guàn xiū chǔ ān yīng tiān sān jué bā xiān tú huáng quán zá biān
貫休 楚安 應天三絕 八仙圖 黃筌雜編
guàn xiū
貫休
táng shā mén guàn xiū, běn wù zhōu lán xī rén yě, néng shī shàn shū miào huà. wáng shì jiàn guó shí, lái jū shǔ zhōng lóng huá zhī jīng shè. yīn zòng bǐ, yòng shuǐ mò huà luó hàn yī shí liù shēn bìng yī fú èr dà shì. jù shí yíng yún, kū sōng dài màn. qí zhū gǔ mào, yǔ tā rén huà bù tóng. huò yuē: mèng zhōng suǒ dǔ, jué hòu tú tú yuán zuò yuán, jù míng chāo běn gǎi zhī. wèi zhī' yīng mèng luó hàn'. mén rén tán yù tán fú děng, shén mì zhòng zhī. shǔ zhǔ céng xuān rù nèi. tàn qí bǐ jī kuáng yì, gōng yǎng jīng yuè, què lìng fēn fù yuàn zhōng. hàn lín xué shì ōu yáng jiǒng yì céng guān zhī. zèng yǐ gē yuē: xī yuè gāo sēng míng guàn xiū, gū qíng qiào bá líng qīng qiū. tiān jiào shuǐ mò huà luó hàn, kuí àn gǔ róng shēng bǐ tóu. shí juān dà juàn ní gāo bì, bì rì fén xiāng zuò chán shì. huò rán mèng lǐ jiàn zhēn yí, tuō qù jiā shā diǎn shén bǐ. gāo tái jié wàn dāng kōng zhì, xī sū háo duān rèn kuáng yì. qūn xún biàn shì liǎng sān qū, bù shì huà gōng xū fèi rì. guài shí ān pái qiàn fù kū. zhēn sēng liè zuò lián jiā fū. xíng rú shòu hè jīng shén jiàn, dǐng shì fú xī tóu gǔ cū. yǐ sōng gēn, bàng yán fèng, qū lù yāo shēn zhǎng yù dòng. kàn jīng dì zǐ nǐ wén shēng, kē shuì shān tóng yí yǒu mèng. bù zhī xià là jǐ duō nián, yī shǒu zhī yí piān tǎn jiān. kǒu kāi huò ruò gòng rén yǔ, shēn dìng fù yí chū zuò chán. àn qián wò xiàng dī chuí bí, àn pàn xì yuán xié zhǎn bì. bā jiāo huā lǐ shuā qīng hóng, tái xiǎn wén zhōng yūn shēn cuì. yìng qióng zhàng, ǎi sōng chuáng, xuě sè méi máo yī cùn zhǎng. shéng kāi fàn jiā liǎng sān piàn, xiàn bǔ nà yī qiān wàn xíng. lín jiān luàn yè fēn fēn duò, yī yìn cán xiāng duàn yān huǒ. pí chuān mù jī bù céng tuō, sǔn zhī pú tuán zhèn zhǎng zuò. xiū gōng xiū gōng, yì yì wú rén jiā, shēng yù xuān xuān biàn hǎi yá. wǔ qī zì jù yī qiān shǒu, dà xiǎo zhuàn shū sān shí jiā. táng cháo lì lì duō míng shì, xiāo zi yún jiān wú dào zǐ. ruò jiāng shū huà bǐ xiū gōng, zhǐ kǒng dāng shí làng shēng sǐ. xiū gōng xiū gōng, shǐ zì jiāng nán lái rù qín, yú jīn dào shǔ wú jiāo qīn. shī míng huà shǒu jiē qí jué, qù nǐ fán rén zhēng shì rén. wǎ guān sì lǐ wéi mó jié, shě wèi chéng zhōng pì zhī fó. ruò jiāng cǐ huà bǐ liáng kàn, zǒng zài rén jiān wèi dì yī. chū yě rén xián huà
