tiān zǐ zhī yì bì chún qǔ fǎ tiān dì ér guān yú xiān shèng. shì shù zhī yì, bì fèng yú fù mǔ ér zhèng yú jūn zhǎng. gù suī yǒu míng jūn, shì bù xiān jiào, bù kě yòng yě.
天子之義必純取法天地而觀於先聖。士庶之義，必奉於父母而正於君長。故雖有明君，士不先教，不可用也。

gǔ zhī jiào mín, bì lì guì jiàn zhī lún jīng, shǐ bù xiāng líng. dé yì bù xiāng yú, cái jì bù xiāng yǎn, yǒng lì bù xiāng fàn, gù lì tóng ér yì hé yě. gǔ zhě, guó róng bù rù jūn, jūn róng bù rù guó, gù dé yì bù xiāng yú. shàng guì bù fá zhī shì, bù fá zhī shì, shàng zhī qì yě, gǒu bù fá zé wú qiú, wú qiú zé bù zhēng. guó zhōng zhī tīng, bì děi qí qíng, jūn lǚ zhī tīng, bì děi qí yí, gù cái jì bù xiāng yǎn. cóng mìng wèi shì shàng shǎng, fàn mìng wèi shì shàng lù, gù yǒng lì bù xiāng fàn. jì zhì jiào qí mín, rán hòu jǐn xuǎn ér shǐ zhī. shì jí xiū, zé bǎi guān gěi yǐ, jiào jí shěng, zé mín xìng liáng yǐ, xí guàn chéng, zé mín tǐ sú yǐ, jiào huà zhī zhì yě.
古之教民，必立貴賤之倫經，使不相陵。德義不相逾，材技不相掩，勇力不相犯，故力同而意和也。古者，國容不入軍，軍容不入國，故德義不相逾。上貴不伐之士，不伐之士，上之器也，苟不伐則無求，無求則不爭。國中之聽，必得其情，軍旅之聽，必得其宜，故材技不相掩。從命為士上賞，犯命為士上戮，故勇力不相犯。既致教其民，然後謹選而使之。事極修，則百官給矣，教極省，則民興良矣，習慣成，則民體俗矣，教化之至也。

gǔ zhě, zhú bēn bù yuǎn, zòng suī bù jí, bù yuǎn zé nán yòu, bù jí zé nán, xiàn. yǐ lǐ wèi gù, yǐ rén wèi shèng, jì shèng zhī hòu, qí jiào kě fù, shì yǐ jūn zǐ guì zhī yě.
古者，逐奔不遠，縱綏不及，不遠則難誘，不及則難，陷。以禮為固，以仁為勝，既勝之後，其教可復，是以君子貴之也。

yǒu yú shì jiè yú guó zhōng, yù mín tǐ qí mìng yě. xià hòu shì shì yú jūn zhōng, yù mín xiān chéng qí lǜ yě. yīn shì yú jūn mén zhī wài, yù mín xiān yì yǐ xíng shì yě. zhōu jiāng jiāo rèn ér shì zhī, yǐ zhì mín zhì yě.
有虞氏戒於國中，欲民體其命也。夏后氏誓於軍中，欲民先成其慮也。殷誓於軍門之外，欲民先意以行事也。周將交刃而誓之，以致民志也。

xià hòu shì zhèng qí dé yě, wèi yòng bīng zhī rèn, gù qí bīng bù zá. yīn yì yě, shǐ yòng bīng zhī rèn yǐ. zhōu lì yě, jǐn yòng bīng zhī rèn yǐ.
夏后氏正其德也，未用兵之刃，故其兵不雜。殷義也，始用兵之刃矣。周力也，盡用兵之刃矣。

xià shǎng yú cháo, guì shàn yě. yīn lù yú shì, wēi bù shàn yě. zhōu shǎng yú cháo, lù yú shì, quàn jūn zǐ jù xiǎo rén yě. sān wáng zhāng qí dé yī yě.
夏賞於朝，貴善也。殷戮於市，威不善也。周賞於朝，戮於市，勸君子懼小人也。三王彰其德一也。

bīng bù zá zé bù lì. zhǎng bīng yǐ wèi, duǎn bīng yǐ shǒu, tài zhǎng zé nán fàn tài duǎn zé bù jí. tài qīng zé ruì, ruì zé yì luàn. tài zhòng zé dùn, dùn zé bù jì.
兵不雜則不利。長兵以衛，短兵以守，太長則難犯太短則不及。太輕則銳，銳則易亂。太重則鈍，鈍則不濟。

róng chē: xià hòu shì yuē gōu chē, xiān zhèng yě yīn yuē yín chē, xiān jí yě zhōu rì yuán róng, xiān liáng yě. qí: xià hòu shì xuán, shǒu rén zhī shú yě, yīn bái, tiān zhī yì yě zhōu huáng, dì zhī dào yě. zhāng: xià hòu shì yǐ rì yuè, shàng míng yě yīn yǐ hǔ, shàng wēi yě zhōu yǐ lóng, shàng wén yě.
戎車：夏后氏曰鈎車，先正也；殷曰寅車，先疾也；周日元戎，先良也。旗：夏后氏玄，首人之孰也，殷白，天之義也；周黃，地之道也。章：夏后氏以日月，尚明也；殷以虎，尚威也；周以龍，尚文也。

