gǔ shuǐ chū hóng nóng miǎn chí xiàn nán fán zhǒng lín gǔ yáng gǔ, shān hǎi jīng yuē: fù shān zhī xī yǒu lín yān, yuē fán zhǒng, gǔ shuǐ chū yān, dōng liú zhù yú luò, qí zhōng duō yù. jīn gǔ shuǐ chū qiān xiáo dōng mǎ tóu shān gǔ yáng gǔ, dōng běi liú lì miǎn chí chuān, běn zhōng xiāng dì yě. hàn jǐng dì zhōng èr nián, chū chéng, xǐ wàn hù wèi xiàn, yīn xiáo miǎn zhī chí yǐ mù xiàn yān. yì huò wèi zhī péng chí, gù xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: miǎn, huò zuò péng. gǔ shuǐ chū chù yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng qín zhào èr chéng nán. sī mǎ biāo xù hàn shū yuē: chì méi cóng miǎn chí zì lì yáng nán, yù fù yí yáng zhě yě. shì wèi zhī jù lì chéng. qí yàn yuē: xī qín zhào zhī huì, gè jù yī chéng, qín wáng shǐ zhào wáng gǔ sè. lìn xiàng rú lìng qín wáng jī fǒu chù yě. féng yì yòu pò chì méi yú shì chuān yǐ, gù guāng wǔ xǐ shū yuē: shǐ suī chuí chì huí xī, zhōng néng fèn yì miǎn chí, kě wèi shī zhī dōng yú, shōu zhī sāng yú yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng tǔ xiáo běi, suǒ wèi sān xiáo yě. gǔ shuǐ yòu dōng, zuǒ huì běi xī, xī shuǐ běi chū miǎn chí shān, dōng nán liú zhù yú gǔ. yí jí kǒng ān guó suǒ wèi jiàn shuǐ yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng xīn ān xiàn gù chéng nán, běi jiā liú ér xī jiē xiáo miǎn. xī xiàng yǔ xī rù qín, kēng jiàng zú èr shí wàn yú cǐ, guó miè shēn wáng, yí yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng qiān qiū tíng nán, qí tíng lèi shí wèi yuán, shì wèi zhī qiān qiū chéng yě. pān yuè xī zhēng fù yuē: tíng yǒu qiān qiū zhī hào, zi wú qī xún zhī qī. wèi shì tíng yě. yòu dōng jìng yōng gǔ xī, huí xiù yíng yū, shí lù zǔ xiá, gù yì yǒu xiá shí zhī chēng yǐ. gǔ shuǐ lì cè, zuǒ yǔ běi chuān shuǐ hé, shuǐ yǒu èr yuán, bìng dǎo běi shān, dōng nán liú hé chéng yī shuǐ, zì gān zhù xùn, rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng quē mén shān, shān fù zhī bù jiē zhě lǐ yú, gù dé shì míng yǐ. èr bì zhēng gāo, dòu sǒng xiāng luàn, xī zhān shuāng fù, yòu wàng rú dǐ. gǔ shuǐ zì mén ér dōng, guǎng yáng chuān shuǐ zhù zhī, shuǐ chū guǎng yáng běi shān, dōng nán liú zhù yú gǔ. nán wàng wēi shān, yún fēng xiāng luàn. gǔ shuǐ yòu jìng bái chāo lěi nán, dài yán zhī xī zhēng jì yún: cì zhì bái chāo lěi, qù hán gǔ shí wǔ lǐ, zhù lěi dāng dà dào, zuǒ yòu yǒu shān jiā lì, xiāng qù bǎi yú bù, cóng zhōng chū běi, nǎi gù guān chéng, fēi suǒ wèi bái chāo lěi yě. shì lěi zài quē mén dōng shí wǔ lǐ, lěi cè jiù yǒu wù, gù yě guān suǒ zài. wèi jìn zhī rì, yǐn gǔ shuǐ wèi shuǐ yě, yǐ jīng guó yòng, yí jī shàng cún. gǔ shuǐ yòu dōng, shí mò xī shuǐ chū wēi shān dōng lù shí mò xī, dōng běi liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng, sòng shuǐ běi liú zhù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng wèi jiāng zuò dà jiàng tián qiū xìng mù nán, èr bēi cún yān. jiǎn fù yě. guǎn lù bié zhuàn yuē: lù cháng suí jūn xī zhēng, guò qí mù ér tàn, wèi shì yǒu yuē: xuán wǔ cáng tóu, qīng lóng wú zú, bái hǔ xián shī, zhū què bēi kū, sì wēi yǐ bèi, fǎ yīng miè zú. guǒ rú qí yán. gǔ shuǐ yòu dōng jìng hán gǔ guān nán, dōng běi liú, zào jiàn shuǐ zhù zhī, shuǐ chū xīn ān xiàn, dōng nán liú jìng tián qiū xìng mù dōng, yòu nán jìng hán gǔ guān xī, guān gāo xiǎn xiá, lù chū chán guō. hàn yuán dǐng sān nián, lóu chuán jiāng jūn yáng pū shù yǒu dà gōng, chǐ jū guān wài, qǐng yǐ jiā tóng qī bǎi rén, zhù sāi tú guān yú xīn ān, jí cǐ chù yě. xī guō dān xī rù guān, gǎn kǎi yú qí xià yuē: bù chéng sì mǎ gāo chē, zhōng bù chū cǐ guān yě. qù jiā shí èr nián, guǒ rú zhì yān. zào jiàn shuǐ yòu dōng liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng běi jìng hán gǔ guān chéng dōng, yòu hé shuǎng shuǐ. shān hǎi jīng yuē: bái shí shān xī wǔ shí lǐ yuē gǔ shān, qí shàng duō gǔ, qí xià duō sāng, shuǎng shuǐ chū yān. shì wèi zhī zhù má jiàn, běi liú zhù yú gǔ, qí zhōng duō bì lǜ. gǔ shuǐ yòu dōng, jiàn shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: lóu zhuō shān xī sì shí lǐ yuē bái shí zhī shān, jiàn shuǐ chū yān, běi liú zhù yú gǔ. zhì zhòng zhì sān fǔ jué lù zhù yún: mǎ shì xiōng dì wǔ rén, gòng jū jiàn gǔ èr shuǐ zhī jiāo, zuò wǔ mén kè, yīn shě yǐ wéi míng. jīn zài hé nán xī sì shí lǐ. yǐ shān hǎi jīng tuī xiào, lǐ shù bù shū zhòng zhì suǒ jì, shuǐ huì shàng yǒu gù jū chǔ. sī zé jiàn shuǐ yě, jí zhōu shū suǒ wèi wǒ bo jiàn shuǐ dōng. yán shì shuǐ yě. zì xià tōng wèi jiàn shuǐ wèi gǔ shuǐ zhī jiān chēng yān. gù shàng shū yuē: yī luò chán jiàn, jì rù yú hé. ér wú gǔ shuǐ zhī mù, shì míng yì tōng chēng yǐ. liú chéng zhī yún: xīn ān yǒu jiàn shuǐ, yuán chū xiàn běi, yòu yǒu yuān shuǐ, wèi zhī qí yuán. yú kǎo zhū dì jì, bìng wú yuān shuǐ, dàn yuān jiàn zì xiāng sì, shí yǒu zì cuò wèi yuān yě. gù hǎn yīn dì lǐ zhì yuē: yǔ gòng zhī yuān shuǐ, shì yǐ zhī chuán xiě shū wù, zì miù chuǎn zhēn, chéng zhī bù sī suǒ zhì ěr. jì wú sī shuǐ, hé yuán zhī kě qiú hū? gǔ shuǐ yòu dōng, bō shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: zhān zhū shān xī sān shí lǐ lóu zhuō zhī shān, wú cǎo mù, duō jīn yù, bō shuǐ chū yú qí yīn, shì wèi zhī bǎi dá shuǐ, běi liú zhù yú gǔ, qí zhōng duō cí shí wén shí. gǔ shuǐ yòu dōng, shǎo shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē: zhān zhū shān xī sān shí lǐ yuē zhān zhū zhī shān, qí yáng duō jīn, qí yīn duō wén shí, shǎo shuǐ chū yú qí yīn. kòng yǐn zhòng xī, jī yǐ chéng chuān, dōng liú zhù yú gǔ, shì wèi zhī cí jiàn yě. gǔ shuǐ yòu dōng, yú suí zhī shuǐ zhù zhī. shān hǎi jīng yuē, píng péng shān xī shí lǐ guī shān, qí yáng duō fú zhī yù, yú suí zhī shuǐ chū yú qí yīn, běi liú zhù yú gǔ, shì wèi zhī xiào shuǐ yě. pān yuè xī zhēng fù yuē: zǎo xiào shuǐ yǐ zhuó yīng, jiā měi míng zhī zài zī. shì shuǐ zài hé nán chéng xī shí yú lǐ, gù lǚ chén yuē: xiào shuǐ zài hé nán. ér dài yán zhī yán zài hán gǔ guān xī. liú chéng zhī yòu yún chū tán shān. tán shān zài yí yáng xiàn xī, zài gǔ shuǐ nán, wú nán rù zhī lǐ. kǎo xún zī shuō, dāng chéng yuán shēng shù zhēng miù zhì ěr. yuán shēng cóng shù xíng lǚ, zhēng tú xùn fǎng, jì fēi jiù tǔ, gù wú suǒ jiū, jīn chuān lán běi zhù, chéng yìng ní nìng, hé dé yán kū hé yě. jiē wèi shū pì yǐ.
谷水出宏农黾池县南墦冢林谷阳谷,《山海经》曰:傅山之西有林焉,曰墦冢,谷水出焉,东流注于洛,其中多玉。今谷水出千崤东马头山谷阳谷,东北流历黾池川,本中乡地也。汉景帝中二年,初城,徙万户为县,因崤黾之池以目县焉。亦或谓之彭池,故徐广《史记音义》曰:黾,或作彭。谷水出处也。谷水又东径秦、赵二城南。司马彪《续汉书》曰:赤眉从黾池自利阳南,欲赴宜阳者也。世谓之俱利城。耆彦曰:昔秦、赵之会,各据一城,秦王使赵王鼓瑟。蔺相如令秦王击缶处也。冯异又破赤眉于是川矣,故光武《玺书》曰:始虽垂翅回溪,终能奋翼黾池,可谓失之东嵎,收之桑榆矣。谷水又东径土崤北,所谓三崤也。谷水又东,左会北溪,溪水北出黾池山,东南流注于谷。疑即孔安国所谓涧水也。谷水又东径新安县故城南,北夹流而西接崤黾。昔项羽西入秦,坑降卒二十万于此,国灭身亡,宜矣。谷水又东径千秋亭南,其亭累石为垣,世谓之千秋城也。潘岳《西征赋》曰:亭有千秋之号,子无七旬之期。谓是亭也。又东径雍谷溪,回岫萦纡,石路阻峡,故亦有峡石之称矣。谷水历侧,左与北川水合,水有二源,并导北山,东南流合成一水,自乾注巽,入于谷。谷水又东径缺门山,山阜之不接者里余,故得是名矣。二壁争高,斗耸相乱,西瞻双阜,右望如砥。谷水自门而东,广阳川水注之,水出广阳北山,东南流注于谷。南望微山,云峰相乱。谷水又径白超垒南,戴延之《西征记》云:次至白超垒,去函谷十五里,筑垒当大道,左右有山夹立,相去百余步,从中出北,乃故关城,非所谓白超垒也。是垒在缺门东十五里,垒侧旧有坞,故冶官所在。魏、晋之日,引谷水为水冶,以经国用,遗迹尚存。谷水又东,石默溪水出微山东麓石默溪,东北流入于谷。谷水又东,宋水北流注于谷。谷水又东径魏将作大匠田丘兴墓南,二碑存焉。俭父也。《管辂别传》曰:辂尝随军西征,过其墓而叹,谓士友曰:玄武藏头,青龙无足,白虎衔尸,朱雀悲哭,四危已备,法应灭族。果如其言。谷水又东径函谷关南,东北流,皂涧水注之,水出新安县,东南流径田丘兴墓东,又南径函谷关西,关高险狭,路出廛郭。汉元鼎三年,楼船将军杨仆数有大功,耻居关外,请以家僮七百人,筑塞徒关于新安,即此处也。昔郭丹西入关,感慨于其下曰:不乘驷马高车,终不出此关也。去家十二年,果如志焉。皂涧水又东流入于谷。谷水又东北径函谷关城东,右合爽水。《山海经》曰:白石山西五十里曰谷山,其上多谷,其下多桑,爽水出焉。世谓之纻麻涧,北流注于谷,其中多碧绿。谷水又东,涧水注之。《山海经》曰:娄涿山西四十里曰白石之山,涧水出焉,北流注于谷。挚仲治《三辅决录注》云:马氏兄弟五人,共居涧、谷二水之交,作五门客,因舍以为名。今在河南西四十里。以《山海经》推校,里数不殊仲治所记,水会尚有故居处。斯则涧水也,即《周书》所谓我卜涧水东。言是水也。自下通谓涧水为谷水之兼称焉。故《尚书》曰:伊、洛、瀍、涧,既入于河。而无谷水之目,是名亦通称矣。刘澄之云:新安有涧水,源出县北,又有渊水,未知其源。余考诸地记,并无渊水,但渊、涧字相似,时有字错为渊也。故阚駰《地理志》曰:《禹贡》之渊水,是以知传写书误,字谬舛真,澄之不思所致耳。既无斯水,何源之可求乎?谷水又东,波水注之。《山海经》曰:瞻诸山西三十里娄涿之山,无草木,多金玉,波水出于其阴,世谓之百答水,北流注于谷,其中多茈石、文石。谷水又东,少水注之。《山海经》曰:瞻诸山西三十里曰瞻诸之山,其阳多金,其阴多文石,少水出于其阴。控引众溪,积以成川,东流注于谷,世谓之慈涧也。谷水又东,俞随之水注之。《山海经》曰,平蓬山西十里廆山,其阳多琈之玉,俞随之水出于其阴,北流注于谷,世谓之孝水也。潘岳《西征赋》曰:澡孝水以濯缨,嘉美名之在兹。是水在河南城西十余里,故吕忱曰:孝水在河南。而戴延之言在函谷关西。刘澄之又云出檀山。檀山在宜阳县西,在谷水南,无南入之理。考寻兹说,当承缘生《述征》谬志耳。缘生从戍行旅,征途讯访,既非旧土,故无所究,今川澜北注,澄映泥泞,何得言枯涸也。皆为疏僻矣。
dōng běi guò gǔ chéng xiàn běi, chéng xī lín gǔ shuǐ, gù xiàn qǔ míng yān. gǔ shuǐ yòu dōng jìng gǔ chéng nán, bù lì qí běi, yòu dōng, luò shuǐ zhī liú rù yān, jīn wú shuǐ yě.
