,而漠南無虜患。始老,已逾八十,猶托倚權近求復用,頗為時譏訾雲。
sūn zǐ yuē: lì yú láng miào zhī shàng, yǐ zhū qí shì. xiū léi duì wǔ hòu jì yì biān shì, jǐn rú qí cè. yòu yuē: jì xiǎn è yuǎn jìn, shàng jiāng zhī dào. xiū léi yú shān chuān yí zǔ, jiē néng yán zhī shì yě.
孫子曰:「厲於廊廟之上,以誅其事。」休瓃對武后計議邊事,盡如其策。又曰:「計險厄遠近,上將之道。」休瓃於山川夷阻,皆能言之是也。
strong táng zhāng rén yuàn strong
唐 張仁願
zhāng rén yuàn, huá zhōu xià guī rén. běn míng rén dǎn, yǐ ruì zōng huì yīn jìn bì zhī. yǒu wén wǔ cái. wǔ hòu shí, lèi qiān diàn zhōng shì yù shǐ. wàn suì tōng tiān zhōng, jiān chá yù shǐ sūn chéng jǐng jiān qīng biān jūn, zhàn hái, zì tú xiān fēng dāng shǐ shí zhuàng. wǔ hòu tàn yuē: yù shǐ nǎi néng rú shì hū! zhuó wèi yòu sù zhèng tái zhōng chéng, zhào rén yuàn jí xù qí huī xià gōng. rén yuàn xiān wèn chéng jǐng pò dí qū zhé, chéng jǐng shí bù xíng, suǒ wèn jiē qióng. rén yuàn hé zòu chéng jǐng wǎng shàng, xū liè lǔ jí. biǎn wèi chóng rén lìng, yǐ rén yuàn dài wèi zhōng chéng, jiǎn xiào yōu zhōu dū du. mò chuài kòu zhào dìng, hái chū sài, rén yuàn yǐ bīng yāo zhī, zéi yǐn qù. qiān bīng zhōu dū du zhǎng shǐ. shuò fāng jūn zǒng guǎn shā zhā zhōng yì wèi tū jué suǒ bài, zhào rén yuàn shè yù shǐ dài fū dài zhī. jì zhì, zéi yǐ qù, yǐn bīng zhǒng jī, yè yǎn qí yíng pò zhī. shǐ, shuò fāng jūn yǔ tū jué yǐ hé wèi jiè. běi yá yǒu fú yún cí, tū jué měi fàn biān, bì xiān yè cí dǎo jiě, rán hòu liào bīng dù ér nán. shí mò chuài xī bīng xī jī tū qí shī, rén yuàn qǐng chéng xū qǔ mò nán dì, yú hé běi zhú sān shòu xiáng chéng, jué lǔ nán kòu lù. táng xiū léi yǐ wèi: liǎng hàn yǐ xià jiē běi shǒu hé, jīn zhú chéng lǔ fù zhōng, zhōng wèi suǒ yǒu. rén yuàn gù qǐng, zhōng zōng cóng zhī. biǎo liú suì mǎn bīng yǐ zhù gōng, xián yáng bīng èr bǎi rén táo guī, rén yuàn qín zhī, chǐ zhǎn chéng xià, jūn zhōng gǔ lì, yì zhě jǐn lì, liù xún ér sān chéng jiù. yǐ fú yún wèi zhōng chéng, nán zhí shuò fāng, xī chéng nán zhí líng wǔ, dōng chéng nán zhí yú lín, sān lěi xiāng jù gè sì bǎi yú lǐ, qí běi jiē dà qì yě, chì dì sān bǎi lǐ ér yuǎn. yòu yú niú tóu cháo nà shān běi zhì fēng hòu qiān bā bǎi suǒ. zì shì tū jué bù gǎn yú shān mù mǎ, shuò fāng yì wú kòu, suì sǔn fèi yì jì, jiǎn zhèn bīng shù wàn. chū jiàn sān chéng yě, bù zhì yōng mén qū dí zhàn gé. huò yuē: biān chéng wú shǒu bèi, kě hū? rén yuàn yuē: bīng guì gōng qǔ, jiàn tuì shǒu. kòu zhì, dāng bìng lì chū jù, yǒu huí wàng chéng zhě zhǎn. hé shì shǒu bèi, tuì niǔ qí xīn zāi! hòu cháng yuán kǎi dài wèi zǒng guǎn, shǐ zhú yōng mén, yì zhě yì zhòng rén yuàn ér qīng yuán kǎi. jǐng lóng èr nián, bài zuǒ wèi dà jiāng jūn tóng zhōng shū mén xià sān pǐn, fēng hán guó gōng. hái cháo, zú. rén yuàn wèi jiāng, hào lìng yán, jiāng lì xìn fú, àn biān fǔ shuài, shǎng fá bì zhí gōng zuì. hòu rén sī zhī, wèi lì cí shòu xiáng chéng, chū shī zhé xiǎng yān. zǎi xiàng wén wǔ jiān zhě, dāng shí chēng lǐ jìng, guō yuán zhèn táng xiū léi rén yuàn yún.
