zhāng jǐng shé yī shān zhī zhū chóng biàn xiē huà shī jiàn cǎo fǎ tōng dēng fēng shì rén
張景 蛇醫 山蜘蛛 蟲變 蠍化 虱建草 法通 登封士人
shī zhēng bì jìng dà xiē hóng biān fú qīng fú téng wáng tú yì fēng jì jū
虱征 壁鏡 大蠍 紅蝙蝠 青蚨 滕王圖 異峰 寄居
yì chóng yíng bì yú tiān niú chóng bái fēng kē dú fēng zhú fēng shuǐ qū shuǐ chóng
異蟲 蠅壁 魚 天牛蟲 白蜂窠 毒蜂 竹蜂 水蛆 水蟲
bào qiǎng bì yì dūn qǔ zào mǎ xiè bào suì chē chóng dù gǔ léi qí
抱搶 避役 蜳蝺 灶馬 謝豹 碎車蟲 度古 雷蜞
fù yù jiá dié yǐ yǐ lóu
腹育 蛺蝶 蟻 蟻樓
zhāng jǐng
張景
píng yáng rén zhāng jǐng zhě, yǐ shàn shè, wèi běn jùn bì jiāng. jǐng yǒu nǚ, shǐ shí liù qī, shén mǐn huì, qí fù mǔ ài zhī, jū yǐ cè shì. yī xī, nǚ dú chù qí zhōng, qǐn qǐn yuán zuò wù, jù míng chāo běn gǎi. wèi shú, hū jiàn yà qí hù zhě. é jiàn yī rén lái, bèi sù yī, mào chōng ér féi, zì yī shēn yú nǚ zhī tà. jù wèi dào, mò bù gǎn gù. bái yī rén yòu qián pò yǐ xiào, nǚ yì jù, qiě lǜ wèi guài yān. yīn chì yuē: jūn qǐ fēi dào hū? bù rán, shì tā lèi yě. bái yī zhě xiào yuē: dōng xuǎn wú xīn, wèi wú wèi dào, qiě yì wù yǐ. wèi wú wèi tā lèi, bù qí shén hū! qiě wú běn qí rén cáo shì zi yě, wèi wǒ měi fēng yí, zi dú bù zhī hū? zi suī jù wǒ, rán yóu yù zi zhī shě ěr. yán yǐ, suì yǎn yú tà, qiě qǐn qǐn yuán zuò wù, jù míng chāo běn gǎi. yān. nǚ è zhī, bù gǎn qiè shì, dài jiāng xiǎo fāng qù. míng xī yòu lái, nǚ jù yì shén. yòu míng rì, jù shì bái yú fù. fù yuē: bì shì guài yě. jí mìng yī jīn zhuī, guàn lǚ yú qí mò, qiě lì máng, yǐ shòu nǚ. jiào yuē: mèi zhì, yǐ cǐ biǎo yān. shì xī yòu lái, nǚ qiáng yǐ yán qià zhī, mèi guǒ shàn yǔ. yè jiāng bàn, nǚ mì yǐ zhuī zì qí xiàng, qí mèi yuè rán dà hū, yè lǚ ér qù. míng rì, nǚ gào fù, mìng tóng zhú qí jī, chū shě shù shí bù, zhì gǔ mù xià, dé yī xué ér shéng guàn qí zhōng. nǎi qióng zhī, shēn bù shù chǐ, guǒ yǒu yī qí cáo, yuē chǐ yú, dūn qí zhōng yān, zhuī biǎo qí xiàng, gài suǒ wèi qí rén cáo shì zi yě. jǐng jí shā zhī, zì cǐ suì jué. chū xuān shì zhì