东北过谷城县北,城西临谷水,故县取名焉。谷水又东径谷城南,不历其北,又东,洛水枝流入焉,今无水也。
yòu dōng guò hé nán xiàn běi, dōng nán rù yú luò.
又东过河南县北,东南入于洛。
hé nán wáng chéng xī běi, gǔ shuǐ zhī yòu yǒu shí qì, qì nán chū wèi sǐ gǔ, běi chū wèi hú gōu. wèi tài hé sì nián, bào shuǐ liú gāo sān zhàng, cǐ dì xià tíng liú yǐ chéng hú zhǔ, zào gōu yǐ tōng shuǐ, dōng xī shí lǐ, jué hú yǐ zhù chán shuǐ. gǔ shuǐ yòu jìng hé nán wáng chéng xī běi, suǒ wèi chéng zhōu yǐ. gōng yáng yuē: chéng zhōu zhě hé? dōng zhōu yě. hé xiū yuē: míng wéi chéng zhōu zhě, zhōu dào shǐ chéng, wáng suǒ dōu yě. dì lǐ zhì yuē: hé nán hé nán xiàn, gù jiá rǔ dì yě. jīng xiāng fán yuē: jiá shān míng rǔ dì yì yě. bo nián dìng dǐng, wèi wáng zhī dōng dōu, wèi zhī xīn yì, shì wèi wáng chéng. qí chéng dōng nán míng yuē dǐng mén, gài jiǔ dǐng suǒ cóng rù yě, gù wèi shì dì wèi dǐng zhōng. chǔ zi fá lù hún zhī róng, wèn dǐng yú cǐ shù zhēng jì yuē: gǔ luò èr shuǐ, běn yú wáng chéng dōng běi hé liú, suǒ wèi gǔ luò dòu yě. jīn chéng zhī dōng nán quē qiān bù, shì yòu wèi zhī gǔ luò dòu chù, jù wèi fēi yě. yú àn shǐ chuán, zhōu líng wáng zhī shí, gǔ luò èr shuǐ dòu, huǐ wáng gōng, wáng jiāng yè zhī, tài zǐ jìn jiàn wáng, bù tīng, yí yàn sān dī shàng cún. zuǒ zhuàn xiāng gōng èr shí wǔ nián, qí rén chéng jiá, mù shū rú zhōu hè. wéi zhāo yuē: luò shuǐ zài wáng chéng nán, gǔ shuǐ zài wáng chéng běi. dōng rù yú chán. zhì líng wáng shí, gǔ shuǐ shèng chū yú wáng chéng xī, ér nán liú hé zǐ luò liǎng shuǐ xiàng gé, yǒu shì yú dòu, ér huǐ wáng chéng xī nán yě. yǐng róng zhe chūn qiū tiáo lì yán, xī chéng liáng mén kū shuǐ chù, shì wèi zhī sǐ gǔ shì yě. shǐ zhī yuán shēng xíng zhōng zào cì, rù guān jīng jiū gù shì, yǔ shí wéi yǐ. kǎo wáng fēng zhōu huán gōng yú shì wèi xī zhōu, jí qí sūn huì gōng, fēng shǎo zǐ yú gǒng wèi dōng zhōu, gù yǒu dōng xī zhī míng yǐ. qín miè zhōu, yǐ wéi sān chuān jùn, xiàng yǔ fēng shēn yáng wèi hé nán wáng, hàn yǐ wéi hé nán jùn, wáng mǎng yòu míng zhī yuē bǎo zhōng xìn qīng: guāng wǔ dū gè yáng, yǐ wéi yǐn. yǐn, zhèng yě, suǒ yǐ dǒng zhèng jīng jī, shuài xiān bǎi jùn yě. gǔ shuǐ yòu dōng liú jìng gān jì mén běi, zi cháo zhī luàn, jìn suǒ kāi yě, dōng zhì qiān jīn yè. hé nán shí èr xiàn jìng bù yuē: hé nán xiàn chéng dōng shí wǔ lǐ yǒu qiān jīn yè. luò yáng jì yuē: qiān jīn yè jiù yàn gǔ shuǐ, wèi shí gèng xiū cǐ yàn, wèi zhī qiān jīn yè jié. jī shí wèi yè ér kāi gōu qú wǔ suǒ, wèi zhī wǔ lóng qú. qú shàng lì yè, yè zhī dōng shǒu, lì yī shí rén, shí rén fù shàng kè lēi yún: tài hé wǔ nián èr yuè bā bái gēng xū zào zhù cǐ yè, gèng kāi gōu qú cǐ shuǐ héng qú shàng, qí shuǐ zhù qí jiān yě, bì jīng nián lì shì, shì gù bù lì shí rén yǐ jì zhī yún ěr. gài wèi míng dì xiū wáng zhāng gù jī yě. yè shì dōu shuǐ shǐ zhě chén xié suǒ zào. yǔ lín yuē: chén xié shù jìn ruǎn bù bīng jiǔ, hòu jìn wén wáng yù xiū jiǔ lóng yàn, ruǎn jǔ xié, wén wáng yòng zhī. jué dì dé gǔ chéng shuǐ tóng lóng liù méi, yàn suì chéng. shuǐ lì yè dōng zhù, wèi zhī qiān jīn qú. dǎi yú jìn shì, dà shuǐ bào zhù, gōu dú xiè huài, yòu guǎng gōng yān. shí rén dōng xié xià wén yún: tài shǐ qī nián liù yuè èr shí sān rì, dà shuǐ bèng pù, chū cháng liú shàng sān zhàng, dàng huài èr yè, wǔ lóng xiè shuǐ, nán zhù xiè xià, jiā suì jiǔ shù niè, měi lào jí huài, lì zài xiāo qì dà gōng, jīn gù wú lìng è, gèng yú xī kāi xiè, míng yuē dài lóng qú, dì xíng zhèng píng, chéng dé wèi xiè zhì lǐ. qiān jīn bù yǔ shuǐ shì jī zhēng, wú yuán dāng huài, yóu qí bēi xià, shuǐ dé yú shàng shù niè gù yě. jīn zēng gāo qiān jīn yú jiù yī zhàng sì chǐ, wǔ lóng zì rán bì lì shì wú huàn. ruò wǔ lóng suì jiǔ fù huài, kě zhuǎn yú xī gèng kāi èr yè èr qú. hé yòng èr shí sān wàn wǔ qiān liù bǎi jiǔ shí bā gōng, yǐ qí nián shí yuè èr shí sān rì qǐ zuò, gōng zhòng rén shǎo, dào bā nián sì yuè èr shí rì bì. dài lóng qú jí jiǔ lóng qú yě. hòu zhāng fāng rù luò, pò qiān jīn yè. yǒng jiā chū, rǔ yīn tài shǒu lǐ jǔ rǔ nán tài shǒu yuán fú xiū zhī, yǐ lì cáo yùn, gōng sī lài zhī. shuǐ jī nián qú yè tuí huǐ, shí qì dài jìn, yí jī jiàn cún, cháo tíng tài hé zhōng xiū fù gù yè. àn qiān jīn yè shí rén xī xié xià wén yún: ruò gōu qú jiǔ shū, shēn yǐn shuǐ zhě dāng yú hé nán chéng běi shí qì xī, gèng kāi qú běi chū, shǐ shǒu hú qiū. gù gōu dōng xià, yīn gù yì jiù qì jiān, biàn shí shì yè yǐ qì, rán hòu jiàn zhī. jiā biān fāng duō shì, rén lì kǔ shǎo, yòu qú yè xīn chéng, wèi huàn yú shuǐ, shì yǐ bù gǎn yù xiū tōng zhī. ruò yú hòu dāng fù xīng gōng zhě, yí jiù xī qì, gù shū zhī yú shí, yǐ yí hòu xián yǐ. suī shí qì lún bài, gù jī kě píng, zhǔn zhī yú wén, běi yǐn qú dōng hé jiù dú. jiù dú yòu dōng, jìn huì dì zào shí liáng yú shuǐ shàng, àn qiáo xī mén zhī nán jiá wén, chēng jìn yuán kāng èr nián shí yī yuè èr shí rì, gǎi zhì shí xiàng shuǐ mén, chú shù fāng, gèng wéi hán fāng, lì zuò fù fāng, wū qián hòu pì jí xù shí zhàng, shǐ nán běi rù àn, zhù zhì nèn chù, pò shí yǐ wéi shā yǐ. dào sān nián sān yuè shí wǔ rì bì qì. bìng jì liè mén guǎng zhǎng shēn qiǎn yú zuǒ yòu xiàng, dōng xī zhǎng qī chǐ, nán běi lóng wěi guǎng shí èr zhàng, xiàng dú kǒu gāo sān zhàng, wèi zhī gāo mén qiáo. pān yuè xī zhēng fù yuē: zhù mǎ gāo mén. jí cǐ chù yě. gǔ shuǐ yòu dōng, yòu jié shí liáng, kuà shuǐ zhì chéng, xī liáng yě. gǔ shuǐ yòu dōng, zuǒ huì jīn gǔ shuǐ, shuǐ chū tài bái yuán, dōng nán liú lì jīn gǔ, wèi zhī jīn gǔ shuǐ, dōng nán liú jìng jìn wèi wèi qīng shí chóng zhī gù jū. shí jì lún jīn gǔ shī jí xù yuē: yú yǐ yuán kāng qī nián, cóng tài pú chū wèi zhèng lǔ jiāng jūn, yǒu bié lú zài hé nán jiè jīn gǔ jiàn zhōng, yǒu qīng quán mào shù, zhòng guǒ zhú bǎi yào cǎo bèi jù. jīn gǔ shuǐ yòu dōng nán liú rù yú gǔ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng jīn yōng chéng běi, wèi míng dì yú luò yáng chéng xī běi jiǎo zhù zhī, wèi zhī jīn yōng chéng. qǐ céng lóu yú dōng běi yú, jìn gōng gé míng yuē: jīn yōng yǒu chóng tiān táng, jí cǐ. dì shàng jià mù wèi xiè, gù bái lóu yǐ. huáng jū chuàng xǐ, gōng jí wèi jiù. zhǐ bì yú cǐ. gòu xiāo xiè yú gù tái, suǒ wèi tái yǐ tíng tíng yě. nán yuē qián guāng mén, jiā jiàn liǎng guān, guān xià liè zhū héng yú qiàn, yǐ wéi yù lù. dōng yuē hán chūn mén, běi yǒu mén, chéng shàng xī miàn liè guān, wǔ shí bù yī pì nì, wū tái zhì yī zhōng yǐ hé lòu gǔ, xī běi lián wǔ hán yīn, yōng bǐ guǎng xiè. yán xià zhī rì, gāo shì cháng yǐ bì shǔ. wèi lǜ shuǐ chí yī suǒ, zài jīn yōng zhě yě. gǔ shuǐ jìng luò yáng xiǎo chéng běi, yīn ā jiù chéng, píng jié jīn yōng, gù xiàng chéng yě. yǒng jiā zhī luàn, jié yǐ wéi lěi, hào luò yáng lěi, gù luò yáng jì yuē: líng yún tái xī yǒu jīn shì, jīn shì běi duì luò yáng lěi zhě yě. yòu dōng lì dà xià mén xià, gù xià mén yě. lù jī yǔ dì shū yún: mén yǒu sān céng, gāo bǎi chǐ, wèi míng dì zào, mén nèi dōng cè, jì chéng yǒu wèi míng dì suǒ qǐ jǐng yáng shān, yú jī shàng cún. sūn shèng wèi chūn qiū yuē: jǐng chū yuán nián, míng dì yù chóng gōng diàn diāo shì guān gé, qǔ bái shí yīng jí zǐ shí yīng jí wǔ sè dà shí yú tài xíng gǔ chéng zhī shān, qǐ jǐng yáng shān yú fāng lín yuán, shù sōng zhú cǎo mù, bǔ qín shòu yǐ chōng qí zhōng. yú shí bǎi yì fán xìng, dì gōng zì jué tǔ, lǜ qún chén sān gōng yǐ xià, mò bù zhǎn lì. shān zhī dōng, jiù yǒu jiǔ jiāng, lù jī luò yáng jì yuē: jiǔ jiāng zhí zuò yuán shuǐ. shuǐ zhōng zuò yuán tán sān pò zhī, jiā shuǐ dé xiāng jìng tōng. dōng jīng fù yuē: zhuó lóng fāng lín, jiǔ gǔ bā xī, fú róng fù shuǐ, qiū lán bèi yá. jīn yě shān zé kuài fù dú lì, jiāng wú fù fǎng fú yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng, zhī fēn nán rù huá lín yuán, lì shū pǔ nán, pǔ zhōng yǒu gǔ yù jǐng, jǐng xī yǐ mín yù wèi zhī, yǐ zī shí wèi kǒu, gōng zuò jīng mì, yóu bù biàn gǔ, càn yān rú xīn. yòu jìng yáo huá gōng nán, lì jǐng yáng shān běi, shān yǒu dōu tíng táng shàng jié fāng hú, hú zhōng qǐ yù zuò shí yě. yù zuò qián jiàn péng lái shān, qǔ chí jiē yán, fēi zhǎo fú xí, nán miàn shè hóu, jiā xí wǔ zhì, bèi shān táng shàng, zé shí lù qí qū, yán zhàng jùn xiǎn, yún tái fēng guān, yīng luán dài fù, yóu guān zhě shēng jiàng ā gé, chū rù hóng bì, wàng zhī zhuàng fú méi luán jǔ yǐ. qí zhōng yǐn shuǐ fēi gāo, qīng lán pù bù, huò wǎng zhǔ shēng liū, chán chán bù