zhōng yì sì
◎忠義四
cuī zòng wú ān guó fù lín chōng zhī zǐ yù cóng zi zhèn tíng fù téng mào shí wèi xíng kě guō yuán mài fù yán jìn zhū jī fù zhào shī jiǎ yì qīng hú bīn fàn wàng mǎ jùn yáng zhèn zhòng shǐ cì qín guō jìng fù gāo jià cáo yǒu wén chén yín jiǎ zi kūn liú ruì jiǎn yí hé chōng fù xǔ biāo sūn zhāng guì jīn wén dé cáo yán hú shì quán páng yàn hǎi jiāng yàn qīng fù chén lóng zhī shǐ jì jiǎn fù wáng yì lǐ chéng zhī qín jù fù
崔縱(吳安國附) 林沖之(子郁 從子震霆附) 滕茂實 魏行可(郭元邁附) 閻進(朱績附) 趙師檟 易青 胡斌 范旺 馬俊 楊震仲(史次秦 郭靖附) 高稼 曹友聞 陳寅(賈子坤 劉銳 蹇彝 何充附) 許彪孫(張桂 金文德 曹顏 胡世全 龐彥海 江彥清附) 陳隆之(史季儉附)王翊李誠之(秦鉅附)
cuī zòng, zì yuán jǔ, fǔ zhōu lín chuān rén. dēng zhèng hé wǔ nián jìn shì dì. lì què shān zhǔ bù xiān jū chéng, lèi qiān chéng yì láng gàn bàn shěn jì sī. èr dì běi xíng, gāo zōng jiāng qiǎn shǐ tōng wèn, tíng chén yǐ qián shǐ zhě xiāng jì shòu xì, mò kěn wǎng. zòng yì rán qǐng xíng, nǎi shòu cháo qǐng dài fū yòu wén diàn xiū zhuàn shì gōng bù shàng shū yǐ xíng. bǐ zhì, shǒu yǐ dà yì zé jīn rén, qǐng hái èr dì, yòu sān yí zhī shū. jīn rén nù, xǐ zhī qióng huāng, zòng bù shǎo qū. jiǔ zhī, jīn rén xǔ nán shǐ zì chén ér tīng qí hái, zòng yǐ wáng shì wèi bì bù rěn yán. yòu yǐ guān jué yòu zhī, zòng yǐ huì hèn chéng jí, jìng wò jié yǐ sǐ. hóng hào zhāng shào hái, suì guī zòng zhī gǔ. zhào yǐ xiōng zi yán nián wèi hòu.
崔縱,字元矩,撫州臨川人。登政和五年進士第。歷確山主簿、仙居丞,累遷承議郎、幹辦審計司。二帝北行,高宗將遣使通問,廷臣以前使者相繼受系,莫肯往。縱毅然請行,乃授朝請大夫、右文殿修撰、試工部尚書以行。比至,首以大義責金人,請還二帝,又三遺之書。金人怒,徙之窮荒,縱不少屈。久之,金人許南使自陳而聽其還,縱以王事未畢不忍言。又以官爵誘之,縱以恚恨成疾,竟握節以死。洪皓、張邵還,遂歸縱之骨。詔以兄子延年為後。
wú ān guó zì zhèn qīng, chù zhōu rén. tài xué jìn shì, lèi guān qiān kǎo gōng láng guān. yǐ tài cháng shǎo qīng shǐ jīn, zhí jīn rén yú méng, jū liú xié fú zhī, ān guó yì rán zhèng sè yuē:" wǒ shǒu kě dé, wǒ jié bù kě duó, wéi zhī jié chéng sǐ wáng shì, wáng mìng wū gǎn rǔ?" jīn rén bù gǎn fàn, qiǎn hái. hòu zhī yuán zhōu, zú.
吳安國字鎮卿,處州人。太學進士,累官遷考功郎官。以太常少卿使金,值金人渝盟,拘留脅服之,安國毅然正色曰:"我首可得,我節不可奪,惟知竭誠死王事,王命烏敢辱?"金人不敢犯,遣還。後知袁州,卒。
lín chōng zhī, zì hé shū, xìng huà jūn pú tián rén. yuán fú sān nián jìn shì, lì yù shǐ tái jiǎn fǎ guān dà zōng zhèng chéng, dōu guān jīn bù láng, zhì shěng sì zhě shí nián. chū shǒu lín jiāng nán kāng.
林沖之,字和叔,興化軍莆田人。元符三年進士,歷御史台檢法官、大宗正丞,都官、金部郎,滯省寺者十年。出守臨江、南康。
jìng kāng chū, zhào wèi zhǔ kè láng zhōng. jīn rén zài lái qīn, zhào fù zhōng shū shì láng chén guò tíng shǐ jīn, tóng bèi jū zhí. chū yóu gěi rǔ lào, dài yǔ wén xū zhōng shòu qí mìng, jīn rén yì yǐ shì yāo zhī, chōng zhī fèn lì jiàn cí sè, jīn rén nù, xǐ zhī fèng shèng zhōu. jì èr nián, guò tíng zú, jīn rén bī chōng zhī shì wěi qí, bù qū xǐ shàng jīng, yòu bù qū zhì xiǎn zhōu jí běi shui hù hán zhī dì, yōu fó sì shí yú nián. jiàn biàn yǐn rú, yǐ yì mìng zì ān, zī fā hái hēi. bìng jí, yǔ tóng nán zhě yuē:" mǒu nián qī shí èr, chí zhōng rù dì wú hèn, suǒ hèn zhě guó chóu wèi fù ěr." nán xiàng yī tòng ér jué. sēng biǎn zhī sì yú. hóng hào hái cháo yǐ wén, zhào yǔ èr zi guān. zi yù, cóng zi zhèn tíng.
靖康初,召為主客郎中。金人再來侵,詔副中書侍郎陳過庭使金,同被拘執。初猶給乳酪,迨宇文虛中受其命,金人亦以是邀之,沖之奮厲見詞色,金人怒,徙之奉聖州。既二年,過庭卒,金人逼沖之仕偽齊,不屈;徙上京,又不屈;置顯州極北氵互寒之地,幽佛寺十餘年。漸便飲茹,以義命自安,髭發還黑。病亟,語同難者曰:"某年七十二,持忠入地無恨,所恨者國讎未復耳。"南向一慟而絕。僧窆之寺隅。洪皓還朝以聞,詔與二子官。子郁,從子震、霆。
yù zì xí xiū, xuān hé sān nián jìn shì, zài diào fú jiàn chá sī gàn guān. jiàn zhōu qín wáng zú zì jīng shī hái, qiú xiè jiǎ qián, jùn shǒu táo nì, zú gǔ zào qǔ kù bīng wèi luàn, shā zhuǎn yùn shǐ máo kuí zhuǎn yùn pàn guān céng zǐ zhǔ guǎn wén zì shěn shēng. yù wén biàn jí rù yù zú, yù hài. shì wén, zhào gè yǔ yī zi guān.
郁字襲休,宣和三年進士,再調福建茶司干官。建州勤王卒自京師還,求卸甲錢,郡守逃匿,卒鼓譟取庫兵為亂,殺轉運使毛奎、轉運判官曾仔、主管文字沈升。郁聞變急入諭卒,遇害。事聞,詔各與一子官。
zhèn zì shí fū, chóng níng yuán nián jìn shì, shì zhì mì shū shǎo jiān. yǐ bù fù èr cài yǒu shēng chóng níng dà guān jiān.
震字時旉,崇寧元年進士,仕至秘書少監。以不附二蔡有聲崇寧、大觀間。
tíng zì shí yǐn, zhèng hé wǔ nián jìn shì, chì lìng suǒ shān dìng guān. dǐ shào xìng hé yì, wèi bù yí zhì èr dì wàn lǐ wài bù tōng wèn, jí guà guān chū dōu mén, quán chén dà huì nù, yì fèi fàng yǐ sǐ, pú rén chēng wèi" zhōng yì lín shì". bǎo qìng sān nián, jí qí suǒ jū lì cí. bǎo yòu zhōng, yòu gěi tián bǎi mǔ, shǐ bèi jì xiǎng yǐ quàn zhōng yì yún.
霆字時隱,政和五年進士,敕令所刪定官。詆紹興和議,謂不宜置二帝萬里外不通問,即掛冠出都門,權臣大恚怒,亦廢放以死,莆人稱為"忠義林氏"。寶慶三年,即其所居立祠。寶祐中,又給田百畝,使備祭享以勸忠義雲。
téng mào shí zì xiù yǐng, háng zhōu lín ān rén. zhèng hé bā nián jìn shì. jìng kāng yuán nián, yǐ gōng bù yuán wài láng jiǎ gōng bù shì láng, fù lù yǔn dí chū shǐ, wèi jīn rén suǒ liú. shí mào shí xiōng táo tōng pàn dài zhōu, yǐ xiān jiàng jīn. zhān hǎn sù wén mào shí míng, nǎi qiān zhī dài zhōu, yòu zì jīng shī qǔ qí dì huá shí tóng jū, yǐ wèi qí yì.
滕茂實字秀穎,杭州臨安人。政和八年進士。靖康元年,以工部員外郎假工部侍郎,副路允迪出使,為金人所留。時茂實兄陶通判代州,已先降金。粘罕素聞茂實名,乃遷之代州,又自京師取其弟華實同居,以慰其意。
qīn zōng zì lí dū chéng, jiù chén wú gǎn hòu wèn qǐ jū zhě. mào shí wén qīn zōng jiāng zhì, jí zì wèi āi cí, qiě zhuàn" sòng gōng bù shì láng téng mào shí mù" jiǔ zì, qǔ fèng shǐ huáng fān guǒ zhī, yǐ shòu qí yǒu rén shuò níng fǔ sī lǐ dǒng shēn. qīn zōng jí jiāo, mào shí jù guān zé yíng yè, bài fú hào qì. jīn rén yù zhī yuē:" guó pò zhǔ qiān, suǒ yǐ liú gōng, gài jiāng dà yòng." pò lìng yì fú, mào shí lì jù bù cóng, jiàn zhě duò lèi. mào shí qǐng cóng jiù zhǔ jù xíng, jīn rén bù xǔ, yōu fèn chéng jí, zú yún zhōng. shēn bá guī, lù suǒ wèi āi cí yán yú zhāng jùn, jùn yǐ shēn wèi shǎn xī zhuǎn yùn pàn guān, shàng qí shì. shào xìng èr nián, zèng lóng tú gé zhí xué shì, guān qí jiā sān rén.
欽宗自離都城,舊臣無敢候問起居者。茂實聞欽宗將至,即自為哀詞,且篆"宋工部侍郎滕茂實墓"九字,取奉使黃幡裹之,以授其友人朔寧府司理董詵。欽宗及郊,茂實具冠幘迎謁,拜伏號泣。金人諭之曰:"國破主遷,所以留公,蓋將大用。"迫令易服,茂實力拒不從,見者墮淚。茂實請從舊主俱行,金人不許,憂憤成疾,卒雲中。詵拔歸,錄所為哀詞言於張浚,浚以詵為陝西轉運判官,上其事。紹興二年,贈龍圖閣直學士,官其家三人。
wèi xíng kě, jiàn zhōu jiàn ān rén. jiàn yán èr nián, yǐ tài xué shēng yīng mù fèng shǐ, bǔ yòu fèng yì láng, jiǎ cháo fèng dài fū shàng shū lǐ bù shì láng, chōng hé běi jīn rén jūn qián tōng wèn shǐ, réng mìng jiān hé běi jīng jī fǔ yù shǐ. shí hé běi hóng jīn zéi shén zhòng, xíng kě shǐ jù wèi suǒ gōng, jì ér jiàn shǐ jīng, jiē yǐn qù. xíng kě dù hé jiàn jīn rén yú chán yuān, jīn rén zhī qí bù yī jiè guān, dài zhī shén báo, yīn liú bù qiǎn. xíng kě cháng yí shū jīn rén, jǐng yǐ" bù jí zì fén" zhī huò:" dà guó jǔ zhōng yuán yǔ liú yù, liú shì hé dé? zhào shì hé zuì? ruò jí yǐ hái zhào shì, xián yú fèng liú shì wàn wàn yě."
魏行可,建州建安人。建炎二年,以太學生應募奉使,補右奉議郎,假朝奉大夫、尚書禮部侍郎,充河北金人軍前通問使,仍命兼河北、京畿撫諭使。時河北紅巾賊甚眾,行可始懼為所攻,既而見使旌,皆引去。行可渡河見金人於澶淵,金人知其布衣借官,待之甚薄,因留不遣。行可嘗貽書金人,警以"不戢自焚"之禍:"大國舉中原與劉豫,劉氏何德?趙氏何罪?若亟以還趙氏,賢於奉劉氏萬萬也。"
shào xìng liù nián, zú. shí sān nián, zhāng shào lái guī, yán xíng kě zhí jié méi yú wáng shì, xíng kě fù tōng zhí láng bó néng yì sù yú cháo, suì zèng cháo fèng láng mì gé xiū zhuàn, xiān yǐ guān qí èr zi yī dì, zhì shì, fù guān qí yī sūn.