平陽人張景者,以善射,為本郡裨將。景有女,始十六七,甚敏惠,其父母愛之,居以側室。一夕,女獨處其中,寢(「寢」原作「寤」,據明抄本改。)未熟,忽見軋其戶者。俄見一人來,被素衣,貌充而肥,自欹身於女之榻。懼為盜,默不敢顧。白衣人又前迫以笑,女益懼,且慮為怪焉。因叱曰:「君豈非盜乎?不然,是他類也。」白衣者笑曰:「東選吾心,謂吾為盜,且亦誤矣。謂吾為他類,不其甚乎!且吾本齊人曹氏子也,謂我美風儀,子獨不知乎?子雖拒我,然猶寓子之舍耳。」言已,遂偃於榻,且寢(「寢」原作「寤」,據明抄本改。)焉。女惡之,不敢竊視,迨將曉方去。明夕又來,女懼益甚。又明日,具事白於父。父曰:「必是怪也。」即命一金錐,貫縷於其末,且利鋩,以授女。教曰:「魅至,以此表焉。」是夕又來,女強以言洽之,魅果善語。夜將半,女密以錐倳其項,其魅躍然大呼,曳縷而去。明日,女告父,命僮逐其跡,出舍數十步,至古木下,得一穴而繩貫其中。乃窮之,深不數尺,果有一蠐螬,約尺余,蹲其中焉,錐表其項,蓋所謂齊人曹氏子也。景即殺之,自此遂絕。(出《宣室志》)
shé yī
蛇醫
wáng yàn wēi zhèn biàn zhī èr nián, xià hàn, shí biǎo míng chāo běn biǎo zuò yuán wáng fù lǐ qǐ guò biàn, yīn yàn. wáng yǐ hàn wèi lǜ, lǐ zuì yuē: yù yǔ shén yì ěr, kě qiú shé yī sì tóu, shí shí wèng èr, měi wèng shí yǐ shuǐ, fú èr shé yī, fù yǐ mù gài, mì ní zhī, fēn zhì yú nào chù. wèng qián shè xí shāo xiāng, xuǎn xiǎo ér shí suì yǐ xià shí yú, lìng zhí xiǎo qīng zhú, zhòu yè gèng jī qí wèng, bù dé shǎo chuò. wáng rú qí yán shì zhī, yī rì liǎng dù yǔ, dà zhù shù bǎi lǐ. jiù shuō, lóng yǔ shé shī wèi qīn jiā. chū yǒu yáng zá zǔ
王彥威鎮汴之二年,夏旱,時表(明抄本「表」作「袁」)王傅李玘過汴,因宴。王以旱為慮,李醉曰:「欲雨甚易耳,可求蛇醫四頭,十石瓮二,每瓮實以水,浮二蛇醫,覆以木蓋,密泥之,分置於鬧處。瓮前設席燒香,選小兒十歲已下十餘,令執小青竹,晝夜更擊其瓮,不得少輟。」王如其言試之,一日兩度雨,大注數百里。舊說,龍與蛇師為親家。(出《酉陽雜俎》)
shān zhī zhū
山蜘蛛
xiāng chuán péi mín shān xíng, yǒu shān zhī zhū, chuí sī rú pǐ bù, jiāng jí mín. mín yǐn gōng shè què zhī, dà rú chē lún, yīn duàn qí sī shù chǐ, shōu zhī. bù xià yǒu jīn chuāng zhě, jiǎn fāng cùn tiē zhī, xuè lì zhǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
相傳裴旻山行,有山蜘蛛,垂絲如匹布,將及旻。旻引弓射卻之,大如車輪,因斷其絲數尺,收之。部下有金瘡者,剪方寸貼之,血立止。(出《酉陽雜俎》)
chóng biàn
蟲變
hé nán shǎo yǐn wéi xuàn, shǎo shí, cháng yú kuí zhōu jiāng àn jiàn yī yì chóng. chū yí yī jí cì, cóng zhě jīng yuē: cǐ chóng yǒu líng, bù kě fàn zhī, huò zhì fēng yǔ. wéi shì lìng tà dì jīng zhī, chóng fēi, fú dì rú miè, xì shì dì shàng, ruò shí mài yān. liáng jiǔ jiàn qǐ rú jiù, měi cì shàng yǒu yī zhǎo, hū rù cǎo, jí zǒu rú jiàn, jìng bù zhī hé wù. chū yǒu yáng zá zǔ
河南少尹韋絢,少時,嘗於夔州江岸見一異蟲。初疑一棘刺,從者驚曰:「此蟲有靈,不可犯之,或致風雨。」韋試令踏地驚之,蟲飛,伏地如滅,細視地上,若石脈焉。良久漸起如舊,每刺上有一爪,忽入草,疾走如箭,竟不知何物。(出《酉陽雜俎》)
