strong shí huò jiǔ strong
食貨九
qián bì xià sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí dà táng
錢幣下(宋 齊 梁 陳 後魏 北齊 後周 隋 大唐)
sòng wén dì yuán jiā qī nián, lì qián shǔ, zhù sì zhū qián, wén yuē sì zhū, zhòng rú qí wén. rén xián pō dào zhù, duō jiǎn záo gǔ qián qǔ tóng, dì shén huàn zhī. lù shàng shū jiāng xià wáng yì gōng jiàn yì, yǐ yī dà qián dāng liǎng, yǐ fáng jiǎn záo, yì zhě duō tóng zhī. hé shàng zhī yì yuē: fū quán bèi zhī xìng, yǐ gū huò wèi běn, shì cún jiāo yì, qǐ jiǎ shù duō. shù shǎo zé bì zhòng, shù duō zé wù zhòng, duō shǎo suī yì, jì yòng bù shū. kuàng fù yǐ yī dāng liǎng, tú chóng xū jià zhě yě. fán chuàng zhì gǎi fǎ, yí shùn rén qíng, wèi yǒu wéi zhòng jiǎo wù ér kě jiǔ yě. quán bù fèi xìng, yì zì qián dài, chì zè bái jīn, é ér bà xī, liù huò kuì luàn, rén qì yú shì. liáng yóu shì bù huà yī, nán yòng zūn xíng. fū qián zhī xíng, dà xiǎo duō pǐn, zhí yún dà qián, zé wèi zhī qí gé. ruò zhǐ yú sì zhū wǔ zhū, zé wén jiē gǔ zhuàn, jì fēi yōng xià suǒ shí, jiā huò màn miè, yóu nán fēn míng, gōng sī jiāo luàn, zhēng sòng bì qǐ, cǐ zuì shì shēn yí zhě yě. mìng zhǐ jiān lǜ jiǎn záo rì duō, yǐ zhì xiāo jǐn. bǐ yì fù wèi dài wú cǐ xián, rén qiǎo suī mì, yào yǒu zōng jī, yòng qián huò tóng, shì kě xún jiǎn, zhí yóu jiū chá bù jīng, zhì shǐ lì zhì yǐ lái, fā jué zhě guǎ. jīn suī yǒu xuán jīn zhī míng, jìng wú chóu yǔ zhī shí. ruò shēn míng jiù kē, qín huò jí bào, wèi fǎ xī shǎng, bù rì xī yǐ.
宋文帝元嘉七年,立錢署,鑄四銖錢,文曰「四銖」,重如其文。人閒頗盜鑄,多翦鑿古錢取銅,帝甚患之。錄尚書江夏王義恭建議,以一大錢當兩,以防翦鑿,議者多同之。何尚之議曰:「夫泉貝之興,以估貨為本,事存交易,豈假數多。數少則幣重,數多則物重,多少雖異,濟用不殊。況復以一當兩,徒崇虛價者也。凡創製改法,宜順人情,未有違眾矯物而可久也。泉布廢興,議自前代,赤仄白金,俄而罷息,六貨潰亂,人泣於市。良由事不畫一,難用遵行。夫錢之形,大小多品,直雲大錢,則未知其格。若止於四銖五銖,則文皆古篆,既非庸下所識,加或漫滅,尤難分明,公私交亂,爭訟必起,此最是深疑者也。命旨兼慮翦鑿日多,以致銷盡。鄙意復謂殆無此嫌,人巧雖密,要有蹤跡,用錢貨銅,事可尋檢,直由糾察不精,致使立制以來,發覺者寡。今雖有懸金之名,竟無酬與之實。若申明舊科,擒獲即報,畏法希賞,不日息矣。」
zhōng lǐng jūn shěn yǎn zhī yǐ wèi: guī bèi xíng yú shàng gǔ, quán dāo xìng zì zhōu dài, jiē suǒ yǐ fù cái tōng lì, shí guó fù rén zhě yě. dàn cǎi zhù jiǔ fèi, sàng luàn lèi réng, mí sàn yān miè, hé kě shèng jì. jìn qiān jiāng nán, jiāng jìng wèi kuò, huò tǔ xí qí fēng, qián bù pǔ yòng. jīn fēng lüè kāi guǎng, shēng jiào xiá jì, jīn qiǎng bù qià, yuán dǎi biān huāng, yòng mí guǎng ér huò yù xiá. jiā fù jìng qiè jiǎn záo, xiāo huǐ zī fán, xíng suī zhòng jìn, jiān bì fāng mì. sì lì zhī méng tú qín, bù zú yǐ gōng shàn. chéng yóu huò guì wù jiàn, cháng diào wèi gé. yú wèi ruò yǐ dà qián dāng liǎng, zé guó chuán nán xiǔ zhī bǎo, jiā yíng yī bèi zhī lì, bù qí jiā xiàn, qiǎo yuán zì jué. shàng cóng yǎn zhī yì, suì yǐ yī qián dāng liǎng, xíng zhī jīng shí, gōng sī fēi biàn, nǎi bà.
中領軍沈演之以為:「龜貝行於上古,泉刀興自周代,皆所以阜財通利,實國富人者也。但采鑄久廢,喪亂累仍,縻散湮滅,何可勝計。晉遷江南,疆境未廓,或土習其風,錢不普用。今封略開廣,聲教遐暨,金鏹布洽,爰逮邊荒,用彌廣而貨愈狹。加復競竊翦鑿,銷毀滋繁,刑雖重禁,奸弊方密。肆力之甿徒勤,不足以供贍。誠由貨貴物賤,常調未革。愚謂若以大錢當兩,則國傳難朽之寶,家贏一倍之利,不俟加憲,巧源自絕。」上從演之議,遂以一錢當兩,行之經時,公私非便,乃罷。
shí yán shì zhě, duō yǐ qián huò jiǎn shǎo, guó yòng bù zú, yù jìn sī tóng, yǐ chōng guān zhù wǔ zhū. fàn tài yòu chén yuē: fū huò cún mào yì, bù zài duō shǎo. xī rì zhī guì, jīn zhě zhī jiàn, bǐ cǐ gòng zhī, qí kuí yī yě. dàn lìng guān rén jūn tōng, zé wú huàn bù zú. ruò shǐ bì zī huò guǎng yǐ shōu guó yòng zhě, zé guī bèi zhī shǔ, zì gǔ ér xíng. tóng zhī wèi qì, zài yòng yě bó yǐ. zhōng lǜ suǒ tōng zhě yuǎn, jī héng suǒ kuí zhě dà. qì yǒu yào yòng, zé guì jiàn tóng zī wù yǒu shì yí, zé jiā guó gòng jí. jīn huǐ bì zī zhī qì, ér wèi wú shī zhī qián, yú huò zé gōng bù bǔ láo, zài yòng zé jūn rén jù kùn, xiào zhī yǐ shí, sǔn duō yì shǎo. liáng yóu jiē gēn wèi gù, yì cún yuǎn lüè. fú yuàn sī kě jiǔ zhī dào, shē yù sù zhī qíng, zé jiā mó rì chén, shèng lǜ kě guǎng.
時言事者,多以錢貨減少,國用不足,欲禁私銅,以充官鑄五銖。范泰又陳曰:「夫貨存貿易,不在多少。昔日之貴,今者之賤,彼此共之,其揆一也。但令官人均通,則無患不足。若使必資貨廣以收國用者,則龜貝之屬,自古而行。銅之為器,在用也博矣。鍾律所通者遠,機衡所揆者大。器有要用,則貴賤同資;物有適宜,則家國共急。今毀必資之器,而為無施之錢,於貨則功不補勞,在用則君人俱困,校之以實,損多益少。良由階根未固,意存遠略。伏願思可久之道,賒欲速之情,則嘉謨日陳,聖慮可廣。」
xiān shì yuán jiā zhōng, zhù sì zhū qián, lún guō xíng zhì, yǔ gǔ wǔ zhū tóng jià wú lì, bǎi xìng bù zī dào zhù. xiào wǔ xiào jiàn chū, zhù sì zhū, wén yuē xiào jiàn, yī biān wèi sì zhū, qí hòu shāo qù sì zhū, zhuān wèi xiào jiàn. sān nián, shàng shū yòu chéng xú yuán yì yuē: huò báo rén pín, gōng sī jù qìng, bù yǒu gé zào, jiāng zhì dà fá. yí yīng shì zūn gǔ diǎn, shōu tóng shàn zhù, nà shú kān xíng, zhe zài wǎng cè. jīn yí yǐ tóng shú xíng, suí zuì wèi pǐn. zhào kě zhī. suǒ zhù qián xíng shì báo xiǎo, lún guō bù chéng jiù. yú shì rén xián dào zhù zhě yún qǐ, zá yǐ qiān xī, bìng bù láo gù. yòu jiǎn záo gǔ qián, yǐ qǔ qí tóng, qián jì zhuǎn xiǎo, shāo wéi guān shì. suī zhòng zhì yán xíng, rén lì guān zhǎng zuò sǐ miǎn zhě xiāng xì, ér dào zhù mí shén. bǎi wù yǒng guì, rén huàn kǔ zhī. nǎi lì pǐn gé, báo xiǎo wú lún guō zhě, xī jiā jìn duàn.
先是元嘉中,鑄四銖錢,輪郭形制,與古五銖同價無利,百姓不資盜鑄。孝武孝建初,鑄四銖,文曰「孝建」,一邊為「四銖」,其後稍去「四銖」,專為「孝建」。三年,尚書右丞徐爰議曰:「貨薄人貧,公私俱罄,不有革造,將至大乏。宜應式遵古典,收銅繕鑄,納贖刊刑,著在往策。今宜以銅贖刑,隨罪為品。」詔可之。所鑄錢形式薄小,輪郭不成就。於是人閒盜鑄者雲起,雜以鉛錫,並不牢固。又翦鑿古錢,以取其銅,錢既轉小,稍違官式。雖重製嚴刑,人吏官長坐死免者相系,而盜鑄彌甚。百物踴貴,人患苦之。乃立品格,薄小無輪郭者,悉加禁斷。
shí yì zhě yòu yǐ tóng zhuǎn nán dé, yù zhù èr zhū qián. yán jùn yuē: yì zhě jiāng wèi guān cáng kōng xū, yí gēng gǎi biàn, tiān xià tóng shǎo, yí jiǎn qián shì, yǐ jiù zāi bì, zhèn guó diào rén. yú yǐ wèi bù rán. jīn zhù èr zhū, zì xíng xīn xì, yú guān wú jiě yú fá, ér rén jiān qiǎo dà xìng, tiān xià zhī huò, jiāng mí suì zhì jǐn. kōng lì yán jìn, ér lì shēn nán jué, bù guò yī èr nián xián, qí bì bù kě fù jiù. cǐ qí bù kě yī yě. jīn róng zhù huò lì, bù jiàn yǒu dùn dé yī èr bèi zhī lǐ, zòng fù dé cǐ, bì dài mí nián. yòu bù kě èr yě. rén chéng dà qián zhī gǎi, jiān wèi jìn rì xīn jìn, shì jǐng zhī jiān, bì shēng fēn rǎo, fù shāng dé zhì, pín rén kùn qióng. yòu bù kě sān yě. kuàng yòu wèi jiàn qí lì, ér zhòng bì rú cǐ. shī suàn dāng shí, qǔ qiào bǎi dài. shàng bù tīng.
