strong wǔ shì shā wáng hòu xiāo fēi strong
武氏殺王后蕭妃
dì yù zhǎn suì liáng, wú jì huāng gào yuē: bì xià zàn xī tiān wēi, tīng chén yī yán: suì liáng shòu xiān cháo gù mìng, wèi guó yuán xūn, jīn rì suī dāng sǐ zuì, bù kě jiā xíng, wàng bì xià quán jì guò, hòu yǐ gōng shú zhī. yú zhì níng yì zài sān āi gào, dì nù fāng xī, suì liáng bài xiè ér tuì.
帝欲斬遂良,無忌慌告曰:「陛下暫息天威,聽臣一言:遂良受先朝顧命,為國元勛,今日雖當死罪,不可加刑,望陛下權記過,後以功贖之。」于志寧亦再三哀告,帝怒方息,遂良拜謝而退。
shì shí, zhòng dà chén tuì cháo, yì lùn fēn yún, jiē tàn bù yǐ, jiē bù gǎn zòu. dú yǒu zhōng shū lìng lái jì shàng biǎo yuē: wáng zhě lì hòu, shàng fǎ qián kūn, bì zé lǐ jiào míng jiā, yōu xián lìng shū, fù sì hǎi zhī wàng, chēng shén zhī zhī xīn. hàn chéng yǐ bì wèi hòu, zú shǐ shè jì qīng lún, wéi bì xià chá zhī. dì jiàn zòu, fú xiù ér qǐ, zǒu zhì gōng nèi. cì rì, lǐ jī rù jiàn, dì yuē: zhèn yù lì wǔ zhāo yí wèi hòu, suì liáng gù zhí yǐ wèi bù kě.
是時,眾大臣退朝,議論紛紜,嗟嘆不已,皆不敢奏。獨有中書令來濟上表曰:「王者立後,上法乾坤,必擇禮教名家,幽閒令淑,副四海之望,稱神祗之心。漢成以婢為後,卒使社稷傾淪,惟陛下察之。」帝見奏,拂袖而起,走至宮內。次日,李績入見,帝曰:「朕欲立武昭儀為後,遂良固執以為不可。
suì liáng jì gù mìng dà chén, shì dāng qiě yǐ hū! jī yuē: cǐ bì xià jiā shì, hé bì gèng wèn wài rén. dì yuē: qīng yán dāng lǐ, dàn zhèn xīn yóu yù bù jué. shì zhí wèi wèi qīng xǔ jìng zōng wài rù, dì yǐ qián shì gào zhī. jìng zōng yuē: tián shè wēng duō shōu shí hú mài, shàng qiě yù yì qí fù, kuàng shì tiān zǐ, lì yī huáng hòu, hé yù zhòng rén zhī shì ér wàng shēng yì wèi hū? dì diǎn tóu dà xǐ yuē: dú qīng jīn shí zhī lùn, zhèng hé qí lǐ, zhèn jí cóng zhī. nǎi xià zhào biǎn chǔ suì liáng wèi tán zhōu dū du. lì quán dú shǐ zhì cǐ, yǒu shī yún: jiǎn jiǎn wáng chén jì fěi gōng, zhí chén zhēn yǒu bǐ gān fēng.
遂良既顧命大臣,事當且已乎!」績曰:「此陛下家事,何必更問外人。」帝曰:「卿言當理,但朕心猶豫不決。」適值衛尉卿、許敬宗外入,帝以前事告之。敬宗曰:「田舍翁多收十斛麥,尚且欲易其婦,況是天子,立一皇后,何預眾人之事而妄生異謂乎?」帝點頭大喜曰:「獨卿金石之論,正合其理,朕即從之。」乃下詔貶褚遂良為潭州都督。麗泉讀史至此,有詩云:蹇蹇王臣既匪躬,直臣真有比乾風。
hù hái chī bì xīn zhōng chì, é kòu lóng chí xuè rèn hóng.
笏還螭陛心終赤,額叩龍墀血任紅。
wēi fèng wú qíng mí guó jì, jù yōu yǒu yǔ luàn chén cōng.
威鳳無情迷國紀,聚麀有語亂宸聰。
shèng cháo hòu cì chūn qiū sì, qiān gǔ zhòng zhāo shè jì chén.
