strong hán wén gōng xuě yōng lán guān strong
韓文公雪擁藍關

yuán lái hán xiāng zi, yù xiōng mǐn zhī zǐ yě. tiān zī yǐng wù, tǐ tài yì cháng. nián shí sì, xué yóu guī xiān, měi quàn yù qì zhí xiū xíng, yù bù kěn cóng. cháng yán lán guān yǒu nán, yù bìng bù jiě qí yì. zhì shì xiāng zi tè dì qǐ fēng jiàng xuě, jīng shì yù xīn, yù qí huí xīn zhuǎn yì. yòu huà qiáo fū qián lái, sān yán èr yǔ, diān kuáng wò xuě, xiǎn chū xiān jiā shǒu duàn. shì rì, yù yǔ zhāng qiān zhèng zài zhōng tú, xuě dòng jǐ sǐ. hū jiàn yī rén, shǒu dǎ yú gǔ, yāo pèi hú lú, mào xuě ér lái. yù jìn shì zhī, nǎi xiāng zi yě. yù yuē: zhí ér zǎo lái jiù wǒ! jīn rì bú shì dòng sǐ, dìng shì é sǐ. xiāng zǐ yuē: shū fù píng xī zì fù, lěi yīn ér zuò, liè dǐng ér shí, jīn rì yuán hé shòu cǐ kǔ hū? yù yuē: cǐ wú mìng yùn kǎn kě, hé shòu mó kǔ, ān kě yán hū? xiāng zi jiāng hú lú qīng chū jiǔ ròu wú shù, yù qǔ shí zhī. xiāng zǐ yuē: cǐ zú yǐ xiǎn xiān jiā shǒu duàn fǒu? yù yuē: cǐ zhēn shù ěr. xiāng zǐ yuē: wú céng yín shī èr jù, shū fù jì dé fǒu? yù yuē: yǐ wàng zhī yǐ. xiāng zǐ yuē: shū fù céng jiào zhí ér zhǒng qǐng kè zhī huā, bì mǔ dān duǒ, yōng chū shí sì jīn zì: yún héng qín lǐng jiā hé zài? xuě yōng lán guān mǎ bù qián. jīn rì zhèng yīng cǐ shì, hé gǎn biàn wàng zhī hū? yù wén è rán, suì wèn cǐ hé dì, jìn rén dá yuē: cǐ míng lán tián, qián miàn yī lǐng, míng wèi qín lǐng, lǐng shàng yī guān, nǎi lán guān yě. yù dà wù yuē: zhí zhēn xiān rén yě! yǒu cǐ yù zhī, wú ān bù cóng zhī xiū xíng hū? jí jiāng èr jù còu zuò yī shī, yǐ zì tàn yún: yī fēng cháo zòu jiǔ zhòng tiān, xī biǎn cháo yáng lù.
原來韓湘子，愈兄愍之子也。天資穎悟，體態異常。年十四，學游歸仙，每勸愈棄職修行，愈不肯從。嘗言藍關有難，愈並不解其意。至是湘子特地起風降雪，驚試愈心，欲其回心轉意。又化樵夫前來，三言二語，顛狂臥雪，顯出仙家手段。是日，愈與張千正在中途，雪凍幾死。忽見一人，手打漁鼓，腰佩葫蘆，冒雪而來。愈近視之，乃湘子也。愈曰：「侄兒早來救我！今日不是凍死，定是俄死。」湘子曰：「叔父平昔自負，壘茵而坐，列鼎而食，今日緣何受此苦乎？」愈曰：「此吾命運坎坷，合受磨苦，安可言乎？」湘子將葫蘆傾出酒肉無數，愈取食之。湘子曰：「此足以顯仙家手段否？」愈曰：「此真術耳。」湘子曰：「吾曾吟詩二句，叔父記得否？」愈曰：「已忘之矣。」湘子曰：「叔父曾教侄兒種頃刻之花，碧牡丹朵，擁出十四金字：『雲橫秦嶺家何在？雪擁藍關馬不前』。今日正應此事，何敢便忘之乎？」愈聞愕然，遂問此何地，近人答曰：「此名藍田，前面一嶺，名為秦嶺，嶺上一關，乃藍關也。」愈大悟曰：「侄真仙人也！有此預知，吾安不從之修行乎？」即將二句湊作一詩，以自嘆云：一封朝奏九重天，夕貶潮陽路。