duàn, zhú bǎi yīn yú céng shí, xiù báo cóng yú quán cè, wēi biāo zàn fú, zé fāng yì yú liù kōng, shí wèi shén jū yǐ. qí shuǐ dōng zhù tiān yuān chí, chí zhōng yǒu wèi wén dì jiǔ huá tái, diàn jī xī shì luò zhōng gù bēi lèi zhī, jīn zào diào tái yú qí shàng. chí nán zhí wèi wén dì máo cí táng, qián yǒu máo cí bēi, shì huáng chū zhōng suǒ lì yě. qí shuǐ zì tiān yuān chí dōng chū huá lín yuán, jìng tīng sòng guān nán, gù píng wàng guān yě. wèi míng dì cháng yán, yù, tiān xià zhī mìng yě, měi duàn dà yù, héng xìng guān tīng zhī. yǐ tài hé sān nián, gèng cóng jīn míng. guān xī běi jiē huá lín, lì bù xī liú zhēn mó shí chù yě. wén shì chuán yuē: wén dì zhī zài dōng gōng yě, yàn zhū wén xué, jiǔ hān, mìng zhēn hòu chū bài, zuò zhě xián fú, wéi liú zhēn píng shì zhī. tài zǔ yǐ wéi bù jìng, sòng tú lì bù. hòu tài zǔ chéng bù qiān chē chéng chéng, jiàng yuè bù zuò, zhū tú xián jìng, ér zhēn jù zuò, mó shí bù dòng. tài zǔ yuē, cǐ fēi liú zhēn yě, shí rú hé xìng. zhēn yuē: shí chū jīng shān xuán yán zhī xià, wài bǐng wǔ sè zhī zhāng, nèi bǐng jiān zhēn zhī zhì, diāo zhī bù zēng wén, mó zhī bù jiā yíng, bǐng qì zhēn zhèng, bǐng xìng zì rán. tài zǔ yuē: míng qǐ xū zāi? fù wéi wén xué. chí shuǐ yòu dōng liú rù luò yáng xiàn zhī nán chí, chí, jí gù dí quán yě, nán běi bǎi yī shí bù, dōng xī qī shí bù. huáng fǔ mì yuē: dào wáng zàng jǐng wáng yú dí quán, jīn luò yáng tài cāng zhōng dà zhǒng shì yě, chūn qiū dìng gōng yuán nián, jìn wèi xiàn zi hé zhū hóu zhī dài fū yú dí quán, shǐ méng chéng zhōu. bān gù fú qián huáng fǔ mì xián yán dí quán zài luò yáng dōng běi, zhōu zhī mù dì. jīn àn zhōu wēi liè wáng zàng luò yáng chéng nèi dōng běi yú, jǐng wáng zhǒng zài luò yáng tài cāng zhōng, dí quán zài liǎng zhǒng zhī jiān, cè guǎng mò mén dào dōng, jiàn chūn mén lù běi. lù, jí dōng gōng jiē yě, yú luò yáng wèi dōng běi. hòu qín fēng lǚ bù wéi wèi luò yáng shí wàn hù hòu, dà qí chéng, bìng dé jǐng wáng zhǒng yǐ, shì qí mù dì yě. jí jìn yǒng jiā yuán nián, luò yáng dōng běi bù guǎng lǐ dì xiàn, yǒu èr é chū, cāng sè zhě fēi xiáng chōng tiān, bái sè zhě zhǐ yān. chén liú xiào lián dǒng yǎng yuē: bù guǎng, zhōu zhī dí quán, méng huì zhī dì, jīn sè cāng hú xiàng yǐ, qí kě jìn yán hū? hòu wǔ nián, liú yào wáng mí rù luò, dì jū píng yáng. lù jī luò yáng jì yuē: bù guǎng lǐ zài luò yáng chéng nèi, gōng dōng shì dí quán suǒ zài, bù dé yú tài cāng xī nán yě. jīng xiāng fán yǔ péi sī kōng yàn jì xiū jìn yú dì tú, zuò chūn qiū dì míng, yì yán jīn tài cāng xī nán chí shuǐ míng dí quán. yòu yuē: jiù shuō yán dí quán běn zì zài luò yáng běi cháng hóng chéng, chéng zhōu nǎi rào zhī. dù yù yīn qí yī zhēng, wèi bì shì dí quán, ér jí shí fēi yě. hòu suì wèi dōng gōng chí. jìn zhōng zhōu jì yuē: huì dì wèi tài zǐ, chū wén há ma shēng, wèn rén wéi shì guān há ma sī há ma, shì chén jiǎ yǔn duì yuē: zài guān dì wèi guān há ma, zài sī dì wèi sī há ma. lìng yuē: ruò guān há ma, kě gěi lǐn. xiān shì yǒu chèn yún: há ma dāng guì. xī jìn cháo shōu mǐn huái tài zǐ yú hòu chí, jí shì chí yě. qí yī shuǐ zì dà xià mén dōng jìng xuān wǔ guān, píng chéng jié gòu, bù gēng zēng yōng, zuǒ yòu jiā liè bù láng, cēn cī yì qí, nán wàng tiān yuān chí, běi zhǔ xuān wǔ chǎng. zhú lín qī xián lùn yuē: wáng róng yòu ér qīng xiù, wèi míng dì yú xuān wǔ chǎng shàng wèi lán bāo hǔ yá, shǐ lì shì tǎn xī, dié yǔ zhī bó, zòng bǎi xìng guān zhī. róng nián qī suì, yì wǎng guān yān, hǔ chéng jiàn báo lán ér hǒu, qí shēng zhèn dì, guān zhě wú bù pì yì diān pú, róng tíng rán bù dòng. dì yú mén shàng jiàn zhī, shǐ wèn xìng míng ér yì zhī. chǎng xī gù jiǎ chōng zhái dì. gǔ shuǐ yòu dōng jìng guǎng mò mén běi, hàn zhī gǔ mén yě. běi duì máng fù, lián lǐng xiū gèn, bāo zǒng zhòng shān, shǐ zì luò kǒu, xī yú píng yīn xī máng lǒng yě. wèi zhì yuē: míng dì yù píng běi máng, lìng dēng hé jiàn mèng jīn, shì zhōng xīn pí jiàn yuē: ruò jiǔ hé yì yǒng, hóng shuǐ wéi hài, qiū líng jiē yí, hé yǐ yù zhī? dì nǎi zhǐ. gǔ shuǐ yòu dōng qū nán, jìng jiàn chūn mén shí qiáo xià, jí shàng dōng mén yě. ruǎn sì zōng yǒng huái shī yuē: bù chū shàng dōng mén zhě yě. yī yuē shàng shēng mén, jìn yuē jiàn yáng mén. bǎi guān zhì yuē: luò yáng shí èr mén, měi mén hòu yī rén, liù bǎi shí. dōng guān hàn jì yuē: zhì yùn wèi shàng dōng mén hòu, guāng wǔ cháng chū, yè hái, zhào kāi mén yù rù, yùn bù nèi, shàng lìng cóng mén jiān shí miàn, yùn yuē: huǒ míng liáo yuǎn. suì jù bù kāi, yóu shì shàng yì zhòng zhī. yì yuán běn chū guà jié chù yě. qiáo shǒu jiàn liǎng shí zhù, qiáo zhī yòu zhù míng yún, yáng jiā sì nián yǐ yǒu rén shēn, zhào shū yǐ chéng xià cáo qú, dōng tōng hé jì, nán yǐn jiāng huái, fāng gòng wěi shū, suǒ yóu ér zhì, shǐ zhōng yè zhě wèi jùn qīng yuān mǎ xiàn jiān zuò shí qiáo liáng zhù, dūn chì gōng jiàng jǐn yào miào zhī qiǎo, zǎn lì zhòng shí, lèi gāo zhōu jù, qiáo gōng lù bó, liú tōng wàn lǐ yún yún. hé nán yǐn pī chóng chéng bó hǎi chóng hé shuāng fú shuǐ cáo yuàn zhōng mù rèn fáng shǐ wáng yīn shǐ zhào xìng jiāng zuò lì suī yáng shēn xiáng, dào qiáo yuàn chéng gāo bēi guó, luò yáng lìng jiāng shuāng, chéng píng yáng jiàng jiān yuàn wáng téng zhī, zhǔ shí zuō yòu běi píng shān zhòng, sān yuè qǐ zuò, bā yuè bì chéng. qí shuǐ yī zhù, yòu zì lè lǐ dào qū ér dōng chū yáng qú. xī lù jī wèi chéng dū wáng yǐng rù luò bài běi ér fǎn, shuǐ nán jí mǎ shì, jiù luò yáng yǒu sān shì, sī qí yī yě. yì jī shū yè wèi sī mǎ zhāo suǒ hài chù yě. běi zé bái shè gù lǐ, xī sūn zi jīng huì dǒng wēi niǎn yú bái shè, wèi cǐ yǐ. yǐ tóng zài wèi róng, gù yǒu wēi niǎn tú. yòu dōng jìng mǎ shì shí qiáo, qiáo nán yǒu èr shí zhù, bìng wú wén kè yě. hàn sī kōng yú yáng wáng liáng zhī wèi hé nán yě, jiāng yǐn gǔ shuǐ yǐ gài jīng dū, qú chéng ér shuǐ bù liú, gù yǐ zuò miǎn. hòu zhāng chún yàn luò yǐ tōng cáo, luò zhōng gōng sī ráng shàn. shì qú jīn yǐn gǔ shuǐ, gài chún zhī chuàng yě. àn lù jī luò yáng jì liú chéng zhī yǒng chū jì yán, chéng zhī xī miàn yǒu yáng qú, zhōu gōng zhì zhī yě. xī zhōu qiān yīn mín yú luò yì, chéng huáng bī xiá, bēi lòu zhī suǒ ěr. jìn gù chéng chéng zhōu yǐ jū jìng wáng, qín yòu guǎng zhī, yǐ fēng bù wéi, yǐ shì tuī zhī, fēi zhuān zhōu gōng kě zhī yǐ. yì wèi zhī jiǔ qǔ dú, hé nán shí èr xiàn jìng bù yún: jiǔ qǔ dú zài hé nán gǒng xiàn xī, xī zhì luò yáng. yòu àn fù chàng jìn shū yún: dōu shuǐ shǐ zhě chén láng záo yùn qú, cóng luò kǒu rù zhù jiǔ qǔ zhì dōng yáng mén. shì yǐ ruǎn sì zōng yǒng huái shī suǒ wèi cháo chū shàng dōng mén, yáo wàng shǒu yáng cén: yòu yán yáo yáo jiǔ qǔ jiān, péi huái yù hé zhī zhě yě. yáng qú shuǐ nán jì chāng hé mén, hàn zhī shàng xī mén zhě yě. hàn gōng jì yuē: shàng xī mén suǒ yǐ bù chún bái zhě, hàn jiā è yú shù, gù yǐ dān lòu zhī. tài hé qiān dū, xǐ mén nán cè. qí shuǐ běi chéng gāo qú, zhī fēn shàng xià, lì gù shí qiáo dōng rù chéng, jìng wàng xiān sì, zhōng yǒu bēi, bēi cè fǎ zǐ dān bēi zuò lóng jǔ shì, yú jīn zuò zé jiā, fāng gǔ yóu liè. qú shuǐ yòu dōng lì gù jīn shì nán, zhí qiān qiū mén yòu, gōng mén yě. yòu zhī liú rù shí dòu fú liú, zhù líng zhī jiǔ lóng chí. wèi tài hé zhōng, huáng dōu qiān luò yáng, jīng gòu gōng jí, xiū lǐ jiē qú, wù qióng yǐn, fā shí shì zhī, céng wú huǐ huài. yòu shí gōng xì mì, fēi jīn zhī suǒ nǐ, yì qí wèi jīng zhì yě, suì yīn yòng zhī. qí yī shuǐ zì qiān qiū mén nán liú jìng shén hǔ mén xià, dōng duì yún lóng mén, èr mén héng fú zhī shàng, jiē kè yún lóng fēng hǔ zhī zhuàng, yǐ huǒ qí báo zhī, jí qí chén guāng chū qǐ, xī jǐng xié huī, shuāng wén cuì zhào, lù lí xuàn mù. yòu nán jìng tōng mén yè mén xī, yòu nán liú dōng zhuǎn, jìng chāng hé mén nán. àn lǐ, wáng yǒu wǔ mén, wèi gāo mén kù mén zhì mén yìng mén lù mén, lù mén yī yuē bì mén, yì yuē hǔ mén yě. wèi míng dì shàng fǎ tài jí yú gé yáng, nán gōng qǐ tài jí diàn yú hàn chóng dé diàn zhī gù chù, gǎi zhì mén wèi chāng hé mén. xī zài hàn shì, luò yáng gōng diàn mén tí, duō shì dà zhuàn, yán shì cài yōng zhū zǐ. zì dǒng zhuō fén gōng diàn, wèi tài zǔ píng jīng zhōu, hàn lì bù shàng shū ān dìng liáng mèng huáng shàn shī yí guān bā fēn tǐ, qiú yǐ shú sǐ. tài zǔ shàn qí fǎ, cháng yǎng xì zhàng zhōng ài wán zhī, yǐ wéi shèng yí guān. běi gōng bǎng tí, xián