cǎi yào mín yuán liǔ èr gōng
採藥民 元柳二公
cǎi yào mín
採藥民
táng gāo zōng xiǎn qìng zhōng, yǒu shǔ jùn qīng chéng mín, bù dé xìng míng. cháng cǎi yào yú qīng chéng shān xià, yù yī dà shǔ yào, zhǔ zhī shēn shù zhàng, qí gēn jiàn dà rú wèng. cǐ rén zhǔ zhī bù yǐ, jiàn shēn wǔ liù zhàng, ér dì xiàn bù zhǐ, zhì shí zhàng yú. cǐ rén duò zhōng, wú yóu ér chū. yǎng shì xué kǒu, dà rú xīng yān. fēn bì sǐ yǐ. hū páng jiàn yī xué, jì rù, shāo dà, jiàn jiàn pú fú, kě shù shí bù, qián shì, rú yǒu míng zhuàng. xún zhī ér xíng, yī lǐ yú, cǐ xué jiàn gāo. rào xué xíng kě yī lǐ xǔ, nǎi chū yī dòng kǒu. dòng shàng yǒu shuǐ, kuò shù shí bù. àn shàng jiàn yǒu shù shí rén jiā cūn luò, sāng zhè huā wù cǎo mù, rú èr sān yuè zhōng. yǒu rén, nán nǚ yī fú, bù shì jīn rén. gēng fū diào tóng, wǎng wǎng xiāng yù. yī rén jīng wèn dé lái zhī yóu, suì gào suǒ yǐ. nǎi jiāng xiǎo dāo zi dù zhī. mín gào zhī yuē: bù shí yǐ jīng sān rì yǐ. suì shí yǐ hú má fàn bǎi zi tāng zhū jū. zhǐ kě shù rì, cǐ mín jué shēn jiàn qīng. wèn qí zhǔ rén, cǐ shì hé suǒ, jiān qiú hái shǔ zhī lù. qí rén xiāng yǔ xiào yuē: rǔ shì rén, bù zhī cǐ xiān jìng. rǔ dé zhì cǐ, dāng shì hé yǒu xiān fēn. kě qiě liú cǐ, wú dāng yǐn rǔ yè yù huáng. yòu qí zhōng xiāng hū yún: míng rì shàng yǐ yě, kě wǎng cháo yè. suì jiāng cǐ rén wǎng. qí mín huò chéng yún qì, huò jià lóng hè. cǐ rén yì zài yún zhōng tú bù. xū yú, zhì yī chéng, jiē jīn yù wèi shì. qí zhōng gōng què, jiē shì jīn bǎo. zhū rén jiē yǐ cì rù yè. dú liú cǐ rén yú gōng mén wài. mén cè yǒu yī dà niú, chì sè, xíng zhuàng shén yì, bì mù tǔ xián mò. zhǔ rén lìng cǐ mín lǐ bài qí niú, qiú qǐ xiān dào. rú niú tǔ bǎo wù, jí biàn tūn zhī. cǐ mín rú yán bài qǐ. shǎo qǐng, cǐ niú tǔ yī chì zhū, dà yú jìng cùn. mín fāng yù pěng jiē, hū yǒu yī chì yī tóng zǐ shí zhī ér qù. mín zài qiú, dé qīng zhū, yòu wèi qīng yī tóng zǐ suǒ qǔ. yòu yǒu huáng zhě bái zhě, jiē yǒu tóng zǐ duó zhī. mín suì jí yǐ shǒu pěng niú kǒu, xū yú dé hēi zhū, jù zì tūn zhī. hēi yī tóng zǐ zhì, wú suǒ jiàn ér kōng