zhōng yì wǔ
◎忠義五
chén yuán guì zhāng shùn zhāng guì fàn tiān shùn niú fù biān jū yì chén zhào wáng ān jié yǐn yù lǐ fèi yǐn gǔ yáng tíng zhào mǎo fā táng zhèn zhào yǔ zhái zhào mèng jǐn fāng hóng zhào huái
陳元桂 張順(張貴) 范天順 牛富 邊居誼 陳炤 (王安節) 尹玉李芾 尹谷(楊霆)趙卯發 唐震 趙與檡(趙孟錦 方洪) 趙淮
chén yuán guì, fǔ zhōu rén. chún yòu sì nián jìn shì. lèi guān zhī lín jiāng jūn. shí wén jǐng bào, zhú chéng bèi yù, yǐ jiāo xīn láo sī zhì jí. kāi qìng yuán nián chūn, běi bīng zhì lín jiāng, shí zhì zhì shǐ xú mǐn zi zài lóng xìng, dùn bīng bù jìn. yuán guì lì jí dēng chéng, zuò běi mén tíng shàng dū zhàn, shǐ shí rú yǔ, lì bù néng dí. lì zú quàn zhī bì qù, bù cóng. yǒu yǐ mén láng gǔ yì bì zhī zhě, huī zhī shǐ qù. yǒu yù bào ér zǒu zhě, yuán guì yuē:" sǐ bù kě qù cǐ." zuǒ yòu zǒu dùn. shī zhì, yuán guì chēng mù chì mà, suì sǐ zhī. xiàn qí shǒu yú dí lóu, yuè sì rì fāng liǎn, tǐ sè rú shēng.
陳元桂,撫州人。淳祐四年進士。累官知臨江軍。時聞警報,築城備御,以焦心勞思致疾。開慶元年春,北兵至臨江,時制置使徐敏子在隆興,頓兵不進。元桂力疾登城,坐北門亭上督戰,矢石如雨,力不能敵。吏卒勸之避去,不從。有以門廊鼓翼蔽之者,麾之使去。有欲抱而走者,元桂曰:"死不可去此。"左右走遁。師至,元桂瞠目叱罵,遂死之。縣其首於敵樓,越四日方斂,體色如生。
chū, qīn qī yǒu quàn qí yí zhì zhě, yuán guì yuē:" zi yì wèi fú yì suǒ yáo yé? shí shì rú cǐ, yǔ qí sǐ yú jī jǐn, sǐ yú jí bìng, sǐ yú dào zéi, shú ruò sǐ yú shǒu tǔ zhī wèi guāng míng jùn wěi zāi?" jiā rén huò qǐng dēng zhōu, bù xǔ, qiě jiè zhī yuē:" shǒu chén jiā shǔ qǐ kě xiān dòng, yǐ yáo mín xīn." mǐn zi yǐ wén, zèng bǎo zhāng gé dài zhì, cì mín qián shí wàn, yǔ yī zǐ jīng guān yī zi xuǎn rén ēn zé, lì miào běi mén, shì yuē zhèng jié.
初,親戚有勸其移治者,元桂曰:"子亦為浮議所搖耶?時事如此,與其死於饑饉,死於疾病,死於盜賊,孰若死於守土之為光明俊偉哉?"家人或請登舟,不許,且戒之曰:"守臣家屬豈可先動,以搖民心。"敏子以聞,贈寶章閣待制,賜緡錢十萬,與一子京官、一子選人恩澤,立廟北門,諡曰正節。
zhāng shùn, mín bīng bù jiāng yě. xiāng yáng shòu wéi wǔ nián, sòng chuǎng zhī qí xī běi yī shuǐ yuē qīng ní hé, yuán yú jūn fáng, jí qí dì zào qīng zhōu bǎi sōu, yǐ sān zhōu lián wèi yī fǎng, zhōng yī zhōu zhuāng zài, zuǒ yòu zhōu zé xū qí dǐ ér yǎn fù zhī. chū zhòng shǎng mù sǐ shì, dé sān qiān. qiú jiāng, dé shùn yǔ zhāng guì, sú hū shùn yuē" ǎi zhāng", guì yuē" zhú yuán zhāng", jù zhì yǒng, sù wèi zhū jiāng suǒ fú, bǐ wèi dōu tǒng. chū lìng yuē:" cǐ xíng yǒu sǐ ér yǐ, rǔ bèi huò fēi běn xīn, yí jí qù, wú bài wú shì." rén rén gǎn fèn.
張順,民兵部將也。襄陽受圍五年,宋闖知其西北一水曰清泥河,源於均、房,即其地造輕舟百艘,以三舟聯為一舫,中一舟裝載,左右舟則虛其底而掩覆之。出重賞募死士,得三千。求將,得順與張貴,俗呼順曰"矮張",貴曰"竹園張",俱智勇,素為諸將所服,俾為都統。出令曰:"此行有死而已,汝輩或非本心,宜亟去,毋敗吾事。"人人感奮。
hàn shuǐ fāng shēng, fā zhōu bǎi sōu, shāo jìn tuán shān xià. yuè èr rì, jìn gāo tóu gǎng kǒu, jié fāng chén, gè chuán zhì huǒ qiāng huǒ pào chì tàn jù fǔ jìn nǔ. yè lòu xià sān kè, qǐ dìng chū jiāng, yǐ hóng dēng wèi shí. guì xiān dēng, shùn diàn zhī, chéng fēng pò làng, jìng fàn zhòng wéi. zhì mó hóng tān yǐ shàng, běi jūn zhōu shī bù mǎn jiāng miàn, wú xì kě rù. zhòng chéng ruì fán duàn tiě gēng zǎn yì shù bǎi, zhuǎn zhàn bǎi èr shí lǐ, lí míng dǐ xiāng chéng xià. chéng zhōng jiǔ jué yuán, wén jiù zhì, yǒng yuè qì bǎi bèi. jí shōu jūn, dú shī shùn. yuè shù rì, yǒu fú shī sù liú ér shàng, bèi jiè zhòu, zhí gōng shǐ, zhí dǐ fú liáng, shì zhī shùn yě, shēn zhōng sì qiāng liù jiàn, nù qì bó bó rú shēng. zhū jūn jīng yǐ wèi shén, jié zhǒng liǎn zàng, lì miào sì zhī.
漢水方生,發舟百艘,稍進團山下。越二日,進高頭港口,結方陳,各船置火槍、火炮、熾炭、巨斧、勁弩。夜漏下三刻,起矴出江,以紅燈為識。貴先登,順殿之,乘風破浪,徑犯重圍。至磨洪灘以上,北軍舟師布滿江面,無隙可入。眾乘銳凡斷鐵縆攢杙數百,轉戰百二十里,黎明抵襄城下。城中久絕援,聞救至,踴躍氣百倍。及收軍,獨失順。越數日,有浮屍溯流而上,被介冑,執弓矢,直抵浮梁,視之順也,身中四槍六箭,怒氣勃勃如生。諸軍驚以為神,結冢斂葬,立廟祀之。
zhāng guì jì dǐ xiāng, xiāng shuài lǚ wén huàn lì liú gòng shǒu. guì shì qí xiāo yǒng, yù hái yǐng, nǎi mù èr shì néng fú shuǐ zhōng shù rì bù shí, shǐ chí là shū fù yǐng qiú yuán. běi bīng zēng shǒu yì mì, shuǐ lù lián suǒ shù shí lǐ, liè sā xīng zhuāng, suī yú xiā bù de dù. èr rén yù zhuāng jí jù duàn zhī, jìng dá yǐng, hái bào, xǔ fā bīng wǔ qiān zhù lóng wěi zhōu yǐ zhù jiā jī.