shì gǔ bǐ, nán gōng jì jiàn, míng dì lìng shì zhōng jīng zhào wéi dàn yǐ gǔ zhuàn shū zhī. huáng dōu qiān luò, shǐ lìng zhōng shū shè rén shěn hán xīn yǐ lì shū shū zhī jǐng míng zhèng shǐ zhī nián, yòu chì fú jié lìng jiāng shì yǐ dà zhuàn yì zhī. jīn zhū héng bǎng tí, jiē shì shì shū. zhōu guān, tài zǎi yǐ zhēng yuè xuán zhì fǎ yú xiàng wèi. guǎng yǎ yuē: quē, wèi zhī xiàng wèi. fēng sú tōng yuē: lǔ zhāo gōng shè liǎng guān yú mén, shì wèi zhī quē, cóng mén, jué shēng, ěr yǎ yuē: guān wèi zhī quē. shuō wén yuē: quē, mén guān yě. hàn guān diǎn zhí yuē: yǎn shī qù luò sì shí wǔ lǐ, wàng zhū què quē, qí shàng yù rán yǔ tiān lián, shì míng jùn jí yǐ. luò yáng gù gōng míng yǒu zhū què quē bái hǔ quē cāng lóng quē běi quē nán gōng què yě. dōng guān hàn jì yuē: gēng shǐ fā luò yáng, lǐ sōng fèng yǐn chē mǎ bēn chù běi quē tiě zhù mén, sān mǎ jiē sǐ. jí sī quē yě. bái hǔ tōng yuē: mén bì yǒu quē zhě hé? quē zhě, suǒ yǐ shì mén, bié zūn bēi yě. jīn chāng hé mén wài jiā jiàn jù quē, yǐ yìng tiān sù, suī bù rú lǐ, yóu xiàng ér wèi zhī, shàng jiā fù sī, yǐ yì guān yǐ. guǎng yǎ yuē: fù sī wèi zhī píng. shì míng yuē: píng, zì zhàng píng yě fú sī zài mén wài, fú fù yě. chén jiāng rù qǐng shì yú cǐ, fù zhòng sī zhī yě. hàn mò bīng qǐ, huài yuán líng fú sī, yuē wú shǐ mín fù sī hàn yě. gù yán tiě lùn yuē: yuán quē fú sī. yán shù píng yú jiǎo suǒ jià yě. yǐng róng yòu yuē: quē zhě, shàng yǒu suǒ shī, xià de shū zhī yú quē, suǒ yǐ qiú lùn yù yú rén, gù wèi zhī quē yǐ. jīn quē qián shuǐ nán dào yòu, zhì dēng wén gǔ yǐ nà jiàn. xī huáng dì lì míng táng zhī yì, yáo yǒu qú shì zhī jiān, shùn yǒu gào shàn zhī jīng, yǔ yǒu lì gǔ zhī xùn, tāng yǒu zǒng jiē zhī fěi, wǔ wáng yǒu líng tái zhī fù, jiē suǒ yǐ guǎng shè guò wù zhī bèi yě. qú shuǐ yòu zhī fēn, jiā lù nán chū, jìng tài wèi sī tú liǎng fāng jiān, wèi zhī tóng tuó jiē. jiù wèi míng dì zhì tóng tuó zhū shòu yú chāng hé nán jiē, lù jī yún: tuó gāo jiǔ chǐ, jí chū tài wèi fāng zhě yě. shuǐ xī yǒu yǒng níng sì, xī píng zhōng shǐ chuàng yě, zuò jiǔ céng fú tú, fú tú xià jī fāng shí sì zhàng, zì jīn lù pán xià zhì dì sì shí jiǔ zhàng, qǔ fǎ dài dōu qī jí, ér yòu gāo guǎng zhī, suī èr jīng zhī shèng, wǔ dōu zhī fù, lì shā líng tú, wèi yǒu ruò sī zhī gòu. àn shì fǎ xiǎn xíng chuán, xī guó yǒu jué lí fú tú, qí gāo yǔ cǐ xiāng zhuàng, dōng dōu xī yù, jù wèi zhuāng miào yǐ. qí dì shì cáo shuǎng gù zhái, jīng shǐ zhī rì, yú sì yuàn xī nán yú dé shuǎng kū shì, xià rù tǔ kě zhàng xǔ, dì bì xī lèi fāng shí qì zhī, shí zuō xì mì, dōu wú suǒ huǐ, qí shí xī rù fǎ yòng, zì fēi cáo shuǎng, yōng jiàng yì nán fù zhì cǐ. huán shì yǒu yán, cáo zi dān shēng cǐ tún dú, xìn yǐ. qú zuǒ shì wèi jìn gù miào dì, jīn xī mín jū, wú fù yí yōng yě. qú shuǐ yòu xī lì miào shè zhī jiān, nán zhù nán qú. miào shè gè yǐ wù sè biàn. fāng zhōu lǐ, miào jí lù qǐn, jiē rú míng táng, ér yǒu yàn qǐn yān. wéi tiāo miào zé wú, hòu dài tōng wèi yī miào, liè zhèng shì yú xià, wú fù yàn qǐn zhī zhì. lǐ, tiān zǐ jiàn guó, zuǒ miào yòu shè, yǐ shí wéi zhǔ, jì zé xī miǎn. jīn duō wáng gōng shè shì, wáng. zhě bù qīn bài yān. xián níng yuán nián, luò yáng dà fēng, dì miào shù zhé, qīng qì shǔ tiān, yuán wáng dōng dù, wèi shè dài chāng yǐ. qú shuǐ zì tóng tuó jiē dōng jìng sī mǎ mén nán, wèi míng dì shǐ zhù, quē bēng, yā shā shù bǎi rén, suì bù fù zhù, gù wú quē mén. nán píng zhōng jiù yǒu zhì tóng wēng zhòng chù, jīn dí jì lún, gù chù yì chǐ, wéi huài shí cún yān. zì cǐ nán zhí xuān yáng mén, jīng wěi tōng dá, jiē liè chí dào, wǎng lái zhī jìn, yī tóng liǎng hàn. cáo zi jiàn cháng xíng yù jiē, fàn mén jìn, yǐ cǐ jiàn báo. qú shuǐ yòu dōng jìng dù yuán kǎi suǒ wèi dí quán běi, jīn wú shuǐ. kǎn fāng jiǔ zhàng liù chǐ, shēn èr zhàng yú, shì shì rén gōng ér bù lèi yú quán bēi, shì yàn fēi zhī yī zhèng yě. yòu huáng fǔ mì dì wáng shì jì yún: wáng shì dìng suì tú jū, chéng zhōu xiǎo, bù shòu wáng dōu, gù huài dí quán ér guǎng zhī, quán yuán jì sāi, míng wú gù chù, shì yàn fēi zhī èr zhèng yě. dù yù yán: dí quán zài tài cāng xī nán, jì yán xī nán, yú luò yáng bù dé wèi dōng běi, shì yàn fēi zhī sān zhèng yě. jī zhī dì shuō, shì jǐ míng yǐ, bù dé wèi dí quán yě. qú shuǐ lì sī kōng fǔ qián, jìng tài cāng nán, chū dōng yáng mén shí qiáo xià, zhù yáng qú. gǔ shuǐ zì chāng hé mén ér nán jìng tǔ shān dōng, shuǐ xī sān lǐ yǒu bǎn, bǎn shàng yǒu tǔ shān, hàn dà jiàng jūn liáng jì suǒ chéng, zhù tǔ wèi shān, zhí mù chéng yuàn, zhāng fán hàn jì yuē: shān duō qiào bǎn, yǐ xiàng èr xiáo, jī jīn yù, cǎi bǔ qín shòu, yǐ chōng qí zhōng, yǒu rén shā yuàn tù zhě, dié xiāng xún zhú, sǐ zhě shí sān rén. nán chū jìng xī yáng mén, jiù hàn shì zhī xī míng mén yě, yì yuē yōng mén yǐ. jiù mén zài nán, tài hé zhōng yǐ gù mén xié chū, gù xǐ shì mén. dōng duì dōng yáng mén. gǔ shuǐ yòu nán jìng bái mǎ sì dōng. xī hàn míng dì mèng jiàn dà rén, jīn sè, xiàng pèi bái guāng. yǐ wèn qún chén, huò duì yuē: xī fāng yǒu shén míng yuē fú, xíng rú bì xià suǒ mèng, dé wú shì hū? yú shì fā shǐ tiān zhú, xiě zhì jīng xiàng, shǐ yǐ yú shèng jīng, bái mǎ fù tú, biǎo zhī zhōng xià. gù yǐ bái mǎ wèi sì míng. cǐ yú hòu yí zài chéng nèi mǐn huái tài zǐ fú tú zhōng, jìn shì fù qiān cǐ sì, rán jīn guāng liú zhào, fǎ lún dōng zhuǎn, chuàng zì cǐ yǐ. gǔ shuǐ yòu nán jìng píng lè guān dōng, lǐ yóu píng lè guān fù yuē: nǎi shè píng lè zhī xiǎn guān, zhāng mì wěi zhī qí zhēn. huá jiào hòu hàn shū yuē: líng dì yú píng lè guān xià qǐ dà tán, shàng jiàn shí èr chóng, wǔ cǎi huá gài gāo shí zhàng, tán dōng běi wèi xiǎo tán, fù jiàn jiǔ zhòng, huá gài gāo jiǔ zhàng, liè qí bīng qí shì shù wàn rén, tiān zǐ zhù dà gài xià. lǐ bì, tiān zǐ gōng huàn jiǎ, chēng wú shàng jiàng jūn, xíng zhèn sān zā ér hái, shè mì xì yǐ shì yuǎn rén. gù dōng jīng fù yuē: qí xī zé yǒu píng lè dōu chǎng, shì yuǎn zhī guān, lóng què pán wān, tiān mǎ bàn hàn. yīng shào yuē: fēi lián shén qín, néng zhì fēng qì, gǔ rén yǐ liáng jīn zhù qí xiàng. míng dì yǒng píng wǔ nián, cháng ān yíng qǔ fēi lián bìng tóng mǎ, zhì shàng xī mén wài píng lè guān. jīn yú shàng xī mén wài wú tā jī guān, wéi xī míng mén wài dú yǒu cǐ tái, wēi rán guǎng xiù, yí jí píng lè guān yě. yòu yán huáng nǚ zhì shāng, mái yú tái cè, gù fù míng zhī yuē huáng nǚ tái. jìn zhuó yuē: fēi lián, lù shēn tóu rú què, yǒu jiǎo ér shé wěi bào wén. dǒng zhuō xiāo wèi jīn, yòng tóng mǎ xǐ yú jiàn shǐ diàn dōng jiē xià, hú jūn sāng luàn, cǐ xiàng suì lún. gǔ shuǐ yòu nán jìng xī míng mén, gù guǎng yáng mén yě. mén zuǒ zhī qú dōng pài rù chéng, jìng tài shè qián, yòu dōng jìng tài miào nán, yòu dōng yú qīng yáng mén yòu xià zhù yáng qú. gǔ shuǐ yòu nán, dōng qū jìng jīn yáng mén nán, gù jīn mén yě. xī luò shuǐ fàn yì piào hài zhě zhòng, jīn yáng chéng mén xiào wèi jiāng zhù yǐ è shuǐ, jiàn yì dài fū chén xuān zhǐ zhī yuē: wáng zūn chén yě, shuǐ jué qí zú, cháo tíng zhōng xīng, bì bù rù yǐ. shuǐ nǎi zào mén ér tuì. gǔ shuǐ yòu dōng jìng xuān yáng mén nán, gù yuàn mén yě. huáng dōu qiān luò, yí zhì yú cǐ, duì chāng hé mén nán, zhí luò shuǐ fú héng. gù dōng jīng fù yuē: sù luò bèi hé, zuǒ yī yòu chán zhě yě. fū luò yáng kǎo zhī zhōng tǔ, bo wéi luò shí, shí wèi shén yě. mén zuǒ jí luò yáng chí chù yě. chí dōng jiù píng chéng mén suǒ zài yǐ, jīn sāi. běi duì luò yáng nán gōng, gù cài yōng yuē: píng chéng mén, zhèng yáng zhī mén, yǔ gōng lián shǔ, jiāo sì fǎ jià suǒ yóu cóng chū mén zhī zuì zūn zhě. luò yáng zhū gōng míng yuē, nán gōng yǒu yí tái lín zhào tái. dōng jīng fù yuē: qí nán zé yǒu yí mén, qū xiè xié zǔ chéng xù. zhù yún: yí mén, bīng shì mén yě zǔ, yī yě xù, chéng xià chí yě. jiē qū qǔ xié xíng yī chéng chí wèi dào. gù shuō wén yuē: huáng, chéng chí yě. yǒu shuǐ yuē chí, wú shuǐ yuē huáng yǐ. yí mén jí xuān yáng mén yě, mén nèi yǒu xuān yáng bīng shì, zhōu lǐ yǒu bīng rén, rì zài běi lù ér cáng zhī xī lù, cháo dí ér chū zhī. bīng shì jiù zài xuān yáng mén nèi, gù dé shì míng. mén jì yōng sè, bīng shì yòu bà. gǔ shuǐ yòu jìng líng tái běi, wàng yún wù yě. hàn guāng wǔ suǒ zhù, gāo liù zhàng, fāng èr shí bù. shì zǔ cháng yàn yú cǐ tái, dé tíng shǔ yú tái shàng, yì jiàn yì dài fū dì wǔ zǐ líng zhī suǒ jū, lún shǎo zǐ yě, yǐ qīng zhèng, luò yáng wú zhǔ rén, xiāng lǐ wú tián zhái, jì zhǐ líng tái, huò shí rì bù chuī, sī lì xiào wèi nán yáng zuǒ xióng, shàng shū lú jiāng zhū mèng xìng děng, jiē lún gù xiào lián gōng cáo, gè zhì lǐ xiǎng, bìng cí bù shòu, yǒng jiàn zhōng zú. gǔ shuǐ yòu dōng jìng píng chāng mén nán, gù píng mén yě. yòu jìng míng táng běi, hàn guāng wǔ zhōng yuán yuán nián lì. xún qí jī gòu, shàng yuán xià fāng, jiǔ shì zhòng yú shí èr táng. cài yōng yuè lìng zhāng jù tóng zhī, gù yǐn shuǐ yú qí xià wèi bì yōng yě. gǔ shuǐ yòu dōng jìng kāi yáng mén nán, jìn gōng gé míng yuē: gù jiàn yáng mén yě, hàn guān yuē: kāi yáng mén shǐ chéng, wèi yǒu míng sù, xī yǒu yī zhù lái, zài lóu shàng. láng yá kāi yáng xiàn shàng yán: xiàn nán chéng mén, yī zhù fēi qù. guāng wǔ huáng dì shǐ lái, shí shì liáng shì, suì jiān fù zhī, yīn kè jì nián yuè rì yǐ míng yān. hé tāng zì zhòng gōng, cháng wèi mén hòu, shàng wēi xíng yè hái, tāng bì mén bù nèi, cháo tíng jiā zhī. yòu dōng jìng guó zǐ tài xué shí jīng běi, zhōu lǐ yǒu guó xué, jiào chéng jūn zhī fǎ. xué jì yuē: gǔ zhě, jiā yǒu shú, dǎng yǒu yǎng, suì yǒu xù, guó yǒu xué. yì yǒu yú shì zhī shàng xiáng xià xiáng, xià hòu shì zhī dōng xù xī xù, yīn rén zhī zuǒ xué yòu xué, zhōu rén zhī dōng jiāo yú xiáng. wáng zhì yún: yǎng guó lǎo yú shàng xiáng, yǎng shù lǎo yú xià xiáng, gù yǒu tài xué xiǎo xué, jiào guó zhī zǐ dì yān, wèi zhī guó zǐ. hàn wèi yǐ lái, zhì tài xué yú guó zǐ táng. dōng hàn líng dì guāng hé liù nián, kè shí lòu bēi zài wǔ jīng, lì yú tài xué jiǎng táng qián, xī zài dōng cè. cài yōng yǐ xī píng sì nián, yǔ wǔ guān zhōng láng jiàng táng xī diǎn, guāng lù dài fu yáng cì, jiàn yì dài fū mǎ rì dī, yì láng zhāng xún hán shuō, tài shǐ lìng dān yáng děng, zòu qiú zhèng dìng liù jīng wén zì. líng dì xǔ zhī, yōng nǎi zì shū dān yú bēi, shǐ gōng juān kè, lì yú tài xué mén wài. yú shì hòu rú wǎn xué, xián qǔ zhèng yān. jí bēi shǐ lì, qí guān shì jí bǐ xiě zhě, chē chéng rì qiān yú liàng, tián sāi jiē mò yǐ. jīn bēi shàng xī míng kè cài yōng děng míng. wèi zhèng shǐ zhōng, yòu lì gǔ zhuàn lì sān zì shí jīng, gǔ wén chū yú huáng dì zhī shì, cāng jié běn niǎo jī wèi zì, qǔ qí zī rǔ xiāng shēng, gù wén zì yǒu liù yì yān. zì qín yòng zhuàn shū, fén shāo xiān diǎn, gǔ wén jué yǐ. lǔ gōng wáng dé kǒng zǐ zhái shū, bù zhī yǒu gǔ wén, wèi zhī kē dǒu shū, gài yīn kē dǒu zhī míng, suì xiào qí xíng ěr. yán dà zhuàn chū yú zhōu xuān zhī shí, shǐ zhòu chuàng zhe. píng wáng dōng qiān, wén zì guāi cuò, qín zhī lǐ sī jí hú mǔ jìng, yòu gǎi zhòu shū wèi zhī xiǎo zhuàn, gù yǒu dà zhuàn xiǎo zhuàn yān. rán xǔ shì zì shuō zhuān shì yú zhuàn, ér bù běn gǔ wén, yán gǔ lì zhī shū qǐ yú qín dài, ér zhuàn zì wén fán, wú huì jù wù, gù yòng lì rén zhī shěng, wèi zhī lì shū, huò yún jí chéng miǎo yú yún yáng zēng sǔn zhě, shì yán lì zhě, zhuàn jié yě. sūn chàng zhī cháng jiàn qīng zhōu cì shǐ fù hóng rén shuō lín zī rén fā gǔ zhǒng, dé tóng guān qián hé wài yǐn wèi lì zì, yán qí tài gōng liù shì sūn, hú gōng zhī guān yě. wéi sān zì shì gǔ, yú tóng jīn shū, zhèng zhī lì zì chū gǔ, fēi shǐ yú qín. wèi chū, chuán gǔ wén chū hán dān chún, shí jīng gǔ wén, zhuǎn shī chún fǎ, shù zhī yú táng xī, shí zhǎng bā chǐ, guǎng sì chǐ, liè shí yú qí xià, bēi shí sì shí bā méi, guǎng sān shí zhàng. wèi míng dì yòu kān diǎn lùn liù bēi, fù yú qí cì. lù jī yán, tài xué zàn bié yī bēi, zài jiǎng táng xī, xià liè shí guī bēi, zài cài yōng hán shuō táng xī diǎn děng míng. tài xué dì zǐ zàn fù yī bēi, zài wài mén zhōng. jīn èr bēi bìng wú. shí jīng dōng yǒu yī bēi, shì hàn shùn dì yáng jiā yuán nián lì, bēi wén yún: jiàn wǔ èr shí qī nián zào tài xué, nián jī huǐ huài. yǒng jiàn liù nián jiǔ yuè, zhào shū xiū tài xué, kè shí jì nián, yòng zuò gōng tú shí yī wàn èr qiān rén, yáng jiā yuán nián bā yuè zuò bì. bēi nán miàn kè sòng, biǎo lǐ lòu zì, yóu cún bù pò. hàn shí jīng běi yǒu jìn pì yōng xíng lǐ bēi, shì tài shǐ èr nián lì, qí bēi zhōng zhé, dàn shì dài bù tóng, wù bù tíng gù, shí jīng lún quē, cún bàn huǐ jǐ, jià yán yǒng jiǔ, liàng yòng wǔ yān. kǎo gǔ yǒu sān yōng zhī wén, jīn líng tái tài xué, bìng wú pì yōng chù. jìn yǒng jiā zhōng, wáng mí liú yào rù luò, fén huǐ èr xué, shàng fǎng fú qián jī yǐ. gǔ shuǐ yú chéng dōng nán yú zhī fēn běi zhù, jìng qīng yáng mén dōng, gù qīng míng mén yě, yì yuē shuì mén, yì yuē máng mén. yòu běi jìng dōng yáng mén dōng, gù zhōng dōng mén yě. yòu běi jìng gù tài cāng xī, luò yáng dì jì yuē: dài chéng dōng yǒu tài cāng, cāng xià yùn chuán cháng yǒu qiān jì. jí shì chù yě. yòu běi rù luò yáng gōu. gǔ shuǐ yòu dōng zuǒ biān wèi chí, yòu dōng yòu chū wèi fāng hú, dōng xī bǎi jiǔ shí bù, nán běi qī shí bù, gù shuǐ héng shǔ zhī suǒ zài yě. gǔ shuǐ yòu dōng nán zhuǎn qū ér dōng zhù, wèi zhī ruǎn qū, yún ruǎn sì zōng zhī gù jū yě. gǔ shuǐ yòu dōng zhù hóng chí bēi, bǎi guān zhì yuē: hóng chí, chí míng yě, zài luò yáng dōng èr shí lǐ, chéng yī rén, èr bǎi shí. chí dōng xī qiān bù, nán běi qiān yī bǎi bù, sì zhōu yǒu táng chí, zhōng yòu yǒu dōng xī héng táng, shuǐ liū jìng tōng, gù lǐ yóu hóng chí bēi míng yuē: hóng zé zhī bēi, shèng wáng suǒ guī, kāi yuán dōng zhù, chū zì chéng chí yě. qí shuǐ yòu dōng, zuǒ hé qī lǐ jiàn. jìn hòu lüè yuē: chéng dū wáng yǐng shǐ wú rén lù jī wèi qián fēng dū du, fá jīng shī, qīng jìn, wèi luò jūn suǒ chéng, dà bài yú lù yuàn, rén xiāng dēng niè, sǐ yú qiàn zhōng jí qī lǐ jiàn, jiàn wèi zhī mǎn. jí shì jiàn yě. jiàn yǒu shí liáng, jí lǚ rén qiáo yě. xī sūn dēng bù yù jiǔ jū luò yáng, zhī yáng shì róng bù bǎo zhōng, sī yù dùn jī lín xiāng, yǐn lún wàng sǐ, yáng jùn mái zhī yú cǐ qiáo zhī dōng, jùn hòu xún wáng yǐ. sōu shén jì yuē: tài kāng mò, jīng luò shǐ wèi zhé yáng zhī gē, yǒu bīng gé xīn kǔ zhī cí. jùn hòu bèi zhū, tài hòu yōu sǐ, zhé yáng zhī yīng yě. fán shì shù qiáo, jiē lèi shí wèi zhī, yì gāo zhuàng yǐ, zhì zuò shèn jiā, suī yǐ shí wǎng sǔn gōng, ér bù fèi xíng lǚ. zhū chāo shí yǔ xiōng shū yún: qiáo qù luò yáng gōng liù qī lǐ, xī yòng dà shí, xià yuán yǐ tōng shuǐ, kě shòu dà fǎng guò yě. tí qí shàng yún: tài kāng sān nián shí yī yuè chū jiù gōng, rì yòng qī wàn wǔ qiān rén, zhì sì yuè mò zhǐ. cǐ qiáo jīng pò luò, fù gèng xiū bǔ, jīn wú fù wén zì. yáng qú shuǐ yòu dōng liú jìng hàn guǎng yě jūn lì shí qí miào nán, miào zài běi shān shàng, chéng gōng suí suǒ wèi yǎn shī xī shān yě. shān shàng jiù jī shàng cún, miào yǔ dōng xiàng, mén yǒu liǎng shí rén duì yǐ, běi shí rén xiōng qián míng yún: mén tíng cháng shí rén. xī yǒu èr shí quē, suī jīng tuí huǐ, yóu gāo zhàng yú. quē xī, jí miào gù jī yě. jī qián yǒu bēi, wén zì bō quē, bù fù kě shí, zǐ ān yǎng chéng fēn yú wàn gǔ, zàn qīng huī yú miào xiàng, wén zì jué jí yǐ. yáng qú shuǐ yòu dōng jìng háo yīn nán, xī pán gēng suǒ qiān, gǎi shāng yuē yīn, cǐ shǐ yě. bān gù yuē: shī xiāng, gù yīn tāng suǒ dōu zhě yě. gù yì yuē tāng tíng. xuē zàn hàn shū zhù huáng fǔ mì dì wáng shì jì, bìng yǐ wéi fēi, yǐ wéi dì kù dōu yǐ. jìn tài kāng jì dì dào jì, bìng yán tián hèng sǐ yú shì tíng, gù gǎi yuē shī xiāng, fēi yě. yú àn sī mǎ biāo jùn guó zhì, yǐ wéi chūn qiū zhī shī shì yě. qí zé, yě fù yuán jiā, guō duō fén lǒng yān. jí lù shì héng huì wáng fǔ sì chù yě. yuán shì wáng lù shī xù: jī chū rù luò, cì hé nán zhī yǎn shī, shí hū jié yīn, wàng dào zuǒ ruò mín jū zhě, yīn wǎng dòu sù, jiàn yī shào nián, zī shén duān yuǎn, yǔ jī yán xuán, jī fú qí néng ér wú yǐ chóu zhé, qián zhì yī biàn, jī tí wěi gǔ jīn, zōng jiǎn míng shí, cǐ shào nián bù shèn xīn jiě. jiāng xiǎo, qù, shuì jià nì lǚ, yù yuē: jūn hé sù ér lái? zì dōng shù shí lǐ wú cūn luò, zhǐ yǒu shān yáng wáng jiā mù. jī nǎi guài chàng, hái dì zuó lù, kōng yě mái yún, zǎn mù bì rì, zhī suǒ yù zhě, shěn wáng bì yě. cǐ shān jí zhù jī wēng zhī gù jū yě. sōu shén jì yuē: zhù jī wēng zhě, luò yáng rén yě, jū shī xiāng běi shān xià, yǎng jī bǎi nián yú, jī zhì yú yú tóu, jiē yǒu míng zì. yù qǔ, hū zhī míng, zé zhǒng bié ér zhì. hòu zhī wú shān, mò zhī suǒ qù yǐ. gǔ shuǐ yòu dōng jìng yǎn shī chéng nán. huáng fǔ mì yuē: dì kù zuò dōu yú bó, yǎn shī shì yě. wáng mǎng zhī suǒ wèi shī shì zhě yě. gǔ shuǐ yòu dōng liú zhù yú luò shuǐ yǐ.
