jùn biàn yáng jiè xuē dào héng xuē shōu zhāng hòu yì cuī rén shī lú zhuāng dào xǔ jìng zōng hú chǔ bīn péi yǎn zhī sū tǐng wáng jù lǐ bái liǔ fāng wáng zǎo hán yù lǐ chéng lǐ jí fǔ wáng shēng xīn qiū dù wēn tíng yún liǔ gōng quán quán dé yú dōng fāng shuò lǐ biāo bān méng
俊辨 陽玠 薛道衡 薛收 張後裔 崔仁師 盧莊道 許敬宗 胡楚賓 裴琰之 蘇頲 王勮 李白 柳芳 王藻 韓愈 李程 李吉甫 王生 辛丘度 溫庭筠 柳公權 權德輿 東方朔 李彪 班蒙
yòu mǐn chén yuán fāng sūn cè zhōng yù sūn qí yóu lù xiù wáng xuàn xiāo yáo xīn fáng shì zi zhāng xiù hún jiān
幼敏 陳元方 孫策 鍾毓 孫齊由 陸琇 王絢 蕭遙欣 房氏子 張琇 渾瑊
jùn biàn
俊辯
yáng jiè
陽玠
suí jīng zhào dù gōng zhān, wèi wèi tái qīng yóu zi yě. cháng yāo yáng jiè guò zhái. jiǔ hān, yīn ér cháo xuè. gōng zhān wèi: xiōng jì xìng yáng, yáng huò shí rǔ kǒng zǐ. jiè yuē: dì jì xìng dù, dù bó cháng shè xuān wáng. diàn nèi jiāng jūn lǒng xī niú zǐ chōng, liáo yǒu tuī qí jī biàn, cháng wèi jiè yuē: jūn yáng yǒu jiè, kǒng bù rèn chú. jiè yuē: jūn niú jì chōng, zhèng kě pēng zǎi. yòu jiàn jiè shí jiè jū, yuē: jūn shēn míng jiè, hé dé fù dàn jiè jū? duì yuē: jūn jì xìng niú, hé dé bù duàn niú ròu? yǒu tài cāng lìng zhāng cè zhě, zài yún lóng mén yǔ jiè yì lǐ qū, wèi jiè yuē: qīng běn wú dé liàng, hū gòng shū bǎo tóng míng. jiè kàng shēng yuē: ěr jì fēi yīng xióng, gǎn yǔ bó fú lián huì. tài zǐ xǐ mǎ lán líng xiāo xǔ shuǎng jùn yǒu cái biàn, cháng wèi jiè yuē: liú gòng gōng yú yōu zhōu, yì běi kǒng fēi lè tǔ. jiè yuē: zú huān dōu yú chóng shān, jiāng nán qǐ shì shèng dì. lù shàng shū jìn chāng wáng táng yōng wén zhū shěng guān yuē: qīng děng yí dào běn zhōu bǎo wù. dìng zhōu rén yǐ líng qǐ wèi bǎo, cāng zhōu rén yǐ yú yán wèi bǎo. jí zhì jiè, yōng yuē: qīng yōu zhōu rén, yǐ hé wù wèi bǎo? dá yuē: cì shǐ yán míng, wén wǔ fèng fǎ, cǐ yōu zhōu zhī bǎo yě. yōng yǒu kuì sè. chū tán sǒu
隋京兆杜公瞻,衛尉台卿猶子也。嘗邀陽玠過宅。酒酣,因而嘲謔。公瞻謂:兄既姓陽,陽貨實辱孔子。玠曰:弟既姓杜,杜伯嘗射宣王。殿內將軍隴西牛子充,寮友推其機辯,嘗謂玠曰:君陽有玠,恐不任廚。玠曰:君牛既充,正可烹宰。又見玠食芥菹,曰:君身名玠,何得復啖芥菹?對曰:君既姓牛,何得不斷牛肉?有太倉令張策者,在雲龍門與玠議理屈,謂玠曰:卿本無德量,忽共叔寶同名。玠抗聲曰:爾既非英雄,敢與伯符連諱。太子洗馬蘭陵蕭詡爽俊有才辯,嘗謂玠曰:流共工於幽州,易北恐非樂土。玠曰:族歡兜於崇山,江南豈是勝地。錄尚書晉昌王唐邕聞諸省官曰:卿等宜道本州寶物。定州人以綾綺為寶,滄州人以魚鹽為寶。及至玠,邕曰:卿幽州人,以何物為寶?答曰:刺史嚴明,文武奉法,此幽州之寶也。邕有愧色。(出《談藪》)
xuē dào héng
薛道衡
suí lì bù shì láng xuē dào héng cháng yóu zhōng shān kāi shàn sì, wèi xiǎo sēng yuē: jīn gāng hé wèi nǔ mù? pú sà hé wèi dī méi? xiǎo sēng dá yuē: jīn gāng nǔ mù, suǒ yǐ xiáng fú sì mó, pú sà dī méi, suǒ yǐ cí bēi liù dào. dào héng wǔ rán bù néng duì. chū tán sǒu
隋吏部侍郎薛道衡嘗游鐘山開善寺,謂小僧曰:金剛何為努目?菩薩何為低眉?小僧答曰:金剛努目,所以降伏四魔,菩薩低眉,所以慈悲六道。道衡憮然不能對。(出《談藪》)
xuē shōu
薛收
táng xuē shōu zài qín fǔ, xí shū lù bù, duō chū yú shōu, zhàn cí mǐn sù, jiē tóng sù gòu, mǎ shàng jí chéng, céng wú diǎn cuàn. chū tán bīn lù
唐薛收在秦府,檄書露布,多出於收,占辭敏速,皆同宿構,馬上即成,曾無點竄。(出《譚賓錄》)
zhāng hòu yì
張後裔
