lǐ shí sì jiā lǐ èr
◎禮十四(嘉禮二)
cè lì huáng hòu yí cè mìng huáng tài zǐ yí cè huáng tài zǐ fēi yí gōng zhǔ shòu fēng yí cè mìng qīn wáng dà chén yí
○冊立皇后儀 冊命皇太子儀 冊皇太子 妃儀 公主受封儀 冊命親王大臣儀
cè lì huáng hòu. jiàn lóng yuán nián, lì láng yá jùn fū rén wáng shì wèi huáng hòu, mìng suǒ sī zé rì bèi lǐ cè mìng. zì hòu, fán zhì shū yún cè mìng zhě, duō bù xíng cè lǐ. hòu fēi jiē xiě cè mìng gào shēn, yǐ jīn huā lóng fèng luó zhǐ jīn tú biǎo dài, yǒu sī jìn rù, xué shì yuàn cǎo zhì, xuān yú zhèng diàn. jìn chén mù shǒu zōng shì jiē xiū gòng lǐ, qún chén bài biǎo chēng hè, yòu yì nèi dōng mén fèng jiān hè huáng hòu.
冊立皇后。建隆元年,立琅邪郡夫人王氏為皇后,命所司擇日備禮冊命。自後,凡制書雲冊命者,多不行冊禮。后妃皆寫冊命告身,以金花龍鳳羅紙、金塗褾袋,有司進入,學士院草制,宣於正殿。近臣、牧守、宗室皆修貢禮,群臣拜表稱賀,又詣內東門奉箋賀皇后。
zhēn zōng cè dé fēi liú shì wèi huáng hòu, bù yù lìng fān chén gòng hè, bù jiàng zhì yú wài tíng, zhǐ mìng xué shì cǎo cí fù zhōng shū.
真宗冊德妃劉氏為皇后,不欲令藩臣貢賀,不降制於外廷,止命學士草詞付中書。
rén zōng cè huáng hòu cáo shì, qí cè zhì rú huáng tài zǐ, yù yòng mín yù wǔ shí jiǎn, xiá yī cè zhī zhǎng duǎn bǎo yòng jīn, fāng yī cùn wǔ fēn, gāo yī cùn, qí wén yuē" huáng hòu zhī bǎo", pán chī niǔ, shòu bìng yuán cè bǎo fǎ wù yuē jiù zhì wèi zhī, xiá lù bìng zhū qī jīn tú yín zhuāng. qí lǐ yǔ tōng lǐ yì, bù lì zhàng, bù shè xiàn.
仁宗冊皇后曹氏,其冊制如皇太子,玉用珉玉五十簡,匣依冊之長短;寶用金,方一寸五分,高一寸,其文曰"皇后之寶",盤螭紐,綬並緣冊寶法物約舊制為之,匣、盝並朱漆金塗銀裝。其禮與《通禮》異,不立仗,不設縣。
qián yī rì, shǒu gōng shè cì yú cháo táng, shè cè bǎo shǐ fù cì yú dōng mén wài, mìng fù cì yú shòu cè bǎo diàn mén wài, shè huáng hòu shòu cè bǎo wèi yú diàn tíng jiē xià běi xiàng. fèng lǐ shè cè bǎo shǐ wèi yú nèi dōng mén wài, fù shǐ nèi shì wèi yú qí nán, chà tuì, dōng xiàng běi shàng, cè bǎo àn wèi yú shǐ qián nán xiàng, yòu shè nèi gěi shì wèi yú běi xiāng nán xiàng.
前一日,守宮設次於朝堂,設冊寶使、副次於東門外,命婦次於受冊寶殿門外,設皇后受冊寶位於殿庭階下北向。奉禮設冊寶使位於內東門外,副使、內侍位於其南,差退,東向北上,冊寶案位於使前南向,又設內給事位於北廂南向。
qí rì, bǎi guān cháng fú zǎo rù cì, lǐ zhí guān tōng shì shè rén xiān yǐn zhōng shū lìng shì zhōng mén xià shì láng zhōng shū shì láng jí fèng cè bǎo guān, zhí shì rén jiàng yī jiè zé, yì chuí gǒng diàn mén jiù cì, yǐ qí cè jiàng. lǐ zhí guān tōng shì shè rén fēn yǐn zǎi chén shū mì cè bǎo shǐ fù bǎi guān yì wén dé diàn lì bān, dōng xī xiāng xiàng. nèi shì èr yuán zì nèi chéng zhǐ jiàng huáng hòu cè bǎo chū chuí gǒng diàn, fèng cè bǎo guān jù jìn hù lǜ zhí shì rén, lǐ zhí guān dǎo zhōng shū shì láng yā cè, zhōng shū lìng hòu cóng, mén xià shì láng yā bǎo, shì zhōng hòu cóng, yóu dōng shàng gé mén chū, zhì wén dé diàn tíng quán zhì.
其日,百官常服早入次,禮直官、通事舍人先引中書令、侍中、門下侍郎、中書侍郎及奉冊寶官,執事人絳衣介幘,詣垂拱殿門就次,以俟冊降。禮直官、通事舍人分引宰臣、樞密、冊寶使副、百官詣文德殿立班,東西相向。內侍二員自內承旨降皇后冊寶出垂拱殿,奉冊寶官俱搢笏率執事人,禮直官導中書侍郎押冊,中書令後從,門下侍郎押寶,侍中後從,由東上閣門出,至文德殿庭權置。
lǐ zhí guān tōng shì shè rén yǐn shǐ fù jiù wèi, cì yǐn shì zhōng yú shǐ qián, xī xiàng chēng" yǒu zhì", diǎn yí yuē" zài bài", zàn zhě chéng chuán, shǐ fù zài wèi guān jiē zài bài, xuān yuē:" zèng shàng shū lìng jì wáng cáo bīn sūn nǚ cè wèi huáng hòu, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." shǐ fù zài bài, shì zhōng hái wèi, mén xià shì láng shuài zhǔ jié zhě yì shǐ dōng běi, zhǔ jié yǐ jié shòu mén xià shì láng, mén xià shì láng zhí jié shòu cè shǐ, cè shǐ guì shòu, xìng, fù zhǔ jié, fān suí jié lì yú shǐ zuǒ. cì yǐn zhōng shū lìng shì zhōng yì cè bǎo dōng běi, xī xiàng lì, zhōng shū shì láng yǐn cè àn lì yú zhōng shū lìng yòu, zhōng shū lìng qǔ cè shòu cè bǎo shǐ, shǐ guì shòu, xìng, zhì yú àn, zhōng shū lìng zhōng shū shì láng tuì fù bān. mén xià shì láng yǐn bǎo àn yú shì zhōng zhī yòu, qǔ bǎo shòu cè bǎo shǐ rú shàng yí, tuì fù wèi, diǎn yí zàn bài qì, lǐ zhí guān tōng shì shè rén yǐn shǐ fù yā cè bǎo, chí jié zhě qián dǎo, fèng cè bǎo guān fèng yú, yuán wèi rú shì, yǐ cì chū cháo táng mén, yì nèi dōng mén fù nèi chén rù jìn.
禮直官、通事舍人引使、副就位,次引侍中於使前,西向稱"有制",典儀曰"再拜",贊者承傳,使、副、在位官皆再拜,宣曰:"贈尚書令、冀王曹彬孫女冊為皇后,命公等持節展禮。"使、副再拜,侍中還位,門下侍郎帥主節者詣使東北,主節以節授門下侍郎,門下侍郎執節授冊使,冊使跪受,興,付主節,幡隨節立於使左。次引中書令、侍中詣冊寶東北,西向立,中書侍郎引冊案立於中書令右,中書令取冊授冊寶使,使跪受,興,置於案,中書令、中書侍郎退復班。門下侍郎引寶案於侍中之右,取寶授冊寶使如上儀,退復位,典儀贊拜訖,禮直官、通事舍人引使、副押冊寶,持節者前導,奉冊寶官奉舁,援衛如式,以次出朝堂門,詣內東門附內臣入進。
nèi chén yǐn nèi wài mìng fù rù jiù wèi, nèi shì yì gé qǐng huáng hòu fú yī yī. cè bǎo zhì, shǐ fù jù dōng xiàng nèi gěi shì qián, běi nèi guì chēng:" cè bǎo shǐ lǐ dí fù shǐ wáng suí fèng zhì shòu huáng hòu cè bǎo." fǔ fú, xìng, tuì fù wèi. nèi gěi shì rù yì shòu cè bǎo diàn mén huáng hòu qián guì zòu qì, nèi shì jìn yì shǐ qián, xī miàn guì shòu cè bǎo, yǐ shòu nèi yè zhě jiān, shǐ tuì fù wèi. nèi yè zhě jiān zhǔ dāng nèi chén chí cè bǎo rù nèi dōng mén, nèi shì cóng zhī, yǐ cì rù yì diàn tíng. nèi shì zàn yǐn huáng hòu jiàng lì tíng zhōng běi xiàng wèi, nèi shì guì qǔ cè, cì nèi shì guì qǔ bǎo, xìng, lì huáng hòu yòu shǎo qián, xī xiàng, nèi shì èr yuán jìn lì huáng hòu zuǒ shǎo qián dōng xiàng, nèi shì chēng" yǒu zhì", nèi shì zàn huáng hòu zài bài, nèi shì fèng cè jìn shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu nèi shì, cì nèi shì fèng bǎo yì rán. fù zàn zài bài qì, dǎo huáng hòu shēng zuò, nèi chén yǐn nèi wài mìng fù chēng hè rú cháng yí. lǐ bì, nèi shì dǎo huáng hòu jiàng zuò hái gé, nèi wài mìng fù bān tuì. huáng hòu yì cháng fú, xiè huáng dì huáng tài hòu, yòng cháng lǐ. bǎi guān yì dōng shàng gé mén biǎo hè.
