bào zǐ dōu yáng sù guō yuán zhèn dí rén jié jìng zhāo dào wú bǎo ān
鮑子都 楊素 郭元振 狄仁傑 敬昭道 吳保安
bào zǐ dōu
鮑子都
wèi bào zǐ dōu, mù xíng yú yě, jiàn yī shū shēng, zú xīn tòng. zǐ dōu xià mǎ, wèi mó qí xīn. yǒu qǐng, shū shēng zú. zǐ dōu shì qí náng zhōng, yǒu sù shū yī juàn, jīn shí bǐng. nǎi mài yī bǐng, jù zàng shū shēng, qí yú zhěn zhī tóu xià, zhì sù shū yú fù páng. hòu shù nián, zǐ dōu yú dào shàng, yǒu chéng cōng mǎ zhě zhú zhī. jì jí, yǐ zǐ dōu wèi dào, gù wèn ér shī suǒ zài. zǐ dōu jù yán, yú shì xiāng suí wǎng. kāi mù, qǔ ér shī guī, jiàn jīn jiǔ bǐng zài tóu xià, sù shū zài fù páng, jǔ jiā gǎn zǐ dōu zhī dé yì. yóu shì shēng míng dà zhèn. chū dú yì zhì
魏鮑子都,暮行於野,見一書生,卒心痛。子都下馬,為摩其心。有頃,書生卒。子都視其囊中,有素書一卷,金十餅。乃賣一餅,具葬書生,其餘枕之頭下,置素書於腹旁。後數年,子都於道上,有乘驄馬者逐之。既及,以子都為盜,固問兒屍所在。子都具言,於是相隨往。開墓,取兒屍歸,見金九餅在頭下,素書在腹旁,舉家感子都之德義。由是聲名大振。(出《獨異志》)
yáng sù
楊素
chén tài zǐ shè rén xú dé yán zhī qī, hòu zhǔ shū bǎo zhī mèi, fēng lè chāng gōng zhǔ, cái sè guān jué. dé yán wèi tài zǐ shè rén, fāng shǔ shí luàn, kǒng bù xiāng bǎo, wèi qí qī yuē: yǐ jūn zhī cái róng, guó wáng bì rù quán háo zhī jiā, sī yǒng jué yǐ. tǎng qíng yuán wèi duàn, yóu jì xiāng jiàn, yí yǒu yǐ xìn zhī. nǎi pò yī jìng, gè zhí qí bàn. yuē yuē: tā rì bì yǐ zhēng yuè wàng mài yú dū shì, wǒ dāng zài, jí yǐ shì rì fǎng zhī. jí chén wáng, qí qī guǒ rù yuè gōng yáng sù zhī jiā, chǒng bì shū hòu. dé yán liú lí xīn kǔ, jǐn néng zhì jīng. suì yǐ zhēng yuè wàng fǎng yú dū shì. yǒu cāng tóu mài bàn jìng zhě, dà gāo qí jià, rén jiē xiào zhī. dé yán zhí yǐn zhì qí jū, yǔ shí, jù yán qí gù, chū bàn jìng yǐ hé zhī. nǎi tí shī yuē: jìng yǔ rén jù qù, jìng guī guī yuán zuò gè, jù míng chāo běn chén xiào xǔ běn gǎi rén bù guī. wú fù cháng é yǐng, kōng liú míng yuè huī. chén shì dé shī, tì qì bù shí. sù zhī zhī, chuàng rán gǎi róng. jí zhào dé yán, hái qí qī, réng hòu yí zhī. wén zhě wú bù gǎn tàn, réng yǔ dé yán chén shì xié yǐn, lìng chén shì wèi shī yuē: lìng rì hé qiān cì, xīn guān duì jiù guān. xiào tí jù bù gǎn, fāng yàn zuò rén nán. suì yǔ dé yán guī jiāng nán, jìng yǐ zhōng lǎo. chū běn shì shī
