shù shuǐ chū láng yá dōng guǎn xiàn xī běi shān, dà biàn shān yǔ xiǎo tài shān lián lù ér yì míng yě. yǐn kòng zhòng liú, jī yǐ chéng chuān. dōng nán liú, jìng pī xiāng nán, nán qù xiàn bā shí xǔ lǐ. chéng yǒu sān miàn ér bù zhōu yú nán, gù sú wèi zhī bàn chéng. shù shuǐ yòu dōng nán liú: zuǒ hé xiàn shuǐ. shuǐ běi chū dà xiàn shān, dōng nán liú, jìng pī xiāng dōng, dōng nán liú zhù yú shù shuǐ yě.
沭水出琅邪东莞县西北山,大弁山与小泰山连麓而异名也。引控众流,积以成川。东南流,径邳乡南,南去县八十许里。城有三面而不周于南,故俗谓之半城。沭水又东南流:左合岘水。水北出大岘山,东南流,径邳乡东,东南流注于沭水也。
dōng nán guò qí xiàn dōng, shù shuǐ zuǒ yǔ jī shān zhī shuǐ hé. shuǐ dōng chū zhū xiàn xī jī shān, liú chéng zhī yǐ wéi xǔ yóu zhī suǒ yǐn yě, gèng wéi jù miù yǐ. qí shuǐ xī nán liú, zhù yú shù shuǐ yě.
东南过其县东,沭水左与箕山之水合。水东出诸县西箕山,刘澄之以为许由之所隐也,更为巨谬矣。其水西南流,注于沭水也。
yòu dōng nán guò jǔ xiàn dōng, dì lǐ zhì yuē: jǔ zi zhī guó, yíng xìng yě, shǎo hào hòu. liè nǚ zhuàn yuē: qí rén qǐ liáng zhí xí jǔ, zhàn sǐ, èr qí qī jiāng fù zhī, dào féng qí zhuāng gōng, gōng jiāng diào zhī. qǐ liáng qī yuē: rú zhí sǐ yǒu zuì, jūn hé rǔ mìng yān? rú zhí wú zuì, yǒu xiān rén zhī bì lú zài xià, qiè bù gǎn yǔ jiāo diào. gōng xuán chē diào zhū shì, qī nǎi kū yú chéng xià, qī rì ér chéng bēng. gù qín cāo yún: zhí sǐ, qī yuán qín zuò gē yuē: lè mò lè xī xīn xiāng zhī, bēi mò bēi xī shēng bié lí. āi gǎn huáng tiān, chéng wèi zhī duò. jí shì chéng yě. qí chéng sān chóng, bìng xī suì jùn, wéi nán kāi yī mén. nèi chéng fāng shí èr lǐ, guō zhōu sì shí xǔ lǐ. shī zǐ yuē: jǔ jūn hǎo guǐ wū ér guó wáng. wú zhī zhī nán, xiǎo bái bēn yān. lè yì gōng qí, shǒu xiǎn quán guó. qín shǐ huáng xiàn zhī. hàn xìng, yǐ wéi chéng yáng guó, fēng zhū xū hóu zhāng zhì jǔ. wáng mǎng zhī jǔ líng yě. guāng wǔ hé chéng yáng yīn wèi láng yá guó, yǐ fēng huáng zǐ jīng, yǎ hǎo gōng shì, qióng jí jì qiǎo, bì dài shì yǐ jīn yín. míng dì shí, jīng bù ān jǔ, yí zhì kāi yáng yǐ. shù shuǐ yòu nán, yuán gōng shuǐ dōng chū qīng shān, zūn kūn wéi ér zhù shù. shù shuǐ yòu nán, xún shuǐ zhù zhī. shuǐ chū yú jù gōng zhī shān, xī nán liú, jiù yè yǐ gài tián, dōng xī èr shí lǐ, nán běi shí wǔ lǐ. xún shuǐ yòu xī nán liú rù shù, shù shuǐ yòu nán yǔ gé bēi shuǐ huì. shuǐ fā sān zhù shān, xī nán liú, jìng pì tǔ chéng nán, shì wèi zhī pì yáng chéng. shǐ jì. jiàn yuán yǐ lái wáng zǐ hóu zhě nián biǎo yuē: hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, fēng chéng yáng gòng wáng zǐ jié hóu liú zhuàng wèi hóu guó yě. qí shuǐ yú yì, jī yǐ wéi bēi, wèi zhī pì yáng hú. xī nán liú, zhù yú shù shuǐ yě.
又东南过莒县东,《地理志》曰:莒子之国,盈姓也,少昊后。《列女传》曰:齐人杞梁殖袭莒,战死,二其妻将赴之,道逢齐庄公,公将吊之。杞梁妻曰:如殖死有罪,君何辱命焉?如殖无罪,有先人之敝庐在下,妾不敢与郊吊。公旋车吊诸室,妻乃哭于城下,七日而城崩。故《琴操》云:殖死,妻援琴作歌曰:乐莫乐兮新相知,悲莫悲兮生别离。哀感皇天,城为之堕。即是城也。其城三重,并悉祟峻,惟南开一门。内城方十二里,郭周四十许里。《尸子》曰:莒君好鬼巫而国亡。无知之难,小白奔焉。乐毅攻齐,守险全国。秦始皇县之。汉兴,以为城阳国,封朱虚侯章治莒。王莽之莒陵也。光武合城阳因为琅邪国,以封皇子京,雅好宫室,穷极伎巧,壁带饰以金银。明帝时,京不安莒,移治开阳矣。沭水又南,袁公水东出清山,遵坤维而注沭。沭水又南,浔水注之。水出于巨公之山,西南流,旧堨以溉田,东西二十里,南北十五里。浔水又西南流入沭,沭水又南与葛陂水会。水发三柱山,西南流,径辟土城南,世谓之辟阳城。《史记。建元以来王子侯者年表》曰:汉武帝元朔二年,封城阳共王子节侯刘壮为侯国也。其水于邑,积以为陂,谓之辟阳湖。西南流,注于沭水也。
yòu nán guò yáng dōu xiàn dōng, rù yú yí.
又南过阳都县东,入于沂。
shù shuǐ zì yáng dōu xiàn yòu nán, huì wǔ yáng gōu shuǐ. shuǐ dōng chū cāng shān, shān shàng yǒu gù chéng, shì wèi zhī jiān gōng chéng, fēi yě. jí gǔ yǒu lì chéng yǐ. hàn wǔ dì yuán shuò sì nián, fēng chéng yáng gòng wáng zǐ liú dīng wèi hóu guó yě. qí chéng yīn shān wèi jī, shuǐ dǎo shān xià xī běi liú, wèi zhī wǔ yáng gōu. yòu xī zhì jí qiū xiàn, zhù yú shù. shù shuǐ yòu nán jìng dōng hǎi jùn jí qiū xiàn, gù chūn qiū zhī zhù qiū yě. huán gōng wǔ nián, jīng shū: qí hóu zhèng bó rú jì, chéng zhù qiū. zuǒ zhuàn yuē: qí zhèng cháo jì, yù xí zhī. hàn lì wèi xiàn, wáng mǎng gèng zhī yuē jiù xìn yě. jùn guó zhì yuē: zì dōng hǎi fēn shǔ láng yá. hǎn yīn yuē: jí zhù lǔ zhī yīn, gài zì chéng dú biàn yǐ. shù shuǐ yòu nán jìng dōng hǎi hòu qiū xiàn, wáng mǎng gèng zhī yuē zhù qí tíng yě. fēn wéi èr dú, yī dú xī nán chū, jīn wú shuǐ, shì wèi zhī kū shù. yī dú nán jìng jiàn líng xiàn gù chéng dōng, hàn jǐng dì liù nián, fēng wèi wǎn wèi hóu guó, wáng mǎng gèng zhī yuē fù tíng yě. shù shuǐ yòu nán jìng jiàn líng shān xī. wèi zhèng guāng zhōng, qí wáng zhī zhèn xú zhōu yě, lì dà yè, è shuǐ xī liú, liǎng dú zhī huì, zhì chéng fáng zhī, yuē qū shù xū. zì yè liú sān shí lǐ, xī zhù shù shuǐ jiù dú, wèi zhī xīn qú. jiù dú zì hòu qiū xī nán chū, zuǒ huì xīn qú, nán rù huái yáng sù yù xiàn, zhù sì shuǐ. dì lǐ zhì suǒ wèi zhì xià pī zhù sì zhě yě. jīng yán yú yáng dōu rù yí, fēi yǐ. shù shuǐ zuǒ dú zì dà yàn shuǐ duàn, gù dú dōng nán chū, sāng yàn shuǐ zhù zhī. shuǐ chū xiāng bēn xiàn, quán liú dōng zhù shù dú, yòu nán, zuǒ hé héng gōu shuǐ, shuǐ fā dú yòu, dōng rù shù zhī gù dú. yòu nán jì yú è, qí shuǐ xī nán liú, jìng sī wú shān dōng. yòu jìng sī wú xiàn gù chéng xī. chūn qiū zuǒ zhuàn, chǔ zhí zhōng wú zi yǐ wéi sī wú xiàn, wáng mǎng gèng zhī yuē xī wú yě. yòu xī nán zhì sù yù zhù sì shuǐ yě. shù shuǐ gù dú, zì xià yàn, dōng nán jìng sī wú chéng dōng, yòu dōng nán lì zhā kǒu chéng zhōng. zhā shuǐ chū yú chǔ zhī zǔ dì. chūn qiū xiāng gōng shí nián, jīng shū gōng yǔ jìn jí zhū hóu huì wú yú zhā. jīng xiāng fán yuē: sòng dì. jīn péng chéng bī yáng xiàn xī běi yǒu zū shuǐ gōu, qù bī yáng bā shí lǐ. dōng nán liú, jìng fù yáng xiàn gù chéng dōng běi. dì lǐ zhì yuē: gù bī yáng guó yě. chūn qiū zuǒ zhuàn xiāng gōng shí nián xià, sì yuè wù wǔ, huì yú zhā. jìn xún yǎn shì gài qǐng fá bī yáng ér fēng sòng xiàng xū yān. xún yíng yuē: chéng xiǎo ér gù, shèng zhī bù wǔ, fú shèng wèi xiào. gù qǐng, bǐng yín, wéi zhī, fú kè. mèng shì zhī chén qín jǐn fù, niǎn zhòng rú yì. bī yáng rén qǐ mén, zhū hóu zhī shì mén yān. xiàn mén fā, zōu rén gē jué zhī yǐ chū mén zhě. dí sī mí jiàn dà chē zhī lún, ér méng zhī yǐ jiǎ, yǐ wéi lǔ, zuǒ zhí zhī, yòu bá jǐ, yǐ chéng yī duì. yú xiàn zǐ yuē: shī suǒ wèi yǒu lì rú hǔ zhě yě. zhǔ rén xiàn bù, jǐn fù dēng zhī, jí dié ér jué zhī, zhuì, zé yòu xiàn zhī. sū ér fù shàng zhě sān. zhǔ rén cí yān, nǎi tuì, dài qí duàn yǐ xùn yú jūn sān rì. zhū hóu zhī shī jiǔ yú bī yáng, qǐng guī. zhì bó nù yuē: qī rì bù kè, ěr hū qǔ zhī, yǐ xiè zuì yě. xún yǎn shì gài gōng zhī, qīn shòu shǐ shí, suì miè zhī, yǐ bī yáng zǐ guī, xiàn yú wǔ guān, wèi zhī yí fú. bī yáng, yún xìng yě. hàn yǐ wéi xiàn, hàn wǔ dì yuán shuò sān nián, fēng qí xiào wáng zǐ liú jiù wèi hóu guó, wáng mǎng gèng zhī yuē fǔ yáng yě. jùn guó zhì yuē: bī yáng yǒu zhā shuǐ. zhā shuǐ yòu dōng nán, luàn yú yí ér zhù yú shù, wèi zhī zhā kǒu, chéng dé qí míng yǐ. dōng nán zhì qú xiàn, rù yóu zhù hǎi yě.