內臣引內外命婦入就位,內侍詣閣請皇后服禕衣。冊寶至,使、副俱東向內給事前,北內跪稱:"冊寶使李迪、副使王隨奉制授皇后冊寶。"俯伏,興,退復位。內給事入詣受冊寶殿門皇后前跪奏訖,內侍進詣使前,西面跪受冊寶,以授內謁者監,使退復位。內謁者監、主當內臣持冊寶入內東門,內侍從之,以次入詣殿庭。內侍贊引皇后降立庭中北向位,內侍跪取冊,次內侍跪取寶,興,立皇后右少前,西向,內侍二員進立皇后左少前東向,內侍稱"有制",內侍贊皇后再拜,內侍奉冊進授皇后,皇后受以授內侍,次內侍奉寶亦然。復贊再拜訖,導皇后升坐,內臣引內外命婦稱賀如常儀。禮畢,內侍導皇后降坐還閣,內外命婦班退。皇后易常服,謝皇帝、皇太后,用常禮。百官詣東上閣門表賀。
yuán yòu wǔ nián bā yuè, tài huáng tài hòu zhào: yǐ huáng dì nà hòu, lìng hàn lín xué shì yù shǐ zhōng chéng liǎng shěng yǔ tài cháng lǐ guān jiǎn xiáng gǔ jīn liù lǐ yán gé, cān kǎo tōng lǐ diǎn gù, jù wèi chéng shì. qún chén yòu yì kān hūn, yù shǐ zhōng chéng zhèng yōng děng qǐng bù yòng yīn yáng zhī shuō, lǚ dà fáng yì yán bù kě, tài hòu nà zhī.
元祐五年八月,太皇太后詔:以皇帝納後,令翰林學士、御史中丞、兩省與太常禮官檢詳古今六禮沿革,參考《通禮》典故,具為成式。群臣又議勘昏,御史中丞鄭雍等請不用陰陽之說,呂大防亦言不可,太后納之。
liù nián bā yuè, sān xǐng shū mì yuàn yán:" liù lǐ, mìng shǐ nà cǎi wèn míng nà jí nà chéng gào qī, chà zhí zhèng guān shè tài wèi chōng shǐ, shì cóng guān huò pàn zōng zhèng guān shè zōng zhèng qīng chōng fù shǐ. yǐ jiù shàng shū shěng quán wèi huáng hòu xíng dì. nà cǎi wèn míng tóng rì, cì rì nà jí nà chéng gào qī,. nà chéng yòng gǔ guī wèi zhì, bù yòng yàn.' qǐng qī' yī kāi bǎo lǐ gǎi wèi' gào qī',' qīn yíng' wèi' mìng shǐ fèng yíng'. nà cǎi qián, zé rì gào tiān dì zōng miào. huáng dì lín xuān fā cè, tóng rì, xiān qiǎn cè lǐ shǐ fù, cì qiǎn fèng yíng shǐ, lìng wén wǔ bǎi guān yì xíng dì bān yíng." yòu yán:" jù kāi yuán lǐ, nà cǎi wèn míng hé yòng yī shǐ, nà jí nà chéng gè bié rì qiǎn shǐ. jīn wèi wěi sān lǐ gòng qiǎn yī shǐ, huò gè qiǎn shǐ. yòu hé yī fā cè lì lì zhàng." zhào:" gè qiǎn shǐ, wén dé diàn fā zhì yī fā cè lì zhàng."
六年八月,三省、樞密院言:"六禮,命使納采、問名、納吉、納成、告期,差執政官攝太尉充使,侍從官或判宗正官攝宗正卿充副使。以舊尚書省權為皇后行第。納采、問名同日,次日納吉、納成、告期,。納成用穀圭為贄,不用雁。'請期'依《開寶禮》改為'告期','親迎'為'命使奉迎'。納采前,擇日告天地、宗廟。皇帝臨軒發冊,同日,先遣冊禮使、副,次遣奉迎使,令文武百官詣行第班迎。"又言:"據《開元禮》,納采、問名合用一使,納吉、納成各別日遣使。今未委三禮共遣一使,或各遣使。又合依發冊例立仗。"詔:"各遣使,文德殿發制依發冊立仗。"
qī nián zhēng yuè, zhào shàng shū zuǒ chéng sū sòng zhuàn cè wén bìng shū. xué shì yuàn shàng liù lǐ cí yǔ, qí nà cǎi zhì wén lüè yuē:" tài huáng tài hòu yuē:" zī mǒu guān fēng xìng míng, hún yuán zī shǐ, zhào jīng rén lún, yuán jí fū fù, yǐ fèng tiān dì zōng miào shè jì. móu yú gōng qīng, xián yǐ wèi yí. lǜ yóu jiù diǎn, jīn qiǎn shǐ chí jié tài wèi mǒu zōng zhèng qīng mǒu yǐ lǐ nà cǎi." qí dá wén yuē:" tài huáng tài hòu jiā mìng, fǎng hūn lòu zú, bèi shù cǎi zé, chén zhī nǚ wèi xián jiào xùn, yī lǚ ruò ér rén. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì. mǒu guān fēng fèn tǔ chén xìng mǒu qǐ shǒu zài bài chéng zhì zhào." wèn míng zhì yuē:" liǎng yí hé dé, wàn wù zhī tǒng, yǐ tīng nèi zhì, bì zī lìng zú. zhòng xuān jiù diǎn, jīn qiǎn shǐ chí jié mǒu guān yǐ lǐ wèn míng." dá yuē:" shǐ zhě zhòng xuān zhōng zhì, wèn chén míng zú. chén nǚ, fū fù suǒ shēng, xiān chén gù mǒu guān zhī yí wēi sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī yí céng sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī yí sūn, xiān chén gù mǒu guān zhī wài sūn nǚ, nián ruò gān. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì." nà jí zhì yuē:" rén móu guī shì, tóng fú yuán jí, gōng shùn diǎn lǐ, jīn shǐ mǒu guān yǐ lǐ nà jí." dá yuē:" shǐ zhě zhòng xuān zhōng zhì, chén lòu zú bēi bǐ, yōu jù bù kān. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì." nà chéng zhì yuē:" zī mǒu guān mǒu zhī nǚ, xiào yǒu gōng jiǎn, shí wéi mǔ yí, yí fèng zōng miào, yǒng chéng tiān zuò. yǐ yǒu xūn gǔ guī liù mǎ yǐ zhāng diǎn lǐ, jīn shǐ mǒu guān yǐ lǐ nà chéng." dá yuē:" shǐ zhě zhòng xuān zhōng zhì, jiàng hūn bēi lòu, chóng yǐ shàng gōng, chǒng yǐ fēng lǐ, bèi wù diǎn cè. qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì." gào qī zhì yuē:" móu yú gōng qīng, dà shì yuán guī, wǎng yǒu bù zāng, jí rì wéi mǒu yuè mǒu jiǎ zǐ kě yíng. lǜ zūn diǎn lǐ, jīn qiǎn mǒu guān yǐ lǐ gào qī." dá yuē:" shǐ zhě zhòng xuān zhōng zhì, yǐ mǒu yuè mǒu jiǎ zǐ jí rì gào qī. chén qīn chéng jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì." fèng yíng zhì yuē:" lǐ zhī dà tǐ, qīn shùn zhòng zhèng, qí qī wéi jí, diǎn tú shì ruò, jīn qiǎn mǒu guān yǐ lǐ fèng yíng." dá yuē:" shǐ zhě zhòng xuān zhōng zhì, jīn rì jí chén, bèi lǐ yǐ yíng. lóu yǐ zhī zú, wěi chéng dà lǐ, yōu jù zhàn jì. qīn lǜ jiù zhāng, sù fèng diǎn zhì." yú rú shì.