zhāng hòu yì zài bīng zhōu, tài zōng jiù shòu chūn qiū zuǒ shì chuán. hòu yīn zhào rù cì yàn, yán jí píng xī. cóng róng wèi yuē: jīn rì dì zǐ hé rú rú yuán zuò zhī, jù míng chāo běn gǎi? hòu yì duì yuē: xī kǒng zǐ lǐng tú sān qiān, tú zhě wú zǐ nán zhī wèi, chén yì zàn yī rén, jí wèi wàn chéng zhǔ, jì chén cǐ gōng, yù yú xiān shèng. tài zōng dà yuè, jí cì mǎ wǔ pǐ. hòu wèi lǐ bù shàng shū. péi zàng xiàn líng. chū tán bīn lù
張後裔在并州,太宗就受春秋左氏傳。後因召入賜宴,言及平昔。從容謂曰:今日弟子何如(如原作知,據明抄本改)?後裔對曰:昔孔子領徒三千,徒者無子男之位,臣翼贊一人,即為萬乘主,計臣此功,愈於先聖。太宗大悅,即賜馬五匹。後為禮部尚書。陪葬獻陵。(出《譚賓錄》)
cuī rén shī
崔仁師
cuī rén shī wèi dù zhī láng zhōng, cháng bì zòu dù zhī qián wù shù qiān yán méi guān wèi qīng, gǎi qīng gǎi zì yuán zuò gǎi qīng, jù sòng kǒng píng zhòng xù shì shuō yī gǎi cóng sǐ. rén shī yì, yǐ wèi fù zǐ tiān shǔ, kūn jì tóng qì, zhū qí fù zǐ, zú lèi qí xīn, cǐ ér bù gù, hé ài xiōng dì. jì yù gǎi fǎ, qǐng shěn shāng liáng. jìng cóng rén shī yì. chū tán bīn lù
崔仁師為度支郎中,嘗陛奏度支錢物數千言沒官為輕,改(輕改字原作改輕,據宋孔平仲續世說一改)從死。仁師議,以為父子天屬,昆季同氣,誅其父子,足累其心,此而不顧,何愛兄弟。既欲改法,請審商量。竟從仁師議。(出《譚賓錄》)
lú zhuāng dào
盧莊道
lú zhuāng dào, fàn yáng rén yě, tiān xià chēng wèi míng jiā. cōng huì mǐn wù, guān yú jīn gǔ. fù yàn yǔ gāo shì lián yǒu jiù. zhuāng dào shǎo gū, nián shí èr, zào shì lián. lián yǐ gù rén zǐ, yǐn lìng zuò. huì shàng yǒu shàng shū zhě, zhuāng dào qiè kuī lǎn, wèi shì lián yuē: cǐ wén zhuāng dào suǒ zuò. shì lián guài wèi yuē: hòu shēng wù wàng yán, wèi qīng báo zhī xíng, qǐng sòng zhī, guǒ tōng. fù qǐng dào tōng, yòu tōng. shì lián chēng tàn jiǔ zhī. nǎi guì xiè yuē: cǐ wén shí fēi zhuāng dào suǒ zuò, xiàng bàng kuī ér jì ěr. shì lián qǔ tā wén jí àn dú, mìng dú zhī, yī lǎn ér dào sòng. bìng chéng shì suǒ zhuàn wén zhāng. shì lián jù yǐ wén. tài zōng zhào jiàn, cè shì zhuó dì. nián shí liù shòu hé chí wèi, mǎn èr suì, zhì jǔ zhuó jiǎ kē. zhào jiàn, tài zōng yuē: cǐ shì zhèn cōng míng xiǎo ér xié? tè shòu zhǎng ān wèi. tài zōng jiāng shěng qiú tú, zhuāng dào nián cái èr shí, xiàn lìng yǐ yòu nián, jù bù jǔ, jiāng yǐ tā wèi dài zhī. zhuāng dào bù cóng. shí xì qiú sì bǎi yú rén, jù yù shū zhuàng. zhuāng dào dàn xián xiá, bù zhī shěng yě. lìng chéng děng yōu jù, lǚ yǐ wèi yán, zhuāng dào cóng róng zì ruò. yì rì, tài zōng zhào qiú. zhuāng dào nǎi xú shū zhuàng yǐ jìn, yǐn zhū qiú rù, zhuāng dào duì yù píng qí zuì zhuàng qīng zhòng, liú xì yuè rì, yīng duì rú shén. tài zōng jīng tàn. jí rì bài jiān chá yù shǐ. chū yù shǐ tái jì
盧莊道,范陽人也,天下稱為名家。聰慧敏悟,冠於今古。父彥與高士廉有舊。莊道少孤,年十二,造士廉。廉以故人子,引令坐。會上有上書者,莊道竊窺覽,謂士廉曰:此文莊道所作。士廉怪謂曰:後生勿妄言,為輕薄之行,請誦之,果通。復請倒通,又通。士廉稱嘆久之。乃跪謝曰:此文實非莊道所作,向傍窺而記耳。士廉取他文及案牘,命讀之,一覽而倒誦。並呈示所撰文章。士廉具以聞。太宗召見,策試擢第。年十六授河池尉,滿二歲,制舉擢甲科。召見,太宗曰:此是朕聰明小兒邪?特授長安尉。太宗將省囚徒,莊道年才二十,縣令以幼年,懼不舉,將以他尉代之。莊道不從。時繫囚四百餘人,俱預書狀。莊道但閒暇,不之省也。令丞等憂懼,屢以為言,莊道從容自若。翌日,太宗召囚。莊道乃徐書狀以進,引諸囚入,莊道對御評其罪狀輕重,留系月日,應對如神。太宗驚嘆。即日拜監察御史。(出《御史台記》)
xǔ jìng zōng
許敬宗
