mǎ suì yán zhèn wēn zào gāo pián nán mán zhāng jùn liú xún zhāng qíng wáng jiàn
馬燧 嚴振 溫造 高駢 南蠻 張浚 劉鄩 張勍 王建
zá jué zhì wèi tài zǔ cūn fù jiāng shuài
雜譎智 魏太祖 村婦 將帥
mǎ suì
馬燧
lǐ huái guāng shǐ xú tíng guāng yǐ jīng zú liù qiān shǒu zhǎng chūn gōng, mǎ suì nǎi tǐng shēn zhì chéng xià hū tíng guāng, tíng guāng zé bài yú chéng xià. suì dù tíng guāng xīn yǐ qū, nǎi wèi yuē: wǒ lái zì cháo tíng, kě xī miàn shòu mìng. tíng guāng fù xī bài. suì yuē: gōng děng jiē lù shān yǐ lái shǒu jiàn dà xūn, sì shí yú nián gōng fá zuì gāo, nài hé qì zǔ fù zhī xūn lì, wèi zú miè zhī jì yé? cóng wú yán, fēi zhǐ miǎn zuì, fù guì kě tú yě. zéi tú jiē bù duì. suì yuē: ěr yǐ wú yán bù chéng. jīn xiāng qù shù bù, ěr dāng shè wǒ. nǎi pī jīn shì zhī. tíng guāng gǎn qì fǔ fú, jūn shì yì qì, nǎi lǜ qí xià chū jiàng. suì nǎi yǐ shù qí jìng rù chéng, chù zhī bù yí, mò bù wèi fú. zhòng dà hū yuē: fù dé wèi wáng rén yǐ! hún jiān sī wèi cān zuǒ yuē: jiān wèi mǎ gōng yòng bīng, yǔ pū bù xiāng yuǎn, dàn guài lèi bài tián yuè. jīn dǔ qí xíng shī liào dí, bù jí jí yuán zuò yuǎn, jù míng chāo běn gǎi yuǎn yǐ. suì yǒng lì zhì qiáng, cháng xiān jì hòu zhàn. jiāng zhàn, qīn zì hào lìng. shì zú wú bù gǎn dòng, zhàn jiē jué sǐ, wèi cháng bēn běi. bīng shèng guān yú yī shí. rán lì néng qín tián yuè, ér bù néng nà fān shī wěi yí, míng chāo běn nà zuò shěn, shī zuò shuài, yí zuò kuǎn ér bǎo qí bì méng. píng liáng zhī huì, wèi jié zàn suǒ dài, guān zhōng yáo dòng. cǐ suǒ wèi cái yǒu yú ér xīn bù zhèng. míng chāo běn zhèng zuò zhì chū tán bīn lù
李懷光使徐庭光以精卒六千守長春宮,馬燧乃挺身至城下呼庭光,庭光則拜於城下。燧度庭光心已屈,乃謂曰:我來自朝廷,可西面受命。庭光復西拜。燧曰:公等皆祿山已來首建大勛,四十餘年功伐最高,奈何棄祖父之勛力,為族滅之計耶?從吾言,非止免罪,富貴可圖也。賊徒皆不對。燧曰:爾以吾言不誠。今相去數步,爾當射我。乃披襟示之。庭光感泣俯伏,軍士亦泣,乃率其下出降。燧乃以數騎徑入城,處之不疑,莫不畏伏。眾大呼曰:復得為王人矣!渾瑊私謂參佐曰:瑊為馬公用兵,與仆不相遠,但怪累敗田悅。今睹其行師料敵,不及(及原作遠,據明抄本改)遠矣。燧勇力智強,常先計後戰。將戰,親自號令。士卒無不感動,戰皆決死,未嘗奔北。兵勝冠於一時。然力能擒田悅,而不能納蕃師偽疑,(明抄本納作審,師作帥,疑作款)而保其必盟。平涼之會,為結贊所紿,關中搖動。此所謂才有餘而心不正。(明抄本正作至)(出《譚賓錄》)