唐沙門貫休,本婺州蘭溪人也,能詩善書妙畫。王氏建國時,來居蜀中龍華之精舍。因縱筆,用水墨畫羅漢一十六身並一佛二大士。巨石縈雲,枯松帶蔓。其諸古貌,與他人畫不同。或曰:夢中所睹,覺後圖(圖原作圓,據明抄本改)之。謂之'應夢羅漢'。門人曇域、曇弗等,甚秘重之。蜀主曾宣入內。嘆其筆跡狂逸,供養經月,卻令分付院中。翰林學士歐陽炯亦曾觀之。贈以歌曰:西嶽高僧名貫休,孤情峭拔凌清秋。天教水墨畫羅漢,魁岸古容生筆頭。時捐大絹泥高壁,閉日焚香坐禪室。或然夢裡見真儀,脫去袈裟點神筆。高抬節腕當空擲,窸窣毫端任狂逸。逡巡便是兩三軀,不似畫工虛費日。怪石安排嵌復枯。真僧列坐連跏趺。形如瘦鶴精神健,頂似伏犀頭骨粗。倚松根,傍岩縫,曲錄腰身長欲動。看經弟子擬聞聲,瞌睡山童疑有夢。不知夏臘幾多年,一手搘頤偏袒肩。口開或若共人語,身定復疑初坐禪。案前臥象低垂鼻,岸畔戲猿斜展臂。芭蕉花里刷輕紅,苔蘚紋中暈深翠。硬筇杖,矮松床,雪色眉毛一寸長。繩開梵夾兩三片,線補衲衣千萬行。林間亂葉紛紛墮,一印殘香斷煙火。皮穿木屐不曾拖,筍織蒲團鎮長坐。休公休公,逸藝無人加,聲譽喧喧遍海涯。五七字句一千首,大小篆書三十家。唐朝歷歷多名士,蕭子云兼吳道子。若將書畫比休公,只恐當時浪生死。休公休公,始自江南來入秦,於今到蜀無交親。詩名畫手皆奇絕,覷你凡人爭是人。瓦棺寺里維摩詰,舍衛城中辟支佛。若將此畫比量看,總在人間為第一。(出《野人閒話》)
chǔ ān
楚安
xī shǔ shèng shòu sì sēng chǔ ān miào huà shān shuǐ, ér diǎn zhuì shén xì. zhì yú chǐ sù zhī shàng, shān chuān lín mù, dòng fǔ fēng luán, sì guān yān lán rén wù, xī jiē yǒu zhī. měi huà yī xiǎo tuán shàn, nèi ān gū sū tái huò huà téng wáng gé, qí yǒu qiān shān wàn shuǐ jǐn zài mù qián. rán xū yī jì yǐ lái, fāng jiù yī shàn. qí shí zhū wáng zǎi fǔ jìng xiāng yǒu qǐng. dé zhī zhě fèng yí shén hòu, yǒu bù dé huà zhě hèn hèn rán. chǔ ān yán shān sēng zì yǐ cǐ shì yì ér yǐ. guī jì hòu, yǒu hào shì zhě, wǎng wǎng shōu de qí bǐ zōng. huò wèi zhī mò bǎo yě. chū yě rén xián huà
西蜀聖壽寺僧楚安妙畫山水,而點綴甚細。至於尺素之上,山川林木,洞府峰巒,寺觀煙嵐人物,悉皆有之。每畫一小團扇,內安姑蘇台或畫滕王閣,其有千山萬水盡在目前。然須一季已來,方就一扇。其時諸王宰輔競相有請。得之者奉遺甚厚,有不得畫者恨恨然。楚安言山僧自以此適意而已。歸寂後,有好事者,往往收得其筆蹤。或謂之墨寶也。(出《野人閒話》)
yīng tiān sān jué
應天三絕
táng xī zōng huáng dì cuì huá xī xìng zhī nián, yǒu huì jī shān chù shì sūn wèi suí jià zhǐ shǔ. wèi yǒu dào shù, jiān gōng shū huà, jiē miào dé bǐ jīng. céng yú yīng tiān sì mén zuǒ bì shàng huà tiān wáng yī zuò, bù cóng guǐ shén. qí guài sī cún, bǐ shì kuáng zòng, mò zhī yǔ jīng. sān shí yú nián wú yǒu dí zhě. jǐng huàn qí xiān yì zhuān shū huà, cháng yǔ hàn lín ōu yáng xué