gāo zōng dōng fēng, dòu dé xuán qí ér cóng. shàng wèn dé xuán yuē: pú yáng gǔ wèi zhī dì qiū, hé yě? dé xuán bù néng duì. xǔ jìng zōng cè mǎ qián duì suǒ wèn, shàng yì chēng shàn. jìng zōng tuì ér gào rén yuē: dà chén bù kě wú xué, wú xiàng jiàn dé xuán bù néng duì, xīn shí xiū zhī. dé xuán wén zhī yuē: rén gè yǒu néng yǒu bù néng, shàn shǒu qí zhuō, bù qiáng suǒ bù zhī yě. lǐ jī yuē: jìng zōng duō wén, xìn měi yǐ, dé xuán zhī yán, yì shàn yě. chū tán bīn lù
高宗東封,竇德玄騎而從。上問德玄曰:濮陽古謂之帝丘,何也?德玄不能對。許敬宗策馬前對所問,上意稱善。敬宗退而告人曰:大臣不可無學,吾向見德玄不能對,心實羞之。德玄聞之曰:人各有能有不能,善守其拙,不強所不知也。李績曰:敬宗多聞,信美矣,德玄之言,亦善也。(出《譚賓錄》)
hú chǔ bīn
胡楚賓
hú chǔ bīn shǔ wén mǐn sù, měi yǐn jiǔ bàn hān ér hòu cāo bǐ. gāo zōng měi lìng zuò wén, bì yǐ quán bēi shèng jiǔ, lìng yǐn, biàn yǐ bēi cì zhī. chū tán bīn lù
胡楚賓屬文敏速,每飲酒半酣而後操筆。高宗每令作文,必以全杯盛酒,令飲,便以杯賜之。(出《譚賓錄》)
péi yǎn zhī
裴琰之
péi yǎn zhī zuò tóng zhōu sī hù, nián cái ruò guàn, dàn yǐ xíng lè wèi shì, lüè bù wèi àn dú. cì shǐ qiào guó gōng lǐ chóng yì guài zhī ér wèn hù zuǒ. zuǒ yuē: sī hù dá guān ér láng, kǒng bù xián shū pàn. jì shù rì, chóng yì wèi yǎn zhī yuē: tóng zhōu shì wù gù míng chāo běn gù zuò kùn xì, sī hù yóu shén, gōng hé bù bié qiú jīng guān, wú wèi zhì cǐ sī yě. yǎn zhī wéi nuò. fù shù rì, cáo shì wěi jī, zhū qiè yì yǐ wèi yǎn zhī bù zhī shū, dàn áo yóu ěr. tā rì, chóng yì zhào zhī, lì sè xíng yán, jiāng zòu miǎn zhī. yǎn zhī chū, wèi qí zuǒ yuē: wén àn jǐ hé? duì yuē: jù zhě èr bǎi yú. yǎn zhī yuē: yǒu hé duō, rú cǐ bī rén. mìng měi àn hòu lián zhǐ shí zhāng, réng mìng wǔ liù rén yǐ gōng yán mò diǎn bǐ. zuǒ yòu miǎn wéi ér yǐ. yǎn zhī bù zhī tīng, yǔ zhǔ àn zhě lüè yán shì yì, yǐ zhù ér duàn zhī, cí lǐ zòng héng, wén huá càn làn, shǒu bù tíng zhuì, luò zhǐ rú fēi. qīng zhōu guān liáo, guān zhě rú dǔ qiáng, jīng tàn zhī shēng bù yǐ yě. àn dá yú chóng yì, chóng yì chū yuē: sī hù jiě pàn xié? hù zuǒ yuē: sī hù tài gāo shǒu bǐ, réng wèi zhī qí yě, bǐ sì wǔ shí àn, cí cǎi mí jīng. chóng yì sǒng zuò, zhào yǎn zhī, jiàng jiē xiè yuē: gōng zhī cí hàn ruò cǐ, hé rěn cáng fēng, chéng bǐ fū zhī guò. shì rì míng dòng yī zhōu. shù rì, wén yú jīng yì. xún zhuó shòu xióng míng chāo běn xióng zuò yōng zhōu sī hù. chū yù shǐ tái jì
裴琰之作同州司戶,年才弱冠,但以行樂為事,略不為案牘。刺史譙國公李崇義怪之而問戶佐。佐曰:司戶達官兒郎,恐不閒書判。既數日,崇義謂琰之曰:同州事物固(明抄本固作困)系,司戶尤甚,公何不別求京官,無為滯此司也。琰之唯諾。複數日,曹事委積,諸竊議以為琰之不知書,但遨遊耳。他日,崇義召之,厲色形言,將奏免之。琰之出,謂其佐曰:文案幾何?對曰:遽者二百餘。琰之曰:有何多,如此逼人。命每案後連紙十張,仍命五六人以供研墨點筆。左右勉唯而已。琰之不之聽,語主案者略言事意,倚柱而斷之,詞理縱橫,文華燦爛,手不停綴,落紙如飛。傾州官僚,觀者如堵牆,驚嘆之聲不已也。案達於崇義,崇義初曰:司戶解判邪?戶佐曰:司戶太高手筆,仍未之奇也,比四五十案,詞彩彌精。崇義悚怍,召琰之,降階謝曰:公之詞翰若此,何忍藏鋒,成鄙夫之過。是日名動一州。數日,聞於京邑。尋擢授雄(明抄本雄作雍)州司戶。(出《御史台記》)
sū tǐng
蘇頲