xiē huà
蠍化
xiē fù chóng jù zhě, duō huà wèi xiē. xiē zi duō fù yú bèi, duàn chéng shì cháng jiàn yī xiē fù shí yú zi, zi sè yóu bái, cái rú dào lì. yòu cháng jiàn zhāng xī fù yán, chén zhōu gǔ cāng yǒu xiē, xíng rú qián, shì rén bì sǐ, jiāng nán jiù wú. chū yǒu yáng zá zǔ
蠍負蟲巨者,多化為蠍。蠍子多負於背,段成式嘗見一蠍負十餘子,子色猶白,才如稻粒。又嘗見張希復言,陳州古倉有蠍,形如錢,螫人必死,江南舊無。(出《酉陽雜俎》)
shī jiàn cǎo
虱建草
jiù shuō, shī chóng zhèng, chóng zhèng yuán zuò chóng, jù yǒu yáng zá zǔ juǎn shí qī gǎi. yǐn chì lóng suǒ yù shuǐ zé yù. shī è shuǐ yín, rén yǒu bìng shī zhě, suī xiāng yī mù yù bù néng yǐ, wéi shuǐ yín kě qù zhī. dào shì cuī bái yán, jīng zhōu xiù cái zhāng gào, cháng mén dé liǎng tóu shī. yòu yǒu cǎo shēng shān zú shī chù, yè rú bǎi hé, duì yè dú jīng, jīng wēi chì, gāo yī èr chǐ, míng shī jiàn cǎo, néng qù jǐ shī. chū yǒu yáng zá zǔ
舊說,虱蟲症,(「蟲症」原作「蟲」,據《酉陽雜俎》卷十七改。)飲赤龍所浴水則愈。虱惡水銀,人有病虱者,雖香衣沐浴不能已,惟水銀可去之。道士崔白言,荊州秀才張告,嘗捫得兩頭虱。又有草生山足濕處,葉如百合,對葉獨莖,莖微赤,高一二尺,名虱建草,能去蟣虱。(出《酉陽雜俎》)
fǎ tōng
法通
jīng zhōu yǒu bó shī hào fǎ tōng, běn ān xī rén, shǎo yú dōng tiān chū jiā. yán huáng chóng fù xià yǒu fàn zì, huò zì tiān xià lái zhě. jí dāo lì tiān fàn tiān lái. xī yù yàn qí zì, zuò běn tiān tán fǎ ráng zhī. jīn huáng chóng shǒu yǒu wáng zì, gù zì kě xiǎo. huò yán yú zi biàn, jìn zhī yǐ. jiù yán chóng shí gǔ zhě, bù lì suǒ zhì, qīn yú bǎi xìng, zé chóng shí gǔ. chóng shēn hēi tóu chì, wǔ guān yě tóu hēi shēn chì, rú lì yě. chū yǒu yáng zá zǔ
荊州有帛師號法通,本安西人,少於東天出家。言蝗蟲腹下有梵字,或自天下來者。及忉利天梵天來。西域驗其字,作本天壇法禳之。今蝗蟲首有王字,固自可曉。或言魚子變,近之矣。舊言蟲食谷者,部吏所致,侵漁百姓,則蟲食谷。蟲身黑頭赤,武官也;頭黑身赤,儒吏也。(出《酉陽雜俎》)
dēng fēng shì rén
登封士人
táng cháng yǒu shì rén kè yóu shí yú nián, guī zhuāng, zhuāng zài dēng fēng xiàn. yè jiǔ, shì rén shuì wèi zhe. hū yǒu xīng huǒ fā yú qiáng dǔ xià, chū wèi yíng, shāo shāo máng qǐ, dà rú dàn wán, fēi zhú sì yú, jiàn dī, lún zhuǎn lái wǎng. qù shì rén miàn cái chǐ yú. xì shì guāng zhōng, yǒu yī nǚ zǐ, guàn chāi, hóng shān bì qún, yáo shǒu bǎi bì, bì yuán zuò wěi, jù míng chāo běn gǎi. jù tǐ kě ài. shì rén yīn zhāng shǒu yǎn huò, zhú zhī, nǎi shǔ fèn yě, dà rú jī qī zi. pò shì, yǒu chóng shǒu chì shēn qīng, shā zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
