gǔ shuǐ chū hóng nóng miǎn chí xiàn nán fán zhǒng lín gǔ yáng gǔ, shān hǎi jīng yuē: fù shān zhī xī yǒu lín yān, yuē fán zhǒng, gǔ shuǐ chū yān, dōng liú zhù yú luò, qí zhōng duō yù. jīn gǔ shuǐ chū qiān xiáo dōng mǎ tóu shān gǔ yáng gǔ, dōng běi liú lì miǎn chí chuān, běn zhōng xiāng dì yě. hàn jǐng dì zhōng èr nián, chū chéng, xǐ wàn hù wèi xiàn, yīn xiáo miǎn zhī chí yǐ mù xiàn yān. yì huò wèi zhī péng chí, gù xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: miǎn, huò zuò péng. gǔ shuǐ chū chù yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng qín zhào èr chéng nán. sī mǎ biāo xù hàn shū yuē: chì méi cóng miǎn chí zì lì yáng nán, yù fù yí yáng zhě yě. shì wèi zhī jù lì chéng. qí yàn yuē: xī qín zhào zhī huì, gè jù yī chéng, qín wáng shǐ zhào wáng gǔ sè. lìn xiàng rú lìng qín wáng jī fǒu chù yě. féng yì yòu pò chì méi yú shì chuān yǐ, gù guāng wǔ xǐ shū yuē: shǐ suī chuí chì huí xī, zhōng néng fèn yì miǎn chí, kě wèi shī zhī dōng yú, shōu zhī sāng yú yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng tǔ xiáo běi, suǒ wèi sān xiáo yě. gǔ shuǐ yòu dōng, zuǒ huì běi xī, xī shuǐ běi chū miǎn chí shān, dōng nán liú zhù yú gǔ. yí jí kǒng ān guó suǒ wèi jiàn shuǐ yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng xīn ān xiàn gù chéng nán, běi jiā liú ér xī jiē xiáo miǎn. xī xiàng yǔ xī rù qín, kēng jiàng zú èr shí wàn yú cǐ, guó miè shēn wáng, yí yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng qiān qiū tíng nán, qí tíng lèi shí wèi yuán, shì wèi zhī qiān qiū chéng yě. pān yuè xī zhēng fù yuē: tíng yǒu qiān qiū zhī hào, zi wú qī xún zhī qī. wèi shì tíng yě. yòu dōng jìng yōng gǔ xī, huí xiù yíng yū, shí lù zǔ xiá, gù yì yǒu xiá shí zhī chēng yǐ. gǔ shuǐ lì cè, zuǒ yǔ běi chuān shuǐ hé, shuǐ yǒu èr yuán, bìng dǎo běi shān, dōng nán liú hé chéng yī shuǐ, zì gān zhù xùn, rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng quē mén shān, shān fù zhī bù jiē zhě lǐ yú, gù dé shì míng yǐ. èr bì zhēng gāo, dòu sǒng xiāng luàn, xī zhān shuāng fù, yòu wàng rú dǐ. gǔ shuǐ zì mén ér dōng, guǎng yáng chuān shuǐ zhù zhī, shuǐ chū guǎng yáng běi shān, dōng nán liú zhù yú gǔ. nán wàng wēi shān, yún fēng xiāng luàn. gǔ shuǐ yòu jìng bái chāo lěi nán, dài yán zhī xī zhēng jì yún: cì zhì bái chāo lěi, qù hán gǔ shí wǔ lǐ, zhú lěi dāng dà dào, zuǒ yòu yǒu shān jiā lì, xiāng qù bǎi yú bù, cóng zhōng chū běi, nǎi gù guān chéng, fēi suǒ wèi bái chāo lěi yě. shì lěi zài quē mén dōng shí wǔ lǐ, lěi cè jiù yǒu wù, gù yě guān suǒ zài. wèi jìn zhī rì, yǐn gǔ shuǐ wèi shuǐ yě, yǐ jīng guó yòng, yí jī shàng cún. gǔ shuǐ yòu dōng, shí mò xī shuǐ chū wēi shān dōng lù shí mò xī, dōng běi liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng, sòng shuǐ běi liú zhù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng wèi jiāng zuò dà jiàng tián qiū xìng mù nán, èr bēi cún yān. jiǎn fù yě. guǎn hé bié chuán yuē: hé cháng suí jūn xī zhēng, guò qí mù ér tàn, wèi shì yǒu yuē: xuán wǔ cáng tóu, qīng lóng wú zú, bái hǔ xián shī, zhū què bēi kū, sì wēi yǐ bèi, fǎ yīng miè zú. guǒ rú qí yán. gǔ shuǐ yòu dōng jìng hán gǔ guān nán, dōng běi liú, zào jiàn shuǐ zhù zhī, shuǐ chū xīn ān xiàn, dōng nán liú jìng tián qiū xìng mù dōng, yòu nán jìng hán gǔ guān xī, guān gāo xiǎn xiá, lù chū chán guō. hàn yuán dǐng sān nián, lóu chuán jiāng jūn yáng pū shù yǒu dà gōng, chǐ jū guān wài, qǐng yǐ jiā tóng qī bǎi rén, zhú sāi tú guān yú xīn ān, jí cǐ chù yě. xī guō dān xī rù guān, gǎn kǎi yú qí xià yuē: bù chéng sì mǎ gāo chē, zhōng bù chū cǐ guān yě. qù jiā shí èr nián, guǒ rú zhì yān. zào jiàn shuǐ yòu dōng liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng běi jìng hán gǔ guān chéng dōng, yòu hé shuǎng shuǐ. shān hǎi jīng yuē: bái shí shān xī wǔ shí lǐ yuē gǔ shān, qí shàng duō gǔ, qí xià duō sāng, shuǎng shuǐ chū yān. shì wèi zhī zhù má jiàn, běi liú zhù yú gǔ, qí zhōng duō bì lǜ. gǔ shuǐ yòu dōng, jiàn shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: lóu zhuō shān xī sì shí lǐ yuē bái shí zhī shān, jiàn shuǐ chū yān, běi liú zhù yú gǔ. zhì zhòng zhì sān fǔ jué lù zhù yún: mǎ shì xiōng dì wǔ rén, gòng jū jiàn gǔ èr shuǐ zhī jiāo, zuò wǔ mén kè, yīn shě yǐ wèi míng. jīn zài hé nán xī sì shí lǐ. yǐ shān hǎi jīng tuī xiào, lǐ shù bù shū zhòng zhì suǒ jì, shuǐ huì shàng yǒu gù jū chù. sī zé jiàn shuǐ yě, jí zhōu shū suǒ wèi wǒ bo jiàn shuǐ dōng. yán shì shuǐ yě. zì xià tōng wèi jiàn shuǐ wèi gǔ shuǐ zhī jiān chēng yān. gù shàng shū yuē: yī luò chán jiàn, jì rù yú hé. ér wú gǔ shuǐ zhī mù, shì míng yì tōng chēng yǐ. liú chéng zhī yún: xīn ān yǒu jiàn shuǐ, yuán chū xiàn běi, yòu yǒu yuān shuǐ, wèi zhī qí yuán. yú kǎo zhū dì jì, bìng wú yuān shuǐ, dàn yuān jiàn zì xiāng sì, shí yǒu zì cuò wèi yuān yě. gù kàn yīn dì lǐ zhì yuē: yǔ gòng zhī yuān shuǐ, shì yǐ zhī chuán xiě shū wù, zì miù chuǎn zhēn, chéng zhī bù sī suǒ zhì ěr. jì wú sī shuǐ, hé yuán zhī kě qiú hū? gǔ shuǐ yòu dōng, bō shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: zhān zhū shān xī sān shí lǐ lóu zhuō zhī shān, wú cǎo mù, duō jīn yù, bō shuǐ chū yú qí yīn, shì wèi zhī bǎi dá shuǐ, běi liú zhù yú gǔ, qí zhōng duō cí shí wén shí. gǔ shuǐ yòu dōng, shǎo shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: zhān zhū shān xī sān shí lǐ yuē zhān zhū zhī shān, qí yáng duō jīn, qí yīn duō wén shí, shǎo shuǐ chū yú qí yīn. kòng yǐn zhòng xī, jī yǐ chéng chuān, dōng liú zhù yú gǔ, shì wèi zhī cí jiàn yě. gǔ shuǐ yòu dōng, yú suí zhī shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē, píng péng shān xī shí lǐ guī shān, qí yáng duō fú zhī yù, yú suí zhī shuǐ chū yú qí yīn, běi liú zhù yú gǔ, shì wèi zhī xiào shuǐ yě. pān yuè xī zhēng fù yuē: zǎo xiào shuǐ yǐ zhuó yīng, jiā měi míng zhī zài zī. shì shuǐ zài hé nán chéng xī shí yú lǐ, gù lǚ chén yuē: xiào shuǐ zài hé nán. ér dài yán zhī yán zài hán gǔ guān xī. liú chéng zhī yòu yún chū tán shān. tán shān zài yí yáng xiàn xī, zài gǔ shuǐ nán, wú nán rù zhī lǐ. kǎo xún zī shuō, dāng chéng yuán shēng shù zhēng miù zhì ěr. yuán shēng cóng shù xíng lǚ, zhēng tú xùn fǎng, jì fēi jiù tǔ, gù wú suǒ jiū, jīn chuān lán běi zhù, chéng yìng ní nìng, hé dé yán kū hé yě. jiē wèi shū pì yǐ.
谷水出宏農黽池縣南墦冢林谷陽穀,《山海經》曰:傅山之西有林焉,曰墦冢,谷水出焉,東流注於洛,其中多玉。今谷水出千崤東馬頭山谷陽穀,東北流歷黽池川,本中鄉地也。漢景帝中二年,初城,徙萬戶為縣,因崤黽之池以目縣焉。亦或謂之彭池,故徐廣《史記音義》曰:黽,或作彭。谷水出處也。谷水又東徑秦、趙二城南。司馬彪《續漢書》曰:赤眉從黽池自利陽南,欲赴宜陽者也。世謂之俱利城。耆彥曰:昔秦、趙之會,各據一城,秦王使趙王鼓瑟。藺相如令秦王擊缶處也。馮異又破赤眉於是川矣,故光武《璽書》曰:始雖垂翅回溪,終能奮翼黽池,可謂失之東嵎,收之桑榆矣。谷水又東徑土崤北,所謂三崤也。谷水又東,左會北溪,溪水北出黽池山,東南流注於谷。疑即孔安國所謂澗水也。谷水又東徑新安縣故城南,北夾流而西接崤黽。昔項羽西入秦,坑降卒二十萬於此,國滅身亡,宜矣。谷水又東徑千秋亭南,其亭累石為垣,世謂之千秋城也。潘岳《西征賦》曰:亭有千秋之號,子無七旬之期。謂是亭也。又東徑雍谷溪,回岫縈紆,石路阻峽,故亦有峽石之稱矣。谷水歷側,左與北川水合,水有二源,並導北山,東南流合成一水,自乾注巽,入於谷。谷水又東徑缺門山,山阜之不接者里余,故得是名矣。二壁爭高,斗聳相亂,西瞻雙阜,右望如砥。谷水自門而東,廣陽川水注之,水出廣陽北山,東南流注於谷。南望微山,雲峰相亂。谷水又徑白超壘南,戴延之《西征記》云:次至白超壘,去函谷十五里,築壘當大道,左右有山夾立,相去百餘步,從中出北,乃故關城,非所謂白超壘也。是壘在缺門東十五里,壘側舊有塢,故冶官所在。魏、晉之日,引谷水為水冶,以經國用,遺蹟尚存。谷水又東,石默溪水出微山東麓石默溪,東北流入於谷。谷水又東,宋水北流注於谷。谷水又東徑魏將作大匠田丘興墓南,二碑存焉。儉父也。《管輅別傳》曰:輅嘗隨軍西征,過其墓而嘆,謂士友曰:玄武藏頭,青龍無足,白虎銜屍,朱雀悲哭,四危已備,法應滅族。果如其言。谷水又東徑函谷關南,東北流,皂澗水注之,水出新安縣,東南流徑田丘興墓東,又南徑函谷關西,關高險狹,路出廛郭。漢元鼎三年,樓船將軍楊仆數有大功,恥居關外,請以家僮七百人,築塞徒關於新安,即此處也。昔郭丹西入關,感慨於其下曰:不乘駟馬高車,終不出此關也。去家十二年,果如志焉。皂澗水又東流入於谷。谷水又東北徑函谷關城東,右合爽水。《山海經》曰:白石山西五十里曰谷山,其上多谷,其下多桑,爽水出焉。世謂之紵麻澗,北流注於谷,其中多碧綠。谷水又東,澗水注之。《山海經》曰:婁涿山西四十里曰白石之山,澗水出焉,北流注於谷。摯仲治《三輔決錄注》云:馬氏兄弟五人,共居澗、谷二水之交,作五門客,因舍以為名。今在河南西四十里。以《山海經》推校,里數不殊仲治所記,水會尚有故居處。斯則澗水也,即《周書》所謂我卜澗水東。言是水也。自下通謂澗水為谷水之兼稱焉。故《尚書》曰:伊、洛、瀍、澗,既入於河。而無谷水之目,是名亦通稱矣。劉澄之云:新安有澗水,源出縣北,又有淵水,未知其源。余考諸地記,並無淵水,但淵、澗字相似,時有字錯為淵也。故闞駰《地理志》曰:《禹貢》之淵水,是以知傳寫書誤,字謬舛真,澄之不思所致耳。既無斯水,何源之可求乎?谷水又東,波水注之。《山海經》曰:瞻諸山西三十里婁涿之山,無草木,多金玉,波水出於其陰,世謂之百答水,北流注於谷,其中多茈石、文石。谷水又東,少水注之。《山海經》曰:瞻諸山西三十里曰瞻諸之山,其陽多金,其陰多文石,少水出於其陰。控引眾溪,積以成川,東流注於谷,世謂之慈澗也。谷水又東,俞隨之水注之。《山海經》曰,平蓬山西十里廆山,其陽多琈之玉,俞隨之水出於其陰,北流注於谷,世謂之孝水也。潘岳《西征賦》曰:澡孝水以濯纓,嘉美名之在茲。是水在河南城西十餘里,故呂忱曰:孝水在河南。而戴延之言在函谷關西。劉澄之又雲出檀山。檀山在宜陽縣西,在谷水南,無南入之理。考尋茲說,當承緣生《述征》謬志耳。緣生從戍行旅,征途訊訪,既非舊土,故無所究,今川瀾北注,澄映泥濘,何得言枯涸也。皆為疏僻矣。
dōng běi guò gǔ chéng xiàn běi, chéng xī lín gǔ shuǐ, gù xiàn qǔ míng yān. gǔ shuǐ yòu dōng jìng gǔ chéng nán, bù lì qí běi, yòu dōng, luò shuǐ zhī liú rù yān, jīn wú shuǐ yě.