陳太子舍人徐德言之妻,後主叔寶之妹,封樂昌公主,才色冠絕。德言為太子舍人,方屬時亂,恐不相保,謂其妻曰:以君之才容,國亡必入權豪之家,斯永絕矣。儻情緣未斷,猶冀相見,宜有以信之。乃破一鏡,各執其半。約曰:他日必以正月望賣於都市,我當在,即以是日訪之。及陳亡,其妻果入越公楊素之家,寵嬖殊厚。德言流離辛苦,僅能至京。遂以正月望訪於都市。有蒼頭賣半鏡者,大高其價,人皆笑之。德言直引至其居,予食,具言其故,出半鏡以合之。乃題詩曰:鏡與人俱去,鏡歸(歸原作各,據明抄本、陳校、許本改)人不歸。無復嫦娥影,空留明月輝。陳氏得詩,涕泣不食。素知之,愴然改容。即召德言,還其妻,仍厚遺之。聞者無不感嘆,仍與德言陳氏偕飲,令陳氏為詩曰:令日何遷次,新官對舊官。笑啼俱不敢,方驗作人難。遂與德言歸江南,竟以終老。(出《本事詩》)
guō yuán zhèn
郭元振
guō yuán zhèn, nián shí liù, rù tài xué. xuē jì zhào yàn zhāo wèi yǒu. shí yǒu jiā xìn zhì, jì qián sì shí wàn, yǐ wèi jǔ liáng, hū yǒu shuāi fú zhě kòu mén yún: wǔ dài wèi zàng, gè zài yī fāng, jīn yù tóng shí qiān biǎn, fá yú zī cái. wén gōng jiā xìn zhì, pō néng xiāng jì fǒu? gōng jí mìng yǐ chē yī shí zài qù, lüè wú liú zhě, yì bù wèn xìng shì, shēn wèi xuē zhào suǒ qiào. yuán zhèn yí rán yuē: jì bǐ dà shì, yì hé qiào yān. qí nián liáng jué, jìng bù chéng jǔ. chū zhí yán
郭元振,年十六,入太學。薛稷、趙彥昭為友。時有家信至,寄錢四十萬,以為舉糧,忽有衰服者扣門云:五代未葬,各在一方,今欲同時遷窆,乏於資財。聞公家信至,頗能相濟否?公即命以車一時載去,略無留者,亦不問姓氏,深為薛趙所誚。元振怡然曰:濟彼大事,亦何誚焉。其年糧絕,竟不成舉。(出《摭言》)
dí rén jié
狄仁傑
dí rén jié, tài yuán rén, wèi fǔ fǎ cáo cān jūn. shí tóng liáo zhèng chóng zī, mǔ lǎo qiě bìng, dāng chōng shǐ jué yù. rén jié wèi yuē: tài fū rén yǒu wēi jí zhī bìng, ér gōng yuǎn shǐ, qǐ kě yí qīn wàn lǐ zhī qì hū? nǎi qǐng dài chóng zī. chū tán bīn lù
狄仁傑,太原人,為府法曹參軍。時同僚鄭崇資,母老且病,當充使絕域。仁傑謂曰:太夫人有危亟之病,而公遠使,豈可貽親萬里之泣乎?乃請代崇資。(出《談賓錄》)
jìng zhāo dào
敬昭道
jìng zhāo dào wèi dà lǐ píng shì. yán hé zhōng, yí yǒu fǎn zhě, guà wù sì bǎi yú rén. jiāng lì sī nóng shì míng chāo běn shì zuò sì, wèi jí lù, xì zài zhōu yù. zhāo dào jù shè wén ér miǎn zhī. shí zǎi qiè zé dà lǐ, nài hé shè fǎn rén jiā kǒu? dà lǐ qīng jí zhèng děng shī sè, yǐn zhāo dào, zhí zhèng nù ér zé zhī. zhāo dào yuē: shè wén yún jiàn jìn qiú tú, fǎn zhě xì zài zhōu yù, cǐ jí jiàn jìn yě. fǎn fù jié nán, zhì yú wǔ liù, zhí zhèng wú yǐ duó zhī, guà wù zhě xī miǎn. zhāo dào qiān jiān chá yù shǐ. yòu xiān shì kuí zhōu zhēng rén shū wàn fú děng