紹興六年,卒。十三年,張邵來歸,言行可執節沒於王事,行可父通直郎伯能亦訴於朝,遂贈朝奉郎、秘閣修撰,先已官其二子一弟,至是,復官其一孫。
xíng kě zhī shǐ yě, wú rén guō yuán mài yǐ shàng shě yīng mù, bǔ yòu wǔ dài fū hé zhōu tuán liàn shǐ wèi zhī fù, bù kěn kūn fà huàn guān, yì zú yú běi yān.
行可之使也,吳人郭元邁以上舍應募,補右武大夫、和州團練使為之副,不肯髡髮換官,亦卒於北焉。
yán jìn, lì xuān wǔ. jiàn yán chū, qiǎn shǐ tōng wèn, jìn cóng xíng. jì zhì yún zhōng fǔ, jīn rén jū liú shǐ zhě sàn chù zhī, jìn wáng qù. zhuī hái, liú shǒu gāo qìng yì wèn:" hé wèi wáng?" jìn yuē:" sī dà sòng ěr." yòu wèn:" láng zhǔ dài rǔ yǒu ēn, rǔ wáng hé gù?" jìn yuē:" jǐn yī yù shí yì bù liàn yě." qìng yì yì ér shì zhī. fán sān wáng nǎi jiàn shā. lín xíng, jìn wèi xíng xíng zhě:" wú nán xiàng shòu rèn, nán zé wǒ huáng dì xíng zài yě." xíng xíng zhě yè qí bì lìng miàn běi, jìn yǒng shēn zhí qǐ, pán xuán shù sì, zú nán xiāng jiù sǐ.
閻進,隸宣武。建炎初,遣使通問,進從行。既至雲中府,金人拘留使者散處之,進亡去。追還,留守高慶裔問:"何為亡?"進曰:"思大宋爾。"又問:"郎主待汝有恩,汝亡何故?"進曰:"錦衣玉食亦不戀也。"慶裔義而釋之。凡三亡乃見殺。臨刑,進謂行刑者:"吾南向受刃,南則我皇帝行在也。"行刑者曳其臂令面北,進踴身直起,盤旋數四,卒南鄉就死。
jìn wǔ xiào wèi zhū jī yì cóng zhī, fēn zài zhān hǎn suǒ. jī jiàn zhān hǎn shù rì, jù qiú qī shì. zhān hǎn xǐ, lìng zé suǒ lǔ nèi rén qī zhī, jī qǔ zuì chǒu zhě, rén mò yù qí yì. bù bàn yuè wáng qù, zhuī zhī hái, zhān hǎn dà nù, jī hán xiào sǐ tǐng xià. gài jī qiú qī zhě, suǒ yǐ gù zhān hǎn yě.
進武校尉朱績亦從之,分在粘罕所。績見粘罕數日,遽求妻室。粘罕喜,令擇所虜內人妻之,績取最丑者,人莫諭其意。不半月亡去,追之還,粘罕大怒,績含笑死梃下。蓋績求妻者,所以固粘罕也。
zhào shī jiǎ yǐ zuì jū guǎn xī wài zōng zhèng sī, fú jiàn tí xíng wáng mèng lóng yǐ zhì yǒng kě yòng, shǔ zhì jūn qì. huì kòu bī yóu xī, lìng shī jiǎ tǒng zú shù bǎi wǎng shù. jì xíng, dà shū yú qí yuē:" bù yǔ zéi jù shēng." rén jiē zhuàng zhī. zéi bīng zhì, shī jiǎ yíng dí yú lín lǐng, shēn wèi xiān fēng. zhàn shí yú hé, zéi zhì yì zhòng, shī jiǎ suǒ chéng mǎ shì xiàn tián zhōng, zéi duàn qí zuǒ bì, shī jiǎ yǐ yòu shǒu bá bèi dāo zhǎn qī jí. lì jǐn, bù qǔ yù yǐn dùn, shī jiǎ yǎng tiān dà hū yuē:" shī jiǎ bào guó sǐ yú cǐ yǐ." suì méi yān. yóu xī zhī mín wèi zhī lì miào zhàn chù. shū mì wáng yě qǐng jiā bāo zèng, nǎi zèng wǔ jié láng, yǔ yī zi ēn zé.
趙師檟以罪拘管西外宗正司,福建提刑王夢龍以智勇可用,屬制軍器。會寇逼尤溪,令師檟統卒數百往戍。既行,大書於旗曰:"不與賊俱生。"人皆壯之。賊兵至,師檟迎敵於林嶺,身為先鋒。戰十餘合,賊至益眾,師檟所乘馬適陷田中,賊斷其左臂,師檟以右手拔背刀斬七級。力盡,部曲欲引遁,師檟仰天大呼曰:"師檟報國死於此矣。"遂沒焉。尤溪之民為之立廟戰處。樞密王野請加褒贈,乃贈武節郎,與一子恩澤。
yì qīng zhě, wèi dū du xíng fǔ cuī fēng jūn xiào yòng. chū, guǎng dōng zéi céng gǔn běn jūn shì yě, yǐ shòu zhāo fù pàn. shào xìng liù nián shí yuè, jīng lüè shǐ lián nán fū yǔ cuī fēng jūn tǒng zhì hán jīng huì yú huì zhōu, dū zhū bīng tǎo zhī. jīng mù gǎn sǐ shì qī shí sān rén yè jié gǔn yíng, qīng zài háng zhōng, wèi suǒ zhí. zéi qū zhì hòu jūn zhào xù zhài wài, wèi xù yuē:" rǔ dà jūn wèi wǒ suǒ qín zhě shén zhòng." qīng dà hū yuē:" wù xìn, suǒ qín zhě wǒ ěr." zéi yòu yán:" wú bù rǔ shā, dì lìng jīng lüè chí huáng bǎng lái zhāo ān." qīng yòu hū yuē:" wù tīng, rèn zéi shā wǒ, wǒ wéi yǐ yī sǐ bào guó." zéi nù fén zhī, qīng sǐ, mà bù jué kǒu. qīng wú qī zǐ. shì wén, tè zèng bǎo yì láng gé mén zhī hòu, guān wèi jiàn jì yān.
易青者,為都督行府摧鋒軍效用。初,廣東賊曾袞本軍士也,已受招復叛。紹興六年十月,經略使連南夫與摧鋒軍統制韓京會於惠州,督諸兵討之。京募敢死士七十三人夜劫袞營,青在行中,為所執。賊驅至後軍趙續砦外,謂續曰:"汝大軍為我所擒者甚眾。"青大呼曰:"勿信,所擒者我爾。"賊又言:"吾不汝殺,第令經略持黃榜來招安。"青又呼曰:"勿聽,任賊殺我,我惟以一死報國。"賊怒焚之,青死,罵不絕口。青無妻子。事聞,特贈保義郎、閣門祗候,官為薦祭焉。
hú bīn, wèi diàn qián sī jiāng guān. tóng dé xìng tí jìn lǚ shù shào wǔ, jiāng mǐn kòu zuò, zhī shào wǔ yǒu bèi, wèi gǎn fàn. huì zhāo bǔ sī xí dé xìng bǐng yì, dú liú bīn jiāng ruò zú shù bǎi liú chéng zhōng. shào dìng sān nián rùn yuè jǐ mǎo, dào zhòng dà zhì, tā jiāng shì jiē dùn, dú bīn fèn shēn yíng zhàn, suǒ gé shā shén zhòng. zéi yì shēng bīng, guān jūn suǒ cún jǐn shù shí rén, huò gào yǐ zhòng guǎ bù dí, hé bì zhī! bīn yuē:" jùn mín sǐ zhě yǐ wàn jì, lài shēng zhě shù qiān rén yóu dōng mén ér chū, wǒ bù zhuì qí shì, shǐ de tuō zǒu, zé zéi niè qí hòu, wú jiào lèi yǐ." suì xiàng zhàn, dà hū yuē:" wǒ sǐ jiù bǎi xìng." bīng jǐn shǐ qióng, zú yù hài, qí shī jiāng lì, yí shí shǐ pū. shì wén, zèng wǔ jié dài fū, lù qí hòu yī rén. shū mì yuàn biān xiū guān wáng yě yán shào wǔ mín jí bīn zhàn dì lì miào, qǐng jiù yǐ" wǔ jié" wèi miào é, cóng zhī.
胡斌,為殿前司將官。童德興提禁旅戍邵武,江、閩寇作,知邵武有備,未敢犯。會招捕司檄德興稟議,獨留斌將弱卒數百留城中。紹定三年閏月己卯,盜眾大至,他將士皆遁,獨斌奮身迎戰,所格殺甚眾。賊益生兵,官軍所存僅數十人,或告以眾寡不敵,盍避之!斌曰:"郡民死者以萬計,賴生者數千人由東門而出,我不綴其勢,使得脫走,則賊躡其後,無噍類矣。"遂巷戰,大呼曰:"我死救百姓。"兵盡矢窮,卒遇害,其屍僵立,移時始仆。事聞,贈武節大夫,錄其後一人。樞密院編修官王野言邵武民即斌戰地立廟,請就以"武節"為廟額,從之。
fàn wàng, nán jiàn zhōu shùn chāng xiàn xún jiǎn sī jūn xiào yě. chū, shùn chāng dào yú shèng děng zuò luàn, guān lì jiē sàn, tǔ jūn chén wàng sù lè huò, yǔ shè shì zhāng gǔn móu jǔ zhài yīng zhī, wàng chì zhī yuē:" wú děng fù mǔ qī zǐ jiē shòu guó jiā lǐn shí yǐ huó, jīn lì bù néng tǎo, fǎn gèng zhù wèi nüè, shì wú tiān dì yě." xiōng dǎng fèn, tī qí mù ér shā zhī.
范旺,南劍州順昌縣巡檢司軍校也。初,順昌盜俞勝等作亂,官吏皆散,土軍陳望素樂禍,與射士張袞謀舉砦應之,旺叱之曰:"吾等父母妻子皆受國家廩食以活,今力不能討,反更助為虐,是無天地也。"凶黨忿,剔其目而殺之。
yī zǐ yuē fú shèng, nián èr shí, yǐ yǒng wén, zéi zhà yǐ fù mìng zhào zhī, zhì zé jù sǐ. qí qī mǎ shì wén zhī, xíng qiě kū, zéi xié wū zhī, bù cóng, jié jiě zhī.
一子曰佛勝,年二十,以勇聞,賊詐以父命召之,至則俱死。其妻馬氏聞之,行且哭,賊脅污之,不從,節解之。
zéi jì píng, wàng sǐ jī zài dì, yǐn yǐn bù méi, yì rén jīng yì, wèi shè xiàng chéng huáng miào, suì shí jì xiǎng. shào xìng liù nián, zhuǎn yùn shǐ yǐ zhuàng wén, zhào zèng chéng xìn láng, gèng lì cí, hào zhōng jié. èr shí bā nián, fù zhào lì mǐn jié miào yǐ cí zhī.
賊既平,旺死跡在地,隱隱不沒,邑人驚異,為設像城隍廟,歲時祭享。紹興六年,轉運使以狀聞,詔贈承信郎,更立祠,號忠節。二十八年,復詔立愍節廟以祠之。
mǎ jùn huò yuē jìn, tài píng zhōu cí hú zhài bīng yě. shào xìng èr nián, zhài jūn lù dé zhōu qīng zhāng shùn děng jù zhōu pàn, qīng wèi móu zhǔ, yuē yì rì jǐn qíng chéng zhōng shǎo zhuàng, ér tú qí lǎo ruò, rán hòu yōng zhòng dù jiāng. jùn lì qīng zuǒ yòu, dé qí móu, yīn jié qí tú shí rén shā zéi, rán hòu yù zhòng kāi mén, qí tú xǔ zhī. jùn guī yǔ qí qī sūn shì, yǔ zhī jué, zhì nán mén, cì qīng chū shàng mǎ, zhuó zhōng jiá, jiǔ rén jù bù gǎn qián. jùn yǔ qī zǐ jiē yù hài. qīng bèi shāng wò xún rì, zéi dǎng sàn, guān jūn zhì, dé qīng suì fú zhū. sān nián, zèng jùn xiū wǔ láng, wèi lì cí, hào dēng yǒng.
馬俊或曰進,太平州慈湖砦兵也。紹興二年,砦軍陸德、周青、張順等據州叛,青為謀主,約翌日盡黥城中少壯,而屠其老弱,然後擁眾渡江。俊隸青左右,得其謀,陰結其徒十人殺賊,然後諭眾開門,其徒許之。俊歸語其妻孫氏,與之訣,至南門,伺青出上馬,斫中頰,九人懼不敢前。俊與妻子皆遇害。青被傷臥旬日,賊黨散,官軍至,德、青遂伏誅。三年,贈俊修武郎,為立祠,號登勇。
yáng zhèn zhòng zì gé fù, chéng dū fǔ rén. zǎo fù qì jié, yǎ yǒu zhì dāng shì. dēng chún xī èr nián jìn shì dì. zhī làng zhōu xīn jǐng xiàn, yǐ huì zhèng wén.