sū yòu cōng wù guò rén, rì sòng shù qiān yán. suī jì lǎn rú shén, ér fù guī xùn lì yán zhì, cháng lìng yī qīng bù rú, fú yú chuáng xià, chū qí jìng shòu xiá chǔ. jí zhuàng ér wén xué gāi bó, guān yú yī shí. xìng shū jùn shì jiǔ. jí xuán zōng jì píng nèi nán, jiāng yù cǎo zhì shū, shén nán qí rén. gù wèi guī yuē: shuí kě wèi zhào? shì wèi sī zhī. guī yuē: chén bù zhī qí tā, chén nán tǐng shén mǐn jié, kě bèi zhǐ shǐ. rán shì jiǔ, xìng miǎn zhān zuì, zú yǐ le qí shì. xuán zōng jù mìng zhào lái, zhì shí sù chéng wèi jiě, cū bèi bài wǔ, cháng zuì ǒu diàn xià, mìng zhòng rén fú wò yú yù qián, xuán zōng qīn wèi jǔ qīn yǐ fù zhī. jì xǐng, shòu jiǎn bǐ, lì chéng. cái zǎo zòng héng, cí lǐ diǎn shàn, xuán zōng dà xǐ. fǔ qí bèi yuē: zhī zi mò ruò fù. yǒu rú cǐ xié? yóu shì qì zhòng, yǐ zhù yì yú dà yòng yǐ. wéi sì lì bài zhōng shū lìng, guī shǔ guān gào, tǐng wèi zhī cí, xuē jì shū, shí rén wèi zhī sān jué. tǐng cái néng yán, yǒu jīng zhào yǐn guò guī, mìng tǐng yǒng yǐn zì. nǎi yuē: chǒu suī yǒu zú, jiǎ bù quán shēn, jiàn jūn wú kǒu, zhī yī shǎo rén. guī yǔ dōng míng guān dào shì zhōu yàn yún sù xiāng wǎng lái, zhōu shí yù wèi shī jiàn lì bēi jié, wèi guī yuē: chéng mǒu zhì, bù guò fán xiāng jūn zhū zi, wǔ láng wén, liù láng shū, qī láng zhì shí. guī dà xiào, kǒu bù yán ér xīn fú qí gōng. guī zi tǐng dì wǔ, shēn dì liù, bīng dì qī, shēn shàn bā fēn shū. chū míng huáng zá lù
蘇祐聰悟過人,日誦數千言。雖記覽如神,而父瑰訓勵嚴至,常令衣青布襦,伏於床下,出其脛受柙楚。及壯而文學該博,冠於一時。性疏俊嗜酒。及玄宗既平內難,將欲草制書,甚難其人。顧謂瑰曰:誰可為詔?試為思之。瑰曰:臣不知其他,臣男頲甚敏捷,可備指使。然嗜酒,倖免沾醉,足以了其事。玄宗遽命召來,至時宿酲未解,粗備拜舞,嘗醉嘔殿下,命中人扶臥於御前,玄宗親為舉衾以覆之。既醒,授簡筆,立成。才藻縱橫,詞理典贍,玄宗大喜。撫其背曰:知子莫若父。有如此邪?由是器重,已注意於大用矣。韋嗣立拜中書令,瑰署官告,頲為之辭,薛稷書,時人為之三絕。頲才能言,有京兆尹過瑰,命頲詠尹字。乃曰:丑雖有足,甲不全身,見君無口,知伊少人。瑰與東明觀道士周彥雲素相往來,周時欲為師建立碑碣,謂瑰曰:成某志,不過煩相君諸子,五郎文,六郎書,七郎致石。瑰大笑,口不言而心服其公。瑰子頲第五,詵第六,冰第七,詵善八分書。(出《明皇雜錄》)
wáng jù
王勮
wáng jù, jiàng zhōu rén, kāi yuán zhōng rèn zhōng shū shè rén. xiān shì wǔ wáng chū gé, tóng rì shòu cè, yǒu sī wàng zài cè wén, bǎi guān zài liè, fāng zhī què lǐ. jù zhào xiǎo lì wǔ rén, gè zhí guǎn, kǒu shòu fēn xiě, yī shí jù bì. chū zhí yán
王勮,絳州人,開元中任中書舍人。先是五王出閣,同日受冊,有司忘載冊文,百官在列,方知闕禮。勮召小吏五人,各執管,口授分寫,一時俱畢。(出《摭言》)
lǐ bái
李白
kāi yuán zhōng, lǐ hàn lín bái yīng zhào cǎo bái lián huā kāi xù jí gōng cí shí shǒu, shí fāng dà zuì, zhōng guì rén yǐ lěng shuǐ wò zhī, shāo xǐng. bái yú yù qián, suǒ bǐ yī huī, wén bù jiā diǎn. chū zhí yán
開元中,李翰林白應詔草白蓮花開序及宮詞十首,時方大醉,中貴人以冷水沃之,稍醒。白於御前,索筆一揮,文不加點。(出《摭言》)
liǔ fāng
柳芳
lǐ yòu qí zhě, kāi yuán zhōng, yǐ yì gàn liǔ fāng. cháng duì fāng niàn bǎi yùn shí, fāng yǐ àn jì, biàn tí zhī yú bì, bù chà yī zì. wèi yòu qí yuē: cǐ wú zhī shī yě. yòu qí dà jīng yì zhī, yǒu bù píng sè. jiǔ zhī xú yuē: liáo xiāng xì ěr, cǐ jūn suǒ niàn yě. yīn qǐng yòu qí gèng sòng suǒ zhe wén zhāng, jiē yī biàn néng xiě. chū shàng shū gù shí
李幼奇者,開元中,以藝干柳芳。嘗對芳念百韻時,芳已暗記,便題之於壁,不差一字。謂幼奇曰:此吾之詩也。幼奇大驚異之,有不平色。久之徐曰:聊相戲耳,此君所念也。因請幼奇更誦所著文章,皆一遍能寫。(出《尚書故實》)
wáng zǎo
王藻
wáng zǎo wáng sù, zhēn yuán chū yīng jǔ, qí míng dì shí sì. měi xié wǎng hái tōng jiā, chēng shí sì láng míng chāo běn měi xié wǎng hái tōng jiā chēng shí sì láng zuò měi yì wǎng hái jiā tōng wáng niàn sì láng, huò wèn, yuē: zǎo sù yě. chū chuán zài
王藻、王素,貞元初應舉,齊名第十四。每偕往還通家,稱十四郎(明抄本每偕往還通家稱十四郎作每詣往還家通王廿四郎),或問,曰:藻、素也。(出《傳載》)
hán yù
韓愈