河南王城西北,谷水之右有石碛,碛南出为死谷,北出为湖沟。魏太和四年,暴水流高三丈,此地下停流以成湖渚,造沟以通水,东西十里,决湖以注瀍水。谷水又径河南王城西北,所谓成周矣。《公羊》曰:成周者何?东周也。何休曰:名为成周者,周道始成,王所都也。《地理志》曰:河南河南县,故郏、鄏地也。京相璠曰:郏山名;鄏地邑也。卜年定鼎,为王之东都,谓之新邑,是为王城。其城东南名曰鼎门,盖九鼎所从入也,故谓是地为鼎中。楚子伐陆浑之戎,问鼎于此;《述征记》曰:谷、洛二水,本于王城东北合流,所谓谷、洛斗也。今城之东南缺千步,世又谓之谷、洛斗处,俱为非也。余按史传,周灵王之时,谷、洛二水斗,毁王宫,王将堨之,太子晋谏王,不听,遗堰三堤尚存。《左传》襄公二十五年,齐人城郏,穆叔如周贺。韦昭曰:洛水在王城南,谷水在王城北。东入于瀍。至灵王时,谷水盛出于王城西,而南流合子洛;两水相格,有似于斗,而毁王城西南也。颍容著《春秋条例》言,西城梁门枯水处,世谓之死谷是也。始知缘生行中造次,入关经究故事,与实违矣。考王封周桓公于是为西周,及其孙惠公,封少子于巩为东周,故有东西之名矣。秦灭周,以为三川郡,项羽封申阳为河南王,汉以为河南郡,王莽又名之曰保忠信卿:光武都各阳,以为尹。尹,正也,所以董正京畿,率先百郡也。谷水又东流径乾祭门北,子朝之乱,晋所开也,东至千金堨。《河南十二县境簿》曰:河南县城东十五里有千金堨。《洛阳记》曰:千金堨旧堰谷水,魏时更修此堰,谓之千金堨竭。积石为堨而开沟渠五所,谓之五龙渠。渠上立堨,堨之东首,立一石人,石人腹上刻勒云:太和五年二月八白庚戌造筑此堨,更开沟渠此水衡渠上,其水助其坚也,必经年历世,是故部立石人以记之云尔。盖魏明帝修王、张故绩也。堨是都水使者陈协所造。《语林》曰:陈协数进阮步兵酒,后晋文王欲修九龙堰,阮举协,文王用之。掘地得古承水铜龙六枚,堰遂成。水历堨东注,谓之千金渠。逮于晋世,大水暴注,沟渎泄坏,又广功焉。石人东胁下文云:太始七年六月二十三日,大水迸瀑,出常流上三丈,荡坏二堨,五龙泄水,南注泻下,加岁久漱啮,每涝即坏,历载消弃大功,今故无令遏,更于西开泄,名曰代龙渠,地形正平,诚得为泄至理。千金不与水势激争,无缘当坏,由其卑下,水得逾上漱啮故也。今增高千金于旧一丈四尺,五龙自然必历世无患。若五龙岁久复坏,可转于西更开二堨、二渠。合用二十三万五千六百九十八功,以其年十月二十三日起作,功重人少,到八年四月二十日毕。代龙渠即九龙渠也。后张方入洛,破千金堨。永嘉初,汝阴太守李矩、汝南太守袁孚修之,以利漕运,公私赖之。水积年渠堨颓毁,石砌殆尽,遗基见存,朝廷太和中修复故堨。按千金堨石人西胁下文云:若沟渠久疏,深引水者当于河南城北、石碛西,更开渠北出,使首狐丘。故沟东下,因故易就碛坚,便时事业已讫,然后见之。加边方多事,人力苦少,又渠堨新成,未患于水,是以不敢预修通之。若于后当复兴功者,宜就西碛,故书之于石,以遗后贤矣。虽石碛沦败,故迹可凭,准之于文,北引渠东合旧渎。旧渎又东,晋惠帝造石梁于水上,按桥西门之南颊文,称晋元康二年十一月二十日,改治石巷、水门,除竖枋,更为函枋,立作覆枋,屋前后辟级续石障,使南北入岸,筑治嫩处,破石以为杀矣。到三年三月十五日毕讫。并纪列门广长深浅于左右巷,东西长七尺,南北龙尾广十二丈,巷渎口高三丈,谓之皋门桥。潘岳《西征赋》曰:驻马皋门。即此处也。谷水又东,又结石梁,跨水制城,西梁也。谷水又东,左会金谷水,水出太白原,东南流历金谷,谓之金谷水,东南流径晋卫尉卿石崇之故居。石季伦《金谷诗集叙》曰:余以元康七年,从太仆出为证虏将军,有别庐在河南界金谷涧中,有清泉茂树,众果、竹、柏、药草备具。金谷水又东南流入于谷。谷水又东径金墉城北,魏明帝于洛阳城西北角筑之,谓之金墉城。起层楼于东北隅,《晋宫阁名》曰:金墉有崇天堂,即此。地上架木为榭,故白楼矣。皇居创徙,宫极未就。止跸于此。构宵榭于故台,所谓台以停停也。南曰乾光门,夹建两观,观下列朱桁于堑,以为御路。东曰含春门,北有门,城上西面列观,五十步一睥睨,屋台置一钟以和漏鼓,西北连庑函荫,墉比广榭。炎夏之日,高视常以避暑。为绿水池一所,在金墉者也。谷水径洛阳小城北,因阿旧城,凭结金墉,故向城也。永嘉之乱,结以为垒,号洛阳垒,故《洛阳记》曰:陵云台西有金市,金市北对洛阳垒者也。又东历大夏门下,故夏门也。陆机《与弟书》云:门有三层,高百尺,魏明帝造,门内东侧,际城有魏明帝所起景阳山,余基尚存。孙盛《魏春秋》曰:景初元年,明帝愈崇宫殿雕饰观阁,取白石英及紫石英及五色大石于太行谷城之山,起景阳山于芳林园,树松竹草木,捕禽兽以充其中。于时百役繁兴,帝躬自掘土,率群臣三公已下,莫不展力。山之东,旧有九江,陆机《洛阳记》曰:九江直作圆水。水中作圆坛三破之,夹水得相径通。《东京赋》曰:濯龙芳林,九谷八溪,芙蓉覆水,秋兰被涯。今也山则块阜独立,江无复仿佛矣。谷水又东,枝分南入华林园,历疏圃南,圃中有古玉井,井悉以珉玉为之,以缁石为口,工作精密,犹不变古,璨焉如新。又径瑶华宫南,历景阳山北,山有都亭堂上结方湖,湖中起御坐石也。御坐前建蓬莱山,曲池接筵,飞沼拂席,南面射侯,夹席武峙,背山堂上,则石路崎岖,岩嶂峻险,云台风观,缨峦带阜,游观者升降阿阁,出入虹陛,望之状凫没鸾举矣。其中引水飞皋,倾澜瀑布,或枉渚声溜,潺潺不断,竹柏荫于层石,绣薄丛于泉侧,微飙暂拂,则芳溢于六空,实为神居矣。其水东注天渊池,池中有魏文帝九华台,殿基悉是洛中故碑累之,今造钓台于其上。池南直魏文帝茅茨堂,前有《茅茨碑》,是黄初中所立也。其水自天渊池东出华林园,径听讼观南,故平望观也。魏明帝常言,狱,天下之命也,每断大狱,恒幸观听之。以太和三年,更从今名。观西北接华林,隶簿昔刘桢磨石处也。《文士传》曰:文帝之在东宫也,宴诸文学,酒酣,命甄后出拜,坐者咸伏,惟刘桢平视之。太祖以为不敬,送徒隶簿。后太祖乘步牵车乘城,降阅簿作,诸徒咸敬,而桢拒坐,磨石不动。太祖曰,此非刘桢也,石如何性。桢曰:石出荆山玄岩之下,外炳五色之章,内秉坚贞之志,雕之不增文,磨之不加莹,禀气贞正,禀性自然。太祖曰:名岂虚哉?复为文学。池水又东流入洛阳县之南池,池,即故翟泉也,南北百一十步,东西七十步。皇甫谧曰:悼王葬景王于翟泉,今洛阳太仓中大冢是也,《春秋》定公元年,晋魏献子合诸侯之大夫于翟泉,始盟城周。班固、服虔、皇甫谧咸言翟泉在洛阳东北,周之墓地。今案周威烈王葬洛阳城内东北隅,景王冢在洛阳太仓中,翟泉在两冢之间,侧广莫门道东,建春门路北.路,即东宫街也,于洛阳为东北。后秦封吕不韦为洛阳十万户侯,大其城,并得景王冢矣,是其墓地也。及晋永嘉元年,洛阳东北步广里地陷,有二鹅出,苍色者飞翔冲天,白色者止焉。陈留孝廉董养曰:步广,周之翟泉,盟会之地,今色苍胡象矣,其可尽言乎?后五年,刘曜、王弥入洛,帝居平阳。陆机《洛阳记》曰:步广里在洛阳城内,宫东是翟泉所在,不得于太仓西南也。京相璠与裴司空彦季修《晋舆地图》,作《春秋地名》,亦言今太仓西南池水名翟泉。又曰:旧说言翟泉本自在洛阳北苌宏城,成周乃绕之。杜预因其一怔,谓必是翟泉,而即实非也。后遂为东宫池。晋《中州记》曰:惠帝为太子,出闻虾蟆声,问人为是官虾蟆、私虾蟆,侍臣贾允对曰:在官地为官虾蟆,在私地为私虾蟆。令曰:若官虾蟆,可给廪。先是有谶云:虾蟆当贵。昔晋朝收愍怀太子于后池,即是池也。其一水自大夏门东径宣武观,凭城结构,不更增墉,左右夹列步廊,参差翼跂,南望天渊池,北瞩宣武场。《竹林七贤论》曰:王戎幼而清秀,魏明帝于宣武场上为栏苞虎牙,使力士袒裼,迭与之搏,纵百姓观之。戎年七岁,亦往观焉,虎乘间薄栏而吼,其声震地,观者无不辟易颠仆,戎亭然不动。帝于门上见之,使问姓名而异之。场西故贾充宅地。谷水又东径广莫门北,汉之谷门也。北对芒阜,连岭修亘,苞总众山,始自洛口,西逾平阴悉芒垅也。《魏志》曰:明帝欲平北芒,令登合见孟津,侍中辛毗谏曰:若九河溢涌,洪水为害,丘陵皆夷,何以御之?帝乃止。谷水又东屈南,径建春门石桥下,即上东门也。阮嗣宗《咏怀诗》曰:步出上东门者也。一曰上升门,晋曰建阳门。《百官志》曰:洛阳十二门,每门候一人,六百石。《东观汉记》曰:郅恽为上东门候,光武尝出,夜还,诏开门欲入,恽不内,上令从门间识面,恽曰:火明辽远。遂拒不开,由是上益重之。亦袁本初挂节处也。桥首建两石柱,桥之《右柱铭》云,阳嘉四年乙酉壬申,诏书以城下漕渠,东通河、济,南引江、淮,方贡委输,所由而至,使中谒者魏郡清渊马宪监作石桥梁柱,敦敕工匠尽要妙之巧,攒立重石,累高周距,桥工路博,流通万里云云。河南尹邳崇、丞渤海重合双福、水曹掾中牟任防、史王荫、史赵兴、将作吏睢阳申翔,道桥掾成皋卑国,洛阳令江双,丞平阳降监掾王腾之,主石作右北平山仲,三月起作,八月毕成。其水依柱,又自乐里道屈而东出阳渠。昔陆机为成都王颖入洛败北而返,水南即马市,旧洛阳有三市,斯其一也。亦嵇叔夜为司马昭所害处也。北则白社故里,昔孙子荆会董威辇于白社,谓此矣。以同载为荣,故有《威辇图》。又东径马市石桥,桥南有二石柱,并无文刻也。汉司空渔阳王梁之为河南也,将引谷水以溉京都,渠成而水不流,故以坐免。后张纯堰洛以通漕,洛中公私穰赡。是渠今引谷水,盖纯之创也。按陆机《洛阳记》、刘澄之《永初记》言,城之西面有阳渠,周公制之也。昔周迁殷民于洛邑,城隍逼狭,卑陋之所耳。晋故城成周以居敬王,秦又广之,以封不韦,以是推之,非专周公可知矣。亦谓之九曲渎,《河南十二县境簿》云:九曲渎在河南巩县西,西至洛阳。又按傅畅《晋书》云:都水使者陈狼凿运渠,从洛口入注九曲至东阳门。是以阮嗣宗《咏怀诗》所谓朝出上东门,遥望首阳岑:又言遥遥九曲间,裴徊欲何之者也。阳渠水南暨阊阖门,汉之上西门者也。《汉宫记》曰:上西门所以不纯白者,汉家厄于戍,故以丹镂之。太和迁都,徙门南侧。其水北乘高渠,枝分上下,历故石桥东入城,径望先寺,中有碑,碑侧法《子丹碑》作龙矩势,于今作则佳,方古犹劣。渠水又东历故金市南,直千秋门右,宫门也。又枝流入石逗伏流,注灵芝九龙池。魏太和中,皇都迁洛阳,经构宫极,修理街渠,务穷隐,发石视之,曾无毁坏。又石工细密,非今之所拟,亦奇为精至也,遂因用之。其一水自千秋门南流径神虎门下,东对云龙门,二门衡栿之上,皆刻云龙风虎之状,以火齐薄之,及其晨光初起,夕景斜辉,霜文翠照,陆离眩目。又南径通门、掖门西,又南流东转,径阊阖门南。案《礼》,王有五门,谓皋门、库门、雉门、应门、路门,路门一曰毕门,亦曰虎门也。魏明帝上法太极于格阳,南宫起太极殿于汉崇德殿之故处,改雉门为阊阖门。昔在汉世,洛阳宫殿门题,多是大篆,言是蔡邕诸子。自董卓焚宫殿,魏太祖平荆州,汉吏部尚书安定梁孟皇善师宜官八分体,求以赎死。太祖善其法,常仰系帐中爱玩之,以为胜宜官。北宫榜题,咸是鹄笔,南宫既建,明帝令侍中京兆韦诞以古篆书之。皇都迁洛,始令中书舍人沈含馨以隶书书之;景明、正始之年,又敕符节令江式以大篆易之。今诸桁榜题,皆是式书。《周官》,太宰以正月悬治法于象魏。《广雅》曰:阙,谓之象魏。《风俗通》曰:鲁昭公设两观于门,是谓之阙,从门,欮声,《尔雅》曰:观谓之阙。《说文》曰:阙,门观也。《汉官典职》曰:偃师去洛四十五里,望朱雀阙,其上郁然与天连,是明峻极矣。《洛阳故宫名》有朱雀阙、白虎阙、苍龙阙、北阙、南宫阙也。《东观汉记》曰:更始发洛阳,李松奉引车马奔触北阙铁柱门,三马皆死。即斯阙也。《白虎通》曰:门必有阙者何?阙者,所以饰门,别尊卑也。今阊阖门外夹建巨阙,以应天宿,虽不如礼,犹象而魏之,上加复思,以易观矣。《广雅》曰:复思谓之屏。《释名》曰:屏,自障屏也;罦思在门外,罦复也。臣将入请事于此,复重思之也。汉末兵起,坏园陵罦思,曰无使民复思汉也。故《盐铁论》曰:垣阙罦思。言树屏隅角所架也。颖容又曰:阙者,上有所失,下得书之于阙,所以求论誉于人,故谓之阙矣。今阙前水南道右,置登闻鼓以纳谏。昔黄帝立明堂之议,尧有衢室之间,舜有告善之旌,禹有立鼓之讯,汤有总街之诽,武王有灵台之复,皆所以广设过误之备也。渠水又枝分,夹路南出,径太尉、司徒两坊间,谓之铜驼街。旧魏明帝置铜驼诸兽于阊阖南街,陆机云:驼高九尺,脊出太尉坊者也。水西有永宁寺,熙平中始创也,作九层浮图,浮图下基方十四丈,自金露槃下至地四十九丈,取法代都七级,而又高广之,虽二京之盛,五都之富,利刹灵图,未有若斯之构。