strong táng lǐ guāng bì strong
唐 李光弼

lǐ guāng bì, yíng zhōu liǔ chéng rén. yán yì chén guǒ, yǒu dà lüè, shàn qí shè. lèi qiān hé xī wáng zhōng sì fǔ bīng mǎ shǐ. zhōng sì yù zhī hòu, suī sù jiāng mò néng bǐ. cháng yuē: tā rì dé wǒ bīng zhě, guāng bì yě. shuò fāng jié dù shǐ ān sī shùn ài qí cái, yù yǐ nǚ qī zhī, guāng bì yǐn jí qù. lǒng xī jié dù shǐ gē shū hàn yì qí cāo, biǎo hái zhǎng ān. ān lù shān fǎn, guō zi yí jiàn qí néng, xún jiā jùn wèi tài shǒu hé běi cǎi fǎng shǐ. guāng bì yǐ shuò fāng bīng wǔ qiān chū tǔ mén, dōng jiù cháng shān, cì zhēn dìng, cháng shān tuán jié zǐ dì zhí zéi jiāng ān sī yì jiàng. zì yán gǎo qīng sǐ, jùn wèi zhàn qū, lù shī bì yě, lèi ér kū zhī, chū wèi zéi yōu bì zhě, hòu xù qí jiā. shí zéi jiāng shǐ sī míng lǐ lì jié cài xī dé gōng ráo yáng, guāng bì dé sī yì, bù shā, wèn qí jì, dá yuē: jīn jūn xíng pí láo, féng dí bù kě zhī, bù rú àn jūn rù shǒu, liào shèng ér chū. lǔ bīng yán ruì, fú néng chí zhòng, tú zhī wàn quán. guāng bì yuē: shàn. jù chéng dài. míng rì, sī míng jūn èr wàn fù dié, guāng bì bīng bù dé chū, nǎi yǐ jìn nǔ wǔ bǎi shè zhī, zéi tuì, xǐ zhèn shāo běi. guāng bì chū qí nán, jiā hū tuó ér jūn. sī míng suī shù kùn, rán shì jìn jiù, jiě ān xiū shì. shì rì, ráo yáng zéi wǔ qiān zhì jiǔ mén, guāng bì dié zhī zhī, tí qīng bīng, liǎn qí gǔ, cì zéi fāng fàn, xí shā zhī qiě jǐn. sī míng jù, yǐn qù. guāng bì yǐ fàn yáng běn zéi cháo kū, dāng xiān qǔ zhī, yà zéi gēn běn. huì tóng guān shī shǒu, nǎi bá jūn rù jǐng xíng. sù zōng jí wèi, zhào yǐ bīng fù líng wǔ, guāng bì yǐ jǐng chéng hé jiān bīng wǔ qiān rù tài yuán. qián cǐ, jié dù shǐ wáng chéng yè zhèng chí miù, shì yù shǐ cuī zhòng zhǔ bīng tài yuán, měi wǔ xiá chéng yè, guāng bì sù bù píng. jí shì, zhào zhòng yǐ bīng fù guāng bì. zhòng sù kuáng yì, jiàn guāng bì zhǎng yī, bù jí fù bīng, guāng bì nù, shōu jī zhī. huì shǐ zhě zhì, bài zhòng yù shǐ zhōng chéng. guāng bì yuē: zhòng yǒu zuì, yǐ qián jī, jīn dàn zhǎn shì yù shǐ. ruò shǐ zhě xuān zhào, yì zhǎn zhōng chéng. shǐ zhě nèi zhào bù gǎn chū, nǎi zhǎn zhòng yǐ xùn, wēi zhèn sān jūn. zhì dé èr zài, sī míng xī dé lǜ gāo xiù yán niú tíng jiè jiāng bīng shí wàn gōng guāng bì. shí ruì bīng xī fù shuò fāng, ér huī xià zú bù mǎn wàn, zhòng yì péi chéng yǐ shǒu, guāng bì yuē: chéng huán sì shí lǐ, zéi zhì zhì zhī, tú pí wú rén. nǎi sā mín wū wèi lèi shí chē, chē èr bǎi rén wǎn zhī, shí suǒ jí zhé shù shí rén sǐ, zéi shāng shí èr. sī míng wèi fēi lóu, zhàng yǐ mù màn, zhú tǔ shān lín chéng, guāng bì qiǎn xué dì tuí zhī. sī míng yàn chéng xià, chàng yōu jū tái shàng jìn zhǐ tiān zǐ, guāng bì qiǎn rén suì dì qín qǔ zhī. sī míng dà hài, xǐ yá màn yuǎn qù, jūn zhōng jiē shì dì hòu xíng. yòu qián gōu yíng dì, jiāng chén qí jūn, nǎi yáng yuē jiàng. zhì qī, yǐ jiǎ shì shǒu pí, qiǎn bì xiào chū, ruò sòng kuǎn zhě, sī míng dà yuè. é ér, zéi shù qiān méi yú qiàn, chéng shàng gǔ zào, tū qí chū chéng zhī, fú zhǎn wàn jì. sī míng wèi bài, nǎi qù, liú xī dé gōng tài yuán. guāng bì chū gǎn sǐ shì bó zéi, zhǎn shǒu qī wàn jí, xī dé wěi zī liáng dùn zǒu. chū, zéi zhì, guāng bì shè gōng wò chéng yú yǐ zhǐ xī, jīng fǔ mén bù gù. wéi jiě, yuè sān sù nǎi guī sī qǐn. qián yuán chū, rù cháo, zhào guān sì pǐn yǐ shàng jiāo yè, jìn jiān shì zhōng, dài zi yí wèi shuò fāng jié dù shǐ. wèi jǐ, wèi tiān xià bīng mǎ fù yuán shuài. guāng bì yǐ hé dōng qí wǔ bǎi chí dōng dōu, yè rù qí jūn, qiě wèi zéi fāng kuī luò, dāng è hǔ láo, shuài shī dōng chū hé shàng. xí zhào bīng mǎ shǐ zhāng yòng jì, yòng jì dàn guāng bì yán, jiào zhū jiāng dòu liú qí bīng. yòng jì dān qí rù yè, guāng bì zhǎn zhī, yǐ xīn jīng gǎo dài. fù zhuī dōu jiāng pú gù huái ēn, huái ēn jù, xiān qī zhì. huì huá biàn jié dù shǐ xǔ shū jì zhàn bù lì, jiàng zéi, sī míng chéng shèng xī xiàng. guāng bì dūn zhèn xú xíng, qū dōng jīng, wèi liú shǒu wéi zhì yuē: zéi xīn shèng, nán yǔ zhēng fēng, yù qū zhī yǐ jì. rán luò wú jù liáng, wēi bī nán shǒu, gōng jì ān chū? zhì yuē: yì shǎn bīng, gōng bǎo tóng guān, kě yǐ chí jiǔ. guāng bì yuē: liǎng jūn xiāng dí, chǐ cùn dì bì zhēng. jīn wěi wǔ bǎi lǐ ér shǒu guān, zéi de dì, shì yì zhāng. bù rú yí jūn hé yáng, běi zǔ zé lù, shèng zé chū, bài zé shǒu, biǎo lǐ xiāng yīng, zéi bù dé xī, cǐ yuán bì shì yě. fū biàn cháo tíng zhī lǐ, wǒ bù rú gōng lùn jūn lǚ shèng fù, gōng bù rú wǒ. zhì bù néng dá. suì xí hé nán yǐn zòng guān lì bì zéi, dū jūn qù zhàn shǒu bèi. sī míng zhì yǎn shī, guāng bì xī jūn qū hé yáng, shēn yǐ wǔ bǎi qí diàn. zéi yóu qí zhì shí qiáo, zhū jiāng yuē: bìng chéng ér běi hū? dāng shí qiáo jìn hū? guāng bì yuē: dāng shí qiáo jìn. jiǎ shì yè chí jù xú yǐn, bù qǔ zhòng jiān, zéi bù gǎn bī. yǐ rù sān chéng, zhòng èr wàn, jūn cái shí rì liáng, yǔ zú wǔ jūn shǎo qì ěr. zéi dàn guāng bì, wèi gǎn fàn gōng què, dùn bái mǎ cí, zhì qiàn gōu, zhú yuè chéng yǐ shǒu. zéi gōng guāng bì, yǔ zhàn zhōng shàn xī, zhǎn qiān jí, zhí wǔ qiān rén. chū, guāng bì wèi lǐ bào yù yuē: jiāng jūn néng wèi wǒ shǒu nán chéng èr rì hū? bào yù yuē: guò qī hé ruò? yuē: qì zhī. bào yù xǔ nuò. jí dài zéi yuē: wú liáng jǐn, míng rì dāng jiàng. zéi xǐ, liǎn bīng dài qī. bào yù yǐ shàn wán, jí qǐng zhàn. zéi fèn qī, jí gōng zhī. bào yù chū qí bīng jiā jī, fú huò guò dāng, zéi shuài zhōu zhì yǐn què. yǔ ān tài qīng hé zhòng sān wàn gōng běi chéng, guāng bì liǎn jūn rù, dēng pí wàng yuē: bǐ jūn suī ruì, rán fāng zhèn ér xiāo, bù zú yú yě. rì zhōng dāng pò. nǎi chū zhàn, jí qī wèi jué, zhào zhū jiāng yuē: bǐ qiáng ér kě pò zhě, luàn yě. jīn yǐ luàn jī luàn, yí wú gōng. yīn wèn: zéi zhèn hé suǒ zuì jiān? yuē: xī běi yú. zhào hǎo tíng yù yuē: wèi wǒ yǐ huī xià pò zhī. yuē: tíng yù suǒ jiāng bù zú, qǐng qí wǔ bǎi. yǔ zhī sān bǎi. fù wèn qí cì, yuē: dōng nán yú. zhào lùn wéi zhèng, cí yuē: fān jiāng yě, bù zhī bù zhàn, qǐng tiě qí sān bǎi. yǔ zhī èr bǎi. nǎi chū cì mǎ sì shí, fēn gěi tíng yù děng. guāng bì zhí dà qí yuē: wàng wú qí, huī ruò huǎn, kě guān pián yí. ruò sān huī zhì dì, zhū jūn bì rù, shēng sǐ yǐ zhī, tuì zhě zhǎn! jì ér féng dié wàng tíng yù jūn bù néng qián, qù zuǒ yòu qǔ qí shǒu lái. tíng yù yuē: mǎ zhōng shǐ, fēi què yě. nǎi mìng yì tuó mǎ. yǒu bì jiāng yuán máo cì zéi, dòng mǎ fù, zhōng shù rén, yòu yǒu yíng zéi bù zhàn ér què zhě, guāng bì zhào yuán máo zhě cì juàn wǔ bǎi pǐ, bù zhàn zhě zhǎn. guāng bì huī qí sān, zhū jūn zhēng fèn, zéi zhòng bēn bài, zhǎn shǒu wàn yú jí, fú bā qiān yú rén, mǎ èr qiān, jūn zī qì xiè yǐ yì jì, qín zhōu zhì, dà qīng tǐng shēn zǒu. sī míng wèi zhī, yóu gōng nán chéng, guāng bì qū suǒ fú shì zhī, sī míng dà jù, zhú lěi yǐ jù guān jūn. shǐ, guāng bì jiāng zhàn, nèi rèn yú xuē, yuē: zhàn, wēi shì. wú wèi sān gōng, bù kě rǔ yú zéi. wàn yǒu yī bù jié, dāng zì wěn yǐ xiè tiān zǐ. jí shì, xī xiàng bài wǔ, sān jūn gǎn dòng. tài qīng xí huái zhōu, shǒu zhī. shàng yuán yuán nián, jiā tài wèi zhōng shū lìng. jìn wéi huái zhōu, sī míng lái jiù, guāng bì zài zhú běi. sī míng tún bīng hé qīng, shēng dù hé jué xiǎng lù. guāng bì bì yě shuǐ dù, jì xī hái jūn, liú yá jiāng yōng xī hào shǒu, yuē: zéi jiāng gāo huī lǐ rì yuè, wàn rén dí yě, zéi bì shǐ jié wǒ. ěr liú cǐ, zéi zhì wù yǔ zhàn, ruò jiàng, yǔ xié lái. zuǒ yòu qiè guài yǔ wú tōu. shì rì, sī míng guǒ zhào rì yuè yuē: guāng bì yě cì, ěr yǐ tiě qí wǔ bǎi yè qǔ zhī, bù rán, wú guī! rì yuè zhì lěi, shǐ rén wèn yuē: tài wèi zài hu? yuē: qù yǐ. bīng jǐ hé? yuē: qiān rén. jiāng wèi shuí? yuē: yōng xī hào. rì yuè wèi qí xià yuē: wǒ shòu mìng yún hé, jīn gù huò xī hào, guī bù miǎn sǐ. suì qǐng jiàng. xī hào yǔ jù zhì, guāng bì hòu dài zhī, biǎo shòu yòu jīn wú dà jiāng jūn. gāo huī wén zhī, yì jiàng. huò wèn: gōng jiàng èr jiāng hé yì yě? guāng bì yuē: sī míng zài bài, hèn bù dé yě zhàn, wén wǒ yě cì, bǐ gù yì zhī, mìng jiāng lái xí, bì xǔ yǐ sǐ. xī hào wú míng, bù zú yǐ wèi gōng. rì yuè jù sǐ, bù jiàng hé dài? gāo huī cái chū rì yuè zhī yòu, jiàng zhě jiàn yù, èr zhě dé bù sī fèn hū? zhū jūn jué dān shuǐ guàn huái zhōu, wèi xià. guāng bì lìng tíng yù yóu dì dào rù, dé qí jūn hào, dēng pí dà hū, wáng shī chéng chéng, qín tài qīng, sòng zhī jīng shī, xiàn fú tài miào. sī míng shǐ dié xuān yán zéi jiāng shì jiē běi rén, ōu yín sī guī. yú cháo ēn xìn rán, lǚ shàng zéi kě miè zhuàng. zhào yù guāng bì, guāng bì gù yán zéi fāng ruì, wèi kě qīng dòng. pú gù huái ēn mào guāng bì gōng, yīn zuǒ cháo ēn chén sǎo chú jì. shǐ zhě lái dū zhàn, guāng bì bù dé yǐ, lìng lǐ bào yù shǒu hé yáng, chū shī cì běi máng. guāng bì shǐ fù shān zhèn, huái ēn yuē: wǒ yòng qí, jīn pò xiǎn, fēi biàn dì, qǐng zhèn zhū yuán. guāng bì yuē: yǒu xiǎn, kě yǐ shèng, kě yǐ bài zhèn yú yuán, bài sī jiān yǐ. qiě zéi zhì sǐ yú wǒ, bù rú zǔ xiǎn. huái ēn bù cóng. zéi jù gāo yuán, yǐ zhǎng jǐ qī bǎi, zhuàng shì zhí dāo suí zhī, wěi wù wěi dùn. huái ēn jūn zhēng piāo huò, fú bīng fā, guān jūn dà kuì. huái zhōu fù xiàn, guāng bì dù hé bǎo wén xǐ, bào yù yǐ bīng guǎ, qì hé yáng. guāng bì qǐng zuì, dì yǐ huái ēn wéi lìng fù jūn, yōu zhào zhào guāng bì rù cháo. wèi jǐ, fù bài tài wèi, jiān shì zhōng. bǎo yīng yuán nián, jìn fēng lín huái jùn wáng. cì tiě quàn, míng cáng tài miào, tú xíng líng yān gé. běi máng zhī bài, cháo ēn xiū qí cè móu, gù shēn jì guāng bì qiè gǔ, ér chéng yuán zhèn yóu jí zhī. èr rén yòng shì, rì móu yǒu yǐ zhōng shāng zhě. tǔ bō kòu jīng shī, dài zōng zhào rù yuán, guāng bì wèi huò, qiān yán bù gǎn xíng. jí dì xìng shǎn, yóu yǐ yǐ wèi zhòng, shù cún wèn qí mǔ, yǐ jiě xián yí. dì hái zhǎng ān, yīn bài dōng dōu liú shǒu, chá qí qù jiù. guāng bì yǐ jiǔ xū zhào shū bù zhì, guī xú zhōu shōu zū fù wèi jiě. dì lìng guō zi yí zì hé zhōng niǎn qí mǔ hái jīng. guāng bì jí dǔ, jiāng lì wèn hòu shì, dá yuē: wú yān jūn zhōng, bù dé jiù yǎng, wèi bù xiào zǐ, shàng hé yán zāi! qǔ suǒ yú juàn bù fēn yí bù jiāng. xún hōng, bù jiāng jí yǐ qí bù suì wèi guāng bì xíng sàng, hào kū xiāng wèn. dì qiǎn shǐ diào xù qí mǔ. guāng bì yòng bīng, móu dìng ér hòu zhàn, néng yǐ shǎo fù zhòng. zhì shī xùn zhěng, tiān xià fú qí wēi míng, jūn zhōng zhǐ gù, zhū jiāng bù gǎn yǎng shì. chū, yǔ guō zi yí qí míng, shì chēng lǐ guō, ér zhàn gōng tuī wèi zhōng xìng dì yī. qí dài zi yí shuò fāng yě, yíng lěi shì zú huī zhì wú suǒ gèng, ér guāng bì yī hào lìng zhī, qì sè nǎi yì jīng míng yún. yún.
李光弼，營州柳城人。嚴毅沉果，有大略，善騎射。累遷河西王忠嗣府兵馬使。忠嗣遇之厚，雖宿將莫能比。嘗曰：「他日得我兵者，光弼也。」朔方節度使安思順愛其材，欲以女妻之，光弼引疾去。隴西節度使哥舒翰異其操，表還長安。安祿山反，郭子儀薦其能，尋加郡魏太守、河北採訪使。光弼以朔方兵五千出土門，東救常山，次真定，常山團結子弟執賊將安思義降。自顏杲卿死，郡為戰區，露屍蔽野，酹而哭之，出為賊幽閉者，厚恤其家。時賊將史思明、李立節、蔡希德攻饒陽，光弼得思義，不殺，問其計，答曰：「今軍行疲勞，逢敵不可支，不如按軍入守，料勝而出。虜兵炎銳，弗能持重，圖之萬全。」光弼曰：「善。」據城待。明日，思明軍二萬傅堞，光弼兵不得出，乃以勁弩五百射之，賊退，徙陣稍北。光弼出其南，夾滹沱而軍。思明雖數困，然恃近救，解鞍休士。是日，饒陽賊五千至九門，光弼諜知之，提輕兵，斂旗鼓，伺賊方飯，襲殺之且盡。思明懼，引去。光弼以范陽本賊巢窟，當先取之，揠賊根本。會潼關失守，乃拔軍入井陘。肅宗即位，詔以兵赴靈武，光弼以景城、河間兵五千入太原。前此，節度使王承業政弛謬，侍御史崔眾主兵太原，每侮狎承業，光弼素不平。及是，詔眾以兵付光弼。眾素狂易，見光弼長揖，不即付兵，光弼怒，收擊之。會使者至，拜眾御史中丞。光弼曰：「眾有罪，已前擊，今但斬侍御史。若使者宣詔，亦斬中丞。」使者內詔不敢出，乃斬眾以徇，威震三軍。至德二載，思明、希德率高秀岩、牛廷玠將兵十萬攻光弼。時銳兵悉赴朔方，而麾下卒不滿萬，眾議培城以守，光弼曰：「城環四十里，賊至治之，徒疲吾人。」乃撒民屋為攂石車，車二百人挽之，石所及輒數十人死，賊傷十二。思明為飛樓，障以木幔，築土山臨城，光弼遣穴地頹之。思明宴城下，倡優居台上靳指天子，光弼遣人隧地禽取之。思明大駭，徙牙幔遠去，軍中皆視地後行。又潛溝營地，將沉其軍，乃陽約降。至期，以甲士守陴，遣裨校出，若送款者，思明大悅。俄而，賊數千沒於塹，城上鼓譟，突騎出乘之，俘斬萬計。思明畏敗，乃去，留希德攻太原。光弼出敢死士搏賊，斬首七萬級，希德委資糧遁走。初，賊至，光弼設公幄城隅以止息，經府門不顧。圍解，閱三宿乃歸私寢。乾元初，入朝，詔官四品以上郊謁，進兼侍中，代子儀為朔方節度使。未幾，為天下兵馬副元帥。光弼以河東騎五百馳東都，夜入其軍，且謂賊方窺洛，當扼虎牢，帥師東出河上。檄召兵馬使張用濟，用濟憚光弼嚴，教諸將逗留其兵。用濟單騎入謁，光弼斬之，以辛京杲代。復追都將僕固懷恩，懷恩懼，先期至。會滑汴節度使許叔冀戰不利，降賊，思明乘勝西向。光弼敦陣徐行，趨東京，謂留守韋陟曰：「賊新勝，難與爭鋒，欲詘之以計。然洛無具糧，危逼難守，公計安出？」陟曰：「益陝兵，公保潼關，可以持久。」光弼曰：「兩軍相敵，尺寸地必爭。今委五百里而守關，賊得地，勢益張。不如移軍河陽，北阻澤、潞，勝則出，敗則守，表里相應，賊不得西，此猿臂勢也。夫辨朝廷之禮，我不如公；論軍旅勝負，公不如我。」陟不能答。遂檄河南尹縱官吏避賊，督軍趣戰守備。思明至偃師，光弼悉軍趨河陽，身以五百騎殿。賊游騎至石橋，諸將曰：「並城而北乎？當石橋進乎？」光弼曰：「當石橋進。」甲士夜持炬徐引，部曲重堅，賊不敢逼。已入三城，眾二萬，軍才十日糧，與卒伍均少棄耳。賊憚光弼，未敢犯宮闕，頓白馬祠，治塹溝，築月城以守。賊攻光弼，與戰中潬西，斬千級，執五千人。初，光弼謂李抱玉曰：「將軍能為我守南城二日乎？」抱玉曰：「過期何若？」曰：「棄之。」抱玉許諾。即紿賊曰：「吾糧盡，明日當降。」賊喜，斂兵待期。抱玉已繕完，即請戰。賊忿欺，急攻之。抱玉出奇兵夾擊，俘獲過當，賊帥周摯引卻。與安太清合眾三萬攻北城，光弼斂軍入，登陴望曰：「彼軍雖銳，然方陣而囂，不足虞也。日中當破。」乃出戰，及期未決，召諸將曰：「彼強而可破者，亂也。今以亂擊亂，宜無功。」因問：「賊陣何所最堅？」曰：「西北隅。」召郝廷玉曰：「為我以麾下破之。」曰：「廷玉所將步卒，請騎五百。」與之三百。復問其次，曰：「東南隅。」召論惟正，辭曰：「蕃將也，不知步戰，請鐵騎三百。」與之二百。乃出賜馬四十，分給廷玉等。光弼執大旗曰：「望吾旗，麾若緩，可觀便宜。若三麾至地，諸軍畢入，生死以之，退者斬！」既而馮堞望廷玉軍不能前，趣左右取其首來。廷玉曰：「馬中矢，非卻也。」乃命易佗馬。有裨將援矛刺賊，洞馬復，中數人，又有迎賊不戰而卻者，光弼召援矛者賜絹五百疋，不戰者斬。光弼麾旗三，諸軍爭奮，賊眾奔敗，斬首萬餘級，俘八千餘人，馬二千，軍資器械以億計，禽周摯，大清挺身走。思明未知，猶攻南城，光弼驅所俘示之，思明大懼，築壘以拒官軍。始，光弼將戰，內刃於靴，曰：「戰，危事。吾位三公，不可辱於賊。萬有一不捷，當自刎以謝天子。」及是，西向拜舞，三軍感動。太清襲懷州，守之。上元元年，加太尉、中書令。進圍懷州，思明來救，光弼再逐北。思明屯兵河清，聲渡河絕餉路。光弼壁野水渡，既夕還軍，留牙將雍希顥守，曰：「賊將高暉、李日越，萬人敵也，賊必使劫我。爾留此，賊至勿與戰，若降，與偕來。」左右竊怪語無偷。是日，思明果召日越曰：「光弼野次，爾以鐵騎五百夜取之，不然，無歸！」日越至壘，使人問曰：「太尉在乎？」曰：「去矣。」「兵幾何？」曰：「千人。」「將為誰？」曰：「雍希顥。」日越謂其下曰：「我受命云何，今顧獲希顥，歸不免死。」遂請降。希顥與俱至，光弼厚待之，表授右金吾大將軍。高暉聞之，亦降。或問：「公降二將何易也？」光弼曰：「思明再敗，恨不得野戰，聞我野次，彼固易之，命將來襲，必許以死。希顥無名，不足以為功。日越懼死，不降何待？高暉才出日越之右，降者見遇，貳者得不思奮乎？」諸軍決丹水灌懷州，未下。光弼令廷玉由地道入，得其軍號，登陴大呼，王師乘城，禽太清，送之京師，獻俘太廟。思明使諜宣言賊將士皆北人，謳吟思歸。魚朝恩信然，屢上賊可滅狀。詔諭光弼，光弼固言賊方銳，未可輕動。僕固懷恩媢光弼功，陰佐朝恩陳掃除計。使者來督戰，光弼不得已，令李抱玉守河陽，出師次北邙。光弼使傅山陣，懷恩曰：「我用騎，今迫險，非便地，請陣諸原。」光弼曰：「有險，可以勝，可以敗；陣於原，敗斯殲矣。且賊致死於我，不如阻險。」懷恩不從。賊據高原，以長戟七百，壯士執刀隨之，委物偽遁。懷恩軍爭剽獲，伏兵發，官軍大潰。懷州復陷，光弼渡河保聞喜，抱玉以兵寡，棄河陽。光弼請罪，帝以懷恩違令覆軍，優詔召光弼入朝。未幾，復拜太尉，兼侍中。寶應元年，進封臨淮郡王。賜鐵券，名藏太廟，圖形凌煙閣。北邙之敗，朝恩羞其策繆，故深忌光弼切骨，而程元振尤疾之。二人用事，日謀有以中傷者。吐蕃寇京師，代宗詔入援，光弼畏禍，遷延不敢行。及帝幸陝，猶倚以為重，數存問其母，以解嫌疑。帝還長安，因拜東都留守，察其去就。光弼以久須詔書不至，歸徐州收租賦為解。帝令郭子儀自河中輦其母還京。光弼疾篤，將吏問後事，答曰：「吾淹軍中，不得就養，為不孝子，尚何言哉！」取所餘絹布分遺部將。尋薨，部將即以其布遂為光弼行喪，號哭相問。帝遣使弔恤其母。光弼用兵，謀定而後戰，能以少覆眾。治師訓整，天下服其威名，軍中指顧，諸將不敢仰視。初，與郭子儀齊名，世稱「李郭」，而戰功推為中興第一。其代子儀朔方也，營壘、士卒、麾幟無所更，而光弼一號令之，氣色乃益精明雲。雲。

