strong tǒng xù kē dì strong
统序科第
zhōu lǐ, xiāng dài fū jù xiāng yǐn jiǔ zhī jiào, kǎo qí dé xíng, chá qí dào yì, sān nián, jǔ xián zhě gòng yú wáng tíng. fēi fū xiāng jǔ lǐ xuǎn zhī yì yuán yú zhōng hū fū zǐ shèng rén, shǐ yǐ sì kē chǐ mén dì zǐ, hòu wáng yīn ér fàn zhī. hàn gé qín luàn, jiǎng qiú diǎn lǐ, yì jiě xún tú fāng zhé, yǐ xū xián jùn, kǎo dé xíng zé shēng xiào lián ér jī fú sú, lūn dào yì zé dì juàn zào ér guǎng rén wén, gù jùn guó gòng shì wú xū suì yǐ. yóu shì tiān xià shàng jì jí yú dà sī tú fǔ, suǒ yǐ xiǎn wǔ jiào yú wàn mín zhě yě. wǒ táng yán suí fǎ hàn, zī zī kū kū, yǐ shì cǎo zé. qín sè bù gǎi, ér qīng zhuó shū tú dān qī bù shī, ér fēng jiǎn yì zhì. shǐ zì wǔ dé xīn sì suì sì yuè yī rì, chì zhū zhōu xué shì jí zǎo yǒu míng jīng jí xiù cái jùn shì jìn shì, míng yú lǐ tǐ, wèi xiāng lǐ suǒ chēng zhě, wěi běn xiàn kǎo shì, zhōu zhǎng chóng fù, qǔ qí hé gé, měi nián shí yuè suí wù rù gòng. sī wǒ táng gòng shì zhī shǐ yě. jué yǒu yán gé, lù zhī rú zuǒ:
《周礼》,乡大夫具乡饮酒之教,考其德行,察其道艺,三年,举贤者贡于王庭。非夫乡举里选之义源于中乎夫子圣人,始以四科齿门弟子,后王因而范 之。汉革秦乱,讲求典礼,亦解循涂方辙,以须贤俊,考德行则升孝廉而激浮俗,抡道艺则第隽造而广人文,故郡国贡士无虚岁矣。由是天下上计集于大司徒府,所 以显五教于万民者也。我唐沿隋法汉,孜孜矻矻,以事草泽。琴瑟不改,而清浊殊涂;丹漆不施,而丰俭异致。始自武德辛巳岁四月一日,敕诸州学士及早有明经及 秀才、俊士、进士,明于理体,为乡里所称者,委本县考试,州长重覆,取其合格,每年十月随物入贡。斯我唐贡士之始也。厥有沿革,录之如左:
strong gòng jǔ lí gé bìng xíng xiāng yǐn jiǔ strong
贡举厘革并行乡饮酒
kāi yuán èr shí wǔ nián èr yuè, chì yīng zhū zhōu gòng shì: shàng zhōu suì gòng sān rén, zhōng zhōu èr rén, xià zhōu yī rén bì yǒu cái xíng, bù xiàn qí shù. suǒ yí gòng zhī rén jiè sòng zhī rì, xíng xiāng yǐn lǐ, shēng yòng shǎo láo, yǐ guān wù chōng.
开元二十五年二月,敕应诸州贡士:上州岁贡三人,中州二人,下州一人;必有才行,不限其数。所宜贡之人解送之日,行乡饮礼,牲用少牢,以官物充。
strong huì chāng wǔ nián jǔ gé jié wén strong
会昌五年举格节文
gōng qīng bǎi liáo zǐ dì jí jīng jī nèi shì rén jì kè wài zhōu fǔ jǔ shì rén děng xiū míng jīng jìn shì yè zhě, bìng lì míng suǒ zài jiān jí guān xué, réng jīng jiā kǎo shì. suǒ sòng rén shù: qí guó zǐ jiàn míng jīng, jiù gé měi nián sòng sān bǎi wǔ shí rén, jīn qǐng sòng sān bǎi rén jìn shì, yī jiù gé sòng sān shí rén qí lì míng míng jīng, yì qǐng sòng èr bǎi rén qí zōng zhèng sì jìn shì, sòng èr shí rén qí dōng jiān tóng huá hé zhōng suǒ sòng jìn shì, bù dé guò sān shí rén, míng jīng bù dé guò wǔ shí rén. qí fèng xiáng shān nán xī dào dōng dào jīng nán è yuè hú nán zhèng huá zhè xī zhè dōng fū fāng xuān shāng jīng bīn jiāng nán jiāng xī huái nán xī chuān dōng chuān shǎn guó děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò yī shí wǔ rén, míng jīng bù dé guò èr shí rén. qí hé dōng chén xǔ biàn tú sì yì dìng qí dé wèi bó zé lù yōu mèng líng xià zī qīng yùn cáo yǎn hǎi zhèn jì lín shèng děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò yī shí rén, míng jīng bù dé guò shí wǔ rén. jīn rǔ yán fēng fú jiàn qián fǔ guì fǔ lǐng nán ān nán yōng róng děng dào, suǒ sòng jìn shì bù dé guò qī rén, míng jīng bù dé guò shí rén. qí zhū zhī jùn suǒ sòng rén shù, qǐng shēn guān chá shǐ wèi jiě dōu sòng, bù dé zhū zhōu gè zì shēn jiě. zhū zhōu fǔ suǒ shì jìn shì zá wén, jù yuán gé bìng hé fēng sòng shěng. zhǔn kāi chéng sān nián wǔ yuè sān rì chì là xià zhě, jīn yuán zì bù sòng suǒ shì yǐ lái, jǔ rén gōng rán bá jiě jīn zhū zhōu fǔ suǒ shì, gè xū fēng sòng shěng sī jiǎn kān, rú bìng bài bù jìn cí lǐ, zhōu fǔ wàng gěi jiě zhě, shì guān tíng jiàn rèn yòng quē.