七年正月,詔尚書左丞蘇頌撰冊文並書。學士院上六禮辭語,其納採制文略曰:"太皇太后曰:"咨某官封姓名,渾元資始,肇經人倫,爰及夫婦,以奉天地、宗廟、社稷。謀於公卿,咸以為宜。率由舊典,今遣使持節太尉某、宗正卿某以禮納采。"其答文曰:"太皇太后嘉命,訪婚陋族,備數採擇,臣之女未閒教訓,衣履若而人。欽承舊章,肅奉典制。某官封糞土臣姓某稽首再拜承制詔。"問名制曰:"兩儀合德,萬物之統,以聽內治,必咨令族。重宣舊典,今遣使持節某官以禮問名。"答曰:"使者重宣中制,問臣名族。臣女,夫婦所生,先臣故某官之遺微孫,先臣故某官之遺曾孫,先臣故某官之遺孫,先臣故某官之外孫女,年若干。欽承舊章,肅奉典制。"納吉制曰:"人謀龜筮,同符元吉,恭順典禮,今使某官以禮納吉。"答曰:"使者重宣中制,臣陋族卑鄙,憂懼不堪。欽承舊章,肅奉典制。"納成制曰:"咨某官某之女,孝友恭儉,實維母儀,宜奉宗廟,永承天祚。以黝纁、穀圭、六馬以章典禮,今使某官以禮納成。"答曰:"使者重宣中制,降婚卑陋,崇以上公,寵以豐禮,備物典策。欽承舊章,肅奉典制。"告期制曰:"謀於公卿,大筮元龜,罔有不臧,吉日惟某月、某甲子可迎。率遵典禮,今遣某官以禮告期。"答曰:"使者重宣中制,以某月、某甲子吉日告期。臣欽承舊章,肅奉典制。"奉迎制曰:"禮之大體,欽順重正,其期維吉,典圖是若,今遣某官以禮奉迎。"答曰:"使者重宣中制,今日吉辰,備禮以迎。螻蟻之族,猥承大禮,憂懼戰悸。欽率舊章,肅奉典制。"余如式。
sān yuè, lǐ bù tài cháng sì shàng nà hòu yí zhù:
三月,禮部、太常寺上納後儀註:
fā liù lǐ zhì shū. tài huáng tài hòu yù chóng qìng diàn, nèi wài mìng fù lì bān xíng lǐ bì, nèi gěi shì chū diàn mén, zhì liù lǐ zhì shū àn shàng, chū nèi dōng mén. lǐ zhí guān tōng shì shè rén yǐn yóu xuān yòu mén zhì wén dé diàn hòu mén rù, quán zhì àn yú dōng shàng gé mén.
發六禮制書。太皇太后御崇慶殿,內外命婦立班行禮畢,內給事出殿門,置六禮制書案上,出內東門。禮直官、通事舍人引由宣祐門至文德殿後門入,權置案於東上閣門。
mìng shǐ nà cǎi wèn míng. wén dé diàn, zǎi chén qīn wáng zhí zhèng guān zōng shì bǎi liáo dà xiǎo shǐ chén yì cháo fú, lè bèi ér bù zuò. bān dìng, nèi gěi shì fèng zhì shū àn zhì héng jiē běi shāo dōng, xī xiàng běi shàng, lǐ zhí guān tōng shì shè rén yǐn mén xià zhōng shū shì láng, cì yǐn shǐ fù jiù héng jiē nán chéng zhì wèi, běi xiàng dōng shàng, nèi gěi shì yì shǐ zhě dōng, běi miàn chēng" tài huáng tài hòu yǒu zhì", diǎn yí yuē" zài bài", zài wèi guān jiē zài bài. xuān zhì yuē:" huáng dì nà hòu, mìng gōng děng chí jié xíng lǐ." diǎn yí yuē" zài bài", shǐ fù jiē zài bài. shòu zhì shū qì, diǎn yí yuē" zài bài", zài wèi guān jiē zài bài. lǐ zhí guān tōng shì shè rén tài cháng bó shì yǐn shǐ fù cóng zhì àn chū, zài yú yóu luò wǎng dú chē, chū xuān dé mén, gǔ chuī bèi ér bù zuò. zhì huáng hòu xíng dì dà mén wài, lìng shǐ èr rén duì fèng zhì àn lì, zhǔ rén lì dà mén nèi, bīn zhě lì zhǔ rén zhī zuǒ, běi miàn, jìn shòu mìng, chū yuē:" gǎn qǐng shì." shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì nà cǎi." bīn zhě rù gào, zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī nǚ ruò ér rén, jì méng zhì fǎng, chén mǒu bù gǎn cí." bīn zhě chū gào, rù yǐn zhǔ rén chū dà mén wài, zài bài. shǐ zhě xiān rù, shǐ zhě yuē:" tài huáng tài hòu zhì." zhǔ rén zài bài. xuān zhì shū bì, zhǔ rén zài bài shòu qì, zhǔ rén jìn biǎo qì, zài bài, shǐ zhě chū. wèn míng tóng shàng yí. shǐ zhě yuē:" jiāng jiā bǔ shì, fèng zhì wèn míng." zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī nǚ ruò ér rén, jì méng zhì mìng, chén mǒu bù gǎn cí."
命使納采、問名。文德殿,宰臣、親王、執政官、宗室、百僚、大小使臣易朝服,樂備而不作。班定,內給事奉制書案置橫街北稍東,西向北上,禮直官、通事舍人引門下、中書侍郎,次引使、副就橫街南承制位,北向東上,內給事詣使者東,北面稱"太皇太后有制",典儀曰"再拜",在位官皆再拜。宣制曰:"皇帝納後,命公等持節行禮。"典儀曰"再拜",使、副皆再拜。授制書訖,典儀曰"再拜",在位官皆再拜。禮直官、通事舍人、太常博士引使、副從制案出,載於油絡網犢車,出宣德門,鼓吹備而不作。至皇后行第大門外,令史二人對奉制案立,主人立大門內,儐者立主人之左,北面,進受命,出曰:"敢請事。"使者曰:"某奉制納采。"儐者入告,主人曰:"臣某之女若而人,既蒙制訪,臣某不敢辭。"儐者出告,入引主人出大門外,再拜。使者先入,使者曰:"太皇太后制。"主人再拜。宣制書畢,主人再拜受訖,主人進表訖,再拜,使者出。問名同上儀。使者曰:"將加卜筮,奉制問名。"主人曰:"臣某之女若而人,既蒙制命,臣某不敢辭。"
mìng shǐ nà jí nà chéng gào qī bìng tóng mìng shǐ nà cǎi wèn míng yí. nà jí, shǐ zhě yuē:" jiā qǐng bǔ shì, zhàn yuē cóng zhì, shǐ mǒu nà jí." zhǔ rén yuē:" chén mǒu zhī nǚ ruò ér rén, guī shì yún jí, chén yù yǒu yān. chén mǒu jǐn fèng diǎn zhì." gào qī, shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì gào qī." zhǔ rén yuē:" chén mǒu jǐn fèng diǎn zhì." yǐ shàng nà jí nà chéng gào qī. qǐng jiàn shòu zhì jiē biǎo bìng rú nà cǎi yí.
命使納吉、納成、告期並同命使納采、問名儀。納吉,使者曰:"加請卜筮,占曰從制,使某納吉。"主人曰:"臣某之女若而人,龜筮雲吉,臣預有焉。臣某謹奉典制。"告期,使者曰:"某奉制告期。"主人曰:"臣某謹奉典制。"以上納吉、納成、告期。請見、授制、接表並如納采儀。
lín xuān mìng shǐ cè hòu jí fèng yíng yú wén dé diàn. bǎi guān cháo fú, huáng dì cháng fú chéng niǎn zhì diàn hòu gé, shì zhōng zòu zhōng yán wài bàn, nǎi fú tōng tiān guān jiàng shā páo, chéng niǎn chū zì xī fáng, jiàng niǎn jí yù zuò. liǎng shěng guān jí dài zhì quán shì láng guān chá shǐ yǐ shàng, fēn dōng xī rù diàn mén, gè jiù wèi, dōng xī xiāng xiàng lì. fèng bǎo zhì yù zuò qián, fèng xuān hòu cè yóu dōng shàng gé mén chū, zhì wén dé diàn tíng héng xíng, diǎn yí yuē" bài", zài wèi guān jiē zài bài. shǐ fù shòu cè, xuān zhì yuē:" cè mǒu shì wèi huáng hòu, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." diǎn yí yuē" bài", shǐ fù zài bài shòu cè bǎo qì, diǎn yí zàn bǎi guān zài bài. xuān zhì yuē:" tài huáng tài hòu zhì: mìng gōng děng chí jié fèng yíng huáng hòu." diǎn yí zàn shǐ fù zài bài shòu jié, yòu zàn bǎi guān zài bài. shì zhōng zòu lǐ bì jiě yán, bǎi guān zài bài chū, huáng dì cháng fú hái nèi. cè bǎo zhì huáng hòu xíng dì, rú nà cǎi yí. shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì shòu huáng hòu bèi wù diǎn cè." huáng hòu shòu cè bǎo, nèi wài mìng fù xù lì rú yí, zhǔ rén yǐ shū fèng shǐ zhě.