sūn zǐ yuē: gōng qí wú bèi. guāng bì cì dí fāng fàn ér jī zhī. yòu yuē: cí bēi ér yì bèi zhě, jìn yě. guāng bì qián gōu yíng dì ér yáng yuē jiàng. yòu yuē: wǒ dé zé lì, bǐ dé yì lì, wèi zhēng dì. guāng bì yí jūn hé yáng ér shǐ zéi bù dé xī. yòu yuē: sān jūn kě duó qì. guāng bì xiān gōng zuì jiān ér zǒu tài qīng. yòu yuē: yīn xíng ér cuò shèng yú zhòng, zhòng bù néng zhī. guāng bì zhī zéi bì xí ér jiàng èr jiāng shì yě.
孫子曰：「攻其無備。」光弼伺敵方飯而擊之。又曰：「辭卑而益備者，進也。」光弼潛溝營地而佯約降。又曰：「我得則利，彼得亦利，為爭地。」光弼移軍河陽而使賊不得西。又曰：「三軍可奪氣。」光弼先攻最堅而走太清。又曰：「因形而措勝於眾，眾不能知。」光弼知賊必襲而降二將是也。

strong táng guō zi yí strong
唐 郭子儀

guō zi yí, zì zi yí, huá zhōu zhèng rén. zhǎng qī chǐ èr cùn, yǐ wǔ jǔ yì děng lèi qiān dān yú fù dōu hù. tiān bǎo shí sì zài, ān lù shān fǎn, zhào zi yí chōng shuò fāng jié dù shǐ, lǜ běn jūn dōng tǎo, yǔ lǐ guāng bì hé pò zéi shǐ sī míng zhòng shù wàn yú gǎo chéng. nán gōng zhào jùn, qín zéi sì qiān, hái cháng shān. sī míng yǐ zhòng shù wàn wěi jūn, jí xíng táng, zi yí xuǎn qí wǔ bǎi gèng chū tiāo zhī. sān rì, zéi yǐn qù, chéng zhī, yòu pò yú shā hé, suì qū héng yáng yǐ shǒu. lù shān yì chū jīng bīng zuǒ sī míng. zi yí yuē: bǐ shì jiā bīng, bì yì wǒ yì wǒ, xīn bù gù, zhàn zé kè yǐ. yǔ zhàn wèi jué, lù yī bù jiāng yǐ xùn, shì shū sǐ dòu, suì pò zhī, zhǎn shǒu èr qiān jí, fú wǔ bǎi rén, huò mǎ rú zhī. yú shì zhòu yáng bīng, yè dǎo lěi, zéi bù dé xī, qì yì lǎo. nǎi yǔ guāng bì pú gù huái ēn hún shì zhī chén huí guāng děng jī zéi jiā shān, zhǎn shǒu sì wàn jí, huò rén mǎ wàn jì. sī míng tú fàn tiào bēn bó líng. yú shì hé běi zhū jùn wǎng wǎng zhǎn zéi shǒu, yíng wáng shī. fāng běi fàn yáng, huì gē shū hàn bài, tiān zǐ rù shǔ, tài zǐ jí wèi líng wǔ, zhào bān shī. zi yí yǔ guāng bì lǜ bù qí wǔ wàn fù xíng zài. bài zi yí tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, réng zǒng jié dù. sù zōng dà yuè liù jūn, gǔ ér nán, zhì péng yuán. zǎi xiàng fáng guǎn zì qǐng tǎo zéi, cì chén tāo, shī bài, zhòng lüè jǐn, gù dì wéi yǐ shuò fāng jūn wèi gēn běn. é cóng yuán shuài guǎng píng wáng lǜ fān hàn bīng shí wǔ wàn shōu zhǎng ān. lǐ sì yè wèi qián jūn, yuán shuài wèi zhōng jūn, zi yí fù zhī, wáng sī lǐ wèi hòu jūn, zhèn xiāng jī sì zhī běi, jù lǐ shuǐ, lín dà chuān, mí gèn yī shè. zéi lǐ guī rén lǐng jìn qí báo zhàn, guān jūn xiāo, sì yè yǐ zhǎng dāo tū chū, zhǎn zéi shù shí qí, nǎi dìng. huí hé yǐ qí bīng liáo zéi bèi, jiā gōng zhī, zhǎn shǒu liù wàn jí. zéi shuài zhāng tōng rú yè wáng shǎn jùn. yì rì, wáng rù jīng shī, lǎo yòu jiā dào hū yuē: bù tú jīn rì fù jiàn guān jūn! wáng xiū shì sān rì, suì dōng. ān qìng xù wén wáng shī zhì, qiǎn yán zhuāng xī zhòng shí wàn tún shǎn, zhù tōng rú, jīng zhì zhēng gǔ jìng bǎi yú lǐ. shī zhì xīn diàn, zéi yǐ zhèn, chū qīng qí, zi yí qiǎn èr duì zhú zhī, yòu zhì, bèi yǐ wǎng, jiē bù jí zéi yíng zhé fǎn. zuì hòu, zéi yǐ èr bǎi qí yǎn jūn, wèi zhàn zǒu, zi yí xī jūn zhuī, héng guàn qí yíng. zéi zhāng liǎng yì bāo zhī, guān jūn què. sì yè lǜ huí hé cóng hòu jī, chén qiě bèn, fēi shǐ shè zéi, zéi jīng yuē: huí hé zhì yǐ! suì dà bài, jiāng shī xiāng shǔ yú dào. yán zhuāng děng zǒu luò yáng, xié qìng xù dù hé bǎo xiāng zhōu, suì shōu dōng dōu. yú shì hé dōng hé xī hé nán zhōu xiàn xī píng. rù cháo, dì qiǎn jù jūn róng yíng bà shàng, láo zhī yuē: guó jiā zài zào, qīng lì yě. qián yuán yuán nián, pò zéi hé shàng, zhí ān shǒu zhōng yǐ xiàn. hái cháo, jìn zhōng shū lìng. dì jí mìng dà jǔ jiǔ jié dù shī tǎo qìng xù, yǐ zi yí guāng bì jiē yuán gōng, nán xiāng lín shè, dì yòng yú cháo ēn wèi guān jūn róng xuān wèi shǐ, ér bù lì shuài. zi yí zì xìng yuán jì hé, wéi wèi zhōu. qìng xù fēn qí zhòng wèi sān jūn. jiāng zhàn, zi yí xuǎn shàn shè sān qiān shì fú bì nèi, jiè yuē: xū wú què, zéi bì chéng lěi, ruò děng zào ér shè. jì zhàn, wěi dùn, zéi báo yíng, fú fā, zhù shè rú yǔ. zéi zhèn hài, wáng shī zhěng ér fèn, zhǎn shǒu sì wàn, zhí ān qìng hé, shōu wèi zhōu. lián yíng jìn wéi xiāng zhōu, yǐn zhāng shuǐ guàn chéng, màn èr shí, bù néng pò. chéng zhōng liáng jǐn, rén xiāng shí. qìng xù qiú jiù yú shǐ sī míng, sī míng zì wèi lái, lǐ guāng bì qián jūn yù zhī, zhàn yè nán, shèng fù xiāng dāng. zi yí dū hòu jūn, wèi jí zhàn. huì dà fēng bá mù, suì huì, kuǐ bù bù néng xiāng wù sè, yú shì wáng shī nán kuì, zéi yì zǒu, zī xiè mǎn yě. shí wáng shī zhòng ér wú tǒng, jìn tuì xiāng gù wàng, zé gōng bù zhuān, shì yǐ jí yú bài. yú cháo ēn sù jí qí gōng, yīn shì méi zèn zhī, gù dì yǐ lǐ guāng bì dài zi yí lǐng shuò fāng bīng. zi yí suī shī jūn, wú shǎo wàng, nǎi xīn cháo tíng. yì zhě wèi zi yí yǒu shè jì gōng, ér niè kòu shǒu shǔ, nǎi zhì sàn dì, fēi suǒ yí. dì yì wù. jí guāng bì bài máng shān, shī hé yáng, hé zhōng luàn, shā lǐ guó zhēn, tài yuán qiāng dèng jǐng shān. cháo tíng yōu èr jūn yǔ zéi hé, ér shào nián xīn jiāng wàng qīng bù kě yòng, suì yǐ zi yí wèi tiān xià bīng mǎ fù yuán shuài, jìn fēng fén yáng jùn wáng, tún jiàng zhōu. shí dì yǐ bù yù, qún chén mò yǒu jiàn zhě, zi yí qǐng yuē: lǎo chén shòu mìng, jiāng sǐ yú wài, bù jiàn bì xià, mù bù míng. dì yǐn zhì wò nèi, wèi yuē: hé dōng shì yī yǐ wěi qīng. zi yí wū yàn liú tì. zhì tún, zhū shǒu è shù shí rén, tài yuán xīn yún jīng yì zhì hài jǐng shān zhě. dài zōng lì, chéng yuán zhèn zì wèi yú dì yǒu gōng, jì sù jiāng nán zhì, lí gòu bǎi jì, yīn bà zi yí fù yuán shuài. zi yí jù chán qiě chéng, jǐn póu sù zōng suǒ cì zhào chì qiān yú piān shàng yán zhī, yīn zì míng. zhào yuē: zhèn bù dé, yí dà chén yōu, zhèn shén zì kuì, zì jīn gōng wú yǒu yí. guǎng dé èr nián, pú gù huái ēn yòu tǔ bō huí hé dǎng xiàng shù shí wàn rù kòu, cháo tíng dà kǒng, zhào zi yí tún fèng tiān. dì wèn jì suǒ chū, duì yuē: wú néng wèi yě. huái ēn běn chén piān jiāng, suī juàn guǒ, rán sù shī shì xīn. jīn néng wèi luàn zhě, yīn sī guī zhī rén, jié yǔ jù lái, qiě jiē chén gù bù qǔ, sù yǐ ēn xìn jié zhī, bǐ rěn yǐ rèn xiāng xiàng hū? dì yuē: shàn. lǔ kòu bīn zhōu, xiān qū zhì fèng tiān, zhū jiāng qǐng jī zhī. zi yí yuē: kè shēn rù, lì sù zhàn. bǐ xià sù dé wǒ, wú huǎn zhī, dāng zì xié èr. yīn xià lìng: gǎn yán zhàn zhě zhǎn! jiān bì dài zhī, zéi guǒ dùn. zi yí zhì, jìn bài shàng shū lìng. yǒng tài yuán nián, huái ēn jǐn shuō tǔ bō huí hé dǎng xiàng qiāng hún nú lá děng sān shí wàn, lüè jīng bīn, lìn fēng xiáng, rù lǐ quán fèng tiān, jīng shī dà zhèn. yú shì dì mìng lǐ zhōng chén tún wèi qiáo, lǐ guāng bì tún yún yáng, mǎ zī hǎo tíng yù tún biàn qiáo, luò fèng xiān lǐ rì yuè tún mèi zhì, lǐ bào yù tún fēng xiáng, zhōu zhì guāng tún tóng zhōu, dù miǎn tún fāng zhōu, tiān zǐ zì jiāng tún wǎn zhōng. jí zhào zi yí tún jīng yáng, jūn cái wàn rén. bǐ dào, lǔ qí wéi yǐ hé, nǎi shǐ lǐ guó chén gāo shēng wèi chǔ yù chén huí guāng zhū yuán cóng gè dāng yī miàn, shēn zì lǜ kǎi qí èr qiān chū rù zhèn zhōng. huí hé guài wèn: shì wèi shuí? bào yuē: guō lìng gōng. jīng yuē: lìng gōng cún hū? huái ēn yán tiān kè hán qì tiān xià, lìng gōng jí shì, zhōng guó wú zhǔ, gù wǒ cóng yǐ lái. lìng gōng cún, tiān kè hán cún hū? bào yuē: tiān zǐ wàn shòu. huí hé wù yuē: bǐ qī wǒ hū! zi yí shǐ yù lǔ yuē: xī huí hé shè wàn lǐ, kān dà duì, zhù fù èr jīng, wǒ yǔ ruò děng xiū qī tóng zhī. jīn nǎi qì jiù hǎo, zhù pàn chén, yī hé yú! bǐ bèi zhǔ qì qīn, yú huí hé hé yǒu? huí hé yuē: běn wèi gōng yún wáng, bù rán, hé yǐ zhì cǐ. jīn chéng cún, wǒ dé jiàn hū? zi yí jiāng chū, zuǒ yòu jiàn: róng dí yě xīn, bù kě xìn. zi yí yuē: lǔ zhòng shù shí bèi, jīn lì bù dí, wú jiāng shì yǐ zhì chéng. zuǒ yòu qǐng yǐ qí wǔ bǎi cóng, yòu bù tīng. jí chuán hū yuē: lìng gōng lái! lǔ jiē chí mǎn dài. zi yí yǐ shù shí qí chū, miǎn zhòu jiàn qí dà qiú yuē: zhū jūn tóng jiān nán jiǔ yǐ, hé rěn wàng zhōng yì ér zhì shì yé? huí hé shě bīng xià mǎ bài yuē: guǒ wú fù yě. zi yí jí zhào yǔ yǐn, yí jǐn cǎi jié huān shì hǎo rú chū. yīn yuē: tǔ bō běn wú jiù shēng guó, wú fù ér lái, qì qīn yě. mǎ niú bèi shù bǎi lǐ, gōng děng ruò dǎo gē chéng zhī, ruò fǔ qǔ yī jiè, shì wèi tiān cì, bù kě shī. qiě zhú chéng dé lì, yǔ wǒ jì hǎo, bù liǎng shàn hū? huì huái ēn bào sǐ, qún lǔ wú suǒ tǒng yī, suì xǔ nuò. tǔ bō yí zhī, yè yǐn qù. zi yí qiǎn jiāng bái yuán guāng hé huí hé zhòng zhuī niè, dà jūn jì zhī, pò tǔ bō shí wàn yú líng wǔ xī yuán. dà lì yuán nián, chì xīn jié dù shǐ zhōu zhì guāng móu pàn, dì jiān dào yǐ là shū cì zi yí, lìng lǜ jūn tǎo zhī. tóng huá jiāng lì wén jūn qǐ, shā zhì guāng, chuán shǒu què xià. huí hé chì xīn qǐng shì mǎ wàn pǐ, yǒu sī yǐ cái fá, zhǐ shì qiān pǐ. zi yí yuē: huí hé yǒu dà gōng, yí dá qí yì, zhōng yuán xū mǎ, chén qǐng nèi yī suì fèng, zuǒ mǎ zhí. zhào bù tīng, rén xǔ qí zhōng. dì cháng yǔ yǔ tǔ bō fāng qiáng, kāng kǎi zhì liú tì. tuì, shàng shū yuē: shuò fāng, guó běi mén, xī yù quǎn róng, běi yú xiǎn yǔn, wǔ chéng xiāng qù sān qiān lǐ. kāi yuán tiān bǎo zhōng, zhàn shì shí wàn, mǎ sān wàn pǐ, jǐn zhī yī yú. zì xiān dì shòu mìng líng wǔ, zhàn shì cóng bì xià zhēng tǎo wú níng suì. qǐng yǐ huái ēn luàn, yí shāng diāo hào, wáng sān fēn zhī èr, bǐ tiān bǎo zhōng zhǐ shí zhī yī. jīn tǔ bō jiān tūn hé lǒng, zá qiāng hún zhī zhòng, suì shēn rù jī jiāo, shì yú shí bèi, yǔ zhī jiǎo shèng, qǐ yì dé yé? shǔ zhě lǔ lái, chēng sì jié dù, jiāng bié wàn rén, rén jiān shù mǎ. chén suǒ tǒng shì bù dāng zéi sì zhī yī, mǎ bù dāng zéi bǎi zhī èr, wài wèi nèi jù, jiāng hé yǐ ān? chén wéi bì xià zhì shèng, lì fēi bù zú, dàn jiǎn liàn bù zhì, jìn tuì wèi yī, shí yān shī lǎo, zhì guǎng shì fēn. yuàn yú zhū dào liào jīng zú mǎn wǔ wàn zhě, liè tún běi biān, zé zhì shèng kě bì. qiè wéi hé nán hé běi jiāng huái dà zhèn shù wàn, xiǎo zhě shù qiān, dān qū lǐn gěi, wèi shǐ yún zé. chén qǐng zhuī fù guān zhōng, lēi bù duì, shì jīn gǔ, zé gōng bì pò, shǒu bì quán, zhǎng jiǔ zhī cè yě. dé zōng sì wèi, cì hào: shàng fù. hōng, nián bā shí wǔ. zi yí shì shàng chéng, yù xià shù, shǎng fá bì xìn. zāo xìng chén chéng yuán zhèn yú cháo ēn duǎn huǐ, fāng shí duō yú, wò bīng chù wài, rán zhào zhǐ, jí rì jiù dào, wú xiān jiè gù wàng, gù chán jiān bù xíng. pò tǔ bō líng zhōu, ér cháo ēn shǐ rén fā qí fù mù, dào wèi dé. zi yí zì jīng yáng lái cháo, zhōng wài jù yǒu biàn, jí rù jiàn, dì yàn zhī, jí hào qì yuē: chén jiǔ zhǔ bīng, bù néng jìn shì cán rén zhī mù, rén jīn fā xiān rén mù, cǐ tiān qiǎn, fēi rén huàn yě. cháo ēn yòu cháng yuē zi yí xiū jù, yuán zài shǐ rén gào yǐ jūn róng jiāng bù lì gōng. qí xià zhōng jiǎ yuàn cóng, zi yí bù tīng, dàn yǐ jiā tóng shí shù wǎng. cháo ēn yuē: hé chē qí zhī guǎ? gào yǐ suǒ wén. cháo ēn qì yuē: fēi gōng zhǎng zhě, dé wú zhì yí hū? tián chéng sì ào hěn bù guǐ, zi yí cháng qiǎn shǐ zhì wèi, chéng sì xī wàng bài, zhǐ qí xī wèi shǐ zhě yuē: zī xī bù qū yú rén jiǔ yǐ, jīn wèi gōng bài. huī xià sù jiāng shù shí, jiē wáng hóu guì zhòng, zi yí yí zhǐ jìn tuì, ruò bù qǔ rán. mù fǔ liù shí yú rén, hòu jiē wèi jiāng xiāng xiǎn guān, qí qǔ shì dé cái lèi rú cǐ. yǔ lǐ guāng bì qí míng, ér kuān hòu dé rén guò zhī. dài zōng bù míng, hū wèi dà chén. yǐ shēn wèi tiān xià ān wēi zhě èr shí nián.
郭子儀，字子儀，華州鄭人。長七尺二寸，以武舉異等累遷單于副都護。天寶十四載，安祿山反，詔子儀充朔方節度使，率本軍東討，與李光弼合破賊史思明眾數萬於藁城。南攻趙郡，禽賊四千，還常山。思明以眾數萬尾軍，及行唐，子儀選騎五百更出挑之。三日，賊引去，乘之，又破於沙河，遂趨恆陽以守。祿山益出精兵佐思明。子儀曰：「彼恃加兵，必易我；易我，心不固，戰則克矣。」與戰未決，戮一步將以徇，士殊死斗，遂破之，斬首二千級，俘五百人，獲馬如之。於是晝揚兵，夜搗壘，賊不得息，氣益老。乃與光弼、僕固懷恩、渾釋之、陳回光等擊賊嘉山，斬首四萬級，獲人馬萬計。思明圖范跳奔博陵。於是河北諸郡往往斬賊首，迎王師。方北范陽，會哥舒翰敗，天子入蜀，太子即位靈武，詔班師。子儀與光弼率步騎五萬赴行在。拜子儀同中書門下平章事，仍總節度。肅宗大閱六軍，鼓而南，至彭原。宰相房琯自請討賊，次陳濤，師敗，眾略盡，故帝唯倚朔方軍為根本。俄從元帥廣平王率蕃、漢兵十五萬收長安。李嗣業為前軍，元帥為中軍，子儀副之，王思禮為後軍，陣香積寺之北，距澧水，臨大川，彌亘一舍。賊李歸仁領勁騎薄戰，官軍囂，嗣業以長刀突出，斬賊數十騎，乃定。回紇以騎兵繚賊背，夾攻之，斬首六萬級。賊帥張通儒夜亡陝郡。翌日，王入京師，老幼夾道呼曰：「不圖今日復見官軍！」王休士三日，遂東。安慶緒聞王師至，遣嚴莊悉眾十萬屯陝，助通儒，旌幟鉦鼓徑百餘里。師至新店，賊已陣，出輕騎，子儀遣二隊逐之，又至，倍以往，皆不及賊營輒反。最後，賊以二百騎掩軍，未戰走，子儀悉軍追，橫貫其營。賊張兩翼包之，官軍卻。嗣業率回紇從後擊，塵且坌，飛矢射賊，賊驚曰：「回紇至矣！」遂大敗，殭屍相屬於道。嚴莊等走洛陽，挾慶緒渡河保相州，遂收東都。於是河東、河西、河南州縣悉平。入朝，帝遣具軍容迎灞上，勞之曰：「國家再造，卿力也。」乾元元年，破賊河上，執安守忠以獻。還朝，進中書令。帝即命大舉九節度師討慶緒，以子儀、光弼皆元功，難相臨攝，第用魚朝恩為觀軍容宣慰使，而不立帥。子儀自杏園濟河，圍衛州。慶緒分其眾為三軍。將戰，子儀選善射三千士伏壁內，誡曰：「須吾卻，賊必乘壘，若等噪而射。」既戰，偽遁，賊薄營，伏發，注射如雨。賊震駭，王師整而奮，斬首四萬，執安慶和，收衛州。連營進圍相州，引漳水灌城，漫二時，不能破。城中糧盡，人相食。慶緒求救於史思明，思明自魏來，李光弼前軍遇之，戰鄴南，勝負相當。子儀督後軍，未及戰。會大風拔木，遂晦，跬步不能相物色，於是王師南潰，賊亦走，輜械滿野。時王師眾而無統，進退相顧望，責功不專，是以及於敗。魚朝恩素疾其功，因是媒譖之，故帝以李光弼代子儀領朔方兵。子儀雖失軍，無少望，乃心朝廷。議者謂子儀有社稷功，而孽寇首鼠，乃置散地，非所宜。帝亦悟。及光弼敗邙山，失河陽，河中亂，殺李國貞，太原戕鄧景山。朝廷憂二軍與賊合，而少年新將望輕不可用，遂以子儀為天下兵馬副元帥，進封汾陽郡王，屯絳州。時帝已不豫，群臣莫有見者，子儀請曰：「老臣受命，將死於外，不見陛下，目不瞑。」帝引至臥內，謂曰：「河東事一以委卿。」子儀嗚咽流涕。至屯，誅首惡數十人，太原辛雲京亦治害景山者。代宗立，程元振自謂於帝有功，忌宿將難制，離構百計，因罷子儀副元帥。子儀懼讒且成，盡裒肅宗所賜詔敕千餘篇上言之，因自明。詔曰：「朕不德，貽大臣憂，朕甚自愧，自今公毋有疑。」廣德二年，僕固懷恩誘吐蕃、回紇、党項數十萬入寇，朝廷大恐，詔子儀屯奉天。帝問計所出，對曰：「無能為也。懷恩本臣偏將，雖慻果，然素失士心。今能為亂者，因思歸之人，劫與俱來，且皆臣故部曲，素以恩信結之，彼忍以刃相向乎？」帝曰：「善。」虜寇邠州，先驅至奉天，諸將請擊之。子儀曰：「客深入，利速戰。彼下素德我，吾緩之，當自攜貳。」因下令：「敢言戰者斬！」堅壁待之，賊果遁。子儀至，進拜尚書令。永泰元年，懷恩盡說吐蕃、回紇、党項、羌、渾、奴剌等三十萬，掠涇、邠，躪風翔，入醴泉、奉天，京師大震。於是帝命李忠臣屯渭橋，李光弼屯雲陽，馬璾、郝廷玉屯便橋，駱奉先、李日越屯眛厔，李抱玉屯風翔，周智光屯同州，杜冕屯坊州，天子自將屯宛中。急召子儀屯涇陽，軍才萬人。比到，虜騎圍已合，乃使李國臣、高升、魏楚玉、陳回光、朱元琮各當一面，身自率鎧騎二千出入陣中。回紇怪問：「是謂誰？」報曰：「郭令公。」驚曰：「令公存乎？懷恩言天可汗棄天下，令公即世，中國無主，故我從以來。令公存，天可汗存乎？」報曰：「天子萬壽。」回紇悟曰：「彼欺我乎！」子儀使諭虜曰：「昔回紇涉萬里，戡大憝，助復二京，我與若等休戚同之。今乃棄舊好，助叛臣，一何愚！彼背主棄親，於回紇何有？」回紇曰：「本謂公雲亡，不然，何以至此。今誠存，我得見乎？」子儀將出，左右諫：「戎狄野心，不可信。」子儀曰：「虜眾數十倍，今力不敵，吾將示以至誠。」左右請以騎五百從，又不聽。即傳呼曰：「令公來！」虜皆持滿待。子儀以數十騎出，免胄見其大酋曰：「諸君同艱難久矣，何忍忘忠誼而至是耶？」回紇舍兵下馬拜曰：「果吾父也。」子儀即召與飲，遺錦彩結歡誓好如初。因曰：「吐蕃本吾舅甥國，無負而來，棄親也。馬牛被數百里，公等若倒戈乘之，若俯取一芥，是謂天賜，不可失。且逐成得利，與我繼好，不兩善乎？」會懷恩暴死，群虜無所統一，遂許諾。吐蕃疑之，夜引去。子儀遣將白元光合回紇眾追躡，大軍繼之，破吐蕃十萬於靈武西原。大曆元年，赤心節度使周智光謀叛，帝間道以蠟書賜子儀，令率軍討之。同、華將吏聞軍起，殺智光，傳首闕下。回紇赤心請市馬萬匹，有司以財乏，止市千匹。子儀曰：「回紇有大功，宜答其意，中原須馬，臣請內一歲奉，佐馬直。」詔不聽，人許其忠。帝嘗與語吐蕃方強，慷慨至流涕。退，上書曰：「朔方，國北門，西御犬戎，北虞獫狁，五城相去三千里。開元、天寶中，戰士十萬，馬三萬匹，僅支一隅。自先帝受命靈武，戰士從陛下征討無寧歲。頃以懷恩亂，痍傷雕耗，亡三分之二，比天寶中止十之一。今吐蕃兼吞河、隴，雜羌、渾之眾，歲深入畿郊，勢逾十倍，與之角勝，豈易得耶？屬者虜來，稱四節度，將別萬人，人兼數馬。臣所統士不當賊四之一，馬不當賊百之二，外畏內懼，將何以安？臣惟陛下制勝，力非不足，但簡練不至，進退未一，時淹師老，志廣勢分。願於諸道料精卒滿五萬者，列屯北邊，則制勝可必。竊惟河南、河北、江淮大鎮數萬，小者數千，殫屈廩給，未始蒷擇。臣請追赴關中，勒步隊，示金鼓，則攻必破，守必全，長久之策也。」德宗嗣位，賜號：「尚父」。薨，年八十五。子儀事上誠，御下恕，賞罰必信。遭幸臣程元振、魚朝恩短毀，方時多虞，握兵處外，然詔旨，即日就道，無纖芥顧望，故讒間不行。破吐蕃靈州，而朝恩使人發其父墓，盜未得。子儀自涇陽來朝，中外懼有變，及入見，帝唁之，即號泣曰：「臣久主兵，不能禁士殘人之墓，人今發先人墓，此天譴，非人患也。」朝恩又嘗約子儀修具，元載使人告以軍容將不利公。其下衷甲願從，子儀不聽，但以家僮十數往。朝恩曰：「何車騎之寡？」告以所聞。朝恩泣曰：「非公長者，得無致疑乎？」田承嗣傲狠不軌，子儀嘗遣使至魏，承嗣西望拜，指其膝謂使者曰：「茲膝不屈於人久矣，今為公拜。」麾下宿將數十，皆王侯貴重，子儀頤指進退，若部曲然。幕府六十餘人，後皆為將相顯官，其取士得材類如此。與李光弼齊名，而寬厚得人過之。代宗不名，呼為大臣。以身為天下安危者二十年。

