sūn zǐ yuē: fán chù jūn xiāng dí: jué shān yī gǔ, shì shēng chù gāo, zhàn lóng wú dēng, cǐ chù shān zhī jūn yě. jué shuǐ bì yuǎn shuǐ kè jué shuǐ ér lái, wù yíng zhī yú shuǐ nèi, lìng bàn jì ér jī zhī, lì yù zhàn zhě, wú fù yú shuǐ ér yíng kè shì shēng chù gāo, wú yíng shuǐ liú, cǐ chù shuǐ shàng zhī jūn yě. jué chì zé, wéi jí qù wú liú ruò jiāo jūn yú chì zé zhī zhōng, bì yī shuǐ cǎo ér bèi zhòng shù, cǐ chù chì zé zhī jūn yě. píng lù chù yì, ér yòu bèi gāo, qián sǐ hòu shēng, cǐ chù píng lù zhī jūn yě. fán cǐ sì jūn zhī lì, huáng dì zhī suǒ yǐ shèng sì dì yě.
孫子曰：凡處軍相敵：絕山依谷，視生處高，戰隆無登，此處山之軍也。絕水必遠水；客絕水而來，勿迎之於水內，令半濟而擊之，利；欲戰者，無附於水而迎客；視生處高，無迎水流，此處水上之軍也。絕斥澤，惟亟去無留；若交軍於斥澤之中，必依水草而背眾樹，此處斥澤之軍也。平陸處易，而右背高，前死後生，此處平陸之軍也。凡此四軍之利，黃帝之所以勝四帝也。

fán jūn hào gāo ér è xià, guì yáng ér jiàn yīn, yǎng shēng ér chù shí, jūn wú bǎi jí, shì wèi bì shèng. qiū líng dī fáng, bì chù qí yáng, ér yòu bèi zhī. cǐ bīng zhī lì, dì zhī zhù yě.
凡軍好高而惡下，貴陽而賤陰，養生而處實，軍無百疾，是謂必勝。丘陵堤防，必處其陽，而右背之。此兵之利，地之助也。

shàng yǔ, shuǐ mò zhì, yù shè zhě, dài qí dìng yě.
上雨，水沫至，欲涉者，待其定也。

fán dì yǒu jué jiàn tiān jǐng tiān láo tiān luó tiān xiàn tiān xì, bì jí qù zhī, wù jìn yě. wú yuǎn zhī, dí jìn zhī wú yíng zhī, dí bèi zhī.
凡地有絕澗、天井、天牢、天羅、天陷、天隙，必亟去之，勿近也。吾遠之，敵近之；吾迎之，敵背之。

jūn xíng yǒu xiǎn zǔ huáng jǐng jiā wěi shān lín yì huì zhě, bì jǐn fù suǒ zhī, cǐ fú jiān zhī suǒ chù yě.
軍行有險阻、潢井、葭葦、山林、蘙薈者，必謹覆索之，此伏奸之所處也。

dí jìn ér jìng zhě, shì qí xiǎn yě yuǎn ér tiāo zhàn zhě, yù rén zhī jìn yě qí suǒ jū yì zhě, lì yě.
敵近而靜者，恃其險也；遠而挑戰者，欲人之進也；其所居易者，利也。

zhòng shù dòng zhě, lái yě zhòng cǎo duō zhàng zhě, yí yě niǎo qǐ zhě, fú yě shòu hài zhě, fù yě chén gāo ér ruì zhě, chē lái yě bēi ér guǎng zhě, tú lái yě sàn ér tiáo dá zhě, qiáo cǎi yě shǎo ér wǎng lái zhě, yíng jūn yě.
眾樹動者，來也；眾草多障者，疑也；鳥起者，伏也；獸駭者，覆也；塵高而銳者，車來也；卑而廣者，徒來也；散而條達者，樵採也；少而往來者，營軍也。

cí bēi ér yì bèi zhě, jìn yě cí qiáng ér jìn qū zhě, tuì yě qīng chē xiān chū jū qí cè zhě, chén yě wú yuē ér qǐng hé zhě, móu yě bēn zǒu ér chén bīng chē zhě, qī yě bàn jìn bàn tuì zhě, yòu yě.
辭卑而益備者，進也；辭強而進驅者，退也；輕車先出居其側者，陳也；無約而請和者，謀也；奔走而陳兵車者，期也；半進半退者，誘也。

zhàng ér lì zhě, jī yě jí ér xiān yǐn zhě, kě yě jiàn lì ér bù jìn zhě, láo yě niǎo jí zhě, xū yě yè hū zhě, kǒng yě jūn rǎo zhě, jiāng bù zhòng yě jīng qí dòng zhě, luàn yě lì nù zhě, juàn yě sù mǎ ròu shí, jūn wú xuán fǒu, bù fǎn qí shě zhě, qióng kòu yě zhūn zhūn xī xī, xú yǔ rén yán zhě, shī zhòng yě shù shǎng zhě, jiǒng yě shù fá zhě, kùn yě xiān bào ér hòu wèi qí zhòng zhě, bù jīng zhī zhì yě lái wěi xiè zhě, yù xiū xī yě. bīng nù ér xiāng yíng, jiǔ ér bù hé, yòu bù xiāng qù, bì jǐn chá zhī.
杖而立者，飢也；汲而先飲者，渴也；見利而不進者，勞也；鳥集者，虛也；夜呼者，恐也；軍擾者，將不重也；旌旗動者，亂也；吏怒者，倦也；粟馬肉食，軍無懸缻，不返其舍者，窮寇也；諄諄翕翕，徐與人言者，失眾也；數賞者，窘也；數罰者，困也；先暴而後畏其眾者，不精之至也；來委謝者，欲休息也。兵怒而相迎，久而不合，又不相去，必謹察之。

bīng fēi yì duō yě, wéi wú wǔ jìn, zú yǐ bìng lì liào dí qǔ rén ér yǐ. fū wéi wú lǜ ér yì dí zhě, bì qín yú rén.
兵非益多也，惟無武進，足以併力、料敵、取人而已。夫惟無慮而易敵者，必擒於人。

zú wèi qīn fù ér fá zhī, zé bù fú, bù fú zé nán yòng yě. zú yǐ qīn fù ér fá bù xíng, zé bù kě yòng yě. gù lìng zhī yǐ wén, qí zhī yǐ wǔ, shì wèi bì qǔ. lìng sù xíng yǐ jiào qí mín, zé mín fú lìng bù sù xíng yǐ jiào qí mín, zé mín bù fú. lìng sù xíng zhě, yǔ zhòng xiāng de yě.
卒未親附而罰之，則不服，不服則難用也。卒已親附而罰不行，則不可用也。故令之以文，齊之以武，是謂必取。令素行以教其民，則民服；令不素行以教其民，則民不服。令素行者，與眾相得也。