shì jiǒng nǎi wàng xíng zhī jiāo. yī rì lián qí tóng yóu zī sì, ǒu huà yòu bì tiān wáng yǐ duì zhī. bó hǎi zài páng zài páng èr zì yuán kòng quē, jù huáng běn bǔ guān qí yì shì, fù shū gē xíng yī piān yǐ jì zhī. xù yǒu cǎo shū sēng mèng guī hòu zhì. yòu qǐng shū zhī yú láng bì shàng. gù shū huà gē xíng, yī rì ér jiù. qīng chéng rén kàn, tián yàn sì zhōng, chéng dū zhī rén. gù hào wèi yīng tiān sān jué. gē xíng jīn yì lù fù yuē: jǐn chéng dōng běi huáng jīn dì, gù jī hé rén xìng cǐ sì. bái méi zhǎng lǎo zhòng míng gōng, céng shí huì jī shān chù shì. sì mén zuǒ bì tú tiān wáng, wēi yí bù cóng lái hé fāng. guǐ shén guài yì mǎn bì zǒu, dāng yán sà sà shēng qiū guāng. wǒ wén tiān wáng fēn lǐ sì tiān xià, shuǐ jīng gōng diàn liú lí wǎ. cǎi zhàng shí qū fú lín zhuāng, jīn biān pín cè qí lín mǎ. pí shā dà xiàng hé guāng huī, shǒu qíng jù tǎ líng yún fēi. dì shén duì chū bǎo píng zi, tiān nǚ dào pī jīn lǚ yī. táng cháo shuō zhù míng gōng huà, zhōu fǎng háo duān shàn tú xiě. zhāng sēng yáo shì yǒu shén rén, wú dào zǐ chēng wú dí zhě. qí zāi miào shǒu chuán sūn gōng, néng yú cǐ dì liú shén zōng. xié kuī xiǎo guǐ nù shuāng mù, zhí yǐ yuè láng gāo bàn xiōng. bǎo guān dòng hū shàng shēng shēng wēi róng, qū qiāng zuǒ yòu lái qīng gōng. bì héng yīng zhǎo jiān xiān lì, yāo chán qù shēng hǔ pí bān bō hóng. piāo piāo dàn kǒng rù yún zhōng, bù zhòu hái yí guī hǎi dōng. mǎng shé tuō dé hún shēn duò, jīng mèi nuò lái shuāng yǎn kōng. dāng shí cǐ yì shí nán yǒu, zhèn zài bǎo fāng chēng bù xiǔ. dōng biān huà le kōng xī biān, liú yǔ hòu rén jiào dí shǒu. hòu rén jiàn zhě jiē xīn jīng, jǐn wèi míng gōng bù gǎn zhēng. shuí zhī wèi mǎn sān shí zài, huò yǒu yì rén lái jiān shēng. kuāng shān chù shì míng chēng pǔ, tóu gǔ gāo qí lián wǔ yuè. céng chí xiàng jiǎn lèi wèi guān, yòu yǒu shé zhū cháng zài wò. xī nián zhǎng lǎo yù qí zōng, jīn rì mén shī shí jǐng gōng. xìng lái biàn qǐng ní gāo bì, luàn qiǎng qù shēng bǐ tóu rú jí fēng. qūn xún duì zhàng hé diān yì, sǎn màn qí xíng jiē yǒng chū. jiāo jiā qì xiè mǎn xū kōng, liǎng