yǐ zi　 wā há　 jīn guī zi　 hǎi shān　 wú gōng　 wén yì　 bì shī　 bái chóng
蟻子　蛙蛤　金龜子　海山　蜈蚣　蚊翼　壁虱　白蟲

cán nǚ　 shā fú xiào　 shě dú　 lǎo zhū　 lǐ chán　 huáng huà　 shuǐ wā　 yǐn chuāng
蠶女　砂俘效　舍毒　老蛛　李禪　蝗化　水蛙　蚓瘡

fēng yú　 xióng nǎi　 zhōng sī　 nǎn huà
蜂余　熊乃　螽斯　蝻化

yǐ zi
蟻子

nán fāng yóu duō yǐ zi, fán zhù méi hù yǒu xī yóu yǐ. xún tú bēn zǒu, jū yǒu suǒ yíng, lǐ dòng xiāng jiē, mò qióng qí wǎng lái. chū tóu huāng zá lù
南方尤多蟻子，凡柱楣戶牖悉游蟻。循途奔走，居有所營，里棟相接，莫窮其往來。（出《投荒雜錄》）

wā há
蛙蛤

nán fāng yòu yǒu shuǐ zú, zhuàng rú wā, qí xíng yóu è. tǔ rén hū wèi há. wèi qú qú yuán zuò wā, jù míng chāo běn gǎi shí zhī, wèi měi rú zhè gū. jí zhì nán zǐ láo xū. chū tóu huāng zá lù
南方又有水族，狀如蛙，其形尤惡。土人呼為蛤。為臞（「臞」原作「蛙」，據明抄本改）食之，味美如鷓鴣。及治男子勞虛。（出《投荒雜錄》）

jīn guī zi
金龜子

jīn guī zi, jiǎ chóng yě, chūn xià jiān shēng yú cǎo mù shàng, dà rú xiǎo zhǐ jia, fēi shí jí bù lèi. pō cǎo màn shàng, xì shì zhī, zhēn jīn sè guī ér yě. xíng bì chéng shuāng. nán rén cǎi zhī yīn gān, zhuāng yǐ jīn cuì, wèi shǒu shì zhī wù. yì lèi qián zhōng suǒ chǎn qīng chóng zi yě. chū lǐng biǎo lù yì
金龜子，甲蟲也，春夏間生於草木上，大如小指甲，飛時即不類。泊草蔓上，細視之，真金色龜兒也。行必成雙。南人采之陰乾，裝以金翠，為首飾之物。亦類黔中所產青蟲子也。（出《嶺表錄異》）

hǎi shān
海山

yòu zhū yá rén, měi qíng míng, jiàn hǎi zhōng yuǎn shān luó liè, jiē rú cuì píng, ér dōng xī bù dìng, xī wú gōng yě. xiā xū zhǎng sì wǔ shí chǐ, cǐ wù bù zú guài yě. chū lǐng nán yì wù zhì
又珠崖人，每晴明，見海中遠山羅列，皆如翠屏，而東西不定，悉蜈蚣也。蝦須長四五十尺，此物不足怪也。（出《嶺南異物志》）

wú gōng
蜈蚣

wú gōng, nán yuè zhì yún, dà zhě qí pí kě yǐ mán gǔ. qǔ qí ròu, pù wèi pú, měi yú niú ròu. yòu yún, dà zhě néng dàn niú. lǐ rén huò yù zhī, zé míng gǔ rán huǒ jù, yǐ qū zhú zhī. chū lǐng biǎo lù yì
蜈蚣，《南越志》雲，大者其皮可以鞔鼓。取其肉，曝為脯，美於牛肉。又雲，大者能噉牛。里人或遇之，則鳴鼓然火炬，以驅逐之。（出《嶺表錄異》）