qù. zhǔ rén suì yǐn yè yù huáng. yù huáng jū diàn, rú wáng zhě zhī xiàng, shì zhě qī rén, guān jiàn liè zuǒ yòu, yù nǚ shù bǎi, shì wèi diàn tíng. qí yì huā guǒ, xīn xiāng fēi shì suǒ yǒu. yù huáng suì wèn mín. jù yǐ shí duì, ér mín tān gù zuǒ yòu yù nǚ. yù huáng yuē: rǔ jì yuè cǐ shì wèi zhī měi hū. mín fǔ fú qǐng zuì. yù huáng yuē: rǔ dàn qín xīn miào dào, zì yǒu cǐ děng dàn rǔ xiū xíng wèi dào, xū yǒu gōng yòng, bù kě qīng zhì. chì zuǒ yòu, yǐ yù pán shèng xiān guǒ, qí guǒ gàn chì, jué dà rú quán, zhuàng ruò shì zhī lín qín ér fāng xiāng wú bǐ, yǐ shì mín yuē: zì rǔ yǐ shǒu pěng zhī zì qí guǒ gàn chì qǐ, zhì zì rǔ yǐ shǒu pěng zhī zhǐ. yuán zuò shì mín yuē: zì rǔ yǐ shǒu gǒng zhī, suǒ de zhī shù yě. qí guǒ gàn chì, jué dà rú quán, zhuàng ruò shì zhī lín qín ér fāng xiāng wú bǐ, zì shǒu gǒng zhī. jīn jù míng chāo běn gǎi, suǒ de zhī shù, jí shì nǚ zhī shù yě. zì dù jǐn gǒng kě dé shí yú. suì yǐ shǒu pěng zhī, wéi dé sān méi ér yǐ. yù huáng yuē: cǐ rǔ fēn yě. chū zhì wèi yǒu wèi cì. qiě lìng qián zhǔ rén lǐng wǎng bǐ chù. chì lìng sān nǚ chōng shì, bié gěi yī wū jū zhī. lìng zhū dào lǚ, dǎo yǐ xiū xíng. cǐ rén suì què zhì qián chù, zhū dào liú chuán shòu zhēn jīng, fú yào yòng qì, xǐ dí chén niàn. ér sān shì nǚ yì shòu yǐ dào shù. hòu shù cháo yè, měi jiàn yù huáng, bì miǎn shèn zhì yì. qí dì cǎo mù, cháng rú sān yuè zhōng, wú róng luò hán shǔ zhī biàn. dù rú rén jiān, kě yī suì yú. mín zì wèi xiān dào yǐ chéng, hū zhōng yè ér tàn. zuǒ yòu wèn. yuē: wú jīn suī dé dào, běn ǒu lái cǐ ěr. lái shí qī chǎn yī nǚ, cái jīng shù rì, jiā pín, bù zhī fù rú hé, sī wǎng yī shěng zhī. yù nǚ yuē: jūn lí shì yǐ jiǔ, qī zǐ děng yǐ dāng wáng, qǐ kě fù xún. gài wèi chén niàn wèi qū, zhì cǐ wù xiǎng. mín yuē: jīn kě yī suì yǐ, qī yì dāng wú yàng, yào míng qí shì ěr. yù nǚ suì yǐ gào zhū lín. zhū lín gòng jiē tàn zhī. fù bái yù huáng. yù huáng mìng qiǎn guī. zhū xiān děng yú shuǐ shàng zuò gē lè yǐn zhuàn yǐ sòng zhī. qí sān yù nǚ yòu yǔ zhī bié, gè yí yǐ huáng jīn yī dìng, yuē: kǒng