yán zhèn
嚴振
dé zōng luán jià zhī xìng liáng yáng, zhōng shū shè rén qí yìng wèi zhī yù. xià yáng zhōu qīng yuán chuān, jiàn jīng qī bì yě. shàng xīn fāng hài, wèi cǐ bīng yǒu ān jí lù zhě, tòu qín lǐng ér yào yān. é jiàn liáng shuài yán zhèn jù tuó jiān, bài yù mǎ qián, jù yán jūn chén luàn lí, wū yàn liú tì, shàng dà xǐ. kǒu chì shēng jiǎng, lìng zhèn shàng mǎ qián qù, yǔ zhèn zuò zhǔ rén. yìng shēn běn duǎn xiǎo, shēng qì yì yáng. nǎi yuē: yán zhèn hé yǔ zhì zūn dǎo mǎ, yù shàn zì yǒu suǒ sī. qǐng zhī, shàng cì yáng zhōu xíng zài, zhào yìng, zé yǐ rú shēng bù dá shí biàn, yān chén shí, xū gū xī róng shuài. yìng fú zòu yuē: shān nán shì shù, zhǐ zhī yǒu yán zhèn, bù zhī yǒu bì xià. jīn zhě tiān wēi qīn lín, lìng bā shǔ shì mín, zhī tiān zǐ zhī zūn, yì zú yǐ jǐn zhèn wèi chén zǐ zhī jié. shàng shēn jiā tàn. zhèn wén, tè bài xiè yìng. shí yì xǔ yìng. chū gān quān zi
德宗鑾駕之幸梁洋,中書舍人齊映為之御。下洋州青源川,見旌期蔽野。上心方駭,謂泚兵有諳疾路者,透秦嶺而要焉。俄見梁帥嚴振具橐鞬,拜御馬前,具言君臣亂離,嗚咽流涕,上大喜。口敕升獎,令振上馬前去,與朕作主人。映身本短小,聲氣抑揚。乃曰:嚴振合與至尊導馬,御膳自有所司。頃之,上次洋州行在,召映,責以儒生不達時變,煙塵時,須姑息戎帥。映伏奏曰:山南士庶,只知有嚴振,不知有陛下。今者天威親臨,令巴蜀士民,知天子之尊,亦足以盡振為臣子之節。上深嘉嘆。振聞,特拜謝映。時議許映。(出《乾鐉子》)
wēn zào
溫造
xiàn zōng zhī dài, róng jié luàn huá. sì fāng zhēng shī, yǐ jìng biān huàn. zhào xià nán liáng, qǐ jiǎ shì wǔ qiān rén, lìng fù guān xià. jiāng qǐ, shuài rén zuò pàn, zhú qí shuài, yòu jù cháo tíng tǎo fá, yīn tuán jí jù mìng zhě suì yú. xiàn zōng shēn yǐ wèi huàn. zé shuài zhě jiǔ zhī. jīng zhào yǐn wēn zào qǐng xíng. xiàn zōng wèn qí bīng chǔ suǒ fèi. wēn yuē: bù qǐng cùn bīng chǐ rèn ér xíng. zhì qí jiè, liáng rén chān qí suǒ lái, lái yuán zuò qiú, jù míng chāo běn gǎi zhǐ yī rú shēng, jiē xiāng hè yuē: cháo tíng bì bù wèn qí zuì, fù hé huàn hū? wēn dàn xuān zhào chì ān cún, zhì zé yī wú suǒ wèn. rán liáng shuài fù guò, chū rù zhě jiē bù shě qì zhàng, wēn yì bù xiè