張貴既抵襄,襄帥呂文煥力留共守。貴恃其驍勇,欲還郢,乃募二士能伏水中數日不食,使持蠟書赴郢求援。北兵增守益密,水路連鎖數十里,列撒星樁,雖魚蝦不得度。二人遇樁即鋸斷之,竟達郢,還報,許發兵五千駐龍尾洲以助夾擊。
kè rì jì dìng, nǎi bié wén huàn dōng xià, diǎn shì suǒ bù jūn, jì dēng zhōu, zhàng qián yī rén wáng qù, nǎi yǒu guò bèi tà zhě. guì jīng yuē:" wú shì xiè yǐ, jí xíng, bǐ huò wèi jí zhī." fù bù néng xián méi yǐn jī, nǎi jǔ pào gǔ zào fā zhōu, chéng yè shùn liú duàn gēng pò wéi mào jìn, zhòng jiē pì yì. jì chū xiǎn dì, yè bàn tiān hēi, zhì xiǎo xīn chéng, dà bīng yāo jī, yǐ sǐ jù zhàn. yán àn shù dí liè jù, huǒ guāng zhú tiān rú bái zhòu. zhì gōu lín tān, jiàn jìn lóng wěi zhōu, yáo wàng jūn chuán qí zhì fēn pī, guì jūn xǐ yuè, jǔ liú xīng huǒ shì zhī. jūn chuán jiàn huǒ jí qián yíng, jí shì jìn yù hé, zé lái zhōu jiē běi bīng yě. gài yǐng bīng qián èr rì yǐ fēng shuǐ jīng yí, tuì tún sān shí lǐ, ér dà bīng dé táo zú zhī bào, jù lóng wěi zhōu yǐ yì dài láo. guì zhàn yǐ kùn, chū yú bù yì, shā shāng dài jǐn, shēn bèi shù shí qiāng, lì bù zhī jiàn zhí, zú bù qū, sǐ zhī. nǎi mìng jiàng zú sì rén yú shī zhì xiāng, lìng yú chéng xià yuē:" shí ǎi zhāng hū? cǐ shì yě." shǒu pí zhě jiē kū, chéng zhōng sàng qì. wén huàn zhǎn sì zú, yǐ guì fù zàng shùn zhǒng, lì shuāng miào sì zhī.
刻日既定,乃別文煥東下,點視所部軍,洎登舟,帳前一人亡去,乃有過被撻者。貴驚曰:"吾事泄矣,亟行,彼或未及知。"復不能銜枚隱跡,乃舉炮鼓譟發舟,乘夜順流斷縆破圍冒進,眾皆辟易。既出險地,夜半天黑,至小新城,大兵邀擊,以死拒戰。沿岸束荻列炬,火光燭天如白晝。至勾林灘,漸近龍尾洲,遙望軍船旗幟紛披,貴軍喜躍,舉流星火示之。軍船見火即前迎,及勢近欲合,則來舟皆北兵也。蓋郢兵前二日以風水驚疑,退屯三十里,而大兵得逃卒之報,據龍尾洲以逸待勞。貴戰已困,出於不意,殺傷殆盡,身被數十槍,力不支見執,卒不屈,死之。乃命降卒四人舁屍至襄,令於城下曰:"識矮張乎?此是也。"守陴者皆哭,城中喪氣。文煥斬四卒,以貴祔葬順冢,立雙廟祀之。
fàn tiān shùn, jīng hú dōu tǒng yě. xiāng yáng shòu wéi, tiān shùn rì xī shǒu zhàn yóu lì. jí lǚ wén huàn chū jiàng, tiān shùn yǎng tiān tàn yuē:" shēng wèi sòng chén, sǐ dāng wèi sòng guǐ." jí suǒ shǒu chù yì sǐ. zèng dìng jiāng jūn chéng xuān shǐ, zhì yuē:" hè lán yōng bīng, zuò shì suī yáng zhī shī lǐ líng shī jié, zhòng wèi lǒng shì zhī xiū. jīn yǒu rén yān, dé qí sǐ suǒ, kě wú bāo xù, yǐ shì chǒng suī? fàn tiān shùn gōng liè suī bēi, zhōng yì mò duó, zì jūn fáng fàn zhōu zhī yì kè jì yú jiān, ér xiāng fán zuò jiǎ zhī shī yì jiān suǒ shǒu. é zhōu cì shǐ wèi jiàng jiāng jūn, ěr nǎi bù qū zì jīng, kě wèi jiàn wēi zhì mìng." fēng qí qī yí rén, guān qí èr zi, réng cì bái jīn wǔ bǎi liǎng, tián wǔ bǎi mǔ.
范天順,荊湖都統也。襄陽受圍,天順日夕守戰尤力。及呂文煥出降,天順仰天嘆曰:"生為宋臣,死當為宋鬼。"即所守處縊死。贈定江軍承宣使,制曰:"賀蘭擁兵,坐視睢陽之失;李陵失節,重為隴士之羞。今有人焉,得其死所,可無褒恤,以示寵綏?范天順功烈雖卑,忠義莫奪,自均、房泛舟之役克濟於艱,而襄、樊坐甲之師益堅所守。俄州刺史為降將軍,爾乃不屈自經,可謂見危致命。"封其妻宜人,官其二子,仍賜白金五百兩,田五百畝。
niú fù, huò qiū rén. zhì zhì sī yóu jī zhài bīng jí. yǒng ér zhī yì. wèi shì wèi mǎ jūn sī tǒng zhì. shù xiāng yáng wǔ nián, yí shǒu fán chéng, lèi zhàn bù wèi nǜ, qiě shù shè shū xiāng yáng chéng zhōng yí lǚ wén huàn, xiāng yǔ gù shǒu wèi chún chǐ. liǎng chéng fán liù nián bù bá, fù lì jū duō. chéng pò, fù lǜ sǐ shì bǎi rén xiàng zhàn, sǐ shāng bù kě jì, kě yǐn xuè shuǐ. zhuǎn zhàn qián, yù mín jū shāo jué jiē dào, shēn bèi zhòng shāng, yǐ tóu chù zhù fù huǒ sǐ. zèng jìng jiāng jūn jié dù shǐ, shì zhōng liè, cì miào jiàn kāng.
牛富,霍丘人。制置司游擊砦兵籍。勇而知義。為侍衛馬軍司統制。戍襄陽五年,移守樊城,累戰不為衄,且數射書襄陽城中遺呂文煥,相與固守為唇齒。兩城凡六年不拔,富力居多。城破,富率死士百人巷戰,死傷不可計,渴飲血水。轉戰前,遇民居燒絕街道,身被重傷,以頭觸柱赴火死。贈靜江軍節度使,諡忠烈,賜廟建康。
bì jiāng wáng fú jiàn fù sǐ, tàn yuē:" jiāng jūn sǐ guó shì, wú qǐ yí dú shēng!" yì fù huǒ sǐ.
裨將王福見富死,嘆曰:"將軍死國事,吾豈宜獨生!"亦赴火死。
biān jū yì, suí rén yě. chū shì lǐ tíng zhī, jī zhàn gōng zhì dōu tǒng zhì. xián chún shí nián, yǐ jīng hú zhì zhì zhàng qián dōu tǒng shǒu xīn chéng. jū yì shàn yù xià, dé shì xīn, fán zhàn shǒu zhī jù, zhì zhī jiē yǒu fǎ.
邊居誼,隨人也。初事李庭芝,積戰功至都統制。咸淳十年,以京湖制置帳前都統守新城。居誼善御下,得士心,凡戰守之具,治之皆有法。
dà bīng zhì shā yáng, shǒu jiāng wáng dà yòng bù jiàng, huī bīng gōng chéng, pò zhī, zhí dà yòng. lǚ wén huàn zhì xīn chéng, yì qí xiǎo lěi kě bù gōng ér pò, jū yì lǜ zhōu shī jù zhī, wén huàn liè shā yáng suǒ zhǎn shǒu zhāo xiáng, bù cóng. míng rì, fù dà yòng zhì bì xià, shǐ hū yuē:" biān dōu tǒng jí jiàng, bù rán huò jí zhì yǐ." jū yì bù dá. yòu shè bǎng xí rù bì zhōng, jū yì yuē:" wú yù yǔ lǚ cān zhèng yǔ ěr." wén huàn wén zhī, yǐ wèi jū yì jiàng jǐ yě, chí mǎ zhì, fú nǔ luàn fā, zhōng wén huàn zhě sān, bìng zhōng qí mǎ, mǎ pū, jǐ gōu dé zhī, zhòng xié wén huàn yǐ tā mǎ bēn zǒu. yuè èr rì, zǒng zhì huáng shùn xié yī rén kāi dōng mén zǒu chū jiàng. míng rì, shǐ shùn lái zhāo zhī, jū yì yuē:" ruò yù de xīn chéng xié? wú shì yǐ sǐ shǒu cǐ, hé kě de yě." shùn yòu hū qí bù qǔ, bù qǔ yù zhuì chéng chū, jū yì xī qū yǐ rù, dāng mén zhǎn zhī. wén huàn nǎi huī bīng gōng chéng, yǐ huǒ jù què zhī, xuán yǐ fù ér shàng. jū yì nǎi qǔ qí jiā jīn jǐn sàn jiāng shì, wǎng lái dū zhàn. huì mù, pò qīn hàn lóu, lóu huǒ yán huǐ mín jū, jū yì dù lì bù zhī, zǒu hái dì, bá jiàn zì shā, bù shū, fù huǒ sǐ. chéng xiàng bó yán zhuàng qí yǒng, gòu dé qí shī jìn zhōng, guān zhī. shì wén, zèng lì zhōu guān chá shǐ, lì miào sǐ suǒ.