楊震仲字革父,成都府人。蚤負氣節,雅有志當世。登淳熙二年進士第。知閬州新井縣,以惠政聞。
pì xìng yuán fǔ tōng pàn, quán dà ān jūn. wú xī pàn, sù wén zhèn zhòng míng, chí xí zhāo zhī, zhèn zhòng cí jí bù xíng. shí jūn jiào shòu shǐ cì qín yì bèi xí, móu yú zhèn zhòng, zhèn zhòng yuē:" dà ān zì wǔ xìng ér lái, wèi xī shǔ dì yī zhōu, ruò shǒu cóng qí zhāo, zé zhū jùn fēng mí yǐ. gù lì bù néng jù, yì sǐ zhī. jiào shòu fēi chéng guō chén, qiě yǒu mǔ zài, wèi kě sǐ, tuō qù wèi yí." yīn shǔ cì qín yuē:" wú sǐ, yǐ pǐ juàn chán shēn, liǎn yǐ xiǎo guān zú yǐ." xī qiǎn xìng zhōu dōu tǒng sī jī yí guō péng fēi dài zhèn zhòng, qù qí xíng yì jí. péng fēi yàn zhèn zhòng, zhōng yǐn bù jiàn yán sè. guī shě, rán zhú dú zuò, yè lòu zhì sān gǔ, hū zuǒ yòu suǒ tāng, bǐ zhì, zhèn zhòng yǐn dú sǐ yǐ. cì qín rú qí yán, liǎn ér zhì yú xiāo sì, hé jùn wèi zhī liú tì.
辟興元府通判,權大安軍。吳曦叛,素聞震仲名,馳檄招之,震仲辭疾不行。時軍教授史次秦亦被檄,謀于震仲,震仲曰:"大安自武興而來,為西蜀第一州,若首從其招,則諸郡風靡矣。顧力不能拒,義死之。教授非城郭臣,且有母在,未可死,脫去為宜。"因屬次秦曰:"吾死,以匹絹纏身,斂以小棺足矣。"曦遣興州都統司機宜郭鵬飛代震仲,趣其行益急。鵬飛宴震仲,終飲不見顏色。歸舍,然燭獨坐,夜漏至三鼓,呼左右索湯,比至,震仲飲毒死矣。次秦如其言,斂而置於蕭寺,闔郡為之流涕。
zhèn zhòng zhī wèi sǐ, xiān yí jiā rén shū yuē:" wǔ xìng zhī shì, cóng zhī zé shī jié, hé miàn mù zài shì jiān? bù cóng huò lì jiàn. wǒ sǐ, huò zhǐ yī shēn, bù jí qī zǐ yǐ. rén shú wú sǐ, sǐ ér yǒu zi néng zì lì, jí bù sǐ." zì zhèn zhòng sǐ, shǔ zhī yì shì gǎn kǎi fèn fā, shǐ yǒu xié móu zhū nì zhě. míng nián, xī fú zhū, shǔ shuài ān bǐng yáng fǔ yǐ wén, zèng cháo fèng dài fū zhí bǎo mó gé, guān èr zi, biǎo qí lǐ yuē yì róng. wú liè xuān yù xī shǔ, wèi zhī qǐng miào yǔ shì, míng qí miào jīng zhōng, shì yuē jié yì.
震仲之未死,先遺家人書曰:"武興之事,從之則失節,何面目在世間?不從禍立見。我死,禍止一身,不及妻子矣。人孰無死,死而有子能自立,即不死。"自震仲死,蜀之義士感慨奮發,始有協謀誅逆者。明年,曦伏誅,蜀帥安丙、楊輔以聞,贈朝奉大夫、直寶謨閣,官二子,表其里曰義榮。吳獵宣諭西蜀,為之請廟與諡,名其廟旌忠,諡曰節毅。
shǐ cì qín, méi shān rén. jí jìn shì dì. wú xī pàn, zhāo cì qín shén jù, cì qín qiān yán gù bì, wěi zhī dà ān jūn guō péng fēi pò zhī xíng, nǎi yǐ shí huī tóng yóu tú liǎng mù, mò shēng fù zǐ fù zhī, bǐ zhì mù yì zhǒng. cì qín mǔ nián gāo ér xián, wén cì qín wèi xī suǒ zhāo, jí mìng jiā rén yǐ jí dǔ chí bào, qiě yuē:" kǒng bìng bù zú qǔ xìn, yǐ fù wén kě yě." xī nǎi tīng hái. xī zhū, shǔ shuài shàng qí shì, gǎi zhì wèi lì lù zhǔ guǎn wén zì, shì zhì hé zhōu tài shǒu.
史次秦,眉山人。及進士第。吳曦叛,招次秦甚遽,次秦遷延固避,偽知大安軍郭鵬飛迫之行,乃以石灰桐油塗兩目,末生附子傅之,比至目益腫。次秦母年高而賢,聞次秦為曦所招,即命家人以疾篤馳報,且曰:"恐病不足取信,以訃聞可也。"曦乃聽還。曦誅,蜀帥上其事,改秩為利路主管文字,仕至合州太守。
yǒu guō jìng zhě, gāo qiáo tǔ háo xún jiǎn yě. wú xī pàn, sì zhōu zhī mín bù yuàn chén jīn, qì tián zhái, tuī lǎo zhì, shùn jiā líng ér xià. guò dà ān jūn, yáng zhèn zhòng jì kǒu gěi sù, jìng nèi wú něi sǐ zhě. xī jǐn qū jīng yí zhī mín shǐ hái, jiē bù kěn xíng. jìng shí yì zài qiǎn zhōng, zhì bái yá guān, gào qí dì duān yuē:" wú jiā shì wèi wáng mín, zì jīn rén fàn biān, wú xiōng dì bù néng yǐ sǐ bào guó, bì nán rù guān, jīn wèi xī suǒ zhú, wú bù rěn qì hàn yì guān, yuàn sǐ yú cǐ, wèi zhào shì guǐ." suì fù jiāng ér sǐ.
有郭靖者,高橋土豪巡檢也。吳曦叛,四州之民不願臣金,棄田宅,推老稚,順嘉陵而下。過大安軍,楊震仲計口給粟,境內無餒死者。曦盡驅驚移之民使還,皆不肯行。靖時亦在遣中,至白崖關,告其弟端曰:"吾家世為王民,自金人犯邊,吾兄弟不能以死報國,避難入關,今為曦所逐,吾不忍棄漢衣冠,願死於此,為趙氏鬼。"遂赴江而死。
gāo jià, zì nán shū, qióng zhōu pú jiāng rén. zhēn dé xiù yī jiàn yǐ guó shì qī zhī. jiā dìng qī nián jìn shì. diào chéng dū wèi, zhuǎn jiǔ lǒng chéng. dīng nèi jiān, miǎn sàng, pì tóng chuān fǔ lù dōu líng xiá sī gàn bàn gōng shì. zhì zhì shǐ cuī yǔ zhī wén qí míng, gǎi pì běn sī gàn bàn gōng shì.
高稼,字南叔,邛州蒲江人。真德秀一見以國士期之。嘉定七年進士。調成都尉,轉九隴丞。丁內艱,免喪,辟潼川府路都鈴轄司幹辦公事。制置使崔與之聞其名,改辟本司幹辦公事。
jià chí lùn bù ā, yōu shì shén qiè, jí zhèng sǔn wèi zhì zhì shǐ, jí qiú qù. cháo tíng yǐ jià zàn kǔn yǒu láo, wèi jǐ, gǎi zhī mián gǔ xiàn. zhì zhì sī yǐ zǒng lǐng suǒ shàn shí yī zhōu huì zi zhī lì, qǐng jǐn fèi zhī, cǐ gài shào xìng lóng xìng zhī jiān dé zhǐ wèi zhī zhě. lìng xià, mín yí, wèi zhī bà shì. jià jí chū sī qián yǐ gěi zhōng xià hù. jià dì dìng zǐ shí wèi zǒng lǐng suǒ zhǔ guǎn wén zì, xiāng yǔ zhēng qí wù ér lì jiù zhī, dé cún qí bàn, gōng sī jǐn jì. suì dà jī, yǒu sī zhì fú wén, jià juān tuó zhōng zhuāng, shì sù yǐ shí zhī, quán huó shén zhòng. sǔn zhī rù shǔ yě, jià tóng chǎn dì le wēng sòng yán yú cháo, wèi bì bài shì. sǔn xián zhī, suì hé jià bà.
稼持論不阿,憂世甚切,及鄭損為制置使,即求去。朝廷以稼贊閫有勞,未幾,改知綿谷縣。制置司以總領所擅十一州會子之利,請盡廢之,此蓋紹興、隆興之間得旨為之者。令下,民疑,為之罷市。稼亟出私錢以給中下戶。稼弟定子時為總領所主管文字,相與征其誤而力救之,得存其半,公私僅濟。歲大飢,有司置弗聞,稼捐橐中裝,市粟以食之,全活甚眾。損之入蜀也,稼同產弟了翁誦言於朝,謂必敗事。損銜之,遂劾稼罷。
bǎo qìng sān nián, yuán bīng zhì wǔ jiē, sǔn qì miǎn ér dùn. guì rú yuān zhèn shǔ, pì tōng pàn miǎn zhōu, xún xí jiān mù zhí. jià shǒu yán:" shǔ yǐ sān guān wèi mén hù, wǔ zhōu wèi fān lí, zì qián shuài qì wǔ zhōu, mín wú gù zhì, yī dàn dí zhì, yòu yǒu yīn liáng zhī lì, huò suì liú bù qù. jīn jí dāng shēn lǐ, bǐ huǎn jí yǒu suǒ bǎo jù." rú yuān rán zhī, nǎi chuàng shān zhài bā shí yǒu sì, qiě mù yì bīng wǔ qiān rén, yǔ mín yuē yuē:" dí zhì zé guān jūn shǒu yuán bǎo, mín dīng bǎo shān zhài, yì bīng wèi yóu jī, shù qí qián mí suǒ lüè, hòu fú róng jiǔ."
寶慶三年,元兵至武階,損棄沔而遁。桂如淵鎮蜀,辟通判沔州,尋檄兼幕職。稼首言:"蜀以三關為門戶,五州為藩籬,自前帥棄五州,民無固志,一旦敵至,又有因糧之利,或遂留不去。今亟當申理,俾緩急有所保聚。"如淵然之,乃創山砦八十有四,且募義兵五千人,與民約曰:"敵至則官軍守原堡,民丁保山砦,義兵為游擊,庶其前靡所掠,後弗容久。"
běi bīng yóu dōng dào yǐ rù, rú yuān yōu zhī, pì jià zhī yáng zhōu. jià rì yè wèi shǒu yù jì, yǐ yáng jū píng dì, wú yī zú yǐ shǒu, yì yí jīn zhōu shuài sī jūn qiān rén zhù yáng zhōu, ér zì rèn qí xiǎng gěi. lǐ xīn chuán wèi yán zhū cháo, bù bào. jí fèng zhōu pò, zhì zhì sī shǐ cóng jià qǐng, diào jīn zhōu bīng fù zhī, ér bīng bù shí zhì. hàn zhōng xiàn, liáng yáng zhī mín shù shí wàn jǐn qū ān kāng. jià nǎi yí tún huáng jīn dù, shōu sàn zú, zhāo zhōng yì, yǐ zhì zhì sī zhī mìng, zhì gù jiāng chén yù yú ān kāng, wěi yǐ shōu fù zhī rèn. yù bù fèn zhū jūn, zhào qīng zuò huá yáng zhū guān shǒu jiāng, jiē yǐ bīng lái huì, fán dé sān qiān rén, jià jié yáng zhī tǎng lǐn shàn zhī. yǐ zhōu shì fù tōng pàn, ér zì jiǎ jié zhì jūn mǎ, dū zhū jiāng jì jìn. miǎn zhōu pò, běi bīng pò dà ān, yì chāng dà zhèn, jià jí mìng qū miǎn, zì zhì xī xiàn yuán zhī.
北兵由東道以入,如淵憂之,辟稼知洋州。稼日夜為守御計,以洋居平地,無一卒以守,議移金州帥司軍千人駐洋州,而自任其餉給。李心傳為言諸朝,不報。及鳳州破,制置司始從稼請,調金州兵赴之,而兵不時至。漢中陷,梁、洋之民數十萬盡趨安康。稼乃移屯黃金渡,收散卒,招忠義,以制置司之命,致故將陳昱於安康,委以收復之任。昱部分諸軍,召青座、華陽諸關守將,皆以兵來會,凡得三千人,稼竭洋之帑廩贍之。以州事付通判,而自假節制軍馬,督諸將繼進。沔州破,北兵迫大安,益昌大震,稼亟命趨沔,自至西縣援之。
rú yuān yǐ pián yí mìng jià lì lù tí xíng sī jiān quán xìng yuán fǔ, zhì zhì sī xí qí shǒu mǐ cāng, jià yí shū yuē:" jīn rì zhī shì rú yì qí, suǒ xiào zhě xiān hòu ěr. gǒu yǐ fēn shuǐ sān quán mǐ cāng wèi kě bǎo, dí bīng ruò zì dàng chāng qīng chuān yǐ rù, jiāng shú yù zhī? hé yǐ xìng miǎn lì sān róng sī fēn zhù fèng zhōu, bǐ zhì sī yǐ zhāo zhī zhōng yì guān biǎo fù chóu zhī háo jié, lián sī yǐ jìn, bīng qì duó yǐ." rú yuān chí yí bù jué. dǎi tiān shuǐ tóng qìng bèi tú, xī hé wéi yì jí, shǐ huì jūn mín zhī zhòng wàn rén yuán zhī, dào gěng bù dé qián, ér chéng yǐ pò yǐ. é bào zhài kē qī fāng zhī shī jiē kuì, jià lǜ yí mín zhù lián shuǐ xiàn, zhào jí bǎo jiǎ, fēn bù jiān dào, yǐ bǎo bā shān. dāng shì shí, wén chén zhī zài jūn zhōng zhě wéi jià yī rén.
如淵以便宜命稼利路提刑司兼權興元府,制置司檄其守米倉,稼移書曰:"今日之事如弈棋,所校者先後爾。苟以分水、三泉、米倉為可保,敵兵若自宕昌、清川以入,將孰御之?盍以興、沔、利三戎司分駐鳳州,俾制司已招之忠義、關表復仇之豪傑,聯司以進,兵氣奪矣。"如淵遲疑不決。逮天水、同慶被屠,西和圍益急,始會軍民之眾萬人援之,道梗不得前,而城已破矣。俄報砦窠、七方之師皆潰,稼率遺民駐廉水縣,召集保甲,分布間道,以保巴山。當是時,文臣之在軍中者惟稼一人。
rú yuān jì bà, lǐ zhí tǔ dài zhī, yǐ jià jiǔ láo, qǐng gǎi bì nèi jùn, chà zhī róng zhōu. diàn zhōng shì yù shǐ wāng gāng zhōng, rú yuān dǎng yě, yù shǐ jià fēn qí zuì, nǎi wèi shǔ zhī bài shí yóu jià, jù bà zhī, yòu xuē èr guān. lǐ xīn chuán jiàn shàng, sòng jià wú zuì, bù dāng bà.
如淵既罷,李{直土}代之,以稼久勞,請改畀內郡,差知榮州。殿中侍御史汪剛中,如淵黨也,欲使稼分其罪,乃謂蜀之敗實由稼,遽罷之,又削二官。李心傳見上,訟稼無罪,不當罷。
xuān fǔ shǐ huáng bó gù pì jià zhī làng zhōu. wèi jǐ, bó gù qù guān, zhì zhì shǐ zhào yàn nà yǐ cān yì guān pì zhī. zhì zhì sī jìn hàn zhōng, jià yán hàn zhōng dàng wú fān lí, yí jīng lǐ xiān rén yuán yǐ wèi huǎn jí shì shī zhī dì. yàn nà yǐ wěi jià, jià zhì yuán, shàn yíng lěi, zhì chú liáng, bǐ qì jiǎ, kāi quán yuán, shǒu yù zhī guī, wǎng bù bèi jù. huì zhào hái, yàn nà mì zòu liú jià, yǐ zhí mì gé zhī miǎn zhōu lì zhōu tí diǎn xíng yù jiān cān yì guān. shǐ zhì, gào yú shén yuē:" jùn dāng bīng nán zhī hòu, shēng jù fǔ mó, suǒ dāng jǐn lì, qù zhī rì, shì chuí tuó yǐ rù jiàn mén." nǎi qì lǐ chuàng cán, zhāo jí liú sàn, mín jiē qiǎng fù lái guī.
宣撫使黃伯固辟稼知閬州。未幾,伯固去官,制置使趙彥吶以參議官辟之。制置司近漢中,稼言漢中盪無藩籬,宜經理仙人原以為緩急視師之地。彥吶以委稼,稼至原,繕營壘,峙芻糧,比器甲,開泉源,守御之規,罔不備具。會召還,彥吶密奏留稼,以直秘閣知沔州、利州提點刑獄兼參議官。始至,告於神曰:"郡當兵難之後,生聚撫摩,所當盡力,去之日,誓垂橐以入劍門。"乃葺理創殘,招集流散,民皆襁負來歸。
běi bīng rù xī hé, báo jiē zhōu, jià zàn yàn nà dēng yuán dū zhàn. zhī tiān shuǐ jūn cáo yǒu wén děng bīng dà zhàn. jìn jià sān guān, wèi cháo qǐng dài fū jiān guān wài sì zhōu ān fǔ sī gōng shì, cuò zhì xī lù tún tián. jià cháng dài yàn nà lùn shǔ shì lì hài, shàng jiā lǎn zhī.
北兵入西和,薄階州,稼贊彥吶登原督戰。知天水軍曹友聞等兵大戰。進稼三官,為朝請大夫兼關外四州安撫司公事,措置西路屯田。稼嘗代彥吶論蜀事利害,上嘉覽之。
běi bīng zì fèng zhōu rù, dōng jūn bù néng yù, suì dǎo hé chí, zhì xī chí gǔ, jù miǎn jiǔ shí lǐ. lì mín lǜ táo, yì yù tuì bǎo dà ān. jià bái yàn nà yuē:" jīn rì zhī shì, yǒu jìn wú tuì, néng jìn jù xiǎn dì, yǐ shēn hàn shǔ, dí yǒu hòu gù, bì bù shēn rù ruò cāng huáng zhào bīng, tuì shǒu nèi dì, dí zhǎng qū ér qián, shǔ shì qù yǐ." yàn nà yuē:" wú zhì yě." yǐ ér jìng xíng, liú jià shǒu miǎn.
北兵自鳳州入,東軍不能御,遂搗河池,至西池谷,距沔九十里。吏民率逃,議欲退保大安。稼白彥吶曰:"今日之事,有進無退,能進據險地,以身捍蜀,敵有後顧,必不深入;若倉皇召兵,退守內地,敵長驅而前,蜀事去矣。"彥吶曰:"吾志也。"已而竟行,留稼守沔。
běi bīng zì bái shuǐ guān rù liù gǔ zhū, jù miǎn liù shí lǐ. miǎn wú chéng, yī shān wèi zǔ, jià shēng gāo gǔ zào, shèng qí gǔ wèi yí bīng. yàn nà zhì zhì kǒu, chuò zhàng qián zǒng guǎn hé yàn wēi, yǐ jūn hái miǎn, zhào xiǎo jiāng yáng jùn hé lín xī yǐ bīng huì, yòu diào zǒng guǎn wáng xuān jīng bīng qiān rén yì zhī. lín jūn wú jì lǜ, jià bǔ qí zòng huǒ zhě sān rén, zhū zhī. wèi jǐ, běi bīng dà zhì, lín dùn. qí zhòng jiē kuì, suì xià miǎn zhōu.
北兵自白水關入六股株,距沔六十里。沔無城,依山為阻,稼升高鼓譟,盛旗鼓為疑兵。彥吶至置口,輟帳前總管和彥威,以軍還沔,召小將楊俊、何璘悉以兵會,又調總管王宣精兵千人益之。璘軍無紀律,稼捕其縱火者三人,誅之。未幾,北兵大至,璘遁。其眾皆潰,遂下沔州。
xiān shì, yǒu wén shù qī fāng, zhī miǎn bù kě shǒu, quàn jià yí bǎo shān zhài, ér zì jiāng suǒ bù zhù zhī. jià yuē:" qī fāng yào dì, bù kě qì, wú jùn jiāng yě, chéng yì bù kě qì. jí shì bù jì, yǒu sǐ ér yǐ." xiān èr rì, zi sī dé shì, yǐ shí wēi rèn zhòng wèi yōu, jià jǔ tián chéng jūn" wǔ rì bù hàn" zhī yán yǔ zhī, qiě yuē:" wú de sǐ suǒ, hé hàn!" yòu yǐ shū gào lǐ xīn chuán yuē:" jià bì jiān shǒu miǎn, wú miǎn zé wú shǔ yǐ. zì wèi cǐ jǔ kě yǐ wú fù zhī jǐ." jí shì pò, cān yì yáng yuē quàn jià gū bǎo dà ān, jià lì shēng yuē:" wǒ yǐ jiān sī shǒu chéng guō, ěr yǐ mù kè wǎng lái yīng yuán, gè xíng qí zhì." cháng píng sī shǔ guān féng yuán zhāng lǜ lì shì lì qǐng jià shǎo bì, jià bù wèi dòng. chéng jì xiàn, zhòng yōng jià chū hù, jià chì zhī bù néng zhǐ, bīng qí sì jí wéi zhī, suì sǐ yān. zhào jìn jià qī guān, wèi zhèng yì dài fū lóng tú gé zhí xué shì, shì yuē zhōng. hòu yǐ zi sī dé zhí zhèng, lèi zèng tài shī.
先是,友聞戍七方,知沔不可守,勸稼移保山砦,而自將所部助之。稼曰:"七方要地,不可棄,吾郡將也,城亦不可棄。即事不濟,有死而已。"先二日,子斯得侍,以時危任重為憂,稼舉田承君"五日不汗"之言語之,且曰:"吾得死所,何憾!"又以書告李心傳曰:"稼必堅守沔,無沔則無蜀矣。自謂此舉可以無負知己。"及事迫,參議楊約勸稼姑保大安,稼厲聲曰:"我以監司守城郭,爾以幕客往來應援,各行其志。"常平司屬官馮元章率吏士力請稼少避,稼不為動。城既陷,眾擁稼出戶,稼叱之不能止,兵騎四集圍之,遂死焉。詔進稼七官,為正議大夫、龍圖閣直學士,諡曰忠。後以子斯得執政,累贈太師。
jià wèi rén kāng kǎi yǒu dà zhì, wén rén yǒu shàn, chēng zhī bù róng kǒu bù shàn, miàn zhé wú suǒ bì. tuī gǔ rén shì, cháng kǒng bù jí, shì cái rú fèn tǔ. sǐ zhī rì, wén zhě mò bù yú yì liú tì. suǒ zhe yǒu suō zhāi lèi gǎo sān shí juǎn. sī dé zì yǒu chuán.
稼為人慷慨有大志,聞人有善,稱之不容口;不善,面折無所避。推轂人士,常恐不及,視財如糞土。死之日,聞者莫不於邑流涕。所著有《縮齋類藁》三十卷。斯得自有傳。
cáo yǒu wén, zì yǔn shū, tóng qìng lì tíng rén. wǔ huì wáng bīn shí èr shì sūn yě. shǎo yǒu dà zhì, yǔ zhòng dì yǒu liàng bù yuǎn qiān lǐ xún shī qǔ yǒu. dēng bǎo qìng èr nián jìn shì. shòu mián zhú wèi, gǎi pì tiān shuǐ jūn jiào shòu.
曹友聞,字允叔,同慶栗亭人。武惠王彬十二世孫也。少有大志,與仲弟友諒不遠千里尋師取友。登寶慶二年進士。授綿竹尉,改辟天水軍教授。
chéng yǐ bèi wéi, yǒu wén dān qí yè rù, yǔ shǒu chén zhāng wéi jiū mín lì zhàn. bīng tuì, zhì zhì shǐ zhì dà qí, shū" mǎn shēn dǎn" yǐ jīng zhī. yǐ ér bīng fù zhì, yǒu wén qìng jiā cái zhāo jí zhōng yì, dé jiàn shì wǔ qiān rén. zhì zhì shǐ lǐ zhí tǔ xí guǎn zhōng yì, lǐng suǒ bù shǒu xiān rén guān, qiě xíng qiě zhàn, zhì xiá kǒu jù xiǎn. qián jūn tǒng zhì qū xìn lǜ suǒ bù tū zhèn, hái suǒ lüè sì zhōu rén chù. zhì qín tián, qiǎn zuǒ jūn tǒng zhì dù wǔ yíng jī, lì bù néng dí. yǒu wén lìng zhū jūn chéng gāo jù xiǎn, shēn mào shǐ shí, wèi shì zú xiān. xìn yǔ tǒng zhì zhāng ān guó lǐng bīng chū zhàn. bīng tuì, zhì zhì shǐ xí hàn qī fāng guān.