sūn zǐ yuē: yì ér láo zhī. zi yí yáng bīng dǎo lěi ér zéi bù dé xī. yòu yuē: yǐ lì dòng zhī, yǐ zú dài zhī. zi yí fú zú bì nèi ér wèi dùn. yòu yuē: sān jūn jì yí qiě huò, zé zhū hóu zhī nán zhì yǐ. zi yí yǔ guāng bì zé gōng bù zhuān ér jí yú bài. yòu yuē: qiáng ér bì zhī. zi yí wèi zéi lì sù zhàn, ér jiān bì dài zhī. yòu yuē: dí suī zhòng, kě shǐ wú dòu. zi yí shì yǐ zhì chéng ér huí hé gǎn fú shì yě.
孫子曰：「逸而勞之。」子儀揚兵搗壘而賊不得息。又曰：「以利動之，以卒待之。」子儀伏卒壁內而為遁。又曰：「三軍既疑且惑，則諸侯之難至矣。」子儀與光弼責功不專而及於敗。又曰：「強而避之。」子儀謂賊利速戰，而堅壁待之。又曰：「敵雖眾，可使無斗。」子儀示以至誠而回紇感服是也。

strong táng lǐ bào zhēn strong
唐 李抱真

lǐ bào zhēn, zì tài yuán, shěn lǜ ér duàn. xiōng bào yù shǔ yǐ jūn shì, shòu fén zhōu bié jià. pú gù huái ēn fǎn, xiàn yān, tǐng shēn guī jīng shī. dài zōng yǐ huái ēn yǐ huí hé, suǒ jiāng shuò fāng bīng jīng, yōu zhī, zhào bào zhēn wèn zhuàng, dá yuē: guō zi yí cháng lǐng shuò fāng jūn, rén duō dé zhī. huái ēn qī qí xià yuē: zi yí wèi cháo ēn suǒ shā. jīn qǐ ér yòng, shì fá qí móu, bīng kě bù zhàn jiě yě. jì ér huái ēn bài, rú bào zhēn cè. qiān chén zhèng zé lù jié dù liú hòu. jì xiè, yīn yán: bǎi xìng láo yì zài mù shǒu, yuàn dé yī zhōu yǐ zì shì. gèng shòu zé zhōu cì shǐ, jiān zé lù jié dù fù shǐ. xǐ huái zhōu, réng wèi huái zé lù guān chá liú hòu, fán bā nián. bào zhēn cè shān dōng yǒu biàn, zé lù bīng suǒ zǒu jí, chéng zhàn fá hòu, fù zhòng rén kùn, jūn wǔ diāo wéi, nǎi jí hù sān dīng zé yī, juān qí yáo zū, gěi gōng shǐ, lìng xián yuè dé cáo ǒu xí shè, suì zhōng dà xiào, qīn àn jí dì néng fǒu shǎng zé. bǐ sān nián, jiē wèi jīng bīng, jǔ suǒ bù dé chéng zú èr wàn, jì bù lǐn yú guān, ér fǔ kù shí. nǎi yuē: jūn kě yòng yǐ. shàn jiǎ cuì bīng, suì xióng shān dōng, tiān xià chēng zhāo yì bù bīng wèi zhū jūn guān. dé zōng sì wèi. chū, tián yuè fǎn, wéi xíng jí lín míng. zhào bào zhēn yǔ hé dōng mǎ suì hé shén cè bīng jiù zhī, zhǎn qí jiāng yáng cháo guāng, suì jiě lín míng xíng zhī wéi. fù yǔ yuè zhàn huán shuǐ, zǒu zhī. jìn wéi wèi, yuè zhàn chéng xià, dà bài. huì zhū tāo wáng wǔ jùn fǎn, jiù yuè, bào zhēn tuì bǎo wèi. dì cāng zú shòu fèng tiān, wén wèn, zhū jiāng jiē kū, gè yǐn huī xià hái tún. yú shí, lǐ xī liè xiàn biàn, lǐ nà fǎn yùn, lǐ huái guāng xiāng cì fǎn hé zhōng, bào zhēn dú yǐ shù zhōu jié rán héng jué kuì pàn zhōng, lí jǔ qí jiān, wèi qún dào suǒ dàn. xìng yuán chū, jiǎn xiào zuǒ pú shè tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì, jìn yì yáng jùn wáng. zhū tāo xī yōu jì bīng yǔ huí hé wéi jù zhōu, yǐ yīng zhū cǐ. ér xī liè jì qiè míng hào, zé yù chén zhì zhū pàn, zhòng shāo lí. tiān zǐ xià zuì jǐ zhào, bìng shè qún dào. bào zhēn nǎi qiǎn kè jiǎ lín yǐ dà yì shuō wǔ jùn, shǐ rén cóng jī tāo, wǔ jùn xǔ nuò, ér nèi yóu yù. bào zhēn jiāng zì zào qí bì, wěi jūn shì yú lú yuán qīng yuē: wú cǐ xíng, xì shí ān wēi, shǐ suì bù hái, bù lēi yǐ tīng tiān zǐ mìng, wéi zi lì bīng dōng xiàng, xuě wú zhī chǐ, yì wéi zi. jí yǐ shù qí chí rù jiàn wǔ jùn, yuē: cǐ xī liè zhēng qiè dì hào, tāo gōng bèi zhōu, cǐ qí zhì jiē yù zì sì yú tiān xià. zú xià jì bù néng yǔ jìng zhǎng xióng, shě jiǔ yè tiān zǐ ér chén fǎn lǔ hū? qiě zhào shū zuì jǐ, yǔ tāng zhī xīn yě. fāng shàng bào lù bō yuè, gōng néng zì ān hū? yīn chí wǔ jùn, tì xià jiāo yí, wǔ jùn yì gǎn qì, zuǒ yòu jiē qì. tuì wò zhàng zhōng, hān qǐn jiǔ zhī. wǔ jùn gǎn zhī bù yí, nǎi yì gōng, zhǐ xīn shì tiān yuē: cǐ shēn yǐ xǔ gōng sǐ yǐ! shí qì, yuē wèi kūn dì ér bié. dàn rì hé zhàn, dà pò tāo jīng chéng. jìn jiǎn xiào sī kōng. bào zhēn xǐ shì, wén shì xián zhě, bì yù yǔ zhī yóu. suī xiǎo shàn, jiē bēi cí hòu bì shù qiān lǐ yāo zhì zhī, zhì wú kě lù, xú xú yǐ lǐ xiè. hǎo fāng shì, yīn ěr dān ér sǐ.
李抱真，字太元，沈慮而斷。兄抱玉屬以軍事，授汾州別駕。僕固懷恩反，陷焉，挺身歸京師。代宗以懷恩倚回紇，所將朔方兵精，憂之，召抱真問狀，答曰：「郭子儀嘗領朔方軍，人多德之。懷恩欺其下曰：『子儀為朝恩所殺。』今起而用，是伐其謀，兵可不戰解也。」既而懷恩敗，如抱真策。遷陳鄭澤潞節度留後。既謝，因言：「百姓勞逸在牧守，願得一州以自試。」更授澤州刺史，兼澤潞節度副使。徙懷州，仍為懷澤潞觀察留後，凡八年。抱真策山東有變，澤、潞兵所走集，乘戰伐後，賦重人困，軍伍雕囗，乃籍戶三丁擇一，蠲其徭租，給弓矢，令閒月得曹偶習射，歲終大校，親按籍第能否賞責。比三年，皆為精兵，舉所部得成卒二萬，既不廩於官，而府庫實。乃曰：「軍可用矣。」繕甲淬兵，遂雄山東，天下稱招義步兵為諸軍冠。德宗嗣位。初，田悅反，圍邢及臨洺。詔抱真與河東馬燧合神策兵救之，斬其將楊朝光，遂解臨洺、邢之圍。復與悅戰洹水，走之。進圍魏，悅戰城下，大敗。會朱滔、王武俊反，救悅，抱真退保魏。帝倉卒狩奉天，聞問，諸將皆哭，各引麾下還屯。於時，李希烈陷汴，李納反鄆，李懷光相次反河中，抱真獨以數州截然橫絕潰叛中，離沮其奸，為群盜所憚。興元初，檢校左僕射、同中書門下平章事，進義陽郡王。朱滔悉幽薊兵與回紇圍具州，以應朱泚。而希烈既竊名號，則欲臣制諸叛，眾稍離。天子下罪己詔，並赦群盜。抱真乃遣客賈林以大義說武俊，使人從擊滔，武俊許諾，而內猶豫。抱真將自造其壁，諉軍事於盧元卿曰：「吾此行，系時安危，使遂不還，部勒以聽天子命，惟子；勵兵東向，雪吾之恥，亦惟子。」即以數騎馳入見武俊，曰：「泚、希烈爭竊帝號，滔攻貝州，此其志皆欲自肆於天下。足下既不能與競長雄，舍九葉天子而臣反虜乎？且詔書罪己，禹、湯之心也。方上暴露播越，公能自安乎？」因持武俊，涕下交頤，武俊亦感泣，左右皆泣。退臥帳中，酣寢久之。武俊感之不疑，乃益恭，指心誓天曰：「此身已許公死矣！」食訖，約為昆弟而別。旦日合戰，大破滔經城。進檢校司空。抱真喜士，聞世賢者，必欲與之游。雖小善，皆卑辭厚幣數千里邀致之，至無可錄，徐徐以禮謝。好方士，因餌丹而死。

sūn zǐ yuē: shàng bīng fá móu. bào zhēn qǐng yòng zi yí, ér jiě huí hé zhī bīng. yòu yuē: shì zú shú liàn. bào zhēn bù bīng wèi zhū jūn zhī guān. yòu yuē: qīn ér lí zhī. bào zhēn shuō jiàng wǔ jùn ér bài zhū tāo shì yě.
孫子曰：「上兵伐謀。」抱真請用子儀，而解回紇之兵。又曰：「士卒熟練。」抱真步兵為諸軍之冠。又曰：「親而離之。」抱真說降武俊而敗朱滔是也。

strong táng lǐ chéng strong
唐 李晟

lǐ chéng, zì liáng qì, táo zhōu lín táo rén. nián shí bā, wǎng shì hé xī wáng zhōng sì, cóng jī tǔ bō. hàn qiú chéng chéng, shā shāng shì shén zhòng, zhōng sì nù, mù shàn shè zhě, chéng xié yī shǐ yì zhī, sān jūn huān fèn. zhōng sì fǔ qí bèi yuē: wàn rén dí yě. dà lì chū, lǐ bào yù biǎo chéng yòu jūn jiāng. tǔ bō kòu líng zhōu, bào yù shòu yǐ bīng wǔ qiān jī zhī, cí yuē: yǐ zhòng zé bù zú, yǐ móu zé duō. nǎi qǐng qiān rén. yáo dà zhèn líng qū lín táo, tú dìng qín bǎo, zhí qí shuài mù róng gǔ zhōng, lǔ nǎi jiě guān zhōu qù. mǎ zī yǔ tǔ bō zhàn yán cāng, bài jī, chéng lǜ yóu bīng bá zī yǐ guī, fēng hé chuān jùn wáng. zī nèi jì chéng wēi lüè, guī zhī cháo, wèi yòu shén cè dōu jiāng. jiàn zhōng èr nián, wèi bó tián yuè fǎn, chéng wèi shén cè xiān fēng, yǔ hé dōng mǎ suì zhāo yì lǐ bào zhēn hé bīng gōng zhī. zhǎn yáng cháo guāng, chéng chéng bīng dù míng shuǐ pò yuè yòu zhàn huán shuǐ, yuè dà bài, suì jìn gōng wèi. zhū tāo wáng wǔ jùn wéi kāng rì zhī yú zhào zhōu yě, bào zhēn fēn bīng èr qiān shù xíng, suì nù, yù bān shī, chéng yuē: fèng zhào dōng tǎo zhě, wú sān shuài yě. xíng zhào běi rǎng, jīn zéi yǐ bīng jiā zhào, shì xíng yǒu zhòu yè yōu, lǐ gōng fēn zhòng shǒu zhī, bù wèi guò, gōng nài hé jù yǐn qù! suì wù, shì rán, jí zào bào zhēn lěi, yǔ jiāo huān. chéng jiàn yán: yǐ bīng qū dìng zhōu, yǔ zhāng xiào zhōng hé, yǐ tú fàn yáng, zé wǔ jùn děng dāng shě zhào. dì zhuàng zhī, bǐ shén cè sān jiāng jūn mò rén yào děng lì zhī. chéng zì wèi yǐn ér běi, wǔ jùn guǒ jiě qù. huì dì chū fèng tiān, yǒu zhào zhào chéng jí rì zhì yán. ér xiào zhōng yǐ jūn jiè èr dào jiān, yǐ chéng wèi zhòng, shù zhǐ chéng wú xī. chéng yǔ zhòng yuē: tiān zǐ bō yuè, rén chén dāng bǎi shě yī xī. yì wǔ yù zhǐ wú, wú dāng yǐ zi wèi zhì. nǎi yǐ píng yuē hūn, bìng yí liáng mǎ. xiào zhōng yǒu qīn jiāng yè chéng, chéng jiě yù dài yí zhī, shǐ yù xiào zhōng. nǎi dé yú fēi hú, cì dài zhōu. zhào yíng bài shén cè xíng yíng jié dù shǐ. jìn lín wèi běi, bì dōng wèi qiáo, suǒ guò qiáo sū wú fàn. shí liú dé xìn zì hù jiàn bài guī, yì cì wèi nán, jūn xiāo wú zhì. dé xìn rù yè chéng, chéng zé suǒ yǐ bài, zhǎn zhī, yǐ shù qí rù bì láo qí jūn, wú gǎn dòng chéng yǐ bìng bīng, zé jūn yì zhèn. lǐ huái guāng fāng jūn xián yáng, bù yù chéng dāng yī miàn, qǐng yǔ chéng hé. yǒu zhào xǐ tún, yǔ huái guāng lián lěi. chéng měi yǔ zéi zhàn, bì jǐn qiú xiù mào zì biǎo, zhǐ gù zhèn qián. huái guāng wàng jiàn, è zhī, jiè yuē: jiāng wù chí zhòng, qǐ yí zì biǎo bó, wèi zéi ěr zāi! chéng yuē: xī zài jīng yuán, shì pō xiāng wèi fú, yù lìng jiàn zhī, duó qí xīn ěr. huái guāng bù yuè. měi bīng zhì dū chéng xià, ér huái guāng jūn duō lǔ lüè, chéng jūn zhěng jí. huái guāng shǐ fēn suǒ huò yí zhī, yòu cí bù gǎn shòu. huái guāng móu jǔ náo qí jūn, jí zòu yán: shén cè bīng gěi cì běi fāng zhèn dú hòu, jīn jié nì wèi píng, jūn bù kě yǐ yì. huái guāng yù chéng zì xuē qí jūn, zé shì yuàn yì náo. dì yì zhū jūn yǔ shén cè děng, lì qiě bù shàn, qiǎn xué shì lù zhì lín zhào huái guāng, lìng yǔ chéng jì suǒ yí zhě. huái guāng yuē: lǐn cì bù jūn, jūn hé yǐ zhàn! zhì shù gù chéng, chéng yuē: gōng, yuán shuài, jūn zhèng dé zhuān zhī. chéng jiāng yī jūn, wéi suǒ mìng, qí zēng sǔn fèi diào, gǎn bù tīng? huái guāng mò rán jì sāi, gù kè xuē lǐn cì shì chū jǐ, nǎi zhǐ. huái guāng yīn tōng zhū cǐ tú fǎn. chéng yǔ lǐ jiàn huī yáng huì yuán jiē lián tún, shì yǒu shǐ zhě dào chéng jūn, chéng nǎi lìng yuē: yǒu zhào xǐ tún. jí jié zhèn qū dōng wèi qiáo. hòu shù rì, huái guāng bìng jiàn huī huì yuán bīng, huì yuán sǐ zhī. shì rì, dì jìn shòu liáng zhōu, gù hún jiān yuē: wèi qiáo zài zéi fù zhōng, bīng gū jué, chéng néng bàn shèng xié? dā yuē: chéng bǐng yì tǐng zhōng, zú rán bù kě duó. chén cè zhī, bì pò zéi. dì nǎi ān, qiǎn chéng jiāng zhāng shǎo hóng kǒu zhào jìn chéng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. chéng tí gū jūn héng dāng kòu fēng, kǒng èr dào hé yǐ yà zhī, zé bēi cí hòu bì, wěi zhì chéng yú huái guāng zhě. shí áo cāng dān fá, nǎi shǐ zhāng huò jiǎ jīng zhào shǎo yǐn, diào jī nèi fù, bù yān xún, chú mǐ gào jù. nǎi chén bīng xià lìng yuē: guó jiā duō nán, chéng yú bō qiān, jiàn wēi sǐ jié, zì wú zhī fēn. gōng děng cǐ shí bù zhū yuán xiōng, qǔ fù guì, fēi háo yīng yě. wèi qiáo duàn zéi shǒu wěi, wú yù yǔ gōng lù lì yī xīn, jiàn bù shì zhī gōng, kě hū? shì jiē fèn qì yuē: wéi gōng mìng. yú shì luò yuán guāng yǐ huá zhōu zhī zhòng shǒu tóng guān, shàng kě gū yǐ shén cè bīng bǎo qī pán, jiē shòu chéng jié dù, dài xiū yán jǔ fèng tiān, hán yóu guī xī bīn níng jūn cóng chéng, huái guāng shǐ jù. chéng nǎi yí shū xiǎn zé zhī, shǐ pò zéi zì shú. huái guāng bù tīng, rán qí xià yì xié luò, wèi wèi chéng xí, nǎi bēn hé zhōng. qí jiāng mèng zhì duàn wēi yǒng yǐ bīng shù qiān zì bá guī, chéng jiē biǎo yǐ yào guān. dì yù yì xī xìng, chéng qǐng zhù liáng hàn yǐ xì tiān xià wàng. chéng jiā wèi zéi zhì, zuǒ yòu yǒu yán zhě, chéng tì shù xíng xià, yuē: bì xià ān zài, ér yù xù jiā hū? cǐ shǐ chéng lì wáng wú jì xù kuǎn bì mén yuē: gōng děng jiā wú yàng. chéng nù yuē: ěr nǎi yǔ zéi wèi jiān hū? chì zhǎn zhī. shí shū jiān bù shǔ, shèng xià, shì yǒu yī qiú zhě, chéng néng yǔ xià tóng gān kǔ, yǐ zhōng yì gǎn fā shì xīn, zhōng wú xié yuàn. luó shì dé yáo lìng yán cuī xuān dié zhě, chéng mìng shì fù, fàn yǐn zhī, qiǎn hái, chì yuē: wèi wǒ xiè lìng yán děng, shàn wèi zéi shǒu, wù bù zhōng yú cǐ. nǎi yǐn bīng kòu dōu mén, zéi bù gǎn chū, zhèn lǚ ér hái. míng rì, huì zhū jiāng tú suǒ xiàng, zhòng duì xiān bá wài chéng, rán hòu qīng gōng. chéng yuē: wài chéng yǒu lǐ wéi zhī ài, ruò shè fú gé zhàn, jū rén xiāo kuì, fēi jì yě. zéi zhòng bīng jīng jiǎ jù yuàn zhōng, jīn zhí jī zhī, shì pī qí xīn fù, jiāng tú zǒu bù xiá. zhū jiāng yuē: shàn. nǎi zì dōng wèi qiáo yí bì guāng tài mén, yǐ báo dū chéng, lián gōu shān. ér zéi jiāng zhāng tíng zhī lǐ xī qiàn qiú zhàn, chéng gù yuē: zéi bù chū, shì wú yōu yě. jīn nǎi mào sǐ lái, tiān yòu zhī yǐ. lēi wú shēn děng zòng bīng áo jī. zéi gōng huá shī jí, chéng yǐ jīng qí chí jiù, zhōng jūn zào ér cóng, dà pò zhī, chéng shèng rù guāng tài mén zài zhàn, zéi què jiāng shī xiāng jí, yú zhòng zǒu bái huá, zéi dà kū, zhōng yè bù xī. yì rì, jiāng fù zhàn. huò qǐng dài xī shī, chéng yuē: zéi jì bài, dāng chéng jī pū tiǎn. gǒu qí xī jūn, shì róng qí wèi jì, qǐ wú lì xié? nǎi xī jūn jūn guāng tài mén, shǐ wáng bì lǐ yǎn jiāng qí, shǐ wàn qǐng jiāng bù, dǐ yuàn běi. chéng xiān yè shuāng yuàn yuán wèi dào èr bǎi bù, bǐ bīng zhì, zéi yǐ fá mù sāi yǐ jù zhàn. chéng chì zhū jiāng yuē: ān dé zòng zéi? jīn xiān zhǎn gōng yǐ! wàn qǐng jù, xiān dēng, bá shān yǐ rù, bì dū qí jì zhī, zéi bēng kuì, zhí qí jiāng duàn chéng jiàn, dà bīng fēn dào jìn, léi zào zhèn dì. lìng yán tíng zhī xī qiàn děng shū sǐ dòu, chéng lìng táng liáng chén děng bù qí bēn tū, zéi zhèn chéng zhé běi, shí yú yù jiē bù shèng, cù rù bái huá. zéi fú qiān qí chū guān jūn bèi, chéng yǐ huī xià bǎi qí zì chí zhī, zuǒ yòu hū yuē: xiàng gōng lái! zéi jīng kuì, qín guó lüè jǐn. cǐ lǜ cán zú wàn rén xī zǒu, tián zǐ qí zhuī zhī, yú dǎng xī jiàng. chéng yǐn jūn tún hán yuán wài tíng, shě yòu jīn wú cì, lìng jūn zhōng yuē: wǔ rì nèi bù dé zhé tōng jiā wèn, wéi zhě zhǎn. qiǎn jīng zhào yǐn lǐ qí yùn bù zhǎng ān wàn nián lìng, fēn wèi jū rén, qiū háo wú suǒ rǎo. bié jiāng gāo míng yào qǔ zéi jì yī, sī mǎ zhòu qǔ zéi mǎ èr, jí zhǎn yǐ xùn. fāng rén zhī yuǎn zhě, sù xī nǎi zhī wáng shī zhī rù yě. míng rì, mèng shè tún bái huá, shàng kě gū tún wàng xiān mén, luò yuán guāng tún zhāng gōng sì, chéng tún ān guó sì. zé wén wǔ shè tái shěng guān, yǐ qí chéng yú. tiáo xié wū yú zéi zhě, qǐng yǐ bù sǐ. lù bù zhì liáng, dì gǎn qì, qún chén shàng shòu, qiě yán: chéng dàng yí xiōng duì, ér shì bù yì chán, zōng miào bù zhèn, zhǎng ān zhī rén bù shí qí gǔ, suī sān dài yòng shī, bù néng rú zhī. dì yuē: chéng tiān shēng, wèi shè jì wàn rén, qǐ dú zhèn zāi! bài chéng sī tú, jiān zhōng shū lìng. dì zhì liáng, chéng yǐ róng fú jiàn sān qiáo, dì zhù mǎ láo zhī. chéng zài bài dùn shǒu, hè kè tiǎn dà dào, miào cháo ān fù, yǐ jí guì chén: bèi zhǎo yá chén, bù néng zhǐ rì pò zéi, zhì chéng yú zài shòu, nǎi chén bù rèn zhí zhī jiù, gǎn qǐng sǐ. fú dào zuǒ, dì wèi yǎn tì, mìng qǐ zhī, shǐ jiù wèi, yǒu zhào cì dì yǒng chóng lǐ. chéng rù dì, jīng zhào gōng zhàng, jiào fāng gǔ chuī yíng dǎo, zhào jiāng xiāng sòng zhī. shǐ, chéng tún wèi qiáo yě, yíng huò shǒu suì, jiǔ nǎi tuì, fǔ zhōng jiē hè yuē: yíng huò tuì, guó jiā zhī lì, sù yòng bīng zhě chāng. chéng yuē: tiān zǐ bào lù, rén chén dāng lì qín sǐ nán, ān zhī tiān dào xié? zhì shì nǎi yuē: qián shì dài fū quàn chéng chū bīng, fēi gǎn jù yě. qiě rén kě yòng, ér bù kě shǐ zhī zhī yě. fū wéi wǔ wěi yíng suō bù cháng, chéng jù fù shǒu suì, zé wǒ jūn bù zhàn zì qū yǐ! jiē yuē: fēi suǒ jí yě. jīng zhōu yǐ biān, shù qiāng qí shuài, chéng qǐng zhì bù gōng mìng zhě, yīn yǐ xùn gēng jī sù shí sāi xià, jī zhì xī róng. dì nǎi bài chéng fēng xiáng lǒng yòu jīng yuán jié dù shǐ, jiān xíng yíng fù yuán shuài, xǐ wáng xī píng jùn. shí huàn zhě yǐn yuán zhèng chí jié dào tóng huá, shàn rù hé zhōng yù wèi lǐ huái guāng, chéng hé yuán zhèng jiǎo shǐ, yù xǐ yòu yuán è, qǐng zhì zuì. yòu yán: shè huái guāng yǒu wǔ bù kě: hé zhōng dǐ jīng shī sān bǎi lǐ, tóng zhōu zhì qí chōng, bīng duō zé shì wèi xìn, shǎo zé lì bù zú, wù jīng dōng piān, hé yǐ dài zhī? yī yě. jīn shè huái guāng, zé bì yǐ jìn jiàng cí xí hái zhī, hún jiān kāng rì zhī yòu qiě qiān xǐ, èr yě. bīng lì wèi qióng, hū yòu fǎn nì, sì yí wén zhī, wèi bì xià bīng qū ér zì bà ěr, jīn huí hé jù běi, tǔ bō gěng xī, xī liè tiě huái cài, ruò qì qiáng shì ruò, yǐ zhāo qiè jì, sān yě. huái guāng jì shè, zé shuò fāng jiāng shì xī fù xù xūn xíng shǎng, zhuī hái jiān lǐn, jīn fǔ kù kōng dān, wù bù chóu mǎn, shì jī qí pàn, sì yě. jì jiě hé zhōng, zhū dào hái tún, dāng yǒu cì lài, shǎng diǎn bù jǔ, yuàn yán bì qǐ, wǔ yě. jīn hé zhōng mǐ dòu wǔ bǎi, chú gǎo qiě qìng, rén è sǐ qiáng bì jiān, qí dà jiāng shā lù jǐ jǐn, wéi zhī xún shí, lì qióng rì kuì, yuàn wú yǎng fù xīn jí wèi hòu yōu. chén qǐng xuǎn jīng bīng wǔ qiān, yuē shí rì liáng, kě yǐ pò zéi. dì fāng yǐ zéi wěi mǎ suì hún jiān, gù bù xǔ. chéng cháng yuē: hé lǒng zhī xiàn, fēi tǔ bō néng qǔ zhī, jiē jiāng chén dá tān, bào qí zhǒng luò, bù dé gēng jià, rì yì dōng xǐ, zì qì zhī ěr. qiě shì wú zēng xù, rén kǔ yì rǎo, sī táng zhī xīn qǐ yǒu jì hū? yīn xī jiā zī huái jí jiàng fù, dé dà qiú làng xī nǎng, biǎo yǐ wáng hào. měi lǔ shǐ zhì, bì zhào xī nǎng yú zuò, yī dà jǐn páo, jīn dài, kuā yì zhī, lǔ jiē zhǐ mù xīn yàn. tǔ bō jūn chén dà jù, xiāng yǔ yì. shàng jié zàn zhě shàn jì, nǎi yuē: táng míng jiāng tè lǐ chéng yǔ mǎ suì hún jiān ěr, bù qù zhī, bì wèi wú huàn. jí qiǎn shǐ wěi cí, yīn suì qǐng hé, qiě qiú méng, yīn méng móu zhí jiān yǐ mài suì, yú shì jié zàn dà xìng bīng yú lǒng qí, wú suǒ lüè, yáng nù yuē: zhào wú lái, nǎi bù niú jiǔ kào jūn. xú yǐn qù, yǐ shì wén chéng. chéng xuǎn bīng sān qiān, shǐ wáng bì fú liú yáng páng, jī qí zhōng jūn, jǐ huò jié zàn. chéng yòu qiǎn yě shī liáng fǔ děng gōng cuī shā bǎo, bá zhī. jié zàn lǚ qǐ hé, huì chéng cháo jīng shī, zòu yán: róng dí wú xìn, bù kě xǔ. ér zhāng yán shǎng dāng guó, gù yǔ chéng yǒu xì, mì yán chéng bù kě jiǔ chí bīng. dì huò qí yán. zhēn yuán sān nián, bài tài wèi zhōng shū lìng, bà qí bīng. shì suì, jiān yǔ tǔ bō méng píng liáng, lǔ jié zhī, jiān tǐng shēn miǎn, zhào bà suì hé dōng, jiē rú jié zàn jì yún. tōng wáng fǔ zhǎng shǐ dīng qióng zhě, cháng wèi yán shǎng jǐ yì, nèi yuàn wàng, nǎi jiàn chéng yuē: yǐ gōng gōng, nǎi duó bīng bǐng, fū wéi wèi gāo zhě nán quán, hé mì tú zhī? chéng yuē: jūn ān dé bù xiáng zhī yán? zhí yǐ wén. qī nián, yǐ lín táo wèi fù, qǐng fù guàn wàn nián, zhào kě. jiǔ nián, hōng. chéng xìng jí è, lín xià míng. měi zhì jūn, bì yuē: mǒu yǒu láo, mǒu zhǎng yú shì. suī sī yǎng xiǎo shàn, bì jì xìng míng.
李晟，字良器，洮州臨洮人。年十八，往事河西王忠嗣，從擊吐蕃。悍酋乘城，殺傷士甚眾，忠嗣怒，募善射者，晟挾一矢殪之，三軍歡奮。忠嗣撫其背曰：「萬人敵也。」大曆初，李抱玉表晟右軍將。吐蕃寇靈州，抱玉授以兵五千擊之，辭曰：「以眾則不足，以謀則多。」乃請千人。繇大震靈趨臨洮，屠定秦堡，執其帥慕容谷鍾，虜乃解關州去。馬璾與吐蕃戰鹽倉，敗績，晟率游兵拔璾以歸，封合川郡王。璾內忌晟威略，歸之朝，為右神策都將。建中二年，魏博田悅反，晟為神策先鋒，與河東馬燧、昭義李抱真合兵攻之。斬楊朝光，晟乘冰度洺水破悅；又戰洹水，悅大敗，遂進攻魏。朱滔、王武俊圍康日知於趙州也，抱真分兵二千戍邢，燧怒，欲班師，晟曰：「奉詔東討者，吾三帥也。邢、趙北壤，今賊以兵加趙，是邢有晝夜憂，李公分眾守之，不為過，公奈何遽引去！」燧悟，釋然，即造抱真壘，與交歡。晟建言：「以兵趨定州，與張孝忠合，以圖范陽，則武俊等當舍趙。」帝壯之，俾神策三將軍莫仁曜等隸之。晟自魏引而北，武俊果解去。會帝出奉天，有詔召晟即日治嚴。而孝忠以軍介二盜間，倚晟為重，數止晟無西。晟語眾曰：「天子播越，人臣當百舍一息。義武欲止吾，吾當以子為質。」乃以憑約昏，並遺良馬。孝忠有親將謁晟，晟解玉帶遺之，使喻孝忠。乃得逾飛狐，次代州。詔迎拜神策行營節度使。進臨渭北，壁東渭橋，所過樵蘇無犯。時劉德信自扈澗敗歸，亦次渭南，軍囂無制。德信入謁晟，晟責所以敗，斬之，以數騎入壁勞其軍，無敢動晟已並兵，則軍益振。李懷光方軍咸陽，不欲晟當一面，請與晟合。有詔徙屯，與懷光聯壘。晟每與賊戰，必錦裘繡帽自表，指顧陣前。懷光望見，惡之，戒曰：「將務持重，豈宜自表襮，為賊餌哉！」晟曰：「昔在涇原，士頗相畏伏，欲令見之，奪其心爾。」懷光不悅。每兵至都城下，而懷光軍多鹵掠，晟軍整戢。懷光使分所獲遺之，又辭不敢受。懷光謀沮撓其軍，即奏言：「神策兵給賜北方鎮獨厚，今桀逆未平，軍不可以異。」懷光欲晟自削其軍，則士怨易撓。帝議諸軍與神策等，力且不贍，遣學士陸贄臨詔懷光，令與晟計所宜者。懷光曰：「廩賜不均，軍何以戰！」贄數顧晟，晟曰：「公，元帥，軍政得專之。晟將一軍，唯所命，其增損費調，敢不聽？」懷光默然計塞，顧刻削廩賜事出己，乃止。懷光陰通朱泚圖反。晟與李建徽、陽惠元皆聯屯，適有使者到晟軍，晟乃令曰：「有詔徙屯。」即結陣趨東渭橋。後數日，懷光並建徽、惠元兵，惠元死之。是日，帝進狩梁州，顧渾瑊曰：「渭橋在賊腹中，兵孤絕，晟能辦勝邪？」鎝曰：「晟秉義挺忠，崒然不可奪。臣策之，必破賊。」帝乃安，遣晟將張少弘口詔進晟同中書門下平章事。晟提孤軍橫當寇鋒，恐二盜合以軋之，則卑辭厚幣，偽致誠於懷光者。時敖倉單乏，乃使張或假京兆少尹，調畿內賦，不淹旬，芻米告具。乃陳兵下令曰：「國家多難，乘輿播遷，見危死節，自吾之分。公等此時不誅元兇，取富貴，非豪英也。渭橋斷賊首尾，吾欲與公戮力一心，建不世之功，可乎？」士皆奮泣曰：「惟公命。」於是駱元光以華州之眾守潼關，尚可孤以神策兵保七盤，皆受晟節度，戴休顏舉奉天，韓游瑰悉邠寧軍從晟，懷光始懼。晟乃移書顯責之，使破賊自贖。懷光不聽，然其下益攜落，畏為晟襲，乃奔河中。其將孟陟、段威勇以兵數千自拔歸，晟皆表以要官。帝欲益西幸，晟請駐梁、漢以系天下望。晟家為賊質，左右有言者，晟涕數行下，曰：「陛下安在，而欲恤家乎？」泚使晟吏王無忌婿款壁門曰：「公等家無恙。」晟怒曰：「爾乃與賊為間乎？」叱斬之。時輸縑不屬，盛夏，士有衣裘者，晟能與下同甘苦，以忠誼感發士心，終無攜怨。邏士得姚令言、崔宣諜者，晟命釋縛，飯飲之，遣還，敕曰：「為我謝令言等，善為賊守，勿不忠於泚。」乃引兵叩都門，賊不敢出，振旅而還。明日，會諸將圖所向，眾對先拔外城，然後清宮。晟曰：「外城有里囗之隘，若設伏格戰，居人囂潰，非計也。賊重兵精甲聚苑中，今直擊之，是披其心腹，將圖走不暇。」諸將曰：「善。」乃自東渭橋移壁光泰門，以薄都城，連溝柵。而賊將張庭芝、李希倩求戰，晟顧曰：「賊不出，是吾憂也。今乃冒死來，天誘之矣。」勒吳詵等縱兵鏖擊。賊攻華師急，晟以精騎馳救，中軍噪而從，大破之，乘勝入光泰門；再戰，賊卻殭屍相藉，餘眾走白華，賊大哭，終夜不息。翌日，將復戰。或請待西師，晟曰：「賊既敗，當乘機撲殄。苟俟西軍，是容其為計，豈吾利邪？」乃悉軍軍光泰門，使王佖、李演將騎，史萬頃將步，抵苑北。晟先夜雙苑垣為道二百步，比兵至，賊已伐木塞以拒戰。晟叱諸將曰：「安得縱賊？今先斬公矣！」萬頃懼，先登，拔柵以入，佖督騎繼之，賊崩潰，執其將段誠諫，大兵分道進，雷噪震地。令言、庭芝、希倩等殊死斗，晟令唐良臣等步騎奔突，賊陣成輒北，十餘遇皆不勝，蹙入白華。賊伏千騎出官軍背，晟以麾下百騎自馳之，左右呼曰：「相公來！」賊驚潰，禽馘略盡。泚率殘卒萬人西走，田子奇追之，餘黨悉降。晟引軍屯含元外廷，舍右金吾次，令軍中曰：「五日內不得輒通家問，違者斬。」遣京兆尹李齊運部長安、萬年令，分慰居人，秋毫無所擾。別將高明曜取賊妓一，司馬伷取賊馬二，即斬以徇。坊人之遠者，宿昔乃知王師之入也。明日，孟涉屯白華，尚可孤屯望仙門，駱元光屯章恭寺，晟屯安國寺。擇文武攝台省官，以俟乘輿。條脅污於賊者，請以不死。露布至梁，帝感泣，群臣上壽，且言：「晟盪夷凶憝，而市不易廛，宗廟不震，長安之人不識旗鼓，雖三代用師，不能如之。」帝曰：「晟天生，為社稷萬人，豈獨朕哉！」拜晟司徒，兼中書令。帝至梁，晟以戎服見三橋，帝駐馬勞之。晟再拜頓首，賀克殄大盜，廟朝安復，已即跪陳：「備爪牙臣，不能指日破賊，致乘輿再狩，乃臣不任職之咎，敢請死。」伏道左，帝為掩涕，命起之，使就位，有詔賜第永崇里。晟入第，京兆供帳，教坊鼓吹迎導，詔將相送之。始，晟屯渭橋也，熒惑守歲，久乃退，府中皆賀曰：「熒惑退，國家之利，速用兵者昌。」晟曰：「天子暴露，人臣當力勤死難，安知天道邪？」至是乃曰：「前士大夫勸晟出兵，非敢拒也。且人可用，而不可使之知也。夫惟五緯盈縮不常，晟懼復守歲，則我軍不戰自屈矣！」皆曰：「非所及也。」涇州倚邊，數戕其帥，晟請治不供命者，因以訓耕積粟實塞下，羈制西戎。帝乃拜晟風翔、隴右、涇原節度使，兼行營副元帥，徙王西平郡。時宦者尹元正持節到同、華，擅入河中諭慰李懷光，晟劾元正矯使，欲洗宥元惡，請治罪。又言：「赦懷光有五不可：河中抵京師三百里，同州制其沖，兵多則示未信，少則力不足，勿驚東偏，何以待之？一也。今赦懷光，則必以晉、絳、慈、隰還之，渾瑊、康日知又且遷徙，二也。兵力未窮，忽宥反逆，四夷聞之，謂陛下兵屈而自罷耳，今回紇拒北，吐蕃梗西，希烈僣淮、蔡，若棄強示弱，以招竊覬，三也。懷光既赦，則朔方將士悉復敘勛行賞，追還縑廩，今府庫空殫，物不酬滿，是激其叛，四也。既解河中，諸道還屯，當有賜賚，賞典不舉，怨言必起，五也。今河中米斗五百，芻槀且罄，人餓死牆壁間，其大將殺戮幾盡，圍之旬時，力窮日潰，願無養腹心疾為後憂。臣請選精兵五千，約十日糧，可以破賊。」帝方以賊委馬燧、渾瑊，故不許。晟常曰：「河、隴之陷，非吐蕃能取之，皆將臣沓貪，暴其種落，不得耕稼，日益東徙，自棄之爾。且士無繒絮，人苦役擾，思唐之心豈有既乎？」因悉家貲懷輯降附，得大酋浪息曩，表以王號。每虜使至，必召息曩於坐，衣大錦袍，金帶，夸異之，虜皆指目歆艷。吐蕃君臣大懼，相與議。尚結贊者善計，乃曰：「唐名將特李晟與馬燧、渾瑊爾，不去之，必為吾患。」即遣使委辭，因燧請和，且求盟，因盟謀執瑊以賣燧，於是結贊大興兵逾隴、岐，無所掠，佯怒曰：「召吾來，乃不牛酒犒軍。」徐引去，以是聞晟。晟選兵三千，使王佖伏沠陽旁，擊其中軍，幾獲結贊。晟又遣野詩良輔等攻摧沙堡，拔之。結贊屢乞和，會晟朝京師，奏言：「戎狄無信，不可許。」而張延賞當國，故與晟有隙，密言晟不可久持兵。帝惑其言。貞元三年，拜太尉、中書令，罷其兵。是歲，瑊與吐蕃盟平涼，虜劫之，瑊挺身免，詔罷燧河東，皆如結贊計雲。通王府長史丁瓊者，嘗為延賞擠抑，內怨望，乃見晟曰：「以公功，乃奪兵柄，夫惟位高者難全，盍密圖之？」晟曰：「君安得不祥之言？」執以聞。七年，以臨洮未復，請附貫萬年，詔可。九年，薨。晟性疾惡，臨下明。每治軍，必曰：「某有勞，某長於是。」雖廝養小善，必記姓名。