唐嘗有士人客游十餘年,歸莊,莊在登封縣。夜久,士人睡未著。忽有星火發於牆堵下,初為螢,稍稍芒起,大如彈丸,飛燭四隅,漸低,輪轉來往。去士人面才尺余。細視光中,有一女子,貫釵,紅衫碧裙,搖首擺臂,(「臂」原作「尾」,據明抄本改。)具體可愛。士人因張手掩獲,燭之,乃鼠糞也,大如雞棲子。破視,有蟲首赤身青,殺之。(出《酉陽雜俎》)
shī zhēng
虱征
xiāng chuán rén jiāng sǐ, shī lí shēn. huò yún, qǔ bìng zhě shī yú chuáng qián, kě yǐ bo bìng. jiāng chà, shī xíng xiàng bìng zhě, bèi zé sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
相傳人將死,虱離身。或雲,取病者虱於床前,可以卜病。將差,虱行向病者,背則死。(出《酉陽雜俎》)
bì jìng
壁鏡
yī rì, jiāng fēng tíng huì, zhòng shuō dān fāng. duàn chéng shì jì zhì bì jìng, yòng bái fán. zhòng fǎng xǔ jūn, yòng sāng chái huī zhī, sān dù fèi, qǔ zhī, bái fán wèi gāo, tú chuāng kǒu jí chà, jiān zhì shé dú. zì shāng dèng xiāng zhōu, duō bì jìng, dú rén bì sǐ. shēn biǎn wǔ zú zhě shì zuò kè huò yún, yǐ nián bù yí shā shé. chū yǒu yáng zá zǔ
一日,江楓亭會,眾說單方。段成式記治壁鏡,用白礬。重訪許君,用桑柴灰汁,三度沸,取汁,白礬為膏,塗瘡口即差,兼治蛇毒。自商鄧襄州,多壁鏡,毒人必死。(身匾五足者是)坐客或雲,已年不宜殺蛇。(出《酉陽雜俎》)
dà xiē
大蠍
ān yì xiàn běi mén, xiàn rén yún, yǒu yī xiē rú pí pá dà, měi chū lái, bù dú rén, rén yóu shì kǒng. qí líng jī nián yǐ chū chuán zài
安邑縣北門,縣人云,有一蠍如琵琶大,每出來,不毒人,人猶是恐。其靈積年矣(出《傳載》)
hóng biān fú
紅蝙蝠
liú jūn yún, nán zhōng hóng jiāo huā shí, yǒu hóng biān fú jí huā zhōng, nán rén hū wèi hóng biān fú. chū yǒu yáng zá zǔ
劉君雲,南中紅蕉花時,有紅蝙蝠集花中,南人呼為紅蝙蝠。(出《酉陽雜俎》)
qīng fú
青蚨
qīng fú shì chán ér zhuàng shāo dà, qí wèi xīn, kě shí. měi shēng zǐ, bì yī cǎo yè, dà rú cán zi. rén jiāng zi guī, qí mǔ yì fēi lái, bù yǐ jìn yuǎn, qí mǔ bì zhī chù. rán hòu gè zhì xiǎo qián qián zì yuán kòng quē, jù huáng běn bǔ. yú jīn, mái dōng xíng yīn qiáng xià, sān rì kāi zhī, jí yǐ mǔ xuè tú zhī rú qián. měi shì wù, xiān yòng zi, jí zi guī mǔ yòng mǔ zhě, jí mǔ guī zi. rú cǐ lún hái, bù zhī xiū xī. ruò mǎi jīn yín zhēn bǎo, jí qián bù hái. qīng fú zhě, yī míng yú bó. chū qióng shén mì yuàn