大兵至沙陽,守將王大用不降,麾兵攻城,破之,執大用。呂文煥至新城,意其小壘可不攻而破,居誼率舟師拒之,文煥列沙陽所斬首招降,不從。明日,縛大用至壁下,使呼曰:"邊都統急降,不然禍即至矣。"居誼不答。又射榜檄入壁中,居誼曰:"吾欲與呂參政語耳。"文煥聞之,以為居誼降己也,馳馬至,伏弩亂發,中文煥者三,並中其馬,馬仆,幾鈎得之,眾挾文煥以他馬奔走。越二日,總制黃順挾一人開東門走出降。明日,使順來招之,居誼曰:"若欲得新城邪?吾誓以死守此,何可得也。"順又呼其部曲,部曲欲縋城出,居誼悉驅以入,當門斬之。文煥乃麾兵攻城,以火具卻之,旋蟻附而上。居誼乃取其家金盡散將士,往來督戰。會暮,破侵漢樓,樓火延毀民居,居誼度力不支,走還第,拔劍自殺,不殊,赴火死。丞相伯顏壯其勇,購得其屍燼中,觀之。事聞,贈利州觀察使,立廟死所。
chén zhào, zì guāng bó, cháng zhōu rén. shǎo gōng cí fù, dēng dì, wèi dān tú xiàn wèi, lì liǎng huái zhì zhì sī cān yì guān dà jūn cāng cáo shòu chūn fǔ jiào shòu, fù rù shuài mù, gǎi zhī qú shān xiàn, réng jiān zhǔ guǎn jī yí wén zì. xún dīng mǔ yōu guī.
陳炤,字光伯,常州人。少工詞賦,登第,為丹徒縣尉,歷兩淮制置司參議官、大軍倉曹壽春府教授,復入帥幕,改知朐山縣,仍兼主管機宜文字。尋丁母憂歸。
běi bīng zhì cháng, cháng shǒu zhào yǔ jiàn zǒu nì, jùn rén qián yín yǐ chéng jiàng. huái mín wáng tōng jū cháng zhōu, yīn yǐ shū yuē liú shī yǒng, xǔ wèi nèi yīng. cháo yì nǎi yǐ yáo xī dé zi yín zhī cháng zhōu. shī tōng lē cháng zhōu, zǒu qián yín, zhí ān fǔ dài zhī tài děng, suì yíng yín yǐ rù. yín yǐ zhào jiǔ rèn biān zhī bīng, pì wèi tōng pàn. huò wèi zhào yuē:" jīn pì nán yǒu cí yǐ." zhào yuē:" xiāng bāng lún méi, hé kě zuò shì, yǔ qí tōu shēng ér gǒu quán, bù ruò sǐ zhī yù yě." suì mò shuāi ér chū. fán kě yǐ bèi yù zhě, wú bù wèi zhī.
北兵至常,常守趙與鑒走匿,郡人錢訔以城降。淮民王通居常州,陰以書約劉師勇,許為內應。朝議乃以姚希得子訔知常州。師通肋常州,走錢訔,執安撫戴之泰等,遂迎訔以入。訔以照久任邊知兵,闢為通判。或謂照曰:"今辟難有辭矣。"照曰:"鄉邦淪沒,何可坐視,與其偷生而苟全,不若死之愈也。"遂墨衰而出。凡可以備御者,無不為之。
yín rù cháng fǔ shí yú rì, dà jūn gōng cháng, zhào děng lǜ yì bīng zhàn yù, zì xià cú dōng bù néng xià. yǐ gōng jiā dài xíng tí xiá wén sī yuàn. cháng jiāng zhāng yàn gōng lǚ chéng, bīng bài ér jiàng, yīn jǐn yán cháng chéng zhōng xū shí, suì jí gōng zhī. zhào děng zhòu yè chéng shǒu, zhāo zhī bù xià. chéng xiàng bó yán zì jiāng wéi qí chéng, zhào yǔ yín chí yǐ zhōng yì, xié lì gù shǒu. zài jiā yín tài fǔ sì chéng, zhào gàn bàn zhū jūn liáng liào yuàn, cháng jiāng shì jiē zhuǎn wǔ guān. chéng yì jí, cháng bīng zǔ háo shuǐ wèi chén, shǐ jǐn yì bù jiàng. chéng pò, yín sǐ zhī, zhào yóu liǎn bīng xiàng zhàn, jiā rén qǐng yuē:" chéng dōng běi mén wéi wèi hé, kě zǒu cháng shú rù lín ān yě." zhào yuē:" qù cǐ yī bù, fēi sǐ suǒ yǐ." rì zhōng bīng zhì, sǐ yān. shì shàng, zhuī zèng yín lóng tú gé dài zhì, xī dé zèng tài shī, zhào zhí bǎo zhāng gé, bìng guān qí zi.
訔入常甫十餘日,大軍攻常,照等率義兵戰御,自夏徂冬不能下。以功加帶行提轄文思院。常將張彥攻呂城,兵敗而降,因盡言常城中虛實,遂急攻之。照等晝夜城守,招之不下。丞相伯顏自將圍其城,照與訔持以忠義,協力固守。再加訔太府寺丞,照幹辦諸軍糧料院,常將士皆轉五官。城益急,常兵阻壕水為陳,矢盡亦不降。城破,訔死之,照猶斂兵巷戰,家人請曰:"城東北門圍未合,可走常熟入臨安也。"照曰:"去此一步,非死所矣。"日中兵至,死焉。事上,追贈訔龍圖閣待制,希得贈太師,照直寶章閣,並官其子。
wáng ān jié, jié dù shǐ jiān zhī zǐ yě. shǎo cóng qí fù shǒu hé zhōu yǒu gōng, ān jié děng xiōng dì wǔ rén jiē shòu guān. jiān wèi jiǎ shì dào suǒ jì, chū zhī hé zhōu, yù yù ér sǐ.
王安節,節度使堅之子也。少從其父守合州有功,安節等兄弟五人皆受官。堅為賈似道所忌,出知和州,鬱郁而死。
ān jié zhì xián chún mò wèi dōng nán dì qī fù jiāng. dé yòu chū, shì dào kuì shī wú hú, liè chéng jiē jiàng, bù jiàng zhě yì qì chéng dùn. shí ān jié zhù bīng jiāng líng, jí zǒu lín ān, shàng shū qǐ mù bīng wèi hàn yù, shòu gé mén zhī hòu zhè xī tiān chà bīng mǎ fù dōu jiān. shōu bīng rù píng jiāng, hé zhāng shì jié bīng zhàn fèng huáng gǎng, yǒu gōng, zhuǎn sān guān.
安節至咸淳末為東南第七副將。德祐初,似道潰師蕪湖,列城皆降,不降者亦棄城遁。時安節駐兵江陵,即走臨安,上疏乞募兵為捍禦,授閣門祗候、浙西添差兵馬副都監。收兵入平江,合張世傑兵戰鳳皇港,有功,轉三官。
liú shī yǒng fù cháng zhōu, gōng zǒu wáng liáng chén, shī yǒng hái píng jiāng, yǐ ān jié yǔ zhāng zhān shǒu cháng. yǐ ér liáng chén dǎo dà bīng gōng cháng, cháng chéng sù è, ān jié děng zhú shān yǐ shǒu, xiāng jù liǎng yuè bù xià. dà yuán chéng xiàng bó yán zì jiāng gōng zhī, lǚ qiǎn shǐ zhāo xiáng, yì bù xià. chéng xiàng nù, huī bīng pò qí nán mén, ān jié huī shuāng dāo lǜ sǐ shì xiàng zhàn, bì shāng bèi zhí. yǒu qiú qí xìng míng zhě, ān jié hū yuē:" wǒ wáng jiān zǐ ān jié yě." jiàng zhī bù dé, nǎi shā zhī.
劉師勇復常州,攻走王良臣,師勇還平江,以安節與張詹守常。已而良臣導大兵攻常,常城素惡,安節等築柵以守,相拒兩月不下。大元丞相伯顏自將攻之,屢遣使招降,亦不下。丞相怒,麾兵破其南門,安節揮雙刀率死士巷戰,臂傷被執。有求其姓名者,安節呼曰:"我王堅子安節也。"降之不得,乃殺之。
yǐn yù, níng dōu rén. yǐ bǔ dào gōng wèi gàn zhōu sān zhài xún jiǎn. zhì mǎn chéng jū, cóng wén tiān xiáng qín wáng. jí tiān xiáng zhì píng jiāng, diào yù tóng huái jiāng zhāng quán guǎng jiāng zhū huá jù dà bīng, zhàn yú wǔ mù, quán děng jūn bài, yǐ huái guǎng jūn xiān dùn, céng quán hú yù xiè róng céng yù yǐ gàn zhōu sì zhǐ huī jūn yì dùn, wéi yù cán jūn wǔ bǎi shū sǐ zhàn. yù shǒu shā shù shí rén, jiàn jí yú zhòu rú wèi máo, yuán jué lì qū, suì bèi zhí. dà jūn héng sì qiāng yú qí xiàng, yǐ tǐng jī zhī sǐ. yú bīng yóu yè zhàn, shā rén mǎ bì tián jiān, wú yī jiàng zhě. zhì míng, shēng hái zhě sì rén. zèng yù háo zhōu wéi liàn shǐ, guān qí èr zi, cì tián èr qǐng, yǐ xù qí jiā.