沭水自阳都县又南,会武阳沟水。水东出仓山,山上有故城,世谓之监宫城,非也。即古有利城矣。汉武帝元朔四年,封城阳共王子刘钉为侯国也。其城因山为基,水导山下西北流,谓之武阳沟。又西至即丘县,注于沭。沭水又南径东海郡即丘县,故《春秋》之祝丘也。桓公五年,《经》书:齐侯、郑伯如纪,城祝丘。《左传》曰:齐郑朝纪,欲袭之。汉立为县,王莽更之曰就信也。《郡国志》曰:自东海分属琅邪。阚駰曰:即祝鲁之音,盖字承读变矣。沭水又南径东海厚丘县,王莽更之曰祝其亭也。分为二渎,一渎西南出,今无水,世谓之枯沭。一渎南径建陵县故城东,汉景帝六年,封卫绾为侯国,王莽更之曰付亭也。沭水又南径建陵山西。魏正光中,齐王之镇徐州也,立大堨,遏水西流,两渎之会,置城防之,曰曲沭戌。自堨流三十里,西注沭水旧渎,谓之新渠。旧渎自厚丘西南出,左会新渠,南入淮阳宿预县,注泗水。《地理志》所谓至下邳注泗者也。《经》言于阳都入沂,非矣。沭水左渎自大堰水断,故渎东南出,桑堰水注之。水出襄贲县,泉流东注沭渎,又南,左合横沟水,水发渎右,东入沭之故渎。又南暨于遏,其水西南流,径司吾山东。又径司吾县故城西。《春秋左传》,楚执钟吾子以为司吾县,王莽更之曰息吾也。又西南至宿预注泗水也。沭水故渎,自下堰,东南径司吾城东,又东南历柤口城中。柤水出于楚之祖地。《春秋》襄公十年,《经》书公与晋及诸侯会吴于柤。京相璠曰:宋地。今彭城逼阳县西北有租水沟,去逼阳八十里。东南流,径傅阳县故城东北。《地理志》曰:故逼阳国也。《春秋左传》襄公十年夏,四月戊午,会于柤。晋荀偃、士匄请伐逼阳而封宋向戌焉。荀营曰:城小而固,胜之不武,弗胜为笑。固请,丙寅,围之,弗克。孟氏之臣秦堇父,辇重如役。逼阳人启门,诸侯之士门焉。县门发,鄹人纥抉之以出门者。狄虒弥建大车之轮,而蒙之以甲,以为橹,左执之,右拔戟,以成一队。盂献子曰:《诗》所谓有力如虎者也。主人县布,堇父登之,及堞而绝之,坠,则又县之。苏而复上者三。主人辞焉,乃退,带其断以徇于军三日。诸侯之师久于逼阳,请归。智伯怒曰:七日不克,尔乎取之,以谢罪也。荀偃、士匄攻之,亲受矢石,遂灭之,以逼阳子归,献于武官,谓之夷俘。逼阳,妘姓也。汉以为县,汉武帝元朔三年,封齐孝王子刘就为侯国,王莽更之曰辅阳也。《郡国志》曰:逼阳有柤水。柤水又东南,乱于沂而注于沭,谓之柤口,城得其名矣。东南至朐县,入游注海也。
jù yáng shuǐ chū zhū xū xiàn tài shān běi, guò qí xiàn xī, tài shān, jí dōng xiǎo tài shān yě. jù yáng shuǐ, jí guó yǔ suǒ wèi jù shuǐ yǐ. yuán hóng wèi zhī jù mèi, wáng sháo zhī yǐ wéi jù miè, yì huò yuē qú mí, jiē yī shuǐ yě, ér guǎng qí mù yān. qí shuǐ běi liú, jìng zhū xū xiàn gù chéng xī. hàn huì dì èr nián, fēng qí dào huì wáng zǐ liú zhāng wèi hóu guó. dì lǐ fēng sú jì yuē: dān shān zài xī nán, dān shuǐ suǒ chū, dōng rù hǎi. dān shuǐ yóu zhū xū qiū fù yǐ, gù yán zhū xū. chéng xī yǒu cháng bǎn yuǎn jùn, míng wéi pò chē. xiàn chéng dōng běi èr shí lǐ yǒu dān shān, shì wèi zhī fán shān, xiàn zài xī nán, fēi shān yě. dān fán zì xiāng lèi, yīn cóng zì biàn yě. dān shuǐ yǒu èr yuán, gè dǎo yī shān, shì wèi zhī dōng dān xī dān shuǐ yě. xī dān shuǐ zì fán shān běi liú, jìng jù xiàn gù chéng dōng, dōng dān shuǐ zhù zhī. shuǐ chū fāng shān, shān yǒu èr shuǐ, yī shuǐ jí dōng dān shuǐ yě. běi jìng xiàn, hé xī dān shuǐ ér luàn liú, yòu dōng běi chū jìng qi báo jiàn běi. qi shuǐ yì chū fāng shān, liú rù píng shòu xiàn, jī ér wèi qīng, shuǐ shèng zé běi zhù, dōng nán liú, qū ér dōng běi liú, jìng píng shòu xiàn gù chéng xī, ér běi rù dān shuǐ, wèi zhī yú hé kǒu. dān shuǐ yòu dōng běi jìng wàng hǎi tái dōng, dōng běi zhù hǎi, gài yì xiàn suǒ shì zhě yě.
巨洋水出朱虚县泰山北,过其县西,泰山,即东小泰山也。巨洋水,即《国语》所谓具水矣。袁宏谓之巨昧,王韶之以为巨蔑,亦或曰朐瀰,皆一水也,而广其目焉。其水北流,径朱虚县故城西。汉惠帝二年,封齐悼惠王子刘章为侯国。《地理风俗记》曰:丹山在西南,丹水所出,东入海。丹水由朱虚丘阜矣,故言朱虚。城西有长坂远峻,名为破车。岘城东北二十里有丹山,世谓之凡山,县在西南,非山也。丹、凡字相类,音从字变也。丹水有二源,各导一山,世谓之东丹、西丹水也。西丹水自凡山北流,径剧县故城东,东丹水注之。水出方山,山有二水,一水即东丹水也。北径县,合西丹水而乱流,又东北出径渏薄涧北。渏水亦出方山,流入平寿县,积而为清,水盛则北注,东南流,屈而东北流,径平寿县故城西,而北入丹水,谓之鱼合口。丹水又东北径望海台东,东北注海,盖亦县所氏者也。
yòu běi guò lín xiōng xiàn dōng, jù yáng shuǐ zì zhū xū běi rù lín qú xiàn, xūn yě quán shuǐ zhù zhī, shuǐ chū xī xī, fēi quán cè lài, yú qióng kǎn zhī xià, quán xī zhī shàng. yuán lù zhī cè, yǒu yī cí, mù zhī wèi yě quán cí. àn guǎng yǎ, jīn shén wèi zhī qīng míng, sī dì gài gǔ yě guān suǒ zài, gù shuǐ qǔ chēng yān. shuǐ sè chéng míng, ér qīng líng tè yì, yuān wú qián shí, qiǎn lòu shā wén, zhōng yǒu gǔ tán, cēn cī xiāng duì, hòu rén wēi jiā gōng shì, yǐ wéi xī yóu zhī chù. nán běi suì àn líng kōng, shū mù jiāo hé. xiān gōng yǐ tài hé zhōng, zuò zhèn hǎi dài, yú zǒng jiǎo zhī nián, shì jié dōng zhōu. zhì ruò yán xià huǒ liú, xián jū juàn xiǎng, tí qín mìng yǒu, xī yú yǒng rì, guì sǔn xún bō, qīng lín wěi làng, qín gē jì qià, huān qíng yì chàng, shì yān qī jì, shí kě píng jīn. xiǎo dōng yǒu yī hú, jiā ráo xiān sǔn, fěi zhí fāng qí sháo yào, shí yì jié bìng fēi lín. qí shuǐ dōng běi liú rù jù yáng, wèi zhī xūn yě quán. yòu jìng lín qú xiàn gù chéng dōng. chéng, gǔ bó shì pián yì yě. hàn wǔ dì yuán shuò yuán nián, fēng zāi chuān yì wáng zǐ liú nú wèi hóu guó. yīng shào yuē: lín qú, shān míng yě. gù xiàn shì zhī. qú yì shuǐ míng, qí chéng cè lín qú chuān, shì yǐ wáng mǎng yòng biǎo jué chēng yān. chéng shàng xià yán shuǐ, xī shì liú wǔ huáng běi fá guǎng gù, yíng lěi suǒ zài yǐ. jù yáng yòu dōng běi jìng wěi sù shān dōng, gū fù xiù lì, xíng ruò wěi sù. yòu dōng běi, yáng shuǐ zhù zhī. shuǐ xī chū shí gāo shān xī běi shí jiàn kǒu, dōng nán jìng féng shān cí xī. yáng shuǐ yòu dōng nán, lì féng shān xià, jí shí gāo shān yě. shān lù sān chéng, bì lì zhí shàng, shān shàng yǒu shí gǔ, míng zé nián xiōng. guō yuán shēng xù shù zhēng jì yuē: féng shān zài guǎng gù nán sān shí lǐ, yǒu cí bìng shí gǔ, qí dì jiāng luàn, shí rén zhé dǎ shí gǔ, shēng wén shù shí lǐ. yáng shuǐ lì qí yīn ér dōng běi liú, shì wèi zhī shí gōu shuǐ. dōng běi liú, chū yú wěi sù shān běi, ér dōng zhù yú jù yáng, wèi zhī shí gōu kǒu. rán shì shuǐ xià liú, yì yǒu shí tōng sāi, jí qí chūn xià shuǐ fàn, chuān lán wú chuò, yì huò wèi zhī wèi lóng quán shuǐ. dì lǐ zhì: shí gāo shān, yáng shuǐ suǒ chū shì yě. jīn yú cǐ xiàn, wéi shì dú dāng zhī, shì fú qún zhèng yǐ. jù yáng shuǐ yòu dōng běi, dé pī quán kǒu, quán yuán xī chū píng dì, dōng liú zhù yú jù yáng shuǐ. jù yáng shuǐ yòu běi huì jiàn dé shuǐ, shuǐ xī fā féng shān fù, ér dōng liú rù jù yáng shuǐ yě.
又北过临胸县东,巨洋水自朱虚北入临朐县,熏冶泉水注之,水出西溪,飞泉侧濑,于穷坎之下,泉溪之上。源麓之侧,有一祠,目之为冶泉祠。按《广雅》,金神谓之清明,斯地盖古冶官所在,故水取称焉。水色澄明,而清泠特异,渊无潜石,浅镂沙文,中有古坛,参差相对,后人微加功饰,以为嬉游之处。南北邃岸凌空,疏木交合。先公以太和中,作镇海岱,余总角之年,侍节东州。至若炎夏火流,闲居倦想,提琴命友,嬉娱永日,桂笋寻波,轻林委浪,琴歌既洽,欢情亦畅,是焉栖寄,实可凭衿。小东有一湖,佳饶鲜笋,匪直芳齐芍药,实亦洁并飞鳞。其水东北流入巨洋,谓之熏冶泉。又径临朐县故城东。城,古伯氏骈邑也。汉武帝元朔元年,封菑川懿王子刘奴为侯国。应劭曰:临朐,山名也。故县氏之。朐亦水名,其城侧临朐川,是以王莽用表厥称焉。城上下沿水,悉是刘武皇北伐广固,营垒所在矣。巨洋又东北径委粟山东,孤阜秀立,形若委粟。又东北,洋水注之。水西出石膏山西北石涧口,东南径逢山祠西。洋水又东南,历逢山下,即石膏山也。山麓三成,壁立直上,山上有石鼓,鸣则年凶。郭缘生《续述征记》曰:逢山在广固南三十里,有祠并石鼓,齐地将乱,石人辄打石鼓,声闻数十里。洋水历其阴而东北流,世谓之石沟水。东北流,出于委粟山北,而东注于巨洋,谓之石沟口。然是水下流,亦有时通塞,及其春夏水泛,川澜无辍,亦或谓之为龙泉水。《地理志》:石膏山,洋水所出是也。今于此县,惟是渎当之,似符群证矣。巨洋水又东北,得邳泉口,泉源西出平地,东流注于巨洋水。巨洋水又北会建德水,水西发逢山阜,而东流入巨洋水也。
yòu běi guò jù xiàn xī, jù yáng shuǐ yòu dōng běi hé kāng làng shuǐ, shuǐ fā xiàn xī nán shān, wú shì shù mù, ér yuán qiào gū zhì, cuán wán fēn lì. zuǒ sī qí dōu fù yuē lǐng zhèn qí zuǒ shì yě. kāng làng shuǐ běi liú, zhù yú jù yáng. jù yáng yòu dōng běi jìng jù xiàn gù chéng xī, gǔ jì guó yě. chūn qiū zhuāng gōng sì nián, jì hóu bù néng xià qí, yǐ yǔ dì jì dà qù qí guó, wéi qí nán yě. hòu gǎi yuē jù, gù lǔ lián zǐ yuē: qú jù zhī rén, biàn zhě yě. hàn wén dì shí bā nián, bié wèi zāi chuān guó, hòu bìng běi hǎi. hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, fēng zāi chuān yì wáng zǐ liú cuò wèi hóu guó, wáng mǎng gèng zhī yuē yú xiàn yě. chéng zhī běi cè yǒu gù tái, tái xī yǒu fāng chí. yàn mó yuē: xī qù qí chéng jiǔ shí qī lǐ, gěng yǎn pò zhāng bù yú lín zī, zhuī zhì jù yáng shuǐ shàng, jiāng shī xiāng shǔ. jí shì shuǐ yě. jù yáng yòu dōng běi jìng jìn lóng xiāng jiāng jūn yōu zhōu cì shǐ pì lǘ hún mù dōng, ér dōng běi liú. mù cè yǒu yī fén, shén gāo dà, shí rén xián wèi zhī wèi mǎ líng, ér bù zhī shuí zhī qiū lǒng yě. jù yáng shuǐ yòu dōng běi jìng yì xiàn gù chéng dōng, wáng mǎng gèng zhī yuē dí dàng yě. yàn mó yuē: nán qù qí chéng wǔ shí lǐ, sī mǎ xuān wáng dài gōng sūn yuān, běi xǐ fēng rén zhù yú cǐ chéng, suì gǎi míng wéi nán fēng chéng yě. yòu dōng běi jī ér wèi tán, zhī jīn chū yān wèi zhī bǎi chǐ gōu, xī běi liú, jìng běi yì dū chéng. hàn wǔ dì yuán shuò èr nián fēng zāi chuān yì wáng zǐ liú hú wéi hóu guó. yòu xī běi liú ér zhù yú jù diàn yǐ. yòu dōng běi guò shòu guāng xiàn xī, jù yáng shuǐ zì jù diàn hú dōng běi liú, jìng xiàn gù chéng xī, wáng mǎng zhī yì píng tíng yě. hàn guāng wǔ jiàn wǔ èr nián, fēng gēng shǐ zi lǐ wèi hóu guó. chéng zhī xī nán, shuǐ dōng yǒu kǒng zǐ shí shì, gù miào táng yě. zhōng yǒu kǒng zǐ xiàng, dì zǐ wèn jīng, jì wú bēi zhì, wèi xiáng suǒ lì. jù yáng yòu dōng běi liú, yáo shuǐ zhù zhī. shuǐ chū jù xiàn nán jiǎo bēng shān, jí gù yì shān yě, sú rén yǐ qí shān jiǎo ruò bēng, yīn míng wéi jiǎo shàn shān, yì míng wéi jiǎo lín shān, jiē shì sú yīn é yě. shuǐ, jí ruí shuǐ yǐ. dì lǐ zhì yuē: jù xiàn yǒu yì shān, ruí shuǐ suǒ chū yě. běi jìng shān dōng, sú yì míng zhī wèi qīng shān yǐ. yáo shuǐ yòu dōng běi jìng dōng xī shòu guāng èr chéng jiān. yīng shào yuē: shòu guāng xiàn yǒu guàn tíng. dù yù yuē: zài xiàn dōng nán, zhēn guàn guó yě. yòu yán zhēn tíng zài píng shòu xiàn dōng nán, píng shòu gù chéng zài bái láng shuǐ xī, jīn běi hǎi jùn zhì. shuǐ shàng chéng yíng líng xiàn zhī xià liú, dōng běi jìng chéng dōng, xī rù bié huà hú, yì yuē zhèn huái hú. hú dōng xī èr shí lǐ, nán běi sān shí lǐ, dōng běi rù hǎi. zhēn tíng zài gài shuǐ dōng, shuǐ chū sāng dú tíng dōng fù zèng shān. tíng, gù gāo mì jùn zhì, shì wèi zhī gù jùn chéng. shān wèi zhī tǎ shān, shuǐ yuē lù mèng shuǐ, yì yuē lì mèng shuǐ, jiē fēi yě. dì lǐ zhì: sāng dú, běi hǎi zhī shǔ xiàn yǐ. yǒu fù zèng shān, gài shuǐ suǒ chū, běi jìng zhēn tíng xī běi, hé bái láng shuǐ. àn dì lǐ zhì: běi hǎi yǒu zhēn xiàn. jīng xiāng fán yuē: gù zhēn xún guó, yǔ hòu. xī běi qù guàn tíng jiǔ shí lǐ. gài shuǐ yòu běi jìng hán tíng xī, ér rù bié huà hú. jùn guó zhì yuē: píng shòu yǒu zhēn chéng, yǒu hán tíng. xuē zàn hàn shū jí zhù yún: àn jí jùn gǔ wén, xiāng jū zhēn guàn, dōng jùn guàn shì yě. míng dì yǐ fēng zhōu hòu, gǎi yuē wèi. zhēn xún zài hé nán, fēi píng shòu yě. yòu yún: tài kāng jū zhēn xún, yì yì jū zhī, jié yòu jū zhī. shàng shū xù yuē: tài kāng shī guó, xiōng dì wǔ rén, xī yú hé ruì, cǐ jí tài kāng zhī jū, wèi jìn luò yě. yú kǎo zàn suǒ jù, jīn hé nán yǒu xún dì, wèi guó yǒu guān tǔ, guó yǔ yuē: qǐ yǒu wǔ guān, wèi zhī jiān zi. wǔ guān, gài qí míng yě, suǒ chǔ zhī yì, qí míng yuē guān. huáng fǔ mì yuē: wèi dì. yòu yún: xià xiāng tú dì qiū, yī tóng xìng zhī zhū hóu yú zhēn xún shì. jí jí zhǒng shū yún xiāng jū zhēn guàn yě. jì yī zhēn xún, míng zhēn xún fēi yī jū yǐ. qióng hòu jì zhàng shàn shè cuàn xiāng, hán cù yì yīn féng méng shì yì, jí qí jū yǐ shēng jiāo, yīn qí shì ér yǒu yì. gù chūn qiū xiāng gōng sì nián, wèi jiàng yuē: jiāo yòng shī miè zhēn guàn jí zhēn xún shì, chù jiāo yú guò, chù yì gān gē. shì yǐ wǔ yuán yán yú wú zǐ yuē: guò jiāo shā zhēn guàn yǐ fá zhēn xún shì yě. yǒu xià zhī yí chén yuē mí, shì yì, yì zhī sǐ yě, táo yú gé shì. jīn gé xiàn yě. shōu zhēn guàn zhēn xún èr guó zhī yú jìn, shā hán zhuó ér lì shào kāng, miè zhī, yǒu qióng suì wáng yě. shì gài yù qí jū ér shēng qí chēng, zhái qí yè ér biǎo qí yì, zòng yí wén yán chǐ, tíng guō yǒu chuán, wèi kě yǐ bǐ yǒu guàn mù, wèi zhuān cǐ wèi fēi, shě cǐ xún míng, ér zhuān bǐ wéi shì. yǐ tǔ tuī chuán, yīng shì zhī jù yì kě àn yǐ. yáo shuǐ yòu dōng běi zhù jù yáng. fú chēn yàn mó bìng yán, yáo cháng dùn jià yú cǐ, fàng shòu míng yān, fēi yě. dì lǐ zhì yuē: ruí shuǐ zì jù dōng běi, zhì shòu guāng rù hǎi. yán qí jìng qù, jí shì shuǐ yě. yòu dōng běi rù yú hǎi.
