zhāng jǐng shé yī shān zhī zhū chóng biàn xiē huà shī jiàn cǎo fǎ tōng dēng fēng shì rén
张景 蛇医 山蜘蛛 虫变 蝎化 虱建草 法通 登封士人
shī zhēng bì jìng dà xiē hóng biān fú qīng fú téng wáng tú yì fēng jì jū
虱征 壁镜 大蝎 红蝙蝠 青蚨 滕王图 异峰 寄居
yì chóng yíng bì yú tiān niú chóng bái fēng kē dú fēng zhú fēng shuǐ qū shuǐ chóng
异虫 蝇壁 鱼 天牛虫 白蜂窠 毒蜂 竹蜂 水蛆 水虫
bào qiǎng bì yì dūn qǔ zào mǎ xiè bào suì chē chóng dù gǔ léi qí
抱抢 避役 蜳蝺 灶马 谢豹 碎车虫 度古 雷蜞
fù yù jiá dié yǐ yǐ lóu
腹育 蛱蝶 蚁 蚁楼
zhāng jǐng
张景
píng yáng rén zhāng jǐng zhě, yǐ shàn shè, wèi běn jùn pí jiàng. jǐng yǒu nǚ, shǐ shí liù qī, shén mǐn huì, qí fù mǔ ài zhī, jū yǐ cè shì. yī xī, nǚ dú chǔ qí zhōng, qǐn" qǐn" yuán zuò" wù", jù míng chāo běn gǎi. wèi shú, hū jiàn yà qí hù zhě. é jiàn yī rén lái, bèi sù yī, mào chōng ér féi, zì yī shēn yú nǚ zhī tà. jù wèi dào, mò bù gǎn gù. bái yī rén yòu qián pò yǐ xiào, nǚ yì jù, qiě lǜ wèi guài yān. yīn chì yuē:" jūn qǐ fēi dào hū? bù rán, shì tā lèi yě." bái yī zhě xiào yuē:" dōng xuǎn wú xīn, wèi wú wèi dào, qiě yì wù yǐ. wèi wú wèi tā lèi, bù qí shén hū! qiě wú běn qí rén cáo shì zi yě, wèi wǒ měi fēng yí, zi dú bù zhī hū? zi suī jù wǒ, rán yóu yù zi zhī shě ěr." yán yǐ, suì yǎn yú tà, qiě qǐn" qǐn" yuán zuò" wù", jù míng chāo běn gǎi. yān. nǚ è zhī, bù gǎn qiè shì, dài jiāng xiǎo fāng qù. míng xī yòu lái, nǚ jù yì shén. yòu míng rì, jù shì bái yú fù. fù yuē:" bì shì guài yě." jí mìng yī jīn zhuī, guàn lǚ yú qí mò, qiě lì máng, yǐ shòu nǚ. jiào yuē:" mèi zhì, yǐ cǐ biǎo yān." shì xī yòu lái, nǚ qiáng yǐ yán qià zhī, mèi guǒ shàn yǔ. yè jiāng bàn, nǚ mì yǐ zhuī zì qí xiàng, qí mèi yuè rán dà hū, yè lǚ ér qù. míng rì, nǚ gào fù, mìng tóng zhú qí jī, chū shě shù shí bù, zhì gǔ mù xià, dé yī xué ér shéng guàn qí zhōng. nǎi qióng zhī, shēn bù shù chǐ, guǒ yǒu yī qí cáo, yuē chǐ yú, dūn qí zhōng yān, zhuī biǎo qí xiàng, gài suǒ wèi qí rén cáo shì zi yě. jǐng jí shā zhī, zì cǐ suì jué. chū xuān shì zhì