張仁願,華州下邽人。本名仁亶,以睿宗諱音近避之。有文武材。武后時,累遷殿中侍御史。萬歲通天中,監察御史孫承景監清邊軍,戰還,自圖先鋒當矢石狀。武后嘆曰:「御史乃能如是乎!」擢為右肅政台中丞,詔仁願即敘其麾下功。仁願先問承景破敵曲折,承景實不行,所問皆窮。仁願劾奏承景罔上,虛列虜級。貶為崇仁令,以仁願代為中丞,檢校幽州都督。默啜寇趙、定,還出塞,仁願以兵邀之,賊引去。遷并州都督長史。朔方軍總管沙吒忠義為突厥所敗,詔仁願攝御史大夫代之。既至,賊已去,引兵踵擊,夜掩其營破之。始,朔方軍與突厥以河為界。北涯有拂雲祠,突厥每犯邊,必先謁祠禱解,然後料兵渡而南。時默啜悉兵西擊突騎施,仁願請乘虛取漠南地,於河北築三受降城,絕虜南寇路。唐休瓃以為:「兩漢以下皆北守河,今築城虜腹中,終為所有。」仁願固請,中宗從之。表留歲滿兵以助功,咸陽兵二百人逃歸,仁願禽之,尺斬城下,軍中股慄,役者盡力,六旬而三城就。以拂云為中城,南直朔方,西城南直靈武,東城南直榆林,三壘相拒各四百餘里,其北皆大磧也,斥地三百里而遠。又於牛頭朝那山北置烽候千八百所。自是突厥不敢逾山牧馬,朔方益無寇,歲損費億計,減鎮兵數萬。初建三城也,不置壅門、曲敵、戰格。或曰:「邊城無守備,可乎?」仁願曰:「兵貴攻取,賤退守。寇至,當併力出拒,有回望城者斬。何事守備,退忸其心哉!」後常元楷代為總管,始築壅門,議者益重仁願而輕元楷。景龍二年,拜左衛大將軍、同中書門下三品,封韓國公。還朝,卒。仁願為將,號令嚴,將吏信伏,按邊撫帥,賞罰必直功罪。後人思之,為立祠受降城,出師輒享焉。宰相文武兼者,當時稱李靖,郭元振、唐休瓃、仁願雲。
sūn zǐ yuē: néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě, hài zhī yě. rén yuàn zhú shòu xiáng chéng, ér jué lǔ nán kòu lù. yòu yuē: bīng zhī qíng, wéi zé yù, bù dé yǐ zé què. rén yuàn bù zhì yōng mén, ér lìng shǐ bìng lì jù dí. yòu yuē: shǎng fá shú míng. rén yuàn shǎng fá bì zhí gōng guò shì yě.
孫子曰:「能使敵人不得至者,害之也。」仁願築受降城,而絕虜南寇路。又曰:「兵之情,圍則御,不得已則闕。」仁願不置壅門,而令使併力拒敵。又曰:「賞罰孰明。」仁願賞罰必直功過是也。
strong táng wáng jùn strong
唐 王晙
wáng jùn, cāng zhōu jǐng chéng rén. zhuó míng jīng gāo dì, cháng wèi guì zhōu dū du. zhōu yǒu bīng, jiù cháng yǎng xiǎng héng yǒng. jùn shǐ zhú luó fú, bà shù zú, dài jiāng, kāi tún tián shù qiān qǐng, yǐ xī zhuǎn cáo, bǎi xìng lài zhī. hòu qiān shuò fāng jūn fù dà zǒng guǎn ān běi dà dū hù. tǔ bō yǐ jīng jiǎ shí wàn kòu lín táo, cì dà lái gǔ, qí qiú bèn dá yán yǐ bīng zhǒng ér qián. jùn lǜ suǒ bù èr qiān yǔ lín táo jūn hé, liào qí bīng qī bǎi, yì hú fú, yè xí, qù zéi wǔ lǐ. lìng yuē: qián yù kòu, shì dà hū, gǔ jiǎo yīng zhī. zéi jīng, yí fú zài páng, zì xiāng dòu sǐ zhě wàn jì. é ér xuē nè zhì wǔ jiē, jù dà lái èr shí lǐ, zéi zhèn liǎng jūn jiān, gèn yī shè ér jìn. jùn wǎng yíng nè, yè shǐ zhuàng shì xián méi áo tū, lǔ hài yǐn qù, zhuī zhì táo shuǐ, bài zhī, fú huò rú jī. hòu tū jué mò chuài wèi bá yè gù suǒ shā, qí xià duō jiàng, fēn zhì hé qū. jì ér xiǎo shā jì lì, jiàng zhě shāo shāo pàn qù. jùn shàng yán: tū jué xiàng yǐ guó luàn, gù kuǎn sāi. jīn xǐ chù hé qū, shǐ nèi cì biān bǐ, jiǔ bì wèi huàn. lǔ tuō nán mù, jiàng zhàng bì yǔ lián héng, yǐ xiāng yīng jiē, biǎo lǐ yǒu dí, suī hán péng sūn wú, wú suǒ jiù gōng. qǐng zhì nóng xì, lìng shuò fāng jūn dà chén bīng, zhào qiú háo, gào yǐ huò fú, dàn yǐ jīn zēng, qiě yán nán fāng mí lù yú mǐ zhī ráo, bìng qiān zhì huái yòu hé nán. bù èr shí nián, jiàn fú zhū huá, liào yǐ chōng bīng, zé jiē jìn zú. yì zhě ruò wèi jiàng dí bù kě yǐ nán chù, zé gāo lì jiù fú zhì shā mò zhī xī, chéng bàng biān yí jū qīng xú zhī yòu, hé dú jiàng hú bù kě xǐ yú? chén fù liào yì zhě bì yuē: gù shì, zhì yú hé qū, qián rì yǐ níng, jīn wú dú yì. qiě wǎng zhě xié lì pò wáng, biān bǐ ān dìng, gù jiàng hù dé yǐ jiǔ ān. jīn lǔ wèi tiǎn miè, cǐ jiàng rén jiē qī shǔ, gù bù yǔ wǎng nián tóng yě. chén qǐng yǐ sān cè liào zhī: xī qí bù luò zhì nèi dì, huò jīng bīng zhī shí, bì xiá lǔ zhī huàn, cǐ shàng cè yě tíng zhàng zhī xià, fān huá cān chù, guǎng tún shù, wèi bèi nǐ, fèi shén rén láo, xià cè yě zhì zhī shuò sāi, zī chéng huò méng, cǐ wú cè yě. bù rán, qián zhì hé bīng, qiě bì yǒu biàn. shū wèi bào, ér lǔ yǐ pàn, nǎi chì jùn jiāng bīng zhōu bīng jì hé yǐ tǎo. jùn jiān xíng, juǎn jiǎ shě mù qū shān gǔ, yè yù xuě, kǒng shī qī, shì yú shén yuē: jùn shì jūn bù yǐ zhōng, bù tǎo yǒu zuì, tiān suǒ jí zhě, dāng zì méng fá, shì zhòng wú zuì. xīn chéng zhōng, ér tiān jiān zhī, zé zhǐ xuě fǎn fēng, yǐ jiǎng chéng gōng. é ér hé qí. shí pàn hú fēn èr dào zǒu, jùn zì dōng dào zhuī jí zhī, huò jí èr qiān. yǐ gōng qiān zuǒ sàn qí cháng shì shuò fāng xíng jūn dà zǒng guǎn. lán yě hú kāng dài bīn jù zhǎng quán fǎn, xiàn liù zhōu, zhào guō zhī yùn yǔ jùn tǎo píng zhī. yuán zōng yǐ gōng rén cì zhī yùn děng, jùn dú bù gǎn qǔ, yuē: chén zhī shì jūn, yóu zi shì fù, jù yǒu cháng jìn wéi yē ér chén zǐ gǎn dāng hū? shì sǐ yǐ miǎn. jiàn tīng. chū, jùn zòu: shuò fāng bīng lì yǒu yú, yuàn bà zhī yùn, dú dāng shù. wèi bào, ér zhī yùn zhì, gù bù xié. jùn suǒ jiàng fù, zhī yùn zhé zòng jī, zéi yì jùn mài jǐ, nǎi fù pàn. zú, zèng shàng shū zuǒ chéng xiàng. jùn qì mào wěi tè, shí wèi wèi dú hǔ xiāng. gǎn mù jié yì, yǒu gǔ rén fēng. qí cāo xià sù yī, lì rén wèi ài.