zhì rén shì, guī qiú wú dé, yǐ cǐ wèi fèi ěr. zhōng nǚ yuē: jūn zhì bǐ, tǎng wú suǒ jiàn, sī guī, wú yǒu yào zài jīn dìng zhōng, qǔ ér tūn zhī, kě yǐ guī yǐ. xiǎo nǚ wèi yuē: kǒng jūn wèi chén niàn qīn, bù fù yǒu xiān, jīn zhōng yǒu yào, kǒng yǒu míng chāo běn yǒu zuò bù gù ěr. wú zhī jūn jiā yǐ wú chù xún, wéi shě dōng yī dǎo liàn shí shàng zài, wú yǐ jiāng yào zhì shí xià. rú jīn zhōng wú, dàn qǔ cǐ fú kě yǐ. yán qì, jiàn yī qún hóng hú, tiān jì fēi guò. zhòng wèi mín yuē: rǔ jiàn cǐ fǒu, dàn cóng zhī ér qù. zhòng pěng mín jǔ zhī, mín yì téng shēn ér shàng, biàn zhì hú qún, hú yì bù xiāng jīng rǎo, yǔ fēi kōng. huí gù, yóu jiàn àn shàng rén huī shǒu xiàng sòng, kě bǎi lái rén. nǎi zhì yī chéng zhōng, rén wù shén zhòng. wèn qí dì, nǎi lín hǎi xiàn yě, qù shǔ yǐ shèn yuǎn yǐ. suì yù qí jīn zī liáng, jīng suì nǎi zhì shǔ. shí kāi yuán mò nián, wèn qí jiā, wú rén zhī zhě. yǒu yī rén nián jiǔ shí yú, yún: wú zǔ fù wǎng nián yīn cǎi yào, bù zhī suǒ zhī, zhì jīn jiǔ shí nián yǐ. nǎi mín zhī sūn yě, xiāng chí ér qì, yún: gū shū fù jiē yǐ wáng yǐ, shí suǒ shēng nǚ shì rén shēn sǐ, qí sūn yǐ nián wǔ shí yú yǐ. xiāng xún gù jū, jiē wèi wǎ lì huāng zhēn, wéi gù zhēn shàng zài. mín nǎi huǐ jīn qiú yào, jiāng tūn zhī, hū shī yào suǒ zài. suì jǔ shí, dé yī yù hé, yǒu jīn dān zài yān. jí tūn zhī, ér xīn zhōng míng liǎo, què jì qù lù. cǐ mín suī xiān dòng dé dào, ér běn yōng rén, dōu bù néng xiáng wèn qí shì. shí luó tiān shī zài shǔ, jiàn mín shuō qí qù chù. nǎi yún: shì dì wǔ dòng bǎo xiān jiǔ shì zhī tiān. yù huáng jí tiān huáng yě. dà niú nǎi tuó lóng yě. suǒ tǔ zhū, chì zhě tūn zhī, shòu yǔ tiān dì qí qīng zhě wǔ wàn suì huáng zhě sān wàn suì bái zhě yī wàn suì hēi zhě wǔ qiān suì cǐ mín tūn hēi zhě, suī bù néng xué dào, dàn yú rén shì shàng yì dé wǔ qiān suì ěr. yù huáng qián lì qī rén, běi dǒu qī xīng yě. mín dé yào, fú què rù shān, bù zhī suǒ zhī, gài qù guī dòng tiān yǐ. chū yuán xiān jì, míng chāo běn zuò chū yuán huà jì