聖朝厚賜春秋祀,千古重昭社稷臣。
shí yǒng huī wǔ nián dōng shí yuè shuò, wén wǔ guān liáo yǐn pú shè yú zhì níng tài shǐ lìng lǐ chún fēng děng zhí rù nèi diàn jiàn dì. lǐ shì jī yuē: fú dǔ wǔ shì zì rù gōng yǐ lái, bèi quán sì dé, kè shǒu sān cóng, yuè gǔ chāo jīn, suī zhōu zhī jiāng yuán hòu fēi, wú yǐ yú cǐ, guǒ yǒu shèng yí zhī biǎo. qún chén huì yì, jīn rì jí chén, fú wàng bì xià yí lì wèi hòu, shàng hé tiān xīn, xià shùn rén yì, zé bì xià zǔ zōng xìng shèn. dì tīng zòu, suì lìng yù shǐ dài fū cuī yì xuán zhōng chéng yuán gōng yú cǎo zhào, lì wǔ shì wèi hòu. zhào yuē: wǔ shì mén zhe xūn yōng, dì huá yīng fú, wǎng yǐ cái xíng, xuǎn rù hòu tíng. zhèn xī zài chǔ èr, cháng dé shì cóng pín qiáng zhī jiān, wèi zēng yū mù. shèng qíng jiàn xī, měi chuí shǎng tàn, suì yǐ cì zhèn, shì tóng zhèng jūn, kě wèi huáng hòu.
時永徽五年冬十月朔,文武官寮引僕射于志寧、太史令李淳風等直入內殿見帝。李世績曰:「伏睹武氏自入宮以來,備全四德,恪守三從,越古超今,雖周之姜原后妃,無以逾此,果有聖儀之表。群臣會議,今日吉辰,伏望陛下宜立為後,上合天心,下順人意,則陛下祖宗幸甚。」帝聽奏,遂令御史大夫崔義玄、中丞袁公瑜草詔,立武氏為後。詔曰:武氏門着勛庸,地華纓黻,往以才行,選入後庭。朕昔在儲貳,常得侍從嬪嬙之間,未曾迂目。聖情鑒悉,每垂賞嘆,遂以賜朕,事同政君,可為皇后。
shì rì, lǐ shì jī jī dān zhào xǐ shòu zhū hòu gōng, wǔ zhāo yí shòu zhī. cì rì, wǔ shì shàng biǎo xiè ēn, qí lüè yǒu yún: bì xià yǐ qiè wèi chén fēi, hán yuàn lái jì èr rén miàn zhé tíng zhēng, qǐ jiā bāo shǎng. dì lǎn bà, jí yǐ biǎo shì èr rén. hán yuàn děng jiàn biǎo dà jù, yuàn zòu yuē: chén bù yuàn zài cháo, qǐ hái gǔ guī zàng tián lǐ. bì xià bù shī wèi shèng zhǔ, shǐ chén dé jǐn yú nián zé shàn yǐ. dì yuē: rǔ wù jīng bù, zhèn wú hài rǔ zhī xīn. wǔ hòu jiàn wǔ, kě chéng yán shùn zhī, zì bǎo wú shì yǐ. yuàn yuē: quán lài bì xià tiān wēi, chén dé zhān cùn lù, wèi zi sūn yíng jì, sǐ yì wú hàn, yuàn shī quǎn mǎ zhī bào, suī mào tāng fù huǒ, yì suǒ bù cí yě. dì nǎi lìng yuàn yǔ lái jì rù gōng xiè zuì, suì dé wú shì.
是日,李世績齎丹詔璽綬諸後宮,武昭儀受之。次日,武氏上表謝恩,其略有云:「陛下以妾為宸妃,韓瑗、來濟二人面折廷爭,乞加褒賞。」帝覽罷,即以表示二人。韓瑗等見表大懼,瑗奏曰:「臣不願在朝,乞骸骨歸葬田裡。陛下不失為聖主,使臣得盡餘年則善矣。」帝曰:「汝勿驚怖,朕無害汝之心。武后見忤,可承顏順之,自保無事矣。」瑗曰:「全賴陛下天威,臣得沾寸祿,為子孫營計,死亦無憾,願施犬馬之報,雖冒湯赴火,亦所不辭也。」帝乃令瑗與來濟入宮謝罪,遂得無事。
què shuō zhōng shū shì láng lǐ yì fǔ qǐng yuē: jì yǐ cè lì zhāo yí wèi hòu, kě yǐ jīn wáng hòu xiāo fēi ān zhì hé dì? dì wén zòu mò rán, chén yín bàn shǎng. wǔ shì nǎi lìng qiú hòu fēi yú bié yuàn, jí rì biàn xíng fēng hào suǒ bì, zuǒ yòu yán shǒu, fēi yǒu xuān huàn, bù dé rù gōng. yì zhǐ le dāng, bài wǔ xiè ēn, mǎn cháo zhòng chén, wú bù shāng gǎn. hòu rén guān cǐ, yǒu shī tàn yún: wáng hòu xiāo fēi hé shī chǒng, jiē yīn táng zhǔ bù néng píng.