公卿百寮子弟及京畿内士人寄客外州府举士人等修明经、进士业者,并隶名所在监及官学,仍精加考试。所送人数:其国子监明经,旧格每年送三百五十 人,今请送三百人;进士,依旧格送三十人;其隶名明经,亦请送二百人;其宗正寺进士,送二十人;其东监同华、河中所送进士,不得过三十人,明经不得过五十 人。其凤翔、山南西道东道、荆南、鄂岳、湖南、郑滑、浙西、浙东、鄜坊、宣商、泾邠、江 南、江 西、淮南、西川、东川、陕虢等道,所送进士不得过一十五人, 明经不得过二十人。其河东、陈许、汴、涂泗、易定、齐德、魏博、泽潞、幽孟、灵夏、淄青、郓曹、兖海、镇冀、麟胜等道,所送进士不得过一十人,明经不得过 十五人。金汝、盐丰、福建、黔府、桂府、岭南、安南、邕容等道,所送进士不得过七人,明经不得过十人。其诸支郡所送人数,请申观察使为解都送,不得诸州各 自申解。诸州府所试进士杂文,据元格并合封送省。准开成三年五月三日敕落下者,今缘自不送所试以来,举人公然拔解;今诸州府所试,各须封送省司检勘,如病 败不近词理,州府妄给解者,试官停见任用阙。
strong shù jìn shì shàng piān strong
述进士上篇
yǒng huī yǐ qián, jùn xiù èr kē yóu yǔ jìn shì bìng liè xián hēng zhī hòu, fán yóu wén xué yī jǔ yú yǒu sī zhě, jìng jí yú jìn shì yǐ. yóu shì zhào cān děng cháng shān qù jùn xiù, gù mù zhī yuē jìn shì dēng kē jì. zhě, lǘ yǒu xù, xiāng yǒu xiáng, yǐ shí jiào xíng lǐ ér shì huà yān. qí yǒu xiù yì zhě, zé shēng yú zhū hóu zhī xué zhū hóu suì gòng qí yóu zhù zhě, yí zhī yú tiān zǐ, shēng yú tài xué, gù mìng yuē" zào shì", rán hòu mìng yān. zhōu lǐ: dà yuè zhèng lùn zào shì zhī xiù zhě yǐ gào yú wáng, ér shēng zhū sī mǎ sī mǎ biàn lùn guān cái, lùn jìn shì zhī xián yǐ gào yú wáng zhě, ér dìng qí lùn. lùn dìng rán hòu guān zhī, rèn guān rán hòu jué zhī, wèi dìng rán hòu lù zhī. ruò liè zhī yú kē mù, zé jùn xiù shèng yú hàn wèi ér jìn shì, suí dà yè zhōng suǒ zhì yě. rú hóu jūn sù sūn fú jiā, jiē suí zhī jìn shì yě míng yǐ. rán zhāng yú wǔ dé ér jiǎ yú zhēn guān. gài wén huáng dì xiū wén yǎn wǔ, tiān zàn shén shòu, cháng sī xìng duān mén, jiàn xīn jìn shì zhuì xíng ér chū, xǐ yuē:" tiān xià yīng xióng rù wú gòu zhōng yǐ!" ruò nǎi guāng zhái sì yí, chuí zuò sān bǎi, hé mò yóu sī zhī dào zhě yě.