東北過穀城縣北,城西臨谷水,故縣取名焉。谷水又東徑谷城南,不歷其北,又東,洛水枝流入焉,今無水也。
yòu dōng guò hé nán xiàn běi, dōng nán rù yú luò.
又東過河南縣北,東南入於洛。
hé nán wáng chéng xī běi, gǔ shuǐ zhī yòu yǒu shí qì, qì nán chū wèi sǐ gǔ, běi chū wèi hú gōu. wèi tài hé sì nián, bào shuǐ liú gāo sān zhàng, cǐ dì xià tíng liú yǐ chéng hú zhǔ, zào gōu yǐ tōng shuǐ, dōng xī shí lǐ, jué hú yǐ zhù chán shuǐ. gǔ shuǐ yòu jìng hé nán wáng chéng xī běi, suǒ wèi chéng zhōu yǐ. gōng yáng yuē: chéng zhōu zhě hé? dōng zhōu yě. hé xiū yuē: míng wèi chéng zhōu zhě, zhōu dào shǐ chéng, wáng suǒ dōu yě. dì lǐ zhì yuē: hé nán hé nán xiàn, gù jiá rǔ dì yě. jīng xiāng fán yuē: jiá shān míng rǔ dì yì yě. bo nián dìng dǐng, wèi wáng zhī dōng dōu, wèi zhī xīn yì, shì wèi wáng chéng. qí chéng dōng nán míng yuē dǐng mén, gài jiǔ dǐng suǒ cóng rù yě, gù wèi shì dì wèi dǐng zhōng. chǔ zi fá lù hún zhī róng, wèn dǐng yú cǐ shù zhēng jì yuē: gǔ luò èr shuǐ, běn yú wáng chéng dōng běi hé liú, suǒ wèi gǔ luò dòu yě. jīn chéng zhī dōng nán quē qiān bù, shì yòu wèi zhī gǔ luò dòu chù, jù wèi fēi yě. yú àn shǐ chuán, zhōu líng wáng zhī shí, gǔ luò èr shuǐ dòu, huǐ wáng gōng, wáng jiāng yè zhī, tài zǐ jìn jiàn wáng, bù tīng, yí yàn sān dī shàng cún. zuǒ chuán xiāng gōng èr shí wǔ nián, qí rén chéng jiá, mù shū rú zhōu hè. wéi zhāo yuē: luò shuǐ zài wáng chéng nán, gǔ shuǐ zài wáng chéng běi. dōng rù yú chán. zhì líng wáng shí, gǔ shuǐ shèng chū yú wáng chéng xī, ér nán liú hé zǐ luò liǎng shuǐ xiàng gé, yǒu shì yú dòu, ér huǐ wáng chéng xī nán yě. yǐng róng zhe chūn qiū tiáo lì yán, xī chéng liáng mén kū shuǐ chù, shì wèi zhī sǐ gǔ shì yě. shǐ zhī yuán shēng xíng zhōng zào cì, rù guān jīng jiū gù shì, yǔ shí wéi yǐ. kǎo wáng fēng zhōu huán gōng yú shì wèi xī zhōu, jí qí sūn huì gōng, fēng shǎo zǐ yú gǒng wèi dōng zhōu, gù yǒu dōng xī zhī míng yǐ. qín miè zhōu, yǐ wèi sān chuān jùn, xiàng yǔ fēng shēn yáng wèi hé nán wáng, hàn yǐ wèi hé nán jùn, wáng mǎng yòu míng zhī yuē bǎo zhōng xìn qīng: guāng wǔ dū gè yáng, yǐ wèi yǐn. yǐn, zhèng yě, suǒ yǐ dǒng zhèng jīng jī, shuài xiān bǎi jùn yě. gǔ shuǐ yòu dōng liú jìng gān jì mén běi, zi cháo zhī luàn, jìn suǒ kāi yě, dōng zhì qiān jīn yè. hé nán shí èr xiàn jìng bù yuē: hé nán xiàn chéng dōng shí wǔ lǐ yǒu qiān jīn yè. luò yáng jì yuē: qiān jīn yè jiù yàn gǔ shuǐ, wèi shí gèng xiū cǐ yàn, wèi zhī qiān jīn yè jié. jī shí wèi yè ér kāi gōu qú wǔ suǒ, wèi zhī wǔ lóng qú. qú shàng lì yè, yè zhī dōng shǒu, lì yī shí rén, shí rén fù shàng kè lēi yún: tài hé wǔ nián èr yuè bā bái gēng xū zào zhú cǐ yè, gèng kāi gōu qú cǐ shuǐ héng qú shàng, qí shuǐ zhù qí jiān yě, bì jīng nián lì shì, shì gù bù lì shí rén yǐ jì zhī yún ěr. gài wèi míng dì xiū wáng zhāng gù jī yě. yè shì dōu shuǐ shǐ zhě chén xié suǒ zào. yǔ lín yuē: chén xié shù jìn ruǎn bù bīng jiǔ, hòu jìn wén wáng yù xiū jiǔ lóng yàn, ruǎn jǔ xié, wén wáng yòng zhī. jué dì dé gǔ chéng shuǐ tóng lóng liù méi, yàn suì chéng. shuǐ lì yè dōng zhù, wèi zhī qiān jīn qú. dǎi yú jìn shì, dà shuǐ bào zhù, gōu dú xiè huài, yòu guǎng gōng yān. shí rén dōng xié xià wén yún: tài shǐ qī nián liù yuè èr shí sān rì, dà shuǐ bèng pù, chū cháng liú shàng sān zhàng, dàng huài èr yè, wǔ lóng xiè shuǐ, nán zhù xiè xià, jiā suì jiǔ shù niè, měi lào jí huài, lì zài xiāo qì dà gōng, jīn gù wú lìng è, gèng yú xī kāi xiè, míng yuē dài lóng qú, dì xíng zhèng píng, chéng dé wèi xiè zhì lǐ. qiān jīn bù yǔ shuǐ shì jī zhēng, wú yuán dāng huài, yóu qí bēi xià, shuǐ dé yú shàng shù niè gù yě. jīn zēng gāo qiān jīn yú jiù yī zhàng sì chǐ, wǔ lóng zì rán bì lì shì wú huàn. ruò wǔ lóng suì jiǔ fù huài, kě zhuǎn yú xī gèng kāi èr yè èr qú. hé yòng èr shí sān wàn wǔ qiān liù bǎi jiǔ shí bā gōng, yǐ qí nián shí yuè èr shí sān rì qǐ zuò, gōng zhòng rén shǎo, dào bā nián sì yuè èr shí rì bì. dài lóng qú jí jiǔ lóng qú yě. hòu zhāng fāng rù luò, pò qiān jīn yè. yǒng jiā chū, rǔ yīn tài shǒu lǐ jǔ rǔ nán tài shǒu yuán fú xiū zhī, yǐ lì cáo yùn, gōng sī lài zhī. shuǐ jī nián qú yè tuí huǐ, shí qì dài jǐn, yí jī jiàn cún, cháo tíng tài hé zhōng xiū fù gù yè. àn qiān jīn yè shí rén xī xié xià wén yún: ruò gōu qú jiǔ shū, shēn yǐn shuǐ zhě dāng yú hé nán chéng běi shí qì xī, gèng kāi qú běi chū, shǐ shǒu hú qiū. gù gōu dōng xià, yīn gù yì jiù qì jiān, biàn shí shì yè yǐ qì, rán hòu jiàn zhī. jiā biān fāng duō shì, rén lì kǔ shǎo, yòu qú yè xīn chéng, wèi huàn yú shuǐ, shì yǐ bù gǎn yù xiū tōng zhī. ruò yú hòu dāng fù xìng gōng zhě, yí jiù xī qì, gù shū zhī yú shí, yǐ yí hòu xián yǐ. suī shí qì lún bài, gù jī kě píng, zhǔn zhī yú wén, běi yǐn qú dōng hé jiù dú. jiù dú yòu dōng, jìn huì dì zào shí liáng yú shuǐ shàng, àn qiáo xī mén zhī nán jiá wén, chēng jìn yuán kāng èr nián shí yī yuè èr shí rì, gǎi zhì shí xiàng shuǐ mén, chú shù fāng, gèng wèi hán fāng, lì zuò fù fāng, wū qián hòu pì jí xù shí zhàng, shǐ nán běi rù àn, zhú zhì nèn chù, pò shí yǐ wèi shā yǐ. dào sān nián sān yuè shí wǔ rì bì qì. bìng jì liè mén guǎng zhǎng shēn qiǎn yú zuǒ yòu xiàng, dōng xī zhǎng qī chǐ, nán běi lóng wěi guǎng shí èr zhàng, xiàng dú kǒu gāo sān zhàng, wèi zhī gāo mén qiáo. pān yuè xī zhēng fù yuē: zhù mǎ gāo mén. jí cǐ chù yě. gǔ shuǐ yòu dōng, yòu jié shí liáng, kuà shuǐ zhì chéng, xī liáng yě. gǔ shuǐ yòu dōng, zuǒ huì jīn gǔ shuǐ, shuǐ chū tài bái yuán, dōng nán liú lì jīn gǔ, wèi zhī jīn gǔ shuǐ, dōng nán liú jìng jìn wèi wèi qīng shí chóng zhī gù jū. shí jì lún jīn gǔ shī jí xù yuē: yú yǐ yuán kāng qī nián, cóng tài pú chū wèi zhèng lǔ jiāng jūn, yǒu bié lú zài hé nán jiè jīn gǔ jiàn zhōng, yǒu qīng quán mào shù, zhòng guǒ zhú bǎi yào cǎo bèi jù. jīn gǔ shuǐ yòu dōng nán liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng jīn yōng chéng běi, wèi míng dì yú luò yáng chéng xī běi jiǎo zhú zhī, wèi zhī jīn yōng chéng. qǐ céng lóu yú dōng běi yú, jìn gōng gé míng yuē: jīn yōng yǒu chóng tiān táng, jí cǐ. dì shàng jià mù wèi xiè, gù bái lóu yǐ. huáng jū chuàng xǐ, gōng jí wèi jiù. zhǐ bì yú cǐ. gòu xiāo xiè yú gù tái, suǒ wèi tái yǐ tíng tíng yě. nán yuē qián guāng mén, jiā jiàn liǎng guān, guān xià liè zhū héng yú qiàn, yǐ wèi yù lù. dōng yuē hán chūn mén, běi yǒu mén, chéng shàng xī miàn liè guān, wǔ shí bù yī pì nì, wū tái zhì yī zhōng yǐ hé lòu gǔ, xī běi lián wǔ hán yīn, yōng bǐ guǎng xiè. yán xià zhī rì, gāo shì cháng yǐ bì shǔ. wèi lǜ shuǐ chí yī suǒ, zài jīn yōng zhě yě. gǔ shuǐ jìng luò yáng xiǎo chéng běi, yīn ā jiù chéng, píng jié jīn yōng, gù xiàng chéng yě. yǒng jiā zhī luàn, jié yǐ wèi lěi, hào luò yáng lěi, gù luò yáng jì yuē: líng yún tái xī yǒu jīn shì, jīn shì běi duì luò yáng lěi zhě yě. yòu dōng lì dà xià mén xià, gù xià mén yě. lù jī yǔ dì shū yún: mén yǒu sān céng, gāo bǎi chǐ, wèi míng dì zào, mén nèi dōng cè, jì chéng yǒu wèi míng dì suǒ qǐ jǐng yáng shān, yú jī shàng cún. sūn shèng wèi chūn qiū yuē: jǐng chū yuán nián, míng dì yù chóng gōng diàn diāo shì guān gé, qǔ bái shí yīng jí zǐ shí yīng jí wǔ sè dà shí yú tài xíng gǔ chéng zhī shān, qǐ jǐng yáng shān yú fāng lín yuán, shù sōng zhú cǎo mù, bǔ qín shòu yǐ chōng qí zhōng. yú shí bǎi yì fán xìng, dì gōng zì jué tǔ, lǜ qún chén sān gōng yǐ xià, mò bù zhǎn lì. shān zhī dōng, jiù yǒu jiǔ jiāng, lù jī luò yáng jì yuē: jiǔ jiāng zhí zuò yuán shuǐ. shuǐ zhōng zuò yuán tán sān pò zhī, jiā shuǐ dé xiāng jìng tōng. dōng jīng fù yuē: zhuó lóng fāng lín, jiǔ gǔ bā xī, fú róng fù shuǐ, qiū lán bèi yá. jīn yě shān zé kuài fù dú lì, jiāng wú fù fǎng fú yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng, zhī fēn nán rù huá lín yuán, lì shū pǔ nán, pǔ zhōng yǒu gǔ yù jǐng, jǐng xī yǐ mín yù wèi zhī, yǐ zī shí wèi kǒu, gōng zuò jīng mì, yóu bù biàn gǔ, càn yān rú xīn. yòu jìng yáo huá gōng nán, lì jǐng yáng shān běi, shān yǒu dōu tíng táng shàng jié fāng hú, hú zhōng qǐ yù zuò shí yě. yù zuò qián jiàn péng lái shān, qǔ chí jiē yán, fēi zhǎo fú xí, nán miàn shè hóu, jiā xí wǔ zhì, bèi shān táng shàng, zé shí lù qí qū, yán zhàng jùn xiǎn, yún tái fēng guān, yīng luán dài fù, yóu guān zhě shēng jiàng ā gé, chū rù hóng bì, wàng zhī zhuàng fú méi luán jǔ yǐ. qí zhōng yǐn shuǐ fēi gāo, qīng lán pù bù, huò wǎng zhǔ shēng liū, chán chán bù duàn, zhú bǎi yīn yú céng