wén yì
蚊翼

nán fāng wén yì xià yǒu xiǎo fēi chóng yān, mù míng zhě jiàn zhī. měi shēng jiǔ luǎn, fù wèi cháng céng yǒu, tú luàn fǎn fù chéng jiǔ zǐ, fēi ér jù qù, wén suì bù zhī. yì shí rén jí bǎi shòu, shí zhě zhī. yán chóng xiǎo shí rén bù qù yě. cǐ chóng jì xì qiě xiǎo, yīn yuē xì miè, yīn miè chén zhāng duì qí huán gōng xiǎo chóng shì yě. cǐ chóng cháng chūn shēng, ér yǐ jì xià dōng cáng yú lù ěr zhōng, míng yīng ní. yīng ní yì xì xiǎo yě. chū shén yì jīng
南方蚊翼下有小蜚蟲焉，目明者見之。每生九卵，復未嘗曾有，（徒亂反）復成九子，蜚而俱去，蚊遂不知。亦食人及百獸，食者知。言蟲小食人不去也。此蟲既細且小，因曰細蠛，（音蔑）陳章對齊桓公小蟲是也。此蟲常春生，而以季夏冬藏於鹿耳中，名孆婗。孆婗亦細小也。（出《神異經》）

bì shī
壁虱

bì shī zhě, tǔ chóng zhī lèi, huà shēng bì jiān. shǔ yuè niè rén, qí chuāng suī yù, měi nián jí qī bì fā. shù nián zhī hòu, qí dú fāng jǐn. qí zhuàng yǔ niú shī wú yì. běi dōu jiù zhōng zhī mǎ, hū xiāng cì shòu liè zhì bì, suǒ sǔn rì shén. zhǔ jiāng suī dū shěn chú yào qín zhì, zhōng mò néng jiū. ér bì zhě zhuàng lèi xiāng sì, yì mò zhī qí jí zhī yóu. zhǎng jiù huò zuì zhě, yǐ shù rén yǐ, jiē qīng jiā pò chǎn, shì mǎ yǐ péi nà, rán hòu fú xíng. yǒu yī bì jiāng gàn mǐn duō shí, fán suǒ zhǔ zhǎng, jiē néng lì gōng. zhòng suǒ tuī jǔ, bǐ qí zhǎng jiù mǎ. cǐ rén qín xīn yǎng shàn, dàn xī gōng qīn. xún yuè zhī hòu, mǎ zhī yǔn yǔn yuán zuò bìn, jù míng chāo běn gǎi bì rú jiù, yí qí yǒu tā, nǎi míng zhú yǐ shǒu zhī. èr gǔ zhī hòu, mǎ jiē lì bù shí, hēi zhě biàn bái, bái zhě biàn hēi. bǐng jù yǐ shì, zhū mǎ zhī shàng, yǒu wù fù zhī, bù kě shèng shù, nǎi bì shī suǒ zǎn yě. wǔ gǔ zhī hòu, bì shī jiē qù, yī dào rú shéng, lián gèn bù jué. yì rì, ér yǐ qí shì bái yú shuài chén, xún qí qù zōng. yú lóu zhōng de jù xué yān, yǐ tāng guàn zhī. huài lóu lóu yuán zuò chéng, jù míng chāo běn gǎi mén xué, dé bì shī sǐ zhě shù shí hú. xué zhōng dà zhě yī méi, méi yuán zuò suǒ, jù míng chāo běn gǎi zhǎng shù chǐ, xíng rú pí pá, jīn sè, fén ér shā zhī. zhú sāi qí chù, qí hài nǎi jué. chū lù yì jì
壁虱者，土蟲之類，化生壁間。暑月齧人，其瘡雖愈，每年及期必發。數年之後，其毒方盡。其狀與牛虱無異。北都廄中之馬，忽相次瘦劣致斃，所損日甚。主將雖督審芻藥勤至，終莫能究。而斃者狀類相似，亦莫知其疾之由。掌廄獲罪者，已數人矣，皆傾家破產，市馬以陪納，然後伏刑。有一裨將干敏多識，凡所主掌，皆能立功。眾所推舉，俾其掌廄馬。此人勤心養膳，旦夕躬親。旬月之後，馬之殞（「殞」原作「殯」，據明抄本改）斃如舊，疑其有他，乃明燭以守之。二鼓之後，馬皆立不食，黑者變白，白者變黑。秉炬以視，諸馬之上，有物附之，不可勝數，乃壁虱所噆也。五鼓之後，壁虱皆去，一道如繩，連亘不絕。翌日，而以其事白于帥臣，尋其去蹤。於樓中得巨穴焉，以湯灌之。壞樓（「樓」原作「城」，據明抄本改）門穴，得壁虱死者數十斛。穴中大者一枚，（「枚」原作「所」，據明抄本改）長數尺，形如琵琶，金色，焚而殺之。築塞其處，其害乃絕。（出《錄異記》）