永徽已前,俊、秀二科犹与进士并列;咸亨之后,凡由文学一举于有司者,竞集于进士矣。由是赵傪等尝删去俊、秀,故目之曰《进士登科记》。者,闾 有序,乡有庠,以时教行礼而视化焉。其有秀异者,则升于诸侯之学;诸侯岁贡其尤著者,移之于天子,升于太学,故命曰“造士”,然后命焉。《周礼》:大乐正 论造士之秀者以告于王,而升诸司马;司马辨论官材,论进士之贤以告于王者,而定其论。论定然后官之,任官然后爵之,位定然后禄之。若列之于科目,则俊、秀 盛于汉、魏;而进士,隋大业中所置也。如侯君素、孙伏伽,皆隋之进士也明矣。然彰于武德而甲于贞观。盖文皇帝修文偃武,天赞神授,尝私幸端门,见新进士缀 行而出,喜曰:“天下英雄入吾彀中矣!”若乃光宅四夷,垂祚三百,何莫由斯之道者也。
strong shù jìn shì xià piān strong
述进士下篇
yuán hé zhōng, zhōng shū shè rén lǐ zhào zhuàn guó shǐ bǔ, qí lüè yuē: jìn shì wéi shí suǒ shàng jiǔ yǐ, shì gù jùn yì shí zài qí zhōng. yóu cǐ ér chū zhě, zhōng shēn wéi wén rén, gù zhēng míng cháng wéi shí suǒ bì. qí dōu huì wèi zhī" jǔ chǎng", tōng chēng wèi zhī" xiù cái", tóu cì wèi zhī" xiāng gòng", dé dì wèi zhī" qián jìn shì", hù xiāng tuī jìng wèi zhī" xiān bèi", jù jié wèi zhī" tóng nián", yǒu sī wèi zhī" zuò zhǔ", jīng zhào fǔ kǎo ér shēng zhě wèi zhī" děng dì", wài fǔ bù shì ér gòng zhě wèi zhī" bá jiě", jiāng shì gè xiāng bǎo wèi zhī" hé bǎo", qún jū ér fù wèi zhī" sī shì", zào qǐng quán yào wèi zhī" guān jié", jī yáng shēng jià wèi zhī" hái wǎng", jì jié, liè míng yú cí ēn sì tǎ wèi zhī" tí míng", dà yàn yú qǔ jiāng tíng zi wèi zhī" qǔ jiāng huì", jí ér rù xuǎn wèi zhī" chūn guān", bù jié ér zuì bǎo wèi zhī" dǎ mào zào", nì míng zào bàng wèi zhī" wú míng zǐ", tuì ér yì yè wèi zhī" guò xià", zhí yè yǐ chū wèi zhī" xià kè", xié cáng rù shì wèi zhī" shū cè", cǐ qí dà lüè yě. qí fēng sú xì yú xiān dá, qí zhì zhì cún yú yǒu sī. suī rán, xián zhě dé qí dà zhě, gù wèi jí rén chén, cháng yǒu shí èr sān dēng xiǎn liè, shí yǒu liù qī. ér yuán lǔ shān zhāng suī yáng yǒu yān, liú pì yuán xiāo yǒu yān.
元和中,中书舍人李肇撰《国史补》,其略曰:进士为时所尚久矣,是故俊乂实在其中。由此而出者,终身为闻人,故争名常为时所弊。其都会谓之“举 场”,通称谓之“秀才”,投刺谓之“乡贡”,得第谓之“前进士”,互相推敬谓之“先辈”,俱捷谓之“同年”,有司谓之“座主”,京兆府考而升者谓之“等 第”,外府不试而贡者谓之“拔解”,将试各相保谓之“合保”,群居而赋谓之“私试”,造请权要谓之“关节”,激扬声价谓之“还往”,既捷,列名于慈恩寺塔 谓之“题名”,大宴于曲江 亭子谓之“曲江 会”,藉而入选谓之“春关”,不捷而醉饱谓之“打眊燥”,匿名造谤谓之“无名子”,退而肄业谓之“过夏”,执业以 出谓之“夏课”,挟藏入试谓之“书策”,此其大略也。其风俗系于先达,其制置存于有司。虽然,贤者得其大者,故位极人臣,常有十二三;登显列,十有六七。 而元鲁山、张睢阳有焉,刘辟、元翛有焉。
strong sàn xù jìn shì strong
散序进士
jìn shì kē shǐ yú suí dà yè zhōng, shèng yú zhēn guān yǒng huī zhī jì jìn shén suī wèi jí rén chén, bù yóu jìn shì zhě, zhōng bù wéi měi, yǐ zhì suì gòng cháng bù jiǎn bā jiǔ bǎi rén. qí tuī zhòng wèi zhī" bái yī gōng qīng", yòu yuē" yī pǐn bái shān" qí jiān nán wèi zhī" sān shí lǎo míng jīng, wǔ shí shǎo jìn shì" qí fù tì tǎng zhī cái, biàn tōng zhī shù, sū zhāng zhī biàn shuō, jīng niè zhī dǎn qì, zhòng yóu zhī wǔ yǒng, zǐ fáng zhī chóu huà, hóng yáng zhī shū jì, fāng shuò zhī huī xié, xián yǐ shì ér huì zhī. xiū shēn shèn xíng, suī chǔ zǐ zhī bù ruò qí yǒu lǎo sǐ yú wén chǎng zhě, yì suǒ wú hèn. gù yǒu shī yún:" tài zōng huáng dì zhēn cháng cè, zuàn de yīng xióng jǐn bái tóu!" dú gū jí zhuàn hé nán fǔ fǎ cáo cān jūn zhāng cóng shī mù zhì yún:" cóng shī zǔ sǔn zhī, suí dà yè zhōng jìn shì jiǎ kē, wèi zhì shì yù shǐ zhū cáo yuán wài láng. sǔn zhī shēng fǎ, yǐ shuò xué lì zǎo, míng dòng jīng shī, yì jǔ jìn shì, zì jiān chá yù shǐ wèi kuài jī lìng."