時議者又以銅轉難得,欲鑄二銖錢。顏竣曰:「議者將謂官藏空虛,宜更改變,天下銅少,宜減錢式,以救災弊,振國吊人。愚以為不然。今鑄二銖,恣行新細,於官無解於乏,而人奸巧大興,天下之貨,將糜碎至盡。空立嚴禁,而利深難絕,不過一二年閒,其弊不可復救。此其不可一也。今鎔鑄獲利,不見有頓得一二倍之理,縱復得此,必待彌年。又不可二也。人懲大錢之改,兼畏近日新禁,市井之間,必生紛擾,富商得志,貧人困窮。又不可三也。況又未見其利,而眾弊如此。失算當時,取誚百代。」上不聽。
fèi dì jǐng hé yuán nián, zhù èr zhū qián, wén yuē jǐng hé, xíng shì zhuǎn xì. guān qián měi chū, rén xián jí mó xiào zhī, ér dà xiǎo hòu bó jiē bù jí yě. wú lún guō, bù mó lǜ, rú jīn zhī jiǎn záo zhě, wèi zhī lái zi, yóu báo qīng zhě wèi zhī xìng yè, shì jǐng tōng yòng zhī. yǒng guāng yuán nián, shěn qìng zhī qǐ tōng sī zhù, yóu shì qián huò luàn gǎi, yī qiān qián zhǎng bù yíng sān cùn, dà xiǎo chēng cǐ, wèi zhī é yǎn qián. liè yú cǐ zhě, wèi zhī yán huán qián. rù shuǐ bù shěn, suí shǒu pò suì, shì jǐng bù fù duàn shù. shí wàn qián bù yíng yī jū, dòu mǐ yī wàn, shāng huò bù xíng.
廢帝景和元年,鑄二銖錢,文曰「景和」,形式轉細。官錢每出,人閒即模效之,而大小厚薄皆不及也。無輪郭,不磨鑢,如今之翦鑿者,謂之來子,尤薄輕者謂之荇葉,市井通用之。永光元年,沈慶之啟通私鑄,由是錢貨亂改,一千錢長不盈三寸,大小稱此,謂之鵝眼錢。劣於此者,謂之綖環錢。入水不沈,隨手破碎,市井不復斷數。十萬錢不盈一掬,斗米一萬,商貨不行。
míng dì tài shǐ chū, wéi jìn é yǎn yán huán, qí yú jiē tōng yòng, fù jìn rén zhù, guān shǔ yì fèi gōng, xún yòu pǔ duàn, wéi yòng gǔ qián.
明帝泰始初,唯禁鵝眼、綖環,其餘皆通用,復禁人鑄,官署亦廢工,尋又普斷,唯用古錢。
qí gāo dì jiàn yuán sì nián, fèng cháo qǐng kǒng jì shàng shū yuē: sān wú guó zhī guān kǔn, bǐ suì bèi shuǐ lǎo ér dí bù guì, shì tiān xià qián shǎo, fēi gǔ ráng jiàn, cǐ bù kě bù chá yě. zhù qián zhī bì, zài qīng zhòng lǚ biàn. zhòng qián huàn nán yòng, ér nán yòng wèi wú lèi qīng qián bì dào zhù, ér dào zhù wèi huò shēn. rén suǒ dào zhù yán fǎ bù jīn zhě, yóu shàng zhù qián xī tóng ài gōng yě. xī tóng ài gōng yě zhě, wèi qián wú yòng zhī qì, yǐ tōng jiāo yì, wù yù lìng qīng ér shù duō, shǐ shěng gōng ér yì chéng, bù xiáng lǜ qí huàn yě. zì hàn zhù wǔ zhū qián, zhì sòng wén dì lì wǔ bǎi yú nián, zhì dù yǒu fèi xìng ér bù biàn wǔ zhū zhě, qí qīng zhòng kě fǎ, dé huò zhī yí yě. yǐ wèi yí kāi zhì qián fǔ, fāng dū gòng jīn, dà xìng róng zhù, qián zhòng wǔ zhū, yī yī hàn fǎ. fǔ kù yǐ shí, guó yòng yǒu chǔ, nǎi liàng fèng lù, báo fù shuì, zé jiā gěi rén zú. qǐng dào zhù xīn qián zhě, jiē xiào zuò jiǎn záo, bù zhù dà qián yě. mó zé zī rǎn, shǐ jiē lèi gù, jiāo yì zhī hòu, yú biàn hái xīn. liáng rén bù xí zī rǎn, bù fù xíng yǐ. suǒ mài yù zhě, jiē tú shī qí wù. dào zhù zhě fù jiàn mǎi xīn qián, zī rǎn gèng yòng, fǎn fù shēng zhà, xún huán qǐ jiān, míng zhǔ yóu suǒ yí jìn ér bù kě zhǎng yě. ruò guān qián yǐ bù yú rén, shǐ yán duàn jiǎn záo, xiǎo qīng pò quē wú zhōu guō zhě, xī bù de xíng. guān qián xì xiǎo zhě, chēng hé zhū liǎng, xiāo yǐ wèi dà. lì pín liáng zhī rén, sāi jiān qiǎo zhī lù. qián huò jì jūn, yuǎn jìn ruò yī, bǎi xìng lè yè, shì dào wú zhēng, yī shí zī zhí yǐ. shí yì zhě yǐ wèi qián huò zhuǎn shǎo, yí gèng guǎng zhù, zhòng qí zhū liǎng, yǐ fáng rén jiān. shàng nǎi shǐ zhū zhōu dà shì tóng, huì shàng bēng nǎi zhǐ.
齊高帝建元四年,奉朝請孔覬上書曰:「三吳國之關閫,比歲被水潦而糴不貴,是天下錢少,非穀穰賤,此不可不察也。鑄錢之弊,在輕重屢變。重錢患難用,而難用為無累;輕錢弊盜鑄,而盜鑄為禍深。人所盜鑄嚴法不禁者,由上鑄錢惜銅愛工也。惜銅愛工也者,謂錢無用之器,以通交易,務欲令輕而數多,使省工而易成,不詳慮其患也。自漢鑄五銖錢,至宋文帝歷五百餘年,制度有廢興而不變五銖者,其輕重可法,得貨之宜也。以為宜開置錢府,方督貢金,大興鎔鑄,錢重五銖,一依漢法。府庫以實,國用有儲,乃量俸祿,薄賦稅,則家給人足。頃盜鑄新錢者,皆效作翦鑿,不鑄大錢也。磨澤淄染,始皆類故,交易之後,渝變還新。良人不習淄染,不復行矣。所賣鬻者,皆徒失其物。盜鑄者復賤買新錢,淄染更用,反覆生詐,循環起奸,明主尤所宜禁而不可長也。若官錢已布於人,使嚴斷翦鑿,小輕破缺無周郭者,悉不得行。官錢細小者,稱合銖兩,銷以為大。利貧良之人,塞奸巧之路。錢貨既均,遠近若一,百姓樂業,市道無爭,衣食滋殖矣。」時議者以為錢貨轉少,宜更廣鑄,重其銖兩,以防人奸。上乃使諸州大市銅,會上崩乃止。
wǔ dì shí, jìng líng wáng zǐ liáng shàng biǎo yuē: qǐng qián guì wù jiàn, dài yù jiān bèi, fán zài chù lèi, mò bù rú zī. jià sè jiān qú, hú zhí shù shí, jī zhù qín kǔ, pǐ cái sān bǎi. suǒ yǐ rán zhě, shí yì yǒu yóu. nián cháng suì diào, jì yǒu dìng qī, tóng xù suǒ shàng, xián shì jiàn zhí. dōng xián qián duō jiǎn záo, xiān fù wán zhě, gōng jiā suǒ shòu, bì xū yuán dà, yǐ liǎng dài yī, kùn yú wú suǒ, biān chuí zhì xì, yì zhì wú liáo.
武帝時,竟陵王子良上表曰:「頃錢貴物賤,殆欲兼倍,凡在觸類,莫不如茲。稼穡艱劬,斛直數十,機杼勤苦,疋才三百。所以然者,實亦有由。年常歲調,既有定期,僮恤所上,咸是見直。東閒錢多翦鑿,鮮復完者,公家所受,必須圓大,以兩代一,困於無所,鞭捶質系,益致無聊。」
liáng chū, wéi jīng shī jí sān wú jīng yǐng jiāng xiāng liáng yì yòng qián, qí yú zhōu jùn zé zá yǐ gǔ bó jiāo yì, jiāo guǎng zhī yù zé quán yǐ jīn yín wèi huò. jīng zhōu, jīn bā dōng yí líng yún ān jùn dì. yǐng zhōu, jīn jiāng xià qí ān jìng líng hàn yáng fù shuǐ jùn dì. jiāng zhōu jīn xún yáng pó yáng zhāng jùn lú líng lín chuān jùn dì. xiāng zhōu, jīn xiāng chuān zhī dì. liáng zhōu, jīn hàn chuān zhī dì. yì zhōu, jīn shǔ chuān zhī dì. jiāo guǎng, jīn lǐng nán dào zhī dì. wǔ dì nǎi zhù qián, ròu hǎo zhōu guō, wén yuē wǔ zhū, zhòng sì zhū sān cān èr shǔ, qí bǎi wén zé zhòng yī jīn èr liǎng. yòu bié zhù, chú qí ròu guō, wèi zhī gōng shì nǚ qián, jìng yī cùn, wén yuē wǔ zhū, zhòng rú xīn zhù wǔ zhū, èr pǐn bìng xíng. bǎi xìng huò sī yǐ gǔ qián jiāo yì zhě, qí wǔ zhū jìng yī cùn yī fēn, zhòng bā zhū, wén yuē wǔ zhū, sān wú shǔ xiàn xíng zhī. nǚ qián jìng yī cùn, zhòng wǔ zhū, wú lún guō, jùn xiàn jiē tōng yòng. tài píng bǎi qián èr zhǒng, bìng jìng yī cùn, zhòng sì zhū, yuán liú běn yī, dàn wén zì gǔ jīn zhī shū ěr, wén bìng yuē tài píng bǎi qián. dìng píng yī bǎi, wǔ zhū, jìng liù fēn, zhòng yī zhū bàn, wén yuē dìng píng yī bǎi. zhì qián wǔ zhū, jìng yī fēn bàn, zhòng sì zhū, wén yuē wǔ zhū, yuán chū yú wǔ zhū, dàn xiá xiǎo, dōng jìng wèi zhī zhì qián. wǔ zhū qián, jìng qī fēn bàn, zhòng sān zhū bàn, wén yuē wǔ zhū, yuán chū zhì qián, dàn shāo qiān yì, yǐ zhū wèi zhū ěr, sān wú xíng zhī, chà shǎo yú yú qián. yòu yǒu duì wén qián, qí yuán wèi wén. fēng huò qián, jìng yī cùn, zhòng sì zhū, dài rén wèi zhī fù qián, cáng zhī lìng rén fù yě. bù quán qián, jìng yī cùn, zhòng sì zhū bàn, dài wèi zhī nán qián, yún fù rén pèi zhī jí shēng nán yě. cǐ děng qīng zhòng bù yī. tiān zǐ pín xià zhào shū, fēi xīn zhù èr zhǒng zhī qián, bìng bù xǔ yòng, ér qū lì zhī tú, sī yòng zhuǎn shén. zhì pǔ tōng zhōng, nǎi yì jǐn bà tóng qián, gèng zhù tiě qián. rén yǐ tiě jiàn yì dé, bìng jiē sī zhù. jí dà tóng yǐ hòu, suǒ zài tiě qián, suì rú qiū shān, wù jià téng guì. jiāo yì zhě yǐ chē zài qián, bù fù jì shù, ér wéi lùn guàn. shāng lǚ jiān zhà, yīn zhī yǐ qiú lì. zì pò lǐng yǐ dōng, bā shí wèi mò, míng yuē dōng qián. jiāng yǐng yǐ shàng, qī shí wèi mò, míng yuē xī qián. jīng shī yǐ jiǔ shí wèi mò, míng yuē zhǎng qián. dà tóng yuán nián, tiān zǐ nǎi zhào tōng yòng zú mò, zhào xià ér rén bù cóng, qián mò yì shǎo. zhì yú mò nián, suì yǐ sān shí wǔ wèi mò.