bái chóng
白蟲

yǒu rén hū miàn shàng shēng chuāng, shǔ yuè jí shén, lüè wú wán pí, yì cháng chǔ tòng. tú cháng ěr yào, bù néng zhì xiào. hū yī rì, jì wò, yú zhú wèi miè, tóng qǐn zhě jiàn yǒu wù rú xián rú xiàn, yǐ zhe qí miàn, yīn zhí zhú shì zhī, bái chóng rú shī, zì cí zhěn xué zhōng chū, yǐ zǎn qí miàn. jì míng, suì dào qí shì, pōu zhěn yǐ shì zhī, bái chóng wú shù, yīn jǐn shā zhī, miàn chuāng nǎi yù. chū lù yì jì
有人忽面上生瘡，暑月即甚，略無完皮，異常楚痛。塗嘗餌藥，不能致效。忽一日，既臥，余燭未滅，同寢者見有物如弦如線，以著其面，因執燭視之，白蟲如虱，自瓷枕穴中出，以噆其面。既明，遂道其事，剖枕以視之，白蟲無數，因盡殺之，面瘡乃愈。（出《錄異記》）

cán nǚ
蠶女

cán nǚ zhě, dāng gāo xīn dì shí, shǔ dì wèi lì jūn zhǎng, wú suǒ tǒng shè. qí rén jù zú ér jū, dì xiāng qīn shì. cán nǚ jiù jī, jīn zài guǎng hàn, bù zhī qí xìng shì. qí fù wèi lín bāng lüè bāng lüè yuán zuò suǒ cāo, jù míng chāo běn gǎi qù, yǐ yú nián, wéi suǒ chéng zhī mǎ yóu zài. nǚ niàn fù gé jué, huò fèi yǐn shí, qí mǔ wèi fǔ zhī. yīn gào shì yú zhòng yuē, yǒu de fù hái zhě, yǐ cǐ nǚ jià zhī. bù xià zhī rén, wéi wén qí shì, wú néng zhì fù guī zhě. mǎ wén qí yán, jīng yuè zhèn xùn, jué qí jū bàn ér qù. shù rì, fù nǎi chéng mǎ guī. zì cǐ mǎ sī míng, bù kěn yǐn hé. fù wèn qí gù, mǔ yǐ shì zhòng zhī yán bái zhī. fù yuē: shì yú rén, bù shì yú mǎ. ān yǒu pèi rén ér ǒu fēi lèi hū? néng tuō wǒ yú nán, gōng yì dà yǐ. suǒ shì zhī yán, bù kě xíng yě. mǎ yù pǎo, fù nù, shè shā zhī, pù qí pí yú tíng. nǚ xíng guò qí cè, mǎ pí jué rán ér qǐ, juǎn nǚ fēi qù. xún rì, pí fù qī yú sāng shù zhī shàng. nǚ huà wèi cán, shí sāng yè, tǔ sī chéng jiǎn, yǐ yì pī yú rén jiān. fù mǔ huǐ hèn, niàn zhī bù yǐ. hū jiàn cán nǚ, chéng liú yún, jià cǐ mǎ, shì wèi shù shí rén, zì tiān ér xià. wèi fù mǔ yuē: tài shàng yǐ wǒ xiào néng zhì shēn, xīn bù wàng yì, shòu yǐ jiǔ gōng xiān bìn zhī rèn, zhǎng shēng yú tiān yǐ, wú fù yì niàn