进士科始于隋大业中,盛于贞观、永徽之际;缙神虽位极人臣,不由进士者,终不为美,以至岁贡常不减八九百人。其推重谓之“白衣公卿”,又曰“一 品白衫”;其艰难谓之“三十老明经,五十少进士”;其负倜傥之才,变通之术,苏、张之辨说,荆、聂之胆气,仲、由之武勇,子房之筹画,宏羊之书计,方朔之 诙谐,咸以是而晦之。修身慎行,虽处子之不若;其有老死于文场者,亦所无恨。故有诗云:“太宗皇帝真长策,赚得英雄尽白头!”独孤及撰《河南府法曹参军张 従师墓志》云:“従师祖损之,隋大业中进士甲科,位至侍御史诸曹员外郎。损之生法,以硕学丽藻,名动京师,亦举进士,自监察御史为会稽令。”
strong liǎng jiān strong
两监
àn shí lù: xī jiān, suí zhì dōng jiān, lóng shuò yuán nián suǒ zhì. kāi yuán yǐ qián, jìn shì bù yóu liǎng jiān zhě, shēn yǐ wéi chǐ. lǐ huá yuán wài jì zhào qī shì yù shī, lüè yuē:" xī rì xiāo shào yǒu, sì rén cái chéng tóng." shào hòu èr nián zhuó dì, yǐ yuān héng biǎn, zú nán zhōng. yòu guō dài gōng cuī shí fàn lǚ bīng bèi. jiē yóu tài xué dēng dì. lǐ zhào shè rén zhuàn guó shǐ bǔ yì yún: tiān bǎo zhōng, yuán xián yòng liú zhǎng qīng fēn wéi péng tóu, shì shí cháng zhòng liǎng jiān. ěr hòu wù tài jiāo lí, rěn yú shì lù, yǐ jīng zhào wèi róng měi, tóng huá wéi lì shì, mò bù qù shí wù huá, qì běn zhú mò gù tiān bǎo èr shí zài, chì tiān xià jǔ rén bù dé yán xiāng gòng, jiē xū bǔ guó zǐ jí jùn xué shēng. guǎng dé èr nián, zhì jīng zhào fǔ jìn shì, bìng lìng bǔ guó zǐ shēng, sī nǎi jiù yā fù zhě ěr. nài hé rén xīn jì qù, suī jū zhī yǐ fǎ, yóu bù néng shèng. shěn huò zhí dà zhèng zhě bù cháng qí rén, suǒ lì jì fēi zì wǒ, zé suǒ shǒu yì bù jiān yǐ. yóu shì zhēn yuán shí nián yǐ lái, dài jué yú liǎng jiān yǐ. zhēn guān wǔ nián yǐ hòu, tài zōng shù xìng guó xué, suì zēng zhù xué shè yī qiān èr bǎi jiān, zēng zhì xué shēng fán sān qiān èr bǎi liù shí yuán. wú hé, gāo lí bǎi jì xīn luó gāo chāng tǔ bō zhū guó qiú zhǎng, yì qiǎn zǐ dì qǐng rù guó xué zhī nèi, bā qiān yú rén guó xué zhī shèng, jìn wèi yǒu. zhì yǒng chún yǐ hòu, nǎi fèi. lóng shuò èr nián jiǔ yuè, chì xué shēng zài xué, gè yǐ cháng yòu wèi xù. chū rù xué jiē xíng shù xiū zhī lǐ, gè juàn sān pǐ sì mén xué shēng, gè juàn èr pǐ juàn shì jí lǜ shū suàn xué, zhōu xiàn xué, gè juàn yī pǐ. jiē yǒu jiǔ pú. qí fēn shù xiū, sān fēn rù bó shì, èr fēn zhù jiào. yòu měi nián guó zǐ jiàn suǒ guǎn xué shēng, guó jiān shì zhōu xiàn xué shēng, dāng zhōu shì. bìng yì yè yōu zhǎng zhě wèi shì guān, réng zhǎng guān jiān shì. qí shì zhě tōng jì yī nián suǒ shòu zhī yè, kǒu wèn dà yì shí tiáo. dé bā yǐ shàng wèi shàng, dé liù yǐ shàng wèi zhōng, dé wǔ yǐ xià wéi xià. lèi sān bù jí, zài xué jiǔ nián. huì chāng wǔ nián zhèng yuè, chì gōng qīng bǎi liáo zǐ dì jí jīng jī nèi shì rén jì xiū míng jīng jìn shì yè zhě, bìng yí lì míng tài xué wài zhōu jì xué jí tǔ rén bìng yí lì míng suǒ zài guān xué réng yǒng wèi cháng zhì.
按《实录》:西监,隋制;东监,龙朔元年所置。开元已前,进士不由两监者,深以为耻。《李华员外寄赵七侍御诗》,略曰:“昔日萧邵友,四人才成 童。”邵后二年擢第,以冤横贬,卒南中。又郭代公、崔湜、范履冰辈。皆由太学登第。李肇舍人撰《国史补》亦云:天宝中,袁咸用、刘长卿分为朋头,是时常重 两监。尔后物态浇漓,稔于世禄,以京兆为荣美,同、华为利市,莫不去实务华,弃本逐末;故天宝二十载,敕天下举人不得言乡贡,皆须补国子及郡学生。广德二 年,制京兆府进士,并令补国子生,斯乃救压覆者耳。奈何人心既去,虽拘之以法,犹不能胜。矧或执大政者不常其人,所立既非自我,则所守亦不坚矣。由是贞元 十年已来,殆绝于两监矣。贞观五年已后,太宗数幸国学,遂增筑学舍一千二百间,增置学生凡三千二百六十员。无何,高丽、百济、新罗、高昌、吐蕃诸国酋长, 亦遣子弟请入;国学之内,八千余人;国学之盛,近未有。至永淳已后,乃废。龙朔二年九月,敕学生在学,各以长幼为序。初入学皆行束脩之礼,各绢三匹;四门 学生,各绢二匹;隽士及律、书、算学,州县学,各绢一匹。皆有酒脯。其分束脩,三分入博士,二分助教。又每年国子监所管学生,国监试;州县学生,当州试。 并艺业优长者为试官,仍长官监试。其试者通计一年所授之业,口问大义十条。得八已上为上,得六已上为中,得五已下为下。类三不及,在学九年。会昌五年正 月,敕公卿百寮子弟及京畿内士人寄修明经、进士业者,并宜隶名太学;外州寄学及土人并宜隶名所在官学;仍永为常制。
strong xī jiān strong
西监
yuán hé èr nián shí èr yuè, zòu:" liǎng jīng zhū guǎn xué shēng zǒng liù bǎi wǔ shí yuán. měi guǎn dìng é rú hòu: liǎng jīng xué shēng, wǔ bǎi wǔ shí yuán guó zǐ guǎn, bā shí yuán tài xué, qī shí sì yuán sì mén guǎn, sān bǎi yuán guǎng wén guǎn, liù shí yuán, lǜ guǎn suàn guǎn, gè shí yuán." yòu zòu:" fú jiàn tiān bǎo yǐ qián, guó xué shēng qí shù zhì duō, bìng yǒu yuán é. zhì yǒng tài hòu, xī jiān zhì wǔ bǎi wǔ shí yuán, dōng jiān jìn zhì yī bǎi yuán, wèi dìng měi guǎn yuán é. jīn jǐn jù měi guǎn dìng é rú qián. fú qǐng xià lǐ bù zhǔn gé bǔ zhì." chì zhǐ:" yī."