王晙,滄州景城人。擢明經高第,嘗為桂州都督。州有兵,舊常仰餉衡、永。晙始築羅郛,罷戍卒,埭江,開屯田數千頃,以息轉曹,百姓賴之。後遷朔方軍副大總管、安北大都護。吐蕃以精甲十萬寇臨洮,次大來谷,其酋坌達延以兵踵而前。晙率所部二千與臨洮軍合,料奇兵七百,易胡服,夜襲,去賊五里。令曰:「前遇寇,士大呼,鼓角應之。」賊驚,疑伏在旁,自相鬥死者萬計。俄而薛訥至武階,距大來二十里,賊陣兩軍間,亘一舍而近。晙往迎訥,夜使壯士銜枚鏖突,虜駭引去,追至洮水,敗之,俘獲如積。後突厥默啜為拔曳固所殺,其下多降,分置河曲。既而小殺繼立,降者稍稍叛去。晙上言:「突厥向以國亂,故款塞。今徙處河曲,使內伺邊鄙,久必為患。虜脫南牧,降帳必與連衡,以相應接,表里有敵,雖韓、彭、孫、吳,無所就功。請至農隙,令朔方軍大陳兵,召酋豪,告以禍福,啖以金繒,且言南方麋鹿魚米之饒,並遷置淮右、河南。不二十年,漸服諸華,料以充兵,則皆勁卒。議者若謂降狄不可以南處,則高麗舊俘置沙漠之西,城傍編夷居青、徐之右,何獨降胡不可徙歟?臣復料議者必曰:故事,置於河曲,前日已寧,今無獨異。且往者頡利破亡,邊鄙安定,故降戶得以久安。今虜未殄滅,此降人皆戚屬,固不與往年同也。臣請以三策料之:悉其部落置內地,獲精兵之實,閉黠虜之患,此上策也;亭障之下,蕃華參處,廣屯戍,為備擬,費甚人勞,下策也;置之朔塞,滋成禍萌,此無策也。不然,前至河冰,且必有變。」書未報,而虜已叛,乃敕晙將并州兵濟河以討。晙間行,卷甲舍幕趨山谷,夜遇雪,恐失期,誓於神曰:「晙事君不以忠,不討有罪,天所殛者,當自蒙罰,士眾無罪。心誠忠,而天監之,則止雪反風,以獎成功。」俄而和齊。時叛胡分二道走,晙自東道追及之,獲級二千。以功遷左散騎常侍、朔方行軍大總管。蘭也胡康待賓據長泉反,陷六州,詔郭知運與晙討平之。元宗以宮人賜知運等,晙獨不敢取,曰:「臣之事君,猶子事父,詎有嘗近闈掖而臣子敢當乎?誓死以免。」見聽。初,晙奏:「朔方兵力有餘,願罷知運,獨當戍。」未報,而知運至,故不協。晙所降附,知運輒縱擊,賊意晙賣己,乃復叛。卒,贈尚書左丞相。晙氣貌偉特,時謂為獨虎相。感慕節義,有古人風。其操下肅一,吏人畏愛。
sūn zǐ yuē: dòng rú léi zhèn. jùn lìng shì zú dà hū, gǔ jiǎo yīng zhī, ér dí jīng kuì. yòu yuē: zú shàn ér yǎng zhī. jùn yǐ jiàng lǔ liào yǐ chōng bīng, zé jiē jìn zú. yòu yuē: shàng xià tóng yù zhě, shèng. jùn yǔ zhī yùn bù xié ér zéi pàn shì yě.