shī duō wù wēi zé mín qū, shǎo wēi zé mín bù shèng. shàng shǐ mín bù dé qí yì, bǎi xìng bù dé qí xù, jì yòng bù dé qí lì, niú mǎ bù dé qí rèn, yǒu sī líng zhī, cǐ wèi duō wēi. duō wēi zé mín qū. shàng bù zūn dé ér rèn zhà nì, bù zūn dào ér rèn yǒng lì, bù guì yòng mìng ér guì fàn mìng, bù guì shàn xíng ér guì bào xíng, líng zhī yǒu sī, cǐ wèi shǎo wēi, shǎo wēi zé mín bù shèng.
師多務威則民詘，少威則民不勝。上使民不得其義，百姓不得其敘，技用不得其利，牛馬不得其任，有司陵之，此謂多威。多威則民詘。上不尊德而任詐匿，不尊道而任勇力，不貴用命而貴犯命，不貴善行而貴暴行，陵之有司，此謂少威，少威則民不勝。

jūn lǚ yǐ shū wèi zhǔ, shū zé mín lì zú. suī jiāo bīng zhì rèn, tú bù qū, chē bù chí, zhú bēn bù yú liè, shì yǐ bù luàn. jūn lǚ zhī gù, bù shī háng liè zhī zhèng, bù jué rén mǎ zhī lì, chí sù bù guò jiè mìng.
軍旅以舒為主，舒則民力足。雖交兵致刃，徒不趨，車不馳，逐奔不逾列，是以不亂。軍旅之固，不失行列之政，不絕人馬之力，遲速不過誡命。

gǔ zhě, guó róng bù rù jūn, jūn róng bù rù guó. jūn róng rù guó, zé mín dé fèi guó róng rù jūn, zé mín dé ruò. gù zài guó yán wén ér yǔ wēn, zài cháo gōng yǐ xùn, xiū jǐ yǐ dài rén, bù zhào bù zhì, bù wèn bù yán, nán jìn yì tuì, zài jūn kàng ér lì, zài háng suì ér guǒ, jiè zhě bù bài, bīng chē bù shì, chéng bù shàng qū, wēi shì bù chǐ. gù lǐ yǔ fǎ biǎo lǐ yě, wén yǔ wǔ zuǒ yòu yě.
古者，國容不入軍，軍容不入國。軍容入國，則民德廢；國容入軍，則民德弱。故在國言文而語溫，在朝恭以遜，修己以待人，不召不至，不問不言，難進易退，在軍抗而立，在行遂而果，介者不拜，兵車不式，城不上趨，危事不齒。故禮與法表里也，文與武左右也。

gǔ zhě xián wáng, míng mín zhī dé, jǐn mín zhī shàn, gù wú fèi dé, wú jiǎn mín, shǎng wú suǒ shēng, fá wú suǒ shì. yǒu yú shì bù shǎng bù fá, ér mín kě yòng, zhì dé yě. xià shǎng ér bù fá, zhì jiào yě. yīn fá ér bù shǎng, zhì wēi yě. zhōu yǐ shǎng fá, dé shuāi yě. shǎng bù yú shí, yù mín sù dé wèi shàn zhī lì yě. fá bù qiān liè, yù mín sù guī wèi bù shàn zhī hài yě. dà jié bù shǎng, shàng xià jiē bù fá shàn. shàng gǒu bù fá shàn, zé bù jiāo yǐ, xià gǒu bù fá shàn, bì wáng děng yǐ. shàng xià bù fá shàn ruò cǐ, ràng zhī zhì yě. dà bài bù zhū, shàng xià jiē yǐ bù shàn zài jǐ, shàng gǒu yǐ bù shàn zài jǐ, bì huǐ qí guò, xià gǒu yǐ bù shàn zài jǐ, bì yuǎn qí zuì. shàng xià fēn è ruò cǐ, ràng zhī zhì yě.
古者賢王，明民之德，盡民之善，故無廢德，無簡民，賞無所生，罰無所試。有虞氏不賞不罰，而民可用，至德也。夏賞而不罰，至教也。殷罰而不賞，至威也。周以賞罰，德衰也。賞不逾時，欲民速得為善之利也。罰不遷列，欲民速規為不善之害也。大捷不賞，上下皆不伐善。上苟不伐善，則不驕矣，下苟不伐善，必亡等矣。上下不伐善若此，讓之至也。大敗不誅，上下皆以不善在己，上苟以不善在己，必悔其過，下苟以不善在己，必遠其罪。上下分惡若此，讓之至也。

gǔ zhě xū jūn, sān nián bù xìng, dǔ mín zhī láo yě shàng xià xiāng bào ruò cǐ, hé zhī zhì yě. dé yì zé kǎi gē, shì xǐ yě. yǎn bó líng tái, dá mín zhī láo, shì xiū yě.
古者戌軍，三年不興，覩民之勞也；上下相報若此，和之至也。得意則愷歌，示喜也。偃伯靈台，答民之勞，示休也。