平阳人张景者,以善射,为本郡裨将。景有女,始十六七,甚敏惠,其父母爱之,居以侧室。一夕,女独处其中,寝(“寝”原作“寤”,据明抄本改。)未熟,忽见轧其户者。俄见一人来,被素衣,貌充而肥,自欹身于女之榻。惧为盗,默不敢顾。白衣人又前迫以笑,女益惧,且虑为怪焉。因叱曰:“君岂非盗乎?不然,是他类也。”白衣者笑曰:“东选吾心,谓吾为盗,且亦误矣。谓吾为他类,不其甚乎!且吾本齐人曹氏子也,谓我美风仪,子独不知乎?子虽拒我,然犹寓子之舍耳。”言已,遂偃于榻,且寝(“寝”原作“寤”,据明抄本改。)焉。女恶之,不敢窃视,迨将晓方去。明夕又来,女惧益甚。又明日,具事白于父。父曰:“必是怪也。”即命一金锥,贯缕于其末,且利铓,以授女。教曰:“魅至,以此表焉。”是夕又来,女强以言洽之,魅果善语。夜将半,女密以锥倳其项,其魅跃然大呼,曳缕而去。明日,女告父,命僮逐其迹,出舍数十步,至古木下,得一穴而绳贯其中。乃穷之,深不数尺,果有一蛴螬,约尺余,蹲其中焉,锥表其项,盖所谓齐人曹氏子也。景即杀之,自此遂绝。(出《宣室志》)
shé yī
蛇医
wáng yàn wēi zhèn biàn zhī èr nián, xià hàn, shí biǎo míng chāo běn" biǎo" zuò" yuán" wáng fù lǐ qǐ guò biàn, yīn yàn. wáng yǐ hàn wèi lǜ, lǐ zuì yuē:" yù yǔ shén yì ěr, kě qiú shé yī sì tóu, shí shí wèng èr, měi wèng shí yǐ shuǐ, fú èr shé yī, fù yǐ mù gài, mì ní zhī, fēn zhì yú nào chù. wèng qián shè xí shāo xiāng, xuǎn xiǎo ér shí suì yǐ xià shí yú, lìng zhí xiǎo qīng zhú, zhòu yè gèng jī qí wèng, bù dé shǎo chuò." wáng rú qí yán shì zhī, yī rì liǎng dù yǔ, dà zhù shù bǎi lǐ. jiù shuō, lóng yǔ shé shī wèi qìng jia. chū yǒu yáng zá zǔ
王彦威镇汴之二年,夏旱,时表(明抄本“表”作“袁”)王傅李玘过汴,因宴。王以旱为虑,李醉曰:“欲雨甚易耳,可求蛇医四头,十石瓮二,每瓮实以水,浮二蛇医,覆以木盖,密泥之,分置于闹处。瓮前设席烧香,选小儿十岁已下十余,令执小青竹,昼夜更击其瓮,不得少辍。”王如其言试之,一日两度雨,大注数百里。旧说,龙与蛇师为亲家。(出《酉阳杂俎》)
shān zhī zhū
山蜘蛛
xiāng chuán péi mín shān xíng, yǒu shān zhī zhū, chuí sī rú pǐ bù, jiāng jí mín. mín yǐn gōng shè què zhī, dà rú chē lún, yīn duàn qí sī shù chǐ, shōu zhī. bù xià yǒu jīn chuāng zhě, jiǎn fāng cùn tiē zhī, xuè lì zhǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
相传裴旻山行,有山蜘蛛,垂丝如匹布,将及旻。旻引弓射却之,大如车轮,因断其丝数尺,收之。部下有金疮者,剪方寸贴之,血立止。(出《酉阳杂俎》)
chóng biàn
虫变
hé nán shǎo yǐn wéi xuàn, shǎo shí, cháng yú kuí zhōu jiāng àn jiàn yī yì chóng. chū yí yī jí cì, cóng zhě jīng yuē:" cǐ chóng yǒu líng, bù kě fàn zhī, huò zhì fēng yǔ." wéi shì lìng tà dì jīng zhī, chóng fēi, fú dì rú miè, xì shì dì shàng, ruò shí mài yān. liáng jiǔ jiàn qǐ rú jiù, měi cì shàng yǒu yī zhǎo, hū rù cǎo, jí zǒu rú jiàn, jìng bù zhī hé wù. chū yǒu yáng zá zǔ