lǐ hé nán sù tì dù gōng jiān. shí hán lì bù yù wèi hé nán lìng, chú zhí fāng yuán wài, guī cháo, wèn qián hòu zhī zhèng rú hé, duì yuē: jiāng jiān lái bǐ sù. chū chuán zài
李河南素替杜公兼。時韓吏部愈為河南令,除職方員外,歸朝,問前後之政如何,對曰:將兼來比素。(出傳載)
lǐ chéng
李程
lǐ xiāng guó chéng zhí zhèng shí, yán mó yán xiū jiē zài nán shěng. yǒu wàn nián lìng què, rén duō shǔ zhī. lǐ yún: èr nián míng chāo běn zuò yán bù zhī mó. chū chuán zài
李相國程執政時,嚴謨、嚴休皆在南省。有萬年令闕,人多屬之。李云:二年(明抄本作嚴)不知謨。(出《傳載》)
lǐ jí fǔ
李吉甫
xiàn zōng jiǔ qīn zhèng shì, hū wèn jīng zhào yǐn jǐ yuán. lǐ xiāng jí fǔ duì yuē: jīng zhào yǐn sān yuán: yī yuán dà yǐn, èr yuán shǎo yǐn, yǐ wèi shàn duì. chū guó shǐ bǔ
憲宗久親政事,忽問京兆尹幾員。李相吉甫對曰:京兆尹三員:一員大尹,二員少尹,以為善對。(出《國史補》)
wáng shēng
王生
huò wèn luó fú wáng shēng yuē: wèi zhèng nán yì? yuē: jiǎn zé yì. yòu wèn rú shì tóng fǒu? yuē. zhí zé tóng. chū guó shǐ bǔ
或問羅浮王生曰:為政難易?曰:簡則易。又問儒釋同否?曰。直則同。(出《國史補》)
xīn qiū dù
辛丘度
yuán hé shí wǔ nián, xīn qiū dù qiū qiū zì yuán què, jù chuán zài bǔ shū, dù yuán yǐng, tóng shí wèi yí bǔ. lìng shǐ fēn zhí, gù shì dàn jǔ qí xìng yuē: xīn xīn zì yuán què, jù chuán zài bǔ qiū dù dāng rù. chū chuán zài
元和十五年,辛丘度、丘(丘字原闕,據傳載補)紓,杜元穎,同時為遺補。令史分直,故事但舉其姓曰:辛、(辛字原闕,據傳載補)丘、杜當入。(出《傳載》)
wēn tíng yún
溫庭筠
huì chāng huǐ sì shí, fēn qiǎn yù shǐ jiǎn tiān xià suǒ fèi sì, jí shōu lù jīn yín fó xiàng. yǒu sū jiān chá zhě bù jì míng, xún jiǎn liǎng jiē zhū sì, jiàn yín fú yī chǐ yǐ xià zhě, duō xiù zhī ér guī. rén wèi zhī sū káng fú. huò wèn wēn tíng yún: jiāng hé duì hǎo? jù yuē: wú yǐ guò mì tuó sēng yě. chū shàng shū gù shí
會昌毀寺時,分遣御史檢天下所廢寺,及收錄金銀佛像。有蘇監察者不記名,巡檢兩街諸寺,見銀佛一尺已下者,多袖之而歸。人謂之蘇扛佛。或問溫庭筠:將何對好?遽曰:無以過密陀僧也。(出《尚書故實》)
liǔ gōng quán
柳公權
liǔ gōng quán, wǔ zōng cháo zài nèi tíng. shàng cháng nù yī gōng pín jiǔ zhī, jì ér fù zhào. wèi gōng quán yuē: zhèn guài cǐ rén, rán ruò dé xué shì yī piān, dāng shì rán yě. mù yù qián shǔ jiān shù shí fú shòu zhī. gōng quán lüè bù zhù sī, ér chéng yī jué yuē: bù fēn qián shí wǔ zhǔ ēn, yǐ gān jì mò shǒu zhǎng mén. jīn zhāo què dé jūn wáng gù, zhòng rù jiāo fáng shì lèi hén. shàng dà yuè, xī jǐn cǎi èr bǎi pǐ, lìng gōng rén shàng qián bài xiè zhī. chū zhí yán
柳公權,武宗朝在內庭。上嘗怒一宮嬪久之,既而復召。謂公權曰:朕怪此人,然若得學士一篇,當釋然也。目御前蜀箋數十幅授之。公權略不佇思,而成一絕曰:不分前時忤主恩,已甘寂寞守長門。今朝卻得君王顧,重入椒房拭淚痕。上大悅,錫錦彩二百匹,令宮人上前拜謝之。(出《摭言》)
quán dé yú
權德輿
quán chéng xiàng dé yú yán wú bù wén, yòu shàn sōu cí. cháng féng lǐ èr shí liù yú mǎ shàng, sōu cí wèn dá, wén zhě mò zhī qí suǒ shuō yān. huò yuē, sōu cí hé yě? yuē: yǐn yǔ ěr. yǔ bù yuē: rén yān sōu zāi! rén yān sōu zāi! cǐ zhī wèi yě. chū jiā huà lù
權丞相德輿言無不聞,又善廋詞。嘗逢李二十六於馬上,廋詞問答,聞者莫知其所說焉。或曰,廋詞何也?曰:隱語耳。語不曰:人焉廋哉!人焉廋哉!此之謂也。(出《嘉話錄》)
dōng fāng shuò
東方朔
hàn wǔ dì cháng yǐ yǐn yǔ zhào dōng fāng shuò. shí shàng lín xiàn zǎo, dì yǐ zhàng jī wèi yāng qián diàn kǎn yuē: chì chì, xiān shēng shù shù. shuò zhì yuē: shàng lín xiàn zǎo sì shí jiǔ méi hū? shuò jiàn shàng yǐ zhàng jī kǎn liǎng mù, liǎng mù lín yě, shù shù zǎo yě, chì chì sì shí jiǔ yě. chū dōng fāng shuò chuán