梁初,唯京師及三吳、荊、郢、江、湘、梁、益用錢,其餘州郡則雜以穀帛交易,交、廣之域則全以金銀為貨。(荊州,今巴東、夷陵、雲安郡地。郢州,今江夏、齊安、竟陵、漢陽、富水郡地。江州今潯陽、鄱陽、章郡、廬陵、臨川郡地。湘州,今湘川之地。梁州,今漢川之地。益州,今蜀川之地。交、廣,今嶺南道之地。)武帝乃鑄錢,肉好周郭,文曰「五銖」,重四銖三參二黍,其百文則重一斤二兩。又別鑄,除其肉郭,謂之公式女錢,徑一寸,文曰」五銖」,重如新鑄五銖,二品並行。百姓或私以古錢交易者,其五銖徑一寸一分,重八銖,文曰」五銖」,三吳屬縣行之。女錢徑一寸,重五銖,無輪郭,郡縣皆通用。太平百錢二種,並徑一寸,重四銖,源流本一,但文字古今之殊耳,文並曰」太平百錢」。定平一百,五銖,徑六分,重一銖半,文曰「定平一百」。稚錢五銖,徑一分半,重四銖,文曰「五銖」,源出於五銖,但狹小,東境謂之稚錢。五朱錢,徑七分半,重三銖半,文曰「五朱」,源出稚錢,但稍遷異,以銖為朱耳,三吳行之,差少於餘錢。又有對文錢,其源未聞。豐貨錢,徑一寸,重四銖,代人謂之富錢,藏之令人富也。布泉錢,徑一寸,重四銖半,代謂之男錢,雲婦人佩之即生男也。此等輕重不一。天子頻下詔書,非新鑄二種之錢,並不許用,而趨利之徒,私用轉甚。至普通中,乃議盡罷銅錢,更鑄鐵錢。人以鐵賤易得,並皆私鑄。及大同以後,所在鐵錢,遂如丘山,物價騰貴。交易者以車載錢,不復計數,而唯論貫。商旅奸詐,因之以求利。自破嶺以東,八十為陌,名曰東錢。江、郢以上,七十為陌,名曰西錢。京師以九十為陌,名曰長錢。大同元年,天子乃詔通用足陌,詔下而人不從,錢陌益少。至於末年,遂以三十五為陌。
chén chū, chéng liáng sàng luàn zhī hòu, tiě qián bù xíng. shǐ liáng mò yǒu liǎng zhù qián jí é yǎn qián, yú shí rén zá yòng, qí jià tóng, dàn liǎng zhù zhòng ér é yǎn qīng, sī jiā duō róng zhù, yòu jiān yǐ xī tiě, jiān yǐ sù bó wèi huò. wén dì tiān jiā wǔ nián, gǎi zhù wǔ zhū. chū chū, yī dāng é yǎn shí. xuān dì tài jiàn shí yī nián, yòu zhù dà huò liù zhū, yǐ yī dāng wǔ zhū zhī shí, yǔ wǔ zhū bìng xíng, hòu hái dāng yī. rén jiē bù biàn, nǎi xiāng yǔ é yán yuē: liù zhū qián yǒu bù lì xiàn guān zhī xiàng. wèi jǐ ér dì bēng, suì fèi liù zhū ér xíng wǔ zhū, jìng zhì chén wáng. qí lǐng nán zhū zhōu, duō yǐ yán mǐ bù jiāo yì, jù bù yòng qián.
陳初,承梁喪亂之後,鐵錢不行。始梁末有兩柱錢及鵝眼錢,於時人雜用,其價同,但兩柱重而鵝眼輕,私家多鎔鑄,又間以錫鐵,兼以粟帛為貨。文帝天嘉五年,改鑄五銖。初出,一當鵝眼十。宣帝太建十一年,又鑄大貨六銖,以一當五銖之十,與五銖並行,後還當一。人皆不便,乃相與訛言曰:「六銖錢有不利縣官之象。」未幾而帝崩,遂廢六銖而行五銖,竟至陳亡。其嶺南諸州,多以鹽米布交易,俱不用錢。
hòu wèi chū zhì tài hé, qián huò wú suǒ yòng yě. xiào wén dì shǐ zhào tiān xià yòng qián. shí jiǔ nián, gōng zhù cū bèi, wén yuē tài hé wǔ zhū, zhào jīng shī jí zhū zhōu zhèn jiē tōng xíng zhī. nèi wài bǎi guān lù, jiē zhǔn juàn gěi qián, pǐ wèi qián èr bǎi. zài suǒ qiǎn qián gōng bèi lú yě, rén yǒu yù zhù, tīng jiù zhù zhī. tóng bì jīng liàn, wú suǒ hé zá.
後魏初至太和,錢貨無所用也。孝文帝始詔天下用錢。十九年,公鑄粗備,文曰「太和五銖」,詔京師及諸州鎮皆通行之。內外百官祿,皆準絹給錢,疋為錢二百。在所遣錢工備爐冶,人有欲鑄,聽就鑄之。銅必精煉,無所和雜。
xuān wǔ dì yǒng píng sān nián dōng, yòu zhù wǔ zhū qián. jīng shī jí zhū zhōu zhèn huò bù yòng, huò yǒu zhǐ yòng gǔ qián, bù xíng xīn zhù, zhì shāng jiǎ bù tōng, mào qiān pō gé. yán chāng sān nián, yǒu sī zòu, zhǎng ān lí shān jīn zhāo yīng xiàn shì. yǒu yín kuàng, èr shí dé yín qī liǎng. qí qiū, héng zhōu shí héng zhōu, jīn dài jùn ān biān mǎ yì. yòu shàng yán, bái dēng shān jīn mǎ yì jùn jiè. yǒu yín kuàng, bā shí dé yín qī liǎng xī sān bǎi yú jīn, qí sè jié bái, yǒu yú shàng pǐn. zhào bìng zhì yín guān, cháng lìng cǎi zhù. yòu hàn zhōng jīn jùn dì. jiù yǒu jīn hù qiān yú jiā, cháng yú hàn shuǐ shā táo jīn, nián zhōng shū zhī. hòu lín huái wáng yù wèi liáng zhōu cì shǐ, zòu bà zhī.
宣武帝永平三年冬,又鑄五銖錢。京師及諸州鎮或不用,或有止用古錢,不行新鑄,致商賈不通,貿遷頗隔。延昌三年,有司奏,長安驪山(今昭應縣是。)有銀礦,二石得銀七兩。其秋,恆州(時恆州,今代郡安邊、馬邑。)又上言,白登山(今馬邑郡界。)有銀礦,八石得銀七兩、錫三百餘斤,其色潔白,有逾上品。詔並置銀官,常令采鑄。又漢中(今郡地。)舊有金戶千餘家,常於漢水沙淘金,年終輸之。後臨淮王彧為梁州刺史,奏罷之。
xiào míng dì xī píng chū, shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng shàng yán: xià yīn zhī zhèng, jiǔ zhōu gòng jīn, yǐ dìng wǔ pǐn, zhōu réng qí jiù. tài gōng lì jiǔ fǔ zhī fǎ, yú shì huán huò shǐ xíng, dìng zhū liǎng zhī kǎi. qí huán xún yòng, yǐ bà zhū hóu. jiàng jí qín shǐ hàn wén, suì yǒu qīng zhòng zhī yì. wú bì dèng tōng zhī qián, shōu lì biàn yú tiān xià, hé nán zhī dì, yóu shén duō yān. dǎi yú xiào wǔ, nǎi zào wǔ zhū, qí zhōng huǐ zhù, suí lì gǎi yì, gù shǐ qián yǒu xiǎo dà zhī pǐn. qiè xún tài hé zhī qián, xiào wén liú xīn chuàng zhì, hòu yǔ wǔ zhū bìng xíng, cǐ nǎi bù kān zhī shì. chén qiè wén zhī, jūn zǐ xíng lǐ, bù qiú biàn sú, yīn qí suǒ yí, shùn ér zhì yòng. tài hé wǔ zhū, suī lì yú jīng yì zhī sì, ér bù rù xú yáng zhī shì. xú jīn péng chéng láng yá jùn dì. yáng jīn shòu chūn jùn dì. tǔ huò jì shū, mào yù yì yì, biàn yú jīng yǐng zhī bāng zhě, zé ài yú yǎn xú zhī yù. jīng jīn nán yáng jùn dì, yǐng jīn rǔ nán jùn dì, yǎn jīn lǔ jùn dōng píng jùn dì. zhì shǐ pín rén yǒu zhòng kùn zhī qiè, wáng dào yí gé huà zhī sòng. qù yǒng píng sān nián, chì bù xíng zhī qián, suī yǒu cháng jìn, qí xiān yòng zhī chù, quán kě tīng xíng, zhì lái nián mò xī lìng duàn zhī. jì yán chāng èr nián, xú zhōu rén jiǎn, cì shǐ qǐ zòu qiú xíng tǔ qián, zhǐ tīng quán yī jiù yòng. jǐn xún bù xíng zhī qián, lǜ yǒu míng shì, zhǐ wèi é yǎn huán záo, gèng wú yú jìn. jì hé nán zhū zhōu, jīn suǒ xíng zhě, xī fēi zhì xiàn. xī lái shéng jìn, yú qiè huò yān. yòu hé běi zhōu zhèn, jì wú xīn zào wǔ zhū, shè yǒu jiù zhě, ér fù jìn duàn, bìng bù xíng shǐ. zhuān yǐ dān sī zhī jiān, shū lǚ zhī bù, xiá fú cù dù, bù zhōng cháng shì, liè pǐ wèi chǐ, yǐ jì yǒu wú. zhì jīn tú chéng zhù zhóu zhī láo, bù miǎn jī hán zhī kǔ. liáng yóu fēn jié bù bó, yōng sè qián huò, shí fēi jiù xù dòng něi, zi yù lí yuán. jǐn wéi zì gǔ yǐ lái, qián pǐn bù yī, qián hòu lěi dài, yì biàn wú cháng. qiě qián zhī wèi míng, yù quán liú bù yǐ. chén zhī yú yì, wèi jīn zhī tài hé yǔ xīn zhù wǔ zhū jí zhū gǔ qián fāng sú suǒ biàn yòng zhě, suī yǒu dà xiǎo zhī yì, bìng dé tōng xíng. guì jiàn zhī chà, zì yī xiāng jià. shù huò huán hǎi nèi, gōng sī wú yōng. qí bù xíng zhī qián jí dào zhù huǐ dà wèi xiǎo wěi bù rú fǎ zhě, jù lǜ zuì zhī. zhào yuē: qián xíng yǐ jiǔ, jīn dōng nán yǒu shì, qiě kě yī jiù.