青蚨似蟬而狀稍大,其味辛,可食。每生子,必依草葉,大如蠶子。人將子歸,其母亦飛來,不以近遠,其母必知處。然後各致小錢(「錢」字原空缺,據黃本補。)於巾,埋東行陰牆下,三日開之,即以母血塗之如前。每市物,先用子,即子歸母;用母者,即母歸子。如此輪還,不知休息。若買金銀珍寶,即錢不還。青蚨者,一名魚伯。(出《窮神秘苑》)
téng wáng tú
滕王圖
yī rì, zǐ jí gōng huì. xiù cái liú lǔ fēng yún, cháng jiàn téng wáng fēng dié tú. yǒu míng jiāng xià bān, dà hǎi yǎn, xiǎo hǎi yǎn, cūn lǐ lái, cài huā zǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
一日,紫極宮會。秀才劉魯封雲,嘗見滕王《蜂蝶圖》。有名江夏斑,大海眼,小海眼,村里來,菜花子。(出《酉陽雜俎》)
yì fēng
異蜂
yì fēng, yǒu fēng zhuàng rú là fēng, shāo dà, fēi jìn jí. hǎo yuán cái shù yè, juǎn rù mù qiào jí bì xià zhōng zuò kē. duàn chéng shì cháng fā bì xún zhī, měi yè juǎn zhōng, shí yǐ bù jié. huò yún, jiāng huà wèi mì. chū yǒu yáng zá zǔ
異蜂,有蜂狀如蠟蜂,稍大,飛勁疾。好圓裁樹葉,捲入木竅及壁罅中作窠。段成式嘗發壁尋之,每葉卷中,實以不潔。或雲,將化為蜜。(出《酉陽雜俎》)
jì jū
寄居
jì jū zhī chóng, rú luó ér yǒu jiǎo, xíng sì zhī zhū. běn wú ké, rù kōng luó ké zhōng, zài yǐ xíng, chù zhī suō zú, zú yuán zuò dìng, jù míng chāo běn gǎi. rú luó bì hù yě. huǒ zhì zhī, nǎi chū zǒu, shǐ zhī qí jì jū yě. chū yǒu yáng zá zǔ
寄居之蟲,如螺而有腳,形似蜘蛛。本無殼,入空螺殼中,載以行,觸之縮足,(「足」原作「定」,據明抄本改。)如螺閉戶也。火炙之,乃出走,始知其寄居也。(出《酉陽雜俎》)
yì chóng
異蟲
wēn huì zài jiāng zhōu, yǔ bīn kè kàn dǎ yú. yú zi yī rén hū shàng àn kuáng zǒu, wēn wèn zhī, dàn fǎn shǒu zhǐ bèi, bù néng yǔ. yú zhě sè hēi, xì shì zhī, yǒu wù rú huáng yè, dà chǐ yú, yǎn biàn qí shàng, niè bù kě qǔ. wēn lìng shāo zhī, fāng luò. měi duì yī yǎn dǐ, yǒu zuǐ rú dīng. yú zi chū xuè shù shēng ér sǐ. mò yǒu shí zhě. chū yǒu yáng zá zǔ
溫會在江州,與賓客看打魚。漁子一人忽上岸狂走,溫問之,但反手指背,不能語。漁者色黑,細視之,有物如黃葉,大尺余,眼遍其上,齧不可取。溫令燒之,方落。每對一眼底,有嘴如釘。漁子出血數升而死。莫有識者。(出《酉陽雜俎》)
yíng
蠅
zhǎng ān qiū duō yíng. duàn chéng shì cháng rì dú bǎi jiā wǔ juǎn, pō wèi suǒ rǎo, chù jié yǐn zì, qū bù néng yǐ. ǒu fú shā yī yān, xì shì zhī, yì shén shì tiáo, guān shén shì fēng. xìng chá yú fǔ, shì yú jiǔ ròu. àn lǐ shǒu yì. qí lèi yǒu cāng zhě shēng xióng zhuàng, fù jīn zhě shēng qīng, tīng qí shēng zài yì yě. qīng zhě néng bài wù, jù zhě shǒu rú huǒ. huò yuē, dà má yíng, yù gēn suǒ huà. chū yǒu yáng zá zǔ