yě. nǎi chōng xū ér qù. jīn jiā zài shí fāng mián zhú dé yáng sān xiàn jiè. měi suì qí cán zhě, sì fāng yún jí, jiē huò líng yīng. gōng guān zhū huà, sù nǚ zǐ zhī xiàng, pī mǎ pí, wèi zhī mǎ tóu niáng, yǐ qí cán sāng yān. jī shèng fù yuē: ān yǒu nǚ, jí xiān lù lù ān yǒu nǚ zuò yuán yǒu nǚ rén. gǎn bǐ sǐ mǎ, huà wèi cán chóng, yì pī tiān xià shì yě. chū yuán huà chuán shí yí
蠶女者，當高辛帝時，蜀地未立君長，無所統攝。其人聚族而居，遞相侵噬。蠶女舊跡，今在廣漢，不知其姓氏。其父為鄰邦掠（「邦掠」原作「所操」，據明抄本改）去，已逾年，唯所乘之馬猶在。女念父隔絕，或廢飲食，其母慰撫之。因告誓於眾曰，有得父還者，以此女嫁之。部下之人，唯聞其誓，無能致父歸者。馬聞其言，驚躍振迅，絕其拘絆而去。數日，父乃乘馬歸。自此馬嘶鳴，不肯飲齕。父問其故，母以誓眾之言白之。父曰：「誓於人，不誓於馬。安有配人而偶非類乎？能脫我於難，功亦大矣。所誓之言，不可行也。」馬愈跑，父怒，射殺之，曝其皮於庭。女行過其側，馬皮蹶然而起，卷女飛去。旬日，皮復棲於桑樹之上。女化為蠶，食桑葉，吐絲成繭，以衣被於人間。父母悔恨，念之不已。忽見蠶女，乘流雲，駕此馬，侍衛數十人，自天而下。謂父母曰：「太上以我孝能致身，心不忘義，授以九宮仙殯之任，長生於天矣，無復憶念也。」乃沖虛而去。今家在什邡綿竹德陽三縣界。每歲祈蠶者，四方雲集，皆獲靈應。宮觀諸化，塑女子之像，披馬皮，謂之馬頭娘，以祈蠶桑焉。稽聖賦曰：「安有女，（《集仙錄》六「安有女」作「爰有女人」。）感彼死馬，化為蠶蟲，衣被天下是也。」（出《原化傳拾遺》）

shā fú xiào
砂俘效

chén cáng qì běn cǎo yún, shā fú, yòu yún dào xíng jū míng chāo běn jū zuò gǒu zǐ, shǔ rén hào yuē fú yù. xuán gàn tǔ wèi kǒng, cháng shuì bù dòng, qǔ zhì zhěn zhōng, lìng fū qī xiàng yuè. yú yǒu qīn biǎo, céng dé cǐ wù, wèi cháng shì yàn. yú shǐ yóu chéng dū, zhǐ yú nì lǚ, yǔ mài cǎo yào lǐ shān rén xiāng shú. jiàn shǔ chéng shào nián, wǎng wǎng xīn rán ér fǎng lǐ shēng, réng yǐ shàn jià chóu. yīn jié zhī, yuē: mèi yào. zhēng qí suǒ yòng, nǎi shā fú, yǔ chén shì suǒ shuō, xìn bù xū yǔ. lǐ shēng yì mì qí suǒ chuán zhī fǎ, rén bù kě de yě. wǔ líng shān chuān mèi cǎo, wú lài zhě yǐ yín huàn zhī, yǒu yīn qí shù ér nán nǚ fā kuáng, lí huò fēi xì yě. chū běi mèng suǒ yán
陳藏器《本草》雲，砂俘，又雲倒行拘（明抄本「拘」作「狗」）子，蜀人號曰俘郁。旋干土為孔，常睡不動，取致枕中，令夫妻相悅。愚有親表，曾得此物，未嘗試驗。愚始游成都，止於逆旅，與賣草藥李山人相熟。見蜀城少年，往往欣然而訪李生，仍以善價酬。因詰之，曰：「媚藥。」征其所用，乃砂俘，與陳氏所說，信不虛語。李生亦秘其所傳之法，人不可得也。武陵山川媚草，無賴者以銀換之，有因其術而男女發狂，罹禍非細也。（出《北夢瑣言》）