shí rén, xíng cì bā líng, dù tān nì sǐ. zhāo dào yīn shǐ bā yú, zhì wàn nián yì, mèng cǐ shí rén qí āi, zhì yú zài sān. nǎi zhào yì lì wèn zhī, lì duì rú suǒ mèng. zhāo dào jí mù shàn yóu zhě, chū qí shī, jù sǎ yáo yǐ lèi zhī. guān zhě mò bù xū xī. nǎi yí dié jìn xiàn, bèi huì dú, guī zhī gù xiāng. zhēng rén wén zhě, wú bù gǎn yǎng. chū dà táng xīn yǔ
敬昭道為大理評事。延和中,沂有反者,詿誤四百餘人。將隸司農事(明抄本事作寺),未即路,系在州獄。昭道據赦文而免之。時宰切責大理,奈何赦反人家口?大理卿及正等失色,引昭道,執政怒而責之。昭道曰:赦文雲見禁囚徒,反者系在州獄,此即見禁也。反覆詰難,至於五六,執政無以奪之,詿誤者悉免。昭道遷監察御史。又先是夔州征人舒萬福等十人,行次巴陵,渡灘溺死。昭道因使巴渝,至萬年驛,夢此十人祈哀,至於再三。乃召驛吏問之,吏對如所夢。昭道即募善游者,出其屍,具灑餚以酹之。觀者莫不歔欷。乃移牒近縣,備槥櫝,歸之故鄉。征人聞者,無不感仰。(出《大唐新語》)
wú bǎo ān
吳保安
wú bǎo ān, zì yǒng gù, hé běi rén, rèn suì zhōu fāng yì wèi. qí xiāng rén guō zhòng xiáng, jí yuán zhèn cóng zhí yě. zhòng xiáng yǒu cái xué, yuán zhèn jiāng chéng qí míng huàn. huì nán mán zuò luàn, yǐ lǐ méng wèi yáo zhōu dū du, shuài shī tǎo yān. méng lín xíng, cí yuán zhèn. yuán zhèn nǎi jiàn zhòng xiáng, wèi méng yuē: dì zhī gū zǐ, wèi yǒu míng huàn. zi gū jiāng xíng, rú pò zéi lì gōng, mǒu zài zhèng shì, dāng jiē yǐn zhī, bǐ qí mí báo fèng yě. méng nuò zhī. zhòng xiáng pō yǒu gàn yòng, nǎi yǐ wèi pàn guān, wěi zhī jūn shì. zhì shǔ, bǎo ān yù shū yú zhòng xiáng yuē: xìng gòng xiāng lǐ, jí shén fēng yóu. suī kuàng bù zhǎn bài, ér xīn cháng mù yǎng. wú zi guó xiāng yóu zi, mù fǔ shuò cái. guǒ yǐ liáng néng, ér shòu wěi jì. lǐ jiāng jūn bǐng wén jiān wǔ, shòu mìng zhuān zhēng, qīn wǎn dà bīng, jiāng píng xiǎo kòu. yǐ jiāng jūn yīng yǒng, jiān zú xià cái néng, shī zhī kè tiǎn, gōng zài dàn xī. bǎo ān yòu ér shì xué, zhǎng ér zhuān jīng. cái fá jiān rén, guān cóng yī wèi. pì zài jiàn wài, dì ěr mán zōu. xiāng guó shù qiān, guān hé zǔ gé. kuàng cǐ guān yǐ mǎn, hòu rèn nán qī. yǐ bǎo ān zhī bù cái, è xuǎn cáo zhī gé xiàn. gèng sī wēi lù, qǐ yǒu wàng yān? jiāng guī lǎo qiū yuán, zhuǎn sǐ gōu hè. cè wén wú zi, jí rén zhī yōu, bù yí xiāng qū zhī qíng, hū chuí tè dá zhī juàn. shǐ bǎo ān dé zhí biān mǐ, yǐ fèng zhōu xuán. lù jí xì