尹玉,寧都人。以捕盜功為贛州三砦巡檢。秩滿城居,從文天祥勤王。及天祥至平江,調玉同淮將張全、廣將朱華拒大兵,戰於伍牧,全等軍敗,以淮、廣軍先遁,曾全、胡遇、謝榮、曾玉以贛州四指揮軍亦遁,唯玉殘軍五百殊死戰。玉手殺數十人,箭集於胄如蝟毛,援絕力屈,遂被執。大軍橫四槍於其項,以梃擊之死。余兵猶夜戰,殺人馬蔽田間,無一降者。質明,生還者四人。贈玉濠州圍練使,官其二子,賜田二頃,以恤其家。
lǐ fèi, zì shū zhāng, qí xiān guǎng píng rén, zhōng xǐ biàn. gāo zǔ shēng qǐ jìn shì, wèi lì yǒu lián míng. jìng kāng zhōng, jīn rén pò biàn, yǐ rèn pò qí fù, shēng qián hàn zhī, yǔ fù jù sǐ. zēng zǔ chūn xǐ jiā héng zhōu, suì wèi héng rén.
李芾,字叔章,其先廣平人,中徙汴。高祖升起進士,為吏有廉名。靖康中,金人破汴,以刃迫其父,升前捍之,與父俱死。曾祖椿徙家衡州,遂為衡人。
fèi shēng ér cōng jǐng, shǎo zì shù lì, míng qí zhāi yuē wú bào qì. wèi le wēng yī jiàn lǐ zhī, wèi yǒu zǔ fēng, yì qí míng yuē kěn zhāi. chū yǐ yīn bǔ nán ān sī hù, pì qí yáng wèi, chū zhèn huāng, jí yǒu shēng. shè qí yáng xiàn, xiàn dà zhì, pì hú nán ān fǔ sī mù guān. shí dào qǐ yǒng zhōu, zhāo zhī, suì yú bù xià. fèi yǔ cān yì dèng jiōng tí qiān sān bǎi rén pò qí cháo, qín zéi kuí jiǎng shí xuǎn fù zǐ yǐ guī, yú dǎng suì píng. shè xiāng tán xiàn, xiàn duō dà jiā, qián lìng shù shǒu bù gǎn fàn. fèi jī jí chū fù, bù bì guì shì, fù yì dà jūn.
芾生而聰警,少自樹立,名其齋曰無暴棄。魏了翁一見禮之,謂有祖風,易其名曰肯齋。初以蔭補南安司戶,辟祁陽尉,出振荒,即有聲。攝祁陽縣,縣大治,辟湖南安撫司幕官。時盜起永州,招之,歲余不下。芾與參議鄧坰提千三百人破其巢,禽賊魁蔣時選父子以歸,餘黨遂平。攝湘潭縣,縣多大家,前令束手不敢犯。芾稽籍出賦,不避貴勢,賦役大均。
rù cháo, chà zhī dé qīng xiàn. shǔ zhè xī jī, fèi zhì bǎo wǔ zhèn mín, huó shù wàn jì. qiān zhǔ guǎn jiǔ kù suǒ. dé qīng yǒu yāo rén shàn mín wèi luàn, mín fēng qǐ fù zhī, zhì shù wàn rén. qiǎn fèi tǎo zhī, dào wén qí lái, zhòng lì sàn guī. chú sī nóng sì chéng, lì zhī yǒng zhōu, yǒu huì zhèng, yǒng rén cí zhī. yǐ zhè dōng tí xíng zhī wēn zhōu. zhōu bīn hǎi duō dào, fèi zhì dào xī, suì yǐ qián guān yí zhè xī. shí zhè xī yì duō dào, qún xué tài hú zhōng, fèi jī dé qí chū méi àn bǔ zhī, dào yì hài sàn. zuò hǔ qiū shū yuàn yǐ cí yǐn tūn, zhì xué guān, qīn wèi xué guī yǐ jiào zhī, xué zhě shén shèng.
入朝,差知德清縣。屬浙西飢,芾置保伍振民,活數萬計。遷主管酒庫所。德清有妖人扇民為亂,民蜂起附之,至數萬人。遣芾討之,盜聞其來,眾立散歸。除司農寺丞,歷知永州,有惠政,永人祠之。以浙東提刑知溫州。州瀕海多盜,芾至盜息,遂以前官移浙西。時浙西亦多盜,群穴太湖中,芾跡得其出沒按捕之,盜亦駭散。作虎丘書院以祠尹焞,置學官,親為學規以教之,學者甚盛。
xián chún yuán nián, rù zhī lín ān fǔ. shí jiǎ shì dào dāng guó, qián yǐn shì wú jù xì xiān guān bái shǐ xíng, fèi dú wú suǒ wèn. fú wáng fǔ yǒu pò rén sǐ zhě, shì dào lì wèi yíng jiù, fèi yǐ shū wǎng fù biàn lùn, jìng zhì zhū fǎ. cháng chū yuè huǒ jù, mín yǒu bù wèi jù zhě, wèn zhī, yuē:" shì dào jiā rén yě." lì zhàng zhī. shì dào dà nù, shǐ tái chén huáng wàn shí wū yǐ zāng zuì, bà zhī.
咸淳元年,入知臨安府。時賈似道當國,前尹事無巨細先關白始行,芾獨無所問。福王府有迫人死者,似道力為營救,芾以書往復辨論,竟置諸法。嘗出閱火具,民有不為具者,問之,曰:"似道家人也。"立杖之。似道大怒,使台臣黃萬石誣以贓罪,罷之。
dà jūn qǔ è zhōu, shǐ qǐ wèi hú nán tí xíng. shí jùn xiàn dào rǎo, mín duō bēn cuàn, fèi lìng suǒ bù fā mín bīng zì wèi, xiàn yǔ yī zào zhì, lìng yuē:" zuò luàn zhě zhǎn zhì xià." mín shǐ tiē rán. nǎi hào zhào fā bīng, zé zhuàng shì sān qiān rén, shǐ tǔ háo yǐn fèn zhōng jiāng zhī qín wáng, bié zhào mín bīng jí héng wèi shǒu bèi. wèi jǐ, shì dào bīng kuì wú hú, nǎi fù fèi guān, zhī tán zhōu jiān hú nán ān fǔ shǐ. shí hú běi zhōu jùn jiē yǐ guī fù, qí yǒu quàn fèi wù xíng, yuē:" wú yǐ, jí yǐ shēn xíng kě yě." fèi qì yuē:" wú qǐ mèi yú móu shēn zāi? dì yǐ shì shòu guó ēn, suī fèi qì zhōng yóu sī suǒ yǐ bào zhě, jīn xìng yòng wǒ, wǒ yǐ jiā xǔ guó yǐ." shí qí suǒ ài nǚ sǐ, yī tòng ér xíng.
大軍取鄂州,始起為湖南提刑。時郡縣盜擾,民多奔竄,芾令所部發民兵自衛,縣予一皂幟,令曰:"作亂者斬幟下。"民始帖然。乃號召發兵,擇壯士三千人,使土豪尹奮忠將之勤王,別召民兵集衡為守備。未幾,似道兵潰蕪湖,乃復芾官,知潭州兼湖南安撫使。時湖北州郡皆已歸附,其友勸芾勿行,曰:"無已,即以身行可也。"芾泣曰:"吾豈昧於謀身哉?第以世受國恩,雖廢棄中猶思所以報者,今幸用我,我以家許國矣。"時其所愛女死,一慟而行。
dé yòu yuán nián qī yuè, zhì tán, tán bīng diào qiě jǐn, yóu qí yǐ rù xiāng yīn yì yáng zhū xiàn. cāng zú zhào mù bù mǎn sān qiān rén, nǎi jié xī dòng mán wèi shēng yuán, shàn qì xiè, zhì chú liáng, shān jiāng xiū bì, mìng liú xiào zhōng tǒng zhū jūn. wú jì míng zì hú běi zhì, chén yì chén yuán zì shù shǔ guī, fèi zòu qǐng liú zhī shù tán, tuī chéng rèn zhī, jiē dé qí sǐ lì.