又北过剧县西,巨洋水又东北合康浪水,水发县西南山,无事树木,而圆峭孤峙,巑岏分立。左思《齐都赋》曰岭镇其左是也。康浪水北流,注于巨洋。巨洋又东北径剧县故城西,古纪国也。《春秋》庄公四年,纪侯不能下齐,以与弟季大去其国,违齐难也。后改曰剧,故《鲁连子》曰:朐剧之人,辩者也。汉文帝十八年,别为菑川国,后并北海。汉武帝元朔二年,封菑川懿王子刘错为侯国,王莽更之曰俞县也。城之北侧有故台,台西有方池。晏谟曰:西去齐城九十七里,耿弇破张步于临淄,追至巨洋水上,僵尸相属。即是水也。巨洋又东北径晋龙骧将军、幽州刺史辟闾浑墓东,而东北流。墓侧有一坟,甚高大,时人咸谓之为马陵,而不知谁之丘垄也。巨洋水又东北径益县故城东,王莽更之曰涤荡也。晏谟曰:南去齐城五十里,司马宣王代公孙渊,北徙丰人住于此城,遂改名为南丰城也。又东北积而为潭,枝津出焉、谓之百尺沟,西北流,径北益都城。汉武帝元朔二年封菑川懿王子刘胡为侯国。又西北流而注于巨淀矣。又东北过寿光县西,巨洋水自巨淀湖东北流,径县故城西,王莽之翼平亭也。汉光武建武二年,封更始子鲤为侯国。城之西南,水东有孔子石室,故庙堂也。中有孔子像,弟子问经,既无碑志,未详所立。巨洋又东北流,尧水注之。水出剧县南角崩山,即故义山也,俗人以其山角若崩,因名为角扇山,亦名为角林山,皆世俗音讹也。水,即蕤水矣。《地理志》曰:剧县有义山,蕤水所出也。北径山东,俗亦名之为青山矣。尧水又东北径东西寿光二城间。应劭曰:寿光县有灌亭。杜预曰:在县东南,斟灌国也。又言斟亭在平寿县东南,平寿故城在白狼水西,今北海郡治。水上承营陵县之下流,东北径城东,西入别画湖,亦曰朕怀湖。湖东西二十里,南北三十里,东北入海。斟亭在溉水东,水出桑犊亭东覆甑山。亭,故高密郡治,世谓之故郡城。山谓之塔山,水曰鹿孟水,亦曰戾孟水,皆非也。《地理志》:桑犊,北海之属县矣。有覆甑山,溉水所出,北径斟亭西北,合白狼水。按《地理志》:北海有斟县。京相璠曰:故斟寻国,禹后。西北去灌亭九十里。溉水又北径寒亭西,而入别画湖。《郡国志》曰:平寿有斟城,有寒亭。薛瓒《汉书集注》云:按《汲郡古文》,相居斟灌,东郡灌是也。明帝以封周后,改曰卫。斟寻在河南,非平寿也。又云:太康居斟寻,羿亦居之,桀又居之。《尚书序》曰:太康失国,兄弟五人,徯于河汭,此即太康之居,为近洛也。余考瓒所据,今河南有寻地,卫国有观土,《国语》曰:启有五观,谓之奸子。五观,盖其名也,所处之邑,其名曰观。皇甫谧曰:卫地。又云:夏相徒帝丘,依同姓之诸侯于斟寻氏。即《汲冢书》云相居斟灌也。既依斟寻,明斟寻非一居矣。穷后既仗善射篡相,寒促亦因逢蒙弑羿,即其居以生浇,因其室而有豷。故《春秋》襄公四年,魏绛曰:浇用师灭斟灌及斟寻氏,处浇于过,处豷干戈。是以伍员言于吴子曰:过浇杀斟灌以伐斟寻是也。有夏之遗臣曰靡,事羿,羿之死也,逃于鬲氏。今鬲县也。收斟灌、斟寻二国之余烬,杀寒浞而立少康,灭之,有穷遂亡也。是盖寓其居而生其称,宅其业而表其邑,纵遗文沿褫,亭郭有传,未可以彼有灌目,谓专此为非,舍此寻名,而专彼为是。以土推传,应氏之据亦可按矣。尧水又东北注巨洋。伏琛、晏谟并言,尧尝顿驾于此,放受名焉,非也。《地理志》曰:蕤水自剧东北,至寿光入海。沿其径趣,即是水也。又东北入于海。
jù yáng shuǐ dōng běi jìng wàng hǎi tái xī, dōng běi liú. fú chēn yàn mó bìng yǐ wéi píng wàng tíng zài píng shòu xiàn gù chéng xī běi bā shí lǐ, gǔ xiàn yòu huò yán qín shǐ huáng shēng yǐ wàng hǎi, yīn yuē wàng hǎi tái, wèi xiáng yě. àn shǐ jì, hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, fēng zāi chuān yì wáng zǐ liú shǎng wèi hóu guó. yòu dōng běi zhù yú hǎi yě.
巨洋水东北径望海台西,东北流。伏琛、晏谟并以为平望亭在平寿县故城西北八十里,古县;又或言秦始皇升以望海,因曰望海台,未详也。按《史记》,汉武帝元朔二年,封菑川懿王子刘赏为侯国。又东北注于海也。
zī shuǐ chū tài shān lái wú xiàn yuán shān, zī shuǐ chū xiàn xī nán shān xià, shì wèi zhī yuán quán. dì lǐ zhì yuē: yuán shān, zī shuǐ suǒ chū. gù jīng yǒu yuán shān zhī lùn yǐ. huái nán zǐ yuē: yǒng chū zì yí shān, gài shān bié míng yě. dōng běi liú, jìng lái wú gǔ, qū ér xī běi liú, jìng qí xiàn gù chéng nán. cóng zhēng jì yuē: chéng zài lái wú gǔ, dāng lù zǔ jué, liǎng shān jiān dào, yóu nán běi mén. hàn mò, yǒu fàn shǐ yún wéi lái qiāng lìng, yán lái wú zài qí, fēi lǔ suǒ de. yǐn jiù shuō yún: qí líng gōng miè lái. lái mín bō liú cǐ gǔ, yì luò huāng wú, gù yuē lái wú. yǔ gòng suǒ wèi lái yí yě. jiā gǔ zhī huì, qí hóu shǐ lái rén yǐ bīng jié lǔ hóu, xuān ní chēng yí bù luàn huá shì yě. yú àn tài wú lái zhà, bìng shān míng yě, jùn xiàn qǔ mù yān. hàn gāo zǔ zhì. zuǒ zhuàn yuē: yǔ zhī wú shān jí lái zhà shì yě. yīng shào shí sān zhōu jì yuē: tài shān lái wú xiàn, lǔ zhī lái zhà yì. zī shuǐ yòu xī běi, zhuǎn jìng chéng xī, yòu dōng běi liú, yǔ yī shuǐ hé. shuǐ chū xiàn dōng nán, sú wèi zhī jiā sāng gǔ shuǐ. cóng zhēng jì míng yuē shèng shuǐ. liè xiān chuán yuē: lù pí gōng zhě, zī chuān rén yě, shǎo wèi fǔ xiǎo shǐ, cái qiǎo, jǔ shǒu chéng qì. shān cén shàng yǒu shén quán, rén bù néng dào, xiǎo shǐ bái fǔ jūn, qǐng mù gōng jīn fǔ sān shí rén, zuò zhuàn lún, zào xiàn gé, yì sī héng shēng, shù shí rì, tī dào chéng, shàng qí diān, zuò cí wū liú zhǐ qí páng. qí èr wèn yǐ zì gù, shí zhī cǎo, yǐn shén quán, qī shí yú nián. zī shuǐ lái shān xià, hū zōng zú dé liù shí yú rén, mìng shàng shān bàn, shuǐ chū jǐn piào yī jùn, méi zhě wàn jì. xiǎo shǐ cí pò jiā shì, lìng xià shān zhe lù pí yī, shēng gé ér qù. hòu bǎi yú nián xià, mài yào qí shì yě. qí shuǐ xī běi liú, zhù zī shuǐ, zī shuǐ yòu běi chū shān, wèi zhī lái wú kǒu, dōng běi liú zhě yě.