城已被圍,友聞單騎夜入,與守臣張維糾民厲戰。兵退,制置使制大旗,書"滿身膽"以旌之。已而兵復至,友聞罄家財招集忠義,得健士五千人。制置使李{直土}檄管忠義,領所部守仙人關,且行且戰,至峽口據險。前軍統制屈信率所部突陣,還所掠四州人畜。至秦填,遣左軍統制杜午迎擊,力不能敵。友聞令諸軍乘高據險,身冒矢石,為士卒先。信與統制張安國領兵出戰。兵退,制置使檄捍七方關。
běi bīng dōng pò wǔ xiū guān, yǐ ér pò qī fāng, suì rù miǎn zhōu jīn niú, zhì dà ān, yòu fēn bīng zì jiā líng jiāng mù pí kǒu tū chū hé jìn jūn hòu, jìn zhàn bài sǐ zhī, suì zhǎng qū rù jiàn mén. yǒu wén yǔ dì wàn gè lǜ suǒ bù, qǔ jiān dào guò zhān mào shān, zhì qīng hāo jù, zhàn yú bái shuǐ jiāng zhōng liú. bīng tuì, zhì zhì sī xí zhù làng zhōu. pàn jiāng lǔ zhēn wèi chén lóng zhī suǒ zhǎn, zhēn bù qǔ sì fén jié, yǒu wén tǎo zhǎn qí jiāng guō hǔ lìn guǎng yáng zhòng děng, yú dǎng sàn qù. xí zhī tiān shuǐ jūn.
北兵東破武休關,已而破七方,遂入沔州金牛,至大安,又分兵自嘉陵江木皮口突出何進軍後,進戰敗死之,遂長驅入劍門。友聞與弟萬各率所部,取間道過氈帽山,至青蒿埧,戰於白水江中流。兵退,制置司檄駐閬州。叛將魯珍為陳隆之所斬,珍部曲肆焚劫,友聞討斬其將郭虎、藺廣、楊仲等,餘黨散去。檄知天水軍。
běi bīng rù fèng zhōu, lüè hé chí, dǐ tóng qìng. yǒu wén mì qiǎn tǒng zhì wáng hàn chén tǒng lǐng zhāng xiáng, shòu yǐ fāng lüè chū zhàn. bīng zhì chéng xià, yǒu wén bù fèn zhū jiāng gè shǒu yī mén, yǎn qí fú gǔ, jiè shì zú, qí jiàn jìn, míng gǔ zhāng qí, shǐ shí bìng fā. yòu mìng hàn chén děng qǔ jiān dào chū zhàn, zì tí zhòng bīng wěi dí hòu, dà zhàn yǒu gōng. duān píng chū, yǒu wén qiǎn wàn yǔ zhōng yì zǒng guǎn shí dāng kě fēn bīng suì shí tóu qīng hāo gǔ, qián hòu dà zhàn shù hé. zhì zhì shǐ shàng qí gōng, tè shòu chéng wù láng, quán fā qiǎn tiān shuǐ jūn.
北兵入鳳州,略河池,抵同慶。友聞密遣統制王漢臣、統領張祥,授以方略出戰。兵至城下,友聞部分諸將各守一門,偃旗伏鼓,戒士卒,俟漸近,鳴鼓張旗,矢石並發。又命漢臣等取間道出戰,自提重兵尾敵後,大戰有功。端平初,友聞遣萬與忠義總管時當可分兵碎石頭、青蒿谷,前後大戰數合。制置使上其功,特授承務郎,權發遣天水軍。
běi bīng yòu zì xī hé zhì jiē zhōu, yǒu wén yuē:" jiē suī fēi wú jìng, qǐ kě zuò shì ér bù jiù." suì yǐn bīng yǔ zhū jūn huì. mìng qián jūn tǒng zhì quán guì lǐng suǒ bù wèi xiān fēng, tǒng zhì xià yòng chū qí zuǒ, zhāng chéng chū qí yòu, zǒng guǎn chén gēng jí wàn yǒu liàng wǎng lái dū zhàn. yǒu gōng, zhì zhì shǐ zhào yàn nà bǐ jié zhì lì shuài sī jūn mǎ, rèn zé cuò zhì biān miàn, huàn wǔ yì dài fū gé mén xuān zàn shè rén, chà quán lì zhōu zhù zā yù qián zhū jūn dōu tǒng zhì, zhù zā shí mén, kòng è qī fāng guān.
北兵又自西和至階州,友聞曰:"階雖非吾境,豈可坐視而不救。"遂引兵與諸軍會。命前軍統制全貴領所部為先鋒,統制夏用出其左,張成出其右,總管陳庚及萬、友諒往來督戰。有功,制置使趙彥吶俾節制利帥司軍馬,任責措置邊面,換武翼大夫、閣門宣贊舍人,差權利州駐紥御前諸軍都統制,駐紥石門,控扼七方關。
míng nián, běi bīng pò wǔ xiū guān, rù miǎn yáng, lì lù tí xíng gāo jià sǐ zhī. zhì zhì shǐ jìn tún qīng yě yuán, bèi wéi, yǒu wén yuē:" qīng yě wèi shǔ yān hóu, bù kě huǎn." qiǎn wàn lǐng bīng zì lěng shuǐ kǒu dù jiā líng jiāng zhì liù gǔ zhū, lǚ zhàn yǒu gōng. yè xián méi yóu jiān dào zhí qū qīng yě yuán, zhì zhì shǐ qí wàn zhī yǒng, lìng dū zhū jūn zhàn shǒu. bīng tuì, yǒu wén yǐn jīng bīng yì qū zhì yuán xià, yè bàn jié zhàn, wéi suì dé jiě. tè shòu wǔ dé dài fū zuǒ xiāo qí dà jiāng jūn, yī jiù lì zhōu zhù zā yù qián zhū jūn tǒng zhì.
明年,北兵破武休關,入沔陽,利路提刑高稼死之。制置使進屯青野原,被圍,友聞曰:"青野為蜀咽喉,不可緩。"遣萬領兵自冷水口度嘉陵江至六股株,屢戰有功。夜銜枚由間道直趨青野原,制置使奇萬之勇,令督諸軍戰守。兵退,友聞引精兵亦趨至原下,夜半截戰,圍遂得解。特授武德大夫、左驍騎大將軍,依舊利州駐紥御前諸軍統制。
běi bīng pò miǎn zhōu, dǎo dà ān, yǒu wén qiǎn cuī fēng jūn tǒng zhì wáng zī tà bái jūn tǒng zhì bái zài xìng sù qū jī guān ài, zuǒ jūn tǒng zhì wáng jìn jù yáng píng guān. yǒu wén dēng xī lǐng, shǒu zhí wǔ fāng qí, zhǐ huī fǔ bì, bīng shù wàn tū zhì yáng píng guān, suì qiǎn jìn jí yóu yì bù jiāng wáng gāng chū zhàn, yòu qīn shuài zhàng bīng jí bèi wéi jūn tū chū zhèn qián, zuǒ yòu chí shè. bīng tuì, yǒu wén wèi zhōng yì zǒng guǎn chén gēng jí dāng kě yuē:" dí bì xuán bīng gōng jī guān ài, yí jí yuán zhī." jì ér guǒ yǐ bù qí wàn yú gōng ài, gēng yǐ qí bīng wǔ bǎi zhí qián jué zhàn, dāng kě jiāng bù bīng zuǒ yòu yì bìng jìn, wáng zī bái zài xìng yòu zì ài chū zhàn, dié xuè shí yú lǐ, bīng nǎi jiě qù. tè shòu yǒu wén méi zhōu fáng yù shǐ, yī jiù zuǒ xiāo wèi dà jiāng jūn lì zhōu zhù zā yù qián zhū jūn tǒng zhì, jiān miǎn zhōu zhù zā, jiān guǎn guān wài sì zhōu ān fǔ, quán zhī miǎn zhōu, jié zhì běn fǔ tún shù jūn mǎ. dì wàn chà zhī tóng qìng fǔ sì chuān zhì zhì sī zhàng qián zǒng guǎn, réng jiù zǒng guǎn zhōng yì jūn mǎ, jié zhì tún shù jūn mǎ, dǒng xiān zhù zā, zhuān yǔ miǎn lì liǎng sī tóng gòng rèn zé cuò zhì biān miàn.
北兵破沔州,搗大安,友聞遣摧鋒軍統制王資、踏白軍統制白再興速趨雞冠隘,左軍統制王進據陽平關。友聞登溪嶺,手執五方旗,指麾甫畢,兵數萬突至陽平關,遂遣進及游奕部將王剛出戰,又親帥帳兵及背嵬軍突出陣前,左右馳射。兵退,友聞謂忠義總管陳庚及當可曰:"敵必旋兵攻雞冠隘,宜急援之。"既而果以步騎萬餘攻隘,庚以騎兵五百直前決戰,當可將步兵左右翼並進,王資、白再興又自隘出戰,蹀血十餘里,兵乃解去。特授友聞眉州防禦使,依舊左驍衛大將軍、利州駐紥御前諸軍統制,兼沔州駐紥,兼管關外四州安撫,權知沔州,節制本府屯戍軍馬。弟萬差知同慶府、四川制置司帳前總管,仍舊總管忠義軍馬,節制屯戍軍馬,董仙駐紥,專與沔、利兩司同共任責措置邊面。
míng nián, yǒu wén yǐn bīng è xiān rén guān. dié wén běi bīng hé xī xià nǚ zhēn huí huí tǔ bō bó hǎi jūn wǔ shí yú wàn dà zhì, yǒu wén yǔ wàn yuē:" guó jiā ān wēi, zài cǐ yī jǔ, zhòng guǎ bù dí, qǐ róng làng zhàn. wéi dāng chéng gāo jù xiǎn, chū qí nì fú yǐ dài zhī." běi bīng xiān gōng wǔ xiū guān, bài dōu tǒng lǐ xiǎn zhōng jūn, suì rù xìng yuán, yù chōng dà ān. zhì zhì shǐ zhào yàn nà xí yǒu wén kòng zhì dà ān yǐ bǎo shǔ kǒu. yǒu wén chí shū yàn nà yuē:" miǎn yáng, shǔ zhī xiǎn yào, wú zhòng bīng zài cǐ, dí yǒu hòu gù zhī yōu, bì bù néng yuè miǎn yáng ér rù shǔ. yòu yǒu cáo wàn wáng xuān shǒu wěi yīng yuán, kě bǎo bì jié. dà ān dì shì píng kuàng, wú xiǎn kě shǒu, zhèng dí qí suǒ zhǎng, bù bīng suǒ duǎn, kuàng zhòng guǎ bù dí, qǐ kě yú píng dì kòng yù." yàn nà bù yǐ wèi rán, yī rì chí xiǎo hóng pái lái sù zhě qī. yǒu wén yì wèi yǐ guǎ jī zhòng, fēi chéng yè chū qí nèi wài jiā jī bù kě. nǎi qiǎn wàn yǒu liàng yǐn bīng shàng jī guān ài, duō zhāng qí zhì, shì dí jiān shǒu. yǒu wén xuǎn jīng ruì wàn rén yè dù jiāng, mì wǎng liú xī shè fú. yuē yuē:" dí zhì, nèi yǐ míng gǔ jǔ huǒ wèi yīng, wài hū shā shēng." běi bīng guǒ zhì, wàn chū nì zhàn, dí jiāng bā dōu lǔ yōng wàn yú zhòng, dá hǎi shuài qiān rén wǎng lái bó zhàn, shǐ shí rú yǔ. wàn shēn bèi shù chuàng, lìng zhū jūn jǔ fēng. yǒu wén qiǎn xuǎn fēng jūn tǒng zhì yáng dà quán yóu yì jūn tǒng zhì féng dà yòng yǐn běn bù chū dōng cài yuán, jī dí hòu duì gǎn yǒng jūn zǒng guǎn xià yòng zhī xī hé zhōu shén jìn jūn zǒng guǎn zhào xìng shuài suǒ bù chū shuǐ lǐng, jī dí zhōng duì zhī tiān shuǐ jūn ān biān jūn zǒng guǎn lǚ sì dé chén gēng lǜ suǒ bù chū lóng quán tóu, jī dí qián duì. yǒu wén qīn shuài jīng bīng sān qiān rén, jí chí zhì ài xià, xiān qiǎn bǎo jié jūn tǒng lǐng liú hǔ shuài gǎn sǐ shì wǔ bǎi rén chōng qián jūn, qián jūn bù dòng, dà bīng fú sān bǎi qí dào páng, hǔ zhòng xián méi tū zhàn. huì dà fēng yǔ, zhū jiāng qǐng yuē:" yǔ bù zhǐ, nào nìng shēn méi zú, yí qí shǎo jì." yǒu wén chì yuē:" dí zhī wǒ fú bīng zài cǐ, huǎn bì shī jī." suì yōng bīng qí jìn. yǒu wén rù lóng wěi tóu, wàn wén zhī, wǔ gǔ chū ài kǒu, yǔ yǒu wén huì. nèi wài liǎng jūn jiē shū sǐ zhàn, xuè liú èr shí lǐ. xī jūn sù yǐ mián qiú dài tiě jiǎ, jīng yǔ rú shī, bù lì bù mén. lí míng, dà bīng yì zēng, nǎi yǐ tiě qí sì miàn wéi rào, yǒu wén tàn yuē:" cǐ dài tiān hū! wú yǒu sǐ ér yǐ." yú shì jí kǒu gòu mà, shā suǒ chéng mǎ yǐ shì bì sǐ. xuè zhàn yù lì, yǔ dì wàn jù sǐ, jūn jǐn méi, běi bīng suì zhǎng qū rù shǔ.