元和二年十二月,奏:“两京诸馆学生总六百五十员。每馆定额如后:两京学生,五百五十员;国子馆,八十员;太学,七十四员;四门馆,三百员;广 文馆,六十员,律馆、算馆,各十员。”又奏:“伏见天宝已前,国学生其数至多,并有员额。至永泰后,西监置五百五十员,东监近置一百员,未定每馆员额。今 谨具每馆定额如前。伏请下礼部准格补置。”敕旨:“依。”
strong dōng jiān strong
东监
dōng jiān, yuán hé èr nián shí èr yuè, chì dōng dōu guó zǐ jiàn liàng zhì xué shēng yī bǎi yuán: guó zǐ guǎn shí yuán, tài xué shí wǔ yuán, sì mén wǔ shí yuán, lǜ guǎn shí yuán, guǎng wén guǎn shí yuán, shū guǎn sān yuán, suàn guǎn èr yuán.
东监,元和二年十二月,敕东都国子监量置学生一百员:国子馆十员,太学十五员,四门五十员,律馆十员,广文馆十员,书馆三员,算馆二员。
strong xiāng gòng strong
乡贡
xiāng gòng lǐ xuǎn, shèng yú zhōng hū! jīn zhī suǒ chēng, gài běn tóng ér mò yì yě. jīn zhī jiè sòng, zé zhī shàng jì yě. hàn wǔ dì zhì wǔ jīng bó shì, tài cháng xuǎn mín nián shí bā yǐ shàng hào xué zhě, bǔ dì zǐ jùn guó yǒu hǎo wén xué, jìng shùn yú xiāng dǎng zhě, lìng yǔ jì xié, shòu yè tài cháng, rú dì zǐ. yī suì zhé kè tōng jīng yì, bǔ wén xué zhǎng gù. shàng dì wèi láng. qí xiù yì děng, tài cháng yǐ míng wén qí xià cái bù shì xué zhě, bà zhī. ruò děng suī jǔ yú xiāng, yì yóu yú xué. liǎng hàn zhī zhì gài běn hū zhōu lǐ zhě yě. yǒu táng zhēn yuán yǐ qián, liǎng jiān zhī wài, yì pō zhòng jùn fǔ xué shēng, rán qí shí yì yóu xiāng lǐ suǒ shēng, zhí bǔ jiàn shēng ér yǐ. ěr hòu gāo liáng zhī zú, lǜ yǐ xué xiào wèi bǐ shì. ruò xiāng gòng, gài jiǎ míng jiù gòng ér yǐ. jǐng yún zhī qián, xiāng gòng suì èr sān qiān rén, gài yòng zhī xiāng gòng yě. xián hēng wǔ nián, qī shì bó zǔ luán tái fèng gé lóng shí bái shuǐ gōng, shí rèn kǎo gōng yuán wài láng, xià fù shì shí yī rén, nèi zhāng shǒu zhēn yī rén xiāng gòng. kāi yào èr nián, liú sī yuán xià wǔ shí yī rén, nèi yōng sī tài yī rén. yǒng chún èr nián, liú tíng qí xià wǔ shí wǔ rén, nèi yuán qiú rén yī rén. guāng zhái yuán nián rùn qī yuè èr shí sì rì, liú tíng qí zhòng shì xià shí liù rén, nèi kāng tíng zhī yī rén. cháng ān sì nián, cuī shí xià sì shí yī rén, lǐ wēn yù chēng sū zhōu xiāng gòng. jǐng lóng yuán nián, lǐ qīn ràng chēng dìng zhōu xiāng gòng fù xué. ěr lái xiāng gòng jiàn guǎng, lǜ duō jì yīng zhě, gù bù zhēn bié, zhì yú bǎng zhōng. xìn běn tóng ér mò yì yě míng yǐ. dà lì zhōng, yáng wǎn shū qǐng fù jiù zhāng, guì quán hū shí. xún yì qǐn yú gōng zú, chuí kōng yán ér yǐ.