淄水出泰山莱芜县原山,淄水出县西南山下,世谓之原泉。《地理志》曰:原山,淄水所出。故《经》有原山之论矣。《淮南子》曰:永出自饴山,盖山别名也。东北流,径莱芜谷,屈而西北流,径其县故城南。《从征记》曰:城在莱芜谷,当路阻绝,两山间道,由南北门。汉末,有范史云为莱羌令,言莱芜在齐,非鲁所得。引旧说云:齐灵公灭莱。莱民播流此谷,邑落荒芜,故曰莱芜。《禹贡》所谓莱夷也。夹谷之会,齐侯使莱人以兵劫鲁侯,宣尼称夷不乱华是也。余按泰无、莱柞,并山名也,郡县取目焉。汉高祖置。《左传》曰:与之无山及莱柞是也。应劭《十三州记》曰:太山莱芜县,鲁之莱柞邑。淄水又西北,转径城西,又东北流,与一水合。水出县东南,俗谓之家桑谷水。《从征记》名曰圣水。《列仙传》曰:鹿皮公者,淄川人也,少为府小史,才巧,举手成器。山岑上有神泉,人不能到,小史白府君,请木工斤斧三十人,作转轮,造县阁,意思横生,数十日,梯道成,上其巅,作祠屋留止其旁。其二问以自固,食芝草,饮神泉,七十余年。淄水来山下,呼宗族得六十余人,命上山半,水出尽漂一郡,没者万计。小史辞迫家室,令下山著鹿皮衣,升阁而去。后百余年下,卖药齐市也。其水西北流,注淄水,淄水又北出山,谓之莱芜口,东北流者也。
dōng běi guò lín zī xiàn dōng, zī shuǐ zì shān dōng běi liú, jìng niú shān xī, yòu dōng jìng lín zī xiàn gù chéng nán, dōng dé tiān qí shuǐ kǒu, shuǐ chū nán jiāo shān xià, wèi zhī tiān qí yuān. wǔ quán bìng chū, nán běi sān bǎi bù, guǎng shí bù. shān jí niú shān yě. zuǒ sī qí dōu fù yuē: niú lǐng zhèn qí nán zhě yě. shuǐ zài qí bā cí zhōng, qí zhī wéi míng qǐ yú cǐ yǐ. dì lǐ fēng sú jì yuē: qí suǒ yǐ wéi qí zhě, jí tiān qí yuān míng yě. qí shuǐ běi liú, zhù yú zī shuǐ, zī shuǐ yòu dōng jìng sì háo zhǒng běi. shuǐ nán shān xià, yǒu sì zhǒng, fāng jī yuán fén, xián gāo qī chǐ, dōng xī zhí liè. shì tián shì sì wáng zhǒng yě. zī shuǐ yòu dōng běi jìng dàng yīn lǐ xī. shuǐ dōng yǒu zhǒng, yī jī sān fén, dōng xī bā shí bù, shì liè shì gōng sūn jiē tián kāi jiāng gǔ yě zi zhī fén yě. yàn zǐ è qí yǒng ér wú lǐ, tóu táo yǐ bì zhī. sǐ, zàng yáng lǐ, jí cǐ yě. zī shuǐ yòu běi jìng qí chéng dōng. chéng lín zī shuǐ, gù yuē lín zī, wáng mǎng zhī qí líng xiàn yě. ěr yǎ yuē: shuǐ chū qí qián, zuǒ wèi yíng qiū, wǔ wáng yǐ qí dì fēng dà gōng wàng, cì zhī yǐ sì lǚ, dōu yíng qiū wèi qí. huò yǐ wéi dōu yíng líng. shǐ jì zhōu chéng wáng fēng shī shàng fù yú yíng qiū, dōng jiù guó, dào sù, xíng chí, lái hóu yǔ zhī zhēng yíng qiū. nì lǚ zhī rén yuē: wú tóng shí nán de ér yì shī, kè qǐn ān, dài fēi jiù fēng zhě yě. tài gōng wén zhī, yè yī ér xíng zhì yíng qiū. líng yì qiū yě. xiàn gōng zì yíng qiū xǐ lín zī. yú àn yíng líng chéng nā mó shuǐ, wéi chéng běi yǒu yī shuǐ, shì wèi zhī bái láng shuǐ, xī chū dān shān, sú wèi fán shān yě, dōng běi liú, yóu ěr yǎ chū qián zuǒ zhī wén, bù dé yǐ wéi yíng qiū yǐ. yíng qiū zhě, shān míng yě. shī suǒ wèi zi zhī yíng xī, zāo wǒ hū náo zhī jiān xī. zuò zhě duō yǐ qiū líng hào tóng, yuán líng yòu qù lái chà jìn, xián yán tài gōng suǒ fēng. kǎo zhī chūn qiū jīng shū, zhū hóu chéng yuán líng. zuǒ zhuàn yuē qiān qǐ yě. máo shī zhèng zhù, bìng wú yíng zì, zàn yǐ wéi fēi jìn zhī. jīn lín zī chéng zhōng yǒu qiū, zài xiǎo chéng nèi, zhōu huí sān bǎi bù, gāo jiǔ zhàng, běi jiàng zhàng wǔ, zī shuǐ chū qí qián, gù yǒu yíng qiū zhī míng, yǔ ěr yǎ xiàng fú. chéng duì tiān qí yuān, gù chéng yǒu qí chéng zhī chēng. shì yǐ yàn zǐ yán shǐ shuǎng jiū shì jū zhī, féng bó líng jū zhī, tài gōng jū zhī. yòu yuē: xiān jūn tài gōng zhù yíng zhī qiū, jì zhá guān fēng, wén qí yīn yuē: yāng yāng hū, dà fēng yě zāi! biǎo dōng hǎi zhě, qí tài gōng hū? tián bā rù qí, guò zī zì jìng. guō jǐng chún yán qí zhī yíng qiū, zī shuǐ jìng qí nán jí dōng yě, fēi yíng líng míng yǐ. xiàn gōng zhī xǐ, qí yóu jìn shì shēn yì míng jiàng, fēi wèi zì yíng líng ér zhī yě. qí wài guō, jí xiàn gōng suǒ xǐ lín zī chéng yě, shì wèi zhī lǔ chéng. yán qí mǐn wáng fá yàn, yàn wáng kuài sǐ, lǔ qí mín shí zhū guō, yīn yǐ míng zhī. qín shǐ huáng sān shí sì nián, miè qí wèi jùn, zhì lín zī. hàn gāo dì liù nián, fēng zǐ féi yú qí wèi wáng guó, wáng mǎng gēng míng jǐ nán yě, zhàn guó cè yuē: tián dān wèi qí xiāng, guò zī shuǐ, yǒu lǎo rén shè zī ér chū, bù néng xíng, zuò shā zhōng, dān nǎi jiě qiú yú sī shuǐ zhī shàng yě.
东北过临淄县东,淄水自山东北流,径牛山西,又东径临淄县故城南,东得天齐水口,水出南郊山下,谓之天齐渊。五泉并出,南北三百步,广十步。山即牛山也。左思《齐都赋》曰:牛岭镇其南者也。水在齐八祠中,齐之为名起于此矣。《地理风俗记》曰:齐所以为齐者,即天齐渊名也。其水北流,注于淄水,淄水又东径四豪冢北。水南山下,有四冢,方基圆坟,咸高七尺,东西直列。是田氏四王冢也。淄水又东北径荡阴里西。水东有冢,一基三坟,东西八十步,是列士公孙接、田开疆、古冶子之坟也。晏子恶其勇而无礼,投桃以毙之。死,葬阳里,即此也。淄水又北径其城东。城临淄水,故曰临淄,王莽之齐陵县也。《尔雅》曰:水出其前,左为营丘,武王以其地封大公望,赐之以四履,都营丘为齐。或以为都营陵。《史记》周成王封师尚父于营丘,东就国,道宿,行迟,莱侯与之争营丘。逆旅之人曰:吾同时难得而易失,客寝安,殆非就封者也。太公闻之,夜衣而行至营丘。陵亦丘也。献公自营丘徙临淄。余按营陵城南无水,惟城北有一水,世谓之白狼水,西出丹山,俗谓凡山也,东北流,由《尔雅》出前左之文,不得以为营丘矣。营丘者,山名也。《诗》所谓子之营兮,遭我乎峱之间兮。作者多以丘陵号同,缘陵又去莱差近,咸言太公所封。考之《春秋经》书,诸侯城缘陵。《左传》曰迁杞也。《毛诗》郑注,并无营字,瓒以为非近之。今临淄城中有丘,在小城内,周回三百步,高九丈,北降丈五,淄水出其前,故有营丘之名,与《尔雅》相符。城对天齐渊,故城有齐城之称。是以晏子言始爽鸠氏居之,逢伯陵居之,太公居之。又曰:先君太公筑营之丘,季札观风,闻齐音曰:泱泱乎,大风也哉!表东海者,其太公乎?田巴入齐,过淄自镜。郭景纯言齐之营丘,淄水径其南及东也,非营陵明矣。献公之徙,其犹晋氏深翼名绛,非谓自营陵而之也。其外郭,即献公所徙临淄城也,世谓之虏城。言齐湣王伐燕,燕王哙死,虏其民实诸郭,因以名之。秦始皇三十四年,灭齐为郡,治临淄。汉高帝六年,封子肥于齐为王国,王莽更名济南也,《战国策》曰:田单为齐相,过淄水,有老人涉淄而出,不能行,坐沙中,单乃解裘于斯水之上也。
yòu dōng guò lì xiàn dōng, zī shuǐ zì xiàn dōng běi liú, jìng dōng ān píng chéng běi. yòu dōng jìng jù diàn xiàn gù chéng nán. zhēng hé sì nián, hàn wǔ dì xìng dōng lái, lín dà hǎi, sān yuè gēng jù diàn, jí cǐ yě. xiàn dōng nán zé jù diàn hú, gài yǐ shuǐ shòu míng yě. zī shuǐ yòu dōng běi jìng guǎng ráo xiàn gù chéng nán. hàn wǔ dì yuán dǐng zhōng, fēng zāi chuān jìng wáng zǐ liú guó wèi hóu guó. zī shuǐ yòu dōng běi, mǎ chē dú shuǐ zhù zhī. shòu jù diàn, diàn jí zhuó shuǐ suǒ zhù yě. lǚ chén yuē: zhuó shuǐ yī míng hùn shuǐ, chū guǎng xiàn wèi shān, shì wèi zhī yě lǐng shān. dōng běi liú, jìng guǎng gù chéng xī. chéng zài guǎng xiàn xī běi sì lǐ, sì zhōu jué jiàn, zǔ shuǐ shēn huáng, jìn yǒng jiā zhōng, dōng lái rén cáo yí suǒ zào yě. shuǐ cè shān jì, yǒu wǔ lóng kǒu. yì xī wǔ nián, liú wǔ dì fá mù róng chāo yú guǎng gù yě, yǐ jí xiǎn nán gōng, bīng lì láo bì, hé jiān rén xuán zhàng shuō yù yún: xī zhào gōng cáo yí, wàng qì zhě yǐ wéi màn shuǐ dài chéng, fēi kě gōng bá, ruò sāi wǔ lóng kǒu, chéng dāng bì xiàn. shí hǔ cóng zhī, yí qǐng xiáng. jiàng hòu wǔ rì, dà yǔ, léi diàn zhèn kāi. hòu mù róng gé zhī gōng duàn kān, shí xún bù bá, sāi kǒu ér kān jiàng, jiàng hòu wú ér, yòu zhèn kāi zhī. jīn jiù jī yóu cún, yí shì xiū zhù. yù sāi zhī, chāo jí chéng nèi nán nǚ jiē xī jiǎo ruò, bìng zhě dà bàn, chāo suì chū bēn, wèi jìn suǒ qín yě. rán chéng zhī suǒ kuà, shí píng dì xiǎn, qí bù kě gù chéng zhě zài cǐ. zhuó shuǐ dōng běi liú, jìng yáo shān dōng. cóng zhēng jì yuē: guǎng gù chéng běi sān lǐ, yǒu yáo shān cí. yáo yīn xún shòu dēng cǐ shān, hòu rén suì yǐ míng shān, miào zài shān zhī zuǒ lù, miào xiàng dōng miàn, huá yǔ xiū zhěng, dì tú yán shì, xuān miǎn zhī róng mù rán, shān zhī shàng dǐng, jiù yǒu shàng cí, jīn yě huǐ fèi, wú fù yí shì. pán shí shàng shàng yǒu rén mǎ zhī jī, tú huáng shí ér yǐ, wéi dāo jiàn zhī zōng bī zhēn yǐ. zhì yú yàn fēng dài è, wèi jiá qí máng, yǔ jīn jiàn mò shū, yǐ mì mó xiě, zhī rén gōng suǒ zhì yǐ. xī wàng hú gōng líng, sūn chàng zhī suǒ yún: qīng zhōu cì shǐ fù hóng rén, yán dé tóng guān lì shū chù. zhuó shuǐ yòu dōng běi liú, jìng dōng yáng chéng běi, dōng běi liú, hé cháng shā shuǐ. shuǐ chū féng shān běi fù, shì wèi zhī yáng shuǐ yě. dōng běi liú. jìng guǎng xiàn gù chéng xī. jiù qīng zhōu cì shǐ zhì, yì yuē qīng zhōu chéng. yáng shuǐ yòu dōng běi liú, shí jǐng shuǐ zhù zhī. shuǐ chū nán shān, shān dǐng dòng kāi, wàng ruò mén yān, sú wèi shì shān wèi pì tóu shān. qí shuǐ běi liú zhù jǐng, jǐng jì guǎng chéng dōng cè, sān miàn jī shí, gāo shēn yī pǐ yǒu yú. zhǎng jīn jī làng, pù bù ér xià, pēng bì zhī yīn, jīng chuān guā gǔ, pēng bèn zhī shì, zhuàng tóng hóng hé. běi liú rù yáng shuǐ. yú shēng zhǎng dōng qí, jí yóu qí xià, yú zhōng kuò jué, nǎi jī mián zài. hòu yīn wáng shì, fù chū hǎi dài. guō jīn zǐ huì tóng shí jǐng, fù shī yán yì, mí rì xī yú, yóu wèi jī xīn, dàn hèn cǐ běn shí yǒu tōng sāi ěr. yáng shuǐ dōng jìng gù qī jí sì chán fáng nán. shuǐ běi zé zhǎng wǔ biàn jià, jiǒng gé chéng ā, lín zhī jì zé shéng zuò shū bān, xī bō jiān shè, suǒ wèi xiū xiū shì zǐ, miǎo miǎo chán qī zhě yě. yáng shuǐ yòu dōng jìng dōng yáng chéng dōng nán. yì xī zhōng, jìn qīng zhōu cì shǐ yáng mù zhī zhù cǐ, yǐ zài yáng shuǐ zhī yáng, jí wèi zhī dōng yáng chéng. shì yǐ zhuó shuǐ wèi xī yáng shuǐ gù yě. shuǐ liú yì yǒu shí qióng tōng, xìn wèi líng yǐ. xī zài sòng shì, shì shuǐ jué ér fù liú, liú huǎng fù tōng jīn yān, wèi tài hé zhōng, cǐ shuǐ fù jié, chuò liú jī nián, xiān gōng chú zhōu, jí rèn wèi qī, shì shuǐ fù tōng, chéng yìng yíng chuān, suǒ wèi yōu gǔ kū ér gèng yì, qióng quán chuò ér fù liú yǐ. hǎi dài zhī shì, yòu sòng tōng jīn yān. píng chāng máng mín sūn dào xiāng sòng yuē: wéi bǐ miǎn quán, jié yú sān líng, qí jǐn guī bì, yè qióng sī shēng, dào cóng lóng tì, jiàng yóu shèng míng. dié mín hé jiān zhào yí sòng yún: fū huà wèi qī, yuán zé qián shī, kū yuán yáng lán, hé chuān dí bēi. běi hǎi guō qīn yuē: xiān zhèng chuò jīn, wǒ hòu tōng yáng. dàn sòng guǎng wén fán, nán yǐ jù zài. yáng shuǐ yòu běi qū jìng hàn chéng yáng jǐng wáng liú zhāng miào dōng, dōng zhù yú jù yáng. hòu rén yè duàn, lìng běi zhù zhuó shuǐ. shí rén tōng wèi zhuó shuǐ wèi yáng shuǐ, gù yǒu nán yáng běi yáng shuǐ zhī lùn. èr shuǐ hún liú, shì wèi zhī wèi cháng shā shuǐ yě, yì huò tōng míng zhī wèi ní shuǐ. gù yàn mó fú chēn wèi qí jì, bìng yún dōng yáng chéng jì zài miǎn shuǐ zhī yáng, yí wèi miǎn yáng chéng, fēi yě. shì yòu wèi yáng shuǐ wèi yáng shuǐ, yú àn qún shū, shèng yán yáng shuǐ chū lín qú xiàn, ér yáng shuǐ dǎo yuán guǎng xiàn, liǎng xiàn suī lín, chuān tǔ bù tóng, gàn shì yí yān. zhuó shuǐ yòu běi jìng zāng shì tái xī, yòu běi jìng yì chéng xī, yòu běi liú zhù jù diàn. dì lǐ zhì yuē: guǎng xiàn wèi shān, zhuó shuǐ suǒ chū, dōng běi zhì guǎng ráo rù jù diàn, jù diàn zhī yòu, yòu yǒu nǚ shuǐ zhù zhī. shuǐ chū dōng ān píng xiàn zhī shé tóu shān, cóng zhēng jì yuē: shuǐ xī yǒu huán gōng zhǒng, shén gāo dà, mù fāng qī shí yú zhàng gāo sì zhàng, yuán fén wéi èr shí yú zhàng, gāo qī zhàng yú, yī mù fāng qī zhàng èr fén yàn mó yuē: yī líng jì fēi zàng lǐ, rú chéng shì gù, yǔ qí mǔ tóng mù ér yì fén, fú chēn suǒ wèi xiáng yě, zhǒng dōng shān xià nǚ shuǐ, yuán yǒu huán gōng cí, shì qí héng zòu wèi wǔ wáng suǒ lì, yuē: jìn rì lù cì qí jiāo, zhān wàng huán gōng fén lǒng, zài nán shān zhī ā, qǐng wèi lì sì, wèi kuài rán zhī zhǔ. guō yuán shēng shù zhēng jì yuē: qí huán gōng zhǒng, zài qí chéng nán èr shí lǐ, yīn shān wèi fén, dà zhǒng dōng yǒu nǚ shuǐ, huò yún qí huán gōng nǚ zhǒng zài qí shàng, gù yǐ míng shuǐ yě. nǚ shuǐ dǎo chuān dōng běi liú, shén yǒu shén yān huà lóng zé shuǐ shēng, zhèng báo zé jīn jié. yàn jiàn píng liù nián, shuǐ hū bào jié, xuán míng è zhī, qǐn bìng ér wáng. yàn tài shàng sì nián, nǚ shuǐ yòu jié, mù róng chāo è zhī, yàn zuò suì lún. nǚ shuǐ dōng běi liú, jìng dōng ān píng xiàn gù chéng nán. xù shù zhēng jì yuē: nǚ shuǐ zhì ān píng chéng nán, fú liú shí wǔ lǐ, rán hòu gèng liú, běi zhù yáng shuǐ. chéng, gù xī tíng yě. chūn qiū lǔ zhuāng gōng sān nián, jì jì yǐ xī rù qí. gōng yáng zhuàn yuē: jì zhě hé? jì hóu dì yě. xián qí fú zuì, qǐng xī yǐ fèng wǔ sì, tián chéng zi dān zhī gù yì yě. hòu yǐ wéi xiàn, bó líng yǒu ān píng, gù cǐ jiā dōng yě. shì zǔ jiàn wǔ qī nián, fēng zāi chuān wáng zǐ liú mào wèi hóu guó. yòu jìng dōng ān píng chéng dōng, dōng běi jìng lǒng qiū dōng, dōng běi rù jù diàn. dì lǐ zhì yuē: tú tóu shān, nǚ shuǐ suǒ chū, dōng běi zhì lín zī, rén jù diàn, yòu běi wèi mǎ chē dú, běi hé zī shuǐ. yòu běi, shí miǎn zhī shuǐ zhù zhī. shí shuǐ chū qí chéng xī běi èr shí wǔ lǐ, píng dì chū quán, jí rú shuǐ yě. yì wèi zhī yuán shuǐ. yīn shuǐ sè hēi, sú yòu mù zhī wèi hēi shuǐ. xī běi jìng huáng shān dōng, yòu běi lì yú shān dōng, yǒu yú gōng zhǒng. shí shuǐ yòu qū ér jìng dù shān běi. yǒu yú gōng gǔ, qí huán gōng shí, gōng yǐn yú gǔ, lín yǒu rèn qí jū zhě, gōng yǐ yǔ zhī. shān jí dù shān zhī tōng fù, yǐ qí rén zhuàng yú, gù wèi zhī yú gōng. shuǐ yǒu shí liáng, yì wèi zhī wèi shí liáng shuǐ. yòu yǒu shuǐ zhù zhī. shuǐ chū shí shuǐ dōng, qù lín zī chéng shí bā lǐ, suǒ wèi zhōng yě. sú yǐ shuǐ wèi sù liú shuǐ, xī běi rù yú shí shuǐ. yú zi qù qí, sān sù ér hòu chū, gù shì yǐ cǐ ér biàn shuǐ míng yě. shuǐ nán shān xī, yǒu wáng chù mù, xī lè yì fá qí, xián ér fēng zhī, chù bù shòu, zì yì ér sǐ. shuǐ cè yǒu tián yǐn shuǐ, gài jī shàng cún. shí shuǐ yòu xī běi jìng xī ān xiàn gù chéng nán. běn qú qiū yě, qí dài fū yōng lǐn zhī yì yǐ. wáng mǎng gèng zhī yuē dōng níng. shí shuǐ yòu xī zhì shí yáng yàn, fēn wéi èr shuǐ, wèi zhī shí yáng kǒu. zhī jīn xī běi zhì liáng zōu rù jì. shí shuǐ yòu běi jìng xī ān chéng xī, yòu běi, jīng shuǐ xì shuǐ zhù zhī. shuǐ chū qí chéng xī nán, shì wèi zhī hán quán yě. dōng běi liú, zhí shēn mén xī, jīng xiāng fán dù yù bìng yán shēn mén, jí qí chéng nán miàn xī dì yī mén yǐ, wèi shēn chí. xī qí yì gōng yóu shēn chí, bǐng chù yán zhí èr rén, hài gōng yú zhú zhōng. jīn chí wú fù fǎng fú, rán shuǐ cè shàng yǒu xiǎo xiǎo zhú mù, yǐ shí yí shēng yě. zuǒ sī qí dōu fù zhù: shēn chí, zài hǎi bīn qí sǒu yě. yú àn chūn qiū xiāng gōng shí bā nián, jìn fá qí, wù xū, fá yōng mén zhī qiū. jǐ hài, fén yōng mén, rén yín, fén dōng běi èr guō, jiǎ chén, dōng qīn jí wéi, nán jí yí, ér bù yán běi lüè yú hǎi. qiě jìn xiàn zi shàng bù cí sǐ yǐ chěng zhì, hé róng duì chóu dí ér bù chéng, bào cǎo mù yú hǎi yú hū? yòu yán xià huǒ liú, fēi yuǎn yóu zhī chén, yì gōng jiàn shì, gài shì bái lóng yú fú, jiàn kùn jìn jiāo yǐ. zuǒ shì shě jìn jǔ yuǎn, kǎo gǔ fēi yǐ. dù yù zhī yán, yǒu tuī jù ěr. xì shuǐ bàng chéng běi liú, jìng yáng mén xī. shuǐ cì yǒu gù fēng chù, suǒ wèi qí zhī jì xià yě. dāng zhàn guó zhī shí, yǐ qí xuān wáng xǐ wén xué, yóu shuì zhī shì, zōu yǎn chún yú kūn tián pián jiē zi shèn dào zhī tú qī shí liù rén, jiē cì liè dì wèi shàng dài fū, bù zhì ér lùn yì, shì yǐ qí jì xià xué shì fù shèng, qiě shù bǎi shí rén. liú xiàng bié lù yǐ jì wèi qí chéng mén míng yě. tán shuō zhī shì, qī huì yú jì mén xià, gù yuē jì xià yě. zhèng zhì, zhāng yì wèn shū zàn yún: wǒ xiān shī jí xià shēng, hé shí rén? zhèng xuán dá yún: qí tián shì shí, shàn xué zhě suǒ huì chù yě, qí rén hào zhī jí xià shēng, wú cháng rén yě. yú àn zuǒ zhuàn zhāo gōng èr shí èr nián, jǔ zi rú qí, méng yú jì mén zhī wài. hàn yǐ shū sūn tōng wèi bó shì, hào jì sì jūn. shǐ jì yīn yì yuē: yù yǐ jì zōng qí jì xià zhī fēng yǐ. rán jí xià yòu shì lǔ chéng nèi dì míng. zuǒ zhuàn dìng gōng bā nián, yáng hǔ jié gōng, fá mèng shì, rù zì shàng dōng mén, zhàn yú nán mén zhī nèi, yòu zhàn yú jí xià zhě yě. gài yì rú zhě zhī suǒ cuì yān. gù zhāng yì yí ér fā wèn, zhèng xuán shì ér biàn zhī, suī yì míng hù xiàn, dà guī yī yě. chéng nèi yǒu gù tái, yǒu yíng qiū, yǒu gù jǐng wáng cí, jí zhū xū hóu zhāng miào yǐ. jìn qǐ jū zhù yún: qí yǒu dà shé, zhǎng sān bǎi bù, fù xiǎo shé, zhǎng bǎi yú bù, jìng yú shì zhōng, shì rén xī guān, zì běi mén suǒ rù chù yě. běi mén wài dōng běi èr bǎi bù, yǒu qí xiāng yàn yīng zhǒng zhái. zuǒ zhuàn: yàn zǐ zhī zhái jìn shì, jǐng gōng yù yì zhī, ér yīng fú gèng, wèi jiè yuē: wú shēng zé jìn shì, sǐ qǐ yì zhì. nǎi zàng gù zhái, hòu rén míng zhī yuē qīng jié lǐ. xì shuǐ yòu běi jìng lín zī chéng xī mén běi, ér xī liú jìng wú gōng nán. xī chǔ shǐ pìn qí, qí wáng xiǎng zhī wú gōng, jí shì gōng yǐ. qí dì yóu míng wú tái lǐ. tái shén céng xiù, dōng xī bǎi yú bù, nán běi rú jiǎn, jí gǔ wú gōng zhī tái. tái dōng jí quē zi, suǒ wèi sòng yú rén dé yàn shí chù. tái xī yǒu shí shè bēi, yóu cún. hàn líng dì xī píng wǔ nián lì, qí tí yún wú tái lǐ. xì shuǐ yòu xī jìng kuí qiū běi. chūn qiū zhuāng gōng bā nián, xiāng gōng shǐ lián chēng guǎn zhì fù shù kuí qiū. jīng xiāng fán yuē: qí xī wǔ shí lǐ, yǒu kuí qiū dì, ruò shì, wú yōng shù zhī. xī gōng jiǔ nián, qí huán huì zhū hóu yú kuí qiū, zǎi kǒng yuē: qí hóu bù wù xiū dé ér qín yuǎn lüè. míng kuí qiū bù zài qí yě. yǐn hé dōng fén yīn kuí qiū, shān yáng xī běi kuí chéng, yí zài cǐ, fēi yě. yú yuán zuǒ zhuàn lián chēng guǎn zhì fù zhī shù kuí qiū, yǐ guā shí wéi wǎng huán zhī qī. qǐng dài fú xǔ, jiāng wèi qí luàn, gù lìng wú chǒng zhī mèi, hòu gōng yú gōng. yīn wú zhī zhī chù, suì hài xiāng gōng. ruò chū yuǎn wú dài, níng dé móu jí fù rén, ér wèi gōng shì zhī luàn hū? shì yǐ dù yù jī chūn qiū zhī zhǐ, jí chuán ān zhī zhù yú lín zī xī, bù dé shě jìn tuō yuǎn, gǒu chéng jǐ yì, yú yì kě shū, jí yì wèi fù. rán zé kuí qiū zhī shù, jí cǐ dì yě. xì shuǐ xī zuǒ yí wèi tán, yòu xī jìng gāo yáng qiáo jùn nán, wèi suǒ lì yě. yòu xī běi liú zhù yú shí. shí shuǐ yòu dōng běi liú, miǎn shuǐ zhuāng zhī. shuǐ chū yíng chéng dōng, shì wèi zhī hàn qín shuǐ yě. xī běi liú, jìng yíng chéng běi. hàn jǐng dì sì nián, fēng qí dào huì wáng zǐ liú xìn dōu wèi hóu guó. miǎn shuǐ yòu xī jìng lè ān bó chāng xiàn gù chéng nán. yīng shào yuē: chāng shuǐ chū dōng lái chāng yáng xiàn, dào yuǎn bù zhì, qǔ qí jiā míng. hǎn yīn yuē: xiàn chù shì píng, gù yuē bó chāng. miǎn shuǐ xī lì bèi qiū. jīng xiāng fán yuē: bó chāng xiàn nán jìn miǎn shuǐ, yǒu dì míng bèi qiū, zài qí chéng xī běi sì shí lǐ. chūn qiū zhuāng gōng bā nián, qí hóu tián yú bèi qiū, jiàn gōng zǐ péng shēng, shǐ lì ér wèi. qí hóu zhuì chē shāng zú yú shì chù yě. miǎn shuǐ yòu xī běi rén shí shuǐ. cóng zhēng jì yòu yuē: shuǐ chū lín zī xiàn běi, jìng lè ān bó chāng nán jiè, xī rù shí shuǐ zhě yě, zì xià tōng wèi zhī wèi miǎn yě. xī jìn hóu yǔ qí hóu yàn, qí hóu yuē yǒu jiǔ rú miǎn, zhǐ yù cǐ shuǐ yě. shí shuǐ yòu qū ér dōng běi, jìng bó chāng chéng běi. shí shuǐ yòu dōng běi, jìng qí lì xiàn gù chéng běi, yòu dōng běi jìng jù diàn xiàn gù chéng běi, yòu dōng běi jìng guǎng ráo xiàn gù chéng běi, dōng běi rù zī shuǐ. dì lǐ fēng sú jì yuē: zī rù rú. huái nán zǐ yuē: bái gōng wèn wēi yán yuē: ruò yǐ shuǐ tóu shuǐ, rú hé? kǒng zǐ yuē: zī miǎn zhī shuǐ hé, yì yá cháng ér zhī zhī. wèi sī shuǐ yǐ.