wēi, báo zhān gōng xiào. chéng zī kǎi rù, dé yù mò bān. shì wú zi qiū shān zhī ēn, jí bǎo ān míng lòu zhī rì. fēi gǎn wàng yě, yuàn wèi tú zhī. wéi zhào qí kuǎn chéng, ér kuān qí zào cì, zhuān cè nú jiǎn, yǐ wàng zhāo xié. zhòng xiáng dé shū, shēn gǎn zhī. jí yán yú lǐ jiāng jūn, zhào wèi guǎn jì. wèi zhì ér mán zéi zhuǎn bī, lǐ jiāng jūn zhì yáo zhōu, yǔ zhàn pò zhī. chéng shèng shēn rù, mán fù ér bài zhī. lǐ shēn sǐ jūn méi, zhòng xiáng wèi lǔ. mán yí lì hàn cái wù, qí méi luò zhě, jiē tōng yīn hào, lìng qí jiā shú zhī, rén sān shí pǐ. bǎo ān jì zhì yáo zhōu, shì zhí jūn méi, chí liú wèi fǎn. ér zhòng xiáng yú mán zhōng, jiān guān zhì shū yú bǎo ān yuē: yǒng gù wú yàng bǎo ān zhī zì, zì yuán zuò zi, jù míng chāo běn gǎi. qǐng rǔ shū wèi bào, zhí dà jūn yǐ fā. shēn rù zéi tíng, guǒ féng náo bài. lǐ gōng zhàn méi, wú wèi qiú fú. jiǎ xī tōu shēng, tiān yá dì jiǎo. gù shēn shì yǐ yǐ, niàn xiāng guó yǎo rán. cái xiè zhōng yí, jū rán shòu zhí. shēn fēi jī zǐ, qiě qiě yuán zuò shān, jù míng chāo běn gǎi jiàn wèi nú. hǎi pàn mù yáng, yǒu lèi yú sū wǔ gōng zhōng shè yàn, níng qī yú lǐ líng. wú zì xiàn mán yí, bèi cháng jiān kǔ. jī fū huǐ tī, xuè lèi mǎn dì. shēng rén zhì jiān, wú shēn jǐn shòu. yǐ zhōng huá shì zú, wèi jué yù qióng qiú. rì jū yuè zhū, shǔ tuì hán xí. sī lǎo qīn yú jiù guó, wàng sōng jiǎ yú xiān yíng. hū hū fā kuáng, bì yì liú tòng, bù zhī tì zhī wú cóng. xíng lù jiàn wú, yóu wèi shāng mǐn. wú yǔ yǒng gù, suī wèi pī kuǎn, ér xiāng sī xiān dá, fēng wèi xiāng qīn. xiǎng dǔ guāng yí, bù lí mèng mèi. zuó méng wǎng wèn, chéng jiān biàn yán. lǐ gōng sù zhī zú xià cái míng, zé qǐng wèi guǎn jì. dà jūn qù yuǎn, zú xià lái chí. nǎi zú xià zì hòu yú róng háng, fēi pū yí yú xiāng qū yě. zú xià mén chuán yú qìng, wú zuò jī shàn. guǒ shì qī bù rù, ér shēn míng bìng quán. xiàng ruò zǎo shì huī xià, tóng mù fǔ, zé jué yù zhī rén, yǔ pū hé yì? wú jīn zài è, lì qū jì qióng. ér mán sú méi liú, xǔ qīn zú wǎng shú. yǐ wú guó xiāng zhī zhí, bù tóng zhòng rén, réng