sūn zǐ yuē: gōng qí suǒ bì jiù. chéng wèi běi tú fàn yáng zé zéi dāng shě zhào. yòu yuē: jiāng jūn kě duó xīn. chéng jǐn qiú xiù mào, shǐ zéi wàng ér wèi zhī. yòu yuē: fǎn jiān zhě, yīn dí jiān ér yòng zhī. chéng dé dié zhě shí ér qiǎn hái. yòu yuē: néng yú shì zú zhī ěr mù. chéng wèi rén kě yòng zhī ér bù kě shǐ zhī zhī. yòu yuē: zé rén ér rèn shì. chéng suī sī yǎng xiǎo shàn, bì jì xìng míng shì yě.
孫子曰：「攻其所必救。」晟謂北圖范陽則賊當舍趙。又曰：「將軍可奪心。」晟錦裘繡帽，使賊望而畏之。又曰：「反間者，因敵間而用之。」晟得諜者食而遣還。又曰：「能愚士卒之耳目。」晟謂人可用之而不可使知之。又曰：「擇人而任勢。」晟雖廝養小善，必記姓名是也。

strong táng lǐ sù strong
唐 李愬

lǐ sù, zì yuán zhí, yǒu chóu lüè, shàn qí shè. xiàn zōng tǎo wú yuán jì, táng dèng jié dù shǐ gāo xiá yù jì bài, yǐ yuán zī dài jiāng, fù wú gōng. sù qiú zì shì, zǎi xiàng lǐ féng jí yì yǐ shuò kě yòng, suì jiǎn xiào zuǒ sàn qí cháng shì, wèi suí táng dèng jié dù shǐ. sù yǐ qí jūn chū shāng yí, shì qì wèi wán, nǎi bù wèi chì hóu bù wǔ. huò yǒu yán zhě, sù yuē: zéi fāng ān yuán gōng zhī kuān, wú bù yù shǐ zhèn ér bèi wǒ. nǎi lìng yú jūn yuē: tiān zǐ zhī sù néng rěn chǐ, gù wěi yǐ fǔ yǎng. zhàn, fēi wú shì yě. zhòng xìn ér ān zhī. nǎi chì chàng yōu, wèi cháng xī lè. shì shāng yí bìng jí, qīn wèi yíng hù. cài rén yǐ cháng bài rǔ xiá yù děng, yòu sù míng fēi sù suǒ wèi zhě, yì zhī, bù wèi bèi. sù shěn zhì, wù tuī chéng dài shì, gù néng zhāng qí bēi ruò ér yòng zhī. zéi lái jiàng, zhé tīng qí biàn, huò fù mǔ yǔ gū wèi zàng zhě, gěi sù bó qiǎn hái, láo zhī yuē: ér wáng rén yě, wú qì qīn qī. zhòng yuàn wèi yòu sǐ, gù shān chuān xiǎn yì yǔ zéi qíng wěi, yī néng xiǎo zhī. jū bàn suì, zhī shì kě yòng, nǎi qǐng jì shī, zhào yì hé zhōng fū fāng èr qiān qí. yú shì shàn kǎi lì bīng, gōng mǎ ān shān, xià zhī, bá dào kǒu shān, zhàn chá yá shān, yǐ qǔ lú yě chéng, rù bái gǒu bō gǎng shān, pī chǔ chéng, xí láng shān, zài zhí shǒu jiāng. píng qīng líng chéng, qín piào jiāng dīng shì liáng, yì qí cái, bù shā, biǎo zhuō shēng jiāng. shì liáng xiè yuē: wú xiù lín yǐ shù qiān bīng bù kě pò zhě, chén guāng qià wèi zhī móu yě. wǒ néng wèi gōng qǔ zhī. nǎi qín yǐ xiàn. yú shì xiù lín jǔ wén chéng shān jiàng. suì yǐ qí zhòng gōng wú fáng, cán wài yuán. shǐ chū gōng, lì yuē: wǎng wáng rì, fǎ dāng bì. sù yuē: bǐ wèi wú bù lái, cǐ kě jī yě. jì yǐn hái, zéi yǐ jīng qí wěi jī, sù xià mǎ jù hú chuáng, lìng jūn yuē: tuì zhě zhǎn. zhòng jué sǐ zhàn, shè shā qí jiāng, zéi nǎi zǒu. huò quàn suì qǔ wú fáng, sù yuē: bù kě. wú fáng bá, zé zéi lì zhuān, bù ruò liú zhī yǐ fēn qí lì. chū, xiù lín jiàng, sù dān qí dǐ shān xià yǔ yǔ, qīn shì fù, biǎo yǐ wèi jiāng. xiù lín yǔ sù cè yuē: bì pò zéi, fēi lǐ sù wú yǔ chéng gōng zhě. yòu, zéi jiàn jiāng yě, shǒu xìng qiáo shān, qí zhàn cháng yì guān jūn. sù hòu yòu hù huò yú yě, qiǎn shǐ yòng chéng yǐ zhuàng qí sān bǎi fú qí páng, jiàn léi zú ruò jiāng fán jù zhě, yòu guǒ qīng chū, yòng chéng qín ér hái. zhū jiāng sù kǔ yòu, qǐng shā zhī, sù bù tīng, yǐ wèi kè. dài jiān, zhào yòu jí lǐ zhōng yì píng rén yǔ, zhì yè ài. zhōng yì, yì zéi jiāng, suǒ wèi lǐ xiàn zhě. jūn zhōng duō jiàn cǐ èr rén bù kě jìn, sù dài yì hòu. nǎi mù sǐ shì sān qiān rén wèi tū jiāng, zì jiào zhī. huì yǔ, zì wǔ yuè zhì qī yuè bù zhǐ, jūn zhōng yǐ wèi bù shā yòu zhī fá, jiāng lì zá rán bù jiě. sù lì bù néng dú wán yòu, nǎi chí yǐ qì yuē: tiān bù yù píng zéi hū? hé jiàn duó zhě zhòng xié? zé xiè ér sòng zhī cháo, biǎo yán bì shā yòu, wú yǔ gòng zhū cài zhě. zhào shì yǐ hái sù. sù nǎi lìng pèi dāo chū rù zhàng xià, biǎo liù yuàn bīng mǎ shǐ. liù yuàn zhě, suí táng bīng yě, fán sān qiān rén, jiē shān nán qí cái ruì shì, gù wěi yòu tǒng zhī. yòu pěng xí wū yàn, zhū jiāng nǎi bù gǎn yán, yóu shì shǐ dìng xí cài zhī móu yǐ. jiù lìng, gǎn shě dié zhě zú. sù kān qí lìng, yī qiè fǔ zhī, gù dié zhě fǎn xiào yǐ qíng, sù yì xī zéi xū shí. shí lǐ guāng yán zhàn shù shèng, yuán jì xī ruì zú tún huí qū yǐ kàng guāng yán. sù zhī qí xì kě chéng, nǎi qiǎn cóng shì zhèng xiè jiàn péi dù gào shī qī, yú shí yuán hé shí yī nián shí yuè jǐ mǎo. shī yè qǐ, yòu yǐ tū jiāng sān qiān wèi qián fēng, lǐ zhōng yì fù zhī, sù lǜ zhōng jūn sān qiān, tián jìn chéng yǐ xià jūn diàn. chū wén chéng shān, lìng yuē: yǐn ér dōng. liù shí lǐ zhǐ, xí zhāng chái, jiān qí shù. chì shì shǎo xiū, yì zhì ān kǎi, fā rèn gòu gōng. huì dà yǔ xuě, tiān huì, lǐn fēng yǎn qí liè fū, mǎ jiē suō lì, shì bào gē dòng sǐ yú dào shí yī èr. zhāng chái zhī dōng, bēi zé zǔ ào, zhòng wèi cháng xiàn yě, jiē wèi tóu bù cè. shǐ fā, lì qǐng suǒ xiàng, sù yuē: rù cài zhōu qǔ wú yuán jì! shì shī sè, jiān jūn shǐ zhě qì yuē: guǒ luò yòu jì. rán yè cóng sù, rén rén bù gǎn zì wèi jì. sù dào fēn qīng bīng duàn qiáo yǐ jué huí qū dào, yòu yǐ bīng jué láng shān dào. xíng qī shí lǐ, yè bàn zhì xuán hù chéng, xuě shén, chéng páng jiē é yā chí, sù lìng jī zhī, yǐ luàn jūn shēng. zéi shì wú fáng láng shān shù, yàn rán wú zhī zhě. yòu děng kǎn yōng xiān dēng, zhòng cóng zhī, shā mén zhě, fā guān, liú chí tuò chuán yè zì rú. lí míng, xuě zhǐ, sù rù zhù yuán jì wài zhái, cài lì jīng yuē: chéng xiàn yǐ! yuán jì shàng bù xìn, yuē: shì huí qǔ zi dì lái suǒ chǔ yī ěr. jí wén hào lìng yuē: cháng shì chuán yǔ. shǐ jīng yuē: hé cháng shì dé zhì cǐ! lǜ zuǒ yòu dēng yá chéng, tián jìn chéng bīng báo zhī. sù jì yuán jì qiě wàng jiù yú dǒng zhòng zhì, nǎi fǎng qí jiā wèi ān zhī, shǐ wú bù, yǐ shū zhào zhòng zhì. zhòng zhì yǐ dān qí bái yī jiàng, sù dài yǐ lǐ. jìn chéng huǒ nán mén, yuán jì qǐng zuì, tī ér xià, kǎn sòng jīng shī. shēn guāng zhū tún shàng èr wàn zhòng, jiē jiàng, sù bù lù yī rén. qí wèi zéi zhí shì zhàng nèi chú jiù sī yì, xī yòng qí jiù, shǐ bù yí. nǎi tún bīng jū chǎng yǐ qí péi dù, zhì, sù yǐ gāo gé jiàn, dù jiāng bì zhī, sù yuē: cǐ fāng fèi shàng xià fēn jiǔ yǐ, qǐng yīn shì zhī. dù yǐ zǎi xiàng lǐ shòu sù yè, cài rén sǒng guān. nǎi hái tún wén chéng shān. yǒu zhào jìn jiǎn xiào shàng shū zuǒ pú shè shān nán dōng dào jié dù shǐ, fēng liáng guó gōng. lǐ shī dào fǎn, zhào sù dài yuàn shuài wǔ níng jūn. xún rì jiàn fù xiōng liǎng zhèn, shì yǐ wèi róng. sù yǔ zéi zhàn jīn xiāng, pò zhī. fán shí yī yù, qín qí duì shuài wǔ shí, fú guó wàn jì. zī qīng píng, jìn tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì. huì tián hóng zhèng shǒu zhèn zhōu, nǎi yǐ sù shuài wèi bó. zhǎng qìng chū, yōu zhèn luàn, shā hóng zhèng, sù sù fú yǐ lìng jūn yuē: wèi rén fù shù ér tōng yú dà huà zhě, tián gōng lì yě. shàng yǐ qí ài rén, shǐ wǎng zhì zhèn. qiě tián gōng fǔ wèi qī nián, jīn zhèn rén bù dào ér qiāng hài zhī, shì wú wèi yě. fù xiōng zǐ dì shí tián gōng ēn zhě, hé yǐ bào zhī? zhòng jiē kū. yòu yǐ yù dài bǎo jiàn yí niú yuán yì, yuē: cǐ jiàn wú xiān rén cháng yǐ jiǎn dà dào, wú yòu yǐ píng cài jiān, jīn zhèn rén nì tiān, gōng yí yòng cǐ yí zhī yě. yuán yì gǎn dòng, xiè yuē: gǎn yǒu bù chéng ér ài qí sǐ lì! nǎi xià lìng jūn zhōng, lè bīng yǐ qí. huì sù jí shén, bù néng jūn, zhào tián bù dài zhī. yǐ tài zǐ shǎo bǎo hái dōng dōu, zú. shǐ, chéng kè jīng shī, shì bù gǎi sì. sù píng cài, yì rú zhī. gōng míng zhī qí, jìn shì suǒ wèi yǒu.
李愬，字元直，有籌略，善騎射。憲宗討吳元濟，唐鄧節度使高霞寓既敗，以袁滋代將，復無功。愬求自試，宰相李逢吉亦以朔可用，遂檢校左散騎常侍，為隨唐鄧節度使。愬以其軍初傷夷，士氣未完，乃不為斥侯部伍。或有言者，愬曰：「賊方安袁公之寬，吾不欲使震而備我。」乃令於軍曰：「天子知愬能忍恥，故委以撫養。戰，非吾事也。」眾信而安之。乃斥倡優，未嘗嬉樂。士傷夷病疾，親為營護。蔡人以嘗敗辱霞寓等，又愬名非夙所畏者，易之，不為備。愬沈鷙，務推誠待士，故能張其卑弱而用之。賊來降，輒聽其便，或父母與孤未葬者，給粟帛遣還，勞之曰：「而王人也，無棄親戚。」眾願為祐死，故山川險易與賊情偽，一能曉之。居半歲，知士可用，乃請濟師，詔益河中、鄜坊二千騎。於是繕鎧厲兵，攻馬鞍山，下之，拔道口柵，戰嵖岈山，以取壚冶城，入白狗、波港柵，披楚城，襲郎山，再執守將。平青陵城，禽票將丁士良，異其才，不殺，表捉生將。士良謝曰：「吳秀琳以數千兵不可破者，陳光洽為之謀也。我能為公取之。」乃禽以獻。於是秀琳舉文城柵降。遂以其眾攻吳房，殘外垣。始出攻，吏曰：「往亡日，法當避。」愬曰：「彼謂吾不來，此可擊也。」既引還，賊以精騎尾擊，愬下馬據胡床，令軍曰：「退者斬。」眾決死戰，射殺其將，賊乃走。或勸遂取吳房，愬曰：「不可。吳房拔，則賊力專，不若留之以分其力。」初，秀琳降，愬單騎抵柵下與語，親釋縛，表以為將。秀琳與愬策曰：「必破賊，非李愬無與成功者。」祐，賊健將也，守興橋柵，其戰嘗易官軍。愬候祐護獲於野，遣史用誠以壯騎三百伏其旁，見羸卒若將燔聚者，祐果輕出，用誠禽而還。諸將素苦祐，請殺之，愬不聽，以為客。待間，召祐及李忠義屏人語，至夜艾。忠義，亦賊將，所謂李憲者。軍中多諫此二人不可近，愬待益厚。乃募死士三千人為突將，自教之。會雨，自五月至七月不止，軍中以為不殺祐之罰，將吏雜然不解。愬力不能獨完祐，乃持以泣曰：「天不欲平賊乎？何見奪者眾邪？」則械而送之朝，表言必殺祐，無與共誅蔡者。詔釋以還愬。愬乃令佩刀出入帳下，表六院兵馬使。六院者，隨、唐兵也，凡三千人，皆山南奇材銳士，故委祐統之。祐捧檄嗚咽，諸將乃不敢言，由是始定襲蔡之謀矣。舊令，敢舍諜者族。愬刊其令，一切撫之，故諜者反效以情，愬益悉賊虛實。時李光顏戰數勝，元濟悉銳卒屯洄曲以抗光顏。愬知其隙可乘，乃遣從事鄭澥見裴度告師期，於時元和十一年十月己卯。師夜起，祐以突將三千為前鋒，李忠義副之，愬率中軍三千，田進誠以下軍殿。出文城柵，令曰：「引而東。」六十里止，襲張柴，殲其戍。敕士少休，益治鞍鎧，發刃彀弓。會大雨雪，天晦，凜風偃旗裂膚，馬皆縮慄，士抱戈凍死於道十一二。張柴之東，陂澤阻奧，眾未嘗陷也，皆謂投不測。始發，吏請所向，愬曰：「入蔡州取吳元濟！」士失色，監軍使者泣曰：「果落祐計。」然業從愬，人人不敢自為計。愬道分輕兵斷橋以絕洄曲道，又以兵絕郎山道。行七十里，夜半至懸瓠城，雪甚，城旁皆鵝鴨池，愬令擊之，以亂軍聲。賊恃吳房、郎山戍，晏然無知者。祐等坎墉先登，眾從之，殺門者，發關，留持柝傳夜自如。黎明，雪止，愬入駐元濟外宅，蔡吏驚曰：「城陷矣！」元濟尚不信，曰：「是洄曲子弟來索褚衣爾。」及聞號令曰：「常侍傳語。」始驚曰：「何常侍得至此！」率左右登牙城，田進誠兵薄之。愬計元濟且望救於董重質，乃訪其家慰安之，使無怖，以書召重質。重質以單騎白衣降，愬待以禮。進誠火南門，元濟請罪，梯而下，檻送京師。申、光諸屯尚二萬眾，皆降，愬不戮一人。其為賊執事帳內廚廄廝役，悉用其舊，使不疑。乃屯兵鞠場以俟裴度，至，愬以櫜韐見，度將避之，愬曰：「此方廢上下分久矣，請因示之。」度以宰相禮受愬謁，蔡人聳觀。乃還屯文城柵。有詔進檢校尚書左僕射、山南東道節度使，封涼國公。李師道反，詔愬代願帥武寧軍。旬日踐父兄兩鎮，世以為榮。愬與賊戰金鄉，破之。凡十一遇，禽其隊帥五十，俘馘萬計。淄青平，進同中書門下平章事。會田弘正守鎮州，乃以愬帥魏博。長慶初，幽、鎮亂，殺弘正，愬素服以令軍曰：「魏人富庶而通於大化者，田公力也。上以其愛人，使往治鎮。且田公撫魏七年，今鎮人不道而戕害之，是無魏也。父兄子弟食田公恩者，何以報之？」眾皆哭。又以玉帶、寶劍遺牛元翼，曰：「此劍吾先人嘗以翦大盜，吾又以平蔡奸，今鎮人逆天，公宜用此夷之也。」元翼感動，謝曰：「敢有不承而愛其死力！」乃下令軍中，勒兵以俟。會愬疾甚，不能軍，詔田布代之。以太子少保還東都，卒。始，晟克京師，市不改肆。愬平蔡，亦如之。功名之奇，近世所未有。