孫子曰:「動如雷震。」晙令士卒大呼,鼓角應之,而敵驚潰。又曰:「卒善而養之。」晙以降虜料以充兵,則皆勁卒。又曰:「上下同欲者,勝。」晙與知運不協而賊叛是也。
strong táng guō yuán zhèn strong
唐 郭元振
guō zhèn, zì yuán zhèn, wèi zhōu guì xiāng rén, yǐ zì xíng. shǎo yǒu dà zhì, shí liù wèi tài xué shēng. jiā cháng sòng zī qián sì shí wàn, huì yǒu wéi fú zhě kòu mén, zì yán wǔ shì wèi zàng, yuàn jiǎ yǐ zhì sàng. yuán zhèn jǔ yǔ zhī, wú shǎo lìn, yī bù zhì míng shì. shí bā jǔ jìn shì, wèi tōng quán wèi. huì tǔ bō qǐ hé, qí dà jiāng lùn qīn líng qǐng bà sì zhèn bīng, pī shí xìng zhī dì, nǎi yǐ yuán zhèn chōng shǐ, yīn chān lǔ qíng. hái, shàng shū yuē: lì huò shēng hài, hài yì shēng lì. guó jiā zhī huàn, wéi tǔ bō yǔ mò chuài ěr. jīn jiē hé fù, shì jiāng dà lì yú zhōng guó yě. ruò tú zhī bù shěn, hài qiě suí zhī. qīn líng yù liè shí xìng dì, jiě sì zhèn bīng, cǐ dòng jìng zhī jī, bù kě qīng yě. ruò zhí è qí yì, kǒng biān huàn bì shén yú qián, yí yǐ cè huǎn zhī, shǐ qí hé wàng wù jué, ér è bù dé méng, gù dāng qǔ shě shěn yě. fū huàn zài wài zhě, shí xìng sì zhèn shì yě huàn zài nèi zhě, gān liáng guā sù shì yě. guān lǒng tún shù, xiàng sān shí nián, lì yòng kùn jié, tuō gān liáng yǒu yī rì jǐng, qǐ kān guǎng diào fā yé? shàn wèi guó zhě, xiān liào nèi yǐ dí wài, bù tān wài yǐ hài nèi, rán hòu ān píng kě bǎo. qīn líng yǐ sì zhèn jìn jǐ, wèi wǒ qīn lüè, cǐ tǔ bō zhī yào rán qīng hǎi tǔ hún mì ěr lán shàn, yì wèi wǒ huàn, yì guó jiā zhī yào. jīn yí bào qīn líng yuē: sì zhèn běn è zhū fān zǒu jí, yǐ fēn qí lì, shǐ bù dé bìng bīng dōng qīn. jīn wěi zhī, zé fān lì yì qiáng, yì yǐ rǎo dòng. bǎo hòu wú dōng yì, dāng yǐ tǔ hún zhū bù qīng hǎi gù dì guī yú wǒ, zé qí jīn bù luò hái tǔ bō yǐ. cǐ zú dù qīn líng kǒu, ér hé yì wèi jué. qiě sì zhèn jiǔ fù, qí yǐ guó zhī xīn, qǐ yǔ tǔ bō děng? jīn wèi zhī lì hài qíng shí ér fēn liè zhī, kǒng shāng zhū guó yì, fēi zhì yù zhī suàn. hòu cóng zhī. yòu yán: tǔ bō juàn yáo shù jiǔ yǐ, xián yuàn jiě hé. yǐ qīn líng yù liè sì zhèn, zhuān zhì qí guó, gù wèi guī kuǎn. bì xià chéng néng suì fā hé qīn shǐ, ér qīn líng cháng bù cóng, zé qí xià bì yuàn, shè yù dà jǔ, gù bù néng, sī lí jiān zhī jiàn yě. hòu rán qí jì. hòu shù nián, tǔ bō jūn chén xiāng cāi xié, zú zhū qīn líng. jiǔ zhī, tū jué tǔ bō lián bīng kòu liáng zhōu, hòu fāng yù luò chéng mén yàn, biān bào jù zhì, yīn chuò lè, bài yuán zhèn wèi liáng zhōu dū du, jí qiǎn zhī. chū, zhōu jìng lún guǎng cái sì bǎi lǐ, lǔ lái bì fù chéng xià. yuán zhèn shǐ yú nán xiá kǒu zhì hé róng chéng, běi qì zhì bái tíng jūn, zhì shù yào lù, suì tà jìng qiān wǔ bǎi lǐ, zì shì zhōu wú lǔ yōu. yòu qiǎn gān zhōu cì shǐ lǐ hàn tōng pì tián, jǐn shuǐ lù zhī lì, dào shōu dié yǎn. jiù liáng zhōu sù hú shòu shù qiān, zhì shì suì shù dēng, zhì pǐ jiān yì shù shí hú, zhī bō shí nián, niú yáng bèi yě. zhì liáng wǔ suì, shàn fǔ yù, yí xià wèi mù. xī tū jué qiú wū zhì lēi bù luò shèng qiáng, kuǎn sāi yuàn hé, yuán zhèn jí yá zhàng yǔ jì shì. huì dà yǔ xuě, yuán zhèn lì bù dòng, zhì xī dòng liè. wū zhì lēi yǐ lǎo, shù bài fú, bù shèng hán, huì bà jí sǐ. qí zi suō gé yǐ yuán zhèn jì shā qí fù, móu lè bīng xí jī. fù shǐ jiě wǎn zhī zhī, quàn yuán zhèn yè dùn, yuán zhèn bù tīng, jiān wò yíng wèi bù yí zhě. míng rì, sù fú wǎng diào, dào féng suō gé bīng. lǔ bù yì yuán zhèn lái, suì bù gǎn bī, yáng yán yíng wèi. jìn zhì qí zhàng, xiū diào zèng lǐ, kū shén āi, wèi liú shù shí rì zhù sàng shì. suō gé gǎn yì, gèng qiǎn shǐ xiàn mǎ wǔ qiān tuó èr bǎi niú yáng shí yú wàn. zhì zhào yuán zhèn wèi jīn shān dào héng jūn dà zǒng guǎn. wū zhì lēi zhī jiāng què chuài zhōng jié yǔ suō gé jiāo yuàn, lǚ xiāng qīn, ér què chuài bīng ruò bù zhī. yuán zhèn zòu qǐng zhuī què chuài rù sù wèi, xǐ bù luò zhì guā shā jiān, zhào xǔ zhī. què chuài suì xíng. zhì bō xiān chéng, yù jīng lüè shǐ zhōu yǐ tì, yǐ tì shuō zhī yuē: guó jiā hòu zhì dài jūn, yǐ bù luò yǒu bīng gù yě. jīn dú xíng rù cháo, yī jī lǚ hú rén ěr, hé yǐ zì quán? nǎi jiào zhòng bǎo lù zǎi xiàng, wú rù cháo qǐng fā ān xī bīng dǎo tǔ bō yǐ jī suō gé qiú ā shǐ nà xiàn wèi kè hán yǐ zhāo shí xìng qǐng guō qián guàn shǐ bá hàn nà yún qí kǎi mǎ yǐ zhù jūn, jì dé fù