唐高宗顯慶中,有蜀郡青城民,不得姓名。嘗採藥於青城山下,遇一大薯藥,劚之深數丈,其根漸大如瓮。此人劚之不已,漸深五六丈,而地陷不止,至十丈余。此人墮中,無由而出。仰視穴口,大如星焉。分必死矣。忽旁見一穴,既入,稍大,漸漸匍匐,可數十步,前視,如有明狀。尋之而行,一里余,此穴漸高。繞穴行可一里許,乃出一洞口。洞上有水,闊數十步。岸上見有數十人家村落,桑柘花物草木,如二三月中。有人,男女衣服,不似今人。耕夫釣童,往往相遇。一人驚問得來之由,遂告所以。乃將小舠子渡之。民告之曰:「不食已經三日矣。」遂食以胡麻飯柏子湯諸菹。止可數日,此民覺身漸輕。問其主人,此是何所,兼求還蜀之路。其人相與笑曰:「汝世人,不知此仙鏡。汝得至此,當是合有仙分。可且留此,吾當引汝謁玉皇。」又其中相呼云:「明日上已也,可往朝謁。」遂將此人往。其民或乘雲氣,或駕龍鶴。此人亦在雲中徒步。須臾,至一城,皆金玉為飾。其中宮闕,皆是金寶。諸人皆以次入謁。獨留此人於宮門外。門側有一大牛,赤色,形狀甚異,閉目吐涎沫。主人令此民禮拜其牛,求乞仙道。如牛吐寶物,即便吞之。此民如言拜乞。少頃,此牛吐一赤珠,大逾徑寸。民方欲捧接,忽有一赤衣童子拾之而去。民再求,得青珠,又為青衣童子所取。又有黃者白者,皆有童子奪之。民遂急以手捧牛口,須臾得黑珠,遽自吞之。黑衣童子至,無所見而空去。主人遂引謁玉皇。玉皇居殿,如王者之像,侍者七人,冠劍列左右,玉女數百,侍衛殿庭。奇異花果,馨香非世所有。玉皇遂問民。具以實對,而民貪顧左右玉女。玉皇曰:「汝既悅此侍衛之美乎。」民俯伏請罪。玉皇曰:「汝但勤心妙道,自有此等;但汝修行未到,須有功用,不可輕致。」敕左右,以玉盤盛仙果,其果紺赤,絕大如拳,狀若世之林檎而芳香無比,以示民曰:「恣汝以手捧之(自其果紺赤起,至恣汝以手捧之止。原作示民曰:「恣汝以手拱之,所得之數也。其果紺赤,絕大如拳,狀若世之林檎而芳香無比,自手拱之。今據明抄本改),所得之數,即侍女之數也。自度盡拱可得十餘。遂以手捧之,唯得三枚而已。玉皇曰:「此汝分也。」初至未有位次。且令前主人領往彼處。敕令三女充侍,別給一屋居之。令諸道侶,導以修行。此人遂卻至前處,諸道流傳授真經,服藥用氣,洗滌塵念。而三侍女亦授以道術。後數朝謁,每見玉皇,必勉甚至意。其地草木,常如三月中,無榮落寒暑之變。度如人間,可一歲余。民自謂仙道已成,忽中夜而嘆。左右問。曰:「吾今雖得道,本偶來此耳。來時妻產一女,才經數日,家貧,不知復如何,思往一省之。玉女曰:「君離世已久,妻子等已當亡,豈可復尋。蓋為塵念未祛,至此誤想。」民曰:「今可一歲矣,妻亦當無恙,要明其事耳。」玉女遂以告諸鄰。諸鄰共嗟嘆之。復白玉皇。玉皇命遣歸。諸仙等於水上作歌樂飲饌以送之。其三玉女又與之別,各遺以黃金一鋌,曰:「恐至人世,歸求無得,以此為費耳。」中女曰:「君至彼,倘無所見,思歸,吾有藥在金鋌中,取而吞之,可以歸矣。」小女謂曰:「恐君為塵念侵,不復有仙,金中有藥,恐有(明抄本有作不)固耳。吾知君家已無處尋,唯舍東一擣練石尚在,吾已將藥置石下。如金中無,但取此服可矣。」言訖,見一群鴻鵠,天際飛過。眾謂民曰:「汝見此否,但從之而去。」眾捧民舉之,民亦騰身而上,便至鵠群,鵠亦不相驚擾,與飛空。回顧,猶見岸上人揮手相送,可百來人。乃至一城中,人物甚眾。問其地,乃臨海縣也,去蜀已甚遠矣。遂鬻其金資糧,經歲乃至蜀。時開元末年,問其家,無人知者。有一人年九十餘,云:「吾祖父往年因採藥,不知所之,至今九十年矣。」乃民之孫也,相持而泣,云:「姑叔父皆已亡矣,時所生女適人身死,其孫已年五十餘矣。」相尋故居,皆為瓦礫荒榛,唯故砧尚在。民乃毀金求藥,將吞之,忽失藥所在。遂舉石,得一玉合,有金丹在焉。即吞之,而心中明了,卻記去路。此民雖仙洞得道,而本庸人,都不能詳問其事。時羅天師在蜀,見民說其去處。乃云:「是第五洞寶仙九室之天。玉皇即天皇也。大牛乃馱龍也。所吐珠,赤者吞之,壽與天地齊;青者五萬歲;黃者三萬歲;白者一萬歲;黑者五千歲;此民吞黑者,雖不能學道,但於人世上亦得五千歲耳。玉皇前立七人,北斗七星也。」民得藥,服卻入山,不知所之,蓋去歸洞天矣。(出《原仙記》,明抄本作出《原化記》)
yuán liǔ èr gōng
元柳二公