kǔ xiāng yāo, qiú juàn qiān pǐ. cǐ xìn tōng wén, réng suǒ bǎi jiān. yuàn zú xià zǎo fù bái shū, bào wú bó fù. yí yǐ shí dào, dé shú wú hái. shǐ wáng hún fù guī, sǐ gǔ gèng ròu, wéi wàng zú xià ěr. jīn rì zhī shì, qǐng bù cí láo. ruò wú bó fù yǐ qù miào táng, nán kě zī qǐ, jí yuàn zú xià, qīn tuō shí fù, jiě yí wú zhī cān, wǎng shú huá yuán, lèi sòng rén zhī shì. jì wù zhī dào, gǔ rén yóu nán. yǐ zú xià dào yì sù gāo, míng jié tè zhe, gù yǒu sī qǐng, ér bù shēng yí. ruò zú xià bù jiàn āi jīn, wěi tóng liú sú, zé pū shēng wèi fú qiú zhī shù, sǐ zé mán yí zhī guǐ ěr. gèng hé wàng zāi! yǐ yǐ wú jūn, wú luò wú shì. bǎo ān dé shū, shén shāng zhī. shí yuán zhèn yǐ zú, bǎo ān nǎi wèi bào, xǔ shú zhòng xiáng. réng qīng qí jiā, dé juàn èr bǎi pǐ wǎng. yīn zhù guī zhōu, shí nián bù guī. jīng yíng cái wù, qián hòu dé juàn qī bǎi pǐ, shù yóu wèi zhì. bǎo ān sù pín jù, qī zǐ yóu zài suì zhōu. pín shú zhòng xiáng. suì yǔ jiā jué. měi yú rén yǒu de, suī chǐ bù shēng sù, jiē jiàn ér jī zhī. hòu qī zǐ jī hán, bù néng zì lì. qí qī nǎi lǜ ruò zi, jià yī lǘ, zì wǎng lú nán, qiú bǎo ān suǒ zài. yú tú zhōng liáng jǐn, yóu qù yáo zhōu shù bǎi. qí qī jì wú suǒ chū, yīn kū yú lù zuǒ, āi gǎn xíng rén. shí yáo zhōu dū du yáng ān jū chéng yì fù jùn, jiàn bǎo ān qī kū, yì ér fǎng zhī. qī yuē: qiè fū suì zhōu fāng yì wèi wú bǎo ān, yǐ yǒu rén méi fān, gài ér wǎng shú, yīn zhù yáo zhōu. qì qiè mǔ zǐ, shí nián bù tōng yīn wèn. qiè jīn pín kǔ, wǎng xún bǎo ān. liáng fá lù zhǎng, shì yǐ bēi qì. ān jū dà qí zhī. wèi yuē: wú qián zhì yì, dāng hòu fū rén, jì qí suǒ fá. jì zhì yì, ān jū cì bǎo ān qī qián shù qiān, gěi chéng lìng jìn. ān jū chí zhì jùn, xiān qiú bǎo ān jiàn zhī, zhí qí shǒu shēng táng. wèi bǎo ān yuē: wú cháng dú gǔ rén shū, jiàn gǔ rén xíng shì, bù wèi jīn rì qīn dǔ yú gōng. hé fēn yì qíng shēn, qī zǐ yì qiǎn, juān qì jiā shì, qiú shú yǒu péng, ér zhì shì hū? wú jiàn gōng qī lái, sī gōng dào yì, nǎi xīn qín zhù, yuàn jiàn yán sè. wú jīn chū dào, wú wù zhù gōng. qiě yú kù zhōng