明年,友聞引兵扼仙人關。諜聞北兵合西夏、女真、回回、吐蕃、渤海軍五十餘萬大至,友聞語萬曰:"國家安危,在此一舉,眾寡不敵,豈容浪戰。惟當乘高據險,出奇匿伏以待之。"北兵先攻武休關,敗都統李顯忠軍,遂入興元,欲沖大安。制置使趙彥吶檄友聞控制大安以保蜀口。友聞馳書彥吶曰:"沔陽,蜀之險要,吾重兵在此,敵有後顧之憂,必不能越沔陽而入蜀。又有曹萬、王宣首尾應援,可保必捷。大安地勢平壙,無險可守,正敵騎所長,步兵所短,況眾寡不敵,豈可於平地控御。"彥吶不以為然,一日持小紅牌來速者七。友聞議為以寡擊眾,非乘夜出奇內外夾擊不可。乃遣萬、友諒引兵上雞冠隘,多張旗幟,示敵堅守。友聞選精銳萬人夜渡江,密往流溪設伏。約曰:"敵至,內以鳴鼓舉火為應,外呼殺聲。"北兵果至,萬出逆戰,敵將八都魯擁萬餘眾,達海帥千人往來搏戰,矢石如雨。萬身被數創,令諸軍舉烽。友聞遣選鋒軍統制楊大全、游奕軍統制馮大用引本部出東菜園,擊敵後隊;敢勇軍總管夏用、知西和州神勁軍總管趙興帥所部出水嶺,擊敵中隊;知天水軍安邊軍總管呂嗣德、陳庚率所部出龍泉頭,擊敵前隊。友聞親帥精兵三千人,疾馳至隘下,先遣保捷軍統領劉虎帥敢死士五百人沖前軍,前軍不動,大兵伏三百騎道旁,虎眾銜枚突戰。會大風雨,諸將請曰:"雨不止,淖濘深沒足,宜俟少霽。"友聞斥曰:"敵知我伏兵在此,緩必失機。"遂擁兵齊進。友聞入龍尾頭,萬聞之,五鼓出隘口,與友聞會。內外兩軍皆殊死戰,血流二十里。西軍素以綿裘代鐵甲,經雨濡濕,不利步門。黎明,大兵益增,乃以鐵騎四面圍繞,友聞嘆曰:"此殆天乎!吾有死而已。"於是極口詬罵,殺所乘馬以示必死。血戰愈厲,與弟萬俱死,軍盡沒,北兵遂長驅入蜀。
qín gǒng rén wāng shì xiǎn sù fú yǒu wén wēi wàng, cháng yǐ míng mǎ yí yǒu wén, hái shī guò zhàn dì, tàn yuē:" shǔ jiāng jūn zhēn nán ér hàn yě." shèng lǐ jì zhī. shì wén, tè zèng lóng tú gé xué shì dà zhōng dài fū, cì miào bāo zhōng, shì yuē yì jié, guān qí èr zi chéng wù láng, xù dí gōng láng. wàn tè zèng wǔ yì dài fū, èr zi chéng zhōng láng.
秦鞏人汪世顯素服友聞威望,嘗以名馬遺友聞,還師過戰地,嘆曰:"蜀將軍真男兒漢也。"盛禮祭之。事聞,特贈龍圖閣學士、大中大夫,賜廟褒忠,諡曰毅節,官其二子承務郎,婿迪功郎。萬特贈武翼大夫,二子成忠郎。
chén yín, bǎo mó gé dài zhì xián zhī zǐ. cáo sī liǎng gòng jìn shì, yǐ fù ēn bǔ guān, lì guān zhōu xiàn. shào dìng chū, zhī xī hé zhōu. xī hé jí biān zhòng dì, yín yǐ shū shēng yì bù cí nán. běi bīng rù jìng, shǔ dōu tǒng hé jìn chū shǒu dà ān, dú tǒng zhì guān wáng ruì yǔ zhōng yì qiān rén chéng shǒu ér yǐ. yín shì yǔ qí mín gòng shǒu cǐ tǔ. jū mín shǐ yǐ jìn liú jiā chéng zhōng, shì yǐ wèi gù, yǐ ér jìn xǐ tā jùn, suì wú gù zhì. yín dú liú qí èr zi bìng hé mén èr shí bā kǒu, yuē:" rén gè gù qí jiā, jiāng shuí gòng shǒu." nǎi sàn zī cái yǐ jié zhōng yì, wèi bì shǒu zhī jì.
陳寅,寶謨閣待制咸之子。漕司兩貢進士,以父恩補官,歷官州縣。紹定初,知西和州。西和極邊重地,寅以書生義不辭難。北兵入境,屬都統何進出守大安,獨統制官王銳與忠義千人城守而已。寅誓與其民共守此土。居民始以進留家城中,恃以為固,已而進徙它郡,遂無固志。寅獨留其二子並闔門二十八口,曰:"人各顧其家,將誰共守。"乃散資財以結忠義,為必守之計。
běi bīng shí wàn gōng chéng dōng nán mén, yǐ jiàng zhě wèi xiān qū. yín cǎo xí wén yù zhī, zì zhí qí gǔ, jī lì jiāng shì, yíng dí lì zhàn, shǐ shí rú yǔ. shī tuì, jié dàn, zēng bīng fù lái, yín shuài zhōng yì mín bīng yǔ gǎn sǐ shì lì zhàn, zhòu yè shù shí hé, bīng tuì. zhì zhì sī yǐ yín gōng biàn gào liè jùn. běi bīng fá mù wèi gōng jù, zēng bīng zhì shù shí wàn, wéi zhōu chéng. jìn sù yǔ yín bù xié, yín yǒu gōng, yóu wèi zhū jiāng suǒ jì. zhì shì qiú yuán shén jí, jiǔ zhī, zhì zhì sī cái qiǎn liú ruì jí zhōng yì rén chén yǔ děng wǎng jiù, lǜ jiē guān wàng bù jìn, ruì fǔ jìn qī fāng guān, yǔ wèi jí chóu chí, jiē yǐ lù gěng gào. yín lǜ mín bīng zhòu yè kǔ zhàn, yuán bīng bù zhì, chéng suì xiàn.
北兵十萬攻城東南門,以降者為先驅。寅草檄文喻之,自執旗鼓,激厲將士,迎敵力戰,矢石如雨。師退,詰旦,增兵復來,寅帥忠義民兵與敢死士力戰,晝夜數十合,兵退。制置司以寅功遍告列郡。北兵伐木為攻具,增兵至數十萬,圍州城。進素與寅不協,寅有功,尤為諸將所忌。至是求援甚急,久之,制置司才遣劉銳及忠義人陳瑀等往救,率皆觀望不進,銳甫進七方關,瑀未及仇池,皆以路梗告。寅率民兵晝夜苦戰,援兵不至,城遂陷。
yín gù qí qī dù shì yuē:" ruò sù zì wèi jì." dù lì shēng yuē:" ān yǒu shēng tóng jūn lù, sǐ bù gòng wáng shì zhě?" jí dēng gāo bǎo zì yǐn yào. èr zi jí fù jù sǐ mǔ bàng. yín liǎn ér fén zhī, nǎi cháo fú dēng zhàn lóu, wàng què fén xiāng, hào qì yuē:" chén shǐ móu shǒu cǐ chéng, wèi shǔ fān lí, chéng zhī bù cún, chén sǐ fēn yě. chén bù fù guó! chén bù fù guó!" zài bài fú jiàn ér sǐ. bīn kè tóng sǐ zhě èr shí yǒu bā rén. yī zi hòu zhì, yì yù zì cái, jūn shì bào chí zhī yuē:" bù kě shǐ zhōng chén wú hòu." yǔ jù zhuì chéng, yì zhé zú sǐ. zhì zhì sī yǐ wén, zhào tè zèng cháo yì dài fū yòu wén diàn xiū zhuàn, cì qián sān qiān mín, jí qí suǒ jū xiāng suǒ shǒu zhōu lì miào. jiǔ zhī, jiā zèng huá wén gé dài zhì, shì xiāng jié.
寅顧其妻杜氏曰:"若速自為計。"杜厲聲曰:"安有生同君祿,死不共王事者?"即登高堡自飲藥。二子及婦俱死母傍。寅斂而焚之,乃朝服登戰樓,望闕焚香,號泣曰:"臣始謀守此城,為蜀藩籬,城之不存,臣死分也。臣不負國!臣不負國!"再拜伏劍而死。賓客同死者二十有八人。一子後至,亦欲自裁,軍士抱持之曰:"不可使忠臣無後。"與俱縋城,亦折足死。制置司以聞,詔特贈朝議大夫、右文殿修撰,賜錢三千緡,即其所居鄉、所守州立廟。久之,加贈華文閣待制,諡襄節。
jiǎ zi kūn zì bó hòu, tóng chuān huái ān jūn rén. jiā dìng shí sān nián jìn shì. wèi xī hé tuī guān, shè tōng pàn. guān wài bèi bīng, zi kūn yǔ jùn shǒu chén yín shì sǐ chéng shǒu. chéng xiàn, zi kūn cháo fú yǔ qí jiā shí èr kǒu sǐ zhī. zhuī zèng chéng yì láng, fēng qí fù sōng chéng wù láng. guān qí zi zhòng wǔ xuān jiào láng lóng zhōu qiān pàn, gǎi fèng yì láng guǒ zhōu tōng pàn, zú.
賈子坤字伯厚,潼川懷安軍人。嘉定十三年進士。為西和推官,攝通判。關外被兵,子坤與郡守陳寅誓死城守。城陷,子坤朝服與其家十二口死之。追贈承議郎,封其父崧承務郎。官其子仲武宣教郎、隆州簽判,改奉議郎、果州通判,卒。
zhòng wǔ zi chāng zhōng chún xiào, tóng dēng xián chún qī nián jìn shì dì. chún xiào yáng zhōu jiào shòu, shòu zhī shuài lǐ tíng zhī, diào jiāng huái zǒng mù. běi bīng xià jiāng nán, èr wáng zài fú zhōu, yǐ shǐ guǎn jiǎn yuè zhào, cí. huì chéng xiàng wén tiān xiáng pì zuǒ qí mù, xún shòu mì shū chéng, zhuó lì bù láng zhōng. dīng mǔ yōu, qǐ fù wèi yòu sī, zhuǎn cháo sàn láng. yá shān shī bài, chún xiào bào èr nǚ xié qī móu tóng dǎo hǎi sǐ.
仲武子昌忠、純孝,同登咸淳七年進士第。純孝揚州教授,受知帥李庭芝,調江、淮總幕。北兵下江南,二王在福州,以史館檢閱召,辭。會丞相文天祥辟佐其幕,尋授秘書丞,擢吏部郎中。丁母憂,起復為右司,轉朝散郎。崖山師敗,純孝抱二女偕妻牟同蹈海死。
liú ruì, zhī wén zhōu. jiā xī yuán nián, běi bīng lái gōng, ruì yǔ tōng pàn zhào rǔ xiǎng chéng chéng gù shǒu, lǜ jūn mín qī qiān yú rén zhòu yè bó zhàn, shā shāng shén duō. jù shǒu liǎng yuè yú, yuán bīng bù zhì, chéng zhōng wú shuǐ, qǔ jí yú jiāng. huì chén yù yǐ qù suì shī shǒu miǎn, biān zhì cǐ zhōu, yè yú chéng chū jiàng, xiàn nǚ dà jiāng, gào yǐ xū shí, dí suì zēng bīng gōng chéng shén jí, yī xī yí jiāng liú yú shù lǐ wài. ruì dù bù miǎn, jí qí jiā rén, jǐn yǐn yǐ yào, jiē sǐ, nǎi jù qí shī jí gōng sī jīn bó gào mìng fén zhī. jiā sù yǒu lǐ fǎ, yòu zǐ tóng gē cái liù suì, yǐn yǐ yào, yóu xià bài shòu zhī, zuǒ yòu wèi zhī gǎn tòng.
劉銳,知文州。嘉熙元年,北兵來攻,銳與通判趙汝曏乘城固守,率軍民七千餘人晝夜搏戰,殺傷甚多。拒守兩月余,援兵不至,城中無水,取汲於江。會陳昱以去歲失守沔,編置此州,夜逾城出降,獻女大將,告以虛實,敵遂增兵攻城甚急,一夕移江流於數里外。銳度不免,集其家人,盡飲以藥,皆死,乃聚其屍及公私金帛、告命焚之。家素有禮法,幼子同哥才六歲,飲以藥,猶下拜受之,左右為之感慟。
rǔ xiǎng xuān chéng rén, shàn shè. chéng pò bèi zhí, xiān duàn qí liǎng bì, ér hòu luán shā zhī. ruì jí qí èr zi zì wěn sǐ, jūn mín sǐ zhě shù wàn rén.
汝曏宣城人,善射。城破被執,先斷其兩臂,而後臠殺之。銳及其二子自刎死,軍民死者數萬人。
jiǎn yí, tóng chuān tōng quán rén. jiā dìng èr nián jìn shì. lèi guān tōng pàn jīn zhōu. duān píng sān nián, běi bīng gōng shǔ, yí jiān shǒu, zhàn bù néng dí, bèi qín, bù qū ér sǐ. qí zi yǒng shū fù lì zhàn, chéng pò, jǔ jiā sǐ yān. dì wéi zhī, shào dìng wǔ nián jìn shì. lì zhōu dōu tǒng wáng xuān pì xíng cān jūn shì, yì yíng dí lì zhàn ér sǐ, tè guān qí zi.