yuán hé chū, yǒu yuán chè liǔ shí zhě, jū yú héng shān. èr gōng jù yǒu cóng fù wèi guān zhè yòu. lǐ shù rén lián lèi, gè cuàn yú huān ài zhōu. èr gōng gòng jié xíng lǐ ér wǎng shěng yān. zhì yú lián zhōu hé pǔ xiàn, dēng zhōu ér yù yuè hǎi, jiāng dǐ jiāo zhǐ, yǐ zhōu yú hé pǔ àn. yè yǒu cūn rén xiǎng shén, xiāo gǔ xuān huá. zhōu rén yǔ èr gōng pú lì qí wǎng kàn yān. yè jiāng wǔ, é jù fēng chuā qǐ, duàn lǎn piào zhōu, rù yú dà hǎi, mò zhī suǒ shì. juàn zhǎng jīng zhī qí, qiǎng jù áo zhī bèi, làng fú xuě jiào, rì yǒng huǒ lún. chù jiāo shì ér suō tíng, zhuàng shèn lóu ér wǎ jiě. bǎi bǒ shù sì, jǐ yù qīng chén, rán hòu dǐ gū dǎo ér fēng zhǐ. èr gōng chóu mèn ér zhì yān, jiàn tiān wáng zūn xiàng, yíng rán yú lǐng suǒ, yǒu jīn lú xiāng jìn, ér bié wú yī wù. èr gōng zhōu lǎn zhī cì, hū dǔ hǎi miàn shàng yǒu jù shòu, chū shǒu sì gù, ruò yǒu chá tīng, yá sēn jiàn jǐ, mù shǎn diàn guāng, liáng jiǔ ér méi. qūn xún, fù yǒu zǐ yún zì hǎi miàn yǒng chū, màn yǎn shù bǎi bù, zhōng yǒu wǔ sè dà fú róng, gāo bǎi yú zhàng, yè yè ér zhàn, nèi yǒu zhàng wò, ruò xiù qǐ cuò zá, yào duó rén yǎn. yòu jiàn hóng qiáo hū zhǎn, zhí dǐ yú dǎo shàng. é yǒu shuāng huán shì nǚ, pěng yù hé, chí jīn lú, zì lián yè ér lái tiān zūn suǒ, yì qí cán jìn, zhù yǐ yì xiāng. èr gōng jiàn zhī, qián gào kòu tóu, cí lǐ āi suān, qiú fǎn rén shì. shuāng huán bù dá. èr gōng qǐng yì liáng jiǔ. nǚ yuē: zi shì hé rén, ér jù zhì cǐ. èr gōng jù yǐ shí bái zhī. nǚ yuē: shǎo qǐng yǒu yù xū zūn shī dāng jiàng cǐ dǎo, yǔ nán míng fū rén huì yuē. zi dàn jiān qǐng zhī, jiāng yǒu suǒ suì. yán qì, yǒu dào shì chéng bái lù, yù cǎi xiá, zhí jiàng yú dǎo shàng. èr gōng bìng bài ér qì gào. zūn shī mǐn zhī yuē: zi kě suí cǐ nǚ ér yè nán míng fū rén, dāng yǒu guī qī, kě wú ài yǐ. zūn shī yǔ shuāng huán yuē: yú zàn xiū zhēn bì, dāng yì bǐ. èr zi shòu jiào, zhì zhàng qián xíng bài yè zhī lǐ. jiàn yī nǚ wèi jī, yī wǔ sè wén cǎi, hào yù níng jī, hóng liú nì yàn, shén chéng hàng xiè, qì sù cāng míng. èr zi gào yǐ xìng zì. fū rén shěn zhī yuē: xī shí tiān tāi yǒu liú chén, jīn yǒu liǔ shí xī yǒu ruǎn zhào, jīn yǒu yuán chè xī shí yǒu liú ruǎn, jīn yǒu yuán liǔ: mò fēi tiān yě. shè èr tà ér zuò. é qǐng zūn shī zhì, fū rén yíng bài, suì hái zuò. yǒu xiān é shù bèi, zòu shēng huáng xiāo dí. páng liè