漢武帝嘗以隱語召東方朔。時上林獻棗,帝以杖擊未央前殿檻曰:叱叱,先生束束。朔至曰:上林獻棗四十九枚乎?朔見上以杖擊檻兩木,兩木林也,束束棗也,叱叱四十九也。(出《東方朔傳》)
dōng fāng shuò
東方朔
dōng fāng shuò cháng yǔ guō shè rén yú dì qián shè fù. guō yuē: chén yuàn wèn shuò yī shì, shuò dé, chén yuàn bǎng bǎi shuò qióng, chén dāng cì bó. yuē: kè lái dōng fāng, gē ōu qiě xíng. bù cóng mén rù, yú wǒ yuán qiáng. yóu xì zhōng tíng, shàng rù diàn táng. jī zhī pāi pāi, sǐ zhě rǎng rǎng. gé dòu ér sǐ, zhǔ rén bèi chuàng: shì hé wù yě? shuò yuē: zhǎng huì xì shēn, zhòu nì yè xíng, shì ròu è yān, cháng suǒ pāi mén, chén shuò yú zhuàng, míng zhī yuē wén, shè rén cí qióng, dāng fù tuō kūn. chū dōng fāng shuò chuán
東方朔常與郭舍人於帝前射覆。郭曰:臣願問朔一事,朔得,臣願榜百;朔窮,臣當賜帛。曰:客來東方,歌謳且行。不從門入,逾我垣牆。遊戲中庭,上入殿堂。擊之拍拍,死者攘攘。格鬥而死,主人被創:是何物也?朔曰:長喙細身,晝匿夜行,嗜肉惡煙,常所拍捫,臣朔愚戇,名之曰蚊,舍人辭窮,當復脫褌。(出《東方朔傳》)
lǐ biāo
李彪
hòu wèi xiào wén huáng dì cháng diàn huì qún chén jiǔ hān huān jí, dì yīn jǔ zhī shǔ qún chén jí qīn wáng děng jiǔ yuē: sān sān héng, liǎng liǎng zòng, shuí néng biàn zhī cì jīn zhōng. yù shǐ zhōng wèi lǐ biāo yuē: gū jiǔ lǎo yù wèng zhù pān, tú ér gē ròu yǔ chēng tóng. shàng shū zuǒ chéng zhēn chēn yuē: wú rén fú shuǐ zì yún gōng, jì ér zhì xiù zài xū kōng. péng chéng wáng xié yuē: chén sī jiě cǐ shì xí zì. gāo zǔ jí yǐ jīn zhōng cì biāo. cháo tíng fú biāo cōng míng yǒu rú. zhēn chēn hé zhī yì sù. chū jiā lán jì
後魏孝文皇帝嘗殿會群臣酒酣歡極,帝因舉卮屬群臣及親王等酒曰:三三橫,兩兩縱,誰能辨之賜金鐘。御史中尉李彪曰:沽酒老嫗瓮注砙,屠兒割肉與稱同。尚書左丞甄琛曰:吳人浮水自雲工,技兒擲袖在虛空。彭城王勰曰:臣思解此是習字。高祖即以金鐘賜彪。朝庭服彪聰明有如。甄琛和之亦速。(出《伽藍記》)
bān méng
班蒙
táng tài bǎo líng hú xiāng táo, chū zhèn huái hǎi rì zhī shǐ bān méng yǔ cóng shì jù yóu dà míng sì zhī xī láng. hū guān qián bì suǒ tí yún: yī rén táng táng, èr yào tóng guāng, quán shēn chǐ yī, diǎn qù bīng páng, èr rén xiāng lián, bù qiàn yī biān, sān liáng sì zhù liè huǒ rán, chú què shuāng gōu liǎng rì quán. zhū bīn mù gù zhī, zhù zú liáng jiǔ, mò zhī néng biàn. dú bān méng yuē: yī rén qǐ fēi dà zì hū? èr yào zhě rì yuè, fēi míng zì hū? chǐ yī zhě shí yī cùn, fēi sì zì hū? diǎn qù bīng, shuǐ zì èr rén xiāng lián, tiān zì bù qiàn yī biān, xià zì sān liáng sì zhù ér liè huǒ rán, wú zì liǎng rì chú shuāng gōu, bǐ zì dé fēi dà míng sì shuǐ, tiān xià wú bǐ hū? zhòng jiē xǐ rán yuē: huáng juàn zhī qí zhì, yì hé yì zāi! chēng tàn mí rì. xún zhī lǎo sēng yuē: qǐng nián yǒu kè dú yóu, tí zhī ér qù, bù yán xìng shì. chū guì yuàn cóng jì
唐太保令狐相綯,出鎮淮海日支使班蒙與從事俱游大明寺之西廊。忽觀前壁所題云:一人堂堂,二曜同光,泉深尺一,點去冰旁,二人相連,不欠一邊,三梁四柱烈火然,除卻雙勾兩日全。諸賓幕顧之,駐足良久,莫之能辨。獨班蒙曰:一人豈非大字乎?二曜者日月,非明字乎?尺一者十一寸,非寺字乎?點去冰,水字;二人相連,天字;不欠一邊,下字;三梁四柱而烈火然,無字;兩日除雙勾,比字;得非大明寺水,天下無比乎?眾皆洗然曰:黃絹之奇智,亦何異哉!稱嘆彌日。詢之老僧曰:頃年有客獨游,題之而去,不言姓氏。(出《桂苑叢記》)
yòu mǐn
幼敏
chén yuán fāng
陳元方