蹇彝,潼川通泉人。嘉定二年進士。累官通判金州。端平三年,北兵攻蜀,彝堅守,戰不能敵,被擒,不屈而死。其子永叔復力戰,城破,舉家死焉。弟維之,紹定五年進士。利州都統王宣辟行參軍事,亦迎敵力戰而死,特官其子。
hé chōng, hàn zhōu dé yáng rén. mì shū jiān gēng zhī sūn. tōng pàn lí zhōu, shè zhōu shì, yù wèi bèi yù jì. jí sòng néng zhī zhì, jiàn yì jí yú qióng lái chuàng dà xiǎo liǎng guān cāng jí zhài wū bǎi jiān, qīn dū chéng yì. é guān pò, chōng zì cì bù sǐ, dà jūn shuài hū zhī yǔ, xǔ yǐ bù shā. chōng yuē:" wú sān shì shí zhào shì lù, wèi zhào shì sǐ bù hàn." shuài shè yì wò huán zuò zhū jiāng, ér xū qí bīn xí, hū chōng yuē:" rǔ néng jiàng, jí zuò cǐ." chōng jù zuò dì qiú sǐ, suì bà. tā rì yòu hū zhī, yù biàn qí fā ér kūn qí dǐng. yuē:" kě shā bù kě kūn." yòu shǐ shǔ zhāo mín bǎng, chōng yuē:" wú jiān zhōu yě, kě jù wú mín shǐ shā zhī yé? jí yī jiā yǒu sǐ ér yǐ, bǎng bì bù kě shǔ." dà jiāng yí yǐ jiǔ míng yáng niú ròu, jiē què zhī. zì shì shuǐ yǐn jué bù rù kǒu. dí zhī qí bù kě qiáng, jiāng guǎ zhī, dà jiāng yuē:" cǐ nán jiā hǎo hàn yě, shǐ zhī jí sǐ." yú shì zhǎn qí shǒu.
何充,漢州德陽人。秘書監耕之孫。通判黎州,攝州事,預為備御計。及宋能之至,建議急於邛崍創大小兩關倉及砦屋百間,親督程役。俄關破,充自刺不死,大軍帥呼之語,許以不殺。充曰:"吾三世食趙氏祿,為趙氏死不憾。"帥設帟幄環坐諸將,而虛其賓席,呼充曰:"汝能降,即坐此。"充踞坐地求死,遂罷。它日又呼之,欲辮其發而髡其頂。曰:"可殺不可髡。"又使署招民榜,充曰:"吾監州也,可聚吾民使殺之耶?即一家有死而已,榜必不可署。"大將遺以酒茗羊牛肉,皆卻之。自是水飲絕不入口。敵知其不可強,將剮之,大將曰:"此南家好漢也,使之即死。"於是斬其首。
chōng qī chén mà bù jué kǒu. chū, chōng zhī jiàn hū yě, chén bì yǐ yī jiā wǎng. shuài yuē:" bù hū rǔ, hé yǐ lái?" chén yuē:" wú qiú sǐ ěr." jí chōng sǐ, dōng wàng zài bài yuē:" chén fū fù suī sǐ, kě yǐ duì zhào shì wú kuì yǐ." zhòng yǐ shí jī shā zhī.
充妻陳罵不絕口。初,充之見呼也,陳必以一家往。帥曰:"不呼汝,何以來?"陳曰:"吾求死爾。"及充死,東望再拜曰:"臣夫婦雖死,可以對趙氏無愧矣。"眾以石擊殺之。
fāng chōng fū fù zhī yīng huò yě, qīn qī quàn qí gǒu miǎn, chōng zhèng sè yuē:" wǒ fū fù yǔ ér fù yì tóng sǐ, rǔ děng zì qiú shēng kě yě." yú shì shàng xià gǎn qì, yuàn tóng sǐ zhě sì shí yú rén. nán shì lín sūn jū xíng cóng zi zhòng guì xiān chōng ér sǐ, wéi zhǎng zi shì lóng dé miǎn.
方充夫婦之嬰禍也,親戚勸其苟免,充正色曰:"我夫婦與兒婦義同死,汝等自求生可也。"於是上下感泣,願同死者四十餘人。男士麟、孫駒行、從子仲桂先充而死,惟長子士龍得免。
xǔ biāo sūn, xiǎn mó gé xué shì yì zhī zǐ yě. wèi sì chuān zhì zhì sī cān móu guān. jǐng dìng èr nián, liú zhěng pàn, zhào biāo sūn cǎo jiàng wén, yǐ tóng chuān yī dào wèi xiàn. biāo sūn cí shǐ zhě yuē:" cǐ wàn kě duàn, cǐ bǐ bù kě shū yě." jí bì mén yǔ jiā rén jù yǎng yào sǐ.
許彪孫,顯謨閣學士奕之子也。為四川制置司參謀官。景定二年,劉整叛,召彪孫草降文,以潼川一道為獻。彪孫辭使者曰:"此腕可斷,此筆不可書也。"即閉門與家人俱仰藥死。
zhěng jì jiàng, suì yǐn bīng xí dōu tǒng zhāng guì yíng, guì jí tǒng zhì jīn wén dé zhàn sǐ. nà xī cáo gàn hé mén sǐ zhī. jǐng dìng sì nián, miǎn zhōu dōu tǒng hú shì quán hù liáng yùn zhì hǔ xiàng shān, yù dí bīng zhàn bài sǐ. xián chún èr nián, běi bīng qǔ kāi zhōu, shǒu jiāng páng yàn hǎi sǐ zhī. dé yòu yuán nián, lú shǒu méi yīng chūn shā pàn guān lǐ dīng sūn tuī guān táng kuí ruì yǐ chéng jiàng, zhēn zhōu shǒu jiāng jiāng yàn qīng xiàng zhàn sǐ zhī.
整既降,遂引兵襲都統張桂營,桂及統制金文德戰死。納溪曹贛闔門死之。景定四年,沔州都統胡世全護糧運至虎象山,遇敵兵戰敗死。咸淳二年,北兵取開州,守將龐彥海死之。德祐元年,瀘守梅應春殺判官李丁孫、推官唐奎瑞以城降,珍州守將江彥清巷戰死之。
chén lóng zhī, bù zhī suǒ shì lǚ. wèi sì chuān zhì zhì shǐ. chún yòu yuán nián shí yī yuè, chéng dū bèi wéi, shǒu mí xún, fú xià. bù jiāng tián shì xiǎn chéng yè kāi mén, běi bīng tū rù, lóng zhī jǔ jiā shù bǎi kǒu jiē sǐ. kǎn sòng lóng zhī zhì hàn zhōu, mìng yù hàn zhōu shǒu chén wáng kuí jiàng, lóng zhī hū kuí yǔ zhī yuē:" dà zhàng fū sǐ ěr, wú jiàng yě." suì jiàn shā. hòu wǔ nián, tí xíng yuán jiǎn zhī shàng qí shì, tè zèng huī yóu gé dài zhì, hé dé ēn zé wài, tè yǔ liǎng zi ēn zé, cì shì lì miào.
陳隆之,不知所仕履。為四川制置使。淳祐元年十一月,成都被圍,守彌旬,弗下。部將田世顯乘夜開門,北兵突入,隆之舉家數百口皆死。檻送隆之至漢州,命諭漢州守臣王夔降,隆之呼夔語之曰:"大丈夫死爾,毋降也。"遂見殺。後五年,提刑袁簡之上其事,特贈徽猷閣待制,合得恩澤外,特與兩子恩澤,賜諡立廟。
yòu yǒu shǐ jì jiǎn zhě, wēi zhōu qí chéng zhǔ bù yě. chéng dū zhī xiàn, zi liáng zhèn yǔ xù yáng chéng fū zhēng xiāng wèi sǐ, gè tè zèng liǎng guān, yǔ yī zi xià zhōu wén xué.
又有史季儉者,威州棋城主簿也。成都之陷,子良震與婿楊城夫爭相為死,各特贈兩官,與一子下州文學。
wáng yì, zì gōng fǔ, pí xiàn rén. bǎo qìng yuán nián jìn shì. wú xī cháng zhāo zhī rù mù, jí xī yǐ shǔ pàn, kàng jié bù bài, wèi chén dà yì. xī nù, qiú yì, yù pēng zhī, xī zhū ér miǎn.
王翊,字公輔,郫縣人。寶慶元年進士。吳曦嘗招之入幕,及曦以蜀叛,抗節不拜,為陳大義。曦怒,囚翊,欲烹之,曦誅而免。
jiā xī yuán nián, zhì zhì shǐ dīng fǔ pì wèi cān yì guān, xiān qiǎn qí jiā guī xiāng lǐ, wèi wén jué xiān mù, shì yǐ shēn sǐ bào guó. jí běi bīng zhì, zhàng qián tí jǔ guān chéng jū xiān zǒu, fǔ cāng zú yíng dí, bài sǐ. yì yǔ sī lǐ wáng càn yùn sī gàn guān lǐ rì xuān děng mù bīng jù shǒu. bīng rù gōng shǔ, jiàn yì cháo fú wēi zuò, wèn wèi hé rén, yuē:" xiǎo guān shí tiān zǐ zhī lù, lín nán bù néng jiù, sǐ yǒu yú zuì, kě sù shā wǒ." yòu wèn hé yǐ bù zǒu, yuē:" yuàn yǔ cǐ chéng jù wáng." běi bīng xiāng wèi yuē:" zhōng chén yě." jiè wù shā. dí zòng huǒ dà lüè, yì yǐ cháo fú fù jǐng sǐ. bīng hòu, qí jiā chū qí shī jǐng zhōng, yì guān yǎn rú yě. zhuǎn yùn fù shǐ pú dōng mǎo sǐ zhī.
嘉熙元年,制置使丁黼闢為參議官,先遣其家歸鄉里,為文訣先墓,誓以身死報國。及北兵至,帳前提舉官成駒先走,黼倉卒迎敵,敗死。翊與司理王璨、運司干官李日宣等募兵拒守。兵入公署,見翊朝服危坐,問為何人,曰:"小官食天子之祿,臨難不能救,死有餘罪,可速殺我。"又問何以不走,曰:"願與此城俱亡。"北兵相謂曰:"忠臣也。"戒勿殺。敵縱火大掠,翊以朝服赴井死。兵後,其家出其屍井中,衣冠儼如也。轉運副使蒲東卯死之。
bīng tú hàn zhōu, quán zhōu shì liú dāng kě pàn guān shào fù lù shì cān jūn luó yóu sī hù cān jūn zhào chóng qǐ zhī luò xiàn luó jūn wén jiē bù qū ér sǐ. fù, yōng liù shì sūn yě. rù méi zhōu, zhī dān léng xiàn féng zhòng yè sǐ zhī. qǔ jiǎn zhōu, jiǎn shǒu lǐ dà quán sǐ zhī. qióng shǒu zhào chén qīn lǜ yǎ zhōu pái shǒu chū zhàn, lì jǐn ér sǐ.
兵屠漢州,權州事劉當可、判官邵復、錄事參軍羅由、司戶參軍趙崇啟、知雒縣羅君文皆不屈而死。復,雍六世孫也。入眉州,知丹稜縣馮仲燁死之。取簡州,簡守李大全死之。邛守趙晨親率雅州牌手出戰,力盡而死。
wén zhōu shǒu liú ruì tōng pàn zhào rǔ xiǎng xiāng shì sǐ shǒu, gēng dié chū zhàn, bèi wéi xún yǒu wǔ rì, jí dào jué, bīng mín shuǐ bù rù kǒu zhě bàn yuè, zhì shǔn qī zǐ zhī xuè, zú wú pàn zhì. chéng chuí xiàn, rǔ xiǎng yóu tí shuāng rèn rù zhèn, zhōng shí liù shǐ, bèi zhí yǐ sǐ. ruì xiān shā qí qī, fù zǐ sān rén dēng wén wáng tái zì wěn sǐ. shī zhì suì níng, mín bīng zhào péng jù zhàn, zuǒ bì yǐ duàn, ér zhàn bù xiū.
文州守劉銳、通判趙汝曏相誓死守,更迭出戰,被圍旬有五日,汲道絕,兵民水不入口者半月,至吮妻子之血,卒無叛志。城垂陷,汝曏猶提雙刃入陣,中十六矢,被執以死。銳先殺其妻,父子三人登文王台自刎死。師至遂寧,民兵趙朋拒戰,左臂已斷,而戰不休。
zhì zhòng qìng, jìn shì hú tiān qǐ fù mǔ ér táo, bīng yù shā qí mǔ, tiān qǐ qī zhāng āi hào yuàn yǐ shēn dài, bù tīng, zú shā zhī. tiān qǐ yǔ qí qī hū tiān dà mà, dà jiāng qí tiān qǐ mào, yù huó zhī, wèi zhī yuē:" rǔ cóng wǒ, dāng gòng fù guì." tiān qǐ yù fèn mà, yú shì fū fù tóng sǐ. shì wén, yì rǔ xiǎng jiē lì miào cì shì, yú bāo xù yǒu chà.