按《释法显行传》,西国有爵离浮图,其高与此相状,东都西域,俱为庄妙矣。其地是曹爽故宅,经始之日,于寺院西南隅得爽窟室,下入土可丈许,地壁悉累方石砌之,石作细密,都无所毁,其石悉入法用,自非曹爽,庸匠亦难复制此。桓氏有言,曹子丹生此豚犊,信矣。渠左是魏、晋故庙地,今悉民居,无复遗墉也。渠水又西历庙社之间,南注南渠。庙社各以物色辨。方《周礼》,庙及路寝,皆如明堂,而有燕寝焉。惟祧庙则无,后代通为一庙,列正室于下,无复燕寝之制。《礼》,天子建国,左庙右社,以石为主,祭则希冕。今多王公摄事,王。者不亲拜焉。咸宁元年,洛阳大风,帝庙树折,青气属天,元王东渡,魏社代昌矣。渠水自铜驼街东径司马门南,魏明帝始筑,阙崩,压杀数百人,遂不复筑,故无阙门。南屏中旧有置铜翁仲处,金狄既沦,故处亦褫,惟坏石存焉。自此南直宣阳门,经纬通达,皆列驰道,往来之禁,一同两汉。曹子建尝行御街,犯门禁,以此见薄。渠水又东径杜元凯所谓翟泉北,今无水。坎方九丈六尺,深二丈余,似是人功而不类于泉陂,是验非之一证也。又皇甫谧《帝王世纪》云:王室定遂徒居,成周小,不受王都,故坏翟泉而广之,泉源既塞,明无故处,是验非之二证也。杜预言:翟泉在太仓西南,既言西南,于洛阳不得为东北,是验非之三证也。稽之地说,事几明矣,不得为翟泉也。渠水历司空府前,径太仓南,出东阳门石桥下,注阳渠。谷水自阊阖门而南径土山东,水西三里有坂,坂上有土山,汉大将军梁冀所成,筑土为山,植木成苑,张璠《汉记》曰:山多峭坂,以象二崤,积金玉,采捕禽兽,以充其中,有人杀苑兔者,迭相寻逐,死者十三人。南出径西阳门,旧汉氏之西明门也,亦曰雍门矣。旧门在南,太和中以故门邪出,故徙是门。东对东阳门。谷水又南径白马寺东。昔汉明帝梦见大人,金色,项佩白光。以问群臣,或对曰:西方有神名曰佛,形如陛下所梦,得无是乎?于是发使天竺,写致经像,始以榆盛经,白马负图,表之中夏。故以白马为寺名。此榆后移在城内愍怀太子浮图中,近世复迁此寺,然金光流照,法轮东转,创自此矣。谷水又南径平乐观东,李尤《平乐观赋》曰:乃设平乐之显观,章秘伟之奇珍。华峤《后汉书》曰:灵帝于平乐观下起大坛,上建十二重,五采华盖高十丈,坛东北为小坛,复建九重,华盖高九丈,列奇兵骑士数万人,天子住大盖下。礼毕,天子躬擐甲,称无上将军,行阵三匝而还,设秘戏以示远人。故《东京赋》曰:其西则有平乐都场,示远之观,龙雀蟠蜿,天马半汉。应劭曰:飞廉神禽,能致风气,古人以良金铸其象。明帝永平五年,长安迎取飞廉并铜马,置上西门外平乐观。今于上西门外无他基观,惟西明门外独有此台,巍然广秀,疑即平乐观也。又言皇女稚殇,埋于台侧,故复名之曰皇女台。晋灼曰:飞廉,鹿身头如雀,有角而蛇尾豹文。董卓销为金,用铜马徙于建始殿东阶下,胡军丧乱,此象遂沦。谷水又南径西明门,故广阳门也。门左枝渠东派入城,径太社前,又东径太庙南,又东于青阳门右下注阳渠。谷水又南,东屈径津阳门南,故津门也。昔洛水泛泆漂害者众,津阳城门校尉将筑以遏水,谏议大夫陈宣止之曰:王尊臣也,水绝其足,朝廷中兴,必不入矣。水乃造门而退。谷水又东径宣阳门南,故苑门也。皇都迁洛,移置于此,对阊阖门南,直洛水浮桁。故《东京赋》曰:溯洛背河,左伊右瀍者也。夫洛阳考之中土,卜惟洛食,实为神也。门左即洛阳池处也。池东旧平城门所在矣,今塞。北对洛阳南宫,故蔡邕曰:平城门,正阳之门,与宫连属,郊祀法驾所由从出门之最尊者。《洛阳诸宫名》曰,南宫有謻台临照台。《东京赋》曰:其南则有謻门,曲榭邪阻城洫。《注》云:謻门,冰室门也;阻,依也;洫,城下池也。皆屈曲邪行依城池为道。故《说文》曰:隍,城池也。有水曰池,无水曰隍矣。謻门即宣阳门也,门内有宣阳冰室,《周礼》有冰人,日在北陆而藏之西陆,朝觌而出之。冰室旧在宣阳门内,故得是名。门既拥塞,冰室又罢。谷水又径灵台北,望云物也。汉光武所筑,高六丈,方二十步。世祖尝宴于此台,得鼮鼠于台上,亦谏议大夫第五子陵之所居,伦少子也,以清正,洛阳无主人,乡里无田宅,寄止灵台,或十日不炊,司隶校尉南阳左雄,尚书庐江朱孟兴等,皆伦故孝廉功曹,各致礼饷,并辞不受,永建中卒。谷水又东径平昌门南,故平门也。又径明堂北,汉光武中元元年立。寻其基构,上圆下方,九室重隅十二堂。蔡邕《月令章句》同之,故引水于其下为辟雍也。谷水又东径开阳门南,《晋宫阁名》曰:故建阳门也,《汉官》曰:开阳门始成,未有名宿,昔有一柱来,在楼上。琅琊开阳县上言:县南城门,一柱飞去。光武皇帝使来,识视良是,遂坚缚之,因刻记年月日以名焉。何汤字仲弓,尝为门候,上微行夜还,汤闭门不内,朝廷嘉之。又东径国子太学石经北,《周礼》有国学,教成均之法。《学记》曰:古者,家有塾,党有痒,遂有序,国有学。亦有虞氏之上庠、下庠,夏后氏之东序、西序,殷人之左学、右学,周人之东胶、虞庠。《王制》云:养国老于上庠,养庶老于下庠,故有太学、小学,教国之子弟焉,谓之国子。汉魏以来,置太学于国子堂。东汉灵帝光和六年,刻石镂碑载五经,立于太学讲堂前,悉在东侧。蔡邕以熹平四年,与五官中郎将堂溪典,光禄大夫杨赐,谏议大夫马日磾,议郎张驯、韩说,太史令单扬等,奏求正定《六经》文字。灵帝许之,邕乃自书丹于碑,使工镌刻,立于太学门外。于是后儒晚学,咸取正焉。及碑始立,其观视及笔写者,车乘日千余辆,填塞街陌矣。今碑上悉铭刻蔡邕等名。魏正始中,又立古、篆、隶《三字石经》,古文出于黄帝之世,仓颉本鸟迹为字,取其孳乳相生,故文字有六义焉。自秦用篆书,焚烧先典,古文绝矣。鲁恭王得孔子宅书,不知有古文,谓之科斗书,盖因科斗之名,遂效其形耳。言大篆出于周宣之时,史籀创著。平王东迁,文字乖错,秦之李斯及胡母敬,又改籀书谓之小篆,故有大篆、小篆焉。然许氏《字说》专释于篆,而不本古文,言古隶之书起于秦代,而篆字文繁,无会剧务,故用隶人之省,谓之隶书,或云即程邈于云阳增损者,是言隶者,篆捷也。孙畅之尝见青州刺史傅宏仁说临淄人发古冢,得桐棺前和外隐为隶字,言齐太公六世孙,胡公之棺也。惟三字是古,余同今书,证知隶自出古,非始于秦。魏初,传古文出邯郸淳,《石经》古文,转失淳法,树之于堂西,石长八尺,广四尺,列石于其下,碑石四十八枚,广三十丈。魏明帝又刊《典论》六碑,附于其次。陆机言,《太学赞》别一碑,在讲堂西,下列《石龟碑》,载蔡邕、韩说、堂溪典等名。《太学弟子赞》复一碑,在外门中。今二碑并无。《石经》东有一碑,是汉顺帝阳嘉元年立,碑文云:建武二十七年造太学,年积毁坏。永建六年九月,诏书修太学,刻石记年,用作工徒十一万二千人,阳嘉元年八月作毕。碑南面刻颂,表里镂字,犹存不破。《汉石经》北有晋《辟雝行礼碑》,是太始二年立,其碑中折,但世代不同,物不停故,《石经》沦缺,存半毁几,驾言永久,谅用怃焉。考古有三雝之文,今灵台太学,并无辟雝处。晋永嘉中,王弥、刘曜入洛,焚毁二学,尚仿佛前基矣。谷水于城东南隅枝分北注,径青阳门东,故清明门也,亦曰税门,亦曰芒门。又北径东阳门东,故中东门也。又北径故太仓西,《洛阳地记》曰:大城东有太仓,仓下运船常有千计。即是处也。又北入洛阳沟。谷水又东左边为池,又东右出为方湖,东西百九十步,南北七十步,故水衡署之所在也。谷水又东南转屈而东注,谓之阮曲,云阮嗣宗之故居也。谷水又东注鸿池陂,《百官志》曰:鸿池,池名也,在洛阳东二十里,丞一人,二百石。池东西千步,南北千一百步,四周有塘池,中又有东西横塘,水溜径通,故李尤《鸿池陂铭》曰:鸿泽之陂,圣王所规,开源东注,出自城池也。其水又东,左合七里涧。晋《后略》曰:成都王颖使吴人陆机为前锋都督,伐京师,轻进,为洛军所乘,大败于鹿苑,人相登蹑,死于堑中及七里涧,涧为之满。即是涧也。涧有石梁,即旅人桥也。昔孙登不欲久居洛阳,知杨氏荣不保终,思欲遁迹林乡,隐沦妄死,杨骏埋之于此桥之东,骏后寻亡矣。《搜神记》曰:太康末,京、洛始为折杨之歌,有兵革辛苦之辞。骏后被诛,太后幽死,折杨之应也。凡是数桥,皆累石为之,亦高壮矣,制作甚佳,虽以时往损功,而不废行旅。朱超石《与兄书》云:桥去洛阳宫六七里,悉用大石,下圆以通水,可受大舫过也。题其上云:太康三年十一月初就功,日用七万五千人,至四月末止。此桥经破落,复更修补,今无复文字。阳渠水又东流径汉广野君郦食其庙南,庙在北山上,成公绥所谓偃师西山也。山上旧基尚存,庙宇东向,门有两石人对倚,北石人胸前铭云:门亭长石人。西有二石阙,虽经颓毁,犹高丈余。阙西,即庙故基也。基前有碑,文字剥缺,不复可识,子安仰澄芬于万古,赞清徽于庙像,文字厥集矣。阳渠水又东径毫殷南,昔盘庚所迁,改商曰殷,此始也。班固曰:尸乡,故殷汤所都者也。故亦曰汤亭。薛瓒《汉书注》、皇甫谧《帝王世纪》,并以为非,以为帝喾都矣。《晋太康记》、《地道记》,并言田横死于是亭,故改曰尸乡,非也。余按司马彪《郡国志》,以为春秋之尸氏也。其泽,野负原夹,郭多坟陇焉。即陆士衡会王辅嗣处也。袁氏《王陆诗叙》:机初入洛,次河南之偃师,时忽结阴,望道左若民居者,因往逗宿,见一少年,姿神端远,与机言玄,机服其能而无以酬折,前致一辩,机题纬古今,综检名实,此少年不甚欣解。将晓,去,税驾逆旅,妪曰:君何宿而来?自东数十里无村落,止有山阳王家墓。机乃怪怅,还睇昨路,空野霾云,攒木蔽日,知所遇者,审王弼也。此山即祝鸡翁之故居也。《搜神记》曰:祝鸡翁者,洛阳人也,居尸乡北山下,养鸡百年余,鸡至于余头,皆有名字。欲取,呼之名,则种别而至。后之吴山,莫知所去矣。谷水又东径偃师城南。皇甫谧曰:帝喾作都于亳,偃师是也。王莽之所谓师氏者也。谷水又东流注于洛水矣。
gān shuǐ chū hóng nóng yí yáng xiàn lù tí shān, shān zài hé nán lù hún xiàn gù chéng xī běi, sú wèi zhī zòng shān. shuǐ zhī suǒ dǎo, fā yú shān qǔ zhī zhōng, gù shì rén mù qí suǒ wéi gān zhǎng yān.
甘水出宏农宜阳县鹿蹄山,山在河南陆浑县故城西北,俗谓之纵山。水之所导,发于山曲之中,故世人目其所为甘掌焉。
dōng běi zhì hé nán xiàn nán, běi rù luò.
东北至河南县南,北入洛。
gān shuǐ fā yuán dōng běi liú, běi qū jìng yī gù chéng dōng, zài fēi shān shàng, shì wèi zhī shí chéng yě. jīng xiāng fán yuē: huò yún gān shuǐ xī shān shàng, yí wū ér píng yǒu gù gān chéng, zài hé nán chéng xī èr shí wǔ lǐ. zhǐ wèi shì chéng yě. yú àn gān shuǐ dōng shí xǔ lǐ luò chéng nán, yǒu gù gān chéng yān, běi duì hé nán gù chéng, shì wèi zhī jiàn luò chéng, jiàn gān shēng xiāng jìn, jì gù gān chéng yě, wèi wáng zǐ dài zhī gù yì yǐ. shì yǐ zhāo shū yǒu gān gōng zhī chēng yān. gān shuǐ yòu yǔ fēi shān shuǐ huì, shuǐ chū fēi shān dōng gǔ, dōng liú rù yú gān shuǐ. gān shuǐ yòu yú hé nán chéng xī běi rù luò. jīng yán xiàn nán, fēi yě. jīng xiāng fán yuē: jīn hé nán xiàn xī nán yǒu gān shuǐ, běi rù luò. sī dé zhī yǐ. qī shuǐ chū fú fēng dù yáng xiàn yú shān dōng, běi rù yú wèi.