臨軒命使冊後及奉迎於文德殿。百官朝服,皇帝常服乘輦至殿後閣,侍中奏中嚴外辦,乃服通天冠、絳紗袍,乘輦出自西房,降輦即御坐。兩省官及待制、權侍郎、觀察使以上,分東西入殿門,各就位,東西相向立。奉寶置御坐前,奉宣後冊由東上閣門出,至文德殿庭橫行,典儀曰"拜",在位官皆再拜。使、副受冊,宣制曰:"冊某氏為皇后,命公等持節展禮。"典儀曰"拜",使、副再拜受冊寶訖,典儀贊百官再拜。宣制曰:"太皇太后制:命公等持節奉迎皇后。"典儀贊使、副再拜受節,又贊百官再拜。侍中奏禮畢解嚴,百官再拜出,皇帝常服還內。冊寶至皇后行第,如納采儀。使者曰:"某奉制授皇后備物典冊。"皇后受冊寶,內外命婦序立如儀,主人以書奉使者。
fèng yíng. bǎi guān cháng fú bān xuān dé mén wài háng dì, bīn zhě qǐng, shǐ zhě yuē:" mǒu fèng zhì yǐ lǐ fèng yíng." bīn zhě rù gào, zhǔ rén yuē:" chén mǒu jǐn fèng diǎn zhì." bīn zhě chū gào, rù yǐn zhǔ rén chū dà mén wài zài bài. shǐ zhě xiān rù, yuē" yǒu zhì", zhǔ rén zài bài, shǐ zhě xuān zhì bì, zhǔ rén zài bài shòu zhì, dá biǎo yòu zài bài. mǔ dǎo huáng hòu, shàng zhái qián yǐn, shēng táng chū lì fáng wài, diǎn yí zàn shǐ fù zài bài. shǐ zhě yuē:" jīn yuè jí rì, mǒu děng chéng zhì yǐ lǐ fèng yíng." nèi shì shòu yǐ rù, shǐ fù tuì, zhǔ rén yǐ shū shòu shǐ zhě, fèng yú sī yán, shòu yǐ zòu wén. huáng hòu jiàng lì táng xià zài bài qì, shēng táng, zhǔ rén shēng zì dōng jiē, xī xiàng yuē:" jiè zhī jiè zhī, sù yè wú wéi mìng!" zhǔ rén tuì, mǔ jìn xī jiē shàng dōng xiàng, shī jīn jié shuì yuē:" miǎn zhī jiè zhī, sù yè wú wéi mìng!" huáng hòu shēng yú zhì zhōng mén, shēng chē chū dà mén, shǐ fù jí qún chén qián yǐn. jiāng zhì xuān dé mén, bǎi guān zōng shì bān yíng, zài bài qì, fēn bān. huáng hòu rù mén, míng zhōng gǔ, bān yíng guān tuì, nǎi jiàng chē rù, cì shēng yú rù duān lǐ mén wén dé diàn dōng shàng gé mén, chū wén dé diàn hòu mén, rù zhì nèi dōng mén nèi jiàng yú, sī yú qián dǎo, yì fú níng diàn mén dà cì yǐ qí. bū hòu, huáng hòu chē rù xuān dé mén, shì zhōng bǎn zòu qǐng zhōng yán, nèi shì zhuǎn zòu, huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù fú níng diàn, shàng gōng yǐn huáng hòu chū cì, yì diàn tíng zhī dōng, xī xiàng lì. shàng yí guì zòu wài bàn, qǐng huáng dì jiàng zuò lǐ yíng, shàng gōng qián yǐn, yì tíng zhōng zhī xī, dōng miàn yī huáng hòu yǐ rù, dǎo shēng xī jiē rù shì, gè jiù tà qián lì. shàng shí guì zòu jù, huáng dì yī huáng hòu jiē zuò, shàng shí jìn zhuàn, shí sān fàn, shàng shí jìn jiǔ, shòu jué yǐn, shàng shí yǐ zhuàn cóng zài yǐn rú chū, sān yǐn yòng jǐn rú zài yǐn. shàng yí guì zòu lǐ bì, jù xìng, shàng gōng qǐng huáng dì yù cháng fú, shàng qǐn qǐng huáng hòu shì lǐ fú rù wò. cì rì, yǐ lǐ cháo jiàn tài huáng tài hòu huáng tài hòu, cān huáng tài fēi, rú gōng zhōng zhī yí.
奉迎。百官常服班宣德門外行第,儐者請,使者曰:"某奉制以禮奉迎。"儐者入告,主人曰:"臣某謹奉典制。"儐者出告,入引主人出大門外再拜。使者先入,曰"有制",主人再拜,使者宣制畢,主人再拜受制,答表又再拜。姆導皇后,尚宅前引,升堂出立房外,典儀贊使、副再拜。使者曰:"今月吉日,某等承制以禮奉迎。"內侍受以入,使、副退,主人以書授使者,奉於司言,受以奏聞。皇后降立堂下再拜訖,升堂,主人升自東階,西向曰:"戒之戒之,夙夜無違命!"主人退,母進西階上東向,施衿、結帨曰:"勉之戒之,夙夜無違命!"皇后升輿至中門,升車出大門,使、副及群臣前引。將至宣德門,百官、宗室班迎,再拜訖,分班。皇后入門,鳴鐘鼓,班迎官退,乃降車入,次升輿入端禮門、文德殿、東上閣門,出文德殿後門,入至內東門內降輿,司輿前導,詣福寧殿門大次以俟。晡後,皇后車入宣德門,侍中版奏請中嚴,內侍轉奏,皇帝服通天冠、絳紗袍,御福寧殿,尚宮引皇后出次,詣殿庭之東,西向立。尚儀跪奏外辦,請皇帝降坐禮迎,尚宮前引,詣庭中之西,東面揖皇后以入,導升西階入室,各就榻前立。尚食跪奏具,皇帝揖皇后皆坐,尚食進饌,食三飯,尚食進酒,受爵飲,尚食以饌從;再飲如初,三飲用卺如再飲。尚儀跪奏禮畢,俱興,尚宮請皇帝御常服,尚寢請皇后釋禮服入幄。次日,以禮朝見太皇太后、皇太后,參皇太妃,如宮中之儀。
zhào cóng zhī.
詔從之。
sì yuè, tài huáng tài hòu shǒu shū yuē:" huáng dì nián zhǎng, zhōng gōng wèi jiàn, lì xuǎn zhū chén zhī jiā, yǐ gù shì wèi qīn jūn mǎ jūn dōu yú hòu zèng tài wèi mèng yuán sūn nǚ wèi huáng hòu." zhì zhào:" liù lǐ, shàng shū zuǒ pú shè jiān mén xià shì láng lǚ dà fáng shè tài wèi, chōng fèng yíng shǐ, tóng zhī shū mì yuàn shì hán zhōng yàn shè sī tú fù zhī shàng shū zuǒ chéng sū sòng shè tài wèi, chōng fā cè shǐ, qiān shū shū mì yuàn shì wáng yán sǒu shè sī tú fù zhī shàng shū zuǒ chéng sū zhé shè tài wèi, chōng gào qī shǐ, huáng shū zǔ tóng zhī dà zōng zhèng shì zōng jǐng shè dà zōng zhèng qīng fù zhī huáng bó zǔ pàn dà zōng zhèng shì gāo mì jùn wáng zōng chéng shè tài wèi, chōng nà chéng shǐ, hàn lín xué shì fàn bǎi lù shè zōng zhèng qīng fù zhī lì bù shàng shū wáng cún shè tài wèi, chōng nà jí shǐ, quán hù bù shàng shū liú fèng shì shè zōng zhèng qīng fù zhī hàn lín xué shì liáng dào shè tài wèi, chōng nà cǎi wèn míng shǐ, yù shǐ zhōng chéng zhèng yōng shè zōng zhèng qīng fù zhī."
四月,太皇太后手書曰:"皇帝年長,中宮未建,歷選諸臣之家,以故侍衛親軍馬軍都虞候、贈太尉孟元孫女為皇后。"制詔:"六禮,尚書左僕射兼門下侍郎呂大防攝太尉,充奉迎使,同知樞密院事韓忠彥攝司徒副之;尚書左丞蘇頌攝太尉,充發冊使,簽書樞密院事王岩叟攝司徒副之;尚書左丞蘇轍攝太尉,充告期使,皇叔祖、同知大宗正事宗景攝大宗正卿副之;皇伯祖、判大宗正事、高密郡王宗晟攝太尉,充納成使,翰林學士范百祿攝宗正卿副之;吏部尚書王存攝太尉,充納吉使,權戶部尚書劉奉世攝宗正卿副之;翰林學士梁燾攝太尉,充納采、問名使,御史中丞鄭雍攝宗正卿副之。"
wǔ yuè jiǎ wǔ, xíng nà cǎi wèn míng lǐ. dīng yǒu, xíng nà jí nà chéng gào qī lǐ. wù xū, dì yù wén dé diàn fā cè jí mìng shǐ fèng yíng huáng hòu. jǐ hài, bǎi guān biǎo hè yú dōng shàng gé mén, cì yì nèi dōng mén hè tài huáng tài hòu, yòu shàng jiān hè huáng hòu, shàng jiān hè huáng tài fēi. huáng hòu zé rì yì jǐng líng gōng xíng miào jiàn lǐ.