chóu, bù luò gèng cún. què chuài rán zhī, jí lè bīng jī yú tián kǎn chéng, xià zhī. yīn suǒ huò, qiǎn rén jiān dào jī huáng jīn fēn yí zōng chǔ kè, shǐ jiù qí móu. yuán zhèn zhī zhī, shàng shū yuē: guó jiā wǎng suì bù yǔ tǔ bō shí xìng sì zhèn ér bù rǎo biān zhě, gài qí zhū háo ní pó luó děng shǔ guó zì yǒu xié èr, gù zàn pǔ nán zhēng, shēn yǔn kòu tíng, guó zhōng dà luàn, dí shù jìng lì, jiāng xiāng zhēng quán, zì xiāng jiǎn tú, shì mǎ yì lì, cái lì kùn qióng, gù rén shì tiān shí liǎng bù xié qì, suǒ yǐ qū zhì yú hàn, fēi shí wàng shí xìng sì zhèn yě. rú qí yǒu lì, hòu qiě bì zhēng. jīn zhōng jié hū guó jiā dà jì, yù wèi tǔ bō xiāng dǎo zhǔ rén, sì zhèn wēi jī kǒng cóng cǐ qǐ. tǔ bō dé zhì, zhōng jié yì dāng zài zéi zhǎng gǔ, ruò yān fù dé shì wǒ zāi? wǎng tǔ bō yú guó wú yǒu ēn lì, yóu yù zhēng shí xìng sì zhèn. jīn ruò xiào lì lì ēn, zé qǐng fēn yú tián shū lè zhě, yù hé lǐ yì zhī? qiě qí guó zhū mán jí pó luó mén fāng zì xián zǔ, jí lìng qiú wǒ zhù tǎo zhě, yì hé yǐ jù zhī? shì yǐ gǔ zhī xián rén, bù wàng yí dí wàng huì, fēi bù yù qí lì, jù hòu qiú wú yàn, yì shēng zhōng guó shì yě. chén yú yǐ wèi yòng tǔ bō zhī lì, bù jiàn qí biàn. yòu qǐng ā shǐ nà xiàn zhě, qǐ fēi yǐ kè hán zi sūn néng zhāo suī shí xìng hū? qiě hú sè luó jí huái dào yǔ xiàn fù yuán qìng shū pū luó xiōng yù zi, jù kè hán zi sūn yě. wǎng sì zhèn yǐ tā fú shí xìng zhī luàn, qǐng yuán qìng wèi kè hán, zú yì bù néng zhāo lái, ér yuán qìng méi zéi, sì zhèn lún xiàn. zhōng jié yì cháng qǐng yǐ hú sè luó jí huái dào wèi kè hán yǐ, shí xìng lái fù ér suì yè jǐ wēi. yòu tǔ bō yì cháng yǐ yù zi pū luó bìng bá bù wèi kè hán yǐ, yì bù néng dé shí xìng ér jiē zì wáng miè. cǐ fēi tuó, qí zi sūn wú huì xià zhī cái, ēn yì sù jué gù yě. qǐ lì bù néng zhāo huái, qiě fù wèi sì zhèn huàn, zé cè kè hán zi sūn qí xiào gù shì yǐ. xiàn yòu yuǎn yú qí fù xiōng, rén xīn hé yáo jí fù, ruò bīng lì zú qǔ shí xìng, bù bì yào xū kè hán zi sūn yě. yòu qǐng yǐ guō qián guàn yún bīng shuì mǎ yú bá hàn nà. wǎng qián guàn yǐ cháng yǔ zhōng jié shàn rù qí guó, chén shí zài shū lè, bù wén dé yī jiǎ yī mǎ, ér bá hàn nà xié fèn qīn rǎo, nán dǎo tǔ bō, jiāng yù zi, yǐ rǎo sì zhèn. qiě qián guàn wǎng zhì bá hàn nà guó, sì miàn wú zhù, ruò lǚ xū yì, yóu yǐn yù zi wèi bì. kuàng jīn běi yǒu suō gé, zhī qián guàn zhī xī, bì yǐn yǐ xiāng yuán, bá hàn nà yǐ jiān chéng ér kàng yú nèi, tū jué yāo cì yú wài, qián guàn děng qǐ néng fù rú wǎng nián dé ān yì zhī xìng zāi? shū zòu bù xǐng. chǔ kè děng yīn jiàn qiǎn shè yù shǐ zhōng chéng féng jiā bīn chí jié ān fǔ què chuài, yǐ yù shǐ lǚ shǒu sù chù zhì sì zhèn, yǐ niú shī jiǎng wèi ān xī fù dōu hù, dài yuán zhèn lǐng gān liáng bīng, zhào tǔ bō bìng lì jī suō gé. suō gé zhī shǐ suō là zhī chǔ kè móu, chí bào zhī. suō gé nù, jí fā bīng chū ān xī bō huàn yān qí shū lè gè wǔ qiān qí. yú shì què chuài zài jì shū hé yǔ jiā bīn huì, suō gé bīng yǎn zhì, qín què chuài, shā jiā bīn lǚ shǒu sù niú shī jiǎng, suì xiàn ān xī, sì zhèn lù jué. yuán zhèn tún shū lè shuǐ shàng, wèi gǎn dòng. chǔ kè fù biǎo zhōu yǐ tì dài yuán zhèn, qiě yǐ ā shǐ nà xiàn wèi shí xìng kè hán, zhì jūn yān qí yǐ qǔ suō gé. suō gé yí yuán zhèn shū, qiě yán: wú chóu yú táng, ér chǔ kè děng shòu què chuài jīn, yù jiā bīng jī miè wǒ, gù jù sǐ ér dòu. qiě qǐng zhǎn chǔ kè. yuán zhèn zòu qí zhuàng. chǔ kè dà nù, wū yuán zhèn yǒu yì tú, zhào jiāng zuì zhī. yuán zhèn shǐ zi hóng jiān dào zòu qǐ liú xī tǔ, bù gǎn guī jīng shī. yǐ tì nǎi dé zuì, liú bái zhōu, ér shè suō gé. ruì zōng lì, zhào wèi tài pú qīng. jiāng xíng, ān xī qiú zhǎng yǒu lí miàn kū sòng zhě, jīng jié xià yù mén guān, qù liáng zhōu yóu bā bǎi lǐ, chéng zhōng zhēng jù hú jiāng huān yíng, dū du jiē tàn yǐ wén. jìn tóng zhōng shū mén xià sān pǐn. xuán zōng jiǎng wǔ lí shān, jì sān lìng, dì qīn gǔ zhī, yuán zhèn jù zòu lǐ zhǐ, dì nù jūn róng bù zhěng, yǐn zuò dào xià, jiāng zhǎn zhī. liú yōu qiú zhāng shuō kòu mǎ shǒu jiàn yuē: yuán zhèn yǒu dà gōng, suī dé zuì, dāng yòu. nǎi shè sǐ, liú xīn zhōu. kāi yuán yuán nián, dì sī jiù gōng, qǐ wèi ráo zhōu sī mǎ. dào bìng zú.