德祐元年七月,至潭,潭兵調且盡,游騎已入湘陰、益陽諸縣。倉卒召募不滿三千人,乃結溪峒蠻為聲援,繕器械,峙芻糧,柵江修壁,命劉孝忠統諸軍。吳繼明自湖北至,陳義、陳元自戍蜀歸,芾奏請留之戍潭,推誠任之,皆得其死力。
dà yuán yòu chéng a lǐ hǎi yá jì xià jiāng líng, fēn jūn shù cháng dé è zhū mán, ér yǐ dà bīng rù tán. fèi qiǎn qí jiāng yú xìng shuài bīng yù zhī yú xiāng yīn, xìng zhàn sǐ. jiǔ yuè, zài diào jì míng chū yù, bīng bù jí chū, ér dà jūn yǐ wéi chéng. fèi kāng kǎi dēng pí, yǔ zhū jiāng fēn dì ér shǒu, mín lǎo ruò yì jiē chū, jié bǎo wǔ zhù zhī, bù lìng ér jí. shí yuè, bīng gōng xī bì, xiào zhōng bèi fèn zhàn, fèi qīn mào shǐ shí yǐ dū zhī. chéng zhōng shǐ jǐn, yǒu gù shǐ jiē yǔ bài, fèi mìng kuò mín jiān yǔ shàn, yǔ lì jù. yòu kǔ shí wú yán, fèi qǔ kù zhōng jī yán xí, fén qǔ yán gěi zhī. yǒu zhōng shāng zhě, gōng zì fǔ láo, rì yǐ zhōng yì miǎn qí jiāng shì. sǐ shāng xiāng jí, rén yóu yǐn xuè chéng chéng shū sǐ zhàn. yǒu lái zhāo xiáng zhě, fèi shā zhī yǐ xùn.
大元右丞阿里海牙既下江陵,分軍戍常德遏諸蠻,而以大兵入潭。芾遣其將於興帥兵御之於湘陰,興戰死。九月,再調繼明出御,兵不及出,而大軍已圍城。芾慷慨登陴,與諸將分地而守,民老弱亦皆出,結保伍助之,不令而集。十月,兵攻西壁,孝忠輩奮戰,芾親冒矢石以督之。城中矢盡,有故矢皆羽敗,芾命括民間羽扇,羽立具。又苦食無鹽,芾取庫中積鹽席,焚取鹽給之。有中傷者,躬自撫勞,日以忠義勉其將士。死傷相藉,人猶飲血乘城殊死戰。有來招降者,芾殺之以徇。
shí èr yuè, chéng wéi yì jí, xiào zhōng zhōng pào, fēng bù néng qǐ, zhū jiāng qì qǐng yuē:" shì jí yǐ, wú shǔ wèi guó sǐ kě yě, rú mín hé?" fèi mà yuē:" guó jiā píng shí suǒ yǐ hòu yǎng rǔ zhě, wèi jīn rì yě. rǔ dì sǐ shǒu, yǒu hòu yán zhě wú xiān lù rǔ." chú xī, dà bīng dēng chéng, zhàn shǎo què, xuán yǐ fù ér dēng, héng shǒu yǐn gǔ jí qí jiā rén zì fén, fèi mìng jiǔ lèi zhī. yīn liú bīn zuǒ huì yǐn, yè chuán lìng, yóu shǒu shū" jǐn zhōng" zì wèi hào. yǐn dá dàn, zhū bīn zuǒ chū, cān yì yáng zhèn fù yuán chí sǐ. fèi zuò xióng xiāng gé zhào zhàng xià shěn zhōng yí zhī jīn yuē:" wú lì jié, fēn dāng sǐ, wú jiā rén yì bù kě rǔ yú fú, rǔ jǐn shā zhī, ér hòu shā wǒ." zhōng fú dì kòu tóu, cí yǐ bù néng, fèi gù mìng zhī, zhōng qì ér nuò, qǔ jiǔ yǐn qí jiā rén jǐn zuì, nǎi biàn rèn zhī. fèi yì yǐn jǐng shòu rèn. zhōng zòng huǒ fén qí jū, hái jiā shā qí qī zǐ, fù zhì huǒ suǒ, dà tòng, jǔ shēn tóu dì, nǎi zì wěn. mù shǔ chá líng gù yīng yàn ān rén chén yì sūn jiē sǐ. tán mín wén zhī, duō jǔ jiā zì jǐn, chéng wú xū jǐng, yì lín mù zhě lěi lěi xiāng bǐ. jì míng děng yǐ chéng jiàng, chén yì kuì wéi, jiāng bēn mǐn, zhōng dào zhàn sǐ. shì wén, zèng duān míng diàn dà xué shì, shì zhōng jié. fèi chū zhì tán, qiǎn qí zi yù sūn chū, yuē:" cún rǔ yǐ fèng sì yě." qí sūn fǔ shū shí yì qīn yíng yú wēn, jiē dé bù sǐ. èr wáng xī zhào rù mǐn guān zhī.
十二月,城圍益急,孝忠中炮,風不能起,諸將泣請曰:"事急矣,吾屬為國死可也,如民何?"芾罵曰:"國家平時所以厚養汝者,為今日也。汝第死守,有後言者吾先戮汝。"除夕,大兵登城,戰少卻,旋蟻附而登,衡守尹谷及其家人自焚,芾命酒酹之。因留賓佐會飲,夜傳令,猶手書"盡忠"字為號。飲達旦,諸賓佐出,參議楊震赴園池死。芾坐熊湘閣召帳下沈忠遺之金曰:"吾力竭,分當死,吾家人亦不可辱於俘,汝盡殺之,而後殺我。"忠伏地扣頭,辭以不能,芾固命之,忠泣而諾,取酒飲其家人盡醉,乃遍刃之。芾亦引頸受刃。忠縱火焚其居,還家殺其妻子,復至火所,大慟,舉身投地,乃自刎。幕屬茶陵顧應焱、安仁陳億孫皆死。潭民聞之,多舉家自盡,城無虛井,縊林木者累累相比。繼明等以城降,陳毅潰圍,將奔閩,中道戰死。事聞,贈端明殿大學士,諡忠節。芾初至潭,遣其子裕孫出,曰:"存汝以奉祀也。"其孫輔叔時亦親迎於溫,皆得不死。二王悉詔入閩官之。
fèi wèi rén gāng jiè, bù wèi qiáng yù, lín shì jīng mǐn, jiān huá bù néng qī. qiě qiáng lì guò rén, zì dàn zhì shì zhì mù wú juàn sè, yè lǜ zhì sān gǔ shǐ xiū, wǔ gǔ fù qǐ shì shì. wàng zhī lǐn rán yóu shén míng, ér hǎo xián lǐ shì, jí zhī wēn rán, suī yī yì xiǎo shàn yì quán quán jiǎng jiàn zhī. píng shēng jū guān lián, jí bìn chì, jiā wú yú zī.
芾為人剛介,不畏強御,臨事精敏,奸猾不能欺。且強力過人,自旦治事至暮無倦色,夜率至三鼓始休,五鼓復起視事。望之凜然猶神明,而好賢禮士,即之溫然,雖一藝小善亦惓惓獎薦之。平生居官廉,及擯斥,家無餘貲。
yǐn gǔ, zì gēng sǒu, tán zhōu zhǎng shā rén. xìng gāng zhí zhuāng lì, chū chù jùn xué, shì yǒu jiē yán dàn zhī.
尹谷,字耕叟,潭州長沙人。性剛直莊厲,初處郡學,士友皆嚴憚之。
sòng yǐ cí fù qǔ shì, jì nián, wéi mǐn zhè fù shàn sì fāng. gǔ yǔ tóng jùn xíng tiān róng dǒng jǐng shū ōu yáng féng tài zhū rén wèi fù, tǐ cái wù wèi diǎn yǎ, měi yī piān chū, shì zhēng xué zhī, yóu shì xiāng fù yǔ mǐn zhè xié háng. zhōng nián dēng jìn shì dì. diào cháng dé tuī guān, zhī chóng yáng xiàn, suǒ zhì lián zhèng yǒu shēng.