五月甲午,行納采、問名禮。丁酉,行納吉、納成、告期禮。戊戌,帝御文德殿發冊及命使奉迎皇后。己亥,百官表賀於東上閣門,次詣內東門賀太皇太后,又上箋賀皇后,上箋賀皇太妃。皇后擇日詣景靈宮行廟見禮。
dà guān sì nián, cè guì fēi zhèng shì wèi huáng hòu, yì lǐ jú zhòng dìng yí zhù: lín xuān cè shǐ, huáng dì yù wén dé diàn, fú tōng tiān guān jiàng shā páo, bǎi guān cháo fú, chén huáng huī xì zhàng, yī gǔ yòng gōng jià. cè shǐ chū diàn mén, yī jìn yí bù chéng hé. quán yǐ mù qīng diàn wèi shòu cè diàn. qí rì, huáng hòu fú yī yī, qí fèng cè bǎo shòu huáng hòu, jiē yòng nèi shì. shòu cè qì, huáng hòu shàng biǎo xiè huáng dì, nèi wài mìng fù lì bān chēng hè, qún chén rù diàn hè huáng dì, yú nèi dōng mén shàng jiān hè huáng hòu. qí shàng lǐ yí zhù, qǐ yī jìn mǎ tiáo lìng shī xíng qí huì qún chén, jí huáng hòu huì wài mìng fù yí zhù, bìng yī kāi yuán kāi bǎo lǐ. shòu cè zhī diàn chén gōng jià, yòng nǚ gōng, shēng jiàng xíng zhǐ bìng yǐ lè jié, ér bié dìng lè míng lè zhāng.
大觀四年,冊貴妃鄭氏為皇后,議禮局重定儀註:臨軒冊使,皇帝御文德殿,服通天冠、絳紗袍,百官朝服,陳黃麾細仗,依古用宮架。冊使出殿門,依近儀不乘輅。權以穆清殿為受冊殿。其日,皇后服禕衣,其奉冊寶授皇后,皆用內侍。受冊訖,皇后上表謝皇帝,內外命婦立班稱賀,群臣入殿賀皇帝,於內東門上箋賀皇后。其上禮儀注,乞依進馬條令施行;其會群臣,及皇后會外命婦儀注,並依《開元》、《開寶禮》。受冊之殿陳宮架,用女工,升降行止並以樂節,而別定樂名、樂章。
huáng hòu shàng biǎo qǐ miǎn shòu cè pái huáng huī zhàng jí chéng zhòng dí chē chén xiǎo jià lǔ bù děng, ér yú yán fú gōng shòu cè. qí cháo yè jǐng líng gōng, yì zhǐ yī jìn lì yún.
皇后上表乞免受冊排黃麾仗及乘重翟車、陳小駕鹵簿等,而於延福宮受冊。其朝謁景靈宮,亦止依近例雲。
shào xìng shí sān nián rùn sì yuè shí qī rì, cè guì fēi wú shì wèi huáng hòu. qián qī, yú wén dé diàn nèi shè dōng xī fáng dōng xī gé, fán xiāng àn gōng jià cè bǎo wò cì jǔ huī wèi yā àn wèi quán zhì cè bǎo rù wèi shòu zhì chéng zhì xuān zhì wèi fèng jié wèi zàn zhě wèi fèng cè bǎo wèi jǔ cè jǔ bǎo guān wèi jí wén wǔ bǎi liáo yīng xíng shì guān zhí shì guān wèi, jiē yí luán sī tài cháng diǎn yí fēn shè zhī, yǐ qí lín xuān fā cè.
紹興十三年閏四月十七日,冊貴妃吳氏為皇后。前期,於文德殿內設東西房、東西閣,凡香案、宮架、冊寶幄次、舉麾位、押案位、權置冊寶褥位、受制承制宣制位、奉節位、贊者位、奉冊寶位、舉冊舉寶官位及文武百僚、應行事官、執事官位,皆儀鸞司、太常典儀分設之,以俟臨軒發冊。
qí rì zhì míng, huáng dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo chū xī gé, xié lǜ láng jǔ huī zòu qián ān zhī lè, huáng dì jiàng niǎn jí yù zuò, lè zhǐ, cè shǐ fù yǐ xià yīng zài wèi guān jiē zài bài. shì zhōng xuān zhì yuē:" cè guì fēi wú shì wèi huáng hòu, mìng gōng děng chí jié zhǎn lǐ." cè shǐ fù zài bài, cān zhī zhèng shì yǐ jié shòu cè shǐ, cè shǐ guì shòu, yǐ shòu zhǎng jié zhě. zhōng shū lìng yǐ cè shòu cè shǐ, shì zhōng yǐ bǎo shòu fù shǐ, bìng quán zhì yú àn, cè shǐ fù yǐ xià yīng zài wèi guān jiē zài bài. cè shǐ yā cè, fù shǐ yā bǎo, chí jié zhě qián dǎo, zhēng an zhī lè zuò, chū wén dé diàn mén, lè zhǐ, zhì mù qīng diàn mén wài wò cì, quán zhì yǐ qí.
其日質明,皇帝服通天冠、絳紗袍出西閣,協律郎舉麾奏《乾安》之樂,皇帝降輦即御坐,樂止,冊使、副以下應在位官皆再拜。侍中宣制曰:"冊貴妃吳氏為皇后,命公等持節展禮。"冊使、副再拜,參知政事以節授冊使,冊使跪受,以授掌節者。中書令以冊授冊使,侍中以寶授副使,並權置於案,冊使、副以下應在位官皆再拜。冊使押冊,副使押寶,持節者前導,《正安》之樂作,出文德殿門,樂止,至穆清殿門外幄次,權置以俟。
huáng hòu shǒu shì yī yī chū gé, xié lǜ láng jǔ huī, kūn ān zhī lè zuò, huáng hòu zhì diàn shàng zhōng jiān nán xiàng lì dìng, lè zhǐ. cè shǐ fù jiù nèi gěi shì qián dōng xiàng guì chēng:" cè shǐ fù xìng mǒu fèng zhì shòu huáng hòu bèi lǐ diǎn cè." nèi gěi shì rù yì huáng hòu qián, běi xiàng zòu qì, cè shǐ jǔ cè shòu nèi shì, nèi shì zhuǎn shòu nèi yè zhě jiān fù shǐ jǔ bǎo shòu nèi shì, nèi shì zhuǎn shòu nèi yè zhě jiān zhǎng jié zhě yǐ jié shòu zhǎng jié nèi shì, nèi shì chí jié qián dǎo, cè bǎo bìng àn jìn xíng rù yì diàn tíng. cè bǎo chū rù mén, yí ān zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. huáng hòu jiàng zì dōng jiē, zhì tíng zhōng běi xiàng wèi, chū xíng, chéng ān zhī lè zuò, zhì wèi, lè zhǐ. huáng hòu zài bài, jǔ cè guān jìn hù guì jǔ cè, dú cè guān jìn hù guì xuān cè, nèi yè zhě jiān fèng cè jìn shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī yán, yòu fèng bǎo jìn shòu huáng hòu, huáng hòu shòu yǐ shòu sī bǎo. sī yán sī bǎo zhì cè bǎo yú àn, jǔ cè bǎo guān bìng jǔ àn guān jù jìn hù jǔ cè bǎo bìng àn xìng, yì dōng jiē zhī dōng, xī xiàng wèi zhì dìng. huáng hòu chū shòu cè bǎo, chéng ān zhī lè zuò, shòu qì, lè zhǐ. huáng hòu zài bài, lǐ bì.
皇后首飾、禕衣出閣,協律郎舉麾,《坤安》之樂作,皇后至殿上中間南向立定,樂止。冊使、副就內給事前東向跪稱:"冊使副姓某奉制授皇后備禮典冊。"內給事入詣皇后前,北向奏訖,冊使舉冊授內侍,內侍轉授內謁者監;副使舉寶授內侍,內侍轉授內謁者監;掌節者以節授掌節內侍,內侍持節前導,冊寶併案進行入詣殿庭。冊寶初入門,《宜安》之樂作,至位,樂止。皇后降自東階,至庭中北向位,初行,《承安》之樂作,至位,樂止。皇后再拜,舉冊官搢笏跪舉冊,讀冊官搢笏跪宣冊,內謁者監奉冊進授皇后,皇后受以授司言,又奉寶進授皇后,皇后受以授司寶。司言、司寶置冊寶於案,舉冊寶官並舉案官俱搢笏舉冊寶併案興,詣東階之東,西向位置定。皇后初受冊寶,《成安》之樂作,受訖,樂止。皇后再拜,禮畢。
cè huáng tài zǐ. zhì dào yuán nián bā yuè rén chén, zhào lì huáng tài zǐ, mìng yǒu sī cǎo qí cè lǐ, yǐ hàn lín xué shì sòng bái wèi cè huáng tài zǐ lǐ yí shǐ. yǒu sī yán:" qián dài tài zǐ wú zhí guī zhī wén, qǐng rú wáng gōng zhī zhì zhí huán guī, yú rú jiù zhì."
冊皇太子。至道元年八月壬辰,詔立皇太子,命有司草其冊禮,以翰林學士宋白為冊皇太子禮儀使。有司言:"前代太子無執圭之文,請如王公之制執桓圭,余如舊制。"
jiǔ yuè dīng mǎo, tài zōng yù cháo yuán diàn, chén liè rú yuán huì yí, dì gǔn miǎn, shè huáng huī zhàng jí gōng xiàn zhī lè yú tíng, bǎi guān jiù wèi. tài zǐ cháng fú chéng mǎ, jiù cháo yuán mén wài wò cì, yì yuǎn yóu guān zhū míng yī, suǒ sī zàn yǐn sān shī sān shǎo dǎo cóng zhì diàn tíng wèi, zài bài qǐ jū bì, fēn bān lì.