郭震,字元振,魏州貴鄉人,以字行。少有大志,十六為太學生。家嘗送資錢四十萬,會有囗服者叩門,自言五世未葬,願假以治喪。元振舉與之,無少吝,一不質名氏。十八舉進士,為通泉尉。會吐蕃乞和,其大將論欽陵請罷四鎮兵,披十姓之地,乃以元振充使,因覘虜情。還,上疏曰:「利或生害,害亦生利。國家之患,唯吐蕃與默啜耳。今皆和附,是將大利於中國也。若圖之不審,害且隨之。欽陵欲裂十姓地,解四鎮兵,此動靜之機,不可輕也。若直遏其意,恐邊患必甚於前,宜以策緩之,使其和望勿絕,而惡不得萌,固當取捨審也。夫患在外者,十姓、四鎮是也;患在內者,甘、涼、瓜、肅是也。關隴屯戍,向三十年,力用困竭,脫甘、涼有一日警,豈堪廣調發耶?善為國者,先料內以敵外,不貪外以害內,然後安平可保。欽陵以四鎮近己,畏我侵掠,此吐蕃之要;然青海、吐渾密邇蘭、鄯,易為我患,亦國家之要。今宜報欽陵曰:『四鎮本扼諸蕃走集,以分其力,使不得並兵東侵。今委之,則蕃力益強,易以擾動。保後無東意,當以吐渾諸部、青海故地歸於我,則俟斤部落還吐蕃矣。』此足杜欽陵口,而和議未絕。且四鎮久附,其倚國之心,豈與吐蕃等?今未知利害情實而分裂之,恐傷諸國意,非制御之算。」後從之。又言:「吐蕃倦徭戍久矣,咸願解和。以欽陵欲裂四鎮,專制其國,故未歸款。陛下誠能歲發和親使,而欽陵常不從,則其下必怨,設欲大舉,固不能,斯離間之漸也。」後然其計。後數年,吐蕃君臣相猜攜,卒誅欽陵。久之,突厥、吐蕃聯兵寇涼州,後方御洛城門宴,邊報遽至,因輟樂,拜元振為涼州都督,即遣之。初,州境輪廣才四百里,虜來必傅城下。元振始於南硤口置和戎城,北磧置白亭軍,制束要路,遂拓境千五百里,自是州無虜憂。又遣甘州刺史李漢通闢田,盡水陸之利,稻收疊衍。舊涼州粟斛售數千,至是歲數登,至匹縑易數十斛,支癷十年,牛羊被野。治涼五歲,善撫御,夷夏畏慕。西突厥酋烏質勒部落盛強,款塞願和,元振即牙帳與計事。會大雨雪,元振立不動,至夕凍冽。烏質勒已老,數拜伏,不勝寒,會罷即死。其子娑葛以元振計殺其父,謀勒兵襲擊。副使解琬知之,勸元振夜遁,元振不聽,堅臥營為不疑者。明日,素服往吊,道逢娑葛兵。虜不意元振來,遂不敢逼,揚言迎衛。進至其帳,修吊贈禮,哭甚哀,為留數十日助喪事。娑葛感義,更遣使獻馬五千、駝二百、牛羊十餘萬。制詔元振為金山道行軍大總管。烏質勒之將闕啜忠節與娑葛交怨,屢相侵,而闕啜兵弱不支。元振奏請追闕啜入宿衛,徙部落置瓜、沙間,詔許之。闕啜遂行。至播仙城,遇經略使周以悌,以悌說之曰:「國家厚秩待君,以部落有兵故也。今獨行入朝,一羈旅胡人耳,何以自全?」乃教重寶賂宰相,無入朝;請發安西兵導吐蕃以擊娑葛;求阿史那獻為可汗以招十姓;請郭虔瓘使拔汗那蒷其鎧馬以助軍,既得復仇,部落更存。闕啜然之,即勒兵擊于闐坎城,下之。因所獲,遣人間道齎黃金分遺宗楚客,使就其謀。元振知之,上疏曰:「國家往歲不與吐蕃十姓、四鎮而不擾邊者,蓋其諸豪泥婆羅等屬國自有攜貳,故贊普南征,身殞寇庭,國中大亂,嫡庶競立,將相爭權,自相剪屠,士馬疫癘,才力困窮,顧人事、天時兩不諧契,所以屈志於漢,非實忘十姓、四鎮也。如其有力,後且必爭。今忠節忽國家大計,欲為吐蕃鄉導主人,四鎮危機恐從此啟。吐蕃得志,忠節亦當在賊掌股,若焉復得事我哉?往吐蕃於國無有恩力,猶欲爭十姓、四鎮。今若效力立恩,則請分于闐、疏勒者,欲何理抑之?且其國諸蠻及婆羅門方自嫌阻,藉令求我助討者,亦何以拒之?是以古之賢人,不望夷狄妄惠,非不欲其力,懼後求無厭,益生中國事也。臣愚以為用吐蕃之力,不見其便。又請阿史那獻者,豈非以可汗子孫能招綏十姓乎?且斛瑟羅及懷道與獻父元慶、叔仆羅、兄俼子,俱可汗子孫也。往四鎮以他匐十姓之亂,請元慶為可汗,卒亦不能招來,而元慶沒賊,四鎮淪陷。忠節亦嘗請以斛瑟羅及懷道為可汗矣,十姓來附而碎葉幾危。又吐蕃亦嘗以俼子、仆羅並拔布為可汗矣,亦不能得十姓而皆自亡滅。此非佗,其子孫無惠下之才,恩義素絕故也。豈力不能招懷,且復為四鎮患,則冊可汗子孫其效固試矣。獻又遠於其父兄,人心何繇即附,若兵力足取十姓,不必要須可汗子孫也。又請以郭虔瓘蒷兵稅馬於拔汗那。往虔瓘已嘗與忠節擅入其國,臣時在疏勒,不聞得一甲一馬,而拔汗那挾忿侵擾,南導吐蕃,將俼子,以擾四鎮。且虔瓘往至拔汗那國,四面無助,若履虛邑,猶引俼子為敝。況今北有娑葛,知虔瓘之西,必引以相援,拔汗那倚堅城而抗於內,突厥邀伺於外,虔瓘等豈能復如往年得安易之幸哉?」疏奏不省。楚客等因建遣攝御史中丞馮嘉賓持節安撫闕啜,以御史呂守素處置四鎮,以牛師獎為安西副都護,代元振領甘、涼兵,召吐蕃併力擊娑葛。娑葛之使娑臘知楚客謀,馳報之。娑葛怒,即發兵出安西、撥換、焉耆、疏勒各五千騎。於是闕啜在計舒河與嘉賓會,娑葛兵奄至,禽闕啜,殺嘉賓、呂守素、牛師獎,遂陷安西,四鎮路絕。元振屯疏勒水上,未敢動。楚客復表周以悌代元振,且以阿史那獻為十姓可汗,置軍焉耆以取娑葛。娑葛遺元振書,且言:「無仇於唐,而楚客等受闕啜金,欲加兵擊滅我,故懼死而斗。且請斬楚客。」元振奏其狀。楚客大怒,誣元振有異圖,召將罪之。元振使子鴻間道奏乞留西土,不敢歸京師。以悌乃得罪,流白州,而赦娑葛。睿宗立,召為太僕卿。將行,安西酋長有嫠面哭送者,旌節下玉門關,去涼州猶八百里,城中爭具壺漿歡迎,都督嗟嘆以聞。進同中書門下三品。玄宗講武驪山,既三令,帝親鼓之,元振遽奏禮止,帝怒軍容不整,引坐纛下,將斬之。劉幽求、張說扣馬首諫曰:「元振有大功,雖得罪,當宥。」乃赦死,流新州。開元元年,帝思舊功,起為饒州司馬。道病卒。