zhī. tā rì, qiú chǎng zhōng shè lè, míng chāo běn lè zuò yàn sān jūn xià shì, míng chāo běn shì zuò lìng bìng rèn zhí dài gōng jiàn fù zhī, suì lìng yú zhǎng láng zhī xià jiù shí. zuò yán zhī qián, lín jiē nán běi liǎng xíng, xuán xuán zì yuán quē, jù míng chāo běn bǔ zhǎng suǒ liǎng tiáo, lìng jūn rén gè yú miàn qián suǒ shàng, guà qí gōng jiàn ér shí. qūn xún, xíng jiǔ zhì, gǔ zào yī shēng, liǎng tóu qí pēng qí suǒ, zé gōng jiàn qù dì sān zhàng yú yǐ. jūn rén dà luàn, wú yǐ shī qí yǒng, rán hòu hé hù ér zhǎn zhī. wǔ qiān yú rén, gèng wú jiào lèi. qí jiān yǒu bǎi xìng suí qīn qíng jí tì rén yǒu fù shè lái zhě shén duō, bìng yù shí yī gài yǐ. nán liáng rén zì ěr lěi shì bù gǎn fù pàn. yú èr shí nián qián zhí yú sī, gù lǎo shàng lì lì ér jì zhī yǐ. chū wáng shì jiàn wén
憲宗之代,戎羯亂華。四方徵師,以靜邊患。詔下南梁,起甲士五千人,令赴關下。將起,帥人作叛,逐其帥,又懼朝廷討伐,因團集拒命者歲余。憲宗深以為患。擇帥者久之。京兆尹溫造請行。憲宗問其兵儲所費。溫曰:不請寸兵尺刃而行。至其界,梁人覘其所來,(來原作求,據明抄本改)止一儒生,皆相賀曰:朝廷必不問其罪,復何患乎?溫但宣詔敕安存,至則一無所問。然梁帥負過,出入者皆不舍器仗,溫亦不械之。他日,球場中設樂,(明抄本樂作宴)三軍下士,(明抄本士作令)並任執帶弓箭赴之,遂令於長廊之下就食。坐筵之前,臨階南北兩行,懸(懸字原缺,據明抄本補)長索兩條,令軍人各於面前索上,掛其弓劍而食。逡巡,行酒至,鼓譟一聲,兩頭齊抨其索,則弓劍去地三丈余矣。軍人大亂,無以施其勇,然後闔戶而斬之。五千餘人,更無噍類。其間有百姓隨親情及替人有赴設來者甚多,並玉石一概矣。南梁人自爾累世不敢復叛。餘二十年前職於斯,故老尚歷歷而記之矣。(出《王氏見聞》)
gāo pián
高駢
xián tōng zhōng, nán mán wéi xī chuān, cháo tíng mìng tài wèi gāo pián, zì tiān píng jūn yí zhèn chéng dū. róng chē wèi jiè, nǎi xiān yǐ bó. shū jūn hào qí shàng, réng shū yī fú, yú yóu tíng dì zhī, yǐ zhuàng jūn shēng. mán qiú chéng jiāo zhǐ zhī bài, wàng fēng ér dùn. xiān shì fǔ wú luó guō, nán kòu cái zhì, jù chéng wēi jìn. shì mín wú jiǔ ān zhī jì. pián kuī zhī, huà dì tú bǎn zhú yān. lǜ běn chā jiāng shī, tíng hòu yǒu jǐng, nǎi mìng mén sēng jǐng xiān fèng shǐ rù nán zhào, xuān yán gōng zì xún biān. zì xià shǒu zhú chéng rì, jǔ fēng zhí zhì dà dù hé, fán jiǔ shí sān rì, lóu lǔ chù rán, jīng pèi jìng bù xíng. ér biāo xìn zhé piāo, bù jiǎ bīng yǐ zhà shèng, sī zhī wèi yě. chū běi mèng suǒ yán