九月丁卯,太宗御朝元殿,陳列如元會儀,帝袞冕,設黃麾仗及宮縣之樂於庭,百官就位。太子常服乘馬,就朝元門外幄次,易遠遊冠、朱明衣,所司贊引三師、三少導從至殿庭位,再拜起居畢,分班立。
tài cháng bó shì yǐn shè zhōng shū lìng jiù xī jiē jiě jiàn lǚ, shēng diàn yì yù zuò qián, fǔ fú, xìng, zòu xuān zhì, jiàng jiù jiàn lǚ wèi, yóu dōng jiē zhì tài zǐ wèi dōng, nán xiàng chēng" yǒu zhì", tài zǐ zài bài. zhōng shū shì láng yǐn cè àn jiù tài zǐ dōng, zhōng shū lìng běi miàn guì dú cè bì, tài zǐ zài bài shòu cè, yǐ shòu yòu shù zǐ mén xià shì láng jìn bǎo shòu zhōng shū lìng, zhōng shū lìng shòu tài zǐ, tài zǐ yǐ shòu zuǒ shù zǐ, gè zhì yú àn. yóu huáng dào chū, tài zǐ suí àn nán xíng, lè zòu zhēng an zhī qū, zhì diàn mén, lè zhǐ, tài wèi shēng diàn chēng hè, shì zhōng xuān zhì, dá rú yí.
太常博士引攝中書令就西階解劍、履,升殿詣御坐前,俯伏,興,奏宣制,降就劍、履位,由東階至太子位東,南向稱"有制",太子再拜。中書侍郎引冊案就太子東,中書令北面跪讀冊畢,太子再拜受冊,以授右庶子;門下侍郎進寶授中書令,中書令授太子,太子以授左庶子,各置於案。由黃道出,太子隨案南行,樂奏《正安》之曲,至殿門,樂止,太尉升殿稱賀,侍中宣制,答如儀。
huáng tài zǐ yì fú chéng mǎ hái gōng, bǎi guān cì shí yú cháo táng. zhōng shū mén xià shū mì yuàn shī bǎo ér xià yì tài zǐ cān hè, jiē xù lì yú gōng mén zhī wài. shù zǐ bǎn zòu wài bèi, nèi chén qiān lián, tài zǐ cháng fú chū cì zuò, zhōng shū mén xià wén wǔ bǎi guān shū mì shī bǎo bīn kè ér xià zài bài, bìng dá bài sì pǐn yǐ xià guān cān hè, shēng zuò shòu zhī. yuè sān rì, jù lǔ bù, yè tài miào, cháng fú chéng mǎ, chū dōng huá mén shēng hé, yí zhàng nèi xíng shì guān chéng chē zhě, bìng fú lǐ yī, yú jiē kù zhě chéng mǎ dǎo cóng.
皇太子易服乘馬還宮,百官賜食於朝堂。中書、門下、樞密院、師、保而下詣太子參賀,皆序立於宮門之外。庶子版奏外備,內臣褰簾,太子常服出次坐,中書、門下、文武百官、樞密、師、保、賓客而下再拜,並答拜;四品以下官參賀,升坐受之。越三日,具鹵簿,謁太廟,常服乘馬,出東華門升輅,儀仗內行事官乘車者,並服禮衣,余皆袴褶乘馬導從。
yǒu sī yán:" táng lǐ, gōng chén cān hè jiē wǔ dǎo, kāi yuán shǐ bà zhī. gù shì, bǎi guān jí dōng gōng jiē jiàn zhǐ hū huáng tài zǐ, shàng jiān qǐ chēng huáng tài zǐ diàn xià, bǎi guān chēng míng, gōng guān chēng chén cháng xíng yòng zuǒ chūn fāng yìn, gōng zhōng xíng lìng. yòu àn táng zhì, fán dōng gōng chù fēn lùn shì zhī shū, tài zǐ bìng huà lìng, zuǒ yòu shù zǐ yǐ xià shǔ míng xìng, xuān fèng xíng shū àn huà rì qí yǔ qīn yǒu shī fù, bù yòng cǐ zhì. jīn qǐng rú kāi yuán zhī zhì, gōng chén zhǐ chēng chén, bù xíng wǔ dǎo zhī lǐ. jīn huáng tài zǐ jiān pàn kāi fēng fǔ, qí suǒ shàng biǎo zhuàng jí shǔ tài zǐ zhī wèi, qí dāng shēn zhōng shū shū mì yuàn zhuàng, zhī pàn guān děng shǔ, yú duàn àn jí chù fēn gōng shì bìng huà nuò." zhào wéi gǎi' nuò' wèi' zhǔn', yú bìng cóng zhī. qí cháo huáng hòu yí, zhǐ yòng gōng zhōng cháng lǐ. shí zhēn zōng yǐ shòu wáng wèi huáng tài zǐ, jiān pàn kāi fēng, qǐng jiàn liáo shǔ, chēng míng ér miǎn chēng chén.
有司言:"唐禮,宮臣參賀皆舞蹈,開元始罷之。故事,百官及東宮接見只呼皇太子,上箋啟稱皇太子殿下,百官稱名,宮官稱臣;常行用左春坊印,宮中行令。又按唐制,凡東宮處分論事之書,太子並畫令,左、右庶子以下署名姓,宣奉行書按畫日;其與親友、師傅,不用此制。今請如開元之制,宮臣止稱臣,不行舞蹈之禮。今皇太子兼判開封府,其所上表狀即署太子之位,其當申中書、樞密院狀,祗判官等署,余斷案及處分公事並畫諾。"詔惟改'諾'為'准',余並從之。其朝皇后儀,止用宮中常禮。時真宗以壽王為皇太子,兼判開封,請見僚屬,稱名而免稱臣。
shén zōng wèi jí shòu cè lǐ ér jí wèi, nǎi yǐ cè bǎo sòng tiān zhāng gé, suì wèi gù shì.
神宗未及受冊禮而即位,乃以冊寶送天章閣,遂為故事。
shào xìng sān shí èr nián wǔ yuè, zhào yuē:" zhèn yǐ bù dé, gōng lǚ jiān nán sān shí yǒu liù nián, yōu láo wàn jī, xiāo gàn mí dài. shǔ shí duō gù, wèi néng yōng róng shì fù, tuì yǎng shòu kāng, jīn biān bǐ cū níng, kě suì rú zhì. huáng zǐ yù dé yǔn chéng, shén qì yǒu tuō, zhèn xīn shù jǐ kě lì wèi huáng tài zǐ, réng gǎi míng, suǒ sī zé rì bèi lǐ cè mìng." wèi jí xíng lǐ, liù yuè shí yī rì nèi chán.
紹興三十二年五月,詔曰:"朕以不德,躬履艱難三十有六年,憂勞萬機,宵旰靡怠。屬時多故,未能雍容釋負,退養壽康,今邊鄙粗寧,可遂如志。皇子毓德允成,神器有託,朕心庶幾可立為皇太子,仍改名,所司擇日備禮冊命。"未及行禮,六月十一日內禪。
qián dào yuán nián bā yuè shí rì, zhì lì huáng zǐ dèng wáng qí wèi huáng tài zǐ. shí yuè, zhào yǐ zhī shū mì yuàn hóng shì wèi lǐ yí shǐ, zhuàn cè wén, qiān shū shū mì yuàn shì yè yóng shū cè, gōng bù shì láng wáng fú zhuàn bǎo.
乾道元年八月十日,制立皇子鄧王愭為皇太子。十月,詔以知樞密院洪适為禮儀使,撰冊文,簽書樞密院事葉顒書冊,工部侍郎王弗篆寶。
shí liù rì, huáng dì yù dà qìng diàn xíng cè lǐ, huáng tài zǐ fú yuǎn yóu guān zhū míng yī, zhí huán guī. qián qī, xí yí lǐ guān jí yǒu sī bìng xiān yī rì rù sù wèi, zhǎn gōng jià lè, shè tài zǐ cì cè bǎo wò cì bǎi guān cì, yòu shè huáng tài zǐ shòu cè wèi diǎn bǎo rù wèi, yīng xíng lǐ děng jiē yǒu wèi, liè huáng huī bàn zhàng yú diàn mén nèi wài. zhì míng, bǎi guān jiù cì, huáng tài zǐ cháng fú yì mù cì, fú bǎo láng chén bā bǎo yú yù wèi zhī zuǒ yòu, yǒu sī fèng cè bǎo zhì wò cì, bǎi guān cháo fú rù bān diàn tíng.