miàn huò rán rú dòu dí. shèng wáng nù sè lǎn dōng xī, jiàn rèn yī huī jiē zhěng qí. wàn tóu shī zi yǎo jīn jiǎ, jiǎo dǐ yè chā qíng luò dī. mǎ tóu zhuàng jiàn duō jīn jié, wū zuǐ wān huán rú qū tiě. biàn shēn shé huī luàn zòng héng, rào hàn dú lóu gàn jié liè. méi cū yǎn shù fā rú zhuī, guài yì lìng rén bù kě zhī. kē tóu jù zú yù shēng guǐ, bàn miàn nǚ láng ān xiǎo ér. kuàng wén cǐ sì chū xìng zhì, dì mài shěn shěn dāng zhèng qì. rú hé qǐng dé èr shān rén, xià bǐ xián chéng qiān gǔ shì. jūn bù jiàn, míng huáng tiān bǎo nián, huà lóng zhì yǔ fēi ǒu rán. bāo hán wàn xiàng cáng xīn lǐ, biàn xiàn bǎi duān shēng yǎn qián. hòu lái huà pǐn liè míng xián, wéi cǐ èr rén kān bǐ jiān. rén jiān shì wù jiē qiú dé, cǐ yàng yù yú hé chù chuán? cháng yōu bì dǐ shēng yún wù, jiē qǐ sì mén tiān shǎng qù. chū yě rén xián huà
唐僖宗皇帝翠華西幸之年,有會稽山處士孫位隨駕止蜀。位有道術,兼攻書畫,皆妙得筆精。曾於應天寺門左壁上畫天王一座,部從鬼神。奇怪斯存,筆勢狂縱,莫之與京。三十餘年無有敵者。景煥其先亦專書畫,嘗與翰林歐陽學士炯乃忘形之交。一日連騎同游茲寺,偶畫右壁天王以對之。渤海在旁(在旁二字原空缺,據黃本補)觀其逸勢,復書歌行一篇以紀之。續有草書僧夢龜後至。又請書之於廊壁上。故書畫歌行,一日而就。傾城人看,闐咽寺中,成都之人。故號為應天三絕。歌行今亦錄附曰:錦城東北黃金地,故跡何人興此寺。白眉長老重名公,曾識會稽山處士。寺門左壁圖天王,威儀部從來何方。鬼神怪異滿壁走,當檐颯颯生秋光。我聞天王分理四天下,水精宮殿琉璃瓦。采仗時驅拂琳裝,金鞭頻策騏驎馬。毗沙大像何光輝,手擎巨塔凌雲飛。地神對出寶瓶子,天女倒披金縷衣。唐朝說著名公畫,周昉毫端善圖寫。張僧繇是有神人,吳道子稱無敵者。奇哉妙手傳孫公,能於此地留神蹤。斜窺小鬼怒雙目,直倚越狼高半胸。寶冠動惚(上聲)生威容,趨蹌左右來傾恭。臂橫鷹爪尖纖利,腰纏(去聲)虎皮斑剝紅。飄飄但恐入雲中,步驟還疑歸海東。蟒蛇拖得渾身墮,精魅搦來雙眼空。當時此藝實難有,鎮在寶坊稱不朽。東邊畫了空西邊,留與後人教敵手。後人見者皆心驚,盡為名公不敢爭。誰知未滿三十載,或有異人來間生。匡山處士名稱朴,頭骨高奇連五嶽。曾持象簡累為官,又有蛇珠常在握。昔年長老遇奇蹤,今日門師識景公。興來便請泥高壁,亂搶(去聲)筆頭如疾風。逡巡隊仗何顛逸,散漫奇形皆湧出。交加器械滿虛空,兩面或然如斗敵。聖王怒色覽東西,劍刃一揮皆整齊。腕頭獅子咬金甲,腳底夜叉擎絡鞮。馬頭壯健多筋節,烏嘴彎環如屈鐵。遍身蛇虺亂縱橫,繞頷髑髏干孑裂。眉粗眼豎發如錐,怪異令人不可知。科頭巨卒欲生鬼,半面女郎安小兒。況聞此寺初興置,地脈沈沈當正氣。如何請得二山人,下筆咸成千古事。君不見,明皇天寶年,畫龍致雨非偶然。包含萬象藏心裡,變現百端生眼前。後來畫品列名賢,唯此二人堪比肩。人間是物皆求得,此樣欲於何處傳?嘗憂壁底生雲霧,揭起寺門天上去。(出《野人閒話》)
bā xiān tú
八仙圖
xī shǔ dào shì zhāng sù qīng, shén xiān rén yě. céng yú qīng chéng shān zhàng rén guān, huì huà wǔ yuè sì dú zhēn xíng bìng shí èr xī nǚ shù dǔ. bǐ jī qiú jiàn, jīng cǎi yù huó. jiàn zhī zhě xīn sǒng shén jì, zú bù néng jìn. shí huà zhōng zhī qí jué yě. shǔ zhǔ lèi qiǎn mì shū shǎo jiān huáng quán lìng qǔ mó yàng. jí xià