河南少尹韦绚,少时,尝于夔州江岸见一异虫。初疑一棘刺,从者惊曰:“此虫有灵,不可犯之,或致风雨。”韦试令踏地惊之,虫飞,伏地如灭,细视地上,若石脉焉。良久渐起如旧,每刺上有一爪,忽入草,疾走如箭,竟不知何物。(出《酉阳杂俎》)
xiē huà
蝎化
xiē fù chóng jù zhě, duō huà wéi xiē. xiē zǐ duō fù yú bèi, duàn chéng shì cháng jiàn yī xiē fù shí yú zi, zi sè yóu bái, cái rú dào lì. yòu cháng jiàn zhāng xī fù yán, chén zhōu gǔ cāng yǒu xiē, xíng rú qián, shì rén bì sǐ, jiāng nán jiù wú. chū yǒu yáng zá zǔ
蝎负虫巨者,多化为蝎。蝎子多负于背,段成式尝见一蝎负十余子,子色犹白,才如稻粒。又尝见张希复言,陈州古仓有蝎,形如钱,螫人必死,江南旧无。(出《酉阳杂俎》)
shī jiàn cǎo
虱建草
jiù shuō, shī chóng zhèng," chóng zhèng" yuán zuò" chóng", jù yǒu yáng zá zǔ juǎn shí qī gǎi. yǐn chì lóng suǒ yù shuǐ zé yù. shī è shuǐ yín, rén yǒu bìng shī zhě, suī xiāng yī mù yù bù néng yǐ, wéi shuǐ yín kě qù zhī. dào shì cuī bái yán, jīng zhōu xiù cái zhāng gào, cháng mén dé liǎng tóu shī. yòu yǒu cǎo shēng shān zú shī chù, yè rú bǎi hé, duì yè dú jīng, jīng wēi chì, gāo yī èr chǐ, míng shī jiàn cǎo, néng qù jǐ shī. chū yǒu yáng zá zǔ
旧说,虱虫症,(“虫症”原作“虫”,据《酉阳杂俎》卷十七改。)饮赤龙所浴水则愈。虱恶水银,人有病虱者,虽香衣沐浴不能已,惟水银可去之。道士崔白言,荆州秀才张告,尝扪得两头虱。又有草生山足湿处,叶如百合,对叶独茎,茎微赤,高一二尺,名虱建草,能去虮虱。(出《酉阳杂俎》)
fǎ tōng
法通
jīng zhōu yǒu bó shī hào fǎ tōng, běn ān xī rén, shǎo yú dōng tiān chū jiā. yán huáng chóng fù xià yǒu fàn zì, huò zì tiān xià lái zhě. jí dāo lì tiān fàn tiān lái. xī yù yàn qí zì, zuò běn tiān tán fǎ ráng zhī. jīn huáng chóng shǒu yǒu wáng zì, gù zì kě xiǎo. huò yán yú zǐ biàn, jìn zhī yǐ. jiù yán chóng shí gǔ zhě, bù lì suǒ zhì, qīn yú bǎi xìng, zé chóng shí gǔ. chóng shēn hēi tóu chì, wǔ guān yě tóu hēi shēn chì, rú lì yě. chū yǒu yáng zá zǔ
荆州有帛师号法通,本安西人,少于东天出家。言蝗虫腹下有梵字,或自天下来者。及忉利天梵天来。西域验其字,作本天坛法禳之。今蝗虫首有王字,固自可晓。或言鱼子变,近之矣。旧言虫食谷者,部吏所致,侵渔百姓,则虫食谷。虫身黑头赤,武官也;头黑身赤,儒吏也。(出《酉阳杂俎》)
dēng fēng shì rén
登封士人
táng cháng yǒu shì rén kè yóu shí yú nián, guī zhuāng, zhuāng zài dēng fēng xiàn. yè jiǔ, shì rén shuì wèi zhe. hū yǒu xīng huǒ fā yú qiáng dǔ xià, chū wèi yíng, shāo shāo máng qǐ, dà rú dàn wán, fēi zhú sì yú, jiàn dī, lún zhuàn lái wǎng. qù shì rén miàn cái chǐ yú. xì shì guāng zhōng, yǒu yī nǚ zǐ, guàn chāi, hóng shān bì qún, yáo shǒu bǎi bì," bì" yuán zuò" wěi", jù míng chāo běn gǎi. jù tǐ kě ài. shì rén yīn zhāng shǒu yǎn huò, zhú zhī, nǎi shǔ fèn yě, dà rú jī qī zi. pò shì, yǒu chóng shǒu chì shēn qīng, shā zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