luán fèng zhī gē wǔ, yǎ hé jié zòu. èr zi huǎng hū. ruò mèng yú jūn tiān, jí rén shì hǎn wén jiàn yǐ. suì mìng fēi shāng. hū yǒu xuán hè, xián cǎi jiān zì kōng ér zhì yuē: ān qī shēng zhī zūn shī fù nán míng huì, zàn qǐng wǎng jià. zūn shī dú zhī, wèi xuán hè yuē: xún dāng zhì bǐ. zūn shī yǔ fū rén yuē: yǔ ān qī shēng jiān kuò qiān nián, bù zhí nán yóu, wú yīn fǎng huà. fū rén suì cù shì nǚ jìn zhuàn, yù qì guāng jié. fū rén duì shí, ér èr zi bù dé xiǎng. zūn shī yuē: èr zi suī wèi hé xiǎng, rán wèi qiú rén jiān zhī shí ér xiǎng zhī. fū rén yuē: rán! jí bié jìn zhuàn, nǎi rén jiān wèi yě. zūn shī shí bì, huái zhōng chū dān lù yī juàn ér shòu fū rén. fū rén bài ér shòu zhī, suì gào qù. huí gù èr zǐ yuē: zi yǒu dào gǔ, guī nǎi bù nán rán xiè hòu xiāng yù, hé yǒu líng yào xiāng kuàng. zi dàn sù fèn zì yǒu shī, wú bù dāng wèi zi shī ěr. èr zi bài. zūn shī suì qù. é hǎi shàng yǒu wǔ fū, zhǎng shù zhàng, yī jīn jiǎ, zhàng jiàn ér jìn yuē: fèng shǐ tiān zhēn qīng dào dào yuán zuò jìn, jù chén xiào běn gǎi bù jǐn, fǎ dāng xiǎn lù, jīn yǐ xíng xíng. suì qū ér méi. fū rén mìng shì nǚ zǐ yī fèng guān zhě yuē: kě sòng kè qù. ér suǒ chéng zhě hé? shì nǚ yuē: yǒu bǎi huā qiáo kě yù èr zi. èr zi gǎn xiè bài bié. fū rén zèng yǐ yù hú yī méi, gāo chǐ yú. fū rén mìng bǐ tí yù hú shī zèng yuē: lái cóng yī yè zhōu zhōng lái, qù xiàng bǎi huā qiáo shǎng qù. ruò dào rén jiān kòu yù hú. yuān yāng zì jiě fēn míng yǔ. é yǒu qiáo zhǎng shù bǎi bù, lán kǎn zhī shàng, jiē yǒu yì huā. èr zi yú huā jiān qián kuī, jiàn qiān lóng wàn shé, jù xiāng jiāo rào wèi qiáo zhī zhù. yòu jiàn xī hǎi shàng shòu, yǐ shēn shǒu yì chù, fú yú bō shàng. èr zi yīn jié shǐ zhě. shǐ zhě yuē: cǐ shòu wèi bù zhī èr jūn gù yě. shǐ zhě yuē: wǒ bù dāng wèi shǐ ér sòng zi, gài yǒu shēn yì yù fèng tuō, qiáng wèi cǐ xíng. suì jīn dài jiān jiě yī hǔ pò hé zǐ, zhōng yǒu wù yǐn yǐn ruò zhī zhū xíng zhuàng, wèi èr zǐ yuē: wú bèi shuǐ xiān yě. shuǐ xiān yīn yě, ér wú nán zǐ. wú xī yù pān yú shào nián, qíng zhī zhì ér yǒu