卻說中書侍郎李義府請曰:「既以冊立昭儀為後,可以今王后、蕭妃安置何地?」帝聞奏默然,沉吟半晌。武氏乃令囚后妃於別院,即日便行封號鎖閉,左右嚴守,非有宣喚,不得入宮。懿旨了當,拜舞謝恩,滿朝眾臣,無不傷感。後人觀此,有詩嘆云:王后蕭妃何失寵,皆因唐主不能平。
ruò fēi wǔ shì jū huáng wèi, zěn shǐ hòu rén shòu lù xíng.
若非武氏居皇位,怎使後人受戮刑。
èr hòu fēi hán lèi xiàng bié yuàn ér qù.
二后妃含淚向別院而去。
shì rì, bǎi guān cháo wǔ shì yú xiāo yí mén, shì jī qǐng wǔ shì xiè huáng tiān hòu tǔ, wǔ shì fāng yù bài xià, hū rán qǐ yī zhèn guài fēng, fēi shā zǒu shí, duì miàn jiē bù xiāng jiàn, jiāng dēng zhú jǐn jiē chuī miè, bǎ wǔ shì jīng dào yú dì. zhòng shì jiù, bàn shǎng fāng xǐng. shù rì hòu, bìng shāo ān, jǐn jiāng shǒu xià fēi pín yī yī hòu shǎng, zuǒ yòu zhī rén wú bù gǎn dé.
是日,百官朝武氏於蕭儀門,世績請武氏謝皇天后土,武氏方欲拜下,忽然起一陣怪風,飛砂走石,對面皆不相見,將燈燭盡皆吹滅,把武氏驚倒於地。眾侍救,半晌方醒。數日後,病稍安,盡將手下妃嬪一一厚賞,左右之人無不感德。
què shuō wáng hòu xiāo fēi qiú yú bié yuàn, rì yè yōu mèn, yī fú yǐn shí, jǐn jiē quē shǎo. dì zhāo xī yì zì sī niàn bù yǐ, kǒng wǔ hòu jiàn nù, bù fù gǎn yán. zhì shì yī rì, dì sī dào bié yuàn, lìng cóng rén xiān yǐ bào zhī, dì yòu qīn zì hū zhī. hòu fēi zài nèi wén yán, jù rán ér chū, yǔ dì nèi wài gé yǔ. wáng hòu qì duì yuē: bì xià bié lái wú yàng? yì xī yǔ bì xià tóng qīn gòng zhěn, bù jué jīn yǐ jiǔ yǐ. qiè zì fèng shì, xiǎo xīn jǐn shèn, shì cháng gǎn dài, bì xià hé rěn yī dàn qì qiè, shòu cǐ gū lěng? ruò niàn xī rì fū fù zhī qíng, shǐ de jiàn tiān rì, qiè zhī fù mǔ suī jū jiǔ quán zhī xià, yì gǎn dé yǐ. dì yuē: rǔ wù yōu lǜ, zhèn jí yǒu chù zhì, bù rì lái qǔ rǔ rù gōng qù yǐ. yán bà, èr rén xiāng bié. yuán lái zǎo yǒu rén bào zhī gōng zhōng, wǔ hòu dà nù yuē: èr rén yuàn wàng, jīn shā zhī yǒu míng yǐ. shí lǐ yì fǔ wèi wǔ hòu fù xīn, hòu suì huàn zhī dài wǔ shì shí rén, lái shā hòu fēi. dāng rì wáng hòu yǔ xiāo fēi zhèng zài bié yuàn jiē tàn, gōng nǚ lái bào lǐ yì fǔ zhì, hòu fēi dà hài. yì fǔ zhí zhèn jiǔ yǔ hòu fēi yuē: yán yáng tiān qì, wǔ hòu tè shàng shòu jiǔ. èr rén qì yuē: rǔ yì wú chén, hé xiāng bī rú shì xié? yì fǔ yuē: shòu jiǔ wù yí. wáng hòu yuē: wǒ yǒu hé zuì, lìng yǐn cǐ jiǔ? yì fǔ nù yuē: yì zhǐ chà lái, ān gǎn yǒu chí? hū zuǒ yòu chí duǎn dāo bái liàn yú qián rì: sān bān bǎo wù, suí rǔ zì qǐng. hòu yuē: yuàn rǔ jiàn lián èr rén xìng mìng. yì fǔ chì yuē: cǐ shì nán miǎn, yí zì zǎo jué. hòu nǎi xiàng qián, tóu chù yì fǔ dà mà: dì wú dào hūn jūn, qì qī chǒng qiè, cè lì jiàn rén, dào yǒu jīn rì zhī huò. huáng tiān yǒu líng, yì bù yòu rǔ, bù jiǔ cǐ wèi jiē suí miè yǐ. yǔ xiāo shū fēi xiāng bào ér kū. yì fǔ hē yuē: wǔ hòu lì děng huí bào, rǔ děng é yán, wàng shuí jiù xié? xiāo fēi yì mà: rǔ děng zhù cǐ jiàn rén wèi shì, bì dāng miè zú. yì fǔ dà nù, huàn wǔ shì jiǎo sǐ wáng hòu, yǐ zhèn jiǔ guàn shā xiāo fēi. shǐ guān yǒu shī yún: wáng hòu lí gōng zài bù shōu, xiāo fēi sù liàn xì yān hóu.