唐尝有士人客游十余年,归庄,庄在登封县。夜久,士人睡未著。忽有星火发于墙堵下,初为萤,稍稍芒起,大如弹丸,飞烛四隅,渐低,轮转来往。去士人面才尺余。细视光中,有一女子,贯钗,红衫碧裙,摇首摆臂,(“臂”原作“尾”,据明抄本改。)具体可爱。士人因张手掩获,烛之,乃鼠粪也,大如鸡栖子。破视,有虫首赤身青,杀之。(出《酉阳杂俎》)
shī zhēng
虱征
xiāng chuán rén jiāng sǐ, shī lí shēn. huò yún, qǔ bìng zhě shī yú chuáng qián, kě yǐ bo bìng. jiāng chà, shī xíng xiàng bìng zhě, bèi zé sǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
相传人将死,虱离身。或云,取病者虱于床前,可以卜病。将差,虱行向病者,背则死。(出《酉阳杂俎》)
bì jìng
壁镜
yī rì, jiāng fēng tíng huì, zhòng shuō dān fāng. duàn chéng shì jì zhì bì jìng, yòng bái fán. chóng fǎng xǔ jūn, yòng sāng chái huī zhī, sān dù fèi, qǔ zhī, bái fán wèi gāo, tú chuāng kǒu jí chà, jiān zhì shé dú. zì shāng dèng xiāng zhōu, duō bì jìng, dú rén bì sǐ. shēn biǎn wǔ zú zhě shì zuò kè huò yún, yǐ nián bù yí shā shé. chū yǒu yáng zá zǔ
一日,江枫亭会,众说单方。段成式记治壁镜,用白矾。重访许君,用桑柴灰汁,三度沸,取汁,白矾为膏,涂疮口即差,兼治蛇毒。自商邓襄州,多壁镜,毒人必死。(身匾五足者是)坐客或云,已年不宜杀蛇。(出《酉阳杂俎》)
dà xiē
大蝎
ān yì xiàn běi mén, xiàn rén yún, yǒu yī xiē rú pí pá dà, měi chū lái, bù dú rén, rén yóu shì kǒng. qí líng jī nián yǐ chū chuán zài
安邑县北门,县人云,有一蝎如琵琶大,每出来,不毒人,人犹是恐。其灵积年矣(出《传载》)
hóng biān fú
红蝙蝠
liú jūn yún, nán zhōng hóng jiāo huā shí, yǒu hóng biān fú jí huā zhōng, nán rén hū wèi hóng biān fú. chū yǒu yáng zá zǔ
刘君云,南中红蕉花时,有红蝙蝠集花中,南人呼为红蝙蝠。(出《酉阳杂俎》)
qīng fú
青蚨
qīng fú shì chán ér zhuàng shāo dà, qí wèi xīn, kě shí. měi shēng zǐ, bì yī cǎo yè, dà rú cán zǐ. rén jiāng zi guī, qí mǔ yì fēi lái, bù yǐ jìn yuǎn, qí mǔ bì zhī chù. rán hòu gè zhì xiǎo qián" qián" zì yuán kòng quē, jù huáng běn bǔ. yú jīn, mái dōng xíng yīn qiáng xià, sān rì kāi zhī, jí yǐ mǔ xuè tú zhī rú qián. měi shì wù, xiān yòng zi, jí zi guī mǔ yòng mǔ zhě, jí mǔ guī zi. rú cǐ lún hái, bù zhī xiū xī. ruò mǎi jīn yín zhēn bǎo, jí qián bù hái. qīng fú zhě, yī míng yú bó. chū qióng shén mì yuàn