shí, xiù báo cóng yú quán cè, wēi biāo zàn fú, zé fāng yì yú liù kōng, shí wèi shén jū yǐ. qí shuǐ dōng zhù tiān yuān chí, chí zhōng yǒu wèi wén dì jiǔ huá tái, diàn jī xī shì luò zhōng gù bēi lèi zhī, jīn zào diào tái yú qí shàng. chí nán zhí wèi wén dì máo cí táng, qián yǒu máo cí bēi, shì huáng chū zhōng suǒ lì yě. qí shuǐ zì tiān yuān chí dōng chū huá lín yuán, jìng tīng sòng guān nán, gù píng wàng guān yě. wèi míng dì cháng yán, yù, tiān xià zhī mìng yě, měi duàn dà yù, héng xìng guān tīng zhī. yǐ tài hé sān nián, gèng cóng jīn míng. guān xī běi jiē huá lín, lì bù xī liú zhēn mó shí chù yě. wén shì chuán yuē: wén dì zhī zài dōng gōng yě, yàn zhū wén xué, jiǔ hān, mìng zhēn hòu chū bài, zuò zhě xián fú, wéi liú zhēn píng shì zhī. tài zǔ yǐ wèi bù jìng, sòng tú lì bù. hòu tài zǔ chéng bù qiān chē chéng chéng, jiàng yuè bù zuò, zhū tú xián jìng, ér zhēn jù zuò, mó shí bù dòng. tài zǔ yuē, cǐ fēi liú zhēn yě, shí rú hé xìng. zhēn yuē: shí chū jīng shān xuán yán zhī xià, wài bǐng wǔ sè zhī zhāng, nèi bǐng jiān zhēn zhī zhì, diāo zhī bù zēng wén, mó zhī bù jiā yíng, bǐng qì zhēn zhèng, bǐng xìng zì rán. tài zǔ yuē: míng qǐ xū zāi? fù wèi wén xué. chí shuǐ yòu dōng liú rù luò yáng xiàn zhī nán chí, chí, jí gù dí quán yě, nán běi bǎi yī shí bù, dōng xī qī shí bù. huáng fǔ mì yuē: dào wáng zàng jǐng wáng yú dí quán, jīn luò yáng tài cāng zhōng dà zhǒng shì yě, chūn qiū dìng gōng yuán nián, jìn wèi xiàn zi hé zhū hóu zhī dài fū yú dí quán, shǐ méng chéng zhōu. bān gù fú qián huáng fǔ mì xián yán dí quán zài luò yáng dōng běi, zhōu zhī mù dì. jīn àn zhōu wēi liè wáng zàng luò yáng chéng nèi dōng běi yú, jǐng wáng zhǒng zài luò yáng tài cāng zhōng, dí quán zài liǎng zhǒng zhī jiān, cè guǎng mò mén dào dōng, jiàn chūn mén lù běi. lù, jí dōng gōng jiē yě, yú luò yáng wèi dōng běi. hòu qín fēng lǚ bù wéi wèi luò yáng shí wàn hù hóu, dà qí chéng, bìng dé jǐng wáng zhǒng yǐ, shì qí mù dì yě. jí jìn yǒng jiā yuán nián, luò yáng dōng běi bù guǎng lǐ dì xiàn, yǒu èr é chū, cāng sè zhě fēi xiáng chōng tiān, bái sè zhě zhǐ yān. chén liú xiào lián dǒng yǎng yuē: bù guǎng, zhōu zhī dí quán, méng huì zhī dì, jīn sè cāng hú xiàng yǐ, qí kě jǐn yán hū? hòu wǔ nián, liú yào wáng mí rù luò, dì jū píng yáng. lù jī luò yáng jì yuē: bù guǎng lǐ zài luò yáng chéng nèi, gōng dōng shì dí quán suǒ zài, bù dé yú tài cāng xī nán yě. jīng xiāng fán yǔ péi sī kōng yàn jì xiū jìn yú dì tú, zuò chūn qiū dì míng, yì yán jīn tài cāng xī nán chí shuǐ míng dí quán. yòu yuē: jiù shuō yán dí quán běn zì zài luò yáng běi cháng hóng chéng, chéng zhōu nǎi rào zhī. dù yù yīn qí yī zhēng, wèi bì shì dí quán, ér jí shí fēi yě. hòu suì wèi dōng gōng chí. jìn zhōng zhōu jì yuē: huì dì wèi tài zǐ, chū wén xiā má shēng, wèn rén wèi shì guān xiā má sī xiā má, shì chén jiǎ yǔn duì yuē: zài guān dì wèi guān xiā má, zài sī dì wèi sī xiā má. lìng yuē: ruò guān xiā má, kě gěi lǐn. xiān shì yǒu chèn yún: xiā má dāng guì. xī jìn cháo shōu mǐn huái tài zǐ yú hòu chí, jí shì chí yě. qí yī shuǐ zì dà xià mén dōng jìng xuān wǔ guān, píng chéng jié gòu, bù gēng zēng yōng, zuǒ yòu jiā liè bù láng, cān chà yì qí, nán wàng tiān yuān chí, běi zhǔ xuān wǔ chǎng. zhú lín qī xián lùn yuē: wáng róng yòu ér qīng xiù, wèi míng dì yú xuān wǔ chǎng shàng wèi lán bāo hǔ yá, shǐ lì shì tǎn xī, dié yǔ zhī bó, zòng bǎi xìng guān zhī. róng nián qī suì, yì wǎng guān yān, hǔ chéng jiān báo lán ér hǒu, qí shēng zhèn dì, guān zhě wú bù pì yì diān pū, róng tíng rán bù dòng. dì yú mén shàng jiàn zhī, shǐ wèn xìng míng ér yì zhī. chǎng xī gù jiǎ chōng zhái dì. gǔ shuǐ yòu dōng jìng guǎng mò mén běi, hàn zhī gǔ mén yě. běi duì máng fù, lián lǐng xiū gèn, bāo zǒng zhòng shān, shǐ zì luò kǒu, xī yú píng yīn xī máng lǒng yě. wèi zhì yuē: míng dì yù píng běi máng, lìng dēng hé jiàn mèng jīn, shì zhōng xīn pí jiàn yuē: ruò jiǔ hé yì yǒng, hóng shuǐ wèi hài, qiū líng jiē yí, hé yǐ yù zhī? dì nǎi zhǐ. gǔ shuǐ yòu dōng qū nán, jìng jiàn chūn mén shí qiáo xià, jí shàng dōng mén yě. ruǎn sì zōng yǒng huái shī yuē: bù chū shàng dōng mén zhě yě. yī yuē shàng shēng mén, jìn yuē jiàn yáng mén. bǎi guān zhì yuē: luò yáng shí èr mén, měi mén hòu yī rén, liù bǎi shí. dōng guān hàn jì yuē: zhì yùn wèi shàng dōng mén hòu, guāng wǔ cháng chū, yè hái, zhào kāi mén yù rù, yùn bù nèi, shàng lìng cóng mén jiān shí miàn, yùn yuē: huǒ míng liáo yuǎn. suì jù bù kāi, yóu shì shàng yì zhòng zhī. yì yuán běn chū guà jié chù yě. qiáo shǒu jiàn liǎng shí zhù, qiáo zhī yòu zhù míng yún, yáng jiā sì nián yǐ yǒu rén shēn, zhào shū yǐ chéng xià cáo qú, dōng tōng hé jì, nán yǐn jiāng huái, fāng gòng wěi shū, suǒ yóu ér zhì, shǐ zhōng yè zhě wèi jùn qīng yuān mǎ xiàn jiān zuò shí qiáo liáng zhù, dūn chì gōng jiàng jǐn yào miào zhī qiǎo, zǎn lì zhòng shí, lèi gāo zhōu jù, qiáo gōng lù bó, liú tōng wàn lǐ yún yún. hé nán yǐn pī chóng chéng bó hǎi chóng hé shuāng fú shuǐ cáo yuàn zhōng mù rèn fáng shǐ wáng yīn shǐ zhào xìng jiāng zuò lì suī yáng shēn xiáng, dào qiáo yuàn chéng gāo bēi guó, luò yáng lìng jiāng shuāng, chéng píng yáng jiàng jiān yuàn wáng téng zhī, zhǔ shí zuō yòu běi píng shān zhòng, sān yuè qǐ zuò, bā yuè bì chéng. qí shuǐ yī zhù, yòu zì lè lǐ dào qū ér dōng chū yáng qú. xī lù jī wèi chéng dū wáng yǐng rù luò bài běi ér fǎn, shuǐ nán jí mǎ shì, jiù luò yáng yǒu sān shì, sī qí yī yě. yì jī shū yè wèi sī mǎ zhāo suǒ hài chù yě. běi zé bái shè gù lǐ, xī sūn zi jīng huì dǒng wēi niǎn yú bái shè, wèi cǐ yǐ. yǐ tóng zài wèi róng, gù yǒu wēi niǎn tú. yòu dōng jìng mǎ shì shí qiáo, qiáo nán yǒu èr shí zhù, bìng wú wén kè yě. hàn sī kōng yú yáng wáng liáng zhī wèi hé nán yě, jiāng yǐn gǔ shuǐ yǐ gài jīng dū, qú chéng ér shuǐ bù liú, gù yǐ zuò miǎn. hòu zhāng chún yàn luò yǐ tōng cáo, luò zhōng gōng sī ráng shàn. shì qú jīn yǐn gǔ shuǐ, gài chún zhī chuàng yě. àn lù jī luò yáng jì liú chéng zhī yǒng chū jì yán, chéng zhī xī miàn yǒu yáng qú, zhōu gōng zhì zhī yě. xī zhōu qiān yīn mín yú luò yì, chéng huáng bī xiá, bēi lòu zhī suǒ ěr. jìn gù chéng chéng zhōu yǐ jū jìng wáng, qín yòu guǎng zhī, yǐ fēng bù wéi, yǐ shì tuī zhī, fēi zhuān zhōu gōng kě zhī yǐ. yì wèi zhī jiǔ qǔ dú, hé nán shí èr xiàn jìng bù yún: jiǔ qǔ dú zài hé nán gǒng xiàn xī, xī zhì luò yáng. yòu àn fù chàng jìn shū yún: dōu shuǐ shǐ zhě chén láng záo yùn qú, cóng luò kǒu rù zhù jiǔ qǔ zhì dōng yáng mén. shì yǐ ruǎn sì zōng yǒng huái shī suǒ wèi cháo chū shàng dōng mén, yáo wàng shǒu yáng cén: yòu yán yáo yáo jiǔ qǔ jiān, péi huái yù hé zhī zhě yě. yáng qú shuǐ nán jì chāng hé mén, hàn zhī shàng xī mén zhě yě. hàn gōng jì yuē: shàng xī mén suǒ yǐ bù chún bái zhě, hàn jiā è yú shù, gù yǐ dān lòu zhī. tài hé qiān dōu, xǐ mén nán cè. qí shuǐ běi chéng gāo qú, zhī fēn shàng xià, lì gù shí qiáo dōng rù chéng, jìng wàng xiān sì, zhōng yǒu bēi, bēi cè fǎ zǐ dān bēi zuò lóng jǔ shì, yú jīn zuò zé jiā, fāng gǔ yóu liè. qú shuǐ yòu dōng lì gù jīn shì nán, zhí qiān qiū mén yòu, gōng mén yě. yòu zhī liú rù shí dòu fú liú, zhù líng zhī jiǔ lóng chí. wèi tài hé zhōng, huáng dōu qiān luò yáng, jīng gòu gōng jí, xiū lǐ jiē qú, wù qióng yǐn, fā shí shì zhī, céng wú huǐ huài. yòu shí gōng xì mì, fēi jīn zhī suǒ nǐ, yì qí wèi jīng zhì yě, suì yīn yòng zhī. qí yī shuǐ zì qiān qiū mén nán liú jìng shén hǔ mén xià, dōng duì yún lóng mén, èr mén héng fú zhī shàng, jiē kè yún lóng fēng hǔ zhī zhuàng, yǐ huǒ qí báo zhī, jí qí chén guāng chū qǐ, xī jǐng xié huī, shuāng wén cuì zhào, lù lí xuàn mù. yòu nán jìng tōng mén yē mén xī, yòu nán liú dōng zhuǎn, jìng chāng hé mén nán. àn lǐ, wáng yǒu wǔ mén, wèi gāo mén kù mén zhì mén yīng mén lù mén, lù mén yī yuē bì mén, yì yuē hǔ mén yě. wèi míng dì shàng fǎ tài jí yú gé yáng, nán gōng qǐ tài jí diàn yú hàn chóng dé diàn zhī gù chù, gǎi zhì mén wèi chāng hé mén. xī zài hàn shì, luò yáng gōng diàn mén tí, duō shì dà zhuàn, yán shì cài yōng zhū zi. zì dǒng zhuō fén gōng diàn, wèi tài zǔ píng jīng zhōu, hàn lì bù shàng shū ān dìng liáng mèng huáng shàn shī yí guān bā fēn tǐ, qiú yǐ shú sǐ. tài zǔ shàn qí fǎ, cháng yǎng xì zhàng zhōng ài wán zhī, yǐ wèi shèng yí guān. běi gōng bǎng tí, xián shì hú bǐ, nán gōng jì jiàn, míng dì lìng shì zhōng jīng zhào wéi dàn yǐ gǔ zhuàn shū zhī. huáng dōu qiān luò, shǐ lìng zhōng shū shè rén shěn hán xīn yǐ lì shū shū zhī jǐng míng zhèng shǐ zhī nián, yòu chì fú jié lìng jiāng shì yǐ dà zhuàn yì zhī. jīn zhū héng bǎng tí, jiē shì shì shū. zhōu guān, tài zǎi yǐ zhēng yuè xuán zhì fǎ yú xiàng wèi. guǎng yǎ yuē: què, wèi zhī xiàng wèi. fēng sú tōng yuē: lǔ zhāo gōng shè liǎng guān yú mén, shì wèi zhī què, cóng mén, jué shēng, ěr yǎ yuē: guān wèi zhī què. shuō wén yuē: què, mén guān yě. hàn guān diǎn zhí yuē: yǎn shī qù luò sì shí wǔ lǐ, wàng zhū què què, qí shàng yù rán yǔ tiān lián, shì míng jùn jí yǐ. luò yáng gù gōng míng yǒu zhū què què bái hǔ què cāng lóng què běi què nán gōng què yě. dōng guān hàn jì yuē: gēng shǐ fā luò yáng, lǐ sōng fèng yǐn chē mǎ bēn chù běi què tiě zhù mén, sān mǎ jiē sǐ. jí sī què yě. bái hǔ tōng yuē: mén bì yǒu què zhě hé? què zhě, suǒ yǐ shì mén, bié zūn bēi yě. jīn chāng hé mén wài jiā jiàn jù què, yǐ yīng tiān sù, suī bù rú lǐ, yóu xiàng ér wèi zhī, shàng jiā fù sī, yǐ yì guān yǐ. guǎng yǎ yuē: fù sī wèi zhī píng. shì míng yuē: píng, zì zhàng píng yě fú sī zài mén wài, fú fù yě. chén jiāng rù qǐng shì yú cǐ, fù zhòng sī zhī yě. hàn mò bīng qǐ, huài yuán líng fú sī, yuē wú shǐ mín fù sī hàn yě. gù yán tiě lùn yuē: yuán què fú sī. yán shù píng yú jiǎo suǒ jià yě. yǐng róng yòu yuē: què zhě, shàng yǒu suǒ shī, xià de shū zhī yú què, suǒ yǐ qiú lùn yù yú rén, gù wèi zhī què yǐ. jīn què qián shuǐ nán dào yòu, zhì dēng wén gǔ yǐ nà jiàn. xī huáng dì lì míng táng zhī yì, yáo yǒu qú shì zhī jiān, shùn yǒu gào shàn zhī jīng, yǔ yǒu lì gǔ zhī xùn, tāng yǒu zǒng jiē zhī fěi, wǔ wáng yǒu líng tái zhī fù, jiē suǒ yǐ guǎng shè guò wù zhī bèi yě. qú shuǐ yòu zhī fēn, jiā lù nán chū, jìng tài wèi sī tú liǎng fāng jiān, wèi zhī tóng tuó jiē. jiù wèi míng dì zhì tóng tuó zhū shòu yú chāng hé nán jiē, lù jī yún: tuó gāo jiǔ chǐ, jí chū tài wèi fāng zhě yě. shuǐ xī yǒu yǒng níng sì, xī píng zhōng shǐ chuàng yě, zuò jiǔ céng fú tú, fú tú xià jī fāng shí sì zhàng, zì jīn lù pán xià zhì dì sì shí jiǔ zhàng, qǔ fǎ dài dōu qī jí, ér yòu gāo guǎng zhī, suī èr jīng zhī shèng, wǔ dōu zhī fù, lì shā líng tú, wèi yǒu ruò sī zhī gòu. àn shì fǎ xiǎn xíng chuán, xī guó yǒu jué lí fú tú, qí gāo yǔ cǐ xiāng zhuàng, dōng dōu xī yù, jù wèi zhuāng miào yǐ. qí dì shì cáo shuǎng gù zhái, jīng shǐ zhī rì, yú sì yuàn xī nán yú dé shuǎng kū shì, xià rù tǔ kě zhàng xǔ, dì bì xī lèi fāng shí qì zhī, shí zuō xì mì, dōu wú suǒ huǐ, qí shí xī rù fǎ yòng, zì fēi cáo shuǎng, yōng jiàng yì nán fù zhì cǐ. huán shì yǒu yán, cáo zi dān shēng cǐ tún dú, xìn yǐ. qú zuǒ shì wèi jìn gù miào dì, jīn xī mín jū, wú fù yí yōng yě. qú shuǐ yòu xī lì miào shè zhī jiān, nán zhù nán qú. miào shè gè yǐ wù sè biàn. fāng zhōu lǐ, miào jí lù qǐn, jiē rú míng táng, ér yǒu yàn qǐn yān. wéi tiāo miào zé wú, hòu dài tōng wèi yī miào, liè zhèng shì yú xià, wú fù yàn qǐn zhī zhì. lǐ, tiān zǐ jiàn guó, zuǒ miào yòu shè, yǐ shí wèi zhǔ, jì zé xī miǎn. jīn duō wáng gōng shè shì, wáng. zhě bù qīn bài yān. xián níng yuán nián, luò yáng dà fēng, dì miào shù zhé, qīng qì shǔ tiān, yuán wáng dōng dù, wèi shè dài chāng yǐ. qú shuǐ zì tóng tuó jiē dōng jìng sī mǎ mén nán, wèi míng dì shǐ zhú, què bēng, yā shā shù bǎi rén, suì bù fù zhú, gù wú què mén. nán píng zhōng jiù yǒu zhì tóng wēng zhòng chù, jīn dí jì lún, gù chù yì chǐ, wéi huài shí cún yān. zì cǐ nán zhí xuān yáng mén, jīng wěi tōng dá, jiē liè chí dào, wǎng lái zhī jìn, yī tóng liǎng hàn. cáo zi jiàn cháng xíng yù jiē, fàn mén jìn, yǐ cǐ jiàn báo. qú shuǐ yòu dōng jìng dù yuán kǎi suǒ wèi dí quán běi, jīn wú shuǐ. kǎn fāng jiǔ zhàng liù chǐ, shēn èr zhàng yú, shì shì rén gōng ér bù lèi yú quán bēi, shì yàn fēi zhī yī zhèng yě. yòu huáng fǔ mì dì wáng shì jì yún: wáng shì dìng suì tú jū, chéng zhōu xiǎo, bù shòu wáng dōu, gù huài dí quán ér guǎng zhī, quán yuán jì sāi, míng wú gù chù, shì yàn fēi zhī èr zhèng yě. dù yù yán: dí quán zài tài cāng xī nán, jì yán xī nán, yú luò yáng bù dé wèi dōng běi, shì yàn fēi zhī sān zhèng yě. jī zhī dì shuō, shì jǐ míng yǐ, bù dé wèi dí quán yě. qú shuǐ lì sī kōng fǔ qián, jìng tài cāng nán, chū dōng yáng mén shí qiáo xià, zhù yáng qú. gǔ shuǐ zì chāng hé mén ér nán jìng tǔ shān dōng, shuǐ xī sān lǐ yǒu bǎn, bǎn shàng yǒu tǔ shān, hàn dà jiāng jūn liáng jì suǒ chéng, zhú tǔ wèi shān, zhí mù chéng yuàn, zhāng fán hàn jì yuē: shān duō qiào bǎn, yǐ xiàng èr xiáo, jī jīn yù, cǎi bǔ qín shòu, yǐ chōng qí zhōng, yǒu rén shā yuàn tù zhě, dié xiāng xún zhú, sǐ zhě shí sān rén. nán chū jìng xī yáng mén, jiù hàn shì zhī xī míng mén yě, yì yuē yōng mén yǐ. jiù mén zài nán, tài hé zhōng yǐ gù mén xié chū, gù xǐ shì mén. dōng duì dōng yáng mén. gǔ shuǐ yòu nán jìng bái mǎ sì dōng. xī hàn míng dì mèng jiàn dà rén, jīn sè, xiàng pèi bái guāng. yǐ wèn qún chén, huò duì yuē: xī fāng yǒu shén míng yuē fú, xíng rú bì xià suǒ mèng, dé wú shì hū? yú shì fā shǐ tiān zhú, xiě zhì jīng xiàng, shǐ yǐ yú shèng jīng, bái mǎ fù tú, biǎo zhī zhōng xià. gù yǐ bái mǎ wèi sì míng. cǐ yú hòu yí zài chéng nèi mǐn huái tài zǐ fú tú zhōng, jìn shì fù qiān cǐ sì, rán jīn guāng liú zhào, fǎ lún dōng zhuǎn, chuàng zì cǐ yǐ. gǔ shuǐ yòu nán jìng píng lè guān dōng, lǐ yóu píng lè guān fù yuē: nǎi shè píng lè zhī xiǎn guān, zhāng mì wěi zhī qí zhēn. huá jiào hòu hàn shū yuē: líng dì yú píng lè guān xià qǐ dà tán, shàng jiàn shí èr chóng, wǔ cǎi huá gài gāo shí zhàng, tán dōng běi wèi xiǎo tán, fù jiàn jiǔ zhòng, huá gài gāo jiǔ zhàng, liè qí bīng qí shì shù wàn rén, tiān zǐ zhù dà gài xià. lǐ bì, tiān zǐ gōng huàn jiǎ, chēng wú shàng jiāng jūn, xíng zhèn sān zā ér hái, shè mì xì yǐ shì yuǎn rén. gù dōng jīng fù yuē: qí xī zé yǒu píng lè dōu chǎng, shì yuǎn zhī guān, lóng què pán wān, tiān mǎ bàn hàn. yīng shào yuē: fēi lián shén qín, néng zhì fēng qì, gǔ rén yǐ liáng jīn zhù qí xiàng. míng dì yǒng píng wǔ nián, zhǎng ān yíng qǔ fēi lián bìng tóng mǎ, zhì shàng xī mén wài píng lè guān. jīn yú shàng xī mén wài wú tā jī guān, wéi xī míng mén wài dú yǒu cǐ tái, wēi rán guǎng xiù, yí jí píng lè guān yě. yòu yán huáng nǚ zhì shāng, mái yú tái cè, gù fù míng zhī yuē huáng nǚ tái. jìn zhuó yuē: fēi lián, lù shēn tóu rú què, yǒu jiǎo ér shé wěi bào wén. dǒng zhuō xiāo wèi jīn, yòng tóng mǎ xǐ yú jiàn shǐ diàn dōng jiē xià, hú jūn sàng luàn, cǐ xiàng suì lún. gǔ shuǐ yòu nán jìng xī míng mén, gù guǎng yáng mén yě. mén zuǒ zhī qú dōng pài rù chéng, jìng tài shè qián, yòu dōng jìng tài miào nán, yòu dōng yú qīng yáng mén yòu xià zhù yáng qú. gǔ shuǐ yòu nán, dōng qū jìng jīn yáng mén nán, gù jīn mén yě. xī luò shuǐ fàn yì piào hài zhě zhòng, jīn yáng chéng mén xiào wèi jiāng zhú yǐ è shuǐ, jiàn yì dài fū chén xuān zhǐ zhī yuē: wáng zūn chén yě, shuǐ jué qí zú, cháo tíng zhōng xìng, bì bù rù yǐ. shuǐ nǎi zào mén ér tuì. gǔ shuǐ yòu dōng jìng xuān yáng mén nán, gù yuàn mén yě. huáng dōu qiān luò, yí zhì yú cǐ, duì chāng hé mén nán, zhí luò shuǐ fú héng. gù dōng jīng fù yuē: sù luò bèi hé, zuǒ yī yòu chán zhě yě. fū luò yáng kǎo zhī zhōng tǔ, bo wéi luò shí, shí wèi shén yě. mén zuǒ jí luò yáng chí chù yě. chí dōng jiù píng chéng mén suǒ zài yǐ, jīn sāi. běi duì luò yáng nán gōng, gù cài yōng yuē: píng chéng mén, zhèng yáng zhī mén, yǔ gōng lián shǔ, jiāo sì fǎ jià suǒ yóu cóng chū mén zhī zuì zūn zhě. luò yáng zhū gōng míng yuē, nán gōng yǒu yí tái lín zhào tái. dōng jīng fù yuē: qí nán zé yǒu yí mén, qū xiè xié zǔ chéng xù. zhù yún: yí mén, bīng shì mén yě zǔ, yī yě xù, chéng xià chí yě. jiē qū qǔ xié xíng yī chéng chí wèi dào. gù shuō wén yuē: huáng, chéng chí yě. yǒu shuǐ yuē chí, wú shuǐ yuē huáng yǐ. yí mén jí xuān yáng mén yě, mén nèi yǒu xuān yáng bīng shì, zhōu lǐ yǒu bīng rén, rì zài běi lù ér cáng zhī xī lù, cháo dí ér chū zhī. bīng shì jiù zài xuān yáng mén nèi, gù dé shì míng. mén jì yōng sāi, bīng shì yòu bà. gǔ shuǐ yòu jìng líng tái běi, wàng yún wù yě. hàn guāng wǔ suǒ zhú, gāo liù zhàng, fāng èr shí bù. shì zǔ cháng yàn yú cǐ tái, dé tíng shǔ yú tái shàng, yì jiàn yì dài fū dì wǔ zǐ líng zhī suǒ jū, lún shǎo zǐ yě, yǐ qīng zhèng, luò yáng wú zhǔ rén, xiāng lǐ wú tián zhái, jì zhǐ líng tái, huò shí rì bù chuī, sī lì xiào wèi nán yáng zuǒ xióng, shàng shū lú jiāng zhū mèng xìng děng, jiē lún gù xiào lián gōng cáo, gè zhì lǐ xiǎng, bìng cí bù shòu, yǒng jiàn zhōng zú. gǔ shuǐ yòu dōng jìng píng chāng mén nán, gù píng mén yě. yòu jìng míng táng běi, hàn guāng wǔ zhōng yuán yuán nián lì. xún qí jī gòu, shàng yuán xià fāng, jiǔ shì zhòng yú shí èr táng. cài yōng yuè lìng zhāng jù tóng zhī, gù yǐn shuǐ yú qí xià wèi bì yōng yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng kāi yáng mén nán, jìn gōng gé míng yuē: gù jiàn yáng mén yě, hàn guān yuē: kāi yáng mén shǐ chéng, wèi yǒu míng sù, xī yǒu yī zhù lái, zài lóu shàng. láng yá kāi yáng xiàn shàng yán: xiàn nán chéng mén, yī zhù fēi qù. guāng wǔ huáng dì shǐ lái, shí shì liáng shì, suì jiān fù zhī, yīn kè jì nián yuè rì yǐ míng yān. hé tāng zì zhòng gōng, cháng wèi mén hòu, shàng wēi xíng yè hái, tāng bì mén bù nèi, cháo tíng jiā zhī. yòu dōng jìng guó zi tài xué shí jīng běi, zhōu lǐ yǒu guó xué, jiào chéng jūn zhī fǎ. xué jì yuē: gǔ zhě, jiā yǒu shú, dǎng yǒu yǎng, suì yǒu xù, guó yǒu xué. yì yǒu yú shì zhī shàng xiáng xià xiáng, xià hòu shì zhī dōng xù xī xù, yīn rén zhī zuǒ xué yòu xué, zhōu rén zhī dōng jiāo yú xiáng. wáng zhì yún: yǎng guó lǎo yú shàng xiáng, yǎng shù lǎo yú xià xiáng, gù yǒu tài xué xiǎo xué, jiào guó zhī zǐ dì yān, wèi zhī guó zi. hàn wèi yǐ lái, zhì tài xué yú guó zi táng. dōng hàn líng dì guāng hé liù nián, kè shí lòu bēi zài wǔ jīng, lì yú tài xué jiǎng táng qián, xī zài dōng cè. cài yōng yǐ xī píng sì nián, yǔ wǔ guān zhōng láng jiāng táng xī diǎn, guāng lù dài fū yáng cì, jiàn yì dài fū mǎ rì dī, yì láng zhāng xún hán shuō, tài shǐ lìng dān yáng děng, zòu qiú zhèng dìng liù jīng wén zì. líng dì xǔ zhī, yōng nǎi zì shū dān yú bēi, shǐ gōng juān kè, lì yú tài xué mén wài. yú shì hòu rú wǎn xué, xián qǔ zhèng yān. jí bēi shǐ lì, qí guān shì jí bǐ xiě zhě, chē chéng rì qiān yú liàng, tián sāi jiē mò yǐ. jīn bēi shàng xī míng kè cài yōng děng míng. wèi zhèng shǐ zhōng, yòu lì gǔ zhuàn lì sān zì shí jīng, gǔ wén chū yú huáng dì zhī shì, cāng xié běn niǎo jī wèi zì, qǔ qí zī rǔ xiāng shēng, gù wén zì yǒu liù yì yān. zì qín yòng zhuàn shū, fén shāo xiān diǎn, gǔ wén jué yǐ. lǔ gōng wáng dé kǒng zǐ zhái shū, bù zhī yǒu gǔ wén, wèi zhī kē dǒu shū, gài yīn kē dǒu zhī míng, suì xiào qí xíng ěr. yán dà zhuàn chū yú zhōu xuān zhī shí, shǐ zhòu chuàng zhe. píng wáng dōng qiān, wén zì guāi cuò, qín zhī lǐ sī jí hú mǔ jìng, yòu gǎi zhòu shū wèi zhī xiǎo zhuàn, gù yǒu dà zhuàn xiǎo zhuàn yān. rán xǔ shì zì shuō zhuān shì yú zhuàn, ér bù běn gǔ wén, yán gǔ lì zhī shū qǐ yú qín dài, ér zhuàn zì wén fán, wú huì jù wù, gù yòng lì rén zhī shěng, wèi zhī lì shū, huò yún jí chéng miǎo yú yún yáng zēng sǔn zhě, shì yán lì zhě, zhuàn jié yě. sūn chàng zhī cháng jiàn qīng zhōu cì shǐ fù hóng rén shuō lín zī rén fā gǔ zhǒng, dé tóng guān qián hé wài yǐn wèi lì zì, yán qí tài gōng liù shì sūn, hú gōng zhī guān yě. wéi sān zì shì gǔ, yú tóng jīn shū, zhèng zhī lì zì chū gǔ, fēi shǐ yú qín. wèi chū, chuán gǔ wén chū hán dān chún, shí jīng gǔ wén, zhuǎn shī chún fǎ, shù zhī yú táng xī, shí zhǎng bā chǐ, guǎng sì chǐ, liè shí yú qí xià, bēi shí sì shí bā méi, guǎng sān shí zhàng. wèi míng dì yòu kān diǎn lùn liù bēi, fù yú qí cì. lù jī yán, tài xué zàn bié yī bēi, zài jiǎng táng xī, xià liè shí guī bēi, zài cài yōng hán shuō táng xī diǎn děng míng. tài xué dì zǐ zàn fù yī bēi, zài wài mén zhōng. jīn èr bēi bìng wú. shí jīng dōng yǒu yī bēi, shì hàn shùn dì yáng jiā yuán nián lì, bēi wén yún: jiàn wǔ èr shí qī nián zào tài xué, nián jī huǐ huài. yǒng jiàn liù nián jiǔ yuè, zhào shū xiū tài xué, kè shí jì nián, yòng zuò gōng tú shí yī wàn èr qiān rén, yáng jiā yuán nián bā yuè zuò bì. bēi nán miàn kè sòng, biǎo lǐ lòu zì, yóu cún bù pò. hàn shí jīng běi yǒu jìn pì yōng xíng lǐ bēi, shì tài shǐ èr nián lì, qí bēi zhōng zhé, dàn shì dài bù tóng, wù bù tíng gù, shí jīng lún quē, cún bàn huǐ jǐ, jià yán yǒng jiǔ, liàng yòng wǔ yān. kǎo gǔ yǒu sān yōng zhī wén, jīn líng tái tài xué, bìng wú pì yōng chù. jìn yǒng jiā zhōng, wáng mí liú yào rù luò, fén huǐ èr xué, shàng fǎng fú qián jī yǐ. gǔ shuǐ yú chéng dōng nán yú zhī fēn běi zhù, jìng qīng yáng mén dōng, gù qīng míng mén yě, yì yuē shuì mén, yì yuē máng mén. yòu běi jìng dōng yáng mén dōng, gù zhōng dōng mén yě. yòu běi jìng gù tài cāng xī, luò yáng dì jì yuē: dài chéng dōng yǒu tài cāng, cāng xià yùn chuán cháng yǒu qiān jì. jí shì chù yě. yòu běi rù luò yáng gōu. gǔ shuǐ yòu dōng zuǒ biān wèi chí, yòu dōng yòu chū wèi fāng hú, dōng xī bǎi jiǔ shí bù, nán běi qī shí bù, gù shuǐ héng shǔ zhī suǒ zài yě. gǔ shuǐ yòu dōng nán zhuǎn qū ér dōng zhù, wèi zhī ruǎn qū, yún ruǎn sì zōng zhī gù jū yě. gǔ shuǐ yòu dōng zhù hóng chí bēi, bǎi guān zhì yuē: hóng chí, chí míng yě, zài luò yáng dōng èr shí lǐ, chéng yī rén, èr bǎi shí. chí dōng xī qiān bù, nán běi qiān yī bǎi bù, sì zhōu yǒu táng chí, zhōng yòu yǒu dōng xī héng táng, shuǐ liū jìng tōng, gù lǐ yóu hóng chí bēi míng yuē: hóng zé zhī bēi, shèng wáng suǒ guī, kāi yuán dōng zhù, chū zì chéng chí yě. qí shuǐ yòu dōng, zuǒ hé qī lǐ jiàn. jìn hòu lüè yuē: chéng dū wáng yǐng shǐ wú rén lù jī wèi qián fēng dū du, fá jīng shī, qīng jìn, wèi luò jūn suǒ chéng, dà bài yú lù yuàn, rén xiāng dēng niè, sǐ yú qiàn zhōng jí qī lǐ jiàn, jiàn wèi zhī mǎn. jí shì jiàn yě. jiàn yǒu shí liáng, jí lǚ rén qiáo yě. xī sūn dēng bù yù jiǔ jū luò yáng, zhī yáng shì róng bù bǎo zhōng, sī yù dùn jī lín xiāng, yǐn lún wàng sǐ, yáng jùn mái zhī yú cǐ qiáo zhī dōng, jùn hòu xún wáng yǐ. sōu shén jì yuē: tài kāng mò, jīng luò shǐ wèi zhé yáng zhī gē, yǒu bīng gé xīn kǔ zhī cí. jùn hòu bèi zhū, tài hòu yōu sǐ, zhé yáng zhī yīng yě. fán shì shù qiáo, jiē lèi shí wèi zhī, yì gāo zhuàng yǐ, zhì zuò shèn jiā, suī yǐ shí wǎng sǔn gōng, ér bù fèi xíng lǚ. zhū chāo shí yǔ xiōng shū yún: qiáo qù luò yáng gōng liù qī lǐ, xī yòng dà shí, xià yuán yǐ tōng shuǐ, kě shòu dà fǎng guò yě. tí qí shàng yún: tài kāng sān nián shí yī yuè chū jiù gōng, rì yòng qī wàn wǔ qiān rén, zhì sì yuè mò zhǐ. cǐ qiáo jīng pò luò, fù gèng xiū bǔ, jīn wú fù wén zì. yáng qú shuǐ yòu dōng liú jìng hàn guǎng yě jūn lì shí qí miào nán, miào zài běi shān shàng, chéng gōng suī suǒ wèi yǎn shī xī shān yě. shān shàng jiù jī shàng cún, miào yǔ dōng xiàng, mén yǒu liǎng shí rén duì yǐ, běi shí rén xiōng qián míng yún: mén tíng zhǎng shí rén. xī yǒu èr shí què, suī jīng tuí huǐ, yóu gāo zhàng yú. què xī, jí miào gù jī yě. jī qián yǒu bēi, wén zì bō quē, bù fù kě shí, zǐ ān yǎng chéng fēn yú wàn gǔ, zàn qīng huī yú miào xiàng, wén zì jué jí yǐ. yáng qú shuǐ yòu dōng jìng háo yīn nán, xī pán gēng suǒ qiān, gǎi shāng yuē yīn, cǐ shǐ yě. bān gù yuē: shī xiāng, gù yīn tāng suǒ dōu zhě yě. gù yì yuē tāng tíng. xuē zàn hàn shū zhù huáng fǔ mì dì wáng shì jì, bìng yǐ wèi fēi, yǐ wèi dì kù dōu yǐ. jìn tài kāng jì dì dào jì, bìng yán tián héng sǐ yú shì tíng, gù gǎi yuē shī xiāng, fēi yě. yú àn sī mǎ biāo jùn guó zhì, yǐ wèi chūn qiū zhī shī shì yě. qí zé, yě fù yuán jiā, guō duō fén lǒng yān. jí lù shì héng huì wáng fǔ sì chù yě. yuán shì wáng lù shī xù: jī chū rù luò, cì hé nán zhī yǎn shī, shí hū jié yīn, wàng dào zuǒ ruò mín jū zhě, yīn wǎng dòu sù, jiàn yī shào nián, zī shén duān yuǎn, yǔ jī yán xuán, jī fú qí néng ér wú yǐ chóu zhé, qián zhì yī biàn, jī tí wěi gǔ jīn, zōng jiǎn míng shí, cǐ shào nián bù shèn xīn jiě. jiāng xiǎo, qù, shuì jià nì lǚ, yù yuē: jūn hé sù ér lái? zì dōng shù shí lǐ wú cūn luò, zhǐ yǒu shān yáng wáng jiā mù. jī nǎi guài chàng, hái dì zuó lù, kōng yě mái yún, zǎn mù bì rì, zhī suǒ yù zhě, shěn wáng bì yě. cǐ shān jí zhù jī wēng zhī gù jū yě. sōu shén jì yuē: zhù jī wēng zhě, luò yáng rén yě, jū shī xiāng běi shān xià, yǎng jī bǎi nián yú, jī zhì yú yú tóu, jiē yǒu míng zì. yù qǔ, hū zhī míng, zé zhǒng bié ér zhì. hòu zhī wú shān, mò zhī suǒ qù yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng yǎn shī chéng nán. huáng fǔ mì yuē: dì kù zuò dōu yú bó, yǎn shī shì yě. wáng mǎng zhī suǒ wèi shī shì zhě yě. gǔ shuǐ yòu dōng liú zhù yú luò shuǐ yǐ.