十六日,皇帝御大慶殿行冊禮,皇太子服遠遊冠、朱明衣,執桓圭。前期,習儀禮官及有司並先一日入宿衛,展宮架樂,設太子次、冊寶幄次、百官次,又設皇太子受冊位、典寶褥位,應行禮等皆有位,列黃麾半仗於殿門內外。質明,百官就次,皇太子常服詣幕次,符寶郎陳八寶於御位之左右,有司奉冊寶至幄次,百官朝服入班殿庭。
yǒu sī zì wò cì fèng cè bǎo zhì rù wèi, cān zhī zhèng shì zhōng shū lìng dǎo cóng, tuì gè jiù wèi, shì zhōng shēng diàn qí xuān zhì, huáng tài zǐ yì fú zhí guī qí yú diàn mén wài. lè zhèng zhuàng huáng zhōng zhī zhōng, qián ān zhī lè zuò, huáng dì jí yù zuò, diàn shàng shì chén qǐ jū, lè zhǐ. xíng lǐ guān zàn yǐn huáng tài zǐ rù jiù diàn tíng, dōng gōng guān cóng, chū rù diàn mén, míng ān zhī lè zuò, lè zhǐ, huáng tài zǐ qǐ jū, cì bǎi guān qǐ jū, gè bài wǔ rú yí.
有司自幄次奉冊寶至褥位,參知政事、中書令導從,退各就位,侍中升殿俟宣制,皇太子易服執圭俟於殿門外。樂正撞黃鐘之鐘,《乾安》之樂作,皇帝即御坐,殿上侍臣起居,樂止。行禮官贊引皇太子入就殿庭,東宮官從,初入殿門,《明安》之樂作,樂止,皇太子起居,次百官起居,各拜舞如儀。
huáng tài zǐ yì shòu cè wèi, shì zhōng qián chéng zhǐ, jiàng jiē xuān zhì yuē:" cè dèng wáng qí wèi huáng tài zǐ." huáng tài zǐ bài wǔ rú yí, shì zhōng shēng diàn fù wèi. zhōng shū lìng yì dú cè wèi, pěng cè guān fèng cè zhì, zhōng shū lìng guì dú bì, xìng, huáng tài zǐ zài bài, yǒu sī fèng cè zhì huáng tài zǐ wèi, zhōng shū lìng guì yǐ cè shòu huáng tài zǐ, huáng tài zǐ guì shòu, yǐ shòu yòu shù zǐ, zhì yú àn cì shì zhōng yǐ bǎo shòu huáng tài zǐ, huáng tài zǐ guì shòu, yǐ shòu zuǒ shù zǐ, rú shàng yí. huáng tài zǐ zài bài. zhōng shū shè rén yā cè zhōng yǔn yā bǎo yǐ chū, cì huáng tài zǐ chū, rú lái yí. chū xíng lè zuò, chū diàn mén lè zhǐ. cì bǎi guān chēng hè, lè zhèng zhuàng ruí bīn zhī zhōng, qián ān zhī lè zuò, huáng dì jiàng zuò, lè zhǐ, fàng zhàng, zài wèi guān zài bài yǐ chū.
皇太子詣受冊位,侍中前承旨,降階宣制曰:"冊鄧王愭為皇太子。"皇太子拜舞如儀,侍中升殿復位。中書令詣讀冊位,捧冊官奉冊至,中書令跪讀畢,興,皇太子再拜,有司奉冊至皇太子位,中書令跪以冊授皇太子,皇太子跪受,以授右庶子,置於案;次侍中以寶授皇太子,皇太子跪受,以授左庶子,如上儀。皇太子再拜。中書舍人押冊、中允押寶以出,次皇太子出,如來儀。初行樂作,出殿門樂止。次百官稱賀,樂正撞蕤賓之鐘,《乾安》之樂作,皇帝降坐,樂止,放仗,在位官再拜以出。
lǐ bì, bǎi guān yì cháng fú, fù nèi dōng mén sī bài jiān hè huáng hòu, cì fù dé shòu gōng bài biǎo jiān hè, zhū lù jiān sī shǒu chén děng bìng fèng biǎo chēng hè. míng rì, chē jià yì dé shòu gōng xiè. yòu míng rì, shàng yù zǐ chén diàn, yǐn huáng tài zǐ chēng xiè, hái dōng gōng, bǎi guān fù dōng gōng cān hè.
禮畢,百官易常服,赴內東門司拜箋賀皇后,次赴德壽宮拜表箋賀,諸路監司、守臣等並奉表稱賀。明日,車駕詣德壽宮謝。又明日,上御紫宸殿,引皇太子稱謝,還東宮,百官赴東宮參賀。
huáng tài zǐ zé rì xiān cháo yè jǐng líng gōng, cì rì cháo yè tài miào bié miào, yòu zé rì yì dé shòu gōng chēng xiè. xiān shì, lǐ guān yán:" huáng tài zǐ cháo yè jǐng líng gōng wú suǒ fú diǎn gù, qǐ zhǐ yòng cháng fú. cì cháo yè tài miào bié miào, dāng gǔn miǎn, chéng jīn hé, shè zhàng." cóng zhī. huáng tài zǐ yán:" chéng hé shè zhàng, suī yǒu zhì dào tiān xǐ gù shì, fēi chén zǐ suǒ ān." zhào miǎn.
皇太子擇日先朝謁景靈宮,次日朝謁太廟、別廟,又擇日詣德壽宮稱謝。先是,禮官言:"皇太子朝謁景靈宮無所服典故,乞止用常服。次朝謁太廟、別廟,當袞冕,乘金輅,設仗。"從之。皇太子言:"乘輅、設仗,雖有至道、天禧故事,非臣子所安。"詔免。
cè huáng tài zǐ fēi. zhèng hé wǔ nián sān yuè, zhào xuǎn huáng tài zǐ fēi. liù nián liù yuè, zhào xuǎn shǎo fù ēn píng jùn wáng zhū bó cái nǚ wèi huáng tài zǐ fēi, lìng suǒ sī bèi lǐ cè mìng. gēng chén, dì fú tōng tiān guān jiàng shā páo, yù wén dé diàn fā cè. xiān shì, yì lǐ jú shàng wǔ lǐ xīn yí:" huáng tài zǐ nà fēi, chéng jīn hé qīn yíng." huáng tài zǐ sān zòu cí chéng hé jí lín xuān cè mìng, zhào miǎn chéng hé, ér fā cè rú lǐ yān.
冊皇太子妃。政和五年三月,詔選皇太子妃。六年六月,詔選少傅、恩平郡王朱伯材女為皇太子妃,令所司備禮冊命。庚辰,帝服通天冠、絳紗袍,御文德殿發冊。先是,議禮局上《五禮新儀》:"皇太子納妃,乘金輅親迎。"皇太子三奏辭乘輅及臨軒冊命,詔免乘輅,而發冊如禮焉。
gōng zhǔ shòu fēng, jiàng zhì yǒu cè mìng zhī wén, duō bù xíng lǐ, wéi yǐ lún gào jìn nèi. zhì jiā yòu èr nián, fēng fú kāng gōng zhǔ wèi yǎn guó gōng zhǔ, shǐ bèi lǐ cè mìng.
公主受封,降制有冊命之文,多不行禮,惟以綸告進內。至嘉祐二年,封福康公主為兗國公主,始備禮冊命。
qián yī rì, bǎi guān bān wén dé diàn, nèi jiàng cè yìn, xuān zhì, cè àn yuán wèi yī rú cè huáng hòu yí. yǒu sī xiān shè cè shǐ děng mù cì yú nèi dōng mén wài, mìng fù cì yú gōng zhǔ běn wèi mén zhī wài, gōng zhǔ shòu cè yìn wèi yú běn wèi tíng jiē xià běi xiàng, cè shǐ wèi yú nèi dōng mén fù shǐ jí nèi gěi shì yú qí nán chà tuì bìng dōng xiàng, shè cè yìn àn wèi yú cè shǐ qián nán xiàng, nèi gěi shì wèi yú cè shǐ běi nán xiàng.
前一日,百官班文德殿,內降冊印,宣制,冊案、援衛一如冊皇后儀。有司先設冊使等幕次於內東門外,命婦次於公主本位門之外,公主受冊印位於本位庭階下北向,冊使位於內東門、副使及內給事於其南差退並東向,設冊印案位於冊使前南向,內給事位於冊使北南向。
zì wén dé diàn fèng cè yìn jiāng zhì nèi dōng mén, nèi gěi shì yì běn wèi, qǐng gōng zhǔ fú shǒu shì yú dí. cè yìn zhì nèi dōng mén wài rù wèi zhì qì, nèi chén yǐn nèi mìng fù rù jiù wèi, lǐ zhí guān yǐn cè shǐ fù děng jù jiù dōng xiàng wèi, nèi gěi shì jiù nán xiàng wèi.