青蚨似蝉而状稍大,其味辛,可食。每生子,必依草叶,大如蚕子。人将子归,其母亦飞来,不以近远,其母必知处。然后各致小钱(“钱”字原空缺,据黄本补。)于巾,埋东行阴墙下,三日开之,即以母血涂之如前。每市物,先用子,即子归母;用母者,即母归子。如此轮还,不知休息。若买金银珍宝,即钱不还。青蚨者,一名鱼伯。(出《穷神秘苑》)
téng wáng tú
滕王图
yī rì, zǐ jí gōng huì. xiù cái liú lǔ fēng yún, cháng jiàn téng wáng fēng dié tú. yǒu míng jiāng xià bān, dà hǎi yǎn, xiǎo hǎi yǎn, cūn lǐ lái, cài huā zǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
一日,紫极宫会。秀才刘鲁封云,尝见滕王《蜂蝶图》。有名江夏斑,大海眼,小海眼,村里来,菜花子。(出《酉阳杂俎》)
yì fēng
异蜂
yì fēng, yǒu fēng zhuàng rú là fēng, shāo dà, fēi jìn jí. hǎo yuán cái shù yè, juǎn rù mù qiào jí bì xià zhōng zuò kē. duàn chéng shì cháng fā bì xún zhī, měi yè juǎn zhōng, shí yǐ bù jié. huò yún, jiāng huà wéi mì. chū yǒu yáng zá zǔ
异蜂,有蜂状如蜡蜂,稍大,飞劲疾。好圆裁树叶,卷入木窍及壁罅中作窠。段成式尝发壁寻之,每叶卷中,实以不洁。或云,将化为蜜。(出《酉阳杂俎》)
jì jū
寄居
jì jū zhī chóng, rú luó ér yǒu jiǎo, xíng sì zhī zhū. běn wú ké, rù kōng luó ké zhōng, zài yǐ xíng, chù zhī suō zú," zú" yuán zuò" dìng", jù míng chāo běn gǎi. rú luó bì hù yě. huǒ zhì zhī, nǎi chū zǒu, shǐ zhī qí jì jū yě. chū yǒu yáng zá zǔ
寄居之虫,如螺而有脚,形似蜘蛛。本无壳,入空螺壳中,载以行,触之缩足,(“足”原作“定”,据明抄本改。)如螺闭户也。火炙之,乃出走,始知其寄居也。(出《酉阳杂俎》)
yì chóng
异虫
wēn huì zài jiāng zhōu, yǔ bīn kè kàn dǎ yú. yú zi yī rén hū shàng àn kuáng zǒu, wēn wèn zhī, dàn fǎn shǒu zhǐ bèi, bù néng yǔ. yú zhě sè hēi, xì shì zhī, yǒu wù rú huáng yè, dà chǐ yú, yǎn biàn qí shàng, niè bù kě qǔ. wēn lìng shāo zhī, fāng luò. měi duì yī yǎn dǐ, yǒu zuǐ rú dīng. yú zi chū xuè shù shēng ér sǐ. mò yǒu shí zhě. chū yǒu yáng zá zǔ
温会在江州,与宾客看打鱼。渔子一人忽上岸狂走,温问之,但反手指背,不能语。渔者色黑,细视之,有物如黄叶,大尺余,眼遍其上,啮不可取。温令烧之,方落。每对一眼底,有嘴如钉。渔子出血数升而死。莫有识者。(出《酉阳杂俎》)
yíng
蝇
cháng ān qiū duō yíng. duàn chéng shì cháng rì dú bǎi jiā wǔ juǎn, pō wéi suǒ rǎo, chù jié yǐn zì, qū bù néng yǐ. ǒu fú shā yī yān, xì shì zhī, yì shén shì tiáo, guān shén shì fēng. xìng chá yú fǔ, shì yú jiǔ ròu. àn lǐ shǒu yì. qí lèi yǒu cāng zhě shēng xióng zhuàng, fù jīn zhě shēng qīng, tīng qí shēng zài yì yě. qīng zhě néng bài wù, jù zhě shǒu rú huǒ. huò yuē, dà má yíng, yù gēn suǒ huà. chū yǒu yáng zá zǔ