shě dú
舍毒

shě dú zhě, wén ruì zhī shǔ, jiāng lǐng jiān yǒu zhī, chēn lián jiè yóu shén. wèi kè zhōng zhě, shèn wù yǐ shǒu sāo zhī, dàn bù yán yú shàng, yǐ wù fēng guǒ, bàn rì jiān, dú zé jiě yǐ. ruò yǐ shǒu sāo, yǎng bù kě zhǐ, pí chuān ròu xué, qí dú mí shén. xiāng héng běi jiān yǒu zhī, qí dú shāo kě. xiá jiāng zhì shǔ, yǒu má zi, sè hēi, yì néng yǎo rén, dú yì bù shèn. shì qí shēng chù, jí fū yán shù yè bèi shàng, chūn jiān shēng zhī, yè chéng kē, dà rú táo lǐ, míng wèi wǔ bèi zǐ, zhì yī qiè chuāng dú. shōu zhě shài ér shā zhī, jí bù huà qù, bù rán zhě, bì qiào xué ér chū, fēi wèi má zi yǐ. qián nán jiè yǒu wēi chén, sè bái shén xiǎo, shì zhī bù jiàn. néng zhòu yè hài rén, suī zhàng shēn mì, yì bù kě duàn. yǐ cū chá shāo zhī, yān rú fén xiāng zhuàng, jí kě duàn zhī. yòu rú xí pù yóu pèi gé zhī, shāo kě miè. chū lù yì jì
舍毒者，蚊蚋之屬，江嶺間有之，郴連界尤甚。為客中者，慎勿以手搔之，但布鹽於上，以物封裹，半日間，毒則解矣。若以手搔，癢不可止，皮穿肉穴，其毒彌甚。湘衡北間有之，其毒稍可。峽江至蜀，有蟆子，色黑，亦能咬人，毒亦不甚。視其生處，即麩鹽樹葉背上，春間生之，葉 成窠，大如桃李，名為五倍子，治一切瘡毒。收者曬而殺之，即不化去，不然者，必竅穴而出，飛為蟆子矣。黔南界有微塵，色白甚小，視之不見。能晝夜害人，雖帳深密，亦不可斷。以粗茶燒之，煙如焚香狀，即可斷之。又如席鋪油帔隔之，稍可滅。（出《錄異記》）

lǎo zhū
老蛛

tài tài yuán zuò qín, jù míng chāo běn gǎi. yuè zhī lù yǒu dài yuè guān, lóu diàn xián gǔ zhì, nián dài qǐn yuǎn. yī xī dà fēng, yǒu shēng hōng rán, xiǎng zhèn shān gǔ. jí dàn shì, jí jīng lóu zhī duò yě. lóu wū pái huái zhī zhōng, zá gǔ yíng chē. yǒu lǎo zhū zài yān, xíng rú ǎi fù wǔ shēng zhī chá dǐng, zhǎn shǒu zú zé zhōu shù chǐ zhī dì yǐ. xiān shì cè jìn sì guān, huò mín jiā, wáng shī yòu ér, bù jì qí shù, gài xī lí qí dàn shí yě. duō yǒu wǎng yú qí shàng, huò zāo qí nián rán mí bàn, ér bù néng zì jiě ér tuō zǒu, zé bì zāo qí hài yǐ. yú shì guān zhǔ mìng xīn yǐ fén zhī, chòu wén shí yú lǐ. chū yù táng xián huà
泰（「泰」原作「秦」，據明抄本改。）岳之麓有岱嶽觀，樓殿咸古制，年代寢遠。一夕大風，有聲轟然，響震山谷。及旦視，即經樓之陊也。樓屋徘徊之中，雜骨盈車。有老蛛在焉，形如矮腹五升之茶鼎，展手足則周數尺之地矣。先是側近寺觀，或民家，亡失幼兒，不計其數，蓋悉罹其啖食也。多有網於其上，或遭其黏然縻絆，而不能自解而脫走，則必遭其害矣。於是觀主命薪以焚之，臭聞十餘里。（出《玉堂閒話》）