孝明帝熙平初,尚書令任城王澄上言:「夏殷之政,九州貢金,以定五品,周仍其舊。太公立九府之法,於是圜貨始行,定銖兩之楷。齊桓循用,以霸諸侯。降及秦始、漢文,遂有輕重之異。吳濞、鄧通之錢,收利遍於天下,河南之地,猶甚多焉。逮於孝武,乃造五銖,其中毀鑄,隨利改易,故使錢有小大之品。竊尋太和之錢,孝文留心創製,後與五銖並行,此乃不刊之式。臣竊聞之,君子行禮,不求變俗,因其所宜,順而致用。太和五銖,雖利於京邑之肆,而不入徐揚之市。(徐今彭城、琅琊郡地。揚今壽春郡地。)土貨既殊,貿鬻亦異,便於荊郢之邦者,則礙於兗徐之域。(荊今南陽郡地,郢今汝南郡地,兗今魯郡、東平郡地。)致使貧人有重困之切,王道貽隔化之訟。去永平三年,敕不行之錢,雖有常禁,其先用之處,權可聽行,至來年末悉令斷之。暨延昌二年,徐州人儉,刺史啟奏求行土錢,旨聽權依舊用。謹尋不行之錢,律有明式,指謂鵝眼、環鑿,更無餘禁。計河南諸州,今所行者,悉非制限。昔來繩禁,愚竊惑焉。又河北州鎮,既無新造五銖,設有舊者,而復禁斷,並不行使。專以單絲之縑,疏縷之布,狹幅促度,不中常式,裂疋為尺,以濟有無。至今徒成杼軸之勞,不免饑寒之苦。良由分截布帛,壅塞錢貨,實非救恤凍餒,子育黎元。謹惟自古以來,錢品不一,前後累代,易變無常。且錢之為名,欲泉流不已。臣之愚意,謂今之太和與新鑄五銖及諸古錢方俗所便用者,雖有大小之異,並得通行。貴賤之差,自依鄉價。庶貨環海內,公私無壅。其不行之錢及盜鑄、毀大為小、偽不如法者,據律罪之。」詔曰:」錢行已久,今東南有事,且可依舊。」
chéng yòu zòu: jǐn xiáng zhōu lǐ, wài fǔ zhǎng bāng bù zhī chū rù. bù yóu quán yě, cáng yuē quán, liú yuē bù. rán zé qián zhī xìng yě, shǐ yú yī pǐn, yù lìng dài jiàng jūn tóng, huán liú wú jí. yuán jì zhōu jǐng, jiàng dǎi wáng xīn, yì zhù xiāng xún, cān chà bǎi pǐn. suì lìng jiē jìng guāi shāng, lián bāng gé mào. jīn jǐn zhòng cān liàng, yǐ wèi tài hé wǔ zhū, nǎi dà wèi zhī tōng huò, bù xiǔ zhī héng mó, níng kě zhuān mào yú jīng yì, bù xíng yú tiān xià! dàn jīn róng mǎ zài jiāo, jiāng jiāng wèi yī, dōng nán zhī zhōu, yī jiù wèi biàn. zhì yú jīng xī jīng běi yù nèi zhōu zhèn wèi yòng qián chù, xíng zhī zé bù zú wèi nán, sāi zhī zé yǒu guāi tōng diǎn. hé zhě? bù bó bù kě chǐ cùn ér liè, wǔ gǔ zé yǒu fù dān zhī nán, qián zhī wèi yòng, guàn qiǎng xiāng shǔ, bù jiǎ dòu hú zhī qì, bù láo chèng chǐ zhī píng, jì dài zhī yí, biàn lì yú cǐ. qǐng bìng xià zhū fāng zhōu zhèn, qí tài hé jí xīn zhù wǔ zhū bìng gǔ qián nèi wài quán hǎo zhě, bù xiàn dà xiǎo, xī tīng xíng zhī. é yǎn huán záo, yī lǜ ér jìn. hé nán zhōu zhèn xiān yòng qián zhě, jì tīng yī jiù, bù zài duàn xiàn. wéi tài hé wǔ zhū èr qián de yòng gōng zào xīn zhě. qí yú zá zhǒng, yī yòng gǔ qián. shēng xīn zhī lèi, pǔ tóng jìn yuē. zhū fāng zhī qián, tōng yòng jīng shī. qí tīng yī jiù zhī chù, yǔ tài hé qián jí xīn zào wǔ zhū bìng xíng. ruò dào zhù qián zhě, zuì zhòng cháng xiàn. jì yù jūn qí wù pǐn, chán jǐng sī hé, ruò bù shéng yǐ yán fǎ, wú yǐ sù zī wéi fàn. zhào cóng zhī. ér hé běi zhū zhōu, jiù shǎo qián huò, yóu yǐ tā wù jiāo yì, qián lüè bù rù yú shì.
澄又奏:「謹詳周禮,外府掌邦布之出入。布猶泉也,藏曰泉,流曰布。然則錢之興也,始於一品,欲令代匠均同,圜流無極。爰暨周景,降逮亡新,易鑄相尋,參差百品。遂令接境乖商,連邦隔貿。今謹重參量,以為太和五銖,乃大魏之通貨,不朽之恆模,寧可專貿於京邑,不行於天下!但今戎馬在郊,江疆未一,東南之州,依舊為便。至於京西京北域內州鎮未用錢處,行之則不足為難,塞之則有乖通典。何者?布帛不可尺寸而裂,五穀則有負擔之難,錢之為用,貫鏹相屬,不假斗斛之器,不勞秤尺之平,濟代之宜,便利於此。請並下諸方州鎮,其太和及新鑄五銖並古錢內外全好者,不限大小,悉聽行之。鵝眼、環鑿,依律而禁。河南州鎮先用錢者,既聽依舊,不在斷限。唯太和、五銖二錢得用公造新者。其餘雜種,一用古錢。生新之類,普同禁約。諸方之錢,通用京師。其聽依舊之處,與太和錢及新造五銖並行。若盜鑄錢者,罪重常憲。既欲均齊物品,廛井斯和,若不繩以嚴法,無以肅茲違犯。」詔從之。而河北諸州,舊少錢貨,猶以他物交易,錢略不入於市。
èr nián dōng, shàng shū cuī liàng zòu: hóng nóng jùn tóng qīng gǔ yǒu tóng kuàng, jì yī dòu dé tóng wǔ liǎng sì zhū. wěi chí gǔ kuàng, yī dòu dé tóng wǔ liǎng. luán zhàng shān kuàng, yī dòu dé tóng sì liǎng. hé nèi jùn wáng wū shān jīn wáng wū xiàn kuàng, yī dòu dé tóng bā liǎng. nán qīng zhōu yuàn zhú shān qí zhōu shāng shān, bìng shì wǎng xī tóng guān, jiù jī jiàn zài. jǐn àn zhù qián fāng xìng, yòng tóng chù guǎng, jì yǒu yě lì, bìng yí kāi zhù. zhào cóng zhī. zì hòu suǒ xíng zhī qián, rén duō sī zhù, qián shāo xiǎo báo, jià yòng mí jiàn. jiàn yì chū, zhòng zhì dào zhù zhī jìn, kāi jiū shǎng zhī gé.
二年冬,尚書崔亮奏:「弘農郡銅青谷有銅礦,計一斗得銅五兩四銖。葦池谷礦,一斗得銅五兩。鸞帳山礦,一斗得銅四兩。河內郡王屋山(今王屋縣)礦,一斗得銅八兩。南青州苑燭山、齊州商山,並是往昔銅官,舊跡見在。謹按鑄錢方興,用銅處廣,既有冶利,並宜開鑄。」詔從之。自後所行之錢,人多私鑄,錢稍小薄,價用彌賤。建義初,重製盜鑄之禁,開糾賞之格。
xiào zhuāng dì chū, sī zhù zhě yì gèng báo xiǎo, nǎi zhì fēng piāo shuǐ fú, mǐ dòu jǐ zhí yī qiān. mì shū láng yáng kǎn zòu yuē: xī mǎ yuán zài lǒng xī, cháng shàng shū qiú fù wǔ zhū qián, shì xià sān fǔ, bù xǔ. jí yuán rù wèi wǔ bì zhōng láng, qīn duì guāng wǔ, shì qí qū xiàng, shì shǐ shī xíng. chén qǐng zài yōng zhōu, yì biǎo chén qí shì, tīng rén yǔ guān bìng zhù wǔ zhū qián, shǐ rén lè wèi ér sú bì dé gǎi. zhǐ xià shàng shū bā zuò. bù xǔ. yǐ jīn kuàng xī, wèi lǐ bù shū. qiú qǔ chén qián biǎo, jīng yù pī xī. kǎn nǎi suí yí pōu shuō, dì cóng zhī, nǎi zhù wǔ zhū qián.