卻說王后、蕭妃囚於別院,日夜憂悶,衣服飲食,盡皆缺少。帝朝夕亦自思念不已,恐武后見怒,不復敢言。至是一日,帝私到別院,令從人先已報知,帝又親自呼之。后妃在內聞言,遽然而出,與帝內外隔語。王后泣對曰:「陛下別來無恙?憶昔與陛下同衾共枕,不覺今已久矣。妾自奉事,小心謹慎,示嘗敢怠,陛下何忍一旦棄妾,受此孤冷?若念昔日夫婦之情,使得見天日,妾之父母雖居九泉之下,亦感德矣。」帝曰:「汝勿憂慮,朕即有處置,不日來取汝入宮去矣。」言罷,二人相別。原來早有人報知宮中,武后大怒曰:「二人怨望,今殺之有名矣。」時李義甫為武后腹心,後遂喚之帶武士十人,來殺后妃。當日王后與蕭妃正在別院嗟嘆,宮女來報李義甫至,后妃大駭。義甫執鴆酒與后妃曰:「炎陽天氣,武后特上壽酒。」二人泣曰:「汝亦吾臣,何相逼如是邪?」義甫曰:「壽酒勿疑。」王后曰:「我有何罪,令飲此酒?」義甫怒曰:「懿旨差來,安敢有遲?」呼左右持短刀白練於前日:「三般寶物,隨汝自請。」後曰:「願汝見憐二人性命。」義甫叱曰:「此事難免,宜自早決。」後乃向前,頭觸義甫大罵:「帝無道昏君,棄妻寵妾,冊立賤人,到有今日之禍。皇天有靈,亦不佑汝,不久此位皆隨滅矣。」與蕭淑妃相抱而哭。義甫喝曰:「武后立等回報,汝等俄延,望誰救邪?」蕭妃亦罵:「汝等助此賤人為事,必當滅族。」義甫大怒,喚武士絞死王后,以鴆酒灌殺蕭妃。史官有詩云:王后離宮再不收,蕭妃素練系咽喉。
gāo zōng fēi hòu jiē shēn sàng, qiān zài lìng rén yuàn wèi xiū.
高宗妃後皆身喪,千載令人怨未休。
yì fǔ hái bào wǔ hòu, hòu mìng duàn qù shǒu zú, tóu jiǔ wèng zhōng. hòu yuē: wú jīn lìng cǐ èr yù dé yǐ mǐng dǐng dà zuì, zài bù fù xǐng yǐ. suí shǐ rén xiāo xià shǒu jí, tuō chū chéng wài mái zhī. zì cǐ wēi quán chū rén zhǔ zhī yòu, dì měi shì shì, zé hòu chuí lián yú hòu, zhèng wú dà xiǎo, jiē dé yù wén, tiān xià dà quán, xī guī zhōng gōng, chù zhì shēng shā, jué yú qí kǒu, tiān zǐ gǒng shǒu ér yǐ, zhōng wài wèi zhī èr shèng. dì shí gǎn fēng xuàn, mù bù néng shì, bǎi sī zòu shì, hòu dú lín cháo jué zhī. gǎi yuán lóng shuò èr nián chūn zhēng yuè, dì yǔ wǔ hòu tóng yù hán yuán diàn, zhèng zài yì lùn zhèng shì, hū bào biān guān biǎo zòu, tiě lēi jiǔ xìng zhū bù rù kòu, qí fēng shén ruì, yí zǎo dìng jì yù zhī. dì wén zòu dà jīng, bì jìng rú hé yíng dí?
義甫還報武后,後命斷去手足,投酒瓮中。後曰:「吾今令此二嫗得以酩酊大醉,再不復醒矣。」隨使人梟下首級,拖出城外埋之。自此威權出人主之右,帝每視事,則後垂簾於後,政無大小,皆得預聞,天下大權,悉歸中宮,黜陟生殺,決於其口,天子拱手而已,中外謂之「二聖」。帝時感風眩,目不能視,百司奏事,後獨臨朝決之。改元龍朔二年春正月,帝與武后同御含元殿,正在議論政事,忽報邊關表奏,鐵勒九姓諸部入寇,其鋒甚銳,宜早定計御之。帝聞奏大驚,畢竟如何迎敵?