甘水发源东北流,北屈径一故城东,在非山上,世谓之石城也。京相璠曰:或云甘水西山上,夷污而平有故甘城,在河南城西二十五里。指谓是城也。余按甘水东十许里洛城南,有故甘城焉,北对河南故城,世谓之鉴洛城,鉴、甘声相近,既故甘城也,为王子带之故邑矣。是以昭叔有甘公之称焉。甘水又与非山水会,水出非山东谷,东流入于甘水。甘水又于河南城西北入洛。《经》言县南,非也。京相璠曰:今河南县西南有甘水,北入洛。斯得之矣。漆水出扶风杜阳县俞山东,北入于渭。
shān hǎi jīng yuē: yú cì zhī shān, qī shuǐ chū yān, běi liú zhù yú wèi. gài zì běi ér nán yǐ. shàng shū. yǔ gòng tài shǐ gōng yǔ běn jì yún: dǎo wèi shuǐ dōng běi zhì jìng, yòu dōng guò qī jǔ rù yú hé. kǒng ān guó yuē: qī jǔ, yī shuǐ míng yǐ, yì yuē luò shuǐ yě, chū féng yì běi. zhōu tài wáng qù bīn, dù qī yú liáng shān, zhǐ qí xià, gù shī yún: mín zhī chū shēng, zì tǔ jǔ qī. yòu yuē: lǜ xī shuǐ hǔ, zhì yú qí xià. shì fú yǔ gòng běn jì zhī shuō. xǔ shèn shuō wén chēng, qī shuǐ chū yòu fú fēng dù yáng xiàn qí shān, dōng rù wèi, cóng shuǐ, shǔ shēng. yòu yún: yī yuē qī chéng chí yě. pān yuè guān zhōng jì yuē: guān zhōng yǒu jīng wèi bà chǎn fēng hào qī jǔ zhī shuǐ, fēng hào qī jǔ sì shuǐ, zài cháng ān xī nán hù xiàn, qī jǔ jiē nán zhù, fēng hào shuǐ běi zhù. kāi shān tú yuē: lì shān xī běi yǒu wēn chí. wēn chí xī nán bā shí lǐ qí shān, zài dù yáng běi. cháng ān xī yǒu qú, wèi zhī qī qú. bān gù dì lǐ zhì yún: qī shuǐ zài qī xiàn xī. hǎn yīn shí sān zhōu zhì yòu yún: qī shuǐ chū qī xiàn xī, běi zhì qí shān, dōng rù wèi. jīn yǒu shuǐ chū dù yáng xiàn qí shān běi qī xī, wèi zhī qī qú, xī nán liú zhù qí shuǐ. dàn chuān tǔ qí yì, jīn shuō hù chū, kǎo zhī jīng shǐ, gè yǒu suǒ jù, shí qiǎn jiàn fú, wú yǐ biàn zhī yǐ.
《山海经》曰:羭次之山,漆水出焉,北流注于渭。盖自北而南矣。《尚书。禹贡》、太史公《禹本纪》云:导渭水东北至径,又东过漆、沮入于河。孔安国曰:漆、沮,一水名矣,亦曰洛水也,出冯翊北。周太王去邠,度漆逾梁山,止岐下,故《诗)云:民之初生,自土沮漆。又曰:率西水浒,至于岐下。是符《禹贡》、《本纪》之说。许慎《说文》称,漆水出右扶风杜阳县岐山,东入渭,从水,黍声。又云:一曰漆城池也。潘岳《关中记》曰:关中有泾、渭、灞、浐、酆、鄗、漆、沮之水,酆、鄗、漆、沮四水,在长安西南鄠县,漆、沮皆南注,酆、鄗水北注。《开山图》曰:丽山西北有温池。温池西南八十里岐山,在杜阳北。长安西有渠,谓之漆渠。班固《地理志》云:漆水在漆县西。阚駰《十三州志》又云:漆水出漆县西,北至岐山,东入渭。今有水出杜阳县岐山北漆溪,谓之漆渠,西南流注岐水。但川土奇异,今说互出,考之经史,各有所据,识浅见浮,无以辨之矣。
lú shuǐ chū jīng zhào lán tián gǔ, běi rù yú bà.
庐水出京兆蓝田谷,北入于灞。
dì lǐ zhì yuē: chǎn shuǐ chū nán líng xiàn zhī lán tián gǔ, xī běi liú, yǔ yī shuǐ hé, shuǐ chū xī nán mǎng gǔ, dōng běi liú zhù chǎn shuǐ. chǎn shuǐ yòu běi lì lán tián chuān, běi liú zhù yú bà shuǐ. dì lǐ zhì yuē: chǎn shuǐ běi zhì bà líng rù bà shuǐ.
《地理志》曰:浐水出南陵县之蓝田谷,西北流,与一水合,水出西南莽谷,东北流注浐水。浐水又北历蓝田川,北流注于灞水。《地理志》曰:浐水北至霸陵入霸水。
zǔ shuǐ chū běi dì zhí lù xiàn, dōng guò féng yì duì yǔ xiàn běi, dōng rén yú luò.
俎水出北地直路县,东过冯翊祋祤县北,东人于洛。
dì lǐ zhì yuē: jǔ chū zhí lù xiàn xī, dōng rù luò. jīn shuǐ zì zhí lù xiàn dōng nán, jìng qiáo shí shān dōng nán liú, lì tán tái chuān, sú wèi zhī tán tái shuǐ, qū ér jiā shān xī liú, yòu xī nán jìng yí jūn chuān, shì yòu wèi zhī yí jūn shuǐ. yòu dé huáng qīn shuǐ kǒu, shuǐ xī běi chū yún yáng xiàn shí mén shān huáng qīn gǔ, dōng nán liú zhù yí jūn shuǐ. yòu dōng nán liú jìng duì yǔ xiàn gù chéng xī, xiàn yǐ hàn jǐng dì èr nián zhì, qí shuǐ nán hé tóng guān shuǐ, shuǐ chū xiàn dōng běi, xī nán jìng tóng guān chuān, wèi zhī tóng guān shuǐ. yòu xī nán liú jìng duì yǔ xiàn dōng, xī nán liú jìng qí chéng nán yuán xià, ér xī nán zhù yí jūn shuǐ. yí jūn shuǐ yòu nán chū tǔ mén shān xī, yòu wèi zhī jǔ shuǐ. yòu dōng nán lì tǔ mén nán yuán xià, dōng jìng huái dé chéng nán, chéng zài běi yuán shàng. yòu dōng jìng hàn tài shàng huáng líng běi, líng zài nán yuán shàng, jǔ shuǐ dōng zhù zhèng qú. xī hán yù lìng qín wú dōng fá, shǐ shuǐ gōng zhèng guó jiān qín záo jīng yǐn shuǐ, wèi zhī zhèng qú, qú shǒu shàng chéng jīng shuǐ yú zhōng shān xī dǐ hù kǒu, suǒ wèi hù zhōng yě. ěr yǎ yǐ wéi zhōu jiāo huò yǐ. wèi qú bìng běi shān, dōng zhù luò sān bǎi yú lǐ, yù yǐ gài tián. zhōng zuò ér jué, qín yù shā zhèng guó. zhèng guó yuē: shǐ chén wèi jiān, rán qú yì qín zhī lì. zú shǐ jiù qú, qú chéng ér yòng zhù tián è zhī shuǐ, gài zé lǔ zhī dì sì wàn yú qǐng, jiē mǔ yī zhōng, guān zhōng wò yě, wú fù xiōng nián, qín yǐ fù qiáng, zú bìng zhū hóu, mìng yuē zhèng qú. qú dú dōng jìng yí qiū chéng běi, yòu dōng jìng zhōng shān nán. hé qú shū yuē: záo jīng shuǐ zì zhōng shān xī. fēng shàn shū: hàn wǔ dì huò bǎo dǐng yú fén yīn, jiāng jiàn zhī gān quán, dǐng zhì zhōng shān, yīn yūn yǒu huáng yún gài yān. xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: guān zhōng yǒu zhōng shān, fēi jì zhōu zhě yě. zhǐ zhèng cǐ shān, sú wèi zhī zhòng shān, fēi yě. zhèng qú yòu dōng jìng shě chē gōng nán jué yě gǔ shuǐ. zhèng qú gù dú yòu dōng jìng zá xuē shān nán, chí yáng xiàn gù chéng běi, yòu dōng jué qīng shuǐ. yòu dōng jìng běi yuán xià, zhuó shuǐ zhù yān, zì zhuó shuǐ yǐ shàng, jīn wú shuǐ. zhuó shuǐ shàng chéng yún yáng xiàn dōng dà hēi quán, dōng nán liú, wèi zhī zhuó gǔ shuǐ. yòu dōng nán chū yuán, zhù zhèng qú. yòu dōng lì yuán jìng qǔ liáng chéng běi, yòu dōng jìng tài shàng líng nán yuán xià, běi qū jìng yuán dōng yǔ jǔ shuǐ hé, fēn wéi èr shuǐ, yī shuǐ dōng nán chū, jí zhuó shuǐ yě, zhì bái qú yǔ zé quán hé, sú wèi zhī qī shuǐ, yòu wèi zhī wèi qī jǔ shuǐ. jué bái qú, dōng jìng wàn nián xiàn gù chéng běi wèi lì yáng qú, chéng, jí lì yáng gōng yě. hàn gāo dì zàng huáng kǎo yú shì xiàn, qǐ fén líng, shǔ yì hào, gǎi yuē wàn nián yě. dì lǐ zhì yuē: féng yì wàn nián xiàn, gāo dì zhì, wáng mǎng yuē yì chì yě. gù xú guǎng shǐ jì yīn yì yuē: lì yáng, jīn wàn nián yǐ. hǎn yīn yuē: xiàn xī yǒu jīng wèi, běi yǒu xiǎo hé. wèi cǐ shuǐ yě. qí shuǐ yòu nán qū, gēng míng shí chuān shuǐ, yòu xī nán jìng guō chéng xī yǔ bái qú zhī qú hé, yòu nán rù yú wèi shuǐ yě. qí yī shuǐ dōng chū, jí jǔ shuǐ yě, dōng yǔ zé quán hé, shuǐ chū jǔ dōng zé zhōng, yǔ jǔ shuǐ gé yuán, xiāng qù shí wǔ lǐ, sú wèi shì shuǐ wèi qī shuǐ yě. dōng liú jìng báo zhāo mù nán, zhǒng zài běi yuán shàng. yòu jìng huái dé chéng běi, dōng nán zhù zhèng qú, hé jǔ shuǐ. yòu zì jǔ zhí jué zhù zhuó shuǐ, bèng bái qú hé yān, gù zhuó shuǐ dé qī jǔ zhī míng yě. jǔ xún zhèng qú, dōng jìng dāng dào chéng nán. chéng zài pín yáng xiàn gù chéng nán, pín yáng gōng yě, qín lì gōng zhì. chéng běi yǒu pín shān, shān yǒu hàn wǔ dì diàn, yǐ shí jià zhī. xiàn zài shān nán, gù yuē pín yáng yě. yīng shào yuē: xiàn zài pín shuǐ zhī yáng. jīn xiàn zhī zuǒ yòu, wú shuǐ yǐ yīng zhī, suǒ kě dāng zhě, wéi zhèng qú yǔ jǔ shuǐ. yòu dōng jìng lián sháo xiàn gù chéng běi, shí èr zhōu zhì yuē: xiàn yǐ cǎo shòu míng yě, jǔ shuǐ yòu dōng jìng hàn guāng wǔ gù chéng běi, yòu dōng jìng sù yì xiàn gù chéng běi, wáng mǎng gēng míng sù chéng yě. hòu hàn fēng qí dū wèi gěng kuí wèi hóu guó. qí shuǐ yòu dōng běi liú, zhù yú luò shuǐ yě.
《地理志》曰:沮出直路县西,东入洛。今水自直路县东南,径谯石山东南流,历檀台川,俗谓之檀台水,屈而夹山西流,又西南径宜君川,世又谓之宜君水。又得黄嵚水口,水西北出云阳县石门山黄嵚谷,东南流注宜君水。又东南流径祋祤县故城西,县以汉景帝二年置,其水南合铜官水,水出县东北,西南径铜官川,谓之铜官水。又西南流径祋祤县东,西南流径其城南原下,而西南注宜君水。宜君水又南出土门山西,又谓之沮水。又东南历土门南原下,东径怀德城南,城在北原上。又东径汉太上皇陵北,陵在南原上,沮水东注郑渠。昔韩欲令秦无东伐,使水工郑国间秦凿泾引水,谓之郑渠,渠首上承泾水于中山西邸瓠口,所谓瓠中也。《尔雅》以为周焦获矣。为渠并北山,东注洛三百余里,欲以溉田。中作而觉,秦欲杀郑国。郑国曰:始臣为间,然渠亦秦之利。卒使就渠,渠成而用注填阏之水,溉泽卤之地四万余顷,皆亩一钟,关中沃野,无复凶年,秦以富强,卒并诸侯,命曰郑渠。渠渎东径宜秋城北,又东径中山南。《河渠书》曰:凿泾水自中山西。《封禅书》:汉武帝获宝鼎于汾阴,将荐之甘泉,鼎至中山,氤氲有黄云盖焉。徐广《史记音义》曰:关中有中山,非冀州者也。指证此山,俗谓之仲山,非也。郑渠又东径舍车宫南绝冶谷水。郑渠故渎又东径嶻薛山南,池阳县故城北,又东绝清水。又东径北原下,浊水注焉,自浊水以上,今无水。浊水上承云阳县东大黑泉,东南流,谓之浊谷水。又东南出原,注郑渠。又东历原径曲梁城北,又东径太上陵南原下,北屈径原东与沮水合,分为二水,一水东南出,即浊水也,至白渠与泽泉合,俗谓之漆水,又谓之为漆沮水。绝白渠,东径万年县故城北为栎阳渠,城,即栎阳宫也。汉高帝葬皇考于是县,起坟陵,署邑号,改曰万年也。《地理志》曰:冯翊万年县,高帝置,王莽曰异赤也。故徐广《史记音义》曰:栎阳,今万年矣。阚駰曰:县西有泾、渭,北有小河。谓此水也。其水又南屈,更名石川水,又西南径郭城西与白渠枝渠合,又南入于渭水也。其一水东出,即沮水也,东与泽泉合,水出沮东泽中,与沮水隔原,相去十五里,俗谓是水为漆水也。东流径薄昭墓南,冢在北原上。又径怀德城北,东南注郑渠,合沮水。又自沮直绝注浊水,泵白渠合焉,故浊水得漆沮之名也。沮循郑渠,东径当道城南。城在频阳县故城南,频阳宫也,秦厉公置。城北有频山,山有汉武帝殿,以石架之。县在山南,故曰频阳也。应劭曰:县在频水之阳。今县之左右,无水以应之,所可当者,惟郑渠与沮水。又东径莲芍县故城北,《十二州志》曰:县以草受名也,沮水又东径汉光武故城北,又东径粟邑县故城北,王莽更名粟城也。后汉封骑都尉耿夔为侯国。其水又东北流,注于洛水也。