lǐ chán
李禪

lǐ chán, chǔ zhōu cì shǐ chéng sì shǎo zǐ yě, jū guǎng líng xuān píng lǐ dà dì. zhòu rì qǐn tíng qián, hū yǒu bái biān fú, rào tíng ér fēi. jiā tóng bèi jìng yǐ zhǒu pū, jiē bù néng zhōng, jiǔ zhī, fēi qù yuàn mén, pū zhī yì bù zhōng. yòu fēi chū mén, zhì wài mén zhī wài, suì bù jiàn. qí nián, chán qī zú, ér chē chū rù zhī lù, jí bái biān fú fēi xiáng zhī suǒ yě. chū jī shén lù
李禪，楚州刺史承嗣少子也，居廣陵宣平里大第。晝日寢庭前，忽有白蝙蝠，繞庭而飛。家僮輩竟以帚撲，皆不能中，久之，飛去院門，撲之亦不中。又飛出門，至外門之外，遂不見。其年，禪妻卒，輀車出入之路，即白蝙蝠飛翔之所也。（出《稽神錄》）

huáng huà
蝗化

táng tiān yòu mò suì, huáng chóng shēng dì xué zhōng, shēng qì. jí zhòng huáng xián qí zú chì ér zhuāi chū. dì wèi huáng yuē: yǔ hé zuì, shí yǔ miáo. suì huà wèi qīng tíng, luò zhōng jiē yàn zhī. shì suì, qún què huà yàn.
唐天祐末歲，蝗蟲生地穴中，生訖。即眾蝗銜其足翅而拽出。帝謂蝗曰：「予何罪，食予苗。」遂化為蜻蜓，洛中皆驗之。是歲，群雀化燕。

shuǐ wā
水蛙

xú zhī dōng jiè, jiē yí chuān, yǒu gōu míng míng yuán zuò duō, jù míng chāo běn chén xiào běn gǎi. pán chē, xiāng chuán shì xī zhòng shì chē zhī suǒ. xú yǒu xī zhòng mù, shān shàng yì yǒu shì chē chù, shí shàng zhé shēn shù chǐ. gōu yǒu shuǐ, shuǐ yǒu wā, kě dà rú wǔ shí wèng, mù rú wǎn. xī cháng yǒu rén, yú qí xiàng shàng dé yào, fú zhī dù shì. chū yù táng xián huà
徐之東界，接沂川，有溝名（「名」原作「多」，據明抄本、陳校本改。）盤車，相傳是奚仲試車之所。（徐有奚仲墓，山上亦有試車處，石上輒深數尺。）溝有水，水有蛙，可大如五石瓮，目如碗。昔嘗有人，於其項上得藥，服之度世。（出《玉堂閒話》）