長安秋多蠅。段成式嘗日讀百家五卷,頗為所擾,觸睫隱字,驅不能已。偶拂殺一焉,細視之,翼甚似蜩,冠甚似蜂。性察於腐,嗜於酒肉。按理首翼。其類有蒼者聲雄壯,負金者聲清,聽其聲在翼也。青者能敗物,巨者首如火。或曰,大麻蠅,芋根所化。(出《酉陽雜俎》)
bì yú
壁魚
bì yú, bǔ què zhāng zhōu fēng yán, cháng jiàn bì shàng bái guā zǐ huà wèi bái yú. yīn zhī liè zǐ yán xiǔ guā wèi yú zhī yì. chū yǒu zá zǔ
壁魚,補闕張周封言,嘗見壁上白瓜子化為白魚。因知列子言朽瓜為魚之義。(出《酉雜俎》)
tiān niú chóng
天牛蟲
tiān niú chóng, hēi jiǎ chóng yě. zhǎng ān xià zhōng, cǐ chóng huò chū yú lí bì jiān, bì yǔ. duàn chéng shì qī dù yàn zhī, jiē yīng. chū yǒu yáng zá zǔ
天牛蟲,黑甲蟲也。長安夏中,此蟲或出於籬壁間,必雨。段成式七度驗之,皆應。(出《酉陽雜俎》)
bái fēng kē
白蜂窠
bái fēng kē, duàn chéng shì xiū xíng lǐ sī dì, guǒ yuán shù mǔ. rén xū nián, yǒu fēng rú má zi, fēng jiāo tǔ wèi cháo, yú tíng qián yán, dà rú jī luǎn, sè zhèng bái kě ài. jiā dì è ér huài zhī. qí dōng, guǒ dié míng chāo běn dié zuò xìn zhōng shǒu zú. nán shǐ yán sòng míng dì è yán bái wèn. míng chāo běn wèn zuò mén jīn lóu zi yán zi hūn rì, jí fēng xuě xià, wéi mù biàn bái, yǐ wèi bù xiáng. yì zhī sú jì bái jiǔ yǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
白蜂窠,段成式修行里私第,果園數畝。壬戌年,有蜂如麻子,蜂膠土為巢,於庭前檐,大如雞卵,色正白可愛。家弟惡而壞之。其冬,果疊(明抄本「疊」作「釁」)鍾手足。《南史》言宋明帝惡言白問。(明抄本「問」作「門」)金樓子言子婚日,疾風雪下,帷幕變白,以為不祥。抑知俗忌白久矣。(出《酉陽雜俎》)
dú fēng
毒蜂
dú fēng. lǐng nán yǒu dú jūn, yè míng, jīng yǔ ér fǔ, huà wèi jù fēng. hēi sè, huì ruò jù, zhǎng sān fēn yú. yè rù rén ěr bí zhōng, duàn rén xīn xì. chū yǒu yáng zá zǔ
毒蜂。嶺南有毒菌,夜明,經雨而腐,化為巨蜂。黑色,喙若鋸,長三分余。夜入人耳鼻中,斷人心系。(出《酉陽雜俎》)
zhú fēng
竹蜂
shǔ zhōng yǒu zhú mì fēng, hǎo yú yě zhú shàng jié kē. kē dà rú jī luǎn, yǒu dì, zhǎng chǐ xǔ. kē yǔ mì bìng gàn sè kě ài, gān bèi yú cháng mì. chū yǒu yáng zá zǔ
蜀中有竹蜜蜂,好於野竹上結窠。窠大如雞卵,有蒂,長尺許。窠與蜜並紺色可愛,甘倍於常蜜。(出《酉陽雜俎》)
shuǐ qū
水蛆
shuǐ qū, nán zhōng shuǐ xī jiàn zhōng duō cǐ chóng, zhǎng cùn yú, sè hēi. xià shēn, biàn wèi méng, shì rén shén dú. chū yǒu yáng zá zǔ
水蛆,南中水溪澗中多此蟲,長寸余,色黑。夏深,變為虻,螫人甚毒。(出《酉陽雜俎》)
shuǐ chóng