宋以詞賦取士,季年,惟閩、浙賦擅四方。谷與同郡刑天榮、董景舒、歐陽逢泰諸人為賦,體裁務為典雅,每一篇出,士爭學之,由是湘賦與閩、浙頡頏。中年登進士第。調常德推官,知崇陽縣,所至廉正有聲。
dīng nèi jiān, jū jiā jiào shòu, bù gǎi rú sù. rì wèi chū, shòu zhū shēng jīng jí zhū shì sì shū, shì suī yǒu cái sī ér bù jǐn chì zhě bìn bù chǐ. zhū shēng lóng shǔ bì shèng fú, duān jū zhōng rì, yè miè zhú shǐ miǎn jīn zé, zǎo zuò bì guān ér hòu chū wéi. háng shì zhōng, shì rén jiàn qí jǔ dòng yǒu lǐ, xiāng wèi yuē:" shì bì yǐn xiān shēng mén rén yě." jié rén guǒ rán.
丁內艱,居家教授,不改儒素。日未出,授諸生經及朱氏《四書》,士雖有才思而不謹飭者擯不齒。諸生隆暑必盛服,端居終日,夜滅燭始免巾幘,早作必冠而後出帷。行市中,市人見其舉動有禮,相謂曰:"是必尹先生門人也。"詰人果然。
wǎn rù lǐ tíng zhī zhì mù, yòng jiàn zhuó zhī héng zhōu, xū cì yú jiā. tán chéng shòu bīng, shuài chén lǐ fèi lǐ yǐ wèi cān móu, gòng huà bèi yù cè. shí chéng zhōng zhuàng shì jiē rù wèi lín ān, suǒ yú jūn jǐn sì bǎi wǔ shí rén, lǎo ruò tài bàn. fèi jiū lǜ mín dīng, jiǎng lì yǐ yì, rén shū sǐ zhàn, sān yuè chéng bù xià. dà jūn duàn jué xiǎn yào, yuán bīng bù zhì, gǔ zhī chéng wēi, yǔ qī zǐ jué yuē:" wú yǐ hán rú shòu guó ēn, diǎn fāng zhōu, yì bù kě qū, ruò bèi bì dāng cóng wú yǐ ěr." zhào dì yuè xiù shǐ chū, yǐ cún yǐn shì sì, yuè xiù qì ér xǔ zhī sǐ. nǎi jī xīn jiōng hù, cháo fú wàng què bài yǐ, xiān qǔ lì guān gào shēn fén zhī, jí zòng huǒ zì fén. lín jiā jiù zhī, huǒ chì bù kě qián, dàn yú liè yàn zhōng yáo jiàn gǔ zhèng guān duān hù wēi zuò, hé mén wú shǎo zhǎng jiē sǐ yān. fèi wén zhī, mìng jiǔ lèi gǔ yuē:" yǐn wù shí, nán zǐ yě, xiān wǒ jiù yì yǐ." wù shí, gǔ hào yě.
晚入李庭芝制幕,用薦擢知衡州,需次於家。潭城受兵,帥臣李芾禮以為參謀,共畫備御策。時城中壯士皆入衛臨安,所余軍僅四百五十人,老弱太半。芾糾率民丁,獎勵以義,人殊死戰,三月城不下。大軍斷絕險要,援兵不至,谷知城危,與妻子訣曰:"吾以寒儒受國恩,典方州,誼不可屈,若輩必當從吾已耳。"召弟岳秀使出,以存尹氏祀,岳秀泣而許之死。乃積薪扃戶,朝服望闕拜已,先取歷官告身焚之,即縱火自焚。鄰家救之,火熾不可前,但於烈焰中遙見谷正冠端笏危坐,闔門無少長皆死焉。芾聞之,命酒酹谷曰:"尹務實,男子也,先我就義矣。"務實,谷號也。
chū, tán shì yǐ jū xué yì yè wèi zhòng, zhōu xué shēng yuè shì jī fēn gāo děng, shēng xiāng xī yuè lù shū yuàn shēng, yòu jī fēn gāo děng, shēng yuè lù jīng shě shēng, tán rén hào wèi" sān xué shēng". bīng xìng shí, sān xué shēng jù jū zhōu xué, yóu bù fèi yè. gǔ sǐ, zhū shēng shù bǎi rén wǎng kū zhī, chéng pò, duō gǎn jī sǐ yì zhě.
初,潭士以居學肄業為重,州學生月試積分高等,升湘西嶽麓書院生,又積分高等,升嶽麓精捨生,潭人號為"三學生"。兵興時,三學生聚居州學,猶不廢業。谷死,諸生數百人往哭之,城破,多感激死義者。
yáng tíng, zì zhèn zhòng. shǎo yǒu zhì jié. yǐ shì zé zòu bǔ jiāng shì láng, quán shì dì yī, shòu xiū zhí láng guì lǐng zhǔ bù, yǒu néng shēng. yòu wǔ zhōng cáo jǔ, gǎi è zhōu jiào shòu, qiān fù zhōu sī lǐ cān jūn, zhuǎn cháng lǐ guān chá tuī guān, zhuó zhī jiān lì xiàn. xiàn yǒu yí yù, lì nián bù jué, tíng wèi shàng, wēi fú lián dé qí shí, lì jué zhī, rén chēng shén míng.
楊霆,字震仲。少有志節。以世澤奏補將仕郎,銓試第一,授修職郎、桂嶺主簿,有能聲。又五中漕舉,改鄂州教授,遷復州司理參軍,轉常、澧觀察推官,擢知監利縣。縣有疑獄,歷年不決,霆未上,微服廉得其實,立決之,人稱神明。
pì jīng hú zhì zhì sī gàn guān. lǚ wén dé wèi shuài, sù màn wǔ shì, cháng shì yǐ nán shì, tíng cāng zú lì bàn, jiē hé qí yì. yī rì wèi yuē:" cháo tíng yǒu mì zhǐ, chū shī cè yīng huái dōng, shuí kě wǎng zhě?" jí duì yuē mǒu jiāng kě. yòu yuē:" bīng qì liáng cǎo ruò hé?" jí duì yuē mǒu yíng bīng mǎ mǒu kù qì jiǎ mǒu chù shǐ shí mǒu chù chú liáng, kǒu zhàn shòu lì, qǐng kè àn chéng. wén dé dà jīng yuē:" wú píng shēng qīng wén rén, yǐ qí bù shì shì yě. gōng cái gàn rú cǐ, hé guān bù kě wèi, wú hé gǎn bù jìng." mì jiàn zhū cháo, chú tōng pàn jiāng líng fǔ.
辟荊湖制置司干官。呂文德為帥,素慢侮士,常試以難事,霆倉卒立辦,皆合其意。一日謂曰:"朝廷有密旨,出師策應淮東,誰可往者?"即對曰某將可。又曰:"兵器糧草若何?"即對曰某營兵馬、某庫器甲、某處矢石、某處芻糧,口占授吏,頃刻案成。文德大驚曰:"吾平生輕文人,以其不事事也。公材幹如此,何官不可為,吾何敢不敬。"密薦諸朝,除通判江陵府。
jiāng líng dà fǔ, xióng jù shàng liú, biǎo lǐ xiāng hàn, xī kòng bā shǔ, nán è hú guǎng. bīng mín zá chù, shù wù cóng jí, tíng suí shì cái jué, chù zhī tài rán. xiá rì yì jùn xiáng, yǔ zhū shēng jiǎng xué, yòu qǔ lì guān xián tián, zēng yì lǐn shāo. xuǎn mín zhī qiáng zhuàng, dāng nóng xì xùn liàn zhī, shí fù yǐ qì xiè, zá bīng xíng yì xí, qīn yuè shì xíng shǎng yǐ jī quàn zhī. wèi jǐ, yǒu néng huàn jiǎ qí shè zhě, suì jiē huò qí yòng, ér bīng bù fù rǎo mín.
江陵大府,雄據上流,表里襄、漢,西控巴蜀,南扼湖、廣。兵民雜處,庶務叢集,霆隨事裁決,處之泰然。暇日詣郡庠,與諸生講學,又取隸官閒田,增益廩稍。選民之強壯,當農隙訓練之,時付以器械,雜兵行肄習,親閱試行賞以激勸之。未幾,有能擐甲騎射者,遂皆獲其用,而兵不復擾民。
dīng nèi jiān, dé yòu chū, qǐ fù fèng yì láng hú nán ān fǔ sī cān yì, yǔ ān fǔ shǐ lǐ fèi xié lì zhàn shǒu. tíng yǒu xīn jì, shàn chū qí yīng biàn, shuài fǔ jī wù, fèi yī yǐ wěi zhī. chéng chū bèi wéi, rì yè shǒu yù, shù rì xī běi yú pò, tíng huī bīng xiàng zhàn, dǐ mù zēng zhú yuè chéng, bǐ dàn chéng fù wán, cè lì jiāng shì, yǐ sǐ shǒu zhī. chéng jì pò, tíng fù shuǐ sǐ, qī qiè bēn jiù wú jí, suì jiē sǐ.