乡贡里选,盛于中乎!今之所称,盖本同而末异也。今之解送,则之上计也。汉武帝置五经博士,太常选民年十八已上好学者,补弟子;郡国有好文学, 敬顺于乡党 者,令与计偕,受业太常,如弟子。一岁辄课通经艺,补文学掌故。上第为郎。其秀异等,太常以名闻;其下材不事学者,罢之。若等虽举于乡,亦由于 学。两汉之制盖本乎《周礼》者也。有唐贞元已前,两监之外,亦颇重郡府学生,然其时亦由乡里所升,直补监生而已。尔后膏粱之族,率以学校为鄙事。若乡贡, 盖假名就贡而已。景云之前,乡贡岁二三千人,盖用之乡贡也。咸亨五年,七世伯祖鸾台凤阁龙石白水公,时任考功员外郎,下覆试十一人,内张守贞一人乡贡。开 耀二年,刘思元下五十一人,内雍思泰一人。永淳二年,刘廷奇下五十五人,内元求仁一人。光宅元年闰七月二十四日,刘廷奇重试下十六人,内康庭芝一人。长安 四年,崔湜下四十一人,李温 玉称苏州乡贡。景龙元年,李钦让称定州乡贡附学。尔来乡贡渐广,率多寄应者,故不甄别,置于榜中。信本同而末异也明矣。大历 中,杨绾疏请复旧章,贵全乎实。寻亦寝于公族,垂空言而已。
strong guǎng wén strong
广文
tiān bǎo jiǔ nián qī yuè, zhào yú guó zǐ jiàn bié guǎng wén guǎn, yǐ jǔ cháng xiū jìn shì yè zhě, sī yì jiù shēng tú zhī lí sàn yě. shǐ, qí chūn guān shì zhuó guǎng wén shēng zhě, míng dì wú gāo xià. zhēn yuán bā nián, ōu yáng zhān dì sān rén, lǐ guān dì wǔ rén. ěr lái cǐ lèi bù fá. jì dà zhōng zhī mò, xián tōng gān fú yǐ lái, lǜ yǐ wéi mò dì. huò yuē:" xiāng gòng, bīn yě xué shēng, zhǔ yě. zhǔ yí xià yú bīn, gù liè yú hòu yě." dà shùn èr nián, kǒng lǔ gōng zài xiāng wèi, sī jiǎo qí bì, gù tè zhì wú rén bì yú jiǎng gōng zhī shàng. míng nián, gōng dé zuì qù zhí, jí dì zhě fù xún cháng ér yǐ. bēi fū!
天宝九年七月,诏于国子监别广文馆,以举常修进士业者,斯亦救生徒之离散也。始,其春官氏擢广文生者,名第无高下。贞元八年,欧阳詹第三人,李 观第五人。迩来此类不乏。暨大中之末,咸通、乾符以来,率以为末第。或曰:“乡贡,宾也;学生,主也。主宜下于宾,故列于后也。”大顺二年,孔鲁公在相 位,思矫其弊,故特置吴仁璧于蒋肱之上。明年,公得罪去职,及第者复循常而已。悲夫!
strong liǎng dū gòng jǔ strong
两都贡举
yǒng tài yuán nián, shǐ zhì liǎng dū gòng jǔ, lǐ bù shì láng guān hào jiē yǐ" liǎng dū" wéi míng, měi suì liǎng dì bié fàng jí dì. zì dà lì shí yī nián tíng dōng dōu gòng jǔ, shì hòu bù zhì.
永泰元年,始置两都贡举,礼部侍郎官号皆以“两都”为名,每岁两地别放及第。自大历十一年停东都贡举,是后不置。
strong shì zá wén strong
试杂文
jìn shì kē yǔ jùn xiù tóng yuán yì pài, suǒ shì jiē dá cè ér yǐ. liǎng hàn zhī zhì, yǒu shè cè duì cè èr yì zhě hé shè zhě, wèi liè cè yú jī àn, gòng rén yǐ shǐ tóu zhī, suí suǒ zhōng ér duì zhī yě. duì zé míng yǐ cè wèn shòu qí rén ér guān qí zāng pǐ yě. rú gōng sūn hóng dǒng zhòng shū, jiē yóu cǐ ér jìn zhě yě. yǒu táng zì gāo zǔ zhì gāo zōng, mí bù shuài yóu jiù zhāng. chuí gǒng yuán nián, wú shī dào děng èr shí qī rén jí dì hòu, chì pī yún:" lüè guān qí cè, bìng wèi jǐn shàn. ruò yī lìng shì, jí dì zhě wéi zhǐ yī rén yì yù guǎng shōu qí cái, tōng sān zhě bìng xǔ jí dì." hòu zhì diào lù èr nián, kǎo gōng yuán wài liú sī yuán zòu qǐng jiā shì tiě jīng yǔ zá wén, wén zhī gāo zhě fàng rù cè. xún yǐ zé tiān gé mìng, shì fù yīn xún. zhì shén lóng yuán nián fāng xíng sān chǎng shì, gù cháng liè shī fù tí mù yú bǎng zhōng yǐ.