咸通中,南蠻圍西川,朝廷命太尉高駢,自天平軍移鎮成都。戎車未屆,乃先以帛。書軍號其上,仍書一符,於郵亭遞之,以壯軍聲。蠻酋懲交阯之敗,望風而遁。先是府無羅郭,南寇才至,遽成煨燼。士民無久安之計。駢窺之,畫地圖版築焉。慮畚插將施,亭堠有警,乃命門僧景仙奉使入南詔,宣言躬自巡邊。自下手築城日,舉烽直至大渡河,凡九十三日,樓櫓矗然,旌旆竟不行。而驃信讋慓,不假兵以詐勝,斯之謂也。(出《北夢瑣言》)
nán mán
南蠻
táng nán mán qīn yì xī chuān, kǔ wú tíng zhàng. zì xián tōng yǐ hòu, jiàn nán kǔ zhī, niú cóng shàng shū zuò zhèn, wèi mán kòu píng líng, wú yǐ kàng jù. gāo pián zì dōng píng yí zhèn chéng dū, mán yóu rǎo rǎo yuán zuò chuán, jù míng chāo běn gǎi shǔ chéng. pián xiān xuǎn xiāo ruì jiù jí. rén rén bèi shén fú yī dào. mán chān zhī zhī, wàng fēng ér dùn. ěr hòu xī zōng xìng shǔ, shēn yí zuò gěng, nǎi xǔ jiàng gōng zhǔ. mán wáng yǐ lián yīn dà guó, xǐ xìng yú cháng. yīn mìng zǎi xiàng zhào lóng méi yáng qí kūn duàn yì zōng lái cháo xíng zài, qiě yíng gōng zhǔ. gāo tài wèi zì huái hǎi fēi zhāng yún: nán mán xīn lǚ, wéi cǐ shù rén, qǐng zhǐ ér zhèn zhī. qì xī zōng hái jīng, nán fāng wú yú, yòng gāo gōng zhī cè yě. yáng qí kūn bèi jiē yǒu cí zǎo. tú zhōng shī yún: fēng lǐ làng huā chuī yòu bái. yǔ zhōng fēng yǐng xǐ hái qīng. jiāng ōu jù chù chuāng qián jiàn, lín yòu tí shí zhěn shàng tīng. cí shén qīng měi. chū běi mèng suǒ yán
唐南蠻侵軼西川,苦無亭障。自咸通已後,劍南苦之,牛叢尚書作鎮,為蠻寇憑凌,無以抗拒。高駢自東平移鎮成都,蠻猶擾(擾原作傳,據明抄本改)蜀城。駢先選驍銳救急。人人背神符一道。蠻覘知之,望風而遁。爾後僖宗幸蜀,深疑作梗,乃許降公主。蠻王以連姻大國,喜幸逾常。因命宰相趙隆眉、楊奇鯤、段義宗來朝行在,且迎公主。高太尉自淮海飛章云:南蠻心膂,唯此數人,請止而鴆之。迄僖宗還京,南方無虞,用高公之策也。楊奇鯤輩皆有詞藻。途中詩云:風裡浪花吹又白。雨中風影洗還清。江鷗聚處窗前見,林狖啼時枕上聽。詞甚清美。(出《北夢瑣言》)
zhāng jùn
張浚
zhāng xiāng jùn fù yú quán lüè, sù bù zhī bīng. zhāo zōng cháo, qīn tǒng hù jià liù shī, wǎng tǎo tài yuán, suì zhì shī lǜ, xiàn qí fù shuài shì láng sūn kuí. xún móu bān shī, lù yóu píng yáng. píng yáng jí pú zhī shǔ jùn yě, mù shǒu xìng zhāng, jí pú shuài wáng kē zhī dà xiào. kē biàn zhà nán cè, fù lǜ jūn lǚ jīng guò, luò qí guǐ jì. jùn nǎi xiān shù chéng ér xíng, pō yú píng yáng zhī