丁內艱,德祐初,起復奉議郎、湖南安撫司參議,與安撫使李芾協力戰守。霆有心計,善出奇應變,帥府機務,芾一以委之。城初被圍,日夜守御,數日西北隅破,霆麾兵巷戰,抵暮增築月城,比旦城復完,策厲將士,以死守之。城既破,霆赴水死,妻妾奔救無及,遂皆死。
zhào mǎo fā, zì hàn qīng, chāng zhōu rén. chún yòu shí nián, yǐ shàng shě dēng dì, wèi suì níng fǔ sī hù tóng chuān qiān pàn xuān chéng zǎi. sù yǐ jié xíng chēng. zhōng bèi lùn bà. xián chún qī nián, qǐ wèi péng zé lìng. shí nián, quán tōng pàn chí zhōu.
趙卯發,字漢卿,昌州人。淳祐十年,以上舍登第,為遂寧府司戶、潼川簽判、宣城宰。素以節行稱。中被論罷。咸淳七年,起為彭澤令。十年,權通判池州。
dà bīng dù jiāng, chí shǒu wáng qǐ zōng qì guān qù, mǎo fā shè zhōu shì, shàn bì jù liáng, wèi shǒu yù jì. xià guì bīng bài guī, suǒ guò zòng lüè, mǎo fā bǔ zhǎn shí yú rén, bīng nǎi jí. míng nián zhēng yuè, dà bīng zhì lǐ wáng hé, dōu tǒng zhāng lín lǚ fěng zhī jiàng, mǎo fā fèn qì tián yīng, chēng mù shì lín bù néng yán. yǒu wèn yǐ zhī shēn zhī dào zhě, mǎo fā yuē:" zhōng yì suǒ yǐ zhī shēn yě, cǐ wài fēi chén zǐ suǒ de yán." lín yǐ bīng chū xún jiāng, yīn jiàng, guī ér yáng zhù mǎo fā wèi shǒu, shǒu bīng wǔ bǎi yú, bǐng jiē guī lín. mǎo fā zhī bù kě shǒu, nǎi zhì jiǔ huì qīn yǒu, yǔ yǐn jué, wèi qí qī yōng shì yuē:" chéng jiāng pò, wú shǒu chén bù dāng qù, rǔ xiān chū zǒu." yōng shì yuē:" jūn wèi mìng guān, wǒ wèi mìng fù, jūn wèi zhōng chén, wǒ dú bù néng wèi zhōng chén fù hū?" mǎo fā xiào yuē:" cǐ qǐ fù rén nǚ zǐ zhī suǒ néng yě." yōng shì yuē:" wú qǐng xiān jūn sǐ." mǎo fā xiào zhǐ zhī. míng rì nǎi sàn qí jiā zī yǔ qí dì zhí, pú bì xī qiǎn zhī.
大兵渡江,池守王起宗棄官去,卯發攝州事,繕壁聚糧,為守御計。夏貴兵敗歸,所過縱掠,卯發捕斬十餘人,兵乃戢。明年正月,大兵至李王河,都統張林屢諷之降,卯發忿氣填膺,瞠目視林不能言。有問以禔身之道者,卯發曰:"忠義所以禔身也,此外非臣子所得言。"林以兵出巡江,陰降,歸而陽助卯發為守,守兵五百餘,柄皆歸林。卯發知不可守,乃置酒會親友,與飲訣,謂其妻雍氏曰:"城將破,吾守臣不當去,汝先出走。"雍氏曰:"君為命官,我為命婦,君為忠臣,我獨不能為忠臣婦乎?"卯發笑曰:"此豈婦人女子之所能也。"雍氏曰:"吾請先君死。"卯發笑止之。明日乃散其家資與其弟侄,僕婢悉遣之。
èr yuè, bīng báo chí, mǎo fā chén qǐ shū jǐ shàng yuē:" jūn bù kě pàn, chéng bù kě jiàng, fū qī tóng sǐ, jié yì chéng shuāng." yòu wèi shī bié qí xiōng dì, yǔ yōng shèng fú tóng yì cóng róng táng sǐ. mǎo fā shǐ wèi cǐ táng, míng" kě yǐ cóng róng", jí bīng jù, lǐng kè táng zhōng, zhǐ suǒ tí biǎn yuē:" wú bì sǐ yú shì." kè wèn qí gù, yuē:" gǔ rén wèi' kāng kǎi shā shēn yì, cóng róng jiù yì nán", cǐ dài qí zhào yě." mǎo fā sǐ, lín kāi mén jiàng. dà yuán chéng xiàng bó yán rù, wèn tài shǒu hé zài, zuǒ yòu yǐ sǐ duì. jí rú táng zhōng guān zhī, jiē tàn xī. wèi jù guān qīn hé zàng yú chí shàng, jì qí mù ér qù. shì wén, zèng huá wén gé dài zhì, shì wén jié, yōng shì zèng shùn yì fū rén, lù èr zi wèi jīng guān.
二月,兵薄池,卯發晨起書几上曰:"君不可叛,城不可降,夫妻同死,節義成雙。"又為詩別其兄弟,與雍盛服同縊從容堂死。卯發始為此堂,名"可以從容",及兵遽,領客堂中,指所題扁曰:"吾必死於是。"客問其故,曰:"古人謂'慷慨殺身易,從容就義難",此殆其兆也。"卯發死,林開門降。大元丞相伯顏入,問太守何在,左右以死對。即如堂中觀之,皆嘆息。為具棺衾合葬於池上,祭其墓而去。事聞,贈華文閣待制,諡文節,雍氏贈順義夫人,錄二子為京官。
táng zhèn, zì jǐng shí, huì jī rén. shǎo jū xiāng, jiè rán bù gǒu jiāo, yǒu yán qí guò zhě zhé xǐ. jì dēng dì wèi xiǎo guān, yǒu quán guì yǐ dié jiàn zhī zhě, zhèn nèi dié qiè zhōng, yǐ ér gàn zhèng, zhèn qǔ dié hái zhī, fēng tí wèi qǐ, qí rén dà kuì. hòu wèi tā guān, suǒ zhì yǐ gōng lián chēng. yáng dòng yè mèng dǐng jū zhèng fǔ, jiāo jiàn qí xián.
唐震,字景實,會稽人。少居鄉,介然不苟交,有言其過者輒喜。既登第為小官,有權貴以牒薦之者,震內牒篋中,已而干政,震取牒還之,封題未啟,其人大愧。後為他官,所至以公廉稱。楊棟、葉夢鼎居政府,交薦其賢。
xián chún zhōng, yóu dà lǐ sī zhí tōng pàn lín ān fǔ. shí qián shuō yǒu yǐn jīng, shì jiǎ shì dào shì, shén jiāo jiǎn, zhèng shì yī qiè wú suǒ gù ràng. huì fǔ yǒu jù yù jiāng zhì pì, zhèn lì biàn qí fēi, shuō yǒu zhēng zhī bù dé, shàng qí shì xíng bù, zú shì zhèn yì.
咸淳中,由大理司直通判臨安府。時潛說友尹京,恃賈似道勢,甚驕蹇,政事一切無所顧讓。會府有具獄將置辟,震力辨其非,說友爭之不得,上其事刑部,卒是震議。
liù nián, jiāng dōng dà hàn, zhuó zhī xìn zhōu. zhèn zòu jiǎn gāng yùn mǐ, juān qí zū fù, lìng fāng zhì yī lì, jí qí hù, quàn fù rén fēn sù, shǐ fāng lì zhǔ gěi zhī. lì yǒu láo zhě, zhé wèi jù zòu fù qí shēn, lì gǎn qí chéng, shì wèi jǐn lì, suǒ huó wú suàn. zhōu yǒu mín yōng tóng mù niú, tóng yì ér mù shě huǒ, qí fù sòng yōng zhě shā qí zi tóu huǒ zhōng, mín bù shèng lüè, zì wū fú. zhèn shì dú yí zhī, mì wù sè zhī, dé tóng bàng jùn, yǐ jié qí fù, duì rú chū, zhèn chū qí zi shì zhī, yù suì zhí. zhuó zhè xī tí xíng. guò què bì cí, shì dào yǐ lèi tián shǔ zhèn, zhèn xiè bù néng xíng, zhì bù, yòu yǐ shū lì zhēng zhī. zhào shì yǒu shǒu qiān sēng shén bào héng, zhèn qiǎn lì bǔ zhì, shì dào yǐ shū yíng jiù, zhèn bù xǐng, zú àn yǐ fǎ. shì dào nù, shǐ shì yù shǐ chén jiān hé qù zhī.
