sūn zǐ yuē: fán chù jūn xiāng dí: jué shān yī gǔ, shì shēng chù gāo, zhàn lóng wú dēng, cǐ chù shān zhī jūn yě. jué shuǐ bì yuǎn shuǐ kè jué shuǐ ér lái, wù yíng zhī yú shuǐ nèi, lìng bàn jì ér jī zhī, lì yù zhàn zhě, wú fù yú shuǐ ér yíng kè shì shēng chù gāo, wú yíng shuǐ liú, cǐ chù shuǐ shàng zhī jūn yě. jué chì zé, wéi jí qù wú liú ruò jiāo jūn yú chì zé zhī zhōng, bì yī shuǐ cǎo ér bèi zhòng shù, cǐ chù chì zé zhī jūn yě. píng lù chǔ yì, ér yòu bèi gāo, qián sǐ hòu shēng, cǐ chù píng lù zhī jūn yě. fán cǐ sì jūn zhī lì, huáng dì zhī suǒ yǐ shèng sì dì yě.
孙子曰：凡处军相敌：绝山依谷，视生处高，战隆无登，此处山之军也。绝水必远水；客绝水而来，勿迎之于水内，令半济而击之，利；欲战者，无附于水而迎客；视生处高，无迎水流，此处水上之军也。绝斥泽，惟亟去无留；若交军于斥泽之中，必依水草而背众树，此处斥泽之军也。平陆处易，而右背高，前死后生，此处平陆之军也。凡此四军之利，黄帝之所以胜四帝也。

fán jūn hào gāo ér è xià, guì yáng ér jiàn yīn, yǎng shēng ér chù shí, jūn wú bǎi jí, shì wèi bì shèng. qiū líng dī fáng, bì chù qí yáng, ér yòu bèi zhī. cǐ bīng zhī lì, dì zhī zhù yě.
凡军好高而恶下，贵阳而贱阴，养生而处实，军无百疾，是谓必胜。丘陵堤防，必处其阳，而右背之。此兵之利，地之助也。

shàng yǔ, shuǐ mò zhì, yù shè zhě, dài qí dìng yě.
上雨，水沫至，欲涉者，待其定也。

fán dì yǒu jué jiàn tiān jǐng tiān láo tiān luó tiān xiàn tiān xì, bì jí qù zhī, wù jìn yě. wú yuǎn zhī, dí jìn zhī wú yíng zhī, dí bèi zhī.
凡地有绝涧、天井、天牢、天罗、天陷、天隙，必亟去之，勿近也。吾远之，敌近之；吾迎之，敌背之。

jūn xíng yǒu xiǎn zǔ huáng jǐng jiā wěi shān lín yì huì zhě, bì jǐn fù suǒ zhī, cǐ fú jiān zhī suǒ chǔ yě.
军行有险阻、潢井、葭苇、山林、蘙荟者，必谨覆索之，此伏奸之所处也。

dí jìn ér jìng zhě, shì qí xiǎn yě yuǎn ér tiǎo zhàn zhě, yù rén zhī jìn yě qí suǒ jū yì zhě, lì yě.
敌近而静者，恃其险也；远而挑战者，欲人之进也；其所居易者，利也。

zhòng shù dòng zhě, lái yě zhòng cǎo duō zhàng zhě, yí yě niǎo qǐ zhě, fú yě shòu hài zhě, fù yě chén gāo ér ruì zhě, chē lái yě bēi ér guǎng zhě, tú lái yě sàn ér tiáo dá zhě, qiáo cǎi yě shǎo ér wǎng lái zhě, yíng jūn yě.
众树动者，来也；众草多障者，疑也；鸟起者，伏也；兽骇者，覆也；尘高而锐者，车来也；卑而广者，徒来也；散而条达者，樵采也；少而往来者，营军也。

cí bēi ér yì bèi zhě, jìn yě cí qiáng ér jìn qū zhě, tuì yě qīng chē xiān chū jū qí cè zhě, chén yě wú yuē ér qǐng hé zhě, móu yě bēn zǒu ér chén bīng chē zhě, qī yě bàn jìn bàn tuì zhě, yòu yě.
辞卑而益备者，进也；辞强而进驱者，退也；轻车先出居其侧者，陈也；无约而请和者，谋也；奔走而陈兵车者，期也；半进半退者，诱也。

zhàng ér lì zhě, jī yě jí ér xiān yǐn zhě, kě yě jiàn lì ér bù jìn zhě, láo yě niǎo jí zhě, xū yě yè hū zhě, kǒng yě jūn rǎo zhě, jiāng bù zhòng yě jīng qí dòng zhě, luàn yě lì nù zhě, juàn yě sù mǎ ròu shí, jūn wú xuán fǒu, bù fǎn qí shě zhě, qióng kòu yě zhūn zhūn xī xī, xú yú rén yán zhě, shī zhòng yě shù shǎng zhě, jiǒng yě shù fá zhě, kùn yě xiān bào ér hòu wèi qí zhòng zhě, bù jīng zhī zhì yě lái wěi xiè zhě, yù xiū xī yě. bīng nù ér xiāng yíng, jiǔ ér bù hé, yòu bù xiāng qù, bì jǐn chá zhī.
杖而立者，饥也；汲而先饮者，渴也；见利而不进者，劳也；鸟集者，虚也；夜呼者，恐也；军扰者，将不重也；旌旗动者，乱也；吏怒者，倦也；粟马肉食，军无悬缻，不返其舍者，穷寇也；谆谆翕翕，徐与人言者，失众也；数赏者，窘也；数罚者，困也；先暴而后畏其众者，不精之至也；来委谢者，欲休息也。兵怒而相迎，久而不合，又不相去，必谨察之。

bīng fēi yì duō yě, wéi wú wǔ jìn, zú yǐ bìng lì liào dí qǔ rén ér yǐ. fū wéi wú lǜ ér yì dí zhě, bì qín yú rén.
兵非益多也，惟无武进，足以并力、料敌、取人而已。夫惟无虑而易敌者，必擒于人。

zú wèi qīn fù ér fá zhī, zé bù fú, bù fú zé nán yòng yě. zú yǐ qīn fù ér fá bù xíng, zé bù kě yòng yě. gù lìng zhī yǐ wén, qí zhī yǐ wǔ, shì wèi bì qǔ. lìng sù xíng yǐ jiào qí mín, zé mín fú lìng bù sù xíng yǐ jiào qí mín, zé mín bù fú. lìng sù xíng zhě, yǔ zhòng xiāng de yě.
卒未亲附而罚之，则不服，不服则难用也。卒已亲附而罚不行，则不可用也。故令之以文，齐之以武，是谓必取。令素行以教其民，则民服；令不素行以教其民，则民不服。令素行者，与众相得也。