河南王城西北,谷水之右有石磧,磧南出為死谷,北出為湖溝。魏太和四年,暴水流高三丈,此地下停流以成湖渚,造溝以通水,東西十里,決湖以注瀍水。谷水又徑河南王城西北,所謂成周矣。《公羊》曰:成周者何?東周也。何休曰:名為成周者,周道始成,王所都也。《地理志》曰:河南河南縣,故郟、鄏地也。京相璠曰:郟山名;鄏地邑也。卜年定鼎,為王之東都,謂之新邑,是為王城。其城東南名曰鼎門,蓋九鼎所從入也,故謂是地為鼎中。楚子伐陸渾之戎,問鼎於此;《述征記》曰:谷、洛二水,本於王城東北合流,所謂谷、洛斗也。今城之東南缺千步,世又謂之谷、洛斗處,俱為非也。余按史傳,周靈王之時,谷、洛二水斗,毀王宮,王將堨之,太子晉諫王,不聽,遺堰三堤尚存。《左傳》襄公二十五年,齊人城郟,穆叔如周賀。韋昭曰:洛水在王城南,谷水在王城北。東入於瀍。至靈王時,谷水盛出於王城西,而南流合子洛;兩水相格,有似於斗,而毀王城西南也。潁容著《春秋條例》言,西城梁門枯水處,世謂之死谷是也。始知緣生行中造次,入關經究故事,與實違矣。考王封周桓公於是為西周,及其孫惠公,封少子於鞏為東周,故有東西之名矣。秦滅周,以為三川郡,項羽封申陽為河南王,漢以為河南郡,王莽又名之曰保忠信卿:光武都各陽,以為尹。尹,正也,所以董正京畿,率先百郡也。谷水又東流徑乾祭門北,子朝之亂,晉所開也,東至千金堨。《河南十二縣境簿》曰:河南縣城東十五里有千金堨。《洛陽記》曰:千金堨舊堰谷水,魏時更修此堰,謂之千金堨竭。積石為堨而開溝渠五所,謂之五龍渠。渠上立堨,堨之東首,立一石人,石人腹上刻勒云:太和五年二月八白庚戌造築此堨,更開溝渠此水衡渠上,其水助其堅也,必經年曆世,是故部立石人以記之云爾。蓋魏明帝修王、張故績也。堨是都水使者陳協所造。《語林》曰:陳協數進阮步兵酒,後晉文王欲修九龍堰,阮舉協,文王用之。掘地得古承水銅龍六枚,堰遂成。水歷堨東注,謂之千金渠。逮於晉世,大水暴注,溝瀆泄壞,又廣功焉。石人東脅下文云:太始七年六月二十三日,大水迸瀑,出常流上三丈,盪壞二堨,五龍泄水,南注瀉下,加歲久漱齧,每澇即壞,歷載消棄大功,今故無令遏,更於西開泄,名曰代龍渠,地形正平,誠得為泄至理。千金不與水勢激爭,無緣當壞,由其卑下,水得逾上漱齧故也。今增高千金於舊一丈四尺,五龍自然必歷世無患。若五龍歲久復壞,可轉於西更開二堨、二渠。合用二十三萬五千六百九十八功,以其年十月二十三日起作,功重人少,到八年四月二十日畢。代龍渠即九龍渠也。後張方入洛,破千金堨。永嘉初,汝陰太守李矩、汝南太守袁孚修之,以利漕運,公私賴之。水積年渠堨頹毀,石砌殆盡,遺基見存,朝廷太和中修復故堨。按千金堨石人西脅下文云:若溝渠久疏,深引水者當於河南城北、石磧西,更開渠北出,使首狐丘。故溝東下,因故易就磧堅,便時事業已訖,然後見之。加邊方多事,人力苦少,又渠堨新成,未患於水,是以不敢預修通之。若於後當復興功者,宜就西磧,故書之於石,以遺後賢矣。雖石磧淪敗,故跡可憑,准之於文,北引渠東合舊瀆。舊瀆又東,晉惠帝造石樑於水上,按橋西門之南頰文,稱晉元康二年十一月二十日,改治石巷、水門,除豎枋,更為函枋,立作覆枋,屋前後辟級續石障,使南北入岸,築治嫩處,破石以為殺矣。到三年三月十五日畢訖。並紀列門廣長深淺於左右巷,東西長七尺,南北龍尾廣十二丈,巷瀆口高三丈,謂之皋門橋。潘岳《西征賦》曰:駐馬皋門。即此處也。谷水又東,又結石樑,跨水制城,西梁也。谷水又東,左會金谷水,水出太白原,東南流歷金谷,謂之金谷水,東南流徑晉衛尉卿石崇之故居。石季倫《金谷詩集敘》曰:余以元康七年,從太僕出為證虜將軍,有別廬在河南界金谷澗中,有清泉茂樹,眾果、竹、柏、藥草備具。金谷水又東南流入於谷。谷水又東徑金墉城北,魏明帝於洛陽城西北角築之,謂之金墉城。起層樓於東北隅,《晉宮閣名》曰:金墉有崇天堂,即此。地上架木為榭,故白樓矣。皇居創徙,宮極未就。止蹕於此。構宵榭於故台,所謂台以停停也。南曰乾光門,夾建兩觀,觀下列朱桁於塹,以為御路。東曰含春門,北有門,城上西面列觀,五十步一睥睨,屋台置一鍾以和漏鼓,西北連廡函蔭,墉比廣榭。炎夏之日,高視常以避暑。為綠水池一所,在金墉者也。谷水徑洛陽小城北,因阿舊城,憑結金墉,故向城也。永嘉之亂,結以為壘,號洛陽壘,故《洛陽記》曰:陵雲台西有金市,金市北對洛陽壘者也。又東歷大夏門下,故夏門也。陸機《與弟書》云:門有三層,高百尺,魏明帝造,門內東側,際城有魏明帝所起景陽山,余基尚存。孫盛《魏春秋》曰:景初元年,明帝愈崇宮殿雕飾觀閣,取白石英及紫石英及五色大石於太行谷城之山,起景陽山於芳林園,樹松竹草木,捕禽獸以充其中。於時百役繁興,帝躬自掘土,率群臣三公已下,莫不展力。山之東,舊有九江,陸機《洛陽記》曰:九江直作圓水。水中作圓壇三破之,夾水得相徑通。《東京賦》曰:濯龍芳林,九穀八溪,芙蓉覆水,秋蘭被涯。今也山則塊阜獨立,江無復仿佛矣。谷水又東,枝分南入華林園,歷疏圃南,圃中有古玉井,井悉以珉玉為之,以緇石為口,工作精密,猶不變古,璨焉如新。又徑瑤華宮南,歷景陽山北,山有都亭堂上結方湖,湖中起御坐石也。御坐前建蓬萊山,曲池接筵,飛沼拂席,南面射侯,夾席武峙,背山堂上,則石路崎嶇,岩嶂峻險,雲颱風觀,纓巒帶阜,游觀者升降阿閣,出入虹陛,望之狀鳧沒鸞舉矣。其中引水飛皋,傾瀾瀑布,或枉渚聲溜,潺潺不斷,竹柏蔭於層石,繡薄叢於泉側,微飆暫拂,則芳溢於六空,實為神居矣。其水東注天淵池,池中有魏文帝九華台,殿基悉是洛中故碑累之,今造釣台於其上。池南直魏文帝茅茨堂,前有《茅茨碑》,是黃初中所立也。其水自天淵池東出華林園,徑聽訟觀南,故平望觀也。魏明帝常言,獄,天下之命也,每斷大獄,恆幸觀聽之。以太和三年,更從今名。觀西北接華林,隸簿昔劉楨磨石處也。《文士傳》曰:文帝之在東宮也,宴諸文學,酒酣,命甄后出拜,坐者咸伏,惟劉楨平視之。太祖以為不敬,送徒隸簿。後太祖乘步牽車乘城,降閱簿作,諸徒咸敬,而楨拒坐,磨石不動。太祖曰,此非劉楨也,石如何性。楨曰:石出荊山玄岩之下,外炳五色之章,內秉堅貞之志,雕之不增文,磨之不加瑩,稟氣貞正,稟性自然。太祖曰:名豈虛哉?復為文學。池水又東流入洛陽縣之南池,池,即故翟泉也,南北百一十步,東西七十步。皇甫謐曰:悼王葬景王於翟泉,今洛陽太倉中大冢是也,《春秋》定公元年,晉魏獻子合諸侯之大夫於翟泉,始盟城周。班固、服虔、皇甫謐咸言翟泉在洛陽東北,周之墓地。今案周威烈王葬洛陽城內東北隅,景王冢在洛陽太倉中,翟泉在兩冢之間,側廣莫門道東,建春門路北.路,即東宮街也,於洛陽為東北。後秦封呂不韋為洛陽十萬戶侯,大其城,並得景王冢矣,是其墓地也。及晉永嘉元年,洛陽東北步廣里地陷,有二鵝出,蒼色者飛翔沖天,白色者止焉。陳留孝廉董養曰:步廣,周之翟泉,盟會之地,今色蒼胡象矣,其可盡言乎?後五年,劉曜、王彌入洛,帝居平陽。陸機《洛陽記》曰:步廣里在洛陽城內,宮東是翟泉所在,不得於太倉西南也。京相璠與裴司空彥季修《晉輿地圖》,作《春秋地名》,亦言今太倉西南池水名翟泉。又曰:舊說言翟泉本自在洛陽北萇宏城,成周乃繞之。杜預因其一怔,謂必是翟泉,而即實非也。後遂為東宮池。晉《中州記》曰:惠帝為太子,出聞蝦蟆聲,問人為是官蝦蟆、私蝦蟆,侍臣賈允對曰:在官地為官蝦蟆,在私地為私蝦蟆。令曰:若官蝦蟆,可給廩。先是有讖云:蝦蟆當貴。昔晉朝收愍懷太子於後池,即是池也。其一水自大夏門東徑宣武觀,憑城結構,不更增墉,左右夾列步廊,參差翼跂,南望天淵池,北矚宣武場。《竹林七賢論》曰:王戎幼而清秀,魏明帝於宣武場上為欄苞虎牙,使力士袒裼,迭與之搏,縱百姓觀之。戎年七歲,亦往觀焉,虎乘間薄欄而吼,其聲震地,觀者無不辟易顛仆,戎亭然不動。帝於門上見之,使問姓名而異之。場西故賈充宅地。谷水又東徑廣莫門北,漢之谷門也。北對芒阜,連嶺修亘,苞總眾山,始自洛口,西逾平陰悉芒壠也。《魏志》曰:明帝欲平北芒,令登合見孟津,侍中辛毗諫曰:若九河溢涌,洪水為害,丘陵皆夷,何以御之?帝乃止。谷水又東屈南,徑建春門石橋下,即上東門也。阮嗣宗《詠懷詩》曰:步出上東門者也。一曰上升門,晉曰建陽門。《百官志》曰:洛陽十二門,每門候一人,六百石。《東觀漢記》曰:郅惲為上東門候,光武嘗出,夜還,詔開門欲入,惲不內,上令從門間識面,惲曰:火明遼遠。遂拒不開,由是上益重之。亦袁本初掛節處也。橋首建兩石柱,橋之《右柱銘》雲,陽嘉四年乙酉壬申,詔書以城下漕渠,東通河、濟,南引江、淮,方貢委輸,所由而至,使中謁者魏郡清淵馬憲監作石橋樑柱,敦敕工匠盡要妙之巧,攢立重石,累高周距,橋工路博,流通萬里云云。河南尹邳崇、丞渤海重合雙福、水曹掾中牟任防、史王蔭、史趙興、將作吏睢陽申翔,道橋掾成皋卑國,洛陽令江雙,丞平陽降監掾王騰之,主石作右北平山仲,三月起作,八月畢成。其水依柱,又自樂里道屈而東出陽渠。昔陸機為成都王穎入洛敗北而返,水南即馬市,舊洛陽有三市,斯其一也。亦嵇叔夜為司馬昭所害處也。北則白社故里,昔孫子荊會董威輦於白社,謂此矣。以同載為榮,故有《威輦圖》。又東徑馬市石橋,橋南有二石柱,並無文刻也。漢司空漁陽王梁之為河南也,將引谷水以溉京都,渠成而水不流,故以坐免。後張純堰洛以通漕,洛中公私穰贍。是渠今引谷水,蓋純之創也。按陸機《洛陽記》、劉澄之《永初記》言,城之西面有陽渠,周公制之也。昔周遷殷民於洛邑,城隍逼狹,卑陋之所耳。晉故城成周以居敬王,秦又廣之,以封不韋,以是推之,非專周公可知矣。亦謂之九曲瀆,《河南十二縣境簿》云:九曲瀆在河南鞏縣西,西至洛陽。又按傅暢《晉書》云:都水使者陳狼鑿運渠,從洛口入注九曲至東陽門。是以阮嗣宗《詠懷詩》所謂朝出上東門,遙望首陽岑:又言遙遙九曲間,裴徊欲何之者也。陽渠水南暨閶闔門,漢之上西門者也。《漢宮記》曰:上西門所以不純白者,漢家厄於戍,故以丹鏤之。太和遷都,徙門南側。其水北乘高渠,枝分上下,歷故石橋東入城,徑望先寺,中有碑,碑側法《子丹碑》作龍矩勢,於今作則佳,方古猶劣。渠水又東歷故金市南,直千秋門右,宮門也。又枝流入石逗伏流,注靈芝九龍池。魏太和中,皇都遷洛陽,經構宮極,修理街渠,務窮隱,發石視之,曾無毀壞。又石工細密,非今之所擬,亦奇為精至也,遂因用之。其一水自千秋門南流徑神虎門下,東對雲龍門,二門衡栿之上,皆刻雲龍風虎之狀,以火齊薄之,及其晨光初起,夕景斜輝,霜文翠照,陸離眩目。又南徑通門、掖門西,又南流東轉,徑閶闔門南。案《禮》,王有五門,謂皋門、庫門、雉門、應門、路門,路門一曰畢門,亦曰虎門也。魏明帝上法太極于格陽,南宮起太極殿於漢崇德殿之故處,改雉門為閶闔門。昔在漢世,洛陽宮殿門題,多是大篆,言是蔡邕諸子。自董卓焚宮殿,魏太祖平荊州,漢吏部尚書安定梁孟皇善師宜官八分體,求以贖死。太祖善其法,常仰系帳中愛玩之,以為勝宜官。北宮榜題,咸是鵠筆,南宮既建,明帝令侍中京兆韋誕以古篆書之。皇都遷洛,始令中書舍人沈含馨以隸書書之;景明、正始之年,又敕符節令江式以大篆易之。今諸桁榜題,皆是式書。《周官》,太宰以正月懸治法於象魏。《廣雅》曰:闕,謂之象魏。《風俗通》曰:魯昭公設兩觀於門,是謂之闕,從門,欮聲,《爾雅》曰:觀謂之闕。《說文》曰:闕,門觀也。《漢官典職》曰:偃師去洛四十五里,望朱雀闕,其上郁然與天連,是明峻極矣。《洛陽故宮名》有朱雀闕、白虎闕、蒼龍闕、北闕、南宮闕也。《東觀漢記》曰:更始發洛陽,李松奉引車馬奔觸北闕鐵柱門,三馬皆死。即斯闕也。《白虎通》曰:門必有闕者何?闕者,所以飾門,別尊卑也。今閶闔門外夾建巨闕,以應天宿,雖不如禮,猶象而魏之,上加復思,以易觀矣。《廣雅》曰:復思謂之屏。《釋名》曰:屏,自障屏也;罦思在門外,罦復也。臣將入請事於此,復重思之也。漢末兵起,壞園陵罦思,曰無使民復思漢也。故《鹽鐵論》曰:垣闕罦思。言樹屏隅角所架也。穎容又曰:闕者,上有所失,下得書之於闕,所以求論譽於人,故謂之闕矣。今闕前水南道右,置登聞鼓以納諫。昔黃帝立明堂之議,堯有衢室之間,舜有告善之旌,禹有立鼓之訊,湯有總街之誹,武王有靈台之復,皆所以廣設過誤之備也。渠水又枝分,夾路南出,徑太尉、司徒兩坊間,謂之銅駝街。舊魏明帝置銅駝諸獸於閶闔南街,陸機云:駝高九尺,脊出太尉坊者也。水西有永寧寺,熙平中始創也,作九層浮圖,浮圖下基方十四丈,自金露槃下至地四十九丈,取法代都七級,而又高廣之,雖二京之盛,五都之富,利剎靈圖,未有若斯之構。