hàn mò, chén tài qiū shí yǔ yǒu rén qī xíng, guò qī bù zhì, tài qiū shě qù. qù hòu nǎi zhì, qí zi yuán fāng, nián qī suì, zài mén wài xì. kè wèn yuán fāng: zūn jūn zài fǒu? dá yuē: dài jūn bù zhì, yǐ qù. yǒu rén biàn nù yuē: fēi rén, yǔ rén qī xíng, xiāng wěi ér qù. yuán fāng yuē: jūn yǔ jiā jūn qī rì zhōng shí, guò shēn míng chāo běn shēn zuò zhōng bù lái, zé shì wú xìn, duì zi mà fù, zé shì wú lǐ. yǒu rén cán, xià chē yǐn zhī, yuán fāng suì rù mén bù gù. chū shāng yún xiǎo shuō
漢末,陳太丘實與友人期行,過期不至,太丘捨去。去後乃至,其子元方,年七歲,在門外戲。客問元方:尊君在否?答曰:待君不至,已去。友人便怒曰:非人,與人期行,相委而去。元方曰:君與家君期日中時,過申(明抄本申作中)不來,則是無信,對子罵父,則是無禮。友人慚,下車引之,元方遂入門不顧。(出《商芸小說》)
sūn cè
孫 策
wú sūn cè nián shí sì, zài shòu yáng yì yuán shù. shǐ zhì, é ér liú yù zhōu bèi dào, biàn qiú qù. yuán yuē: liú yù zhōu hé guān jūn? dá yuē: bù ěr, yīng xióng jì rén. jí chū, xià dōng jiē, ér liú bèi cóng xī jiē shàng, dàn zhuǎn gù shì sūn zhī xíng bù, dài bù fù qián. chū yǔ lín
吳孫策年十四,在壽陽詣袁術。始至,俄而劉豫州備到,便求去。袁曰:「劉豫州何關君?」答曰:「不爾,英雄忌人。」即出,下東階,而劉備從西階上,但轉顧視孫之行步,殆不復前。(出《語林》)
zhōng yù
鍾毓
zhōng yù zhōng huì, shǎo yǒu lìng yù, nián shí sān, wèi wén dì wén zhī, yǔ qí fù yáo yuē: lìng qīng èr zi lái. yú shì chì jiàn. yù miàn yǒu hàn. dì wèn yuē: qīng miàn hé yǐ hàn? yù duì yuē: zhàn zhàn huáng huáng, zhī chū rú jiāng. fù wèn huì: qīng hé yǐ bù hàn chū? huì duì yuē: zhàn zhàn lì lì, hàn bù dé chū. yòu zhí qí fù zhòu qǐn, yīn gòng tōu fú sàn jiǔ, qí fù shí jué, qiě jiǎ mèi yǐ guān zhī: yù bài ér hòu yǐn, huì yǐn ér bù bài. jì wèn zhī, yù yuē: jiǔ yǐ chéng lǐ, bù gǎn bù bài. yòu wèn huì, hé yǐ bù bài, huì yuē: tōu běn fēi lǐ, suǒ yǐ bù bài. chū xiǎo shuō, míng chāo běn zuò chū shì shuō
鍾毓、鍾會,少有令譽,年十三,魏文帝聞之,語其父繇曰:令卿二子來。於是敕見。毓面有汗。帝問曰:卿面何以汗?毓對曰:戰戰惶惶,汁出如漿。復問會:卿何以不汗出?會對曰:戰戰慄栗,汗不得出。又值其父晝寢,因共偷服散酒,其父時覺,且假寐以觀之:毓拜而後飲,會飲而不拜。既問之,毓曰:酒以成禮,不敢不拜。又問會,何以不拜,會曰:偷本非禮,所以不拜。(出《小說》,明抄本作出《世說》)
sūn qí yóu
孫齊由
sūn qí yóu qí zhuāng èr rén xiǎo shí yì yǔ gōng. gōng wèn qí yóu hé zì, yuē: qí yóu. gōng yuē: yù hé qí xié? yuē: qí xǔ yóu. yòu wèn qí zhuāng hé zì, dá yuē: qí zhuāng. gōng yuē: yù qí hé xié. yuē: qí zhuāng zhōu. gōng yuē: hé bù mù zhòng ní ér mù zhuāng zhōu? dá yuē: shèng rén shēng zhī, gù nán mù. yǔ gōng dà xǐ xiǎo ér dá duì. chū shì shuō xīn yǔ
孫齊由、齊莊二人小時詣庾公。公問齊由何字,曰:齊由。公曰:欲何齊邪?曰:齊許由。又問齊莊何字,答曰:齊莊。公曰:欲齊何邪。曰:齊莊周。公曰:何不慕仲尼而慕莊周?答曰:聖人生知,故難慕。庾公大喜小兒答對。(出《世說新語》)
lù xiù
陸 琇
hòu wèi dōng píng wáng lù qí, dài rén yě, cōng wù yǒu cái lüè. zi fù yǒu fù fēng. gāo chóng jiàn ér shǎng zhī, wèi cháo chén yuē: wú cháng tàn qí fù zhì guò qí qū, cǐ yú yú fù yǐ. wèi xiāng zhōu cì shǐ, qiān tài pú. fù zi xiù, nián jiǔ suì. fù wèi yuē: rǔ zǔ dōng píng wáng yǒu shí èr zi, wǒ wèi dí zhǎng, chéng xí jiā yè. wú jīn nián lǎo, shǔ rǔ yòu tóng, jù kān wèi lù shì zōng shǒu hū? xiù duì yuē: gǒu fēi dòu lì, hé huàn tóng zhì. fù qí zhī, lì wèi dí. chū tán sǒu
後魏東平王陸俟,代人也,聰悟有才略。子馥有父風。高崇見而賞之,謂朝臣曰:「吾常嘆其父智過其軀,此逾於父矣。」為相州刺史,遷太僕。馥子琇,年九歲。馥謂曰:「汝祖東平王有十二子,我為嫡長,承襲家業。吾今年老,屬汝幼童,詎堪為陸氏宗首乎?」琇對曰:「苟非鬥力,何患童稚。」馥奇之,立為嫡。(出《談藪》)
wáng xuàn
王絢