水蟲
xiàng pǔ, qí chuān zhǔ yǒu shuǐ chóng, zǎn mù shí chuán, shù shí rì chuán huài. chóng shén xì wēi. chū yǒu yáng zá zǔ
象浦,其川渚有水蟲,攢木食船,數十日船壞。蟲甚細微。(出《酉陽雜俎》)
bào qiǎng
抱搶
shuǐ chóng xíng sì jié qiāng, dà fù xià yǒu cì, yǒu jí zhēn, shì rén yǒu dú. yuán quē chū chù. míng chāo běn chén xiào běn zuò chū yǒu yáng zá zǔ
水蟲形似蛣蜣,大腹下有刺,有棘針,螫人有毒。(原缺出處。明抄本、陳校本作出《酉陽雜俎》)
bì yì
避役
nán zhōng yǒu chóng míng bì yì, yīng yī rì shí èr chén. qí chóng zhuàng rú shé yī, jiǎo zhǎng, sè qīng chì, ròu liè. shǔ yuè shí jiàn yú lí bì jiān, sú jiàn zhě duō chēng yì shì. qí shǒu shū hū gèng biàn, wèi shí èr chén zhuàng. duàn chéng shì zài cóng xiōng xún cháng dǔ zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
南中有蟲名避役,應一日十二辰。其蟲狀如蛇醫,腳長,色青赤,肉鬣。暑月時見於籬壁間,俗見者多稱意事。其首倏忽更變,為十二辰狀。段成式再從兄尋常睹之。(出《酉陽雜俎》)
dūn qǔ
蜳蝺
dūn qǔ xíng rú chán, qí zi rú chóng, zhe zhe yuán zuò zhě, jù míng chāo běn gǎi. cǎo yè. dé qí zi zé mǔ fēi lái jiù zhī, jiān shí, xīn ér měi. chū yǒu yáng zá zǔ
蜳蝺形如蟬,其子如蟲,著(「著」原作「者」,據明抄本改。)草葉。得其子則母飛來就之,煎食,辛而美。(出《酉陽雜俎》)
zào mǎ
灶馬
zào mǎ zhuàng rú cù zhī, shāo dà, jiǎo zhǎng, hǎo xué yú zào cè. sú yán zào yǒu mǎ, zú shí zhī zhào. chū yǒu yáng zá zǔ
灶馬狀如促織,稍大,腳長,好穴於灶側。俗言灶有馬,足食之兆。(出《酉陽雜俎》)
xiè bào
謝豹
guó zhōu yǒu chóng míng xiè bào, cháng zài shēn tǔ zhōng, sī mǎ péi shěn zi cháng jué xué huò zhī. xiǎo lèi xiā má, ér yuán rú qiú. jiàn rén, yǐ qián liǎng jiǎo jiāo fù shǒu, rú xiū zhuàng. néng xué dì rú fén shǔ, qǐng kè shēn shù chǐ. huò chū dì, tīng xiè bào niǎo shēng, zé nǎo liè ér sǐ, sú yīn míng zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
虢州有蟲名謝豹,常在深土中,司馬裴沈子嘗掘穴獲之。小類蝦蟆,而圓如球。見人,以前兩腳交覆首,如羞狀。能穴地如鼢鼠,頃刻深數尺。或出地,聽謝豹鳥聲,則腦裂而死,俗因名之。(出《酉陽雜俎》)
suì chē chóng
碎車蟲
suì chē chì jí fǎn chóng zhuàng rú jī liáo, cāng sè, hǎo qī gāo shù shàng, qí shēng rú rén yín xiào. zhōng nán yǒu zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
碎車(赤即反)蟲狀如唧聊,蒼色,好棲高樹上,其聲如人吟嘯。終南有之。(出《酉陽雜俎》)
dù gǔ
度古