孝莊帝初,私鑄者益更薄小,乃至風飄水浮,米斗幾直一千。祕書郎楊偘奏曰:「昔馬援在隴西,嘗上書求復五銖錢,事下三府,不許。及援入為武賁中郎,親對光武,釋其趨向,事始施行。臣頃在雍州,亦表陳其事,聽人與官並鑄五銖錢,使人樂為而俗弊得改。旨下尚書八座。不許。以今況昔,為理不殊。求取臣前表,經御披析。」偘乃隨宜剖說,帝從之,乃鑄五銖錢。
yù shǐ zhōng wèi gāo gōng zhī yòu zòu yuē: sì mín zhī yè, qián huò wèi běn, jiù bì gǎi zhù, wáng zhèng suǒ xiān. zì qǐng yǐ lái, sī zhù báo làn, guān sī jiū shéng, guà wǎng fēi yī. zài jīn tóng jià, bā shí yī wén dé tóng yī jīn, sī zào báo qián, jīn yú èr bǎi. jì shì zhī yǐ shēn lì, yòu suí zhī yǐ zhòng xíng, dé zuì zhě suī duō, jiān zhù zhě mí zhòng. jīn qián tú yǒu wǔ zhū zhī wén, ér wú èr zhū zhī shí, báo shén yú jiá, shàng guàn biàn pò, zhì zhī shuǐ shàng, dài yù bù shěn. cǐ nǎi yīn xún yǒu jiàn, kē fáng bù qiè, cháo tíng shī zhī, bǐ fù hé zuì. xī hàn wén yǐ wǔ fēn qián xiǎo, gǎi zhù sì zhū, zhì xiào wǔ fù gǎi sān zhū wèi bàn liǎng, cǐ jiē yǐ dà yì xiǎo, yǐ zhòng dài qīng yě. lùn jīn jù gǔ, yí gǎi zhù dà qián, wén zài nián hào, yǐ jì qí shǐ. zé yī jīn suǒ chéng qī shí liù wén. tóng jià zhì jiàn, wǔ shí yǒu yú, qí zhōng rén gōng shí liào xī tàn qiān shā, zòng fù sī yíng, bù néng zì rùn. zhí zhì wú lì, yīng zì xī xīn, kuàng fù yán xíng guǎng shè. yǐ chén cè zhī, bì dāng qián huò yǒng tōng, gōng sī huò yǔn. hòu suì yòng yáng kǎn jì.
御史中尉高恭之又奏曰:「四民之業,錢貨為本,救弊改鑄,王政所先。自頃以來,私鑄薄濫,官司糾繩,掛網非一。在今銅價,八十一文得銅一斤,私造薄錢,斤逾二百。既示之以深利,又隨之以重刑,得罪者雖多,奸鑄者彌眾。今錢徒有五銖之文,而無二銖之實,薄甚榆莢,上貫便破,置之水上,殆欲不沈。此乃因循有漸,科防不切,朝廷失之,彼復何罪。昔漢文以五分錢小,改鑄四銖,至孝武復改三銖為半兩,此皆以大易小,以重代輕也。論今據古,宜改鑄大錢,文載年號,以記其始。則一斤所成七十六文。銅價至賤,五十有餘,其中人功、食料、錫炭、鉛沙,縱復私營,不能自潤。直置無利,應自息心,況復嚴刑廣設。以臣測之,必當錢貨永通,公私獲允。」後遂用楊偘計。
yǒng ān èr nián qiū, zhào gèng zhù, wén yuē yǒng ān wǔ zhū. guān zì lì lú, yì tīng rén jiù zhù, qǐ zì jiǔ yuè zhì sān nián zhēng yuè ér zhǐ. guān yù guì qián, nǎi chū cáng juàn, fēn qiǎn shǐ rén yú sān shì mài zhī, juàn pǐ zhǐ qián èr bǎi, ér sī shì zhě yóu sān bǎi. lì zhī suǒ zài, dào zhù mí zhòng, qiǎo wěi jì duō, qīng zhòng fēi yī, sì fāng zhōu zhèn, yòng gè bù tóng.
永安二年秋,詔更鑄,文曰「永安五銖」。官自立爐,亦聽人就鑄,起自九月至三年正月而止。官欲貴錢,乃出藏絹,分遣使人於三市賣之,絹疋止錢二百,而私市者猶三百。利之所在,盜鑄彌眾,巧偽既多,輕重非一,四方州鎮,用各不同。
shí zhù qián dōu jiāng zhǎng shǐ gāo qiān zhī, jí gāo gōng zhī xiōng, zì dào ràng. shàng biǎo qiú zhù sān zhū qián yuē: gài qián huò zhī lì, běn yǐ tōng yǒu wú, biàn jiāo yì. gù qián zhī qīng zhòng, shí dài bù tóng. tài gōng wèi zhōu zhì jiǔ fǔ huán fǎ, zhì jǐng wáng shí gèng zhù dà qián. qín jiān hǎi nèi, qián zhòng bàn liǎng. hàn xìng, yǐ qín qián zhòng, gǎi zhù cè qián, zhì xiào wén wǔ nián, fù wèi sì zhū. xiào wǔ shí, xī fù xiāo huài, gèng zhù sān zhū, zhì yuán shòu zhōng, biàn wèi wǔ zhū. yòu zào chì zè, yǐ yī dāng wǔ. wáng mǎng shè zhèng, qián yǒu liù děng: dà qián zhòng shí èr zhū, cì jiǔ zhū, cì qī zhū, cì wǔ zhū, cì sān zhū, cì yī zhū. wèi wén dì bà wǔ zhū qián, zhì míng dì fù lì. sūn quán jiāng zuǒ zhù dà qián, yī dāng wǔ bǎi. quán chì wū wǔ nián, fù zhù dà qián, yī dāng qiān. qīng zhòng dà xiǎo, mò bù suí shí ér biàn. qiè yǐ shí huò zhī yào, bā zhèng wèi shǒu, jù cái zhī guì, yí xùn diǎn wén. shì yǐ xī zhī dì wáng, chéng tiān dì zhī ráo, yù hǎi nèi zhī fù, mò bù fǔ hóng sù yú tài cāng, cáng xiǔ guàn yú quán fǔ, chǔ chù jì yíng, rén wú kùn bì, kě yǐ níng mì sì jí, rú shēn shǐ bì zhě yǐ. xī xiào wǔ wài shì sì yí, suì xū guó yòng. yán tiě jì xìng, qián bì lǚ gǎi, shào fǔ suì fēng, shàng lín ráo jī. wài pì bǎi mán, bù zēng fù zhě, jiē jì lì zhī yóu yě. jīn qún yāo wèi xī, sì jiāo duō lěi, zhēng shuì jì fán, qiān jīn rì fèi, zī chǔ jiàn hào, cái yòng jiāng jié, chéng yáng shì xiàn shuō zhī qiū, sāng ér yán lì zhī rì. fū xī jīng zhī shèng, qián yóu lǚ gǎi, bìng xíng xiǎo dà, zǐ mǔ xiāng quán. kuàng jīn kòu nán wèi chú, zhōu jùn lún méi, rén wù diāo líng, jūn guó yòng shǎo, bié zhù xiǎo qián, kě yǐ fù yì, hé sǔn yú zhèng, hé fáng yú rén yě. qiě zhèng xìng bù yǐ qián dà, zhèng shuāi bù yǐ qián xiǎo, wéi guì gōng sī dé suǒ, zhèng huà wú kuī, jì xíng zhī yú gǔ, yì yí xiào zhī yú jīn yǐ. xī yǔ zāo dà shuǐ, yǐ lì shān zhī jīn zhù qián, jiù rén zhī kùn. tāng zāo dà hàn, yǐ zhuāng shān zhī jīn zhù qián, shú rén zhī mài zi zhě. jīn bǎi xìng qióng cuì, shén yú nǎng rì, qīn míng zhī zhǔ qǐ dé chuí gǒng ér guān zhī zāi! chén jīn cǐ zhù, yǐ jì jiāo fá, wǔ zhū zhī qián, rèn shǐ bìng yòng, xíng zhī wú sǔn, guó dé qí yì. zhào jiāng cóng zhī, shì wèi jiù, huì zú.
時鑄錢都將長史高謙之,(即高恭之兄,字道讓。)上表求鑄三銖錢曰:「蓋錢貨之立,本以通有無,便交易。故錢之輕重,時代不同。太公為周置九府圜法,至景王時更鑄大錢。秦兼海內,錢重半兩。漢興,以秦錢重,改鑄筴錢,至孝文五年,復為四銖。孝武時,悉復銷壞,更鑄三銖,至元狩中,變為五銖。又造赤仄,以一當五。王莽攝政,錢有六等:大錢重十二銖,次九銖,次七銖,次五銖,次三銖,次一銖。魏文帝罷五銖錢,至明帝復立。孫權江左鑄大錢,一當五百。權赤烏五年,復鑄大錢,一當千。輕重大小,莫不隨時而變。竊以食貨之要,八政為首,聚財之貴,貽訓典文。是以昔之帝王,乘天地之饒,御海內之富,莫不腐紅粟於太倉,藏朽貫於泉府,儲畜既盈,人無困弊,可以寧謐四極,如身使臂者矣。昔孝武外事四夷,遂虛國用。鹽鐵既興,錢幣屢改,少府遂豐,上林饒積。外辟百蠻,不增賦者,皆計利之由也。今群妖未息,四郊多壘,徵稅既煩,千金日費,資儲漸耗,財用將竭,誠楊氏獻說之秋,桑、兒言利之日。夫西京之盛,錢猶屢改,並行小大,子母相權。況今寇難未除,州郡淪沒,人物凋零,軍國用少,別鑄小錢,可以富益,何損於政,何妨於人也。且政興不以錢大,政衰不以錢小,唯貴公私得所,政化無虧,既行之於古,亦宜效之於今矣。昔禹遭大水,以歷山之金鑄錢,救人之困。湯遭大旱,以莊山之金鑄錢,贖人之賣子者。今百姓窮悴,甚於曩日,欽明之主豈得垂拱而觀之哉!臣今此鑄,以濟交乏,五銖之錢,任使並用,行之無損,國得其益。」詔將從之,事未就,會卒。
běi qí shén wǔ bà zhèng zhī chū, yóu yòng yǒng ān wǔ zhū. qiān yè yǐ hòu, bǎi xìng sī zhù, tǐ zhì jiàn bié, suì gè yǐ wèi míng. yǒu yōng zhōu qīng chì, liáng zhōu shēng hòu jǐn qián jí qián, hé yáng shēng sè tiān zhù chì qiān zhī chēng. jì zhōu zhī běi, qián jiē bù xíng, jiāo mào zhě jiē yǐ juàn bù. shén wǔ nǎi shōu jìng nèi zhī tóng jí qián, réng yī jiù wén gèng zhù, liú zhī sì jìng. wèi jǐ zhī jiān, jiàn fù xì báo, jiān wěi jìng qǐ.