六年,江東大旱,擢知信州。震奏減綱運米,蠲其租賦,令坊置一吏,籍其戶,勸富人分粟,使坊吏主給之。吏有勞者,輒為具奏復其身,吏感其誠,事為盡力,所活無算。州有民庸童牧牛,童逸而牧舍火,其父訟庸者殺其子投火中,民不勝掠,自誣服。震視牘疑之,密物色之,得童傍郡,以詰其父,對如初,震出其子示之,獄遂直。擢浙西提刑。過闕陛辭,似道以類田屬震,震謝不能行,至部,又以疏力爭之。趙氏有守阡僧甚暴橫,震遣吏捕治,似道以書營救,震不省,卒按以法。似道怒,使侍御史陳堅劾去之。
xián chún shí nián, qǐ zhèn zhī ráo zhōu. shí xìng guó nán kāng jiāng zhōu zhū jùn jiē yǐ guī fù, dà bīng lüè ráo. ráo bīng zhǐ qiān bā bǎi rén, zhèn fā zhōu mín chéng shǒu, mèi shuǎng chū zhì bīng, zhì yè zhōng shǐ mèi, shàng shū qiú yuán, bù bào. dà bīng shǐ rén rù ráo qǔ jiàng kuǎn, tōng pàn wàn dào tóng yīn shǐ yú suǒ bù liǎn bái jīn niú jiǔ bèi jiàng lǐ, ráo yù shì jiē cóng zhī. dào tóng fēng zhèn jiàng, zhèn chì zhī yuē:" wǒ rěn tōu shēng fù guó xié?" chéng zhōng shào nián gǎn zhèn yán, shā shǐ zhě. mín yǒu lǐ xī shèng zhě móu chū jiàng, xiè zhì yù zhōng. míng nián èr yuè, bīng dà zhì, dōu dà tí jǔ dèng yì dùn qù, zhèn jǐn chū fǔ zhōng jīn qián, shū guān zī jiē yú chéng, mù yǒu néng chū zhàn zhě shǎng zhī. zhòng jù bù néng zhàn, běi bīng dēng pí, zhòng suì kuì. zhèn rù fǔ zhōng yù zhī táng, qí pū qián qǐng yuē:" shì jí yǐ, fān jiāng mén bīng wèi hé, jí chū yóu kě miǎn." zhèn mà yuē:" chéng zhōng mín mìng jiē xì yú wǒ, wǒ ruò cóng ěr yán dé bù sǐ, chéng zhōng mín sǐ, wǒ hé miàn mù shēng xié?" zuǒ yòu bù fù gǎn yán, jiē chū. yǒu qǐng, bīng rù, zhí dú pù àn shàng, shǐ zhèn shǔ jiàng, zhèn zhì bǐ yú dì, bù qū, suì sǐ zhī. xiōng chūn yǔ jiā rén jù sǐ. zhāng shì jié xún fù ráo zhōu, pàn guān wū zōng jié qiú zhèn shī zàng zhī. zèng huá wén gé dài zhì, shì zhōng jiè, miào hào bāo zhōng, guān qí èr zi.
咸淳十年,起震知饒州。時興國、南康、江州諸郡皆已歸附,大兵略饒。饒兵止千八百人,震發州民城守,昧爽出治兵,至夜中始寐,上書求援,不報。大兵使人入饒取降款,通判萬道同陰使於所部斂白金、牛酒備降禮,饒寓士皆從之。道同風震降,震叱之曰:"我忍偷生負國邪?"城中少年感震言,殺使者。民有李希聖者謀出降,械置獄中。明年二月,兵大至,都大提舉鄧益遁去,震盡出府中金錢,書官資揭於城,募有能出戰者賞之。眾懼不能戰,北兵登陴,眾遂潰。震入府中玉芝堂,其仆前請曰:"事急矣,番江門兵未合,亟出猶可免。"震罵曰:"城中民命皆繫於我,我若從爾言得不死,城中民死,我何面目生邪?"左右不復敢言,皆出。有頃,兵入,執牘鋪案上,使震署降,震擲筆於地,不屈,遂死之。兄椿與家人俱死。張世傑尋復饒州,判官鄔宗節求震屍葬之。贈華文閣待制,諡忠介,廟號褒忠,官其二子。
zhèn kè féng jì hé xīn zhī, jì hòu shǒu dú sōng guān, xīn zhī shǒu mǐn zhī xīn lěi, jiē zhàn sǐ.
震客馮驥、何新之,驥後守獨松關,新之守閩之新壘,皆戰死。
zhào yǔ zhái, wèi sì xiù wáng. dé yòu èr nián, wèi zhè mǐn guǎng chá fǎng shǐ. yì wáng zhī lì, jiù yáng liàng jié jū zhōng bǐng quán, yǔ zhái zì yǐ guó jiā qīn xián, duō suǒ jiàn zhǐ, suì fàn jì jí, zhū jiāng jù dàn zhī. wèi jǐ, běi bīng bī zhè dōng, nǎi mìng yǔ zhái chū ruì ān, yǔ shǒu chén fāng hóng gòng rèn bèi yù. cháo chén yán yǔ zhái yǒu liú gēng shēng zhī zhōng, cáo wáng gāo zhī xiào, yí liú fǔ yǐ lóng guó běn. zèn zhě yì jí, zú qiǎn zhī. ruì ān shòu wéi, chéng zhōng wēi jí, yǔ hóng shì yǐ sǐ shǒu. xiǎo xiào lǐ xióng yè kāi mén nà wài bīng, yǔ zhái hóng lǜ zhòng xiàng zhàn, bīng bài bèi zhí, dǒng wén bǐng wèn zhī yuē:" rǔ wèi xiù wáng yé? jīn néng jiàng hū?" yǔ zhái lì shēng yuē:" wǒ guó jiā jìn qīn, jīn lì qū ér sǐ, fēn yě, shàng hé wèn wèi?" suì shā zhī. hóng yì fú jié ér sǐ.
趙與檡,為嗣秀王。德祐二年,為浙、閩、廣察訪使。益王之立,舅楊亮節居中秉權,與檡自以國家親賢,多所諫止,遂犯忌嫉,諸將俱憚之。未幾,北兵逼浙東,乃命與檡出瑞安,與守臣方洪共任備御。朝臣言與檡有劉更生之忠,曹王皋之孝,宜留輔以隆國本。譖者益急,卒遣之。瑞安受圍,城中危急,與洪誓以死守。小校李雄夜開門納外兵,與檡、洪率眾巷戰,兵敗被縶,董文炳問之曰:"汝為秀王耶?今能降乎?"與檡厲聲曰:"我國家近親,今力屈而死,分也,尚何問為?"遂殺之。洪亦伏節而死。
yòu yǒu zhào mèng jǐn zhě, shǎo bù jī, yóu huái yǐ jūn gōng wèi jiāng zuǒ. běi bīng gōng zhēn zhōu, měi zhàn zhé wèi shì zú xiān, shǒu miáo zài chéng yǐ zhī wèi zhòng. běi bīng zhòng jiàn zhù jiāng shàng, mèng jǐn chéng dà wù lái xí, é wù jiě, rì yǐ gāo, běi bīng jiàn qí bīng shǎo, zhú zhī, dēng zhōu shī zú duò shuǐ, shēn hè zhòng jiǎ, nì yān.
又有趙孟錦者,少不羈,游淮以軍功為將佐。北兵攻真州,每戰輒為士卒先,守苗再成倚之為重。北兵重艦駐江上,孟錦乘大霧來襲,俄霧解,日已高,北兵見其兵少,逐之,登舟失足墮水,身荷重甲,溺焉。
zhào huái, chéng xiàng kuí zhī cóng zi yě. lǐ quán zhī pàn, lǚ lì zhàn gōng, lèi guān zhì huái dōng zhuǎn yùn shǐ. dé yòu zhōng, shù yín shù jù, bīng bài, yǔ qí qiè jù bèi zhí zhì guā zhōu, yuán shuài ā shù shǐ huái zhāo lǐ tíng zhī, xǔ yǐ dà guān. huái yáng xǔ nuò, zhì yáng chéng xià, nǎi dà hū yuē:" lǐ tíng zhī! nán zǐ sǐ ěr, wú jiàng yě!" yuán shuài nù, shā zhī, qì shī jiāng bīn.
趙淮,丞相葵之從子也。李全之叛,屢立戰功,累官至淮東轉運使。德祐中,戍銀樹埧,兵敗,與其妾俱被執至瓜州,元帥阿術使淮招李庭芝,許以大官。淮陽許諾,至揚城下,乃大呼曰:"李庭芝!男子死耳,毋降也!"元帥怒,殺之,棄屍江濱。