shān, zhōng bù xiāng lèi. yīn shēng rì, huò yǒu shōu de sù qīng suǒ huà bā xiān zhēn xíng bā fú, yǐ xiàn mèng chǎng. guān gǔ rén zhī xíng xiāng, jiàn gǔ rén zhī bǐ miào, guān shǎng zhě jiǔ zhī. qiě yuē: fēi shén xiān zhī rén, wú yǐ xiě shén xiān zhī zhì yě. cì wù shén hòu. yī rì, lìng wěi hàn lín xué shì ōu yáng jiǒng cì dì zàn zhī, yòu qiǎn shuǐ bù yuán wài láng huáng jū bǎo bā fēn tí zhī. měi guān qí huà, tàn bǐ jī zhī zòng yì lǎn qí zàn, shǎng wén cí zhī gāo gǔ shì qí shū, ài diǎn huà zhī hóng zhuàng. gù wèi bā xiān. bù ràng sān jué. bā xiān zhě, lǐ jǐ róng chéng dǒng zhòng shū zhāng dào líng yán jūn píng lǐ bā bǎi zhǎng shòu gé yǒng guī. chū yě rén xián huà
西蜀道士張素卿,神仙人也。曾於青城山丈人觀,繪畫五嶽四瀆真形並十二溪女數堵。筆跡遒健,精彩欲活。見之者心悚神悸,足不能進。實畫中之奇絕也。蜀主累遣秘書少監黃筌令取模樣。及下山,終不相類。因生日,或有收得素卿所畫《八仙》真形八幅,以獻孟昶。觀古人之形相,見古人之筆妙,觀賞者久之。且曰:非神仙之人,無以寫神仙之質也。賜物甚厚。一日,令偽翰林學士歐陽炯次第贊之,又遣水部員外郎黃居寶八分題之。每觀其畫,嘆筆跡之縱逸;覽其贊,賞文詞之高古;視其書,愛點畫之宏壯。顧為八仙。不讓三絕。(八仙者,李己、容成、董仲舒、張道陵、嚴君平、李八百、長壽、葛永璝。(出《野人閒話》)
huáng quán
黃筌
xī wú dào zǐ suǒ huà yī zhōng kuí, yī lán shān, kuò yī zú, miǎo yī mù, yāo yī hù, jīn guǒ ér péng fà chuí bìn. zuǒ shǒu zhuō yī guǐ, yǐ yòu shǒu dì èr zhǐ wān guǐ yǎn jīng. bǐ jī qiú jìn, shí yǒu táng zhī shén miào. shōu de zhě jiāng xiàn wěi shǔ zhǔ, shén ài zhòng zhī. cháng xuán yú nèi qǐn. yī rì, zhào huáng quán lìng kàn zhī. quán yī jiàn, chēng qí jué miào. xiè ēn qì. chǎng wèi yuē: cǐ zhōng kuí ruò mǔ zhǐ qiā guǐ yǎn jīng, zé gèng xiào yǒu lì. shì wèi wǒ gǎi zhī. quán qǐng guī sī dì. shù rì kàn zhī bù zú. bié bēng juàn sù, huà yī zhōng kuí, yǐ mǔ zhǐ qiā guǐ yǎn jīng. bìng wú běn yī shí jìn nà. chǎng wèn yuē: bǐ lìng qīng gǎi zhī, hé wèi bié huà? quán yuē: wú dào zǐ suǒ huà zhōng kuí, yī shēn zhī lì, qì sè yǎn mào, jù zài dì èr zhǐ, bù zài mǔ zhǐ. suǒ yǐ bù gǎn zhé gǎi. quán jīn suǒ huà, suī bù jí gǔ rén, yī shēn zhī lì, yì sī bìng zài mǔ zhǐ. chǎng shén yuè, shǎng quán zhī néng. suì yǐ cǎi duàn yín qì, jīng qí bié shí. chū yě rén xián huà