北齊神武霸政之初,猶用永安五銖。遷鄴已後,百姓私鑄,體制漸別,遂各以為名。有雍州青赤,梁州生厚、緊錢、吉錢,河陽生澀、天柱、赤牽之稱。冀州之北,錢皆不行,交貿者皆以絹布。神武乃收境內之銅及錢,仍依舊文更鑄,流之四境。未幾之間,漸復細薄,奸偽競起。
wǔ dìng liù nián, wén xiāng wáng yǐ qián wén wǔ zhū, míng xū chēng shí, yí chèng qián yī wén zhòng wǔ zhū zhě, tīng rù shì yòng. jì yī bǎi wén zhòng yī jīn sì liǎng èr shí zhū, zì yú jiē zhǔn cǐ wèi shù. qí jīng yì èr shì, tiān xià zhōu zhèn jùn xiàn zhī shì, gè zhì èr chèng, xuán yú shì mén. sī rén suǒ yòng zhī chèng, jiē zhǔn shì chèng yǐ dìng qīng zhòng. fán yǒu sī zhù, xī bù jīn duàn, dàn zhòng wǔ zhū, rán hòu tīng yòng. ruò rù shì zhī qián, bù zhòng wǔ zhū, huò suī zhòng wǔ zhū ér duō zá qiān là, bìng bù tīng yòng. ruò zhé yǐ xiǎo báo zá qián rù shì, yǒu rén jiū huò, qí qián xī rù gào zhě. qí báo xiǎo zhī qián, ruò biàn jìn duàn, kǒng rén jiāo fá jué, jī nèi wǔ shí rì, wài zhōu bǎi rì wèi xiàn. qún guān cān yì, xián yǐ wèi shí gǔ pō guì, qǐng dài yǒu nián, wáng cóng zhī ér zhǐ.
武定六年,文襄王以錢文五銖,名須稱實,宜秤錢一文重五銖者,聽入市用。計一百文重一斤四兩二十銖,自餘皆準此為數。其京邑二市,天下州鎮郡縣之市,各置二秤,懸於市門。私人所用之秤,皆準市秤以定輕重。凡有私鑄,悉不禁斷,但重五銖,然後聽用。若入市之錢,不重五銖,或雖重五銖而多雜鉛鑞,並不聽用。若輒以小薄雜錢入市,有人糾獲,其錢悉入告者。其薄小之錢,若便禁斷,恐人交乏絕,畿內五十日,外州百日為限。群官參議,咸以為時穀頗貴,請待有年,王從之而止。
wén xuān shòu dōng wèi chán, chú yǒng ān zhī qián, gǎi zhù cháng píng wǔ zhū, zhòng rú qí wén. qí qián shén guì, ér zhì zào shén jīng. qí qián wèi xíng, sī zhù yǐ xìng, yī èr nián xián, jí yǒu làn è, suī shā lù bù néng zhǐ. nǎi lìng shì zēng zhǎng tóng jià, yóu cǐ lì báo, sī zhù shǎo zhǐ. zhì qián míng huáng jiàn zhī jiān, wǎng wǎng sī zhù. yè zhōng yòng qián, yǒu chì guō qīng shú xì méi chì shēng zhī yì. hé nán suǒ yòng, yǒu qīng báo qiān xī zhī bié. qīng qí xú yǎn liáng jīng hé děng zhōu, bèi lèi gè shū. wǔ píng yǐ hòu, sī zhù zhuǎn shén, huò yǐ shēng tiě hé tóng, zhì yú qí wáng, zú bù néng jìn.
文宣受東魏禪,除永安之錢,改鑄常平五銖,重如其文。其錢甚貴,而製造甚精。其錢未行,私鑄已興,一二年閒,即有濫惡,雖殺戮不能止。乃令市增長銅價,由此利薄,私鑄少止。至乾明、皇建之間,往往私鑄。鄴中用錢,有赤郭、青熟、細眉、赤生之異。河南所用,有青薄鉛錫之別。青、齊、徐、兗、梁、荊河等州,輩類各殊。武平以後,私鑄轉甚,或以生鐵和銅,至於齊亡,卒不能禁。
hòu zhōu zhī chū, shàng yòng wèi qián. jí wǔ dì bǎo dìng yuán nián, nǎi gèng zhù bù quán zhī qián, yǐ yī dāng wǔ, yǔ wǔ zhū bìng xíng. liáng yì zhī jìng, yòu zá yòng gǔ qián jiāo yì. hé xī zhū jùn, huò yòng xī yù jīn yín zhī qián, hàn shū xī yù chuán, jì bīn guó yǐ jīn yín wèi qián, wén wèi qí mǎ, mù wèi rén miàn. mù jí màn yě. wū yì shān lí guó zhī qián, yǔ jì bīn guó tóng, wén wèi rén tóu, mù wèi qí mǎ, jiā jīn yín shì qí zè. ān xī yì yǐ yín wèi qián, wén wèi wáng miàn, mù wèi fū rén miàn, wáng sǐ jí gèng zhù. dà ròu zhī yì tóng. ér guān bù jīn. jiàn dé sān nián, gèng zhù wǔ xíng dà bù qián, yǐ yī dāng shí, dà shōu shāng jiǎ zhī lì, yǔ bù quán qián bìng xíng. sì nián, yòu yǐ biān jìng zhī qián, rén duō dào zhù, nǎi jìn wǔ xíng dà bù bù dé chū rù sì guān. bù quán zhī qián tīng rù ér bù tīng chū. wǔ nián, yǐ bù quán jiàn jiàn ér rén bù yòng, suì fèi zhī. chū lìng sī zhù zhě jiǎo, cóng zhě yuǎn pèi wèi hù. qí píng yǐ hòu, shān dōng zhī rén, yóu zá yòng qí shì jiù qián. zhì xuān dì dà chéng yuán nián, yòu zhù yǒng tōng wàn guó qián, yǐ yī dāng shí, yǔ wǔ xíng dà bù wǔ zhū, fán sān pǐn bìng yòng.
後周之初,尚用魏錢。及武帝保定元年,乃更鑄布泉之錢,以一當五,與五銖並行。梁益之境,又雜用古錢交易。河西諸郡,或用西域金銀之錢,(漢書西域傳,罽賓國以金銀為錢,文為騎馬,幕為人面。幕即漫也。烏弋山離國之錢,與罽賓國同,文為人頭,幕為騎馬,加金銀飾其仄。安息亦以銀為錢,文為王面,幕為夫人面,王死即更鑄。大月氏亦同。)而官不禁。建德三年,更鑄五行大布錢,以一當十,大收商賈之利,與布泉錢並行。四年,又以邊境之錢,人多盜鑄,乃禁五行大布不得出入四關。布泉之錢聽入而不聽出。五年,以布泉漸賤而人不用,遂廢之。初令私鑄者絞,從者遠配為戶。齊平以後,山東之人,猶雜用齊氏舊錢。至宣帝大成元年,又鑄永通萬國錢,以一當十,與五行大布、五銖,凡三品並用。
suí wén dì kāi huáng yuán nián, yǐ tiān xià qián huò qīng zhòng bù yī, nǎi gèng zhù xīn qián, bèi miàn ròu hǎo, jiē yǒu zhōu guō, wén yuē wǔ zhū, ér zhòng rú qí wén. měi qián yī qiān, zhòng sì jīn èr liǎng. hòu wèi shí huò zhì yún qí wén xiāng lìng qián yī wén zhòng wǔ zhū zhě, tīng rù shì yòng. jì yī bǎi qián zhòng yī jīn sì liǎng èr shí zhū, zé yī qiān qián zhòng shí èr jīn yǐ shàng, ér suí dài wǔ zhū qián yī qiān zhòng sì jīn èr liǎng, dāng shì dà xiǎo chèng zhī chà ěr. shì shí, qián jì zá chū, bǎi xìng huò sī yǒu róng zhù. sān nián, zhào sì miàn zhū guān, gè fù bǎi qián wèi yàng, cóng guān wài lái. kān yàng xiāng sì, rán hòu dé guò. yàng bù tóng zhě, zé huài yǐ wèi tóng, rù guān. zhào xíng xīn qián yǐ hòu, qián dài jiù qián, yǒu wǔ xíng dà bù yǒng tōng wàn guó jí qí cháng píng, suǒ zài wù yòng. yǐ qí mào yì bù zhǐ, sì nián, zhào réng jiù bù jīn zhě, xiàn lìng duó bàn nián lù. rán bǎi xìng xí yòng jì jiǔ, yóu bù néng jué. wǔ nián, zhào yòu yán qí zhì. zì shì qián huò shǐ yī, suǒ zài liú bù, bǎi xìng biàn zhī. shì shí jiàn yòng zhī qián, jiē xū hé yǐ xī là, xī là jì jiàn, qiú lì zhě duō, sī zhù zhī qián, bù kě jìn yuē. qí nián, zhào nǎi jìn chū xī là zhī chù, bìng bù dé sī yǒu cǎi qǔ. shí nián, zhào jìn wáng guǎng tīng yú yáng zhōu lì wǔ lú zhù qián. qí hòu jiān huá shāo duō, jiàn mó lǜ qián guō, qǔ tóng sī zhù, yòu zá yǐ qiān xī, dì xiāng fǎng xiào, qián suì qīng báo, nǎi xià è qián zhī jìn. jīng shī jí zhū zhōu dǐ sì zhī shàng, jiē lìng lì bǎng, zhì yàng wèi zhǔn, bù zhōng yàng zhě bù rù yú shì. shí bā nián, zhào hàn wáng liàng tīng yú bīng zhōu lì wǔ lú zhù qián. yòu jiāng nán rén xián qián shǎo, jìn wáng guǎng yòu qǐng yú è zhōu bái zhù shān yǒu tóng kuàng chù zhù qián, yú shì zhào tīng zhì shí lú zhù qián. yòu zhào shǔ wáng xiù yú yì zhōu lì wǔ lú zhù qián. shì shí qián yì làn è, nǎi lìng yǒu sī jiǎn tiān xià dǐ sì jiàn qián, fēi guān zhù zhě jiē huǐ zhī, qí tóng rù guān. ér jīng shī yǐ è qián mào yì, wèi lì suǒ zhí, yǒu sǐ zhě. shù nián zhī jiān, sī zhù pō xī.