zi, wèi sān suì, hé qì zhī. fū rén mìng yǔ nán yuè shén wèi zi, qí lái jiǔ yǐ. wén nán yuè huí yàn fēng shǐ zhě, yǒu shì yú shuǐ fǔ. fǎn rì, píng jì wú zi suǒ nòng yù huán wǎng, ér shǐ zhě yǐn zhī, wú pō wèi hèn. wàng èr jūn zǐ wèi chí cǐ hé zǐ zhì huí yàn fēng xià, fǎng shǐ zhě miào ér tóu zhī, dāng yǒu yì biàn. tǎng dé yù huán, wèi sòng wú zi. wú zi yì zì dāng yǒu bào xiào ěr. shèn wù qǐ zhī. èr zi shòu zhī, wèi shǐ zhě yuē: fū rén shī yún: ruò dào rén jiān kòu yù hú, yuān yāng zì jiě fēn míng yǔ. hé yě? yuē: zi guī yǒu shì, dàn kòu yù hú, dāng yǒu yuān yāng yīng zhī, shì wú bù cóng yǐ. yòu yuē: yù xū zūn shī yún, wú bèi zì yǒu shī, shī fù shì shuí? yuē: nán yuè tài jí xiān shēng ěr. dāng zì yù zhī. suì yǔ shǐ zhě gào bié. qiáo zhī jǐn suǒ, jí xī rì hé pǔ zhī wéi zhōu chù, huí shì yǐ wú qiáo yǐ. èr zi xún zhī, shí yǐ yī shí èr nián. huān ài èr zhōu qīn shǔ, yǐ yǔn xiè yǐ. wèn dào jiāng guī héng shān, zhōng tú yīn něi ér kòu hú, suì yǒu yuān yāng yǔ yuē: ruò yù yǐn shí, qián xíng zì yù ěr. é ér dào zuǒ yǒu pán zhuàn fēng bèi, èr zi shí zhī. ér shù rì bù sī tā wèi. xún jí dá jiā. xī rì tóng zhì, yǐ ruò guàn yǐ. rán èr zi qī gè xiè shì yǐ sān zhòu. jiā rén bèi bēi xǐ bù shèng, yuē: rén yún láng jūn wáng méi dà hǎi, fú què yǐ jiǔ qiū yǐ. èr zi yàn rén shì, tǐ yǐ qīng xū, dǔ qī zǐ sàng, bù shèn bēi gǎn, suì xiāng yǔ zhí dǐ huí yàn fēng, fǎng shǐ zhě miào, yǐ hé zǐ tóu zhī. shū yǒu hēi lóng zhǎng shù zhàng, jī fēng pēn diàn, zhé shù jiē wū, pī lì yī shēng ér miào lì suì. èr zi zhàn lì, bù gǎn shú shì. kōng zhōng nǎi yǒu zhì yù huán zhě. èr zi qǔ zhī ér sòng nán yuè miào. jí guī, yǒu huáng yī shào nián, chí èr jīn hé zǐ, gè dào èr zi jiā yuē: láng jūn lìng chí cǐ yào, yuē hái hún gāo, ér bào èr jūn zǐ. jiā yǒu bì zhě, suī yī jiǎ zǐ, yóu néng tú dǐng ér huó. shòu zhī ér shǐ zhě bù jiàn. èr zi suì yǐ huó qī shì, hòu gòng xún yún shuǐ, fǎng tài jí xiān shēng, ér céng wú yǐng xiǎng, mèn què guī. yīn dà xuě, jiàn dà. sǒu yuē: wú zhù yù yè zhě, wáng lái shù shí jiǎ zǐ. shén xǐ zài jiàn. èr zi yīn suí yì zhù róng fēng, zì cǐ ér dé dào, bù zhòng jiàn ěr. chū xù xiān chuán