jiǎ guān juàn sì bǎi pǐ, jì gōng cǐ yòng. dài yǒu rén dào hòu, wú fāng xú wèi tián hái. bǎo ān xǐ, qǔ qí juàn, lìng mán zhōng tōng xìn zhě chí chí yuán zuò tè, jù míng chāo běn gǎi wǎng. xiàng èr bǎi rì ér zhòng xiáng zhì yáo zhōu, xíng zhuàng qiáo cuì, dài fēi rén yě. fāng yǔ bǎo ān xiāng shí, yǔ xiāng qì yě. ān jū céng shì guō shàng shū, zé wèi zhòng xiáng xǐ mù, cì yī zhuāng, yǐn yǔ tóng zuò, yàn lè zhī. ān jū zhòng bǎo ān xíng shì, shén chǒng zhī. yú shì lìng zhòng xiáng shè zhì xià wèi. zhòng xiáng jiǔ yú mán zhōng, qiě zhī qí kuǎn qǔ, zé shǐ rén yú mán dòng shì nǚ kǒu shí rén, jiē yǒu zī sè. jì zhì, yīn cí ān jū guī běi, qiě yǐ mán kǒu zèng zhī. ān jū bù shòu yuē: wú fēi shì jǐng zhī rén, qǐ dài bào yé? qīn wú shēng fēn yì, gù yīn rén chéng shì ěr. gōng yǒu lǎo qīn zài cǐ, qiě chōng gān shàn zhī zī. zhòng xiáng xiè yuē: bǐ shēn dé hái, gōng zhī ēn yě. wēi mìng dé quán, gōng zhī cì yě. xiáng suī míng mù, gǎn wàng dà zào. dàn cǐ mán kǒu, gù wèi gōng qiú lái. gōng jīn jiàn cí, xiáng yǐ sǐ qǐng. ān jū nán wéi, nǎi jiàn qí xiǎo nǚ yuē: gōng jì pín fán yǒu yán, bù gǎn wéi gōng yǎ yì. cǐ nǚ zuì xiǎo, cháng suǒ zhōng ài. jīn wèi cǐ nǚ, shòu gōng yī xiǎo kǒu ěr. yīn cí qí jiǔ rén. ér bǎo ān yì wèi ān jū hòu yù, dà huò zī liáng ér qù. zhòng xiáng dào jiā, cí qīn fán shí wǔ nián yǐ. què zhì jīng, yǐ gōng shòu wèi zhōu lù shì cān jūn, zé yíng qīn dào guān. liǎng suì, yòu yǐ yōu shòu dài zhōu hù cáo cān jūn, zhì mǎn nèi yōu. zàng bì, yīn xíng fú mù cì, nǎi yuē: wú lài wú gōng jiàn shú, gù néng bài zhí yǎng qīn. jīn qīn mò fú chú, kě yǐ xíng wú zhì yǐ. nǎi xíng qiú bǎo ān. ér bǎo ān zì fāng yì wèi xuǎn shòu méi zhōu péng shān chéng. zhòng xiáng suì zhì shǔ fǎng zhī. bǎo ān zhì mǎn, bù néng guī, yǔ qí qī jiē zú yú bǐ, quán biǎn sì nèi. zhòng xiáng wén zhī, kū shén āi. yīn zhì shuāi má, huán pèi jiā zhàng, zì shǔ jùn tú xiǎn, kū bù jué shēng. zhì péng shān, shè jì lèi bì, nǎi chū qí gǔ, měi jié jiē mò jì zhī mò jì gǔ jié, shū qí cì dì, kǒng zàng liǎn shí yǒu