按《釋法顯行傳》,西國有爵離浮圖,其高與此相狀,東都西域,俱為莊妙矣。其地是曹爽故宅,經始之日,於寺院西南隅得爽窟室,下入土可丈許,地壁悉累方石砌之,石作細密,都無所毀,其石悉入法用,自非曹爽,庸匠亦難複製此。桓氏有言,曹子丹生此豚犢,信矣。渠左是魏、晉故廟地,今悉民居,無復遺墉也。渠水又西曆廟社之間,南注南渠。廟社各以物色辨。方《周禮》,廟及路寢,皆如明堂,而有燕寢焉。惟祧廟則無,後代通為一廟,列正室於下,無復燕寢之制。《禮》,天子建國,左廟右社,以石為主,祭則希冕。今多王公攝事,王。者不親拜焉。咸寧元年,洛陽大風,帝廟樹折,青氣屬天,元王東渡,魏社代昌矣。渠水自銅駝街東徑司馬門南,魏明帝始築,闕崩,壓殺數百人,遂不復築,故無闕門。南屏中舊有置銅翁仲處,金狄既淪,故處亦褫,惟壞石存焉。自此南直宣陽門,經緯通達,皆列馳道,往來之禁,一同兩漢。曹子建嘗行御街,犯門禁,以此見薄。渠水又東徑杜元凱所謂翟泉北,今無水。坎方九丈六尺,深二丈余,似是人功而不類於泉陂,是驗非之一證也。又皇甫謐《帝王世紀》云:王室定遂徒居,成周小,不受王都,故壞翟泉而廣之,泉源既塞,明無故處,是驗非之二證也。杜預言:翟泉在太倉西南,既言西南,於洛陽不得為東北,是驗非之三證也。稽之地說,事幾明矣,不得為翟泉也。渠水歷司空府前,徑太倉南,出東陽門石橋下,注陽渠。谷水自閶闔門而南徑土山東,水西三里有坂,坂上有土山,漢大將軍梁冀所成,築土為山,植木成苑,張璠《漢記》曰:山多峭坂,以象二崤,積金玉,采捕禽獸,以充其中,有人殺苑兔者,迭相尋逐,死者十三人。南出徑西陽門,舊漢氏之西明門也,亦曰雍門矣。舊門在南,太和中以故門邪出,故徙是門。東對東陽門。谷水又南徑白馬寺東。昔漢明帝夢見大人,金色,項佩白光。以問群臣,或對曰:西方有神名曰佛,形如陛下所夢,得無是乎?於是發使天竺,寫致經像,始以榆盛經,白馬負圖,表之中夏。故以白馬為寺名。此榆後移在城內愍懷太子浮圖中,近世復遷此寺,然金光流照,法輪東轉,創自此矣。谷水又南徑平樂觀東,李尤《平樂觀賦》曰:乃設平樂之顯觀,章秘偉之奇珍。華嶠《後漢書》曰:靈帝於平樂觀下起大壇,上建十二重,五采華蓋高十丈,壇東北為小壇,復建九重,華蓋高九丈,列奇兵騎士數萬人,天子住大蓋下。禮畢,天子躬擐甲,稱無上將軍,行陣三匝而還,設秘戲以示遠人。故《東京賦》曰:其西則有平樂都場,示遠之觀,龍雀蟠蜿,天馬半漢。應劭曰:飛廉神禽,能致風氣,古人以良金鑄其象。明帝永平五年,長安迎取飛廉並銅馬,置上西門外平樂觀。今於上西門外無他基觀,惟西明門外獨有此台,巍然廣秀,疑即平樂觀也。又言皇女稚殤,埋於台側,故復名之曰皇女台。晉灼曰:飛廉,鹿身頭如雀,有角而蛇尾豹文。董卓銷為金,用銅馬徙於建始殿東階下,胡軍喪亂,此象遂淪。谷水又南徑西明門,故廣陽門也。門左枝渠東派入城,徑太社前,又東徑太廟南,又東於青陽門右下注陽渠。谷水又南,東屈徑津陽門南,故津門也。昔洛水泛泆漂害者眾,津陽城門校尉將築以遏水,諫議大夫陳宣止之曰:王尊臣也,水絕其足,朝廷中興,必不入矣。水乃造門而退。谷水又東徑宣陽門南,故苑門也。皇都遷洛,移置於此,對閶闔門南,直洛水浮桁。故《東京賦》曰:溯洛背河,左伊右瀍者也。夫洛陽考之中土,卜惟洛食,實為神也。門左即洛陽池處也。池東舊平城門所在矣,今塞。北對洛陽南宮,故蔡邕曰:平城門,正陽之門,與宮連屬,郊祀法駕所由從出門之最尊者。《洛陽諸宮名》曰,南宮有謻台臨照台。《東京賦》曰:其南則有謻門,曲榭邪阻城洫。《注》云:謻門,冰室門也;阻,依也;洫,城下池也。皆屈曲邪行依城池為道。故《說文》曰:隍,城池也。有水曰池,無水曰隍矣。謻門即宣陽門也,門內有宣陽冰室,《周禮》有冰人,日在北陸而藏之西陸,朝覿而出之。冰室舊在宣陽門內,故得是名。門既擁塞,冰室又罷。谷水又徑靈台北,望雲物也。漢光武所築,高六丈,方二十步。世祖嘗宴於此台,得鼮鼠於台上,亦諫議大夫第五子陵之所居,倫少子也,以清正,洛陽無主人,鄉里無田宅,寄止靈台,或十日不炊,司隸校尉南陽左雄,尚書廬江朱孟興等,皆倫故孝廉功曹,各致禮餉,並辭不受,永建中卒。谷水又東徑平昌門南,故平門也。又徑明堂北,漢光武中元元年立。尋其基構,上圓下方,九室重隅十二堂。蔡邕《月令章句》同之,故引水於其下為辟雍也。谷水又東徑開陽門南,《晉宮閣名》曰:故建陽門也,《漢官》曰:開陽門始成,未有名宿,昔有一柱來,在樓上。琅琊開陽縣上言:縣南城門,一柱飛去。光武皇帝使來,識視良是,遂堅縛之,因刻記年月日以名焉。何湯字仲弓,嘗為門候,上微行夜還,湯閉門不內,朝廷嘉之。又東徑國子太學石經北,《周禮》有國學,教成均之法。《學記》曰:古者,家有塾,黨有癢,遂有序,國有學。亦有虞氏之上庠、下庠,夏后氏之東序、西序,殷人之左學、右學,周人之東膠、虞庠。《王制》云:養國老於上庠,養庶老於下庠,故有太學、小學,教國之子弟焉,謂之國子。漢魏以來,置太學於國子堂。東漢靈帝光和六年,刻石鏤碑載五經,立於太學講堂前,悉在東側。蔡邕以熹平四年,與五官中郎將堂溪典,光祿大夫楊賜,諫議大夫馬日磾,議郎張馴、韓說,太史令單揚等,奏求正定《六經》文字。靈帝許之,邕乃自書丹於碑,使工鐫刻,立於太學門外。於是後儒晚學,咸取正焉。及碑始立,其觀視及筆寫者,車乘日千餘輛,填塞街陌矣。今碑上悉銘刻蔡邕等名。魏正始中,又立古、篆、隸《三字石經》,古文出於黃帝之世,倉頡本鳥跡為字,取其孳乳相生,故文字有六義焉。自秦用篆書,焚燒先典,古文絕矣。魯恭王得孔子宅書,不知有古文,謂之科斗書,蓋因科斗之名,遂效其形耳。言大篆出於周宣之時,史籀創著。平王東遷,文字乖錯,秦之李斯及胡母敬,又改籀書謂之小篆,故有大篆、小篆焉。然許氏《字說》專釋於篆,而不本古文,言古隸之書起於秦代,而篆字文繁,無會劇務,故用隸人之省,謂之隸書,或雲即程邈於雲陽增損者,是言隸者,篆捷也。孫暢之嘗見青州刺史傅宏仁說臨淄人發古冢,得桐棺前和外隱為隸字,言齊太公六世孫,胡公之棺也。惟三字是古,余同今書,證知隸自出古,非始於秦。魏初,傳古文出邯鄲淳,《石經》古文,轉失淳法,樹之於堂西,石長八尺,廣四尺,列石於其下,碑石四十八枚,廣三十丈。魏明帝又刊《典論》六碑,附於其次。陸機言,《太學贊》別一碑,在講堂西,下列《石龜碑》,載蔡邕、韓說、堂溪典等名。《太學弟子贊》復一碑,在外門中。今二碑並無。《石經》東有一碑,是漢順帝陽嘉元年立,碑文云:建武二十七年造太學,年積毀壞。永建六年九月,詔書修太學,刻石記年,用作工徒十一萬二千人,陽嘉元年八月作畢。碑南面刻頌,表里鏤字,猶存不破。《漢石經》北有晉《辟雝行禮碑》,是太始二年立,其碑中折,但世代不同,物不停故,《石經》淪缺,存半毀幾,駕言永久,諒用憮焉。考古有三雝之文,今靈台太學,並無辟雝處。晉永嘉中,王彌、劉曜入洛,焚毀二學,尚仿佛前基矣。谷水於城東南隅枝分北注,徑青陽門東,故清明門也,亦曰稅門,亦曰芒門。又北徑東陽門東,故中東門也。又北徑故太倉西,《洛陽地記》曰:大城東有太倉,倉下運船常有千計。即是處也。又北入洛陽溝。谷水又東左邊為池,又東右出為方湖,東西百九十步,南北七十步,故水衡署之所在也。谷水又東南轉屈而東注,謂之阮曲,雲阮嗣宗之故居也。谷水又東注鴻池陂,《百官志》曰:鴻池,池名也,在洛陽東二十里,丞一人,二百石。池東西千步,南北千一百步,四周有塘池,中又有東西橫塘,水溜徑通,故李尤《鴻池陂銘》曰:鴻澤之陂,聖王所規,開源東注,出自城池也。其水又東,左合七里澗。晉《後略》曰:成都王穎使吳人陸機為前鋒都督,伐京師,輕進,為洛軍所乘,大敗於鹿苑,人相登躡,死於塹中及七里澗,澗為之滿。即是澗也。澗有石樑,即旅人橋也。昔孫登不欲久居洛陽,知楊氏榮不保終,思欲遁跡林鄉,隱淪妄死,楊駿埋之於此橋之東,駿後尋亡矣。《搜神記》曰:太康末,京、洛始為折楊之歌,有兵革辛苦之辭。駿後被誅,太后幽死,折楊之應也。凡是數橋,皆累石為之,亦高壯矣,製作甚佳,雖以時往損功,而不廢行旅。朱超石《與兄書》云:橋去洛陽宮六七里,悉用大石,下圓以通水,可受大舫過也。題其上云:太康三年十一月初就功,日用七萬五千人,至四月末止。此橋經破落,復更修補,今無復文字。陽渠水又東流徑漢廣野君酈食其廟南,廟在北山上,成公綏所謂偃師西山也。山上舊基尚存,廟宇東向,門有兩石人對倚,北石人胸前銘云:門亭長石人。西有二石闕,雖經頹毀,猶高丈余。闕西,即廟故基也。基前有碑,文字剝缺,不復可識,子安仰澄芬於萬古,贊清徽於廟像,文字厥集矣。陽渠水又東徑毫殷南,昔盤庚所遷,改商曰殷,此始也。班固曰:屍鄉,故殷湯所都者也。故亦曰湯亭。薛瓚《漢書注》、皇甫謐《帝王世紀》,並以為非,以為帝嚳都矣。《晉太康記》、《地道記》,並言田橫死於是亭,故改曰屍鄉,非也。余按司馬彪《郡國志》,以為春秋之屍氏也。其澤,野負原夾,郭多墳隴焉。即陸士衡會王輔嗣處也。袁氏《王陸詩敘》:機初入洛,次河南之偃師,時忽結陰,望道左若民居者,因往逗宿,見一少年,姿神端遠,與機言玄,機服其能而無以酬折,前致一辯,機題緯古今,綜檢名實,此少年不甚欣解。將曉,去,稅駕逆旅,嫗曰:君何宿而來?自東數十里無村落,止有山陽王家墓。機乃怪悵,還睇昨路,空野霾雲,攢木蔽日,知所遇者,審王弼也。此山即祝雞翁之故居也。《搜神記》曰:祝雞翁者,洛陽人也,居屍鄉北山下,養雞百年余,雞至於余頭,皆有名字。欲取,呼之名,則種別而至。後之吳山,莫知所去矣。谷水又東徑偃師城南。皇甫謐曰:帝嚳作都於亳,偃師是也。王莽之所謂師氏者也。谷水又東流注於洛水矣。
gān shuǐ chū hóng nóng yí yáng xiàn lù tí shān, shān zài hé nán lù hún xiàn gù chéng xī běi, sú wèi zhī zòng shān. shuǐ zhī suǒ dǎo, fā yú shān qǔ zhī zhōng, gù shì rén mù qí suǒ wèi gān zhǎng yān.
甘水出宏農宜陽縣鹿蹄山,山在河南陸渾縣故城西北,俗謂之縱山。水之所導,發於山曲之中,故世人目其所為甘掌焉。
dōng běi zhì hé nán xiàn nán, běi rù luò.
東北至河南縣南,北入洛。
gān shuǐ fā yuán dōng běi liú, běi qū jìng yī gù chéng dōng, zài fēi shān shàng, shì wèi zhī shí chéng yě. jīng xiāng fán yuē: huò yún gān shuǐ xī shān shàng, yí wū ér píng yǒu gù gān chéng, zài hé nán chéng xī èr shí wǔ lǐ. zhǐ wèi shì chéng yě. yú àn gān shuǐ dōng shí xǔ lǐ luò chéng nán, yǒu gù gān chéng yān, běi duì hé nán gù chéng, shì wèi zhī jiàn luò chéng, jiàn gān shēng xiāng jìn, jì gù gān chéng yě, wèi wáng zǐ dài zhī gù yì yǐ. shì yǐ zhāo shū yǒu gān gōng zhī chēng yān. gān shuǐ yòu yǔ fēi shān shuǐ huì, shuǐ chū fēi shān dōng gǔ, dōng liú rù yú gān shuǐ. gān shuǐ yòu yú hé nán chéng xī běi rù luò. jīng yán xiàn nán, fēi yě. jīng xiāng fán yuē: jīn hé nán xiàn xī nán yǒu gān shuǐ, běi rù luò. sī dé zhī yǐ. qī shuǐ chū fú fēng dù yáng xiàn yú shān dōng, běi rù yú wèi.