元和初,有元徹、柳實者,居于衡山。二公俱有從父為官浙右。李庶人連累,各竄於歡、愛州。二公共結行李而往省焉。至於廉州合浦縣,登舟而欲越海,將抵交趾,艤舟於合浦岸。夜有村人饗神,簫鼓喧譁。舟人與二公僕吏齊往看焉。夜將午,俄颶風歘起,斷纜漂舟,入於大海,莫知所適。罥長鯨之鬐,搶巨鰲之背,浪浮雪嶠,日涌火輪。觸蛟室而梭停,撞蜃樓而瓦解。擺簸數四,幾欲傾沉,然後抵孤島而風止。二公愁悶而陟焉,見天王尊像,瑩然於嶺所,有金爐香燼,而別無一物。二公周覽之次,忽睹海面上有巨獸,出首四顧,若有察聽,牙森劍戟,目閃電光,良久而沒。逡巡,復有紫雲自海面湧出,漫衍數百步,中有五色大芙蓉,高百餘丈,葉葉而綻,內有帳幄,若繡綺錯雜,耀奪人眼。又見虹橋忽展,直抵於島上。俄有雙鬟侍女,捧玉合,持金爐,自蓮葉而來天尊所,易其殘燼,炷以異香。二公見之,前告叩頭,辭理哀酸,求返人世。雙鬟不答。二公請益良久。女曰:「子是何人,而遽至此。」二公具以實白之。女曰:「少頃有玉虛尊師當降此島,與南溟夫人會約。子但堅請之,將有所遂。」言訖,有道士乘白鹿,馭彩霞,直降於島上。二公並拜而泣告。尊師憫之曰:「子可隨此女而謁南溟夫人,當有歸期,可無礙矣。」尊師語雙鬟曰:「余暫修真畢,當詣彼。」二子受教,至帳前行拜謁之禮。見一女未笄,衣五色文彩,皓玉凝肌,紅流膩艷,神澄沆瀣,氣肅滄溟。二子告以姓字。夫人哂之曰:「昔時天台有劉晨,今有柳實;昔有阮肇,今有元徹;昔時有劉阮,今有元柳:莫非天也。設二榻而坐。俄頃尊師至,夫人迎拜,遂還坐。有仙娥數輩,奏笙簧簫笛。旁列鸞鳳之歌舞,雅合節奏。二子恍惚。若夢於鈞天,即人世罕聞見矣。遂命飛觴。忽有玄鶴,銜彩牋自空而至曰:「安期生知尊師赴南溟會,暫請枉駕。」尊師讀之,謂玄鶴曰:「尋當至彼。」尊師語夫人曰:「與安期生間闊千年,不值南遊,無因訪話。」夫人遂促侍女進饌,玉器光潔。夫人對食,而二子不得餉。尊師曰:「二子雖未合餉,然為求人間之食而餉之。」夫人曰:「然!」即別進饌,乃人間味也。尊師食畢,懷中出丹籙一卷而授夫人。夫人拜而受之,遂告去。回顧二子曰:「子有道骨,歸乃不難;然邂逅相遇,合有靈藥相貺。子但宿分自有師,吾不當為子師耳。」二子拜。尊師遂去。俄海上有武夫,長數丈,衣金甲,仗劍而進曰:「奉使天真清道(道原作進,據陳校本改)不謹,法當顯戮,今已行刑。」遂趨而沒。夫人命侍女紫衣鳳冠者曰:「可送客去。而所乘者何?」侍女曰:「有百花橋可馭二子。」二子感謝拜別。夫人贈以玉壺一枚,高尺余。夫人命筆題玉壺詩贈曰:「來從一葉舟中來,去向百花橋上去。若到人間扣玉壺。鴛鴦自解分明語。」俄有橋長數百步,欄檻之上,皆有異花。二子於花間潛窺,見千龍萬蛇,遽相交繞為橋之柱。又見昔海上獸,已身首異處,浮于波上。二子因詰使者。使者曰:「此獸為不知二君故也。」使者曰:「我不當為使而送子,蓋有深意欲奉托,強為此行。」遂襟帶間解一琥珀合子,中有物隱隱若蜘蛛形狀,謂二子曰:「吾輩水仙也。水仙陰也,而無男子。吾昔遇番禺少年,情之至而有子,未三歲,合棄之。夫人命與南嶽神為子,其來久矣。聞南嶽回雁峰使者,有事於水府。返日,憑寄吾子所弄玉環往,而使者隱之,吾頗為恨。望二君子為持此合子至回雁峰下,訪使者廟而投之,當有異變。倘得玉環,為送吾子。吾子亦自當有報效耳。慎勿啟之。」二子受之,謂使者曰:「夫人詩云:『若到人間扣玉壺,鴛鴦自解分明語。』何也?」曰:「子歸有事,但扣玉壺,當有鴛鴦應之,事無不從矣。」又曰:「玉虛尊師雲,吾輩自有師,師復是誰?」曰:「南嶽太極先生耳。當自遇之。」遂與使者告別。橋之盡所,即昔日合浦之維舟處,回視已無橋矣。二子詢之,時已一十二年。歡、愛二州親屬,已殞謝矣。問道將歸衡山,中途因餒而扣壺,遂有鴛鴦語曰:「若欲飲食,前行自遇耳。」俄而道左有盤饌豐備,二子食之。而數日不思他味。尋即達家。昔日童稚,已弱冠矣。然二子妻各謝世已三晝。家人輩悲喜不勝,曰:「人云郎君亡沒大海,服闋已九秋矣。」二子厭人世,體以清虛,睹妻子喪,不甚悲感,遂相與直抵回雁峰,訪使者廟,以合子投之。倏有黑龍長數丈,激風噴電,折樹揭屋,霹靂一聲而廟立碎。二子戰慄,不敢熟視。空中乃有擲玉環者。二子取之而送南嶽廟。及歸,有黃衣少年,持二金合子,各到二子家曰:「郎君令持此藥,曰還魂膏,而報二君子。家有斃者,雖一甲子,猶能塗頂而活。」受之而使者不見。二子遂以活妻室,後共尋雲水,訪太極先生,而曾無影響,悶卻歸。因大雪,見大。叟曰:「吾貯玉液者,亡來數十甲子。甚喜再見。」二子因隨詣祝融峰,自此而得道,不重見耳。(出《續仙傳》)