长安秋多蝇。段成式尝日读百家五卷,颇为所扰,触睫隐字,驱不能已。偶拂杀一焉,细视之,翼甚似蜩,冠甚似蜂。性察于腐,嗜于酒肉。按理首翼。其类有苍者声雄壮,负金者声清,听其声在翼也。青者能败物,巨者首如火。或曰,大麻蝇,芋根所化。(出《酉阳杂俎》)
bì yú
壁鱼
bì yú, bǔ quē zhāng zhōu fēng yán, cháng jiàn bì shàng bái guā zǐ huà wéi bái yú. yīn zhī liè zǐ yán xiǔ guā wèi yú zhī yì. chū yǒu zá zǔ
壁鱼,补阙张周封言,尝见壁上白瓜子化为白鱼。因知列子言朽瓜为鱼之义。(出《酉杂俎》)
tiān niú chóng
天牛虫
tiān niú chóng, hēi jiǎ chóng yě. cháng ān xià zhōng, cǐ chóng huò chū yú lí bì jiān, bì yǔ. duàn chéng shì qī dù yàn zhī, jiē yīng. chū yǒu yáng zá zǔ
天牛虫,黑甲虫也。长安夏中,此虫或出于篱壁间,必雨。段成式七度验之,皆应。(出《酉阳杂俎》)
bái fēng kē
白蜂窠
bái fēng kē, duàn chéng shì xiū xíng lǐ sī dì, guǒ yuán shù mǔ. rén xū nián, yǒu fēng rú má zi, fēng jiāo tǔ wèi cháo, yú tíng qián yán, dà rú jī luǎn, sè zhèng bái kě ài. jiā dì è ér huài zhī. qí dōng, guǒ dié míng chāo běn" dié" zuò" xìn" zhōng shǒu zú. nán shǐ yán sòng míng dì è yán bái wèn. míng chāo běn" wèn" zuò" mén" jīn lóu zǐ yán zi hūn rì, jí fēng xuě xià, wéi mù biàn bái, yǐ wéi bù xiáng. yì zhī sú jì bái jiǔ yǐ. chū yǒu yáng zá zǔ
白蜂窠,段成式修行里私第,果园数亩。壬戌年,有蜂如麻子,蜂胶土为巢,于庭前檐,大如鸡卵,色正白可爱。家弟恶而坏之。其冬,果叠(明抄本“叠”作“衅”)钟手足。《南史》言宋明帝恶言白问。(明抄本“问”作“门”)金楼子言子婚日,疾风雪下,帷幕变白,以为不祥。抑知俗忌白久矣。(出《酉阳杂俎》)
dú fēng
毒蜂
dú fēng. lǐng nán yǒu dú jūn, yè míng, jīng yǔ ér fǔ, huà wéi jù fēng. hēi sè, huì ruò jù, zhǎng sān fēn yú. yè rù rén ěr bí zhōng, duàn rén xīn xì. chū yǒu yáng zá zǔ
毒蜂。岭南有毒菌,夜明,经雨而腐,化为巨蜂。黑色,喙若锯,长三分余。夜入人耳鼻中,断人心系。(出《酉阳杂俎》)
zhú fēng
竹蜂
shǔ zhōng yǒu zhú mì fēng, hǎo yú yě zhú shàng jié kē. kē dà rú jī luǎn, yǒu dì, zhǎng chǐ xǔ. kē yǔ mì bìng gàn sè kě ài, gān bèi yú cháng mì. chū yǒu yáng zá zǔ
蜀中有竹蜜蜂,好于野竹上结窠。窠大如鸡卵,有蒂,长尺许。窠与蜜并绀色可爱,甘倍于常蜜。(出《酉阳杂俎》)
shuǐ qū
水蛆
shuǐ qū, nán zhōng shuǐ xī jiàn zhōng duō cǐ chóng, zhǎng cùn yú, sè hēi. xià shēn, biàn wéi méng, shì rén shén dú. chū yǒu yáng zá zǔ
水蛆,南中水溪涧中多此虫,长寸余,色黑。夏深,变为虻,螫人甚毒。(出《酉阳杂俎》)