yǐn chuāng
蚓瘡

tiān yòu zhōng, zhè xī chóng zào cí hé sì, zhì dì jì bì, měi wèi qiū yǐn chuān xué, zhí shì zhě huàn zhī. yǒu yī sēng jiào yǐ shí huī fù zhī, yóu shì de dìng, ér shā qiū yǐn wú shù. qǐng zhī, qí sēng bìng kǔ, jǔ shēn jiē yǎng, héng héng zì yuán kòng quē, jù míng chāo běn bǔ. xū dé zhǎng zhǐ zhǎo zhě sāo zhī, yǐ zhì chéng chuāng. chuāng zhōng zhé de sǐ qiū yǐn yī tiáo, dài shù bǎi qiān tiáo. ròu jǐn zhì gǔ ér zú. chū jī shén lù
天祐中，浙西重造慈和寺，治地既畢，每為蚯蚓穿穴，執事者患之。有一僧教以石灰覆之，由是得定，而殺蚯蚓無數。頃之，其僧病苦，舉身皆癢，恆（「恆」字原空缺，據明抄本補。）須得長指爪者搔之，以至成瘡。瘡中輒得死蚯蚓一條，殆數百千條。肉盡至骨而卒。（出《稽神錄》）

fēng yú
蜂餘

lú líng yǒu rén yīng jǔ, xíng yù yè, yì yī cūn shè qiú sù. yǒu lǎo wēng chū jiàn kè yuē: wú shě zhǎi rén duō, róng yī tà kě yǐ. yīn zhǐ qí jiā. wū shì bǎi yú jiān, dàn zhǎi xiǎo shén. jiǔ zhī gào jī, wēng yuē: jū jiā pín, suǒ shí wéi yě cài ěr. jí yǐ shè, kè shí zhī, shén gān měi, yǔ cháng cài shū. jí jiù qǐn, wéi wén hòng hòng zhī shēng. jì shǔ ér wù, shēn wò tián zhōng, páng yǒu dà fēng kē. kè cháng huàn fēng, yīn ěr suì yù, gài shí fēng zhī yú ěr. chū jī shén lù
廬陵有人應舉，行遇夜，詣一村舍求宿。有老翁出見客曰：「吾舍窄人多，容一榻可矣。」因止其家。屋室百餘間，但窄小甚。久之告飢，翁曰：「居家貧，所食唯野菜耳。」即以設，客食之，甚甘美，與常菜殊。及就寢，唯聞訌訌之聲。既曙而寤，身臥田中，旁有大蜂窠。客嘗患風，因爾遂愈，蓋食蜂之餘爾。（出《稽神錄》）

xióng nǎi
熊乃

xìn zhōu yǒu bǎn shān, chuān gǔ shēn yuǎn, cǎi bǎn zhī suǒ, yīn yǐ míng zhī. zhōu rén xióng nǎi, cháng yǔ qí tú rù shān fá mù. qí dì cóng ér zhuī zhī, rì mù, bù jí qí xiōng. hū jiàn jiǎ shì qīng dào, zì dōng lái, chuán hū shén lì. nǎi dì jù kǒng, fú yú cǎo jiān. é ér qí zhì gē jiǎ, luò yì ér zhì. dào páng yì yǒu xíng rén, qí fàn qīng dào zhě, zhé wèi suǒ lù. zhì jūn zhōng, yōng yī rén ruò dà jiāng zhě, xī chí ér qù. dù qí yuǎn, nǎi gǎn qǐ xíng. dài xiǎo, fāng jiàn qí xiōng, jù dào suǒ jiàn. zhòng jiē yuē: fēi xún luó zhī suǒ, ér xī qù xī tān xiǎn jué, wǎng wú suǒ yì, ān dé yǒu cǐ rén? jí gòng xún zhī, kě shí yú lǐ, gé xī tān, yóu jiàn jīng qí fēn ruò, bù wéi tián liè zhī zhuàng. qí tú yǒu yǒng zhě, yáo hū chì zhī, hū wú suǒ jiàn. jiù shì zhī, rén jiē shù yè, mǎ jiē dà yǐ. qǔ ér suì zhī, jiē yǒu xuè yún. chū jī shén lù
信州有版山，川谷深遠，采版之所，因以名之。州人熊乃，嘗與其徒入山伐木。其弟從而追之，日暮，不及其兄。忽見甲士清道，自東來，傳呼甚厲。乃弟懼恐，伏於草間。俄而旗幟戈甲，絡繹而至。道旁亦有行人，其犯清道者，輒為所戮。至軍中，擁一人若大將者，西馳而去。度其遠，乃敢起行。迨曉，方見其兄，具道所見。眾皆曰：「非巡邏之所，而西去溪灘險絕，往無所詣，安得有此人？」即共尋之，可十餘里，隔溪灘，猶見旌旗紛若，布圍畋獵之狀。其徒有勇者，遙呼叱之，忽無所見。就視之，人皆樹葉，馬皆大蟻。取而碎之，皆有血雲。（出《稽神錄》）