sūn zǐ yuē: yòng ér shì zhī bù yòng. sù shì bēi ruò ér yǒu mǎ ān zhī shèng. yòu yuē: chū qí bù yì. sù yǐ wǎng wáng rì ér jī zéi. yòu yuē: wǒ zhuān ér dí fēn. sù bù qǔ wú fáng, yǐ fēn qí lì. yòu yuē: zú shàn ér yǎng zhī. sù bù shā jiàng jiāng ér jiē dé qí yòng. yòu yuē: yóu bù yú zhī dào, gōng qí suǒ bù jiè. sù kǎn yōng dēng chéng ér qín yuán jì. yòu yuē: quán guó wèi shàng. sù píng cài ér bù lù yī rén shì yě.
孫子曰：「用而示之不用。」愬示卑弱而有馬鞍之勝。又曰：「出其不意。」愬以往亡日而擊賊。又曰：「我專而敵分。」愬不取吳房，以分其力。又曰：「卒善而養之。」愬不殺降將而皆得其用。又曰：「由不虞之道，攻其所不戒。」愬坎墉登城而禽元濟。又曰：「全國為上。」愬平蔡而不戮一人是也。

strong táng mǎ suì strong
唐 馬燧

mǎ suì, zì xún měi, rǔ zhōu jiá chéng rén. yǔ zhū xiōng xué, chuò cè tàn yuē: fāng tiān xià yǒu shì, zhàng fū dāng yǐ gōng jì sì hǎi, qú lǎo yī rú zāi? gèng xué bīng shū zhàn cè, shěn yǒng duō suàn. ān lù shān fǎn, shǐ jiǎ xún shǒu fàn yáng. suì shuō xún yuē: lù shān shǒu luàn, jīn suī jǔ luò yáng, yóu jiāng zhū fù. gōng hé zhǎn xiàng rùn kè niú tíng jiè, qīng qí běn gēn, shǐ xī bù dé rù guān, tuì wáng suǒ jù, zé zuò shòu qín yǐ. cǐ bù shì gōng yě. xún xǔ zhī. bù shí, ān lù shān qiǎn hán cháo yáng zhào xún jì shì, yīn yì shā zhī. zé lù jié dù shǐ lǐ bào yù biǎo suì wèi zhào chéng wèi. shí huí hé hái guó, shì gōng zì suī, suǒ guò jiē piāo dàng, zhōu xiàn gōng xì bù chēng, zhé shā rén. bào yù jiāng kuì láo, bīn jiè wú gǎn wǎng. suì zì qǐng diǎn bàn jù, nǎi xiān lù qí qiú, yǔ yuē dé qí qí zhāng wèi xìn, fàn lìng zhě dé shā zhī. suì yòu qǔ sǐ qiú gěi yì zuǒ yòu, xiǎo wéi lìng zhé lù sǐ. lǔ dà hài, zhì chū jìng wú gǎn bào zhě. bào yù cái zhī. bào yù shǒu fèng xiáng, biǎo suì lǒng zhōu cì shǐ. xī shān zhí tǔ bō, qí shàng yǒu tōng dào, lǔ cháng suǒ chū rù zhě. suì jù shí zhǒng mù zhàng zhī, shè èr mén wèi qiáo lǔ, bā rì ér bì. lǔ bù néng bào. hòu zài hé yáng, qiū dà yǔ, hé yì, jūn lì qǐng jù zhōu yǐ bì. suì yuē: shǐ chéng zhōng jǐn yú ér dú wán qí jiā, wú bù rěn. jì ér shuǐ bù wèi hài, qiān hé dōng jié dù shǐ. tài yuán chéng bào fáng zhī bài, bīng lì shuāi dān. suì mù sī yì dé shù qiān rén, xī bǔ qí shì, jiào zhī zhàn, shù yuè chéng jīng zú. zào kǎi bì duǎn zhǎng sān zhì, chēng shì suǒ yī, yǐ biàn jìn qū. wèi zhàn chē, mào yǐ suān ní xiàng, liè jǐ yú hòu, xíng yǐ zài bīng, zhǐ zé wèi zhèn, yù xiǎn zé zhì chōng mào. qì yòng wán ruì. jū yī nián, pì guǎng chǎng luó bīng sān wàn yǐ sì, wēi zhèn běi fāng. chū, tián yuè xīn yǒu wèi bó, kǒng xià wèi fù, jí shū kuǎn cháo tíng. suì jiàn yán yuè bì fǎn. jì ér yuè guǒ wéi xíng zhōu, shēn gōng lín míng, zhú zhòng chéng jué nèi wài yuán. xíng jiāng lǐ hóng lín míng jiāng zhāng pī gù shǒu. zhào suì yǐ bù qí èr wàn yǔ zhāo yì lǐ bào zhēn shén cè bīng mǎ shǐ lǐ chéng hé jūn jiù zhī. suì chū guō kǒu, wèi guò xiǎn, yí shū dǐ yuè, shì zhī hǎo. yuè yǐ suì wèi jǐ, dà xǐ. jì cì hán dān, yuè shǐ zhì, suì jiē zhǎn zhī, qiǎn bīng pò qí zhī jūn, shè shā zéi jiāng chéng yuán zhī. yuè wén, shǐ dà jiāng yáng cháo guāng yǐ bīng wàn rén jù shuāng gāng, zhú dōng xī èr shān yǐ yù suì. suì lǜ jūn yíng èr lěi jiān. shì yè, dōng lěi dùn, suì jìn yíng gǒu míng shān, qǔ qì lěi zhì zī zhòng. yuè jì yuē: cháo guāng jiān shān, qiě wàn rén, suī suì néng gōng, wèi kě yǐ shù rì xià, qiě shā shāng bì zhòng, zé wú yǐ bá lín míng, xiǎng shì yǐ zhàn, bì shèng shù yě. jí fēn héng zhōu bīng wǔ qiān zhù cháo guāng. suì lìng dà jiāng lǐ zì liáng děng yǐ qí bīng shǒu shuāng gāng, jiè yuē: lìng yuè dé guò zhě zhǎn! suì nǎi tuī huǒ chē fén cháo guāng shān, zì chén qì bū, jí jī, dà pò zhī, zhǎn cháo guāng, qín qí jiāng lú zi chāng, huò shǒu wǔ qiān, zhí bā bǎi rén. jū wǔ rì, jìn jūn lín míng. yuè xī jūn zhàn, suì zì yǐ ruì shì dāng zhī, fán bǎi yú fǎn, shì jiē jué sǐ, yuè dà bài, zhǎn shǒu wàn jí, fú xì qiān yú, guǎn gǔ sān shí wàn hú, xíng wéi yì jiě. chū, jiāng zhàn, suì yuē zhòng: shèng zé yǐ jiā zī shǎng. zhì shì, dān sī cái cì huī xià. dé zōng jiā zhī, zhào chū dù zhī qián wǔ qiān wàn cháng qí cái. jìn jiān wèi bó zhāo tǎo shǐ. lǐ nà lǐ wéi yuè hé bīng wàn sān qiān rén jiù yuè, yuè póu sǎn bīng èr wàn bì huán shuǐ, zī qīng jūn qí zuǒ, héng jì jūn qí yòu. suì jìn tún yè, qǐng yì bīng. zhào hé yáng lǐ dí yǐ bīng huì, cì yú zhāng. yuè qiǎn jiāng wáng guāng jìn yǐ bīng shǒu zhāng zhī zhǎng qiáo, zhú yuè lěi è jūn lù. suì yú xià liú yǐ tiě xiāo wéi chē shù bǎi jué hé, zài tǔ náng è shuǐ ér hòu dù. yuè zhī suì shí fá, shēn bì bù zhàn. suì lìng shì jī shí rì liáng, jìn yíng cāng kǒu, yǔ yuè jiā huán ér jūn, zào sān qiáo yú huán, rì tiāo zhàn. yuè bù chū, yīn fú wàn rén, jiāng yǐ yǎn suì. suì lìng zhū jūn yè bàn shí, xiān jī míng shí míng gǔ jiǎo, ér qián shī bìng huán qū wèi zhōu, lìng yuē: wén zéi zhì, zhǐ wèi zhèn. liú bǎi qí chí huǒ, dài jūn bì fā, nì qí páng, xū yuè zhòng dù, jí fén qiáo. suì xíng shí yú lǐ, yuè lǜ lǐ nà děng bīng yú qiáo, chéng fēng zòng huǒ, zào ér qián. suì nǎi lìng shì wú dòng, mìng chú zhēn mǎng guǎng bǎi bù wèi chǎng, mù yǒng shì wǔ qiān rén zhèn ér dài. bǐ yuè zhì, huǒ zhǐ, qì shǎo shuāi, suì zòng bīng jī zhī. yuè bài bēn qiáo, qiáo yǐ fén, zhòng fù shuǐ sǐ zhě bù kě jì, zhǎn shǒu èr wàn jí, shā zéi jiāng sūn jìn qīng ān mò chuài, lǔ sān qiān rén, shī xiāng zhěn jiè sān shí lǐ, zī qīng bīng jǐ jiān. yuè yè zǒu wèi zhōu, qí jiāng jù bù nà, bǐ míng, zhuī bù zhì, yuè nǎi dé rù. bào zhēn dí wèn yuē: liáng shǎo ér shēn rù, hé yě? suì yuē: liáng shǎo zhàn lì sù, bīng shàn yú zhì rén. jīn yuè yǔ zī qīng héng sān jūn wèi shǒu wěi, yù bù zhàn yǐ lǎo wǒ shī, ruò fēn jī zuǒ yòu, wèi kě bì pò, yuè qiě lái zhù, shì fù bèi shòu dí yě. fǎ yǒu gōng qí bì jiù, gù qǔ wèi yǐ pò zhī. jiē yuē: shàn. yuè qiǎn xǔ shì zé hóu zāng jiān xíng gào qióng yú zhū tāo wáng wǔ jùn. huì èr rén zhě yuàn wàng, nǎi lián hé. yuè shì yàn zhào fāng zhì, jí chū bīng bèi chéng zhèn, suì fù yǔ zhū jūn pò zhī. jìn tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì běi píng jùn wáng. tāo wǔ jùn lián bīng wǔ wàn fù wèi. huì dì qiǎn lǐ huái guāng yǐ shuò fāng jūn wàn wǔ qiān zhù suì. huái guāng yǒng yú dòu, wèi xiū shì, jí yǔ tāo děng zhàn, bù lì. yuè jué shuǐ guàn jūn, suì bīng yì qū. huì jīng shī luàn, dì xìng fèng tiān, suì hái jūn tài yuán. chū, lǐ bào zhēn yù shā huái zhōu cì shǐ yáng shù, shù bēn suì, suì zòu qí fēi zuì, nǎi miǎn, bào zhēn nù. jí gòng jiě xíng zhōu wéi, huò jūn liáng, suì zì yǒu zhī, yǐ yú gěi bào zhēn jūn, bào zhēn yì nù. huán zhī jié, jūn jìn báo wèi, yuè yǐ tū qí fàn suì yíng, lǐ dí jiù zhī, bào zhēn lè bīng bù chū. suì jiāng gōng wèi, qǔ gōng jù yú bào zhēn yíng, bìng qǐng zá liǎng jūn píng qí gōng, bào zhēn bù tīng, qǐng dú dāng yī miàn, yáo shì dòu liú. dì shù qiǎn shǐ jiǎng jiě. wǔ jùn lüè zhào dì, bào zhēn fēn huī xià èr qiān rén shù xíng, suì nù wèi: bào zhēn yǐ bīng hái shǒu qí dì, wǒ néng dú zhàn sǐ xié? jiāng yǐn hái, lǐ chéng hé zhī, nǎi fù yǔ bào zhēn shàn. jí tián áng jiàng, suì qǐng yǐ míng zhōu lì bào zhēn, ér yòng zhāo yì fù shǐ lú yuán qīng wèi cì shǐ, jiān wèi bó zhāo tǎo fù shǐ. lǐ chéng bīng qián dú lì bào zhēn, bào zhēn yì qǐng jiān lì yú suì, yǐ shì xié yī. rán yì zhě jiù suì sī fèn jiāo è, zú bù chéng dà gōng. lǐ huái guāng fǎn hé zhōng, zhào suì yǔ hún jiān luò yuán guāng hé bīng tǎo zhī. shí zéi dǎng yào tíng zhēn shǒu jìn, máo cháo yáng shǒu xí, zhèng kāng shǒu cí, suì yí xí juān yù, jiē yǐ zhōu jiàng. suì nǎi lǜ bù qí sān wàn cì yú jiàng, shǒu jiāng yè qì chéng qù, jiàng sì qiān rén. qiǎn lǐ zì liáng dìng liù xiàn, shōu zú wǔ qiān. bì jiāng gǔ xiù wéi lìng lüè shì nǚ, zhǎn yǐ xùn. shí tiān xià huáng, bīng jiān shí, cháo chén duō qǐng yòu huái guāng zhě, dì wèi jué. suì yǐ: hé zhōng jìn diān, shě zhī qū wēi líng, wú yǐ shì tiān xià. nǎi shě jūn rù cháo, wèi tiān zǐ zì yán zhī: qiě dé sān shí rì liáng, zú píng hé zhōng. xǔ zhī. nǎi yǔ jiān yuán guāng hán yóu guī zhī bīng hé. zéi jiāng xú tíng guāng shǒu zhǎng chūn gōng chéng. suì dù zhǎng chūn bù xià, zé huái guāng gù shǒu, jiǔ gōng suǒ shāng bì zhòng, nǎi tǐng shēn zhì chéng xià jiàn tíng guāng. tíng guāng dàn suì wēi, bài chéng shàng. suì gù qí xīn yǐ qū, xú yuē: wǒ zì cháo tíng lái, kě xī xiàng shòu mìng. tíng guāng zài bài. suì yuē: gōng děng shuò fāng shì, zì lù shān yǐ lái, gōng gāo tiān xià, nài hé qì zhī wèi zú miè jì? ruò cóng wú yán, fēi zhǐ miǎn huò, fù guì kě suì yě. wèi duì. suì yuē: ěr yǐ wú wèi qī xié? jīn bù yuǎn shù bù, kě shè wǒ. pī ér shì zhī xīn. tíng guāng gǎn qì, yī jūn jiē liú tì, jí lǜ zhòng jiàng. suì yǐ shù qí rù qí chéng, zhòng dà hū yuē: wú děng gèng wèi zhǔ rén yǐ. hún jiān yì zì yǐ wèi bù jí yě, tàn yuē: cháng yí mǎ gōng néng jiǒng tián yuè, jīn guān qí zhì dí, gù yǒu guò rén zhě, wú bù dǎi yuǎn yǐ! jìn yíng jiāo lí bǎo, bǎo jiāng jiàng, yú shù wàng fēng dùn qù. suì jì hé, bīng bā wàn zhèn chéng xià. shì rì, zéi jiāng niú míng jùn zhǎn huái guāng jiàng, hé zhōng píng. zhēn yuán èr nián, tǔ bō shàng jié zàn pò yán xià èr zhōu, shǒu zhī, zì tún míng shā. jí chūn, mù chǎn sǐ, liáng fá. zhào suì wèi suī yín lín shèng zhāo tǎo shǐ, yǔ luò yuán guāng hán yóu guī děng huì shī jī lǔ. jié zàn jù, qǐ méng, dì bù xǔ. nǎi qiǎn jiāng lùn jiá rè gān cí qǐng yú suì, qiě zhòng bì shēn qín qín. suì yǔ lùn jiá rè jù cháo, shèng yán yí xǔ yǐ méng, tiān zǐ rán zhī. suì zhī cháo, jié zàn jù yǐn qù. dì zhào hún jiān yǔ méng píng liáng, lǔ jié jiān, jǐn dé miǎn. tǔ bō guī, dì wén, huǐ nù, duó qí bīng. zú.
馬燧，字洵美，汝州郟城人。與諸兄學，輟策嘆曰：「方天下有事，丈夫當以功濟四海，渠老一儒哉？」更學兵書戰策，沈勇多算。安祿山反，使賈循守范陽。燧說循曰：「祿山首亂，今雖舉洛陽，猶將誅覆。公盍斬向潤客、牛廷玠，傾其本根，使西不得入關，退亡所據，則坐受禽矣。此不世功也。」循許之。不時，安祿山遣韓朝陽召循計事，因縊殺之。澤潞節度使李抱玉表燧為趙城尉。時回紇還國，恃功恣睢，所過皆剽盪，州縣供餼不稱，輒殺人。抱玉將饋勞，賓介無敢往。燧自請典辦具，乃先賂其酋，與約得其旗章為信，犯令者得殺之。燧又取死囚給役左右，小違令輒戮死。虜大駭，至出境無敢暴者。抱玉才之。抱玉守鳳翔，表燧隴州刺史。西山直吐蕃，其上有通道，虜常所出入者。燧聚石種木障之，設二門為樵櫓，八日而畢。虜不能暴。後在河陽，秋大雨，河溢，軍吏請具舟以避。燧曰：「使城中盡魚而獨完其家，吾不忍。」既而水不為害，遷河東節度使。太原承鮑防之敗，兵力衰單。燧募廝役得數千人，悉補騎士，教之戰，數月成精卒。造鎧必短長三制，稱士所衣，以便進趨。為戰車，冒以狻猊象，列戟於後，行以載兵，止則為陣，遇險則制沖冒。器用完銳。居一年，辟廣場羅兵三萬以肆，威震北方。初，田悅新有魏博，恐下未附，即輸款朝廷。燧建言悅必反。既而悅果圍邢州，身攻臨洺，築重城絕內外援。邢將李洪、臨洺將張伾固守。詔燧以步騎二萬與昭義李抱真、神策兵馬使李晟合軍救之。燧出郭口，未過險，移書抵悅，示之好。悅以燧畏己，大喜。既次邯鄲，悅使至，燧皆斬之，遣兵破其支軍，射殺賊將成元之。悅聞，使大將楊朝光以兵萬人據雙岡，築東西二柵以御燧。燧率軍營二壘間。是夜，東壘遁，燧進營狗明山，取棄壘置輜重。悅計曰：「朝光堅柵，且萬人，雖燧能攻，未可以數日下，且殺傷必眾，則吾已拔臨洺，饗士以戰，必勝術也。」即分恆州兵五千助朝光。燧令大將李自良等以騎兵守雙岡，戒曰：「令悅得過者斬！」燧乃推火車焚朝光柵，自晨訖晡，急擊，大破之，斬朝光，禽其將盧子昌，獲首五千，執八百人。居五日，進軍臨洺。悅悉軍戰，燧自以銳士當之，凡百餘返，士皆決死，悅大敗，斬首萬級，俘系千餘，館穀三十萬斛，邢圍亦解。初，將戰，燧約眾：勝則以家貲賞。至是，殫私財賜麾下。德宗嘉之，詔出度支錢五千萬償其財。進兼魏博招討使。李納、李惟岳合兵萬三千人救悅，悅裒散兵二萬壁洹水，淄青軍其左，恆冀軍其右。燧進屯鄴，請益兵。詔河陽李苖以兵會，次於漳。悅遣將王光進以兵守漳之長橋，築月壘扼軍路。燧於下流以鐵銷維車數百絕河，載土囊遏水而後度。悅知燧食乏，深壁不戰。燧令士齎十日糧，進營倉口，與悅夾洹而軍，造三橋逾洹，日挑戰。悅不出，陰伏萬人，將以掩燧。燧令諸軍夜半食，先雞鳴時鳴鼓角，而潛師並洹趨魏州，令曰：「聞賊至，止為陣。」留百騎持火，待軍畢發，匿其旁，須悅眾度，即焚橋。燧行十餘里，悅率李納等兵逾橋，乘風縱火，噪而前。燧乃令士無動，命除榛莽廣百步為場，募勇士五千人陣而待。比悅至，火止，氣少衰，燧縱兵擊之。悅敗奔橋，橋已焚，眾赴水死者不可計，斬首二萬級，殺賊將孫晉卿、安墨啜，虜三千人，屍相枕藉三十里，淄青兵幾殲。悅夜走魏州，其將拒不納，比明，追不至，悅乃得入。抱真、苖問曰：「糧少而深入，何也？」燧曰：「糧少戰利速，兵善於致人。今悅與淄青、恆三軍為首尾，欲不戰以老我師，若分擊左右，未可必破，悅且來助，是腹背受敵也。法有攻其必救，故取魏以破之。」皆曰：「善。」悅遣許士則、侯臧間行告窮於朱滔、王武俊。會二人者怨望，乃連和。悅恃燕、趙方至，即出兵背城陣，燧復與諸軍破之。進同中書門下平章事、北平郡王。滔、武俊聯兵五萬傅魏。會帝遣李懷光以朔方軍萬五千助燧。懷光勇於斗，未休士，即與滔等戰，不利。悅決水灌軍，燧兵亦屈。會涇師亂，帝幸奉天，燧還軍太原。初，李抱真欲殺懷州刺史楊鉥，鉥奔燧，燧奏其非罪，乃免，抱真怒。及共解邢州圍，獲軍糧，燧自有之，以餘給抱真軍，抱真益怒。洹之捷，軍進薄魏，悅以突騎犯燧營，李苖救之，抱真勒兵不出。燧將攻魏，取攻具於抱真營，並請雜兩軍平其功，抱真不聽，請獨當一面，繇是逗留。帝數遣使講解。武俊略趙地，抱真分麾下二千人戍邢，燧怒謂：「抱真以兵還守其地，我能獨戰死邪？」將引還，李晟和之，乃復與抱真善。及田昂降，燧請以洺州隸抱真，而用昭義副使盧元卿為刺史，兼魏博招討副使。李晟兵前獨隸抱真，抱真亦請兼隸於燧，以示協一。然議者咎燧私忿交惡，卒不成大功。李懷光反河中，詔燧與渾瑊、駱元光合兵討之。時賊黨要廷珍守晉，毛朝敭守隰，鄭康守慈，燧移檄鐫諭，皆以州降。燧乃率步騎三萬次於絳，守將夜棄城去，降四千人。遣李自良定六縣，收卒五千。裨將谷秀違令掠士女，斬以徇。時天下蝗，兵艱食，朝臣多請宥懷光者，帝未決。燧以：「河中近甸，舍之屈威靈，無以示天下。」乃舍軍入朝，為天子自言之：「且得三十日糧，足平河中。」許之。乃與瑊、元光、韓游瑰之兵合。賊將徐廷光守長春宮城。燧度長春不下，則懷光固守，久攻所傷必眾，乃挺身至城下見廷光。廷光憚燧威，拜城上。燧顧其心已屈，徐曰：「我自朝廷來，可西向受命。」廷光再拜。燧曰：「公等朔方士，自祿山以來，功高天下，奈何棄之為族滅計？若從吾言，非止免禍，富貴可遂也。」未對。燧曰：「爾以吾為欺邪？今不遠數步，可射我。」披而示之心。廷光感泣，一軍皆流涕，即率眾降。燧以數騎入其城，眾大呼曰：「吾等更為主人矣。」渾瑊亦自以為不及也，嘆曰：「嘗疑馬公能窘田悅，今觀其制敵，固有過人者，吾不逮遠矣！」進營焦籬堡，堡將降，余戍望風遁去。燧濟河，兵八萬陣城下。是日，賊將牛名俊斬懷光降，河中平。貞元二年，吐蕃尚結贊破鹽、夏二州，守之，自屯鳴沙。及春，牧產死，糧乏。詔燧為綏銀麟勝招討使，與駱元光、韓游瑰等會師擊虜。結贊懼，乞盟，帝不許。乃遣將論頰熱甘辭請於燧，且重幣申勤勤。燧與論頰熱俱朝，盛言宜許以盟，天子然之。燧之朝，結贊遽引去。帝詔渾瑊與盟平涼，虜劫瑊，僅得免。吐蕃歸，帝聞，悔怒，奪其兵。卒。