shuǐ chóng
水虫
xiàng pǔ, qí chuān zhǔ yǒu shuǐ chóng, zǎn mù shí chuán, shù shí rì chuán huài. chóng shén xì wēi. chū yǒu yáng zá zǔ
象浦,其川渚有水虫,攒木食船,数十日船坏。虫甚细微。(出《酉阳杂俎》)
bào qiǎng
抱抢
shuǐ chóng xíng sì jié qiāng, dà fù xià yǒu cì, yǒu jí zhēn, shì rén yǒu dú. yuán quē chū chù. míng chāo běn chén xiào běn zuò chū yǒu yáng zá zǔ
水虫形似蛣蜣,大腹下有刺,有棘针,螫人有毒。(原缺出处。明抄本、陈校本作出《酉阳杂俎》)
bì yì
避役
nán zhōng yǒu chóng míng bì yì, yīng yī rì shí èr chén. qí chóng zhuàng rú shé yī, jiǎo zhǎng, sè qīng chì, ròu liè. shǔ yuè shí jiàn yú lí bì jiān, sú jiàn zhě duō chēng yì shì. qí shǒu shū hū gēng biàn, wèi shí èr chén zhuàng. duàn chéng shì zài cóng xiōng xún cháng dǔ zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
南中有虫名避役,应一日十二辰。其虫状如蛇医,脚长,色青赤,肉鬣。暑月时见于篱壁间,俗见者多称意事。其首倏忽更变,为十二辰状。段成式再从兄寻常睹之。(出《酉阳杂俎》)
dūn qǔ
蜳蝺
dūn qǔ xíng rú chán, qí zi rú chóng, zhe" zhe" yuán zuò" zhě", jù míng chāo běn gǎi. cǎo yè. dé qí zi zé mǔ fēi lái jiù zhī, jiān shí, xīn ér měi. chū yǒu yáng zá zǔ
蜳蝺形如蝉,其子如虫,著(“著”原作“者”,据明抄本改。)草叶。得其子则母飞来就之,煎食,辛而美。(出《酉阳杂俎》)
zào mǎ
灶马
zào mǎ zhuàng rú cù zhī, shāo dà, jiǎo zhǎng, hǎo xué yú zào cè. sú yán zào yǒu mǎ, zú shí zhī zhào. chū yǒu yáng zá zǔ
灶马状如促织,稍大,脚长,好穴于灶侧。俗言灶有马,足食之兆。(出《酉阳杂俎》)
xiè bào
谢豹
guó zhōu yǒu chóng míng xiè bào, cháng zài shēn tǔ zhōng, sī mǎ péi shěn zi cháng jué xué huò zhī. xiǎo lèi há ma, ér yuán rú qiú. jiàn rén, yǐ qián liǎng jiǎo jiāo fù shǒu, rú xiū zhuàng. néng xué dì rú fén shǔ, qǐng kè shēn shù chǐ. huò chū dì, tīng xiè bào niǎo shēng, zé nǎo liè ér sǐ, sú yīn míng zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
虢州有虫名谢豹,常在深土中,司马裴沈子尝掘穴获之。小类虾蟆,而圆如球。见人,以前两脚交覆首,如羞状。能穴地如鼢鼠,顷刻深数尺。或出地,听谢豹鸟声,则脑裂而死,俗因名之。(出《酉阳杂俎》)
suì chē chóng
碎车虫
suì chē chì jí fǎn chóng zhuàng rú jī liáo, cāng sè, hǎo qī gāo shù shàng, qí shēng rú rén yín xiào. zhōng nán yǒu zhī. chū yǒu yáng zá zǔ
碎车(赤即反)虫状如唧聊,苍色,好栖高树上,其声如人吟啸。终南有之。(出《酉阳杂俎》)
dù gǔ
度古