chuán shě. liù jūn xiāng cì, yóu yīn dì guān ér jìn. jùn shēn jì jìn mù, fù bù gǎn chú zhī. zhāng yú yī shè jiāo yíng, jì zhù yóu tíng, jùn lìng zhāng shǐ jūn shēng tīng, chá jiǔ shè shí bì. fù mìng chá jiǔ, bù lìng zàn qǐ, réng liú wǎn shí. shí qì, yǐ bū shí, yòu bù lìng qǐ, jí gèng chá shù ōu. zhì zhāng dēng, nǎi xǔ cí qù. zì dàn jí mù, bù jiāo yī yán. kǒu zhōng jǔ shǎo wù, yáo guān yī rú jiāo tán zhī zhuàng. kē xìng duō yí, dòng yǒu jǐng chá. shí zhēn shì zhě xún yǐ mì bào zhī yún: chì shǐ yǔ xiāng guó mì huà jìng xī. kē guǒ yí, zhào zhāng wèn zhī yuē: xiāng guó yǔ ěr, zì dàn zhì mù, suǒ huà hé? duì yún: bìng bù jiāo yán. wáng shū bù xìn, wèi qí bù chéng, lù zhī. liù shī nǎi jiǎ tú guī jīng, le wú xiān lǜ. hòu pàn bāng jì, zhū dào gè zhí kù qǐ zhī lèi. bìng bù shòu zhī, nǎi mìng zhuān rén miàn fù zhī yuē: ěr shù wú yì, yǐ cǐ wù gǎi chōng jūn xíng suǒ fèi zhī wù. guō mù bù cáo dàn mǎ yào, tǔ chǎn suǒ gòng zhī wù, xián qǐng bèi zhī. yú shì zhū fān zhèn xīn rán fèng zhī, yǐ zhì jūn xíng shí wàn, suǒ yào wú quē, jiē xīn jiàng zhī suǒ guī huà. liáng zǔ jì zhī, qián lìng cì kè shā zhī yú zhǎng shuǐ zhuāng shàng. chū yù táng xián huà
張相浚富於權略,素不知兵。昭宗朝,親統扈駕六師,往討太原,遂至失律,陷其副帥侍郎孫揆。尋謀班師,路由平陽。平陽即蒲之屬郡也,牧守姓張,即蒲帥王珂之大校。珂變詐難測,復慮軍旅經過,落其詭計。浚乃先數程而行,泊於平陽之傳舍。六軍相次,由陰地關而進。浚深忌晉牧,復不敢除之。張於一舍郊迎,既駐郵亭,浚令張使君升廳,茶酒設食畢。復命茶酒,不令暫起,仍留晚食。食訖,已晡時,又不令起,即更茶數甌。至張燈,乃許辭去。自旦及暮,不交一言。口中咀少物,遙觀一如交談之狀。珂性多疑,動有警察。時偵事者尋已密報之云:敕史與相國密話竟夕。珂果疑,召張問之曰:相國與爾,自旦至暮,所話何?對云:並不交言。王殊不信,謂其不誠,戮之。六師乃假途歸京,了無纖慮。後判邦計,諸道各執絝綺之類。並不受之,乃命專人面付之曰:爾述吾意,以此物改充軍行所費之物。鍋幕布槽啖馬藥,土產所共之物,咸請備之。於是諸蕃鎮欣然奉之,以至軍行十萬,所要無缺,皆心匠之所規畫。梁祖忌之,潛令刺客殺之於長水莊上。(出《玉堂閒話》)
liú xún
劉鄩
hòu táng jìn wáng zhī rù wèi bó yě, liáng jiāng liú xún xiān tún huán shuǐ, jì ruò wú rén. yīn lìng chān zhī, yún: chéng shàng yǒu qí zhì lái wǎng. jìn wáng yuē: liú xún duō jì, wèi kě qīng jìn. gèng lìng shěn tàn, nǎi fù cǎo wèi rén, fù qí yú shàng, yǐ lǘ fù zhī, xún dié ér xíng, gù qí zhì yīng chéng bù xī. wèn chéng zhōng léi zhě yuē: jūn yǐ qù èr rì yǐ. guǒ qū huáng zé, yù kòu tài yuán, yǐ lín lǎo bù kè jìn. jì móu rú shì. chū běi mèng suǒ yán