进士科与隽、秀同源异派,所试皆答策而已。两汉之制,有射策、对策二义者何射者,谓列策于几案,贡人以矢投之,随所中而对之也。对则明以策问授 其人而观其臧否也。如公孙宏、董仲舒,皆由此而进者也。有唐自高祖至高宗,靡不率由旧章。垂拱元年,吴师道等二十七人及第后,敕批云:“略观其策,并未尽 善。若依令式,及第者唯只一人;意欲广收其材,通三者并许及第。”后至调露二年,考功员外刘思元奏请加试帖经与杂文,文之高者放入策。寻以则天革命,事复 因循。至神龙元年方行三场试,故常列诗赋题目于榜中矣。
strong cháo jiàn strong
朝见
guó cháo jiù shì: tiān xià gòng shì, shí yī yuè yī rì, fù cháo jiàn. cháng shòu èr nián, shí yí liú chéng zhī shàng shū:" qǐng yuán rì jǔ rén cháo jiàn, liè yú fāng wù zhī qián." cóng zhī. jiàn zhuàng, tái sī jiē lǎn, zhōng shǐ xuān kǒu chì wèi yù. jiàn zhōng yuán nián shí yī yuè, cháo jí shǐ jí gòng shì jiàn yú xuān zhèng diàn. bīng xìng yǐ lái, sì fāng bù shàng jì, nèi wài bú huì tóng zhě, èr shí wǔ nián yǐ. jīn jì lì zhì yī bǎi qī shí sān rén yǐ. réng lìng cháo jí shǐ měi rì èr rén dài zhì.
国朝旧式:天下贡士,十一月一日,赴朝见。长寿二年,拾遗刘承之上疏:“请元日举人朝见,列于方物之前。”従之。见状,台司接览,中使宣口敕慰 谕。建中元年十一月,朝集使及贡士见于宣政殿。兵兴已来,四方不上计,内外不会同者,二十五年矣。今计吏至一百七十三人矣。仍令朝集使每日二人待制。
strong yè xiān shī strong
谒先师
kāi yuán wǔ nián jiǔ yuè, zhào yuē:" yǒu bīn xiàn zhī lǐ, dēng yú tiān fǔ, yáng yú wáng tíng, zhòng xué zūn shī, xīng xián jìn shì néng měi fēng sú, chéng jiào huà, gài xiān wáng zhī yóu yān. zhèn yǐ guǎ dé, qīn ruò qián zhèng, sī yǔ zi dà fū fù zhēn yú lǐ, gù tā rì fǎng dào, yǒu shí wàng cān yǐ yè guān shū, fēn xiāo bù mèi. wù zhuān jīng zhī yì, dǔ xué shǐ zhī wén. yǒng huái tán sī, yǒu zú shàng zhě bù shì bāo chóng, shú yún jiǎng quàn! qí zhū zhōu xiāng gòng míng jīng jìn shì, jiàn qì yí lìng yǐn jiù guó zǐ jiàn yè xiān shī, xué guān wèi zhī kāi jiǎng, zhì wèn qí yì. yí lìng suǒ sī yōu hòu shè shí. liǎng guǎn jí jiān nèi dé jǔ rén yì zhǔn. qí rì, qīng zī guān wǔ pǐn yǐ shàng jí cháo jí shǐ wǎng guān lǐ, jí wéi cháng shì. yì yuē: ' xué yǐ jù zhī, wèn yǐ biàn zhī.' shī yuē:' rú qiē rú cuō, rú zuó rú mó.' cǐ zhèn suǒ wàng yú xí cái yě."
开元五年九月,诏曰:“有宾献之礼,登于天府,扬于王庭,重学尊师,兴贤进士;能美风俗,成教化,盖先王之由焉。朕以寡德,钦若前政,思与子大 夫复臻于理,故他日访道,有时忘餐;乙夜观书,分宵不寐。悟专经之义,笃学史之文。永怀覃思,有足尚者;不示褒崇,孰云奖劝!其诸州乡贡、明经、进士,见 讫宜令引就国子监谒先师,学官为之开讲,质问其义。宜令所司优厚设食。两馆及监内得举人亦准。其日,清资官五品已上及朝集使往观礼,即为常式。《易》曰: ‘学以聚之,问以辩之。’《诗》曰:‘如切如磋,如琢如磨。’此朕所望于习 才也。”
strong jìn shì guī lǐ bù strong
进士归礼部
jùn xiù děng kē bǐ, jiē kǎo gōng zhǔ zhī. kāi yuán èr shí sì nián. lǐ áng yuán wài xìng gāng jí, bù róng wù, yǐ jǔ rén jiē shì míng qiú chēng, yáo dàng zhǔ sī, tán huǐ shī shí, qiè bìng zhī ér jiāng gé yān. jí gòng shì yǔ zhī yuē yuē: " wén zhī měi è xī zhī yǐ, kǎo xiào qǔ shě cún hū zhì gōng, rú yǒu qǐng tuō yú shí, qiú shēng yú rén zhě, dāng shǒu luò zhī." jì ér áng wài jiù cháng yǔ jìn shì lǐ quán lín jū xiāng shàn, nǎi jǔ quán yú áng. áng nù, jí gòng rén, zhào quán tíng shù zhī. quán xiè yuē:" rén huò wěi, qiè wén yú zuǒ yòu, fēi gǎn qiú yě." áng yīn yuē:" guān zhòng jūn zǐ zhī wén, xìn měi yǐ rán rén yún: yú bù yǎn xiá, zhōng yě. qí yǒu cí huò bù diǎn, jiāng yǔ zhòng píng zhī ruò hé?" jiē yuē:" wéi gōng zhī mìng!" jì chū, quán wèi zhòng yuē:" xiàng zhī yán, qí yì shǔ wú yě. wú chéng bù dì jué yǐ, yòu hé jí yān!" nǎi yīn qiú áng xiá yǐ dài zhī. yì rì huì lùn, áng guǒ chì quán zhāng jù zhī cī yǐ rǔ zhī. quán gǒng ér qián yuē:" fū lǐ shàng wǎng lái, lái ér bù wǎng, fēi lǐ yě. bǐ wén bù zāng, jì dé ér wén yǐ ér zhí shì xī yǒu yǎ shí, cháng wén yú dào lù, yú jiāng qiē cuō, kě hū?" áng nù ér xī xiào yuē:" yǒu hé bù kě!" quán yuē:"' ěr lín qīng wèi xǐ, xīn xiàng bái yún jiān.' qǐ zhí shì zhī cí hū?" áng yuē:" rán." quán yuē:" xī táng yáo shuāi mào, yàn juàn tiān xià, jiāng chán yú xǔ yóu, yóu è wén, gù xǐ ěr. jīn tiān zǐ chūn qiū dǐng shèng, bù yī ràng yú zú xià, ér xǐ ěr, hé zāi?" shì shí guó jiā níng mì, bǎi liáo wèi fǎ lìng, jīng jīng rán mò gǎn diē. áng wén huáng hài, jué qǐ, bù suǒ chóu, nǎi sù yú zhí zhèng, wèi quán fēng kuáng bù xùn. suì xià quán lì. chū, áng qiáng fù, bù shòu zhǔ qǐng, jí yǒu qǐng qiú zhě, mò bù xiān cóng. yóu shì tíng yì yǐ shěng láng wèi jīng, bù zú yǐ lín duō shì, nǎi zhào lǐ bù shì láng zhuān zhī yǐ.