自文德殿奉冊印將至內東門,內給事詣本位,請公主服首飾、褕翟。冊印至內東門外褥位置訖,內臣引內命婦入就位,禮直官引冊使、副等俱就東向位,內給事就南向位。
tōng shì shè rén bó shì yǐn cè shǐ jiù nèi gěi shì qián dōng xiàng, gōng chēng" cè shǐ mǒu fù shǐ mǒu fèng zhì shòu gōng zhǔ cè yìn", tuì fù wèi, nèi gěi shì rù yì suǒ shè shòu cè yìn wèi gōng zhǔ qián, yán qì tuì. nèi gěi shì jìn yì cè shǐ qián xī xiàng, cè shǐ guì yǐ cè yìn shòu nèi gěi shì, nèi gěi shì guì shòu nèi yè zhě, nèi yè zhě jí zhǔ dāng nèi chén děng chí rù nèi dōng mén, nèi gěi shì cóng rù yì běn wèi, zàn gōng zhǔ jiàng yì tíng zhōng běi xiàng lì, guì qǔ cè, xìng, lì gōng zhǔ yòu shǎo qián xī xiàng. yòu nèi gěi shì lì gōng zhǔ zuǒ shǎo qián dōng xiàng, chēng" yǒu zhì", zàn zhě yuē" bài", gōng zhǔ zài bài, yòu gěi shì fèng cè guì shòu zhī, gōng zhǔ shòu yǐ shòu zuǒ gěi shì, yòu gěi shì yòu fèng yìn shòu gōng zhǔ, rú shàng yí. zàn zhě yuē" bài", gōng zhǔ zài bài bì, yǐn gōng zhǔ shēng wèi. cì nèi chén xíng nèi mìng fù hè bì, suì yǐn gōng zhǔ xiè huáng dì huáng hòu, yī rú nèi zhōng zhī yí. qún chén jìn míng hè. qí cè yìn rú guì fēi, yǒu xiá, wén yuē" yǎn guó gōng zhǔ zhī yìn". suì wèi dìng zhì.
通事舍人、博士引冊使就內給事前東向,躬稱"冊使某、副使某奉制授公主冊印",退復位,內給事入詣所設受冊印位公主前,言訖退。內給事進詣冊使前西向,冊使跪以冊印授內給事,內給事跪授內謁者,內謁者及主當內臣等持入內東門,內給事從入詣本位,贊公主降詣庭中北向立,跪取冊,興,立公主右少前西向。又內給事立公主左少前東向,稱"有制",贊者曰"拜",公主再拜,右給事奉冊跪授之,公主受以授左給事,右給事又奉印授公主,如上儀。贊者曰"拜",公主再拜畢,引公主升位。次內臣行內命婦賀畢,遂引公主謝皇帝、皇后,一如內中之儀。群臣進名賀。其冊印如貴妃,有匣,文曰"兗國公主之印"。遂為定製。
shén zōng jìn fēng bīn guó dà zhǎng gōng zhǔ lǔ guó gōng zhǔ jiē qǐng miǎn cè lǐ, zhǐ jìn gào rù nèi yún.
神宗進封邠國大長公主、魯國公主皆請免冊禮,止進告入內雲。
cè mìng qīn wáng dà chén zhī zhì, jù kāi bǎo tōng lǐ, suī zhì shū yǒu bèi lǐ cè mìng zhī wén, duō shàng biǎo cí miǎn, ér wèi cháng xíng. měi mìng qīn wáng zǎi chén shǐ xiāng shū mì shǐ xī jīng liú shǒu jié dù shǐ, bìng hàn lín cǎo zhì, yè zhōng jìn rù, yì rì zì nèi zhì yú xiāng, huáng mén èr rén yú zhī, lì yù zuò dōng. nèi cháo tuì, nǎi fèng xiāng chū diàn mén wài, xuān fù gé mén, jiàng zhì yú àn, qí wén dé diàn lì bān, gé mén shǐ yǐn zhì àn zhì yú tíng, xuān fù zhōng shū mén xià, zǎi xiàng guì shòu, fù wèi, yǐ shòu tōng shì shè rén, fù xuān zhì wèi chàng míng qì, fèng yì zǎi xiàng, zǎi xiàng shòu zhī, fù suǒ sī.
冊命親王大臣之制,具《開寶通禮》,雖制書有備禮冊命之文,多上表辭免,而未嘗行。每命親王、宰臣、使相、樞密使、西京留守、節度使,並翰林草制,夜中進入,翼日自內置於箱,黃門二人舁之,立御坐東。內朝退,乃奉箱出殿門外,宣付閣門,降置於案,俟文德殿立班,閣門使引制案置於庭,宣付中書、門下,宰相跪受,復位,以授通事舍人,赴宣制位唱名訖,奉詣宰相,宰相受之,付所司。
ruò lì hòu fēi, fēng qīn wáng gōng zhǔ, jí xiān chēng yǒu zhì, bǎi guān zài bài, xuān zhì qì, fù zài bài wǔ dǎo chēng hè. ruò zǎi xiàng jiā ēn zhì shū, jí xuān fù tōng shì shè rén, yǐn zǎi xiàng yú xuān zhì shí dōng, běi xiàng zài bài lì, tīng qì, bài wǔ fù wèi. ruò bǎi guān shòu zhì, jí zì bān zhōng yǐn chū tīng má, wén bān yú xuān zhì shí dōng, wǔ bān yú xī, bìng rú zǎi xiàng yí, tīng qì, chū fù cháo táng. qí bà xiāng zhě, jí yǐn chū fù cháo táng jīn wú zhàng shě.
若立后妃,封親王、公主,即先稱有制,百官再拜,宣制訖,復再拜舞蹈稱賀。若宰相加恩制書,即宣付通事舍人,引宰相於宣制石東,北向再拜立,聽訖,拜舞復位。若百官受制,即自班中引出聽麻,文班於宣制石東,武班於西,並如宰相儀,聽訖,出赴朝堂。其罷相者,即引出赴朝堂金吾仗舍。
zhū wáng zǎi xiàng cháo xiè, qián yī rì, nèi jiàng guān gào, cóng nèi chū dōng shàng gé mén wài xuān cí yǐ cì, shòu jié zhě, réng jiāo jīng jié. shòu zhě fǔ fú, zhí jīng jié jiāo yú jǐng shàng zhě sān. cān zhī zhèng shì xuān huī shǐ shū mì shǐ dà liǎng shěng liǎng zhì mì shū jiān shàng jiāng jūn guān jì shǐ yǐ shàng shòu guān gào chì dié zhě, jiē bài chì wǔ dǎo, ruò zhǐ shòu chì huò xuān tóu zhě zhǐ zài bài, yú guān xī bù bài chì bù wǔ dǎo, wéi yù shǐ dài fū zhōng chéng bài shòu dōng shàng gé mén shǐ, yòu yǐn zhì diàn mén wài zhōng lóng mén zài bài.
諸王、宰相朝謝,前一日,內降官告,從內出東上閣門外宣詞以賜,授節者,仍交旌節。授者俯伏,執旌節交於頸上者三。參知政事、宣徽使、樞密使、大兩省、兩制、秘書監、上將軍、觀祭使以上授官告敕牒者,皆拜敕舞蹈,若止授敕或宣頭者止再拜,余官悉不拜敕、不舞蹈,惟御史大夫、中丞拜授東上閣門使,又引至殿門外中籠門再拜。
qīn wáng jié dù shǐ xiāng guān gào, bìng zài yǐ cǎi yú yíng guī dì. qīn wáng yú zhōng, shè yín shī zi xiāng hé, niǎn guān shí èr rén, bìng fú tóu fēi xiù kuān yī jīng jié gè èr, mǎ sì, bó shuò guān shí liù rén, zhí jīng jié lǒng mǎ duì yǐn, yóu qián yuán mén xī piān mén chū zhì mén wài mǎ jì qí shì wǔ shí rén, qiāng pái bù bīng liù shí rén, jiào fāng lè gōng liù shí wǔ rén, jí bǎi xì cù jū dòu jī jiǎo dǐ cì dì yíng yǐn, zuǒ yòu jūn xún shǐ jù jūn róng qián dǎo zhì běn gōng. shǐ xiāng yú zhōng yòng yín xiāng lú, niǎn guān shí èr rén, jīn é mào jǐn luò fèng zǐ shī kuān yī jīng jié gè yī, mǎ èr, bó shuò guān bā rén, mǎ jì qí shì èr shí rén, qiāng pái bù bīng èr shí sì rén, jūn xún shǐ bù qián dǎo, yú rú qīn wáng zhì. yǒu gù zé bà.
親王、節度、使相官告,並載以彩輿迎歸第。親王輿中,設銀師子香合,輦官十二人,並幞頭、緋繡寬衣;旌節各二,馬四,犦槊官十六人,執旌節攏馬對引,由乾元門西偏門出至門外;馬技騎士五十人,槍牌步兵六十人,教坊樂工六十五人,及百戲、蹴鞠、鬥雞、角牴次第迎引,左右軍巡使具軍容前導至本宮。使相輿中用銀香爐,輦官十二人,金鵝帽、錦絡縫紫絁寬衣;旌節各一,馬二,犦槊官八人,馬技騎士二十人,槍牌步兵二十四人,軍巡使不前導,余如親王制。有故則罷。
fán jiàn shě cì shǐ yǐ shàng zài wài rèn jiā ēn zhě, xī lìng qí qīn shǔ chéng chuán jī zhào, jiù yǐ gào dié cì zhī.
凡諫、舍、刺史以上在外任加恩者,悉令其親屬乘傳齎詔,就以告牒賜之。
zhèng hé lǐ jú shàng cè mìng qīn wáng dà chén yí, qì bù guǒ xíng.
政和禮局上冊命親王、大臣儀,迄不果行。