sūn zǐ yuē: xiān wèi bù kě shèng. suì jiào qí shì zào chē jiǎ yǐ xiū zhàn jù. yòu yuē: bēi ér jiāo zhī. suì yí shū shì hǎo ér jiāo tián yuè. yòu yuē: qǔ dí zhī lì zhě, huò. suì yuē zhòng shèng zé yǐ jiā zī shǎng. yòu yuē: zhì rén ér bù zhì yú rén. suì qū wèi zhōu yǐ zhì tián yuè. yòu yuē: dà lì nù ér bù fú. suì yǔ bào zhēn sī fèn ér gōng bù lì. yòu yuē: wú yuē qǐng hé zhě, móu yě. suì bù wù jié zàn zhī jì shì yě.
孫子曰：「先為不可勝。」燧教騎士造車甲以修戰具。又曰：「卑而驕之。」燧貽書示好而驕田悅。又曰：「取敵之利者，貨。」燧約眾勝則以家貲賞。又曰：「致人而不致於人。」燧趨魏州以致田悅。又曰：「大吏怒而不服。」燧與抱真私忿而功不立。又曰：「無約請和者，謀也。」燧不悟結贊之計是也。

strong táng hún jiān strong
唐 渾瑊

hún jiān, běn tiě lēi jiǔ xìng zhī hún bù yě. shàn qí shè. lù shān fǎn, cóng lǐ guāng bì dìng hé běi, shè zéi xiāo jiāng lǐ lì jié, guàn qí zuǒ jiān, sǐ zhī. cóng guō zi yí fù liǎng jīng, tǎo ān qìng xù, shèng zhī xīn xiāng, zhuó wǔ fēng jūn shǐ. cóng pú gù huái ēn píng shǐ cháo yì, dà xiǎo shù shí zhàn, gōng zuì, gǎi tài cháng qīng. tǔ bō dào sāi shēn rù, jiān huì jīng yuán jié dù shǐ mǎ zī tǎo zhī. cì huáng pú yuán, jiān yǐn zhòng jù xiǎn, shè qiāng lěi zì yíng, è zéi bēn tū. jiù jiāng shǐ kàng děng nèi qīng jiān, gù zuǒ yòu qù qiāng, chì qí chí zéi. jì hái, lǔ niè ér rù, suì dà bài, sǐ zhě shí bā. zi yí zhào zhū jiāng yuē: shuò fāng jūn gāo tiān xià, jīn bài yú lǔ, nài hé? jiān yuē: yuàn zài zhàn. nǎi chí cháo nà, yǔ yán zhōu cì shǐ lǐ guó chén qū qín yuán. tǔ bō yǐn qù, jiān yāo jī pò zhī, xī duó suǒ lüè ér hái. huí hé qīn tài yuán, pò bào fáng jūn. bài jiān dōu zhī bīng mǎ shǐ, zì shí lǐng guān ér nán, dū zhū jūn jǐ jiǎo, lǔ yǐn qù. zi yí wèi tài wèi, dé zōng xī suǒ bù wèi sān jié dù, yǐ jiān jiān dān yú dà dū hù. jiàn zhōng zhōng, lǐ xī liè zhà wèi jiān shū, ruò tóng luàn zhě, dì shí qí dié, yòng bù yí, gèng cì liáng mǎ jǐn bì. dì shòu fèng tiān, jiān lǜ jiā rén zǐ dì yǐ cóng. zhū shui cǐ bīng báo chéng, zhàn qiào mén, chén zhì rì zhōng bù jiě. huò yǐ chú chē zhì, jiān yè chē sāi mén, fén yǐ zhàn, zéi nǎi jiě. jiān zhì gōng jù, shǐ shí rú yǔ, zhòu yè bù xī, fán jiā rì, záo qiàn wéi chéng. chéng zhōng sǐ zhě kě jí, rén xīn wēi zhuì, huò yè zhuì chū duō shū běn gōng yù, dì yǔ jiān xiāng qì. jiān zào yún liáng, guǎng shù shí zhàng, shī dà lún, rú zhān jí gé mào zhī, zhōu bù shuǐ náng wèi zhāng, zhǐ chéng dōng běi, gòu mù lú, méng gé zhōu zhì zhī, yùn xīn tǔ qí xià, jiāng sāi huáng. dì zhào jiān, shòu yǐ zhào shū qiān dú chuàng xìng, zì yù shǐ dài fū shí fēng wǔ bǎi hù ér xià, mù tū jiāng sǐ shì dāng zéi cì jiān bǐ, shǐ liàng gōng shòu zhào, bù zú zé yǐ yī shòu. yīn yuē: zhèn yǔ gōng jué yǐ, lìng mǎ chéng qiàn wǎng, yǒu jí kě zòu. jiān fǔ fú wū yàn, dì fǔ ér qiǎn zhī. jiān qián yǔ fáng chéng shǐ zhòng zhuāng chuāi yún liáng suǒ dào, jué dà suì, jī mǎ shǐ jí xīn rán zhī. zéi chéng fēng tuī liáng yǐ jìn, zài shù qiān rén. wáng shī chéng chéng zhě jiē dòng něi, jiǎ bì bīng jī, jiān dàn yǐ zhōng yì gǎn lǜ shǐ dāng zéi, rén yōu bù zhī, qún chén hào tiān yǐ dǎo. jiān zhōng shǐ, zì yà qù, bèi xuè ér zhàn yù lì. yún liáng jí suì ér xiàn, fēng fǎn xī fén, zéi jiē sǐ, jǔ chéng huān zào. nǎi dì shǎng jiāng shǐ. cǐ gōng chéng yì jí, huì lǐ huái guāng bēn nán, zéi nǎi qù. chéng yú jìn shòu shān nán, jiān yǐ zhū jūn wèi rù gǔ kǒu, huái guāng zhuī qí zhì, hòu jūn jī què zhī. lǜ zhū jūn qū jīng shī. zéi hán zòng jù wǔ gōng, jiān lǜ tǔ bō lùn mǎng luó bīng pò zhī wǔ tíng chuān, zhǎn shǒu wàn jí, suì tún fèng tiān, yǐ kàng xī miàn. lǐ chéng zì dōng wèi qiáo pò zéi, jiān yǔ hán yóu guī dài xiū yán yǐ xī jūn shōu xián yáng, jìn tún yán qiū mén. cǐ píng, lùn gōng, yǐ cǐ jiān shì zhōng. tiān zǐ hái gōng, shòu hé zhōng jiàng cí xí jié dù shǐ hé zhōng tóng shǎn guó xíng yíng fù yuán shuài, fēng xián yáng jùn wáng, cì dà níng lǐ jiǎ dì, jiāng xiāng sòng guī dì, yǔ lǐ chéng jūn lǐ. hái tún hé zhōng. tǔ bō xiāng shàng jié zàn xiàn yán xià, yīn kuī jīng shī, ér wèi jiān yǔ lǐ chéng, mǎ suì, yù yǐ jì shèng zhī. nǎi guǐ cí zhòng lǐ, qǐng suì jiǎng hǎo, suì kǔ zàn, dì nǎi zhào yuē méng píng liáng chuān, yǐ jiān wèi huì méng shǐ. wèi jié zàn suǒ jié, fù shǐ cuī hàn héng yǐ xià jiē xiàn, wéi jiān dé miǎn. zì fèng tiān rù cháo, léi fú dài zuì, zhào shì zhī. huì tǔ bō fù rù dào, shǐ jiān zhèn fèng tiān. lǔ bà, hái hé zhōng. zú. jiān hǎo shū, xìng zhōng jǐn, gōng gāo ér zhì yì xià, suì shí gòng fèng, bì gōng yuè shì. měi yǒu cì yǔ, xià bài guì shòu, cháng ruò zài dì qián, shì fāng zhī jīn rì dān, gù dì zhōng shǐ xìn dài. zhēn yuán hòu, tiān zǐ cháng kǒng fān hóu shēng shì, shāo jié ào zé gū xī zhī. wéi jiān yǒu suǒ fèng lùn bù jǐn cóng kě, zhé sī xǐ yuē: shàng bù yí wǒ. gù zhì pú shí liù nián, cháng chí jūn, cāi jiān bù néng rù. jūn zǐ xián zhī.
渾瑊，本鐵勒九姓之渾部也。善騎射。祿山反，從李光弼定河北，射賊驍將李立節，貫其左肩，死之。從郭子儀復兩京，討安慶緒，勝之新鄉，擢武鋒軍使。從僕固懷恩平史朝義，大小數十戰，功最，改太常卿。吐蕃盜塞深入，瑊會涇原節度使馬璾討之。次黃菩原，瑊引眾據險，設槍壘自營，遏賊奔突。舊將史抗等內輕瑊，顧左右去槍，叱騎馳賊。既還，虜躡而入，遂大敗，死者十八。子儀召諸將曰：「朔方軍高天下，今敗於虜，奈何？」瑊曰：「願再戰。」乃馳朝那，與鹽州刺史李國臣趨秦原。吐蕃引去，瑊邀擊破之，悉奪所掠而還。回紇侵太原，破鮑防軍。拜瑊都知兵馬使，自石嶺關而南，督諸軍掎角，虜引去。子儀為太尉，德宗析所部為三節度，以瑊兼單于大都護。建中中，李希烈詐為瑊書，若同亂者，帝識其諜，用不疑，更賜良馬、錦幣。帝狩奉天，瑊率家人子弟以從。朱氵此兵薄城，戰譙門，晨至日中不解。或以芻車至，瑊曳車塞門，焚以戰，賊乃解。瑊治攻具，矢石如雨，晝夜不息，凡浹日，鑿塹圍城。城中死者可藉，人心危惴，或夜縋出掇蔬本供御，帝與瑊相泣。瑊造雲梁，廣數十丈，施大輪，濡氈及革冒之，周布水囊為鄣，指城東北，構木廬，蒙革周置之，運薪土其下，將塞隍。帝召瑊，授以詔書千獨創性，自御史大夫、實封五百戶而下，募突將死士當賊；賜瑊筆，使量功授詔，不足則以衣授。因曰：「朕與公訣矣，令馬承倩往，有急可奏。」瑊俯伏嗚咽，帝撫而遣之。瑊前與防城使仲莊揣雲梁所道，掘大隧，積馬矢及薪然之。賊乘風推梁以進，載數千人。王師乘城者皆凍餒，甲弊兵飢，瑊但以忠義感率使當賊，人憂不支，群臣號天以禱。瑊中矢，自揠去，被血而戰愈厲。雲梁及隧而陷，風返悉焚，賊皆死，舉城歡噪。乃第賞將史。泚攻城益急，會李懷光奔難，賊乃去。乘輿進狩山南，瑊以諸軍衛入谷口，懷光追騎至，後軍擊卻之。率諸軍趨京師。賊韓昮拒武功，瑊率吐蕃論莽羅兵破之武亭川，斬首萬級，遂屯奉天，以抗西面。李晟自東渭橋破賊，瑊與韓游瑰、戴休顏以西軍收咸陽，進屯延秋門。泚平，論功，以泚兼侍中。天子還宮，授河中絳慈隰節度使、河中同陝虢行營副元帥，封咸陽郡王，賜大寧里甲第，將相送歸第，與李晟鈞禮。還屯河中。吐蕃相尚結贊陷鹽、夏，陰窺京師，而畏瑊與李晟，馬燧，欲以計勝之。乃詭辭重禮，請燧講好，燧苦贊，帝乃詔約盟平涼川，以瑊為會盟使。為結贊所劫，副使崔漢衡以下皆陷，惟瑊得免。自奉天入朝，羸服待罪，詔釋之。會吐蕃復入盜，使瑊鎮奉天。虜罷，還河中。卒。瑊好書，性忠謹，功高而志益下，歲時貢奉，必躬閱視。每有賜予，下拜跪受，常若在帝前，世方之金日殫，故帝終始信待。貞元後，天子常恐藩侯生事，稍桀驁則姑息之。惟瑊有所奉論不盡從可，輒私喜曰：「上不疑我。」故治蒲十六年，常持軍，猜間不能入。君子賢之。

sūn zǐ yuē: shǒu zé bù zú. jiān shè qiāng lěi yǐ zì yíng. yòu yuē: néng shǐ dí rén bù dé zhì zhě, hài zhī yě. jiān qū qín yuán ér tǔ bō qù, zhū jūn jǐ jiǎo ér huí hé dùn. yòu yuē: shǒu ér bì gù. jiān shǒu fèng tiān ér jù zhū cǐ shì yě.
孫子曰：「守則不足。」瑊設槍壘以自營。又曰：「能使敵人不得至者，害之也。」瑊趨秦原而吐蕃去，諸軍掎角而回紇遁。又曰：「守而必固。」瑊守奉天而拒朱泚是也。