隋文帝開皇元年,以天下錢貨輕重不一,乃更鑄新錢,背面肉好,皆有周郭,文曰「五銖」,而重如其文。每錢一千,重四斤二兩。(後魏食貨志雲」齊文襄令錢一文重五銖者,聽入市用」。計一百錢重一斤四兩二十銖,則一千錢重十二斤以上,而隋代五銖錢一千重四斤二兩,當是大小秤之差耳。)是時,錢既雜出,百姓或私有鎔鑄。三年,詔四面諸關,各付百錢為樣,從關外來。勘樣相似,然後得過。樣不同者,則壞以為銅,入官。詔行新錢以後,前代舊錢,有五行大布、永通萬國及齊常平,所在勿用。以其貿易不止,四年,詔仍舊不禁者,縣令奪半年祿。然百姓習用既久,猶不能絕。五年,詔又嚴其制。自是錢貨始一,所在流布,百姓便之。是時見用之錢,皆須和以錫鑞,錫鑞既賤,求利者多,私鑄之錢,不可禁約。其年,詔乃禁出錫鑞之處,並不得私有採取。十年,詔晉王廣聽於揚州立五爐鑄錢。其後奸猾稍多,漸磨鑢錢郭,取銅私鑄,又雜以鉛錫,遞相仿傚,錢遂輕薄,乃下惡錢之禁。京師及諸州邸肆之上,皆令立榜,置樣為準,不中樣者不入於市。十八年,詔漢王諒聽於并州立五爐鑄錢。又江南人閒錢少,晉王廣又請於鄂州白紵山有銅礦處鑄錢,於是詔聽置十爐鑄錢。又詔蜀王秀於益州立五爐鑄錢。是時錢益濫惡,乃令有司檢天下邸肆見錢,非官鑄者皆毀之,其銅入官。而京師以惡錢貿易,為吏所執,有死者。數年之間,私鑄頗息。
dà yè yǐ hòu, wáng gāng chí wěn, jù jiān dà huá, suì duō sī zhù, qián zhuǎn báo è, chū měi qiān yóu zhòng èr jīn, hòu jiàn qīng zhì yī jīn. huò jiǎn tiě yè cái pí hú zhǐ yǐ wèi qián, xiāng zá yòng zhī. huò jiàn wù guì, yǐ zhì yú wáng.
大業以後,王綱弛紊,巨奸大猾,遂多私鑄,錢轉薄惡,初每千猶重二斤,後漸輕至一斤。或翦鐵鍱、裁皮、糊紙以為錢,相雜用之。貨賤物貴,以至於亡。
dà táng wǔ dé sì nián, fèi wǔ zhū qián, zhù kāi tōng yuán bǎo qián. měi shí qián zhòng yī liǎng, jì yī qiān zhòng liù jīn sì liǎng, ōu yáng xún wèi wén shū, hán bā fēn jí lì tǐ. měi liǎng èr shí sì zhū, zé yī qián zhòng èr zhū bàn yǐ xià, gǔ chèng bǐ jīn chèng sān zhī yī yě, zé jīn qián wèi gǔ chèng zhī qī zhū yǐ shàng, gǔ wǔ zhū zé jiā zhòng èr zhū yǐ shàng. qīng zhòng dà xiǎo, zuì wèi shé zhōng, yuǎn jìn biàn zhī. hòu dào zhù jiàn qǐ.
大唐武德四年,廢五銖錢,鑄「開通元寶」錢。每十錢重一兩,計一千重六斤四兩,(歐陽詢為文書,含八分及隸體。每兩二十四銖,則一錢重二銖半以下,古秤比今秤三之一也,則今錢為古秤之七銖以上,古五銖則加重二銖以上。)輕重大小,最為折衷,遠近便之。後盜鑄漸起。
xiǎn qìng wǔ nián, yǐ tiān xià è qián zhuǎn duō, suǒ zài guān wèi shì qǔ, wǔ wén è qián, chóu yī hǎo qián. qí nián, yòu gǎi yǐ hǎo qián yī wén, yì è qián èr wén.
顯慶五年,以天下惡錢轉多,所在官為市取,五文惡錢,酬一好錢。其年,又改以好錢一文,易惡錢二文。
gān fēng yuán nián, zào gān fēng quán bǎo qián, zhí kāi yuán qián shí. zhōu nián yǐ hòu, jiù qián bìng fèi. èr nián zhào, kāi yuán qián yī jiù shī xíng, gān fēng qián zhù.
乾封元年,造「乾封泉寶」錢,直開元錢十。周年以後,舊錢並廢。二年詔,開元錢依舊施行,乾封錢貯。
yí fèng sì nián sì yuè, lìng dōng dōu chū yuǎn nián cāo mǐ jí sù, jiù shì tiào, dòu bié nà è qián bǎi wén. qí è qián lìng shào fǔ sī nóng xiāng zhī, jí lìng zhù pò. qí hòu chóng hé jīn liǎng zhě, rèn jiāng xíng yòng. shí mǐ sù jiàn guì, yì wèi zhù qián jiàn duō, suǒ yǐ qián jiàn ér wù guì, yú shì quán tíng shào fǔ jiān zhù qián, xún ér fù jiù.
儀鳳四年四月,令東都出遠年糙米及粟,就市糶,斗別納惡錢百文。其惡錢令少府、司農相知,即令鑄破。其厚重合斤兩者,任將行用。時米粟漸貴,議為鑄錢漸多,所以錢賤而物貴,於是權停少府監鑄錢,尋而復舊。
yǒng chún yuán nián wǔ yuè chì: sī zhù qián zào yì rén jí jù hé tóu shǒu zhě, bìng chù jiǎo, réng xiān jué zhàng yī bǎi. cóng jí jū tíng zhǔ rén jiā yì liú, gè jué zhàng liù shí. ruò jiā rén gòng fàn, zuò qí jiā zhǎng lǎo jí bù zuò zhě, zé zuì guī qí yǐ cì jiā zhǎng. qí zhù qián chù, lín bǎo pèi tú yī nián lǐ zhèng fāng zhèng cūn zhèng gè jué liù shí. ruò yǒu jiū gào zhě, jí yǐ suǒ zhù qián huǐ pò bìng tóng wù děng shǎng jiū rén. tóng fàn zì shǒu miǎn zuì, yī lì chóu shǎng.
永淳元年五月敕:「私鑄錢造意人及句合頭首者,並處絞,仍先決杖一百。從及居停主人加役流,各決杖六十。若家人共犯,坐其家長;老疾不坐者,則罪歸其以次家長。其鑄錢處,鄰保配徒一年;里正、坊正、村正各決六十。若有糾告者,即以所鑄錢毀破並銅物等賞糾人。同犯自首免罪,依例酬賞。」
wǔ tài hòu zhǎng ān zhōng, yòu lìng xuán yàng yú shì, lìng bǎi xìng yī yàng yòng qián. é yòu jiǎn zé jiān nán, jiāo yì liú zhì, yòu jiàng chì, fēi tiě xī tóng dàng chuān xué zhě, bìng xǔ xíng yòng. qí shú tóng pái dòu shā sè hòu dà zhě, jiē bù xǔ jiǎn. zì shì dào zhù fēng qǐ, làn è yì zhòng. jiāng huái zhī nán, dào zhù yóu shén, huò jiù bēi hú jù hǎi shēn shān zhī zhōng gǔ zhù.
武太后長安中,又令懸樣於市,令百姓依樣用錢。俄又簡擇艱難,交易留滯,又降敕,非鐵錫銅盪穿穴者,並許行用。其熟銅、排斗、沙澀厚大者,皆不許簡。自是盜鑄蜂起,濫惡益眾。江淮之南,盜鑄尤甚,或就陂湖巨海深山之中鼓鑄。
shén lóng xiān tiān zhī jì, liǎng jīng yòng qián yóu shén làn è. qí chēn héng sī zhù xiǎo qián, cái yǒu lún guō, jí tiě xī zhī shǔ, yì kān xíng yòng. nǎi yǒu mǎi xī, yǐ qián mó zhī, sī xū yíng qiān, biàn jī yòng zhī.
神龍、先天之際,兩京用錢尤甚濫惡。其郴、衡私鑄小錢,才有輪郭,及鐵錫之屬,亦堪行用。乃有買錫,以錢模之,斯須盈千,便齎用之。
kāi yuán wǔ nián, sòng jǐng zhī zhèng shì, zòu qǐng yī qiè jìn duàn è qián. liù nián zhēng yuè zhào, yòu qiè jìn duàn tiān xià è qián, bù kān xíng yòng zhě, bìng xiāo pò fù zhù. yóu shì sì mín rǎo hài, gǔ bó yǒng guì. èr yuè yòu chì: gǔ zhě jù wàn fāng zhī huò, shè jiǔ fǔ zhī fǎ, yǐ tōng tiān xià, yǐ biàn shēng rén. ruò qīng zhòng dé zhòng, zé lì kě hé yì ruò zhēn wěi xiāng zá, zé guān shī qí shǒu. qǐng zhě yòng qián, bù lùn cǐ dào, shēn kǒng pín jù rì kùn, jiān háo suì zī, suǒ yǐ shēn míng jiù zhāng, xuán shè zhū yàng, yù qí rén ān sú fù, jìn zhǐ lìng xíng.
開元五年,宋璟知政事,奏請一切禁斷惡錢。六年正月詔,又切禁斷天下惡錢,不堪行用者,並銷破覆鑄。由是四民擾駭,穀帛踴貴。二月又敕:「古者聚萬方之貨,設九府之法,以通天下,以便生人。若輕重得中,則利可和義;若真偽相雜,則官失其守。頃者用錢,不論此道,深恐貧窶日困,奸豪歲滋,所以申明舊章,懸設諸樣,欲其人安俗阜,禁止令行。」
shí qī nián zhì yuē: gǔ zhě zuò qián, yǐ tōng yǒu wú zhī xiāng, yǐ píng xiǎo dà zhī jià, yǐ quán fú yòng zhī wù, yǐ jì dān pín zhī zī. qián zhī suǒ lì, rén zhī suǒ jí, rán sī bù cái gǔ, sì mín wèi běn, ruò běn jiàn mò guì, zé rén qì jiàn ér wù guì. gù yǒu dào zhù zhě, mào yán xíng ér bù huǐ, cáng qiǎng zhě fēi bèi xī ér bù chū. jīn tiān xià quán huò yì shǎo, bì bó pō qīng, yù shǐ tiān xià liú tōng, yān kě de yě. qiě tóng zhě něi bù kě shí, hán bù kě yī, jì bù kān yú qì yòng, yòu bù tóng yú bǎo wù, wéi yǐ zhù qián, shǐ qí liú bù. yí lìng suǒ zài jiā zhù, wěi àn chá shǐ shēn míng gé wén, jìn duàn sī mài tóng xī. réng jìn zào tóng qì, suǒ yǒu cǎi tóng xī qiān, guān wèi shì qǔ, wù yì qí jià, wù lì yú rén.