昔吳道子所畫一鍾馗,衣藍衫,鞹一足,眇一目,腰一笏,巾裹而蓬髮垂鬢。左手捉一鬼,以右手第二指剜鬼眼睛。筆跡遒勁,實有唐之神妙。收得者將獻偽蜀主,甚愛重之。常懸於內寢。一日,召黃筌令看之。筌一見,稱其絕妙。謝恩訖。昶謂曰:此鍾馗若拇指掐鬼眼睛,則更校有力。試為我改之。筌請歸私第。數日看之不足。別絣絹素,畫一鍾馗,以拇指掐鬼眼睛。並吳本一時進納。昶問曰:比令卿改之,何為別畫?筌曰:吳道子所畫鍾馗,一身之力,氣色眼貌,俱在第二指,不在拇指。所以不敢輒改。筌今所畫,雖不及古人,一身之力,意思並在拇指。昶甚悅,賞筌之能。遂以彩緞銀器,旌其別識。(出《野人閒話》)
zá biān
雜編
jìng ài sì fù yǒu zhì wěi bìng lóng, mò zhī huà zhě shuí shì. huì sù qí qiǎo, jiē rù shén zhī jī. zhì wěi zài dōng kuò guān yīn yuàn, tiān wáng bù cóng zhōng, fēi yī shén rén bào yě jī yī zhī, biàn ér guān zhī, shì ruò fēi dòng yě. tiān wáng yuán zuò dài wáng, zhǐ zuò shēn, jù jù tán lù gǎi. yuán quē chū chù, míng chāo běn zuò chū shàng shū tán lù, jīn jiàn chū jù tán lù guó cháo lǐ sì zhēn píng huà yún: gù huà qū jū dì èr. rán hǔ tóu yòu fú wèi xié huà běi fēng tú cǐ tú cháng zài hán lì bù jiā. zhāng hóng jìng píng kāng lǐ zhái, nǎi cuī sī yè róng jiù dì. yǒu sī yè tí bì chù yóu zài. chū shàng shū gù shí
敬愛寺復有雉尾病龍,莫知畫者誰氏。繪素奇巧,皆入神之跡。(雉尾在東廓觀音院,天王部從中,緋衣神人抱野雞一隻,遍而觀之,勢若飛動也。天王原作大王,只作身,據《劇談錄》改。原缺出處,明抄本作出《尚書談錄》,今見出《劇談錄》)國朝李嗣真評畫云:顧畫屈居第二。然虎頭又伏衛協畫北風圖(此圖嘗在韓吏部家)。張弘靖平康里宅,乃崔司業融舊第。有司業題壁處猶在。(出《尚書故實》)
sēng dào fēn, huì jī rén. yíng yáng rén zhèng tīng. chù shì liáng qià. chù shì xiàng róng. qīng zhōu chù shì wú tián, yī míng fén, zì jiàn kāng. yǐ shàng bìng huà shān shuǐ. dào fēn gé gāo. zhèng tīng yǎ dàn. liáng qià měi xiù. xiàng róng wán sè. wú tián xiǎn qiǎo, yǒu huà shān shuǐ lù, jì píng shēng suǒ huà zài juàn sù zhě fán bǎi yú miàn. chuán zhī hǎo shì. zì yún: chū mèng yǒu shén rén zhǐ shòu huà fǎ. tián hǎo wèi wán shí, qì xiàng shēn xiǎn, néng wèi yún yǔ qì xiàng. yòu yǒu wáng mò, shī xiàng róng, fēng diān jiǔ kuáng. sōng shí suī yǒu gāo qí, liú sú suǒ hǎo. zuì hòu yǐ tóu jì dǐ yú juàn sù. wáng mò zǎo nián shòu bǐ fǎ yú tái zhōu zhèng qián. zhēn zhī mò, yú rùn zhōu mò. jǔ jiù ruò kōng, shí rén duō yán huà qù. píng shēng dà yǒu qí shì. gù zhù zuò zhī xīn tíng jiān shí, mò qǐng wèi hǎi zhōng dōu xún. wèn qí yì, yún: yào jiàn hǎi zhōng shān shuǐ ěr. wèi zhí bàn nián hòu jiě qù. ěr hòu luò bǐ yǒu qí qù. nǎi xiàng shēng dì zǐ ěr. yàn yuǎn cóng xiōng jiān chá yù shǐ hòu, yǔ yú jù yán cǐ shì. rán yú bù shèn jué mò huà yǒu qí yě. chū míng huà jì