甘水發源東北流,北屈徑一故城東,在非山上,世謂之石城也。京相璠曰:或雲甘水西山上,夷污而平有故甘城,在河南城西二十五里。指謂是城也。余按甘水東十許里洛城南,有故甘城焉,北對河南故城,世謂之鑑洛城,鑒、甘聲相近,既故甘城也,為王子帶之故邑矣。是以昭叔有甘公之稱焉。甘水又與非山水會,水出非山東谷,東流入於甘水。甘水又於河南城西北入洛。《經》言縣南,非也。京相璠曰:今河南縣西南有甘水,北入洛。斯得之矣。漆水出扶風杜陽縣俞山東,北入於渭。
shān hǎi jīng yuē: yú cì zhī shān, qī shuǐ chū yān, běi liú zhù yú wèi. gài zì běi ér nán yǐ. shàng shū. yǔ gòng tài shǐ gōng yǔ běn jì yún: dǎo wèi shuǐ dōng běi zhì jìng, yòu dōng guò qī jǔ rù yú hé. kǒng ān guó yuē: qī jǔ, yī shuǐ míng yǐ, yì yuē luò shuǐ yě, chū féng yì běi. zhōu tài wáng qù bīn, dù qī yú liáng shān, zhǐ qí xià, gù shī yún: mín zhī chū shēng, zì tǔ jǔ qī. yòu yuē: lǜ xī shuǐ hǔ, zhì yú qí xià. shì fú yǔ gòng běn jì zhī shuō. xǔ shèn shuō wén chēng, qī shuǐ chū yòu fú fēng dù yáng xiàn qí shān, dōng rù wèi, cóng shuǐ, shǔ shēng. yòu yún: yī yuē qī chéng chí yě. pān yuè guān zhōng jì yuē: guān zhōng yǒu jīng wèi bà chǎn fēng hào qī jǔ zhī shuǐ, fēng hào qī jǔ sì shuǐ, zài zhǎng ān xī nán hù xiàn, qī jǔ jiē nán zhù, fēng hào shuǐ běi zhù. kāi shān tú yuē: lì shān xī běi yǒu wēn chí. wēn chí xī nán bā shí lǐ qí shān, zài dù yáng běi. zhǎng ān xī yǒu qú, wèi zhī qī qú. bān gù dì lǐ zhì yún: qī shuǐ zài qī xiàn xī. kàn yīn shí sān zhōu zhì yòu yún: qī shuǐ chū qī xiàn xī, běi zhì qí shān, dōng rù wèi. jīn yǒu shuǐ chū dù yáng xiàn qí shān běi qī xī, wèi zhī qī qú, xī nán liú zhù qí shuǐ. dàn chuān tǔ qí yì, jīn shuō hù chū, kǎo zhī jīng shǐ, gè yǒu suǒ jù, shí qiǎn jiàn fú, wú yǐ biàn zhī yǐ.
《山海經》曰:羭次之山,漆水出焉,北流注於渭。蓋自北而南矣。《尚書。禹貢》、太史公《禹本紀》云:導渭水東北至徑,又東過漆、沮入於河。孔安國曰:漆、沮,一水名矣,亦曰洛水也,出馮翊北。周太王去邠,度漆逾梁山,止岐下,故《詩)云:民之初生,自土沮漆。又曰:率西水滸,至於岐下。是符《禹貢》、《本紀》之說。許慎《說文》稱,漆水出右扶風杜陽縣岐山,東入渭,從水,黍聲。又云:一曰漆城池也。潘岳《關中記》曰:關中有涇、渭、灞、滻、酆、鄗、漆、沮之水,酆、鄗、漆、沮四水,在長安西南鄠縣,漆、沮皆南注,酆、鄗水北注。《開山圖》曰:麗山西北有溫池。溫池西南八十里岐山,在杜陽北。長安西有渠,謂之漆渠。班固《地理志》云:漆水在漆縣西。闞駰《十三州志》又云:漆水出漆縣西,北至岐山,東入渭。今有水出杜陽縣岐山北漆溪,謂之漆渠,西南流注岐水。但川土奇異,今說互出,考之經史,各有所據,識淺見浮,無以辨之矣。
lú shuǐ chū jīng zhào lán tián gǔ, běi rù yú bà.
廬水出京兆藍田谷,北入於灞。
dì lǐ zhì yuē: chǎn shuǐ chū nán líng xiàn zhī lán tián gǔ, xī běi liú, yǔ yī shuǐ hé, shuǐ chū xī nán mǎng gǔ, dōng běi liú zhù chǎn shuǐ. chǎn shuǐ yòu běi lì lán tián chuān, běi liú zhù yú bà shuǐ. dì lǐ zhì yuē: chǎn shuǐ běi zhì bà líng rù bà shuǐ.
《地理志》曰:滻水出南陵縣之藍田谷,西北流,與一水合,水出西南莽谷,東北流注滻水。滻水又北歷藍田川,北流注於灞水。《地理志》曰:滻水北至霸陵入霸水。
zǔ shuǐ chū běi dì zhí lù xiàn, dōng guò féng yì duì yǔ xiàn běi, dōng rén yú luò.
俎水出北地直路縣,東過馮翊祋祤縣北,東人於洛。
dì lǐ zhì yuē: jǔ chū zhí lù xiàn xī, dōng rù luò. jīn shuǐ zì zhí lù xiàn dōng nán, jìng qiào shí shān dōng nán liú, lì tán tái chuān, sú wèi zhī tán tái shuǐ, qū ér jiā shān xī liú, yòu xī nán jìng yí jūn chuān, shì yòu wèi zhī yí jūn shuǐ. yòu dé huáng qīn shuǐ kǒu, shuǐ xī běi chū yún yáng xiàn shí mén shān huáng qīn gǔ, dōng nán liú zhù yí jūn shuǐ. yòu dōng nán liú jìng duì yǔ xiàn gù chéng xī, xiàn yǐ hàn jǐng dì èr nián zhì, qí shuǐ nán hé tóng guān shuǐ, shuǐ chū xiàn dōng běi, xī nán jìng tóng guān chuān, wèi zhī tóng guān shuǐ. yòu xī nán liú jìng duì yǔ xiàn dōng, xī nán liú jìng qí chéng nán yuán xià, ér xī nán zhù yí jūn shuǐ. yí jūn shuǐ yòu nán chū tǔ mén shān xī, yòu wèi zhī jǔ shuǐ. yòu dōng nán lì tǔ mén nán yuán xià, dōng jìng huái dé chéng nán, chéng zài běi yuán shàng. yòu dōng jìng hàn tài shàng huáng líng běi, líng zài nán yuán shàng, jǔ shuǐ dōng zhù zhèng qú. xī hán yù lìng qín wú dōng fá, shǐ shuǐ gōng zhèng guó jiān qín záo jīng yǐn shuǐ, wèi zhī zhèng qú, qú shǒu shàng chéng jīng shuǐ yú zhōng shān xī dǐ hù kǒu, suǒ wèi hù zhōng yě. ěr yǎ yǐ wèi zhōu jiāo huò yǐ. wèi qú bìng běi shān, dōng zhù luò sān bǎi yú lǐ, yù yǐ gài tián. zhōng zuò ér jué, qín yù shā zhèng guó. zhèng guó yuē: shǐ chén wèi jiān, rán qú yì qín zhī lì. zú shǐ jiù qú, qú chéng ér yòng zhù tián è zhī shuǐ, gài zé lǔ zhī dì sì wàn yú qǐng, jiē mǔ yī zhōng, guān zhōng wò yě, wú fù xiōng nián, qín yǐ fù qiáng, zú bìng zhū hóu, mìng yuē zhèng qú. qú dú dōng jìng yí qiū chéng běi, yòu dōng jìng zhōng shān nán. hé qú shū yuē: záo jīng shuǐ zì zhōng shān xī. fēng chán shū: hàn wǔ dì huò bǎo dǐng yú fén yīn, jiāng jiàn zhī gān quán, dǐng zhì zhōng shān, yīn yūn yǒu huáng yún gài yān. xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: guān zhōng yǒu zhōng shān, fēi jì zhōu zhě yě. zhǐ zhèng cǐ shān, sú wèi zhī zhòng shān, fēi yě. zhèng qú yòu dōng jìng shě chē gōng nán jué yě gǔ shuǐ. zhèng qú gù dú yòu dōng jìng zá xuē shān nán, chí yáng xiàn gù chéng běi, yòu dōng jué qīng shuǐ. yòu dōng jìng běi yuán xià, zhuó shuǐ zhù yān, zì zhuó shuǐ yǐ shàng, jīn wú shuǐ. zhuó shuǐ shàng chéng yún yáng xiàn dōng dà hēi quán, dōng nán liú, wèi zhī zhuó gǔ shuǐ. yòu dōng nán chū yuán, zhù zhèng qú. yòu dōng lì yuán jìng qǔ liáng chéng běi, yòu dōng jìng tài shàng líng nán yuán xià, běi qū jìng yuán dōng yǔ jǔ shuǐ hé, fēn wèi èr shuǐ, yī shuǐ dōng nán chū, jí zhuó shuǐ yě, zhì bái qú yǔ zé quán hé, sú wèi zhī qī shuǐ, yòu wèi zhī wèi qī jǔ shuǐ. jué bái qú, dōng jìng wàn nián xiàn gù chéng běi wèi lì yáng qú, chéng, jí lì yáng gōng yě. hàn gāo dì zàng huáng kǎo yú shì xiàn, qǐ fén líng, shǔ yì hào, gǎi yuē wàn nián yě. dì lǐ zhì yuē: féng yì wàn nián xiàn, gāo dì zhì, wáng mǎng yuē yì chì yě. gù xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: lì yáng, jīn wàn nián yǐ. kàn yīn yuē: xiàn xī yǒu jīng wèi, běi yǒu xiǎo hé. wèi cǐ shuǐ yě. qí shuǐ yòu nán qū, gēng míng shí chuān shuǐ, yòu xī nán jìng guō chéng xī yǔ bái qú zhī qú hé, yòu nán rù yú wèi shuǐ yě. qí yī shuǐ dōng chū, jí jǔ shuǐ yě, dōng yǔ zé quán hé, shuǐ chū jǔ dōng zé zhōng, yǔ jǔ shuǐ gé yuán, xiāng qù shí wǔ lǐ, sú wèi shì shuǐ wèi qī shuǐ yě. dōng liú jìng báo zhāo mù nán, zhǒng zài běi yuán shàng. yòu jìng huái dé chéng běi, dōng nán zhù zhèng qú, hé jǔ shuǐ. yòu zì jǔ zhí jué zhù zhuó shuǐ, bèng bái qú hé yān, gù zhuó shuǐ dé qī jǔ zhī míng yě. jǔ xún zhèng qú, dōng jìng dāng dào chéng nán. chéng zài pín yáng xiàn gù chéng nán, pín yáng gōng yě, qín lì gōng zhì. chéng běi yǒu pín shān, shān yǒu hàn wǔ dì diàn, yǐ shí jià zhī. xiàn zài shān nán, gù yuē pín yáng yě. yīng shào yuē: xiàn zài pín shuǐ zhī yáng. jīn xiàn zhī zuǒ yòu, wú shuǐ yǐ yīng zhī, suǒ kě dāng zhě, wéi zhèng qú yǔ jǔ shuǐ. yòu dōng jìng lián sháo xiàn gù chéng běi, shí èr zhōu zhì yuē: xiàn yǐ cǎo shòu míng yě, jǔ shuǐ yòu dōng jìng hàn guāng wǔ gù chéng běi, yòu dōng jìng sù yì xiàn gù chéng běi, wáng mǎng gēng míng sù chéng yě. hòu hàn fēng qí dū wèi gěng kuí wèi hóu guó. qí shuǐ yòu dōng běi liú, zhù yú luò shuǐ yě.
《地理志》曰:沮出直路縣西,東入洛。今水自直路縣東南,徑譙石山東南流,歷檀台川,俗謂之檀台水,屈而夾山西流,又西南徑宜君川,世又謂之宜君水。又得黃嶔水口,水西北出雲陽縣石門山黃嶔谷,東南流注宜君水。又東南流徑祋祤縣故城西,縣以漢景帝二年置,其水南合銅官水,水出縣東北,西南徑銅官川,謂之銅官水。又西南流徑祋祤縣東,西南流徑其城南原下,而西南注宜君水。宜君水又南出土門山西,又謂之沮水。又東南歷土門南原下,東徑懷德城南,城在北原上。又東徑漢太上皇陵北,陵在南原上,沮水東注鄭渠。昔韓欲令秦無東伐,使水工鄭國間秦鑿涇引水,謂之鄭渠,渠首上承涇水於中山西邸瓠口,所謂瓠中也。《爾雅》以為周焦獲矣。為渠並北山,東注洛三百餘里,欲以溉田。中作而覺,秦欲殺鄭國。鄭國曰:始臣為間,然渠亦秦之利。卒使就渠,渠成而用注填閼之水,溉澤鹵之地四萬餘頃,皆畝一鍾,關中沃野,無復凶年,秦以富強,卒並諸侯,命曰鄭渠。渠瀆東徑宜秋城北,又東徑中山南。《河渠書》曰:鑿涇水自中山西。《封禪書》:漢武帝獲寶鼎於汾陰,將薦之甘泉,鼎至中山,氤氳有黃雲蓋焉。徐廣《史記音義》曰:關中有中山,非冀州者也。指證此山,俗謂之仲山,非也。鄭渠又東徑舍車宮南絕冶谷水。鄭渠故瀆又東徑嶻薛山南,池陽縣故城北,又東絕清水。又東徑北原下,濁水注焉,自濁水以上,今無水。濁水上承雲陽縣東大黑泉,東南流,謂之濁谷水。又東南出原,注鄭渠。又東歷原徑曲梁城北,又東徑太上陵南原下,北屈徑原東與沮水合,分為二水,一水東南出,即濁水也,至白渠與澤泉合,俗謂之漆水,又謂之為漆沮水。絕白渠,東徑萬年縣故城北為櫟陽渠,城,即櫟陽宮也。漢高帝葬皇考於是縣,起墳陵,署邑號,改曰萬年也。《地理志》曰:馮翊萬年縣,高帝置,王莽曰異赤也。故徐廣《史記音義》曰:櫟陽,今萬年矣。闞駰曰:縣西有涇、渭,北有小河。謂此水也。其水又南屈,更名石川水,又西南徑郭城西與白渠枝渠合,又南入於渭水也。其一水東出,即沮水也,東與澤泉合,水出沮東澤中,與沮水隔原,相去十五里,俗謂是水為漆水也。東流徑薄昭墓南,冢在北原上。又徑懷德城北,東南注鄭渠,合沮水。又自沮直絕注濁水,泵白渠合焉,故濁水得漆沮之名也。沮循鄭渠,東徑當道城南。城在頻陽縣故城南,頻陽宮也,秦厲公置。城北有頻山,山有漢武帝殿,以石架之。縣在山南,故曰頻陽也。應劭曰:縣在頻水之陽。今縣之左右,無水以應之,所可當者,惟鄭渠與沮水。又東徑蓮芍縣故城北,《十二州志》曰:縣以草受名也,沮水又東徑漢光武故城北,又東徑粟邑縣故城北,王莽更名粟城也。後漢封騎都尉耿夔為侯國。其水又東北流,注於洛水也。