又东过利县东,淄水自县东北流,径东安平城北。又东径巨淀县故城南。征和四年,汉武帝幸东莱,临大海,三月耕巨淀,即此也。县东南则巨淀湖,盖以水受名也。淄水又东北径广饶县故城南。汉武帝元鼎中,封菑川靖王子刘国为侯国。淄水又东北,马车渎水注之。受巨淀,淀即浊水所注也。吕忱曰:浊水一名溷水,出广县为山,世谓之冶岭山。东北流,径广固城西。城在广县西北四里,四周绝涧,阻水深隍,晋永嘉中,东莱人曹嶷所造也。水侧山际,有五龙口。义熙五年,刘武帝伐慕容超于广固也,以藉险难攻,兵力劳弊,河间人玄丈说裕云:昔赵攻曹嶷,望气者以为漫水带城,非可攻拔,若塞五龙口,城当必陷。石虎从之,嶷请降。降后五日,大雨,雷电震开。后慕容格之攻段龛,十旬不拔,塞口而龛降,降后无儿,又震开之。今旧基犹存,宜试修筑。裕塞之,超及城内男女皆悉脚弱,病者大半,超遂出奔,为晋所擒也。然城之所跨,实凭地险,其不可固城者在此。浊水东北流,径尧山东。《从征记》曰:广固城北三里,有尧山祠。尧因巡狩登此山,后人遂以名山,庙在山之左麓,庙像东面,华宇修整,帝图严饰,轩冕之容穆然,山之上顶,旧有上祠,今也毁废,无复遗式。盘石上尚有人马之迹,徒黄石而已,惟刀剑之踪逼真矣。至于燕锋代锷,魏铗齐鋩,与今剑莫殊,以密模写,知人功所制矣。西望胡公陵,孙畅之所云:青州刺史傅弘仁,言得铜棺隶书处。浊水又东北流,径东阳城北,东北流,合长沙水。水出逢山北阜,世谓之阳水也。东北流。径广县故城西。旧青州刺史治,亦曰青州城。阳水又东北流,石井水注之。水出南山,山顶洞开,望若门焉,俗谓是山为譬头山。其水北流注井,井际广城东侧,三面积石,高深一匹有余。长津激浪,瀑布而下,澎赑之音,惊川聒谷,漰渀之势,状同洪何。北流入阳水。余生长东齐,极游其下,于中阔绝,乃积绵载。后因王事,复出海岱。郭金紫惠同石井,赋诗言意,弥日嬉娱,尤慰羁心,但恨此本时有通塞耳。阳水东径故七级寺禅房南。水北则长庑遍驾,迥阁承阿,林之际则绳坐疏班,锡钵间设,所谓修修释子,眇眇禅栖者也。阳水又东径东阳城东南。义熙中,晋青州刺史羊穆之筑此,以在阳水之阳,即谓之东阳城。世以浊水为西阳水故也。水流亦有时穷通,信为灵矣。昔在宋世,是水绝而复流,刘晃赋《通津》焉,魏太和中,此水复竭,辍流积年,先公除州,即任未期,是水复通,澄映盈川,所谓幽谷枯而更溢,穷泉辍而复流矣。海岱之士,又颂通津焉。平昌尨民孙道相颂曰:惟彼渑泉,竭逾三龄,祈尽圭壁,谒穷斯牲,道从隆替,降由圣明。耋民河间赵嶷颂云:敷化未期,元泽潜施,枯源扬澜,涸川涤陂。北海郭钦曰:先政辍津,我后通洋。但颂广文烦,难以具载。阳水又北屈径汉城阳景王刘章庙东,东注于巨洋。后人堨断,令北注浊水。时人通谓浊水为阳水,故有南阳、北阳水之论。二水浑流,世谓之为长沙水也,亦或通名之为泥水。故晏谟、伏琛为《齐记》,并云东阳城既在渑水之阳,宜为渑阳城,非也。世又谓阳水为洋水,余按群书,盛言洋水出临朐县,而阳水导源广县,两县虽邻,川土不同,干事疑焉。浊水又北径臧氏台西,又北径益城西,又北流注巨淀。《地理志》曰:广县为山,浊水所出,东北至广饶入巨淀,巨淀之右,又有女水注之。水出东安平县之蛇头山,《从征记》曰:水西有桓公冢,甚高大,墓方七十余丈;高四丈,圆坟围二十余丈,高七丈余,一墓方七丈;二坟;晏谟曰:依《陵记》非葬礼,如承世故,与其母同墓而异坟,伏琛所未详也,冢东山下女水,原有桓公祠,侍其衡奏魏武王所立,曰:近日路次齐郊,瞻望桓公坟垄,在南山之阿,请为立祀,为块然之主。郭缘生《述征记》曰:齐桓公冢,在齐城南二十里,因山为坟,大冢东有女水,或云齐桓公女冢在其上,故以名水也。女水导川东北流,甚有神焉、化隆则水生,政薄则津竭。燕建平六年,水忽暴竭,玄明恶之,寝病而亡。燕太上四年,女水又竭,慕容超恶之,燕祚遂沦。女水东北流,径东安平县故城南。《续述征记》曰:女水至安平城南,伏流十五里,然后更流,北注阳水。城,故酅亭也。《春秋》鲁庄公三年,纪季以酅入齐。《公羊传》曰:季者何?纪侯弟也。贤其服罪,请酅以奉五祀,田成子单之故邑也。后以为县,博陵有安平,故此加东也。世祖建武七年,封菑川王子刘茂为侯国。又径东安平城东,东北径垄丘东,东北入巨淀。《地理志》曰:菟头山,女水所出,东北至临淄,人巨淀,又北为马车渎,北合淄水。又北,时渑之水注之。时水出齐城西北二十五里,平地出泉,即如水也。亦谓之源水。因水色黑,俗又目之为黑水。西北径黄山东,又北历愚山东,有愚公冢。时水又屈而径杜山北。有愚公谷,齐桓公时,公隐于谷,邻有认其驹者,公以与之。山即杜山之通阜,以其人状愚,故谓之愚公。水有石梁,亦谓之为石梁水。又有水注之。水出时水东,去临淄城十八里,所谓中也。俗以水为宿留水,西北入于时水。盂子去齐,三宿而后出,故世以此而变水名也。水南山西,有王歜墓,昔乐毅伐齐,贤而封之,歜不受,自缢而死。水侧有田引水,溉迹尚存。时水又西北径西安县故城南。本渠丘也,齐大夫雍廪之邑矣。王莽更之曰东宁。时水又西至石洋堰,分为二水,谓之石洋口。枝津西北至梁邹入济。时水又北径西安城西,又北,京水、系水注之。水出齐城西南,世谓之寒泉也。东北流,直申门西,京相璠、杜预并言申门,即齐城南面西第一门矣,为申池。昔齐懿公游申池,邴歜、阎职二人,害公于竹中。今池无复仿佛,然水侧尚有小小竹木,以时遗生也。左思《齐都赋注》:申池,在海滨齐薮也。余按《春秋》襄公十八年,晋伐齐,戊戌,伐雍门之萩。己亥,焚雍门,壬寅,焚东北二郭,甲辰,东侵及潍,南及沂,而不言北掠于海。且晋献子尚不辞死以逞志,何容对仇敌而不惩,暴草木于海嵎乎?又炎夏火流,非远游之辰,懿公见弑,盖是白龙鱼服,见困近郊矣。左氏舍近举远,考古非矣。杜预之言,有推据耳。系水傍城北流,径阳门西。水次有故封处,所谓齐之稷下也。当战国之时,以齐宣王喜文学,游说之士,邹衍、淳于髠、田骈、接子、慎到之徒七十六人,皆赐列第为上大夫,不治而论议,是以齐稷下学士复盛,且数百十人。刘向《别录》以稷为齐城门名也。谈说之士,期会于稷门下,故曰稷下也。《郑志》,张逸问《书赞》云:我先师棘下生,何时人?郑玄答云:齐田氏时,善学者所会处也,齐人号之棘下生,无常人也。余按《左传》昭公二十二年,莒子如齐,盟于稷门之外。汉以叔孙通为博士,号稷嗣君。《史记音义》曰:欲以继踪齐稷下之风矣。然棘下又是鲁城内地名。《左传》定公八年,阳虎劫公,伐孟氏,入自上东门,战于南门之内,又战于棘下者也。盖亦儒者之所萃焉。故张逸疑而发问,郑玄释而辩之,虽异名互见,大归一也。城内有故台,有营丘,有故景王祠,即朱虚侯章庙矣。《晋起居注》云:齐有大蛇,长三百步,负小蛇,长百余步,径于市中,市人悉观,自北门所入处也。北门外东北二百步,有齐相晏婴冢宅。《左传》:晏子之宅近市,景公欲易之,而婴弗更,为诫曰:吾生则近市,死岂易志。乃葬故宅,后人名之曰清节里。系水又北径临淄城西门北,而西流径梧宫南。昔楚使聘齐,齐王飨之梧宫,即是宫矣。其地犹名梧台里。台甚层秀,东西百余步,南北如减,即古梧宫之台。台东即阙子,所谓宋愚人得燕石处。台西有《石社碑》,犹存。汉灵帝熹平五年立,其题云梧台里。系水又西径葵丘北。《春秋》庄公八年,襄公使连称、管至父戍葵丘。京相璠曰:齐西五十里,有葵丘地,若是,无庸戍之。僖公九年,齐桓会诸侯于葵丘,宰孔曰:齐侯不务修德而勤远略。明葵丘不在齐也。引河东汾阴、葵丘,山阳西北葵城,宜在此,非也。余原《左传》连称、管至父之戍葵丘,以瓜时为往还之期。请代弗许,将为齐乱,故令无宠之妹,候公于宫。因无知之绌,遂害襄公。若出远无代,宁得谋及妇人,而为公室之乱乎?是以杜预稽《春秋》之旨,即传安之注于临淄西,不得舍近托远,苟成己异,于异可殊,即义为负。然则葵丘之戍,即此地也。系水西左迤为潭,又西径高阳侨郡南,魏所立也。又西北流注于时。时水又东北流,渑水庄之。水出营城东,世谓之汉溱水也。西北流,径营城北。汉景帝四年,封齐悼惠王子刘信都为侯国。渑水又西径乐安博昌县故城南。应劭曰:昌水出东莱昌阳县,道远不至,取其嘉名。阚駰曰:县处势平,故曰博昌。渑水西历贝丘。京相璠曰:博昌县南近渑水,有地名贝丘,在齐城西北四十里。《春秋》庄公八年,齐侯田于贝丘,见公子彭生,豕立而位。齐侯坠车伤足于是处也。渑水又西北人时水。《从征记》又曰:水出临淄县北,径乐安博昌南界,西入时水者也,自下通谓之为渑也。昔晋侯与齐侯宴,齐侯曰有酒如渑,指喻此水也。时水又屈而东北,径博昌城北。时水又东北,径齐利县故城北,又东北径巨淀县故城北,又东北径广饶县故城北,东北入淄水。《地理风俗记》曰:淄入濡。《淮南子》曰:白公问微言曰:若以水投水,如何?孔子曰:淄、渑之水合,易牙尝而知之。谓斯水矣。
yòu dōng běi rù yú hǎi.
又东北入于海。
zī shuǐ rù mǎ chē dú, luàn liú dōng běi, jìng láng huái gù chéng nán, yòu dōng běi jìng mǎ jǐng chéng běi, yǔ shí miǎn zhī shuǐ, hù shòu tōng chēng, gù yì liú qí hào. yòu dōng běi zhì pí qiū kēng rù yú hǎi, gù yàn mó fú chēn bìng yán zī miǎn zhī shuǐ, hé yú pí qiū kēng xī. dì lǐ zhì yuē: mǎ chē dú zhì láng huái rù yú hǎi. gài jǔ xiàn yán yě.
淄水入马车渎,乱流东北,径琅槐故城南,又东北径马井城北,与时渑之水,互受通称,故邑流其号。又东北至皮丘坑入于海,故晏谟、伏琛并言淄渑之水,合于皮丘坑西。《地理志》曰:马车渎至琅槐入于海。盖举县言也。
wèn shuǐ chū zhū xū xiàn tài shān, shān shàng yǒu cháng chéng, xī jiē dài shān, dōng lián láng yá jù hǎi, qiān yǒu yú lǐ, gài tián shì zhī suǒ zào yě.
汶水出朱虚县泰山,山上有长城,西接岱山,东连琅邪巨海,千有余里,盖田氏之所造也。
zhú shū jì nián, liáng huì chéng wáng èr shí nián, qí zhù fáng yǐ wéi cháng chéng. zhú shū yòu yún: jìn liè gōng shí èr nián, wáng mìng hán jǐng zi zhào liè zi dí yuán fá qí, rù cháng chéng. shǐ jì suǒ wèi qí wēi wáng yuè zhào qīn wǒ fá cháng chéng zhě yě. fú chēn yàn mó bìng yán shuǐ chū xiàn dōng nán yǔ shān, shān zài xiǎo tài shān dōng zhě yě. běi guò qí xiàn dōng, wèn shuǐ zì xiàn dōng běi, jìng wú chéng běi. dì lǐ fēng sú jì yuē: zhū xū xiàn dōng sì shí lǐ, yǒu wú chéng tíng, gù xiàn yě. yòu dōng běi jìng guǎn níng zhǒng dōng. gù yàn mó yán: chái fù xī nán, yǒu wèi dú xíng jūn zǐ guǎn níng mù, mù qián yǒu bēi. yòu dōng běi jìng chái fù shān běi. shān zhī dōng yǒu zhēng shì bǐng yuán zhǒng, bēi zhì cún yān. wèn shuǐ yòu dōng běi, jìng hàn qīng zhōu cì shǐ sūn sōng mù xī, yǒu bēi jié. wèn shuǐ yòu dōng jìng ān qiū xiàn gù chéng běi. hàn gāo dì bā nián, fēng jiāng jūn zhāng shuō wèi hóu guó. dì lǐ zhì yuē: wáng mǎng zhī zhū zhì yě. mèng kāng yuē: jīn qú qiū tíng shì yě. fú chēn yàn mó qí jì bìng yán jǔ qú qiū tíng zài ān qiū chéng dōng běi shí lǐ, fēi yǐ. chéng duì móu shān, shān zhī xī nán yǒu sūn bīn shuò xiōng dì mù, bēi zhì bìng zài yě.