僧道芬,會稽人。縈陽人鄭町。處士梁洽。處士項容。青州處士吳恬,一名汾,字建康。已上並畫山水。道芬格高。鄭町雅淡。梁洽美秀。項容頑澀。吳恬險巧,有畫《山水錄》,記平生所畫在絹素者凡百餘面。傳之好事。自云:初夢有神人指授畫法。恬好為頑石,氣象深險,能為雲雨氣象。又有王默,師項容,風顛酒狂。松石雖有高奇,流俗所好。醉後以頭髻抵於絹素。王默早年受筆法於台州鄭虔。貞之末,於潤州歿。舉柩若空,時人多言化去。平生大有奇事。顧著作知新亭監時,默請為海中都巡。問其意,云:要見海中山水耳。為職半年後解去。爾後落筆有奇趣。乃項生弟子耳。彥遠從兄監察御史厚,與余具言此事。然余不甚覺默畫有奇也。(出《名畫記》)
yǒu bié huà zhě, yǔ rén tóng yóu sì. kàn bì huà yīn shēng yī pù pù yuán zuò fú, jù míng chāo běn gǎi yuē: cǐ liáng zhōu dì jǐ biàn. bù xìn, zhào lè guān zòu liáng zhōu. zhì huà chù, yòng zhǐ gèng wú chà yì. chū lú shì zá shuō
有別畫者,與人同游寺。看壁畫音聲一鋪(鋪原作幅,據明抄本改)曰:此涼州第幾遍。不信,召樂官奏涼州。至畫處,用指更無差異。(出《盧氏雜說》)
gù dé zhōu wáng shǐ jūn yǐ jiā yǒu bǐ yī guǎn yuē yī cùn, cū yǔ cháng yòng bǐ guǎn, liǎng tóu gè chū bàn cùn yǐ lái. zhōng jiān kè cóng jūn xíng yī pù. pù yuán zuò fú, jù míng chāo běn gǎi rén mǎ máo fà wū mù tíng tái yuǎn shuǐ, wú bù jīng jué. měi yī shì kè cóng jūn xíng liǎng jù, ruò tíng qián qí shù yǐ kān pān, sài wài zhēng rén shū wèi hái shì yě. shì fēi rén gōng. qí huà jī ruò fěn miáo, xiàng míng fāng kě biàn zhī. yún, yòng shǔ yá kè. gù cuī láng zhōng chán wén, yǒu wáng shì bǐ guǎn jì shì yě. lèi hán wén gōng huà jì. yǐ, xuán zhì zi shào sūn, gāo yǎ bó gǔ, shàn qín ruǎn. yú jiù zhái zài dōng luò guī dé fāng nán jiē, tīng wū shì xìng mù liáng. xī bì yǒu wéi mín láng zhōng sàn mǎ qī pǐ, dōng bì yǒu zhāng xù cǎo zhēn zōng shù xíng. xù shì hào zhāng diān. zhái zhī dōng guǒ yuán, liǎng jīng xīn jì shì mǎ zhōu jiù zhái. chū lú shì zá shuō
故德州王使君椅家有筆一管約一寸,粗與常用筆管,兩頭各出半寸以來。中間刻《從軍行》一鋪。(鋪原作幅,據明抄本改)人馬毛髮屋木亭台遠水,無不精絕。每一事刻從軍行兩句,若庭前琪樹已堪攀,塞外征人殊未還是也。似非人功。其畫跡若粉描,向明方可辨之。雲,用鼠牙刻。故崔郎中鋋文,有《王氏筆管記》是也。類韓文公《畫記》。椅,玄質子、紹孫,高雅博古,善琴阮。余舊宅在東洛歸德坊南街,廳屋是杏木樑。西壁有韋旻郎中散馬七疋,東壁有張旭草真蹤數行。旭世號張顛。宅之東果園,《兩京新記》是馬周舊宅。(《出盧氏雜說》)
xíng yáng wài láng zàn zǎi wàn nián rì, yǒu hé xiào zhě yǐ zéi hū zhī. yán cháng dài fù rén lián lián yuán zuò dào, jù táng què shǐ gǎi shì mǎ huà. zàn zé zhī, mìng qǔ yǐ shì. zé gǔ sī yān huì, fú lián sān sì. mán jì cái piǎo, bān bì pí zhóu. zàn yuē: shì huà yě. tài wèi lǐ gōng suǒ bǎo xī, yǒu zàn huáng tú shū zhuàn