至重慶,進士胡天啟負母而逃,兵欲殺其母,天啟妻張哀號願以身代,不聽,卒殺之。天啟與其妻呼天大罵,大將奇天啟貌,欲活之,謂之曰:"汝從我,當共富貴。"天啟愈奮罵,於是夫婦同死。事聞,翊、汝曏皆立廟賜諡,余褒恤有差。
bǎo yòu liù nián, běi bīng bá jí píng ài, shǒu jiāng yáng lǐ zhōu dé róng sǐ zhī. bá zhǎng níng, shǒu jiāng wáng zuǒ fù zǐ jù sǐ. zhì làng zhōu, tuī guān zhào guǎng sǐ zhī. zhì péng zhōu, zhuǎn yùn shǐ shī zé shàn sǐ zhī. zhì shùn qìng,. shuài shǒu duàn yuán jiàn chéng shǒu, huī xià liú yuān shā zhī yǐ jiàng.
寶祐六年,北兵拔吉平隘,守將楊禮、周德榮死之。拔長寧,守將王佐父子俱死。至閬州,推官趙廣死之。至蓬州,轉運使施擇善死之。至順慶,。帥守段元鑒城守,麾下劉淵殺之以降。
lǐ chéng zhī zì mào qīn, wù zhōu dōng yáng rén. shòu xué lǚ zǔ qiān. xiāng jǔ dì yī, hòu rù tài xué, shě xuǎn yì dì yī. qìng yuán chū, shì hè wèi ráo zhōu jiào shòu. dīng fù mǔ yōu, lú mù zhōng sàng. gàn bàn fú jiàn ān fǔ sī gōng shì, qiān xíng gōng bù jià gé, zhuó guó zi xué lù, yǐ yán bà.
李誠之字茂欽,婺州東陽人。受學呂祖謙。鄉舉第一,後入太學,舍選亦第一。慶元初,釋褐為饒州教授。丁父母憂,廬墓終喪。幹辦福建安撫司公事,遷刑、工部架閣,擢國子學錄,以言罷。
qǐ wèi jiāng xī zhuǎn yùn sī gàn bàn. shǐ chēng tí huì zi, dì qí wù lì gāo xià shū qián yǐ liǎn zhī, chéng zhī yǐ wèi rǎo. shǐ zhě bù yuè yuē:" shāng jūn zhī lìng, yóu néng bì xíng, jīn nǎi jǔ yǔ rú cǐ." chéng zhī qiǎo rán yuē:" shǐ jūn rú zhě, ér yù xiào shāng jūn zhī suǒ wèi hū?" suì cí qù. shǐ zhě xùn xiè, bà lìng ér hòu zhǐ.
起為江西轉運司幹辦。使稱提會子,第其物力高下輸錢以斂之,誠之以為擾。使者不悅曰:"商君之令,猶能必行,今乃齟齬如此。"誠之愀然曰:"使君儒者,而欲效商君之所為乎?"遂辭去。使者遜謝,罷令而後止。
gǎi tōng pàn cháng zhōu, zhī yǐng zhōu. zhī jīn rén bì bài méng, dà xiū biān fáng zhàn gōng shǒu yù zhī jù. yí zhī qí zhōu. qí zì nán dù yǐ lái, wèi cháng bèi bīng, chéng zhī yuē:" bèi yù wú sù, zhǎng qū ér lái, jiāng ruò zhī hé?" xiāng shì chéng bì ér zēng yì zhī, bèi lóu lǔ, zhú yáng mǎ qiáng, jiào yuè xiāng jìn mín bīng, jī zhī yǐ shǎng, jī sù sì wàn. xiān shì, jiǔ kù yuè jiě qián sì bǎi wǔ shí qiān yǐ xiàn shǒu, chéng zhī yī wú suǒ shòu, jì zhū gōng tǎng, yǐ zhù bīng shí.
改通判常州,知郢州。知金人必敗盟,大修邊防戰攻守御之具。移知蘄州。蘄自南渡以來,未嘗被兵,誠之曰:"備御無素,長驅而來,將若之何?"相視城壁而增益之,備樓櫓,築羊馬牆,教閱廂禁民兵,激之以賞,積粟四萬。先是,酒庫月解錢四百五十千以獻守,誠之一無所受,寄諸公帑,以助兵食。
jiā dìng shí sì nián èr yuè, jīn rén fàn huái nán. shí chéng zhī yǐ yú mǎn, dài zhě bù zhì, yù xiān qiǎn qí nú guī, wén nán zuò ér zhǐ. kuì rán wèi qí liáo yuē:" wú yǐ shū shēng zài rèn biān lěi, xíng nián qī shí, yì yòu hé qiú, dú qiàn yī sǐ ěr. dāng yǔ tóng liáo lù lì yǐ shǒu, bù jì zé yǐ sǐ jì zhī." nǎi xuǎn dīng zhuàng fēn bù chéng shǒu, mù sǐ shì yíng jī, yù yú héng chá qiáo, dà pò zhī. jū shù rì, jīn rén yōng zhòng lín shā hé, yù dù, yòu pò zhī. míng rì, jīn bīng dà zhì, jué huáng shuǐ, fén zhàn lóu, yòu jù tuì zhī. míng rì, jīn yí bīng yào chōng, wèi bì dù jì, qí bīng zhí qián fèn jī, shā qí qiú shuài. jīn rén suī lǚ cuò, rán móu yì qiǎo, gōng yì lì. wèi jǐ, fù chéng xià, wéi zhī shù zhòng, suì fán mù shān. chéng zhī chū bīng yù zhī, yòu shā qí jiāng zú shù shí rén, duó suǒ pèi yìn. sān yuè shuò, jīn rén gōng xī mén, shè què zhī. é zào wàng lóu yǐ kuī chéng, chéng zhī wèi yí bīng yǐ shì zhī. yòu shǐ chí shū lái xié jiàng, chéng zhī lù zhī, ér hái qí shū. yuè èr rì, jīn rén yǐ gōng jù jìn, chéng zhī shè xiè yù zhī, yè chū dǎo qí yíng. liào dí yīng biàn ruò shú zhī bīng zhě, jīn rén zú bù dé zhì.
嘉定十四年二月,金人犯淮南。時誠之已逾滿,代者不至,欲先遣其孥歸,聞難作而止。喟然謂其僚曰:"吾以書生再任邊壘,行年七十,抑又何求,獨欠一死爾。當與同僚戮力以守,不濟則以死繼之。"乃選丁壯分布城守,募死士迎擊,遇於橫槎橋,大破之。居數日,金人擁眾臨沙河,欲渡,又破之。明日,金兵大至,決湟水,焚戰樓,又拒退之。明日,金移兵要衝,為必渡計,蘄兵直前奮擊,殺其酋帥。金人雖屢挫,然謀益巧,攻益力。未幾,傅城下,圍之數重,遂燔木柵。誠之出兵御之,又殺其將卒數十人,奪所佩印。三月朔,金人攻西門,射卻之。俄造望樓以窺城,誠之為疑兵以示之。又使持書來脅降,誠之戮之,而還其書。越二日,金人以攻具進,誠之設械御之,夜出搗其營。料敵應變若熟知兵者,金人卒不得志。
huì huáng zhōu shī shǒu, bìng bīng wèi yī, fán shí yú wàn. chí yáng hé féi yuán bīng bài zǒu, cháo mìng féng shí yuán èr jùn, shí zhì jìng, qiān yán bù jìn. chéng zhī jī lì jiāng shì, miǎn yǐ zhōng yì. chéng xiàn, lǜ bīng xiàng zhàn, shā shāng xiāng dāng. zi shì yǔn lì zhàn sǐ, chéng zhī yǐn jiàn jiāng zì jǐng, hū qí nú yuē:" chéng yǐ pò, rǔ děng yí sù sǐ, wú rǔ!" qī xǔ jí fù ruò sūn jiē fù shuǐ sǐ. shì wén, zèng cháo sàn dài fū mì gé xiū zhuàn, fēng zhèng jié hóu, lì miào yú qí, cì míng bāo zhōng, fù yín juàn èr bǎi, réng cì jué dí gōng láng zhě sān, zèng qí qī lìng rén, shì yǔn tōng zhí láng, zi fù jí sūn nǚ zhī méi yú nán zhě jiē zèng ān rén. cóng chéng zhī zhī sǐ zhě, tōng pàn zhōu shì qín jù.
會黃州失守,並兵為一,凡十餘萬。池陽、合肥援兵敗走,朝命馮榯援二郡,榯至境,遷延不進。誠之激厲將士,勉以忠義。城陷,率兵巷戰,殺傷相當。子士允力戰死,誠之引劍將自剄,呼其孥曰:"城已破,汝等宜速死,無辱!"妻許及婦若孫皆赴水死。事聞,贈朝散大夫、秘閣修撰,封正節侯,立廟於蘄,賜名褒忠,賻銀絹二百,仍賜爵迪功郎者三,贈其妻令人,士允通直郎,子婦及孫女之沒於難者皆贈安人。從誠之之死者,通判州事秦鉅。
qín jù zì zi yě, chéng xiàng guì céng sūn. tōng pàn qí zhōu. jīn rén fàn jìng, yǔ jùn shǒu lǐ chéng zhī xié lì hàn yù. qiú yuán yú wǔ chāng ān qìng, yuè yú, bīng bù zhì. cè yīng bīng xú huī cháng yòng děng qì chéng dùn. chéng pò, jù yǔ chéng zhī gè yǐ zì suí zhī bīng xiàng zhàn, sǐ shāng lüè jǐn. jù guī shǔ, jí hū lì rén liú dí, lìng huǒ zhū cāng kù, nǎi fù yī shì zì fén. yǒu lǎo zú jiàn yān yàn zhōng zhe bái zhàn páo zhě, shí qí jù yě, mào huǒ wǎn chū zhī. jù chì yuē:" wǒ wèi guó sǐ, rǔ bèi kě zì qiú shēng." zhì yī jiù fén ér sǐ. cì zǐ jùn xiān wǎng sì zǔ shān, bīng zhì jí hái, yǔ dì shui huī cóng fù jù sǐ. tè zèng jù wǔ guān mì gé xiū zhuàn, fēng yì liè hóu, yǔ chéng zhī jiē lì miào qí zhōu, cì é bāo zhōng, zèng jùn huī tōng zhí láng, fù yǐ yín juàn gè èr bǎi.
秦鉅字子野,丞相檜曾孫。通判蘄州。金人犯境,與郡守李誠之協力捍禦。求援於武昌、安慶,月余,兵不至。策應兵徐揮、常用等棄城遁。城破,鉅與誠之各以自隨之兵巷戰,死傷略盡。鉅歸署,疾呼吏人劉迪,令火諸倉庫,乃赴一室自焚。有老卒見煙焰中著白戰袍者,識其鉅也,冒火挽出之。鉅叱曰:"我為國死,汝輩可自求生。"製衣就焚而死。次子浚先往四祖山,兵至亟還,與弟氵翬從父俱死。特贈鉅五官、秘閣修撰,封義烈侯,與誠之皆立廟蘄州,賜額褒忠,贈浚、瀈通直郎,賻以銀絹各二百。
zhōu xué jiào shòu ruǎn xī fǔ zèng tōng zhí láng, fáng yù pàn guān zhào rǔ biāo qí chūn zhǔ bù níng shí fèng lù shì cān jūn jiān sī hù dù è jù zèng chéng wù láng, jiān qí zhōu dōu dà jiān xiá qí kǒu zhèn cāng kù yán gāng zhōng zèng chéng shì láng.
州學教授阮希甫贈通直郎,防禦判官趙汝標、蘄春主簿寧時鳳、錄事參軍兼司戶杜諤俱贈承務郎,監蘄州都大監轄蘄口鎮倉庫嚴剛中贈承事郎。
shí tǒng zhì guān sūn zhōng, xiǎo jiāng jiāng shì wàng chén xìng cáo quán bīng biàn, jūn shì lǐ bīn děng jiē dòu sǐ. sī lǐ cān jūn zhào yǔ yù xiān lǜ mín bīng bǎi yú rén duó guān chū wài qiú yuán, jǐn yǐ shēn miǎn, ér quán jiā shí liù rén jiē méi. chún yòu shí èr nián, tè fēng jù yì liè xiǎn jié hóu. huáng zhōu zhī xiàn, shǒu chén hé dà jié yì tóu jiāng sǐ yān.
時統制官孫中,小將江士旺、陳興、曹全、兵卞,軍士李斌等皆斗死。司理參軍趙與裕先率民兵百餘人奪關出外求援,僅以身免,而全家十六人皆沒。淳祐十二年,特封鉅義烈顯節侯。黃州之陷,守臣何大節亦投江死焉。