後唐晉王之入魏博也,梁將劉鄩先屯洹水,寂若無人。因令覘之,云:城上有旗幟來往。晉王曰:劉鄩多計,未可輕進。更令審探,乃縛草為人,縛旗於上,以驢負之,循堞而行,故旗幟嬰城不息。問城中羸者曰:軍已去二日矣。果趨黃澤,欲寇太原,以霖潦不克進。計謀如是。(出《北夢瑣言》)
zhāng qíng
張勍
wěi shǔ xiān zhǔ wáng jiàn shǐ gōng wéi chéng dū, sān nián wèi xià. qí jì gāng zhī pū, yǒu wú lài qīng shēng yǒng hàn zhě bǎi bèi, rén mò dí yě. jiàn cháng yǐ měi yán dàn zhī yuē: xī chuān hào wèi jǐn huā chéng, yī dàn shōu kè, yù bó zǐ nǚ, zì wǒ ér bèi kuài huó yě. tā rì, chén jìng xuān tián lìng zī yǐ chéng jiàng. yì rì fù fǔ. yù jiè jiāo bào zhū zǐ yuē: wǒ yǔ ěr lěi nián zhàn dòu, chū sǐ rù shēng, lái rì biàn shì wǒ yī jiā yě. rù chéng yǐ hòu, dàn guǎn fù guì, jí bù dé zì héng. wǒ shì lái chà zhāng qíng zuò zhǎn zhuó mǎ bù shǐ, zé bàn yú qú. nǚ bèi bù dé zhé fàn. ruò bǎ dào wǒ miàn qián, zú kě jīn shù, huò bèi dāng xià zhǎn què, fēi wǒ néng jiù. zhū zi wén jiè, gè wù jí liǎn. rán zhāng qíng xiōng shàng dǎ rén, duī dié tōng qú, mò yǒu gǎn fàn. shí zhě yǐ jiàn néng jiè néng xī, bù xiàn rén yú xíng, rén shù zhī bǐ yě. chū běi mèng suǒ yán
偽蜀先主王建始攻圍成都,三年未下。其紀綱之仆,有無賴輕生勇悍者百輩,人莫敵也。建嘗以美言啗之曰:西川號為錦花城,一旦收克,玉帛子女,恣我兒輩快活也。他日,陳敬瑄、田令孜以城降。翌日赴府。預戒驕暴諸子曰:我與爾累年戰鬥,出死入生,來日便是我一家也。入城以後,但管富貴,即不得恣橫。我適來差張勍作斬斫馬步使,責辦於渠。女輩不得輒犯。若把到我面前,足可矜恕,或被當下斬卻,非我能救。諸子聞戒,各務戢斂。然張勍胸上打人,堆疊通衢,莫有敢犯。識者以建能戒能惜,不陷人於刑,仁恕之比也。(出《北夢瑣言》)
wáng jiàn
王建
qióng lí zhī jiān yǒu qiǎn mán yān, shì xí wáng hào, yuē liú wáng yáng wáng hǎo wáng. suì zhī xī chuān yī cì sān qiān fēn, bǐ qí zhēn yún nán dòng jìng yún nán yì zī qí chān chéng dū yíng xū. chí liǎng duān ér qiú lì yě. měi yuán róng xià chē, jí lǜ jiè shàng qiú zhǎng yì fǔ tíng, hào yuē cān yuán róng. shàng wén zì wèi wēi huì suǒ zhì, qí wèi cān jiān, qián bǐng yú dōu yā yá, qiě qí kě fǒu. huò yuán