sòng wáng jǐng, sēng lǎng zhī zǐ, měi fēng mào, shàn xuán yán. yǔ xiè zhuāng zhāng chàng hé yǎn, jù yǒu shèng míng. yú shì jǐng wén běn míng yù. yǔ míng dì míng tóng, gù chēng zì. zhǎng zi xuàn nián wǔ liù suì, jǐng wù. wài zǔ hé shàng zhī shǎng yì yān. cháng jiào dú lùn yǔ, zhì yù yù hū wén zāi, yīn xì zhī yuē: kě gǎi xié xié hū wén zāi. xuàn yīng shēng dá yuē: zūn zhě zhī míng, ān kě wèi xì, biàn kě dào cǎo wēng zhī fēng zé jiù. lùn yǔ yuē: cǎo shàng zhī fēng zé yǎn, yǎn shàng zhī zǐ yě. xuàn zú yú mì shū chéng. chū tán sǒu
宋王景,僧朗之子,美風貌,善玄言。與謝莊、張暢、何偃,俱有盛名。於是景文本名彧。與明帝名同,故稱字。長子絢年五六歲,警悟。外祖何尚之賞異焉。嘗教讀《論語》,至鬱郁乎文哉,因戲之曰:可改邪邪乎文哉。絢應聲答曰:尊者之名,安可為戲,便可道草翁之風則舅。論語曰:草上之風則偃,偃尚之子也。絢卒於秘書丞。(出《談藪》)
xiāo yáo xīn
蕭遙欣
nán qí qǔ jiāng gōng xiāo yáo xīn shǎo yǒu shén cǎi gàn jú. wèi tóng zǐ shí, yǒu yī xiǎo ér zuǒ yòu dàn fēi niǎo, wèi cháng bù yīng xián ér xià. yáo xīn wèi zhī yuē: fán xì duō duān, hé jí dàn cǐ? niǎo zì yún zhōng xiáng, hé guān rén shì? xiǎo ér gǎn zhī, zhōng shēn bù fù zhuō dàn. ěr shí nián shí yī. shì shù duō jìng cǐ xì, yáo xīn yī shuō, xún yuè bō zhī, yuǎn jìn wén zhě, bù fù wèi zhī. chū tán sǒu
南齊曲江公蕭遙欣少有神采干局。為童子時,有一小兒左右彈飛鳥,未嘗不應弦而下。遙欣謂之曰:凡戲多端,何急彈此?鳥自雲中翔,何關人事?小兒感之,終身不復捉彈。爾時年十一。士庶多競此戲,遙欣一說,旬月播之,遠近聞者,不復為之。(出《談藪》)
fáng shì zi
房氏子
táng wéi zhì yǒu jí, fáng shàng shū guǎn shǐ zǐ dì wèn zhī. yán rù wò nèi, xíng bù xī jí yīn tǎn, fáng shì zi wà ér dēng jiē, shì bì jiē xiào zhī. jǔ cháo yǐ wèi wéi shì guì shèng, fáng shì qīng jiǎn. jù wèi měi tán. chū guó shǐ bǔ
唐韋陟有疾,房尚書琯使子弟問之。延入臥內,行步悉籍茵毯,房氏子襪而登階,侍婢皆笑之。舉朝以為韋氏貴盛,房氏清儉。俱為美談。(出《國史補》)
zhāng xiù
張琇
zhāng tóng zǐ zhě míng xiù, shěn sù zhī zǐ yě. kāi yuán èr shí èr nián, xiù shā diàn zhōng shì yù shǐ yáng wàn qǐng yú què xià, fù fù chóu yě. chū shěn sù shòu qiú shì fā, zhào wàn qǐng àn zhī. wàn qǐng àn shěn sù guò rù, gù zuò zhū, jiā shǔ xǐ biān. xiù huì shè dé hái, shí wèi guān, nǎi zhuī fù qián yuàn, yǔ qí dì huáng shǒu rèn wàn qǐng yú dū chéng. wén zhě hài zhī. dì jiā qí xiào, jiāng shì zhī. yǒu sī yǐ zhuān shā kàng lùn, xiù zuò sǐ. shí rén āi zhī, zàng yú máng shān, wèi yí zhǒng yān: gài jù yáng zōng zhī suǒ fā yě. gù yú bù yuán wài láng gù yún lěi zhī yuē: mào fǎ fù chóu, xìn nán táo yú xíng diǎn, wàng shēn xùn xiào, chéng yǒu qì yú lǐ jīng. qiě cóng gǔ yǐ lái, shuí rén bù sǐ? dé qí sǐ yǐ, fū kě hèn yú? chū gù yún wén jí
張童子者名琇,審素之子也。開元二十二年,琇殺殿中侍御史楊萬頃於闕下,復父仇也。初審素受賕事發,詔萬頃按之。萬頃按審素過入,故坐誅,家屬徙邊。琇會赦得還,時未冠,乃追復前怨,與其弟瑝手刃萬頃於都城。聞者駭之。帝嘉其孝,將釋之。有司以專殺抗論,琇坐死。時人哀之,葬於邙山,為疑冢焉:蓋懼楊宗之所發也。故虞部員外郎顧雲誄之曰:冒法復仇,信難逃於刑典,忘身徇孝,誠有契於禮經。且從古以來,誰人不死?得其死矣,夫可恨歟?(出《顧雲文集》)
hún jiān
渾瑊
hún tài shī jiān nián shí yī, suí fù shì zhī fáng dōng. shuò fāng jié dù zhāng qí qiū xì wèn: jiāng rǔ mǔ lái fǒu? qí nián lì tiào dàng gōng. hòu èr nián, bá shí bǎo chéng, shōu lóng jū dǎo, jiē yǒu qí xiào. chū guó shǐ bǔ
渾太師瑊年十一,隨父釋之防冬。朔方節度張齊丘戲問:將乳母來否?其年立跳蕩功。後二年,拔石堡城,收龍駒島,皆有奇效。(出《國史補》)