zé duàn. cháng chèn yǐn, yǐn bù fù dòng, nǎi shàng yǐn yǎn zhī, liáng jiǔ yǐn huà, wéi fù ní rú xián. yǒu dú, jī shí zé sǐ. sú hū tǔ zhōng. chū yǒu yáng zá zǔ
則斷。常趁蚓,蚓不復動,乃上蚓掩之,良久蚓化,唯腹泥如涎。有毒,雞食則死。俗呼土盅。(出《酉陽雜俎》)
léi qí
雷蜞
léi qí dà rú yǐn, yǐ wù chù zhī, jí cù suō, yuán zhuǎn ruò jū. liáng jiǔ yǐn shǒu, jū xíng jiàn xiǎo, fù rú yǐn yān. huò yún, niè rén dú shén. chū yǒu yáng zá zǔ
雷蜞大如蚓,以物觸之,及蹙縮,圓轉若鞠。良久引首,鞠形漸小,復如蚓焉。或雲,齧人毒甚。(出《酉陽雜俎》)
fù yù
腹育
chán wèi tuō shí míng fù yù, xiāng chuán yán jié qiāng suǒ huà. xiù cái wéi xuān zhuāng zài dù qū, cháng dōng zhōng jué shù gēn, jiàn fù yù fù yú xiǔ chù, guài zhī. cūn rén yán chán gù xiǔ mù suǒ huà yě. xuān yīn pōu yī shì zhī, fù zhōng yóu shí làn mù. chū yǒu yáng zá zǔ
蟬未脫時名腹育,相傳言蛣蜣所化。秀才韋翾莊在杜曲,嘗冬中掘樹根,見腹育附於朽處,怪之。村人言蟬固朽木所化也。翾因剖一視之,腹中猶實爛木。(出《酉陽雜俎》)
jiá dié
蛺蝶
jiá dié, chǐ huò jiǎn suǒ huà yě. xiù cái gù fēi xióng shǎo shí, cháng jiàn yù qī zhōng huài lǜ qún fú, xuán huà wèi dié. gōng bù yuán wài láng zhāng zhōu fēng yán, bǎi hé huā hé zhī, ní qí xì, jīng sù, huà wèi dà hú dié. chū yǒu yáng zá zǔ
蛺蝶,尺蠖繭所化也。秀才顧非熊少時,嘗見郁棲中壞綠裙幅,旋化為蝶。工部員外郎張周封言,百合花合之,泥其隙,經宿,化為大蝴蝶。(出《酉陽雜俎》)
yǐ
蟻
yǐ, qín zhōng duō jù hēi yǐ, hǎo dòu, sú hū wèi mǎ yǐ. cì yǒu sè qiè chì zhě xì yǐ, zhōng yǒu hēi chí dùn, lì jǔ děng shēn tiě. yǒu qiè huáng zhě, zuì yǒu jiān ruò zhī zhì. duàn chéng shì ér xì shí, cháng yǐ jí cì biāo yíng, zhí qí lái lù, cǐ yǐ chù zhī ér fǎn. huò qù xué yī chǐ huò shù cùn, rù xué zhōng zhě, rú suǒ ér chū, yí yǒu shēng ér xiāng zhào yě. qí xíng měi liù qī, yǒu dà shǒu zhě jiān zhī, zhěng ruò duì wǔ. zhì xǐ yíng shí, dà shǒu zhě huò yì huò diàn, rú bèi yì yǐ zhuàng yě. chū yǒu yáng zá zǔ
蟻,秦中多巨黑蟻,好鬥,俗呼為馬蟻。次有色竊赤者細蟻,中有黑遲鈍,力舉等身鐵。有竊黃者,最有兼弱之智。段成式兒戲時,常以棘刺摽蠅,直其來路,此蟻觸之而返。或去穴一尺或數寸,入穴中者,如索而出,疑有聲而相召也。其行每六七,有大首者間之,整若隊伍。至徙蠅時,大首者或翼或殿,如備異蟻狀也。(出《酉陽雜俎》)
yǐ lóu
蟻樓
chéng zhí gōng zài yì dìng yě zhōng, jiàn jiàn zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ. yǐ lóu, gāo èr chǐ yú. chū yǒu yáng zá zǔ
程執恭在易定野中,見(「見」字原缺,據明抄本補。)蟻樓,高二尺余。(出《酉陽雜俎》)