zé duàn. cháng chèn yǐn, yǐn bù fù dòng, nǎi shàng yǐn yǎn zhī, liáng jiǔ yǐn huà, wéi fù ní rú xián. yǒu dú, jī shí zé sǐ. sú hū tǔ zhōng. chū yǒu yáng zá zǔ
则断。常趁蚓,蚓不复动,乃上蚓掩之,良久蚓化,唯腹泥如涎。有毒,鸡食则死。俗呼土盅。(出《酉阳杂俎》)
léi qí
雷蜞
léi qí dà rú yǐn, yǐ wù chù zhī, jí cù suō, yuán zhuǎn ruò jū. liáng jiǔ yǐn shǒu, jū xíng jiàn xiǎo, fù rú yǐn yān. huò yún, niè rén dú shén. chū yǒu yáng zá zǔ
雷蜞大如蚓,以物触之,及蹙缩,圆转若鞠。良久引首,鞠形渐小,复如蚓焉。或云,啮人毒甚。(出《酉阳杂俎》)
fù yù
腹育
chán wèi tuō shí míng fù yù, xiāng chuán yán jié qiāng suǒ huà. xiù cái wéi xuān zhuāng zài dù qū, cháng dōng zhōng jué shù gēn, jiàn fù yù fù yú xiǔ chù, guài zhī. cūn rén yán chán gù xiǔ mù suǒ huà yě. xuān yīn pōu yī shì zhī, fù zhōng yóu shí làn mù. chū yǒu yáng zá zǔ
蝉未脱时名腹育,相传言蛣蜣所化。秀才韦翾庄在杜曲,尝冬中掘树根,见腹育附于朽处,怪之。村人言蝉固朽木所化也。翾因剖一视之,腹中犹实烂木。(出《酉阳杂俎》)
jiá dié
蛱蝶
jiá dié, chǐ huò jiǎn suǒ huà yě. xiù cái gù fēi xióng shǎo shí, cháng jiàn yù qī zhōng huài lǜ qún fú, xuán huà wéi dié. gōng bù yuán wài láng zhāng zhōu fēng yán, bǎi hé huā hé zhī, ní qí xì, jīng sù, huà wéi dà hú dié. chū yǒu yáng zá zǔ
蛱蝶,尺蠖茧所化也。秀才顾非熊少时,尝见郁栖中坏绿裙幅,旋化为蝶。工部员外郎张周封言,百合花合之,泥其隙,经宿,化为大蝴蝶。(出《酉阳杂俎》)
yǐ
蚁
yǐ, qín zhōng duō jù hēi yǐ, hào dòu, sú hū wèi mǎ yǐ. cì yǒu sè qiè chì zhě xì yǐ, zhōng yǒu hēi chí dùn, lì jǔ děng shēn tiě. yǒu qiè huáng zhě, zuì yǒu jiān ruò zhī zhì. duàn chéng shì ér xì shí, cháng yǐ jí cì biāo yíng, zhí qí lái lù, cǐ yǐ chù zhī ér fǎn. huò qù xué yī chǐ huò shù cùn, rù xué zhōng zhě, rú suǒ ér chū, yí yǒu shēng ér xiāng zhào yě. qí xíng měi liù qī, yǒu dà shǒu zhě jiān zhī, zhěng ruò duì wǔ. zhì xǐ yíng shí, dà shǒu zhě huò yì huò diàn, rú bèi yì yǐ zhuàng yě. chū yǒu yáng zá zǔ
蚁,秦中多巨黑蚁,好斗,俗呼为马蚁。次有色窃赤者细蚁,中有黑迟钝,力举等身铁。有窃黄者,最有兼弱之智。段成式儿戏时,常以棘刺摽蝇,直其来路,此蚁触之而返。或去穴一尺或数寸,入穴中者,如索而出,疑有声而相召也。其行每六七,有大首者间之,整若队伍。至徙蝇时,大首者或翼或殿,如备异蚁状也。(出《酉阳杂俎》)
yǐ lóu
蚁楼
chéng zhí gōng zài yì dìng yě zhōng, jiàn" jiàn" zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ. yǐ lóu, gāo èr chǐ yú. chū yǒu yáng zá zǔ
程执恭在易定野中,见(“见”字原缺,据明抄本补。)蚁楼,高二尺余。(出《酉阳杂俎》)