zhōng sī
螽斯

huáng zhī wèi niè yě, gài lì qì suǒ shēng, sī chòu xīng, huò yuē, yú luǎn suǒ huà. měi suì shēng yù, huò sān huò sì. měi yī shēng, qí luǎn yíng bǎi, zì luǎn jí yì, fán yī yuè ér fēi. gù shī chēng zhōng sī zi sūn zhòng duō. zhōng sī jí huáng shǔ yě. yǔ yì wèi chéng, tiào yuè ér xíng, qí míng nǎn. jìn tiān fú zhī mò, tiān xià dà huáng, lián suì bù jiě. xíng zé bì dì, qǐ zé bì tiān. hé jià cǎo mù, chì dì wú yí. qí nǎn zhī shèng yě, liú yǐn wú shù, shèn zhì fú hé yuè lǐng, yú chí dù qiàn, rú lǚ píng dì. rù rén jiā shè, mò néng zhì yù, chuān hù rù yǒu, jǐng hùn tián yàn, xīng huì chuáng zhàng, sǔn niè shū yī, jī rì lián xiāo, bù shèng qí kǔ. yùn chéng xiàn yǒu yī nóng jiā, huàn shǐ shí yú tóu, shí yú bēi zé jiān, zhí nǎn dà zhì, qún huàn shǐ yuè ér dàn shí zhī, sī xū fù yù, bù néng yùn dòng. qí nǎn yòu jī, shà niè qún shǐ, yǒu ruò duī jī, shǐ jìng kùn dùn, bù néng yù zhī, jiē wèi nǎn suǒ shā. guǐ mǎo nián, qí huáng jiē bào cǎo mù ér kū sǐ, suǒ wèi tiān shēng shā yě. chū yù táng xián huà
蝗之為孽也，蓋沴氣所生，斯臭腥，或曰，魚卵所化。每歲生育，或三或四。每一生，其卵盈百，自卵及翼，凡一月而飛。故《詩》稱螽斯子孫眾多。螽斯即蝗屬也。羽翼未成，跳躍而行，其名蝻。晉天福之末，天下大蝗，連歲不解。行則蔽地，起則蔽天。禾稼草木，赤地無遺。其蝻之盛也，流引無數，甚至浮河越嶺，逾池渡塹，如履平地。入人家舍，莫能制御，穿戶入牖，井溷填咽，腥穢床帳，損齧書衣，積日連宵，不勝其苦。鄆城縣有一農家，豢豕十餘頭，時於陂澤間，值蝻大至，群豢豕躍而啖食之，斯須復飫，不能運動。其蝻又飢，唼齧群豕，有若堆積，豕竟困頓，不能御之，皆為蝻所殺。癸卯年，其蝗皆抱草木而枯死，所為天生殺也。（出《玉堂閒話》）

nǎn huà
蝻化

jǐ yǒu nián, jiāng jūn xǔ jìng qiān fèng mìng yú dōng zhōu àn xià miáo. shàng yán, chēng yú bēi yě jiān, jiàn yǒu nǎn shēng shí shù lǐ, cái yù dǎ bǔ, qí chóng huà wèi bái jiá dié, fēi qù. chū yù táng xián huà
己酉年，將軍許敬遷奉命於東洲按夏苗。上言，稱於陂野間，見有蝻生十數里，才欲打捕，其蟲化為白蛺蝶，飛去。（出《玉堂閒話》）