《竹书纪年》,梁惠成王二十年,齐筑防以为长城。《竹书》又云:晋烈公十二年,王命韩景子、赵烈子、翟员伐齐,入长城。《史记》所谓齐威王越赵侵我伐长城者也。伏琛、晏谟并言水出县东南峿山,山在小泰山东者也。北过其县东,汶水自县东北,径郚城北。《地理风俗记》曰:朱虚县东四十里,有郚城亭,故县也。又东北径管宁冢东。故晏谟言:柴阜西南,有魏独行君子管宁墓,墓前有碑。又东北径柴阜山北。山之东有征士邴原冢,碑志存焉。汶水又东北,径汉青州刺史孙嵩墓西,有碑碣。汶水又东径安丘县故城北。汉高帝八年,封将军张说为侯国。《地理志》曰:王莽之诛郅也。孟康曰:今渠丘亭是也。伏琛、晏谟《齐记》并言莒渠丘亭在安丘城东北十里,非矣。城对牟山,山之西南有孙宾硕兄弟墓,碑志并在也。
yòu běi guò chún yú xiàn xī, yòu dōng běi rù yú wéi.
又北过淳于县西,又东北入于潍。
gù xià hòu shì zhī zhēn guàn guó yě. zhōu wǔ wáng yǐ fēng chún yú gōng, hào yuē chún yú guó. chūn qiū huán gōng liù nián: dōng, zhōu gōng rú cáo. chuán yuē: chún yú gōng rú cáo, dù qí guó wēi, suì bù fù yě. qí chéng dōng běi, zé liǎng chuān jiāo huì yě.
故夏后氏之斟灌国也。周武王以封淳于公,号曰淳于国。《春秋》桓公六年:冬,州公如曹。《传》曰:淳于公如曹,度其国危,遂不复也。其城东北,则两川交会也。
wéi shuǐ chū láng yá jī xiàn wéi shān, láng yá, shān míng yě, yuè wáng jù jiàn zhī gù guó yě. jù jiàn bìng wú, yù bà zhōng guó, xǐ dōu láng yá.
潍水出琅邪箕县潍山,琅邪,山名也,越王句践之故国也。句践并吴,欲霸中国,徙都琅邪。
qín shǐ huáng èr shí liù nián, miè qí, yǐ wéi jùn. chéng jí qín huáng zhī suǒ zhù yě. suì dēng láng yá dà lè zhī shān, zuò céng tái yú qí shàng, wèi zhī láng yá tái. tái zài chéng dōng nán shí lǐ, gū lì, tè xiǎn chū yú zhòng shān, shàng xià zhōu èr shí lǐ yú, bàng bīn jù hǎi. qín wáng lè zhī, yīn liú sān yuè. nǎi xǐ qián shǒu sān wàn hù yú láng yá shān xià, fù shí èr nián. suǒ zuò tái jī sān céng, céng gāo sān zhàng, shàng jí píng chǎng, fāng èr bǎi yú bù, guǎng wǔ lǐ, kān shí lì bēi, jì qín gōng dé. tái shàng yǒu shén yuān, yuān zhì líng yān. rén wū zhī zé jié, zhāi jié zé tōng. shén miào zài qí bā cí zhōng. hàn wǔ dì yì cháng dēng zhī. hàn gāo dì lǚ hòu qī nián, yǐ wéi wáng guó. wén dì sān nián, gēng míng wèi jùn, wáng mǎng gǎi yuē tián yí yǐ. wéi shuǐ dǎo yuán wéi shān. xǔ shèn lǚ chén yún: wéi shuǐ chū jī wū shān. huái nán zǐ yuē: wéi shuǐ chū fù zhōu shān. gài guǎng yì míng yě. dōng běi jìng jī xiàn gù chéng xī, yòu xī, xī quán shuǐ zhù zhī. shuǐ chū xī quán xiàn běi sōng shān dōng, nán liú jìng xī quán xiàn dōng, yòu dōng nán jìng zhòng gù shān dōng, běi liú rù yú wéi. dì lǐ zhì yuē: zhì jī xiàn běi rù wéi zhě yě. wéi shuǐ yòu dōng běi jìng zhū xiàn gù chéng xī. chūn qiū wén gōng shí èr nián, jì sūn xíng fù chéng zhū jí yùn. chuán yuē: chéng qí xià yì yě. wáng mǎng gēng míng zhū bìng yǐ. wéi shuǐ yòu dōng běi, juān shuǐ zhù zhī. shuǐ chū mǎ ěr shān, shān gāo bǎi zhàng, shàng yǒu èr shí bìng jǔ, wàng qí mǎ ěr, gù shì qǔ míng yān. dōng qù cháng shān sān shí lǐ, juān shuǐ fā yú qí yīn, běi jìng lóu xiāng chéng dōng. chūn qiū zhāo gōng wǔ nián, jīng shū xià jǔ móu yí, yǐ móu lóu fáng zī lái bēn zhě yě. yòu fēn zhū xiàn zhī dōng, wèi hǎi qǔ xiàn, gù sú rén wèi cǐ chéng wèi dōng zhū chéng. juān shuǐ yòu běi zhù yú wéi shuǐ.
秦始皇二十六年,灭齐,以为郡。城即秦皇之所筑也。遂登琅邪大乐之山,作层台于其上,谓之琅邪台。台在城东南十里,孤立,特显出于众山,上下周二十里余,傍滨巨海。秦王乐之,因留三月。乃徙黔首三万户于琅邪山下,复十二年。所作台基三层,层高三丈,上级平敞,方二百余步,广五里,刊石立碑,纪秦功德。台上有神渊,渊至灵焉。人污之则竭,斋洁则通。神庙在齐八祠中。汉武帝亦尝登之。汉高帝吕后七年,以为王国。文帝三年,更名为郡,王莽改曰填夷矣。潍水导源潍山。许慎、吕忱云:潍水出箕屋山。《淮南子》曰:潍水出覆舟山。盖广异名也。东北径箕县故城西,又西,析泉水注之。水出析泉县北松山东,南流径析泉县东,又东南径仲固山东,北流入于潍。《地理志》曰:至箕县北入潍者也。潍水又东北径诸县故城西。《春秋》文公十二年,季孙行父城诸及郓。《传》曰:城其下邑也。王莽更名诸并矣。潍水又东北,涓水注之。水出马耳山,山高百丈,上有二石并举,望齐马耳,故世取名焉。东去常山三十里,涓水发于其阴,北径娄乡城东。《春秋》昭公五年,《经》书夏莒牟夷,以牟娄防兹来奔者也。又分诸县之东,为海曲县,故俗人谓此城为东诸城。涓水又北注于潍水。
dōng běi guò dōng wǔ xiàn xī, xiàn yīn gāng wèi chéng, chéng zhōu sān shí lǐ. hàn gāo dì liù nián, fēng guō méng wèi hóu guó, wáng mǎng gēng míng zhī yuē xiáng shàn yǐ. yòu běi, zuǒ hé fú qí zhī shuǐ, shuǐ chū xī nán cháng shān, dōng běi liú zhù wéi. yàn fú bìng yǐ wéi shuǐ wèi fú qí zhī shuǐ, yǐ fú qí zhī shuǐ wèi wéi shuǐ, fēi yě. àn jīng mài zhì, wéi zì jī xiàn běi, jìng dōng wǔ xiàn xī, běi liú hé fú qí zhī shuǐ. yàn mó fú chēn yún: dōng wǔ chéng xī běi èr lǐ wéi shuǐ zhě, jí fú qí zhī shuǐ yě. wéi shuǐ yòu běi, yòu hé lú shuǐ, jí jiǔ tái shuǐ yě. dì lǐ zhì yuē: shuǐ chū láng yá héng xiàn gù shān, wáng mǎng zhī lìng qiū yě. shān zài dōng wǔ xiàn gù chéng dōng nán, shì wèi zhī lú shān yě. xī běi liú, jìng chāng xiàn gù chéng xī, dōng běi liú. qí dì jì yuē: dōng wǔ chéng dōng nán yǒu lú shuǐ, shuǐ cè yǒu shèng huǒ mù, fāng sú yīn yuē chēng zi, qí mù jīng yě huǒ shāo sǐ, tàn bù miè. gù dōng fāng shuò yún: bù huī zhī mù zhě yě. qí shuǐ yòu dōng běi liú, jìng dōng wǔ xiàn gù chéng dōng, ér xī běi rù wéi. dì lǐ zhì yuē: jiǔ tái shuǐ dōng nán zhì dōng wǔ rù wéi zhě yě. shàng shū suǒ wèi wéi zī qí dào yǐ.
东北过东武县西,县因冈为城,城周三十里。汉高帝六年,封郭蒙为侯国,王莽更名之曰祥善矣。又北,左合扶淇之水,水出西南常山,东北流注潍。晏、伏并以潍水为扶淇之水,以扶淇之水为潍水,非也。按经脉志,潍自箕县北,径东武县西,北流合扶淇之水。晏谟、伏琛云:东武城西北二里潍水者,即扶淇之水也。潍水又北,右合卢水,即久台水也。《地理志》曰:水出琅邪横县故山,王莽之令丘也。山在东武县故城东南,世谓之卢山也。西北流,径昌县故城西,东北流。《齐地记》曰:东武城东南有卢水,水侧有胜火木,方俗音曰柽子,其木经野火烧死,炭不灭。故东方朔云:不灰之木者也。其水又东北流,径东武县故城东,而西北入潍。《地理志》曰:久台水东南至东武入潍者也。《尚书》所谓潍、淄其道矣。
yòu běi guò píng chāng xiàn dōng, wéi shuǐ yòu běi jìng shí quán xiàn gù chéng xī, wáng mǎng zhī yǎng xìn yě. dì lǐ fēng sú jì yuē: píng chāng xiàn dōng nán sì shí lǐ, yǒu shí quán tíng, gù xiàn yě. wéi shuǐ yòu běi jìng píng chāng xiàn gù chéng dōng, jīng shuǐ zhù zhī. shuǐ chū xiàn nán jīng shān fù, dōng běi liú jìng píng chāng xiàn gù chéng dōng. hàn wén dì fēng qí dào huì wáng féi zi yìn wèi hóu guó. chéng zhī dōng nán jiǎo yǒu tái, tái xià yǒu jǐng, yǔ jīng shuǐ tōng. wù zhuì yú jǐng, zé qǔ zhī jīng shuǐ, xī cháng yǒu lóng chū rù yú qí zhōng, gù shì yì wèi zhī lóng tái chéng yě. jīng shuǐ yòu dōng běi liú, zhù yú wéi. wéi shuǐ yòu běi, wú shuǐ zhù zhī, shuǐ chū wú shān, shì wèi zhī jù píng shān yě. dì lǐ zhì yuē: líng mén xiàn yǒu gāo shān hú shān, wú shuǐ suǒ chū, dōng běi rù wéi, jīn shì shān xī jiē wú shān. xǔ shèn shuō wén yán shuǐ chū líng mén shān, shì wèi zhī wú wèn yǐ. qí shuǐ dōng běi jìng gū mù xiàn gù chéng dōng. xiàn yǒu wǔ sè tǔ, wáng zhě fēng jiàn zhū hóu, suí fāng shòu zhī. gù báo gū shì zhī guó yě. hǎn yīn yuē: zhōu chéng wáng shí, báo gū yǔ sì guó zuò luàn, zhōu gōng miè zhī, yǐ fēng tài gōng. shì yǐ dì lǐ zhì yuē: huò yán báo gū yě. wáng mǎng yuē jì mù yǐ. yīng shào yuē: zuǒ zhuàn yuē báo gū shì guó, tài gōng fēng yān. xuē zàn hàn shū zhù yún: bó chāng yǒu báo gū chéng. wèi zhī shú shì. wú shuǐ yòu dōng běi jìng píng chāng xiàn gù chéng běi, gǔ yè cǐ shuǐ, yǐ yì gài tián, nán zhù jīng shuǐ. wú shuǐ yòu dōng běi liú, ér zhù yú wéi shuǐ yě.