yān. rén yǒu qī wàn gòu xiàn láo pén zhě, dé cáo qú héng liáng gěng zhōng cuì zhí. yīn chū jì yú gé. yòu luò mín jiān. yán shì kòu xìng qí bù jiàn, yǐ bēi jià shì zhī. wèi jì rén zì tā fāng guī suǒ sù, qǐng yǐ suǒ kuī jià shū zuì. zàn bù néng jué. shí yán shòu lǐ yǒu shuǐ mò lǐ chù shì, yǐ jīng bié huà pǐn yóu gōng qīng mén. zhào zhī biàn zhī. dèng mù sān tàn yún: hán zhǎn zhī shàng pǐn yě. huáng shā zhī qíng yǐ jù, dān bǐ zhī duàn shàng yí. huì yǒu jī jí zì jìn jūn lái rěn zhě. zàn yǐ qiě yì jiān dào, fēi yuàn kē liú, yīn bìng huà jìng sòng. hòu yǒng jué qí hào. chū táng què shǐ
滎陽外郎贊宰萬年日,有荷校者以賊呼之。言嘗紿婦人廉(廉原作盜,據唐闕史改)市馬畫。贊責之,命取以視。則古絲煙晦,幅聯三四。蠻罽裁縹,斑繴皮軸。贊曰:是畫也。太尉李公所寶惜,有贊皇圖書篆焉。人有七萬購獻牢盆者,得漕渠橫樑梗舯倅職。因出妓於閣。又落民間。言是寇倖其不鑒,以卑價市之。為妓人自他方歸所訴,請以所虧價書罪。贊不能決。時延壽里有水墨李處士,以精別畫品游公卿門。召之辨之。瞪目三嘆云:韓展之上品也。黃沙之情已具,丹筆之斷尚疑。會有齎籍自禁軍來忍者。贊以且異奸盜,非願苛留,因並畫徑送。後永絕其耗。(出《唐闕史》)
jìn yǐ qián mù suǒ bù dǔ, nán yǐ píng yì. jìn yǐ lái, jué jī cún zhě, kě dé ér yán. gù zhǎng kāng zhāng sēng yáo lù tàn wēi, yì cái jiān chū, shì wèi sān zǔ. hòu shì suī yǒu zuò zhě, nán kě jiā yān. xī xiāo wǔ dì bó xué hào gǔ, jiū jí tú huà. lìng cháo chén gōng dān qīng zhě, xiáng qí míng shì, bìng dìng pǐn dì, cáng yú mì fǔ, yǐ bèi yuè wán. jí hóu jǐng zhī luàn, yuán dì qiān dōu. ér wáng fǔ tú shū, xī guī jīng tǔ. jì zhōu shī lái fá, dì xī fén zhī. lì zhōu suí zhì guó cháo, zhòng jiā gòu mù, shāo shāo fù chū. wú hé. suì yíng mì fǔ. zhǎng ān chū, zhāng yì zhī zòu zhào tiān xià míng gōng, xiū qì tú huà. qián yǐ tóng sè gù bó, lìng gè tuī suǒ zhǎng, gòng chéng yī shì. réng jiù piǎo zhóu, bù dé ér bié yě. yīn ér qiè huàn. zhāng shì zhū hòu, wèi shǎo bǎo xuē jì suǒ shōu. jì bài hòu, xī rù qí wáng. chū bù zòu wén, qiè yǒu suǒ lǜ, yīn yòu fén zhī. yú shì tú huà qí jī, dàng rán wú yí yǐ. chū tán bīn lù
晉以前目所不睹,難以平議。晉以來,厥跡存者,可得而言。顧長康、張僧繇、陸探微,異才間出,是為三祖。後世雖有作者,難可加焉。昔蕭武帝博學好古,鳩集圖畫。令朝臣攻丹青者,詳其名氏,並定品第,藏於秘府,以備閱玩。及侯景之亂,元帝遷都。而王府圖書,悉歸荊土。洎周師來伐,帝悉焚之。歷周隋至國朝,重加購募,稍稍復出。無何。遂盈秘府。長安初,張易之奏召天下名工,修葺圖畫。潛以同色故帛,令各推所長,共成一事。仍舊縹軸,不得而別也。因而竊換。張氏誅後,為少保薛稷所收。稷敗後,悉入岐王。初不奏聞,竊有所慮,因又焚之。於是圖畫奇蹟,蕩然無遺矣。(出《譚賓錄》)