shī zhī yě, shèng yú liàn náng. yòu chū qí qī gǔ, yì mò jì zhù yú zhú lóng. ér tú xiǎn qīn fù zhī, tú xíng shù qiān lǐ, zhì wèi jùn. bǎo ān yǒu yī zi, zhòng xiáng ài zhī rú dì. yú shì jǐn yǐ jiā cái èr shí wàn, hòu zàng bǎo ān. réng kè shí sòng měi. zhòng xiáng qīn lú qí cè, xíng fú sān nián. jì ér wèi lán zhōu zhǎng shǐ, yòu jiā cháo sàn dài fū. xié bǎo ān zǐ zhī guān, wèi qǔ qī, ēn yǎng shèn zhì. zhòng xiáng dé bǎo ān bù yǐ. tiān bǎo shí èr nián, yì què, ràng zhū fú jí guān zǐ bǎo ān zhī zǐ yǐ bào. shí rén shén gāo zhī. chū, zhòng xiáng zhī méi yě, cì mán shǒu wèi nú. qí zhǔ ài zhī, yǐn shí yǔ qí zhǔ děng. jīng suì, zhòng xiáng sī běi, yīn táo guī. zhuī ér dé zhī, zhuǎn mài yú nán dòng. dòng zhǔ yán è, dé zhòng xiáng, kǔ yì zhī, biān chī shèn zhì. zhòng xiáng qì ér zǒu, yòu bèi zhú dé, gèng mài nán dòng zhōng. qí dòng hào pú sà mán, zhòng xiáng jū zhōng jīng suì, yīn è fù zǒu, mán yòu zhuī ér dé zhī, fù mài tā dòng. dòng zhǔ dé zhòng xiáng, nù yuē: nú hǎo zǒu, nán jìn zhǐ xié? nǎi qǔ liǎng bǎn, gè zhǎng shù chǐ, lìng zhòng xiáng lì yú bǎn, yǐ dīng zì zì yuán zuò qí, jù míng chāo běn gǎi zú bèi dīng zhī, dīng dá yú mù. měi yì shǐ, cháng dài èr mù xíng. yè zé nà dì kǎn zhōng, qīn zì suǒ bì. zhòng xiáng èr zú, jīng shù nián chuāng fāng yù. mù suǒ dì kǎn, rú cǐ qī nián, zhòng xiáng chū bù kān qí yōu. bǎo ān zhī shǐ rén wǎng shú yě, chū dé zhòng xiáng zhī shǒu zhǔ. zhǎn zhuǎn wèi qǔ zhī, gù zhòng xiáng dé guī yān. chū jì wén
吳保安,字永固,河北人,任遂州方義尉。其鄉人郭仲翔,即元振從侄也。仲翔有才學,元振將成其名宦。會南蠻作亂,以李蒙為姚州都督,帥師討焉。蒙臨行,辭元振。元振乃見仲翔,謂蒙曰:弟之孤子,未有名宦。子姑將行,如破賊立功,某在政事,當接引之,俾其縻薄俸也。蒙諾之。仲翔頗有干用,乃以為判官,委之軍事。至蜀,保安寓書於仲翔曰:幸共鄉里,籍甚風猷。雖曠不展拜,而心常慕仰。吾子國相猶子,慕府碩才。果以良能,而受委寄。李將軍秉文兼武,受命專征,親綰大兵,將平小寇。以將軍英勇,兼足下才能,師之克殄,功在旦夕。保安幼而嗜學,長而專經。才乏兼人,官從一尉。僻在劍外,地邇蠻陬。鄉國數千,關河阻隔。況此官已滿,後任難期。以保安之不才,厄選曹之格限。更思微祿,豈有望焉?將歸老丘園,轉死溝壑。側聞吾子,急人之憂,不遺鄉曲之情,忽垂特達之眷。使保安得執鞭弭,以奉周旋。錄及細微,薄沾功效。承茲凱入,得預末班。是吾子丘山之恩,即保安銘鏤之日。非敢望也,願為圖之。唯照其款誠,而寬其造次,專策駑蹇,以望招攜。仲翔得書,深感之。即言於李將軍,召為管記。未至而蠻賊轉逼,李將軍至姚州,與戰破之。乘勝深入,蠻覆而敗之。李身死軍沒,仲翔為虜。蠻夷利漢財物,其沒落者,皆通音耗,令其家贖之,人三十匹。保安既至姚州,適值軍沒,遲留未返。