又北过平昌县东,潍水又北径石泉县故城西,王莽之养信也。《地理风俗记》曰:平昌县东南四十里,有石泉亭,故县也。潍水又北径平昌县故城东,荆水注之。水出县南荆山阜,东北流径平昌县故城东。汉文帝封齐悼惠王肥子印为侯国。城之东南角有台,台下有井,与荆水通。物坠于井,则取之荆水,昔常有龙出入于其中,故世亦谓之龙台城也。荆水又东北流,注于潍。潍水又北,浯水注之,水出浯山,世谓之巨平山也。《地理志》曰:灵门县有高山、壶山,浯水所出,东北入潍,今是山西接浯山。许慎《说文》言水出灵门山,世谓之浯汶矣。其水东北径姑幕县故城东。县有五色土,王者封建诸侯,随方受之。故薄姑氏之国也。阚駰曰:周成王时,薄姑与四国作乱,周公灭之,以封太公。是以《地理志》曰:或言薄姑也。王莽曰季睦矣。应劭曰:《左传》曰薄姑氏国,太公封焉。薛瓒《汉书注》云:博昌有薄姑城。未知孰是。浯水又东北径平昌县故城北,古堨此水,以溢溉田,南注荆水。浯水又东北流,而注于潍水也。
yòu běi guò gāo mì xiàn xī, yīng shào yuē: xiàn yǒu mì shuǐ, gù yǒu gāo mì zhī míng yě. rán jīn shì suǒ wèi bǎi chǐ shuǐ zhě, gài mì shuǐ yě. shuǐ yǒu èr yuán, xī yuán chū yì shān, yì yuē zhāng rì shān. shān shì gāo jùn, gé jué yáng xī. yàn mó yuē: shān zhuàng zhāng rì, shì yǒu cǐ míng. fú chēn yuē: shān shàng zhāng rì, gù míng zhāng rì shān yě. qí shuǐ dōng běi liú, dōng yuán chū wǔ nǔ shān, xī běi liú, tóng xiè yī hè, sú wèi zhī bǎi chǐ shuǐ, gǔ rén yè yǐ gài tián shù shí qǐng. běi liú jìng gāo mì xiàn xī, xià zhù wéi shuǐ, zì xià yì jiān tōng chēng yān. luàn liú lì xiàn xī bēi chǎn shān xī. yòu dōng běi, shuǐ yǒu gù yàn, jiù záo shí shù zhù, duàn wéi shuǐ, guǎng liù shí xǔ bù, jué dōng àn, jī tōng cháng qú, dōng běi jìng gāo mì xiàn gù chéng nán. míng dì yǒng píng zhōng, fēng dèng zhèn wèi hóu guó. xiàn nán shí lǐ, xù yǐ wéi táng, fāng èr shí yú lǐ, gǔ suǒ wèi gāo mì zhī nán dōu yě, gài tián yī qǐng xǔ. bēi shuǐ sàn liú, xià zhù yí ān zé. wéi shuǐ zì yàn běi, jìng gāo mì xiàn gù chéng xī. hàn wén dì shí liù nián, bié wèi jiāo xī guó. xuān dì běn shǐ yuán nián, gèng wéi gāo mì guó. wáng mǎng zhī zhāng móu yě. wéi shuǐ yòu běi. xī hán xìn yǔ chǔ jiāng lóng qiě, jiā wéi shuǐ ér zhèn yú cǐ. xìn yè lìng wèi wàn yú náng, shèng shā yǐ è wéi shuǐ, yǐn jūn jī qiě, wěi tuì, qiě zhuī běi, xìn jué shuǐ, shuǐ dà zhì, qiě jūn bàn bù dé dù, suì zhǎn lóng qiě yú shì shuǐ. shuǐ xī yǒu lì fù, fù shàng yǒu hàn sī nóng qīng zhèng kāng chéng zhǒng, shí bēi yóu cún. yòu běi jìng chāng tuǒ xiàn gù chéng dōng. hàn míng dì yǒng píng zhōng, fēng dèng xí wèi hóu guó yě. jùn guó zhì yuē: shuāng ān dì yán guāng yuán nián fù yě.
又北过高密县西,应劭曰:县有密水,故有高密之名也。然今世所谓百尺水者,盖密水也。水有二源,西源出奕山,亦曰鄣日山。山势高峻,隔绝阳曦。晏谟曰:山状鄣日,是有此名。伏琛曰:山上鄣日,故名鄣日山也。其水东北流,东源出五弩山,西北流,同泻一壑,俗谓之百尺水,古人堨以溉田数十顷。北流径高密县西,下注潍水,自下亦兼通称焉。乱流历县西碑产山西。又东北,水有故堰,旧凿石竖柱,断潍水,广六十许步,掘东岸,激通长渠,东北径高密县故城南。明帝永平中,封邓震为侯国。县南十里,蓄以为塘,方二十余里,古所谓高密之南都也,溉田一顷许。陂水散流,下注夷安泽。潍水自堰北,径高密县故城西。汉文帝十六年,别为胶西国。宣帝本始元年,更为高密国。王莽之章牟也。潍水又北。昔韩信与楚将龙且,夹潍水而阵于此。信夜令为万余囊,盛沙以遏潍水,引军击且,伪退,且追北,信决水,水大至,且军半不得渡,遂斩龙且于是水。水西有厉阜,阜上有汉司农卿郑康成冢,石碑犹存。又北径昌妥县故城东。汉明帝永平中,封邓袭为侯国也。《郡国志》曰:双安帝延光元年复也。
yòu běi guò chún yú xiàn dōng, wéi shuǐ yòu běi, zuǒ huì wèn shuǐ, běi jìng píng chéng tíng xī, yòu dōng běi jìng mì xiāng tíng xī. jùn guó zhì yuē: chún yú xiàn yǒu mì xiāng. dì lǐ zhì, jiē běi hǎi zhī shǔ xiàn yě. yīng shào yuē: chún yú xiàn dōng běi liù shí lǐ, yǒu píng chéng tíng, yòu sì shí lǐ, yǒu mì xiāng tíng, gù xiàn yě. wéi shuǐ yòu dōng běi jìng xià mì xiàn gù chéng xī. chéng dōng yǒu mì fù. dì lǐ zhì yuē: yǒu sān hù shān cí. yú àn yīng shào yuē: mì zhě shuǐ míng, shì yǒu xià mì zhī chēng. sú yǐ zhī míng fù, fēi yě.
又北过淳于县东,潍水又北,左会汶水,北径平城亭西,又东北径密乡亭西。《郡国志》曰:淳于县有密乡。《地理志》,皆北海之属县也。应劭曰:淳于县东北六十里,有平城亭,又四十里,有密乡亭,故县也。潍水又东北径下密县故城西。城东有密阜。《地理志》曰:有三户山祠。余按应劭曰:密者水名,是有下密之称。俗以之名阜,非也。
yòu dōng běi guò dū chāng xiàn dōng, wéi shuǐ dōng běi jìng féng méng mù. méng, xiàn rén yě, shǎo yǒu dà jié, chǐ jǐ shì xiàn tíng, suì fú hǎi zhì liáo dōng, fù huán, zài bù qí shān yǐn xué. míng dì ān chē zhēng méng, yǐ yáng kuáng miǎn. yòu běi jìng dū chāng xiàn gù chéng dōng. hàn gāo dì liù nián, fēng zhū zhěn wèi hóu guó. běi hǎi xiàng kǒng róng, wèi huáng jīn zéi guǎn hài suǒ wéi yú dū chāng yě, tài shǐ cí wèi róng qiú jiù, liú bèi chí de tū wéi qí chù yě. yòu dōng běi rù yú hǎi.
又东北过都昌县东,潍水东北径逢萌墓。萌,县人也,少有大节,耻给事县亭,遂浮海至辽东,复还,在不其山隐学。明帝安车征萌,以佯狂免。又北径都昌县故城东。汉高帝六年,封朱轸为侯国。北海相孔融,为黄巾贼管亥所围于都昌也,太史慈为融求救,刘备持的突围其处也。又东北入于海。
jiāo shuǐ chū qián zōu xiàn jiāo shān běi, guò qí xiàn xī, qí jì yuē: jiāo shuǐ chū wǔ nǔ shān, gài jiāo shān zhī shū míng yě. běi jìng zhù zī xiàn gù chéng dōng. hàn wǔ dì yuán dǐng zhōng, fēng jiāo dōng kāng wáng zǐ yán wèi hóu guó. yòu jìng fú xiàn gù chéng xī, dì lǐ zhì, láng yá zhī shǔ xiàn yě. hàn wén dì yuán nián, fēng lǚ píng wèi hóu guó. jiāo shuǐ yòu běi jìng qián zōu gù chéng xī. yuán shān sōng jùn guó zhì yuē: xiàn yǒu jiè tíng. dì lǐ zhì yuē: gù jiè guó yě. chūn qiū xī gōng jiǔ nián, jiè gé lú lái zhāo, wén niú míng yuē: shì shēng sān xī, jiē yòng zhī. wèn zhī, guǒ rán. yàn mó fú chēn bìng yún xiàn yǒu dōng xī èr chéng, xiāng qù sì shí lǐ yǒu jiāo shuǐ, fēi yě. sī nǎi jù ài shuǐ yě. shuǐ chū xiàn xī nán jù ài shān, jí qí jì suǒ wèi qián ài shān yě. dōng běi liú, jìng guì xiàn gù chéng xī, wáng mǎng zhī fú tóng yě, shì wèi zhī wáng chéng. yòu wèi shì shuǐ wèi yáng shuǐ yǐ. yòu dōng běi liú, yàn, fú suǒ wèi qián zōu chéng xī sì shí lǐ yǒu jiāo shuǐ zhě yě. yòu dōng rù hǎi. dì lǐ zhì: láng yá yǒu guì xiàn, gēn ài shuǐ chū yān. dōng rù hǎi, jí sī shuǐ yě. jīn jiāo shuǐ běi liú jìng xī qián zōu chéng dōng, yàn fú suǒ wèi gāo mì jùn cè yǒu qián zōu xiàn. dì lǐ zhì yuē: jiāo shuǐ chū fū xiàn, wáng mǎng gèng zhī chún dé yǐ, yí jí shì xiàn, suǒ wèi xiáng yě.
胶水出黔陬县胶山北,过其县西,《齐记》曰:胶水出五弩山,盖胶山之殊名也。北径祝兹县故城东。汉武帝元鼎中,封胶东康王子延为侯国。又径扶县故城西,《地理志》,琅邪之属县也。汉文帝元年,封吕平为侯国。胶水又北径黔陬故城西。袁山松《郡国志》曰:县有介亭。《地理志》曰:故介国也。《春秋》僖公九年,介葛卢来朝,闻牛鸣曰:是生三牺,皆用之。问之,果然。晏谟、伏琛并云县有东西二城,相去四十里有胶水,非也。斯乃拒艾水也。水出县西南拒艾山,即《齐记》所谓黔艾山也。东北流,径柜县故城西,王莽之祓同也,世谓之王城。又谓是水为洋水矣。又东北流,晏,伏所谓黔陬城西四十里有胶水者也。又东入海。《地理志》:琅邪有柜县,根艾水出焉。东入海,即斯水也。今胶水北流径西黔陬城东,晏、伏所谓高密郡侧有黔陬县。《地理志》曰:胶水出邞县,王莽更之纯德矣,疑即是县,所未详也。
yòu běi guò yí ān xiàn dōng, xiàn, gù wáng mǎng gēng míng zhī yuán tíng yě. yīng shào yuē: gù lái yí wéi yì yě. tài shǐ gōng yuē: yàn píng zhòng lái zhī yí wéi zhī rén yě. hàn míng dì yǒng píng zhōng, fēng dèng zhēn wèi hóu guó. xī qù wéi shuǐ sì shí lǐ. jiāo shuǐ yòu běi jìng jiāo yáng xiàn dōng, yàn fú bìng wèi zhī dōng tíng, zì tíng jié lù, nán tōng yí ān. dì lǐ fēng sú jì yuē: chún yú xiàn dōng nán wǔ shí lǐ, yǒu jiāo yáng tíng, gù xiàn yě. yòu dōng běi liú, zuǒ huì yī shuǐ, shì wèi zhī zhāng nú shuǐ. shuǐ fā yí ān xiàn dōng nán fù xià, xī běi liú, lì jiāo yáng xiàn, zhù yú jiāo. jiāo shuǐ zhī zuǒ wèi zé zhǔ, dōng běi bǎi xǔ lǐ, wèi zhī yí ān tán. tán zhōu sì shí lǐ, yì wéi shuǐ zhī jīn zhī suǒ zhù yě. jiāo shuǐ yòu dōng běi, jìng xià mì xiàn gù chéng dōng, yòu dōng běi, jìng jiāo dōng xiàn gù chéng xī. hàn gāo dì jiǔ nián, bié wèi guó. jǐng dì fēng zǐ jì wèi wáng guó, wáng mǎng gèng zhī yù zhì yě, jīn zhǎng guǎng jùn zhì. fú chēn yàn mó yán jiāo shuǐ dōng běi huí, dá yú jiāo dōng chéng běi bǎi lǐ, liú zhù yú hǎi. yòu běi guò dāng lì xiàn xī běi, rù yú hǎi.
又北过夷安县东,县,故王莽更名之原亭也。应劭曰:故莱夷维邑也。太史公曰:晏平仲莱之夷维之人也。汉明帝永平中,封邓珍为侯国。西去潍水四十里。胶水又北径胶阳县东,晏、伏并谓之东亭,自亭结路,南通夷安。《地理风俗记》曰:淳于县东南五十里,有胶阳亭,故县也。又东北流,左会一水,世谓之张奴水。水发夷安县东南阜下,西北流,历胶阳县,注于胶。胶水之左为泽渚,东北百许里,谓之夷安潭。潭周四十里,亦潍水枝津之所注也。胶水又东北,径下密县故城东,又东北,径胶东县故城西。汉高帝九年,别为国。景帝封子寄为王国,王莽更之郁袟也,今长广郡治。伏琛、晏谟言胶水东北回,达于胶东城北百里,流注于海。又北过当利县西北,入于海。
xiàn, gù wáng mǎng gēng míng zhī wèi dōng lái tíng yě. yòu běi jìng píng dù xiàn. hàn wǔ dì yuán shuò èr nián, fēng zāi chuān yì wáng zǐ liú yǎn wèi hóu guó, wáng mǎng gēng míng zhī yuē lì lú yě. xiàn yǒu tǔ shān, jiāo shuǐ běi lì tǔ shān, zhù yú hǎi. hǎi nán, tǔ shān yǐ běi, xī yán kēng xiāng chéng, xiū zhǔ bù chuò, běi tiào jù hǎi, xìng míng wú jí, tiān jì liǎng fēn, bái hēi fāng bié, suǒ wèi míng hǎi zhě yě. gù dì lǐ zhì yuē: jiāo shuǐ běi zhì píng dù rù hǎi yě.
县,故王莽更名之为东莱亭也。又北径平度县。汉武帝元朔二年,封菑川懿王子刘衍为侯国,王莽更名之曰利卢也。县有土山,胶水北历土山,注于海。海南,土山以北,悉盐坑相承,修煮不辍,北眺巨海,杏冥无极,天际两分,白黑方别,所谓溟海者也。故《地理志》曰:胶水北至平度入海也。