róng wèi fǔ dà jiāng jiān, shāo zhì guāi fāng, jí jiào shén fēn yún. shí shuài chén duō shì wén rú, bù yù shēng shì. yǐ shì dōu yā lài zhī, yì yào gū xī. mán yán dàn píng líng, kǔ wú tíng zhàng, yì cǐ zhī yóu yě. wáng jiàn shǐ zhèn shǔ, jué qí jiù cì, zhǎn dōu yā yá shān xíng zhāng yǐ lìng zhī. qióng xiá zhī nán, bù lì yī hòu, bù shù yī zú. shí nián bù gǎn fàn jìng. mò nián, mìng dà jiāng xǔ cún zhēng mán, wèi sān wáng xiè lòu jūn jī. yú shì zhào sān wáng ér zhǎn zhī. shí hào yīn duàn yě. xī rì zhī huàn sān wáng, fēi bù zhī yě, shí bù lì yě. gù yuē: yǒu fēi cháng zhī gōng, xǔ gōng zhī wèi yě. xiān shì táng xián tōng zhōng, yǒu tiān zhú sān zàng sēng, jīng guò chéng dū. xiǎo wǔ tiān hú hú yuán zuò hú, jù míng chāo běn gǎi yǔ, tōng dà xiǎo chéng jīng lǜ lùn. yǐ běi tiān zhú yǔ yún nán jiē jìng, yù jiǎ tú ér hái. wèi shǔ chá shì zhě shí zhī, xì yú chéng dū fǔ, jù dé suǒ jì cháo tíng cì dì wén zì, gài céng rù nèi dào chǎng yě. shì zhī wài guó lái tíng zhě, ān zhī fēi jiān xì hū? chū běi mèng suǒ yán
邛黎之間有淺蠻焉,世襲王號,曰劉王、楊王、郝王。歲支西川衣賜三千分,俾其偵雲南動靜;雲南亦資其覘成都盈虛。持兩端而求利也。每元戎下車,即率界上酋長詣府庭,號曰參元戎。上聞自謂威惠所致,其未參間,潛稟於都押衙,且俟可否。或元戎慰撫大將間,稍至乖方,即教甚紛紜。時帥臣多是文儒,不欲生事。以是都押賴之,亦要姑息。蠻延蜑憑凌,苦無亭障,抑此之由也。王建始鎮蜀,絕其舊賜,斬都押衙山行章以令之。邛峽之南,不立一堠,不戍一卒。十年不敢犯境。末年,命大將許存征蠻,為三王泄漏軍機。於是召三王而斬之。時號因斷也。昔日之患三王,非不知也,時不利也。故曰:有非常之功,許公之謂也。先是唐咸通中,有天竺三藏僧,經過成都。曉五天胡(胡原作湖,據明抄本改)語,通大小乘經律論。以北天竺與雲南接境,欲假途而還。為蜀察事者識之,繫於成都府,具得所記朝廷次第文字,蓋曾入內道場也。是知外國來廷者,安知非奸細乎?(出《北夢瑣言》)
zá jué zhì
雜譎智
wèi tài zǔ
魏太祖
wèi wǔ shǎo shí, cháng wèi yuán shào hǎo wèi yóu xiá. guān rén xīn hūn, yīn qián rù zhǔ rén yuán zhōng, yè jiào hū yún: yǒu tōu ér zhì. lú zhōng rén jiē chū guān, dì nǎi chōu rèn jié xīn fù, yǔ shào hái chū. shī dào, zhuì zhǐ jí zhōng, shào bù néng dòng, dì fù dà jiào: tōu ér jīn zài cǐ! shào huáng pò zì zhì chū, jù miǎn. wèi wǔ yòu cháng yún, rén yù wēi jǐ, jǐ zhé xīn dòng. yīn yǔ suǒ qīn xiǎo rén yuē: rǔ huái