sūn zǐ yuē: zhì zhě bì zá yú lì hài. yuán zhèn qǐng bù bà sì zhèn bīng. yòu yuē: qīn ér lí zhī. yuán zhèn jiān tǔ bō ér zhū qīn líng. yòu yuē: néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě, hài zhī yě. yuán zhèn zhì hé róng bái tíng èr chéng, ér lǔ bù dé jìn liáng zhōu shì yě.
孫子曰:「智者必雜於利害。」元振請不罷四鎮兵。又曰:「親而離之。」元振間吐蕃而誅欽陵。又曰:「能使敵人不得至者,害之也。」元振置和戎、白亭二城,而虜不得近涼州是也。
strong táng lǐ sì yè strong
唐 李嗣業
lǐ sì yè, zì sì yè, jīng zhào gāo líng rén. zhǎng qī chǐ, lǚ lì jué zhòng. kāi yuán zhōng, cóng ān xī dōu hù lái yào tǎo shí xìng sū lù, xiān dēng bǔ lǔ, lèi gōng wèi zhāo wǔ xiào wèi. hòu yīng mù ān xī, jūn zhōng chū yòng mò dāo, ér sì yè yóu shàn, měi zhàn bì wèi xiān fēng, suǒ xiàng cuī běi. gāo xiān zhī tǎo bó lǜ, biǎo sì yè mò dāo jiāng. shí tǔ bō bīng shí wàn tún suō lēi chéng, jù shān bīn shuǐ, lián mù zuò fú, yǐ è wáng shī. xiān zhī qián jūn yè jì xìn tú hé, lìng yuē: jí wǔ pò zéi, bù zhě jiē sǐ. sì yè tí bù zú shēng shān, tuí shí sì miàn yǐ jī zéi, yòu lì dà qí xiān zǒu xiǎn, zhū jiāng cóng zhī. lǔ bù yú jūn zhì, yīn dà kuì, tóu yá gǔ sǐ zhě shí qī bā. gǔ ér qū zhì bó lǜ, qín qí zhǔ, píng zhī. lǔ hào wèi shén tōng dà jiāng. dà shí yùn bīng gōng sì zhèn, xiān zhī lǜ bīng èr wàn shēn rù, wèi dà shí suǒ bài, cán zú shù qiān. shì jí, sì yè móu yuē: jiāng jūn shēn lǚ zéi jìng, hòu yuán jì jué, wǒ yǔ jiāng jūn jù qián sǐ, shàng shuí bào cháo tíng zhě? bù rú shǒu bái shí lǐng yǐ wèi hòu jì. xiān zhī yuē: wú fāng shōu hé yú jìn, míng rì fù zhàn. sì yè yuē: shì qù yǐ, bù kě zuò xū zū hǎi. jí chí shǒu bái shí, xiān zhī nǎi dé hái. biǎo sì yè gōng, jìn yòu jīn wú dà jiāng jūn, liú wèi shū lè zhèn shǐ. chéng yī yú dì, lǚ zhú zhé huài, sì yè zhù zhī, yǒu bái lóng jiàn, yīn qí chù jué cí yǐ jì, chéng suì bù huài. hàn gěng gōng gù jǐng jiǔ hé, dǎo yǐ, quán fù chū. chū tǎo bó lǜ yě, tōng dào cōng lǐng, yǒu dà shí sāi ài, yǐ zú jué zhī, dǐ qióng hè, shí zhě yǐ wèi zhì chéng suǒ gǎn yún. ān lù shān fǎn, sù zōng zhuī zhī, zhào zhì, jí yǐn dào, yǔ zhū jiāng gē bì méng yuē: suǒ guò jùn xiàn, qiū háo bù kě fàn. zhì fèng xiáng, shàng yè, dì xǐ yuē: jīn rì qīng zhì, xián yú shù wàn zhòng. shì zhī jì fǒu, gù zài qīng bèi. nǎi zhào yǔ guō zi yí pú gù huái ēn jǐ jiǎo. cháng wèi xiān fēng, yǐ jù bàng chī dòu, zéi zhí, lèi bēng kuì. jìn sì zhèn yī xī běi tíng xíng jūn bīng mǎ shǐ. guǎng píng wáng shōu zhǎng ān, sì yè tǒng qián jūn, zhèn yú xiāng jī cí běi. zéi qiú lǐ guī rén yōng jīng qí báo zhàn, wáng shī zhù shǐ suì zhī, zǒu wèi jí yíng, zéi dà chū, yǎn zhuī qí, hái róu wáng shī, yú shì luàn bù néng zhèn. sì yè wèi zi yí yuē: jīn rì bù dǎo wàn sǐ qǔ yī shēng, zé jūn wú lèi yǐ. jí tǎn chí zhǎng dāo, dà hū chū zhèn qián, shā shù shí rén, zhèn fù zhěng. bù zú èr qiān yǐ mò dāo zhǎng kē fǔ dǔ jìn, suǒ xiàng wú qián. guī rén nì bīng yíng zuǒ, chān jūn shì, wáng fēn huí hé ruì bīng jī qí fú, sì yè chū zéi bèi hé gōng zhī, zì rì zhōng zhì zè, zhǎn shǒu liù wàn jí, tián jiàn hè sǐ jǐ bàn, zéi dōng zǒu, suì píng zhǎng ān. jìn shōu dōng dōu, sì yè zhàn duō. yǔ zi yí děng wéi xiāng zhōu, shī lǎo, zhū jiāng wú gōng, dú sì yè bèi jiān shù fèn, wèi zhū jūn guān. zhōng liú shǐ, wò zhàng zhōng, fāng yù, hū wén jīn gǔ shēng, zhī yǔ zéi zhàn, dà hū, chuàng kuì, liú xiě shù shēng zú. sì yè zhōng yì yōu guó, bù jì jū chǎn, yǒu wǎn mǎ shí pǐ, qián hòu shǎng cì, jiē shàng yú guān yǐ zhù jūn yún.
李嗣業,字嗣業,京兆高陵人。長七尺,膂力絕眾。開元中,從安西都護來曜討十姓蘇祿,先登捕虜,累功為昭武校尉。後應募安西,軍中初用陌刀,而嗣業尤善,每戰必為先鋒,所向摧北。高仙芝討勃律,表嗣業陌刀將。時吐蕃兵十萬屯娑勒城,據山瀕水,聯木作郛,以扼王師。仙芝潛軍夜濟信圖河,令曰:「及午破賊,不者皆死。」嗣業提步卒升山,頹石四面以擊賊,又立大旗先走險,諸將從之。虜不虞軍至,因大潰,投崖谷死者十七八。鼓而驅至勃律,禽其主,平之。虜號為「神通大將」。大食運兵攻四鎮,仙芝率兵二萬深入,為大食所敗,殘卒數千。事急,嗣業謀曰:「將軍深履賊境,後援既絕,我與將軍俱前死,尚誰報朝廷者?不如守白石嶺以為後計。」仙芝曰:「吾方收合餘燼,明日復戰。」嗣業曰:「事去矣,不可坐須菹醢。」即馳守白石,仙芝乃得還。表嗣業功,進右金吾大將軍,留為疏勒鎮使。城一隅地,屢築輒壞,嗣業祝之,有白龍見,因其處蕝祠以祭,城遂不壞。漢耿恭故井久涸,禱已,泉復出。初討勃律也,通道蔥嶺,有大石塞隘,以足蹶之,抵穹壑,識者以為至誠所感雲。安祿山反,肅宗追之,詔至,即引道,與諸將割臂盟曰:「所過郡縣,秋毫不可犯。」至鳳翔,上謁,帝喜曰:「今日卿至,賢於數萬眾。事之濟否,固在卿輩。」乃詔與郭子儀、僕固懷恩掎角。常為先鋒,以巨棓笞斗,賊值,類崩潰。進四鎮、伊西、北庭行軍兵馬使。廣平王收長安,嗣業統前軍,陣於香積祠北。賊酋李歸仁擁精騎薄戰,王師注矢遂之,走未及營,賊大出,掩追騎,還蹂王師,於是亂不能陣。嗣業謂子儀曰:「今日不蹈萬死取一生,則軍無類矣。」即袒持長刀,大呼出陣前,殺數十人,陣復整。步卒二千以陌刀、長柯斧堵進,所向無前。歸仁匿兵營左,覘軍勢,王分回紇銳兵擊其伏,嗣業出賊背合攻之,自日中至昃,斬首六萬級,填澗壑死幾半,賊東走,遂平長安。進收東都,嗣業戰多。與子儀等圍相州,師老,諸將無功,獨嗣業被堅數奮,為諸軍冠。中流矢,臥帳中,方愈,忽聞金鼓聲,知與賊戰,大呼,創潰,流血數升卒。嗣業忠毅憂國,不計居產,有宛馬十匹,前後賞賜,皆上於官以助軍雲。
sūn zǐ yuē: jiāng zhě, ān wēi zhī zhǔ. sì yè jì zhì, sù zōng wèi xián yú shù wàn zhòng. yòu yuē: sǐ yān bù dé. sì yè chí dāo dǔ jìn ér bài guī rén shì yě.
孫子曰:「將者,安危之主。」嗣業既至,肅宗謂賢於數萬眾。又曰:「死焉不得。」嗣業持刀堵進而敗歸仁是也。