隽、秀等科比,皆考功主之。开元二十四年。李昂员外性刚急,不容物,以举人皆饰名求称,摇荡主司,谈毁失实,窃病之而将革焉。集贡士与之约曰: “文之美恶悉之矣,考校取舍存乎至公,如有请托于时,求声于人者,当首落之。”既而昂外舅常与进士李权邻居相善,乃举权于昂。昂怒,集贡人,召权庭数之。 权谢曰:“人或猥,窃闻于左右,非敢求也。”昂因曰:“观众君子之文,信美矣;然人云:瑜不掩瑕,忠也。其有词或不典,将与众评之若何?”皆曰:“惟公之 命!”既出,权谓众曰:“向之言,其意属吾也。吾诚不第决矣,又何藉焉!”乃阴求昂瑕以待之。异日会论,昂果斥权章句之疵以辱之。权拱而前曰:“夫礼尚往 来,来而不往,非礼也。鄙文不臧,既得而闻矣;而执事昔有雅什,常闻于道路,愚将切磋,可乎?”昂怒而嘻笑曰:“有何不可!”权曰:“‘耳临清渭洗,心向 白云间。’岂执事之词乎?”昂曰:“然。”权曰:“昔唐尧衰耄,厌倦天下,将禅于许由,由恶闻,故洗耳。今天子春秋鼎盛,不揖让于足下,而洗耳,何哉?” 是时国家宁谧,百寮畏法令,兢兢然莫敢跌。昂闻惶骇,蹶起,不所酬,乃诉于执政,谓权风狂不逊。遂下权吏。初,昂强复,不受嘱请,及有请求者,莫不先従。 由是庭议以省郎位经,不足以临多士,乃诏礼部侍郎专之矣。
lùn yuē:" yǒng huī zhī hòu, yǐ wén rú hēng dá, bù yóu liǎng jiān zhě xī yǐ. yú shí chǎng jí, xiān liǎng jiān ér hòu xiāng gòng, gài yǐ péng yǒu zhī zāng pǐ, wén yì zhī yōu liè, qiē cuō zhuó mó, fěi cháo yī xī, yì yáng qù jiù, yǔ zhòng gòng zhī. yǒu rú zhào shào xiāo lǐ, lóu guō yuàn chén, mí bù míng suì gōng chéng, jiāo quán qì fēn. jì hū jìn dài, jué dào jìn wēi yù shí bù fēn, xūn yóu cuò zá. zhǎng wǒ zhī wàng shū quē, yuǎn fāng zhī lái yì guāi. zhǐ wèi qún jū, gù fēi wǎ hé. shì shēng ér zhī zhě, xìng yě xué ér zhī zhě, xí yě. hún jīn pú yù, yòu hé zhuī zuó zhī láo hū huáng wū xíng lǎo, yòu hé bǎn zhù zhī zhì hū? zhù yī zhī xiàn, bǐ jī shū ér dào qīn yě huà lóng zhī kè, sī miàn jiāo ér xīn zéi yě. hòu zhī jìn zhě, dìng jiāo zé yǒu, dāng wèn dào zhī hé rú?
论曰:“永徽之后,以文儒亨达,不由两监者稀矣。于时场籍,先两监而后乡贡,盖以朋友之臧否,文艺之优劣,切磋琢磨,匪朝伊夕,抑扬去就,与众 共之。有如赵、邵、萧、李,娄、郭、苑、陈,靡不名遂功成,交 全契分。洎乎近代,厥道浸微;玉石不分,薰莸错杂。长我之望殊缺,远方之来亦乖。止谓群居, 固非瓦合。是生而之者,性也;学而之者,习 也。浑金璞玉,又何追琢之劳乎潢污行潦,又何板筑之置乎?纻衣之献,彼迹疏而道亲也;画龙之刻,斯面交 而心贼 也。后之进者,定交 择友,当问道之何如?