rèn mì lái, wǒ xīn bì dòng, biàn lù rǔ. rǔ dàn wù yán, dāng hòu xiāng bào. shì zhě xìn yān, suì zhǎn zhī. móu nì zhě cuò qì yǐ. yòu yuán shào nián shào shí, céng yè qiǎn rén yǐ jiàn zhì wèi wǔ, shǎo xià bù zhe. dì kuí qí hòu lái bì gāo, yīn tiē wò chuáng shàng, jiàn guǒ gāo. wèi wǔ yòu yún: wǒ mián zhōng bù kě wàng jìn, jìn zhé zhuó rén, yì bù zì jué, zuǒ yòu yí shèn zhī. hòu nǎi yáng dòng, suǒ xìng xiǎo rén, qiè yǐ bèi fù zhī, yīn biàn zhuó shā. zì ěr mò gǎn jìn zhī. chū xiǎo shuō
魏武少時,嘗為袁紹好為遊俠。觀人新婚,因潛入主人園中,夜叫呼云:有偷兒至。廬中人皆出觀,帝乃抽刃劫新婦,與紹還出。失道,墜枳棘中,紹不能動,帝復大叫:偷兒今在此!紹惶迫自擲出,俱免。魏武又嘗雲,人慾危己,己輒心動。因語所親小人曰:汝懷刃密來,我心必動,便戮汝。汝但勿言,當後相報。侍者信焉,遂斬之。謀逆者挫氣矣。又袁紹年少時,曾夜遣人以劍擲魏武,少下不著。帝揆其後來必高,因帖臥床上,劍果高。魏武又云:我眠中不可妄近,近輒斫人,亦不自覺,左右宜慎之。後乃佯凍,所幸小人,竊以被覆之,因便斫殺。自爾莫敢近之。(出《小說》)
cūn fù
村婦
zhāo zōng wèi liáng zhǔ jié qiān zhī hòu, qí fèng qí fèng yuán zuò jùn fèng, jù míng chāo běn gǎi zhū zhōu, bèi xù jiǎ bīng shén zhòng, zì qí jié lüè yǐ zì gěi. chéng zhōu yǒu pì yuǎn cūn shù, jù yǒu jī huò. zhǔ jiāng qiǎn èr shí yú qí yè lüè zhī. jì cāng zú zhì, wǎng gǎn zhī wú. qí zhàng fū bìng qiú fù zhī, qìng sōu qí huò, náng ěr zhù zhī. rán hòu pēng shǐ quǎn, qiǎn qí fù nǚ xiū zhuàn, zì qí yǐn dàn, qí jiā cháng shōu làng dàng zi, qí fù nǚ duō qǔ zhī áo dǎo, yī rú là mò. zhì yú shí wèi zhōng, rán hòu yǐn yǐ zhuó láo. yú shí yào zuò, jìng yú yāo xià bá jiàn jué dì yuē: mǎ rù dì xià qù yě. huò yù rù huǒ tóu yuān, diān ér hòu pū. yú shì fù nǚ jiě qù liáng rén zhí fù, xú qǔ qí shì jiàn, yī yī duàn qí jǐng ér yì zhī. qí mǎ shǐ rén zhú guān lù, chuí ér ěr qiǎn zhī, wǎng yǒu zhī zhě. hòu dì tǔ gǎi yì, fāng xiè qí shì. chū yù táng xián huà
昭宗為梁主劫遷之後,岐鳳(岐鳳原作峻奉,據明抄本改)諸州,備蓄甲兵甚眾,恣其劫掠以自給。成州有僻遠村墅,巨有積貨。主將遣二十餘騎夜掠之。既倉卒至,罔敢支吾。其丈夫並囚縛之,罄搜其貨,囊爾貯之。然後烹豕犬,遣其婦女羞饌,恣其飲噉,其家嘗收莨菪子,其婦女多取之熬搗,一如辣末。置於食味中,然後飲以濁醪。於時藥作,竟於腰下拔劍掘地曰:馬入地下去也。或欲入火投淵,顛而後仆。於是婦女解去良人執縛,徐取騎士劍,一一斷其頸而瘞之。其馬使人逐官路,棰而爾遣之,罔有知者。後地土改易,方泄其事。(出《玉堂閒話》)