而仲翔於蠻中,間關致書於保安曰:永固無恙(保安之字,字原作子,據明抄本改)。頃辱書未報,值大軍已發。深入賊庭,果逢撓敗。李公戰沒,吾為囚俘。假息偷生,天涯地角。顧身世已矣,念鄉國窅然。才謝鍾儀,居然受縶。身非箕子,且(且原作山,據明抄本改)見為奴。海畔牧羊,有類於蘇武;宮中射雁,寧期於李陵。吾自陷蠻夷,備嘗艱苦。肌膚毀剔,血淚滿地。生人至艱,吾身盡受。以中華世族,為絕域窮囚。日居月諸,暑退寒襲。思老親於舊國,望松檟於先塋。忽忽發狂,腷臆流慟,不知涕之無從。行路見吾,猶為傷愍。吾與永固,雖未披款,而鄉思先達,風味相親。想睹光儀,不離夢寐。昨蒙枉問,承間便言。李公素知足下才名,則請為管記。大軍去遠,足下來遲。乃足下自後於戎行,非仆遺於鄉曲也。足下門傳餘慶,無祚積善。果事期不入,而身名並全。向若早事麾下,同幕府,則絕域之人,與仆何異?吾今在厄,力屈計窮。而蠻俗沒留,許親族往贖。以吾國相之侄,不同眾人,仍苦相邀,求絹千匹。此信通聞,仍索百縑。願足下早附白書,報吾伯父。宜以時到,得贖吾還。使亡魂復歸,死骨更肉,唯望足下耳。今日之事,請不辭勞。若吾伯父已去廟堂,難可咨啟,即願足下,親脫石父,解夷吾之驂,往贖華元,類宋人之事。濟物之道,古人猶難。以足下道義素高,名節特著,故有斯請,而不生疑。若足下不見哀矜,猥同流俗,則仆生為俘囚之豎,死則蠻夷之鬼耳。更何望哉!已矣吳君,無落吾事。保安得書,甚傷之。時元振已卒,保安乃為報,許贖仲翔。仍傾其家,得絹二百匹往。因住巂州,十年不歸。經營財物,前後得絹七百匹,數猶未至。保安素貧窶,妻子猶在遂州。貧贖仲翔。遂與家絕。每於人有得,雖尺布升粟,皆漸而積之。後妻子饑寒,不能自立。其妻乃率弱子,駕一驢,自往瀘南,求保安所在。於途中糧盡,猶去姚州數百。其妻計無所出,因哭於路左,哀感行人。時姚州都督楊安居乘驛赴郡,見保安妻哭,異而訪之。妻曰:妾夫遂州方義尉吳保安,以友人沒蕃,丐而往贖,因住姚州。棄妾母子,十年不通音問。妾今貧苦,往尋保安。糧乏路長,是以悲泣。安居大奇之。謂曰:吾前至驛,當候夫人,濟其所乏。既至驛,安居賜保安妻錢數千,給乘令進。安居馳至郡,先求保安見之,執其手升堂。謂保安曰:吾常讀古人書,見古人行事,不謂今日親睹於公。何分義情深,妻子意淺,捐棄家室,求贖友朋,而至是乎?吾見公妻來,思公道義,乃心勤佇,願見顏色。吾今初到,無物助公。且於庫中假官絹四百匹,濟公此用。待友人到後,吾方徐為填還。保安喜,取其絹,令蠻中通信者持(持原作特,據明抄本改)往。向二百日而仲翔至姚州,形狀憔悴,殆非人也。方與保安相識,語相泣也。安居曾事郭尚書,則為仲翔洗沐,賜衣裝,引與同坐,宴樂之。安居重保安行事,甚寵之。於是令仲翔攝治下尉。仲翔久於蠻中,且知其款曲,則使人於蠻洞市女口十人,皆有姿色。既至,因辭安居歸北,且以蠻口贈之。安居不受曰:吾非市井之人,豈待報耶?欽吳生分義,故因人成事耳。公有老親在此,且充甘膳之資。仲翔謝曰:鄙身得還,公之恩也。微命得全,公之賜也。翔雖瞑目,敢忘大造。但此蠻口,故為公求來。公今見辭,翔以死請。安居難違,乃見其小女曰:公既頻繁有言,不敢違公雅意。此女最小,常所鍾愛。今為此女,受公一小口耳。因辭其九人。而保安亦為安居厚遇,大獲資糧而去。仲翔到家,辭親凡十五年矣。卻至京,以功授蔚州錄事叅軍,則迎親到官。兩歲,又以優授代州戶曹叅軍,秩滿內憂。葬畢,因行服墓次,乃曰:吾賴吳公見贖,故能拜職養親。今親歿服除,可以行吾志矣。乃行求保安。而保安自方義尉選授眉州彭山丞。仲翔遂至蜀訪之。保安秩滿,不能歸,與其妻皆卒於彼,權窆寺內。仲翔聞之,哭甚哀。因制衰麻,環珮加杖,自蜀郡徒跣,哭不絕聲。至彭山,設祭酹畢,乃出其骨,每節皆墨記之(墨記骨節,書其次第,恐葬斂時有失之也),盛於練囊。又出其妻骨,亦墨記貯於竹籠。而徒跣親負之,徒行數千里,至魏郡。保安有一子,仲翔愛之如弟。於是盡以家財二十萬,厚葬保安。仍刻石頌美。仲翔親廬其側,行服三年。既而為嵐州長史,又加朝散大夫。攜保安子之官,為娶妻,恩養甚至。仲翔德保安不已。天寶十二年,詣闕,讓朱紱及官子保安之子以報。時人甚高之。初,仲翔之沒也,賜蠻首為奴。其主愛之,飲食與其主等。經歲,仲翔思北,因逃歸。追而得之,轉賣於南洞。洞主嚴惡,得仲翔,苦役之,鞭笞甚至。仲翔棄而走,又被逐得,更賣南洞中。其洞號菩薩蠻,仲翔居中經歲,因厄復走,蠻又追而得之,復賣他洞。洞主得仲翔,怒曰:奴好走,難禁止邪?乃取兩板,各長數尺,令仲翔立於板,以釘自(自原作其,據明抄本改)足背釘之,釘達於木。每役使,常帶二木行。夜則納地檻中,親自鎖閉。仲翔二足,經數年瘡方愈。木鏁地檻,如此七年,仲翔初不堪其憂。保安之使人往贖也,初得仲翔之首主。展轉為取之,故仲翔得歸焉。(出《紀聞》)