běn wèi shèng míng chú bì zhèng, gǎn jiāng shuāi xiǔ xī cán nián.
本為聖明除弊政，敢將衰朽惜殘年。

yún héng qín lǐng jiā hé zài? xuě yōng lán guān mǎ bù qián.
雲橫秦嶺家何在？雪擁藍關馬不前。

zhī rǔ yuǎn lái yīng yǒu yì, hǎo shōu wú gǔ zhàng jiāng biān.
知汝遠來應有意，好收吾骨瘴江邊。

yù yín bà, wèi xiāng zǐ yuē: wú yǐ yǒu xīn xiū xíng, zhēng nài jūn mìng, bù gǎn yǒu wéi, kǒng shī rén chén zhī zhí. bì xū dào rèn zhì mín, dài sān nián kǎo mǎn, rán hòu kě xué. rǔ yí zǎo guī xiān dòng, yì rì zài lái. yú shì èr rén xiāng bié ér qù. què shuō yù zhì cháo zhōu, jūn mín chū guō yuǎn jiē bǎi lǐ zhī wài. yù zuò tīng shàng, gōng lì rén děng jiē lái cān jiàn. guò le shù rì, yù suì chū bǎng jiào mín, quàn nóng jiǎng wǔ, yī yīng qián liáng cí sòng, bìng jiē lǐ huì, pōu jué rú liú, bǎi xìng jiē kòu shǒu bài fú, qū zhí fēn míng. dāng rì shēng táng yì shì, hū yǒu mín rén liú kě qū tóu gào qí mǔ wèi dà yú suǒ shí, dài mǔ bào chóu. yù xiào yuē: shā rén cháng mìng, lǐ zhī gù rán. yú jū hú hǎi zhī zhōng, jiāng hé lái cháng? cǐ shì bù míng, ān néng jué duàn? yù hē tuì qí rén, jí lìng chū zhī. lì rén gào yuē: xiǎo rén cǐ chù pì jìn hǎi bīn, è yú wèi hài. qí yú yú shǒu niú jiǎo, huǒ yǎn lóng lín. sāi shēng liǎng yì, shēn zhǎng shù shí yú zhàng. měi yú wǔ wèi èr shí, fú yóu hǎi miàn, zhāng kǒu shí rén. yuǎn jìn dì fāng, yù qí xū qì, rǎn zhàng lì qì ér sǐ. yù jīng yuē: dà shì yì shì! cǐ shuǐ yāo yě. jiē yīn wǎng xī zāng guān wū lì, mù ài shī dé, zhì shǐ bǎi xìng shòu cǐ è dú, wú bì shè jì yǐ huò zhī. cì rì, suì qiǎn rén zài hé àn shàng shè xiāng àn, liè niú yáng jì wù chén shè yú dì. yù shēn zhuó cháo fú, shǒu zhí xiàng hù, qīn zì lín jì, lìng zuǒ yòu sòng dú jì wén, sān diàn jiǔ bì, jiāng suǒ jì zhī wù, jǐn qì yú yú shuǐ zhōng. hū jiàn hǎi shàng yī dà yú, fān bō zhú làng ér lái, wú shù xiǎo yú hòu miàn xiāng suí, fú yóu shuǐ shàng, qiào shǒu zhāng kǒu, shì yǒu bēn téng zhī yì. zhòng jiē jīng bù, yù zài àn shàng dà hē yuē: nì guài bù dé wú lǐ! tiān cáo zài cǐ. wú wèi yī jùn zhī zhǔ, dàn bó zì jū, zhǐ yǐn cháo yáng zhī shuǐ, wú bàn háo chǎn qū. rǔ wèi shuǐ zú zhī wáng, yì yí zhèng zhí, fāng néng zhèn yā ěr lèi, hé rú cǐ zhī xié nìng hū? wú běn bǎo mín, rǔ hé hài mín? zì jīn yǐ hòu, gè fēn shuǐ lù, wú dé xiāng fàn. yán bà, yù suí shǒu yǐ zhū bǐ zhì qù, zhèng zhōng yú kǒu. qí yú hán zhī, dī shǒu yáo wěi ér qù. làng xī bō píng. yù yǔ zhòng cóng rén jiē huí yá nèi. jìng xuān yǒu shī zàn yún: wén gōng zhèng qì chōng niú dòu, bèi biǎn zhī shí zhì yù qiáng.
愈吟罷，謂湘子曰：「吾已有心修行，爭奈君命，不敢有違，恐失人臣之職。必須到任治民，待三年考滿，然後可學。汝宜早歸仙洞，異日再來。」於是二人相別而去。卻說愈至潮州，軍民出郭遠接百里之外。愈坐廳上，公吏人等皆來參見。過了數日，愈遂出榜教民，勸農講武，一應錢糧詞訟，並皆理會，剖決如流，百姓皆叩首拜伏，曲直分明。當日升堂議事，忽有民人劉可屈投告其母為大魚所食，代母報仇。愈笑曰：「殺人償命，理之固然。魚居湖海之中，將何來償？此事不明，安能決斷？」愈喝退其人，急令出之。吏人告曰：「小人此處僻近海濱，鱷魚為害。其魚魚首牛角，火眼龍鱗。腮生兩翼，身長數十餘丈。每於午未二時，浮游海面，張口食人。遠近地方，遇其噓氣，染瘴癘氣而死。」愈驚曰：「大是異事！此水妖也。皆因往昔贓官污吏，牧愛失德，致使百姓受此惡毒，吾必設祭以獲之。」次日，遂遣人在河岸上設香案，列牛羊祭物陳設於地。愈身着朝服，手執象笏，親自臨祭，令左右誦讀祭文，三奠酒畢，將所祭之物，盡棄于于水中。忽見海上一大魚，翻波逐浪而來，無數小魚後面相隨，浮游水上，翹首張口，似有奔騰之意。眾皆驚怖，愈在岸上大喝曰：「逆怪不得無禮！天曹在此。吾為一郡之主，澹泊自居，只飲潮陽之水，無半毫諂曲。汝為水族之王，亦宜正直，方能鎮壓爾類，何如此之邪佞乎？吾本保民，汝何害民？自今以後，各分水陸，毋得相犯。」言罷，愈隨手以硃筆擲去，正中魚口。其魚含之，低首搖尾而去。浪息波平。愈與眾從人皆回衙內。靜軒有詩讚云：文公正氣沖牛斗，被貶之時志愈強。

qín lǐng kuáng fēng wú yuàn wàng, lán guān yù xuě shí xī huáng.
秦嶺狂風無怨望，藍關遇雪實恓惶。

è yú tuì qù zhāng gōng zhí, fó gǔ yíng lái zhū biǎo zhāng.
鱷魚退去彰公直，佛骨迎來誅表章。

qiān gǔ gāo fēng yīng bù mǐn, zhǎng suí míng yuè zhào cháo yáng.
千古高風應不泯，長隨明月照潮陽。

hán yù zì jì è yú zhī hòu, cháo yáng bǎi xìng lài dé yǒng bǎo wú shì. yù zhì lǐ mín shì, cí qīng sòng jiǎn, rén wù xián níng. hòu zhì zhǎng qìng sì nián, gōng zú yú zhèng qǐn, shì chāng lí bó. cháo rén gǎn qí yí zé, wèi zhī lì miào, sì shí xiǎng jì.
韓愈自祭鱷魚之後，潮陽百姓賴得永保無事。愈治理民事，詞清訟簡，人物咸寧。後至長慶四年，公卒於正寢，諡昌黎伯。潮人感其遺澤，為之立廟，四時享祭。