strong táng wáng zhōng sì strong
唐 王忠嗣

wáng zhōng sì, huá zhōu zhèng rén. fù hǎi bīn, tài zǐ yòu wèi lǜ. tǔ bō kòu lǒng yòu, zhào lǒng yòu fáng yù shǐ xuē nà yù zhī. yǐ hǎi bīn wèi xiān fēng, zhàn wǔ jiē, zhuī běi zhì háo kǒu, shā qí zhòng. jìn zhàn zhǎng chéng bǎo, zhū jiāng mào qí gōng, àn bīng gù wàng, hǎi bīn zhàn sǐ, dà jūn chéng zhī, zhǎn zéi wàn qī qiān jí, huò mǎ qī wàn niú yáng shí sì wàn. xuán zōng lián qí zhōng, zèng zuǒ jīn wú dà jiāng jūn. zhōng sì shí nián jiǔ suì, shǐ míng xùn. rù jiàn dì, fú dì hào qì, dì fǔ zhī yuē: cǐ qù bìng gū yě, xū zhuàng ér jiāng zhī. gèng cì jīn míng, yǎng jìn zhōng. sù zōng wèi zhōng wáng, dì shǐ yǔ yóu. jí zhǎng, xióng yì guǎ yán, yǒu wǔ lüè, shàng yǔ lùn bīng, yīng duì fēng qǐ, dì qì zhī. xiāo sōng chū hé xī, shù yǐn wèi huī xià. dì yǐ qí nián shào, yǒu fù chóu zhì, zhào bù dé tè jiāng. sōng rù cháo, zhōng sì yuē: cóng gōng sān nián, wú yǐ guī bào tiān zǐ. nǎi qǐng jīng ruì shù bǎi xí lǔ. huì zàn pǔ dà qiú yuè wǔ yù biāo chuān, qí xià yù hái, zhōng sì bù cóng, tí dāo lüè zhèn, zhǎn shù qiān rén, huò yáng mǎ wàn jì. sōng shàng qí gōng, dì dà yuè. lèi qiān zuǒ wēi wèi jiāng jūn dài běi dū du. tiān bǎo yuán nián, běi tǎo xī nù jiē, zhàn sāng gān hé, sān yù sān kè, yào wǔ mò běi, gāo huì ér hái. shí tū jué xīn yǒu nán, zhōng sì jìn jūn qì kǒu jīng lüè zhī. wū sū mǐ shī kè hán qǐng jiàng, zhōng sì yǐ qí fāng qiáng, tè wén jiàng ěr, nǎi yíng mù lá lán shān, dié xū shí. yīn shàng píng shù shí bā cè, zòng fǎn jiān yú bá xī mì yǔ gé luó lù huí hé sān bù, gōng duō luó sī chéng, shè kūn shuǐ, zhǎn mǐ shī kè hán, zhú dà tóng jìng biān èr chéng, xǐ qīng sāi héng yě jūn yǐ shí zhī, bìng shòu xiáng zhèn wǔ wèi yī chéng, zì shì lǔ bù gǎn dào sāi. jiān hé dōng jié dù shǐ. zhōng sì běn fù yǒng gǎn, jí wèi jiāng nǎi néng chí zhòng ān biān, bù shēng shì, cháng yuē: píng shì wèi jiāng, fǔ zhòng ér yǐ. wú bù yù jié zhōng guó lì yǐ xìng gōng míng. gù xùn liàn shì mǎ, suí quē shàn bǔ. yǒu qī gōng bǎi wǔ shí jīn, měi tāo zhī, shì wú suǒ yòng. jūn zhōng shì qì shèng, rì yè sī zhàn, zhōng sì zòng guǐ jiān, cì lǔ xì, shí shí chū qí bīng xí dí, suǒ xiàng wú bù kè, gù shì yì lè wèi yòng. jūn měi chū, zhào shǔ zhǎng fù yǐ bīng, shǐ shòu shì zú, suī gōng shǐ yì zhì xìng míng qí shàng. jūn hái, yí xián wáng zú, jiē àn míng dì zuì. yǐ shì bù xià rén zì quàn, qì jiǎ chōng rèn. zì shuò fāng zhì yún zhōng mào shù qiān lǐ, jù yào xiǎn zhú chéng bǎo, chì dì shén yuǎn. zì zhāng rén dǎn hòu sì shí yú nián, zhōng sì jì qí gōng. é wèi hé xī lǒng yòu jié dù shǐ, quán shuò fāng hé dōng jié dù, pèi sì jiāng yìn, jìn bīng zhòng dì, kòng zhì wàn lǐ, jìn shì wèi yǒu yě. dì fāng shì shí bǎo chéng, zhào wèn gōng qǔ jì, zhōng sì zòu yán: tǔ bō jǔ guó shǒu zhī, ruò dùn bīng jiān chéng xià, fèi shì shù wàn, rán hòu kě tú, kǒng suǒ de bù bǔ suǒ shī, qǐng lì bīng mǎ, dài qǔ zhī. dì yì bù kuài. ér lǐ lín fǔ yóu jì qí gōng, rì gōu zhí guò jiù. huì dǒng yán guāng jiàn yán qǐng xià shí bǎo, zhào zhōng sì, bù dé yǐ wèi chū jūn, ér shì wú cháng gé, yán guāng bù yuè. hé xī bīng mǎ shǐ lǐ guāng bì rù shuō yuē: dài fū ài xī shì zú, yǒu jù yán guāng xīn, suī míng shòu zhào, shí duó qí móu. rán dài fū yǐ fù wàn zhòng, ér bù lì zhòng shǎng, hé yǐ jiǎ shì yǒng? qiě dài fū xī shù wàn duàn cì, yǐ qǐ chán kǒu, yǒu rú bù jié, guī zuì dài fū, dài fū xiān shòu huò yǐ. zhōng sì yuē: wú gù shěn dé yī chéng bù zú zhì dí, shī zhī wèi hài yú guó. wú rěn yǐ shù wàn rén mìng yì yī guān zāi! míng rì jiàn zé, bù shī yī jīn wú yǔ lín jiāng jūn, guī sù wèi, bù zhě, qián zhōng shàng zuǒ ěr. guāng bì xiè yuē: dài fū nǎi xíng gǔ rén shì, guāng bì yòu hé yán! qū ér chū. yán guāng guò qī bù kè, guǒ sù zhōng sì jǔ bīng. yòu ān lù shān chéng xióng wǔ, è fēi hú sāi, móu luàn, qǐng zhōng sì zhù yì, yīn yù liú qí bīng. zhōng sì xiān qī zhì, bù jiàn lù shān ér hái. shù shàng yán lù shān qiě luàn, lín fǔ yì è zhī, yīn shǐ rén wū gào: zhōng sì cháng yǎng gōng zhōng, yún wú yù fèng tài zǐ. dì nù, zhào rù fù sān sī xiáng yàn, zuì yīng sǐ. gē shū hàn qǐng yǐ guān jué shú zhōng sì zuì, dì yì jiě, biǎn hàn yáng tài shǒu. zú. hòu hàn yǐn bīng gōng shí bǎo, bá zhī, sǐ wáng lüè jǐn, rú zhōng sì yán, gù dāng shì hào wèi míng jiāng. chū, zài shuò fāng, zhì hù shì, zhé gāo cháng mǎ zhí, zhū fān duō zhēng lái shì, gù fān mǎ qǐn shǎo, táng jūn jīng. jí zhèn hé lǒng, yòu qǐng xǐ shuò fāng, hé dōng jiǔ qiān qí yǐ shí jūn. qì tiān bǎo mò, yì zī xī.
王忠嗣，華州鄭人。父海賓，太子右衛率。吐蕃寇隴右，詔隴右防禦使薛納御之。以海賓為先鋒，戰武階，追北至壕口，殺其眾。進戰長城堡，諸將媢其功，按兵顧望，海賓戰死，大軍乘之，斬賊萬七千級，獲馬七萬、牛羊十四萬。玄宗憐其忠，贈左金吾大將軍。忠嗣時年九歲，始名訓。入見帝，伏地號泣，帝撫之曰：「此去病孤也，須壯而將之。」更賜今名，養禁中。肅宗為忠王，帝使與游。及長，雄毅寡言，有武略，上與論兵，應對蜂起，帝器之。蕭嵩出河西，數引為麾下。帝以其年少，有復仇志，詔不得特將。嵩入朝，忠嗣曰：「從公三年，無以歸報天子。」乃請精銳數百襲虜。會贊普大酋閱武郁摽川，其下欲還，忠嗣不從，提刀略陣，斬數千人，獲羊馬萬計。嵩上其功，帝大悅。累遷左威衛將軍、代北都督。天寶元年，北討奚怒皆，戰桑乾河，三遇三克，耀武漠北，高會而還。時突厥新有難，忠嗣進軍磧口經略之。烏蘇米施可汗請降，忠嗣以其方強，特文降耳，乃營木剌、蘭山，諜虛實。因上平戍十八策，縱反間於拔悉密與葛邏祿、回紇三部，攻多羅斯城，涉昆水，斬米施可汗，築大同、靜邊二城，徙清塞、橫野軍以實之，並受降、振武為一城，自是虜不敢盜塞。兼河東節度使。忠嗣本負勇敢，及為將乃能持重安邊，不生事，嘗曰：「平世為將，撫眾而已。吾不欲竭中國力以幸功名。」故訓練士馬，隨缺繕補。有漆弓百五十斤，每弢之，示無所用。軍中士氣盛，日夜思戰，忠嗣縱詭間，伺虜隙，時時出奇兵襲敵，所向無不克，故士亦樂為用。軍每出，召屬長付以兵，使授士卒，雖弓矢亦志姓名其上。軍還，遺弦亡鏃，皆按名第罪。以是部下人自勸，器甲充牣。自朔方至雲中袤數千里，據要險築城堡，斥地甚遠。自張仁亶後四十餘年，忠嗣繼其功。俄為河西、隴右節度使，權朔方、河東節度，佩四將印，勁兵重地，控制萬里，近世未有也。帝方事石堡城，詔問攻取計，忠嗣奏言：「吐蕃舉國守之，若頓兵堅城下，費士數萬，然後可圖，恐所得不補所失，請厲兵馬，待取之。」帝意不快。而李林甫尤忌其功，日鈎摭過咎。會董延光建言請下石堡，詔忠嗣，不得已為出軍，而士無嘗格，延光不悅。河西兵馬使李光弼入說曰：「大夫愛惜士卒，有拒延光心，雖名受詔，實奪其謀。然大夫已付萬眾，而不立重賞，何以賈士勇？且大夫惜數萬段賜，以啟讒口，有如不捷，歸罪大夫，大夫先受禍矣。」忠嗣曰：「吾固審得一城不足制敵，失之未害於國。吾忍以數萬人命易一官哉！明日見責，不失一金吾、羽林將軍，歸宿衛，不者，黔中上佐耳。」光弼謝曰：「大夫乃行古人事，光弼又何言！」趨而出。延光過期不克，果訴忠嗣沮兵。又安祿山城雄武，扼飛狐塞，謀亂，請忠嗣助役，因欲留其兵。忠嗣先期至，不見祿山而還。數上言祿山且亂，林甫益惡之，陰使人誣告：「忠嗣嘗養宮中，雲吾欲奉太子。」帝怒，召入付三司詳驗，罪應死。哥舒翰請以官爵贖忠嗣罪，帝意解，貶漢陽太守。卒。後翰引兵攻石堡，拔之，死亡略盡，如忠嗣言，故當世號為名將。初，在朔方，至互市，輒高償馬直，諸蕃多爭來市，故蕃馬寢少，唐軍精。及鎮河、隴，又請徙朔方，河東九千騎以實軍。迄天寶末，益滋息。

sūn zǐ yuē: jìn bù qiú míng. zhōng sì bù yù jié zhōng guó lì yǐ xìng gōng míng. yòu yuē: tuì bù bì zuì. zhōng sì bù rěn yǐ wàn rén mìng yì yī guān. yòu yuē: chéng yǒu suǒ bù gōng. zhōng sì wèi shí bǎo chéng dé zhī bù zú zhì dí, shī zhī wèi hài yú guó shì yě.
孫子曰：「進不求名。」忠嗣不欲竭中國力以幸功名。又曰：「退不避罪。」忠嗣不忍以萬人命易一官。又曰：「城有所不攻。」忠嗣謂石堡城得之不足制敵，失之未害於國是也。

strong liáng liú xún fù wǔ dài strong
梁 劉尋阝（五代）

liú xún, mì zhōu ān qiū xiàn rén yě. yòu yǒu dà zhì, hǎo bīng lüè, shè liè shǐ chuán, shì qīng zhōu wáng shī fàn. táng zhāo zōng xìng fèng xiáng, tài zǔ lǜ shī fèng yíng yú qí xià. shī fàn qiǎn fù xīn, chéng xū xí qǔ tài zǔ guǎn nèi zhōu jùn. xún yǐ piān bì xiàn yǎn zhōu, suì jù qí chéng. chū, xún qiǎn xì rù zhà wèi yù yóu zhě, chān chéng nèi xū shí jí chū rù suǒ, shì luó chéng xià yī shuǐ dòu kě yǐ yǐn zhòng ér rù, suì zhì zhī. xún nǎi gào shī fàn, qǐng bù bīng wǔ bǎi, xiāo zì shuǐ dòu xián méi ér rù, yī xī ér dìng. jūn chéng yàn rán, shì mín wú rǎo. tài zǔ mìng dà jiāng gé cóng zhōu gōng zhī. shí cóng zhōu jiā shǔ zài chéng zhōng, xún shàn fǔ qí jiā, shēng táng bài cóng zhōu zhī mǔ. cóng zhōu gōng chéng, xún yǐ bǎn yú qǐng mǔ dēng chéng gào cóng zhōu yuē: liú jiāng jūn dài wǒ shèn zhì, xīn fù yǐ xià bìng bù shī suǒ, ěr qí chá zhī! cóng zhōu xū xī ér tuì. xún liào jiǎn chéng zhōng, fán bù zú dāng dí zhě xī chū zhī yú wài. yǔ jiāng shì tóng gān kǔ, fēn yī shí, yǐ kàng wài jūn. jí bīng jìn bào, jū rén tài rán. hòu cóng zhōu gōng wéi jì jiǔ, xún wú wài yuán, yī rì fù shǐ wáng yàn wēn yú chéng ér bēn, shǒu pí zhě cóng zhī, xún jìn zhī bù kě. xún jí qiǎn rén cóng róng gào yàn wēn yuē: qǐng shǎo jiāng rén chū, fēi sù qiǎn zhě wù dài xíng. yòu yáng yán yú zhòng yuē: sù qiǎn cóng fù shǐ xíng zhě jí wù jìn, qí shàn qù zhě zú zhī. shǒu mín wén zhī, bēn yì zhě nǎi zhǐ. wài jūn guǒ yí yàn wēn, jí lù yú chéng xià. zì shì jūn chéng suì gù. jí shī fàn lì jiǒng, cóng zhōu yǐ huò fú yù xún. xún bào yuē: qí qīng zhōu běn shǐ guī jiàng, jí yǐ chéng chí hái nà. jí shī fàn gào jiàng, xún jí chū chéng tīng mìng. tài zǔ jiā qí jié gài, yǐ wèi yǒu lǐ yīng gōng zhī fēng, xún shòu dōu yā yá. tài zǔ yá xià zhū jiāng jiē sì zhèn jiù rén, xún yī dàn jū zhòng rén zhī yòu, jí yǔ zhū jiāng xiāng jiàn, bìng yòng jiē tíng zhī lǐ, tài zǔ yóu qí zhòng zhī. hòu jìn wáng rù wèi zhōu, xún yǐ jīng bīng wàn rén zì huán shuǐ yí jūn wèi xiàn. jìn wáng lái chān, xún shè fú yú hé qū cóng mù jiān. qí jìn wáng zhì, dà zào ér jìn, wéi zhī shù zā, shā huò shén zhòng, jìn wáng jǐn yǐ shēn miǎn. hòu xún qián shī chū huáng zé xī qū tài yuán. jiāng xíng, lǜ wèi jìn jūn suǒ zhuī, nǎi jié chú wèi rén, fù qí yú shàng, yǐ lǘ fù zhī, xún dié ér xíng. shù rì, jìn rén fāng jué. huì lín yǔ jī xún, shī bù kè jìn, xún jí zhěng zhòng ér xuán. wèi zhī lín qīng jī sù zhī suǒ, xún yǐn jūn jiāng jù zhī. yù jìn jiāng zhōu yáng wǔ zì yōu zhōu lǜ bīng zhì, xún nǎi qū bèi zhōu yǔ jìn jūn yù yú táng yì, xún yào jī què zhī. suì jūn yú shēn xiàn, zēng chéng lěi, jùn chí huáng, zì shēn jí hé zhú yǒng dào, yǐ tōng xiǎng lù. mò dì zhào xún chū zhàn, xún zòu yuē: chén shēn gōu gāo lěi, xiǎng shì xùn bīng, rì yè jiè yán, cì qí jìn qǔ. gǒu dé jī biàn, qǐ gǎn zuò zī huàn nán? dì yòu qiǎn shǐ wèn xún pò dí zhī cè, xún yuē: chén wú qí shù, dàn rén gěi liáng shí hú, liáng jǐn zé pò dí. dì dà nù, qiào xún yuē: jiāng jūn xù mǐ, jiāng liáo jī yé? jiāng pò zéi yé? nǎi qiǎn zhōng shǐ dū zhàn. xún jí zhū xiào ér móu yuē: zhǔ shàng shēn jū gōng jìn, wèi xiǎo bīng jiā, yǔ bái miàn ér gòng móu, zhōng bài dà shì. dà jiāng chū zhēng, jūn mìng yǒu suǒ bù shòu. lín jī zhì biàn, ān kě yù móu? jīn chuāi dí rén wèi kě qīng dòng, zhū jūn gèng chóu zhī. shí zhū jiāng jiē yù zhàn, xún mò rán. tā rì, fù zhào zhū jiāng liè zuò jūn mén, rén jù hé shuǐ yī qì, yīn mìng yǐn zhī. zhòng wèi cè qí zhǐ, huò yǐn huò cí. xún yuē: yī qì ér nán, ruò shì tāo tāo hé liú kě shèng jì hū? zhòng jiē shī sè. jū shù rì, xún lǜ wàn yú rén báo zhèn dìng zhī yíng. shí xún jūn yǎn zhì, shàng xià rǎo luàn, shā huò shén duō. shǎo qǐng, jìn jūn jì zhì, nǎi tuì. xún zì shēn yǐn jūn xí wèi zhōu, yǔ jìn wáng zhàn yú gù yuán chéng, wáng shī bài jī, xún tuō shēn nán bēn. jí guī luò, zhāng zōng shì chéng zhǐ bī lìng yǐn sōu ér zú.
劉鄩，密州安丘縣人也。幼有大志，好兵略，涉獵史傳，事青州王師範。唐昭宗幸鳳翔，太祖率師奉迎於岐下。師範遣腹心，乘虛襲取太祖管內州郡。鄩以偏裨陷兗州，遂據其城。初，鄩遣細入詐為鬻油者，覘城內虛實及出入所，視羅城下一水竇可以引眾而入，遂志之。鄩乃告師範，請步兵五百，宵自水竇銜枚而入，一夕而定。軍城晏然，市民無擾。太祖命大將葛從周攻之。時從周家屬在城中，鄩善撫其家，升堂拜從周之母。從周攻城，鄩以板輿請母登城告從周曰：「劉將軍待我甚至，新婦以下並不失所，爾其察之！」從周歔欷而退。鄩料簡城中，凡不足當敵者悉出之於外。與將士同甘苦，分衣食，以抗外軍。戢兵禁暴，居人泰然。後從周攻圍既久，鄩無外援，一日副使王彥溫逾城而奔，守陴者從之，鄩禁之不可。鄩即遣人從容告彥溫曰：「請少將人出，非素遣者勿帶行。」又揚言於眾曰：「素遣從副使行者即勿禁，其擅去者族之。」守民聞之，奔逸者乃止。外軍果疑彥溫，即戮於城下。自是軍城遂固。及師範力窘，從周以禍福諭鄩。鄩報曰：「俟青州本使歸降，即以城池還納。」及師範告降，鄩即出城聽命。太祖嘉其節概，以為有李英公之風，尋授都押牙。太祖牙下諸將皆四鎮舊人，鄩一旦居眾人之右，及與諸將相見，並用階庭之禮，太祖尤奇重之。後晉王入魏州，鄩以精兵萬人自洹水移軍魏縣。晉王來覘，鄩設伏於河曲叢木間。俟晉王至，大噪而進，圍之數匝，殺獲甚眾，晉王僅以身免。後鄩潛師出黃澤西趨太原。將行，慮為晉軍所追，乃結芻為人，縛旗於上，以驢負之，循堞而行。數日，晉人方覺。會霖雨積旬，師不克進，鄩即整眾而旋。魏知臨清積粟之所，鄩引軍將據之。遇晉將周陽五自幽州率兵至，鄩乃趨貝州與晉軍遇於堂邑，鄩要擊卻之。遂軍於莘縣，增城壘，浚池隍，自莘及河築甬道，以通餉路。末帝詔鄩出戰，鄩奏曰：「臣深溝高壘，享士訓兵，日夜戒嚴，伺其進取。苟得機便，豈敢坐滋患難？」帝又遣使問鄩破敵之策，鄩曰：「臣無奇術，但人給糧十斛，糧盡則破敵。」帝大怒，誚鄩曰：「將軍蓄米，將療飢耶？將破賊耶？」乃遣中使督戰。鄩集諸校而謀曰：「主上深居宮禁，未曉兵家，與白面兒共謀，終敗大事。大將出征，君命有所不受。臨機制變，安可預謀？今揣敵人未可輕動，諸君更籌之。」時諸將皆欲戰，鄩默然。他日，復召諸將列坐軍門，人具河水一器，因命飲之。眾未測其旨，或飲或辭。鄩曰：「一器而難，若是滔滔河流可勝既乎？」眾皆失色。居數日，鄩率萬餘人薄鎮定之營。時鄩軍奄至，上下擾亂，殺獲甚多。少頃，晉軍繼至，乃退。鄩自莘引軍襲魏州，與晉王戰於故元城，王師敗績，鄩脫身南奔。及歸洛，張宗奭承旨逼令飲醙而卒。

sūn zǐ yuē: yóu bù yú zhī dào. xún zì shuǐ dòu rù gōng yǎn zhōu. yòu yuē: wú suǒ bù yòng jiān. xún lìng wài jūn shā wáng yàn wēn. yòu yuē: zhòng cǎo duō zhàng zhě, yí yě. xún jié chú wèi rén, yǐ lǘ fù zhī shì yě.
孫子曰：「由不虞之道。」鄩自水竇入攻兗州。又曰：「無所不用間。」鄩令外軍殺王彥溫。又曰：「眾草多障者，疑也。」鄩結芻為人，以驢負之是也。

strong zhōu liú cí wǔ dài strong
周 劉詞（五代）

liú cí, zì hǎo qiān, yuán chéng rén. liáng chū shì yè shuài yáng shī hòu, yǐ yǒng hàn wén. táng zhuāng zōng rù wèi, yì liè yú huī xià, liǎng hé zhī zhàn, wú bù yù yān. jìn chū cóng dù zhòng wēi, bài ān zhòng róng yú zōng chéng. jí wéi zhèn yáng, cí zì dēng yún tī, shēn xiān shì wǔ, yǐ gōng jiǎn xiào sī kōng. shí wáng shī fāng tǎo xiāng yáng, mìng cí jiān xíng yíng dōu yú hóu. xiāng yáng píng, qiān běn zhōu wéi liàn shǐ. zài jùn suì yú, lín shì zhī xiá bì bèi jiǎ zhěn gē ér wò. rén huò wèn zhī, cí yuē: wǒ yǐ yǒng gǎn ér dēng guì shì, bù kě yī rì ér wàng běn yě. ruò xìn qí wēn bǎo, zé jīn lì yǒu dài, jiāng lái hé yǐ bào guó yě? jí hàn yǒu tiān xià, cóng tài zǔ píng yè, jiā jiǎn xiào tài bǎo. lǐ shǒu zhēn pàn yú hé zhōng, tài zǔ zhēng zhī, mìng fēn tún yú hé xī. shǒu zhēn qiǎn gǎn sǐ zhī shì shù qiān, yè rù qí yíng, jiāng shì bù jù, bù zhī suǒ wèi. cí shén qì zì ruò, lìng yú jūn zhōng yuē: cǐ xiǎo dào ěr, bù zú jīng yě. suì miǎn zhòu héng gē chì duǎn bīng yǐ jī zhī, zéi zhòng dà bài ér tuì. zì shì shǒu zhēn sàng dǎn, bù fù yǒu bēn tū zhī yì. hé zhōng píng, wèi huá zhōu jié dù shǐ. zhōu xiǎn dé chū, shì zōng qīn zhēng liú chóng, cí lǐng suǒ bù bīng suí jià. xíng jí gāo píng nán, yù fán ài néng děng zì běi tuì huí, qiě yán guān jūn yǐ bài, zhǐ cí bù xíng. cí fú tīng, jí qū ér běi. shì zōng wén ér jiā zhī, chē jià hái jīng, shòu yǒng xìng jūn jié dù shǐ. yǐ jí zú yú zhèn.
劉詞，字好謙，元城人。梁初事鄴帥楊師厚，以勇悍聞。唐莊宗入魏，亦列於麾下，兩河之戰，無不預焉。晉初從杜重威，敗安重榮於宗城。及圍鎮陽，詞自登雲梯，身先士伍，以功檢校司空。時王師方討襄陽，命詞兼行營都虞侯。襄陽平，遷本州圍練使。在郡歲余，臨事之暇必被甲枕戈而臥。人或問之，詞曰：「我以勇敢而登貴仕，不可一日而忘本也。若信其溫飽，則筋力有怠，將來何以報國也？」及漢有天下，從太祖平鄴，加檢校太保。李守貞叛於河中，太祖征之，命分屯於河西。守貞遣敢死之士數千，夜入其營，將士怖懼，不知所為。詞神氣自若，令於軍中曰：「此小盜耳，不足驚也。」遂免胄橫戈叱短兵以擊之，賊眾大敗而退。自是守貞喪膽，不復有奔突之意。河中平，為華州節度使。周顯德初，世宗親征劉崇，詞領所部兵隨駕。行及高平南，遇樊愛能等自北退回，且言官軍已敗，止詞不行。詞弗聽，疾驅而北。世宗聞而嘉之，車駕還京，授永興軍節度使。以疾卒於鎮。

sūn zǐ yuē: wéi mín shì bǎo ér lì hé yú zhǔ, guó zhī bǎo yě. cí bèi jiǎ zhěn gē ér wò, sī yǐ bào guó. yòu yuē: jūn rǎo zhě, jiāng bù zhòng yě. cí shén qì zì ruò ér tuì bēn tū shì yě.
孫子曰：「惟民是保而利合於主，國之寶也。」詞被甲枕戈而臥，思以報國。又曰：「軍擾者，將不重也。」詞神氣自若而退奔突是也。