十七年制曰:「古者作錢,以通有無之鄉,以平小大之價,以全服用之物,以濟單貧之資。錢之所利,人之所急,然絲布財穀,四民為本,若本賤末貴,則人棄賤而務貴。故有盜鑄者,冒嚴刑而不悔,藏鏹者非倍息而不出。今天下泉貨益少,幣帛頗輕,欲使天下流通,焉可得也。且銅者餒不可食,寒不可衣,既不堪於器用,又不同於寶物,唯以鑄錢,使其流布。宜令所在加鑄,委按察使申明格文,禁斷私賣銅錫。仍禁造銅器,所有采銅錫鉛,官為市取,勿抑其價,務利於人。」
èr shí nián jiǔ yuè, zhì yuē: líng luó juàn bù zá huò děng, jiāo yì jiē hé tōng yòng. rú guān shì sì, bì xū jiàn qián, shēn fēi dào lǐ. zì jīn yǐ hòu, yǔ qián huò jiān yòng, wéi zhě zhǔn fǎ zuì zhī.
二十年九月,制曰:「綾羅絹布雜貨等,交易皆合通用。如關市肆,必須見錢,深非道理。自今以後,與錢貨兼用,違者准法罪之。」
èr shí èr nián sān yuè chì: bù bó bù kě yǐ chǐ cùn wèi jiāo yì, shū sù bù kě yǐ chāo sháo mào yǒu wú. gǔ zhī wèi qián, yǐ tōng huò bì. qǐng suī guān zhù, suǒ rù wú jǐ, yuē gōng jì běn, láo fèi yòu duō, gōng sī zhī jiān, gěi yòng bù shàn, yǒng yán qí bì, qǐ wú biàn tōng. wǎng zhě hàn wén zhī shí, yǐ yǒu fàng zhù zhī lìng, suī jiàn fēi yú jiǎ yì, yì wú fèi yú xián jūn. gǔ wǎng jīn lái, dài gé shí yì. yì yù bù jīn sī zhù, qí lǐ rú hé?
二十二年三月敕:「布帛不可以尺寸為交易,菽粟不可以抄勺貿有無。古之為錢,以通貨幣。頃雖官鑄,所入無幾,約工計本,勞費又多,公私之間,給用不贍,永言其弊,豈無變通。往者漢文之時,已有放鑄之令,雖見非於賈誼,亦無廢於賢君。古往今來,代革時異。亦欲不禁私鑄,其理如何?」
zhōng shū shì láng zhāng jiǔ líng zòu qǐng bù duàn zhù qián. shàng lìng bǎi guān xiáng yì. huáng mén shì láng píng zhāng shì péi yào qīng huáng mén shì láng lǐ lín fǔ hé nán shǎo yǐn xiāo jiǒng děng jiē yuē: qián zhě tōng huò, yǒu guó zhī quán, shì yǐ lì dài jìn zhī, yǐ jué jiān làn. jīn ruò yī qǐ cǐ mén, dàn kǒng xiǎo rén qì nóng zhú lì, ér làn è gèng shén, yú shì bù biàn.
中書侍郎張九齡奏請不斷鑄錢。上令百官詳議。黃門侍郎、平章事裴耀卿、黃門侍郎李林甫、河南少尹蕭炅等皆曰:「錢者通貨,有國之權,是以歷代禁之,以絕奸濫。今若一啟此門,但恐小人棄農逐利,而濫惡更甚,於事不便。」
zuǒ jiān mén wèi lù shì cān jūn liú zhì shàng yì yuē: gǔ zhě yǐ zhū yù wèi shàng bì, huáng jīn wèi zhōng bì, dāo bù wèi xià bì. jīn zhī qián, jí gǔ zhī xià bì yě. jīn ruò shě zhī, rèn rén zì zhù, zé shàng wú yǐ yù xià, xià wú yǐ shì shàng, qí bù kě yī yě. fū wù jiàn zé shāng nóng, qián qīng zé shāng jiǎ. gù shàn wèi guó zhě, guān wù zhī guì jiàn, qián zhī qīng zhòng, fū wù zhòng zé qián qīng, qián qīng yóu hū wù duō, duō zé zuò fǎ shōu zhī shǐ shǎo shǎo zé zhòng, zhòng zé zuò fǎ bù zhī shǐ qīng. qīng zhòng zhī běn, bì yóu hū shì, nài hé ér jiǎ yú rén? qí bù kě èr yě. fū zhù qián bù zá yǐ qiān tiě zé wú lì, zá yǐ qiān tiě zé è, rú bù zhòng jìn, bù zú yǐ chéng xī. qiě fāng jīn sāi qí sī zhù zhī lù, rén yóu mào sǐ yǐ fàn zhī, kuàng qǐ qí yuán ér yù rén zhī cóng lìng hū! shì shè xiàn jǐng ér yòu zhī rù, qí bù kě sān yě. fū xǔ rén zhù qián, wú lì zé rén bù zhù, yǒu lì zé rén qù nán mǔ zhě zhòng, qù nán mǔ zhě zhòng zé cǎo bù kěn, cǎo bù kěn yòu lín yú hán něi, qí bù kě sì yě. fū rén fù yì zé bù kě yǐ shǎng quàn, pín něi zé bù kě yǐ wēi jìn. gù fǎ lìng bù xíng, rén zhī bù lǐ, jiē yóu pín fù zhī bù qí yě. ruò xǔ qí zhù qián, zé pín zhě bì bù néng wèi, chén kǒng pín zhě mí pín, ér fú yì yú fù shì, fù shì chéng zhī ér yì zì. xī hàn wén zhī shí, wú bì, zhū hóu yě, fù liè tiān zǐ dèng tōng, dài fū yě, cái móu wáng zhě: cǐ jiē zhù qián zhī suǒ zhì. bì yù xǔ qí sī zhù, shì yǔ rén lì quán, qí bù kě wǔ yě. jīn bì yǐ qián zhòng ér shāng běn, gōng fèi ér lì guǎ, zé chén yuàn yán qí shī, yǐ xiào yú jì. fū qián zhòng zhě, yóu rén zhù rì zī yú qián, ér lú bù jiā yú jiù. yòu gōng qián zhòng, yǔ tóng zhī jià pō děng, gù dào zhù zhě pò zhòng qián yǐ wèi qīng qián, jìn kuān zé xíng, jìn yán zé zhǐ, zhǐ zé qì yǐ. cǐ qián zhī suǒ yǐ shǎo yě. fū zhù qián yòng bù shàn zhě, yóu hū tóng guì, tóng guì zhī yóu, zài yú cǎi yòng zhě zhòng. fū tóng zhī wèi bīng zé bù rú tiě, yǐ wèi qì zé bù rú qī, jìn zhī wú hài, bì xià hé bù jīn yú rén? jìn yú rén zé tóng wú suǒ yòng, tóng wú suǒ yòng zé yì jiàn, jiàn zé qián zhī yòng gěi yǐ. fū tóng bù bù xià, zé dào zhù zhě wú yīn ér zhù, wú yīn ér zhù zé gōng qián bù pò, rén bù fàn sǐ xíng, qián yòu rì zēng, bù fù lì yǐ. shì yī jǔ ér sì měi jiān yě. shí gōng qīng qún guān jiē jiàn yì yǐ wèi bù biàn, shì jì bù xíng, dàn chì jùn xiàn yán duàn è qián ér yǐ.
左監門衛錄事參軍劉秩上議曰:「古者以珠玉為上幣,黃金為中幣,刀布為下幣。今之錢,即古之下幣也。今若舍之,任人自鑄,則上無以御下,下無以事上,其不可一也。夫物賤則傷農,錢輕則傷賈。故善為國者,觀物之貴賤,錢之輕重,夫物重則錢輕,錢輕由乎物多,多則作法收之使少;少則重,重則作法布之使輕。輕重之本,必由乎是,奈何而假於人?其不可二也。夫鑄錢不雜以鉛鐵則無利,雜以鉛鐵則惡,如不重禁,不足以懲息。且方今塞其私鑄之路,人猶冒死以犯之,況啟其源而欲人之從令乎!是設陷阱而誘之入,其不可三也。夫許人鑄錢,無利則人不鑄,有利則人去南畝者眾,去南畝者眾則草不墾,草不墾又鄰於寒餒,其不可四也。夫人富溢則不可以賞勸,貧餒則不可以威禁。故法令不行,人之不理,皆由貧富之不齊也。若許其鑄錢,則貧者必不能為,臣恐貧者彌貧,而服役於富室,富室乘之而益恣。昔漢文之時,吳濞,諸侯也,富埒天子;鄧通,大夫也,財侔王者:此皆鑄錢之所致。必欲許其私鑄,是與人利權,其不可五也。今必以錢重而傷本,工費而利寡,則臣願言其失,以效愚計。夫錢重者,由人鑄日滋於前,而爐不加於舊。又公錢重,與銅之價頗等,故盜鑄者破重錢以為輕錢,禁寬則行,禁嚴則止,止則棄矣。此錢之所以少也。夫鑄錢用不贍者,由乎銅貴,銅貴之由,在於採用者眾。夫銅之為兵則不如鐵,以為器則不如漆,禁之無害,陛下何不禁於人?禁於人則銅無所用,銅無所用則益賤,賤則錢之用給矣。夫銅不布下,則盜鑄者無因而鑄,無因而鑄則公錢不破,人不犯死刑,錢又日增,不複利矣。是一舉而四美兼也。」時公卿群官皆建議以為不便,事既不行,但敕郡縣嚴斷惡錢而已。
zhì tiān bǎo zhī chū, liǎng jīng yòng qián shāo hǎo, mǐ sù fēng jiàn. shù zài zhī hòu, jiàn yòu làn è. fǔ xiàn bù xǔ hǎo qián jiā jià huí bó, lìng hǎo è tōng yòng. fù shāng jiān rén, jiàn shōu hǎo qián, qián jiāng wǎng jiāng huái nán, měi yī qián huò dé sī zhù è qián wǔ wén, jiǎ tuō gōng qián, jiāng rù jīng sī yòng. jīng chéng qián rì jiā suì è, é yǎn tiě xī gǔ wén yán huán zhī lèi, měi guàn zhòng bù guò sān sì jīn.
至天寶之初,兩京用錢稍好,米粟豐賤。數載之後,漸又濫惡。府縣不許好錢加價回博,令好惡通用。富商奸人,漸收好錢,潛將往江淮南,每一錢貨得私鑄惡錢五文,假託公錢,將入京私用。京城錢日加碎惡,鵝眼、鐵錫、古文、綖環之類,每貫重不過三四斤。
shí yī zài èr yuè chì: quán huò zhī yòng, suǒ yǐ tōng yǒu wú qīng zhòng zhī quán, suǒ yǐ jìn yú yuè. gù zhōu lì jiǔ fǔ zhī fǎ, hàn bèi sān guān zhī zhì. yǒng yán shì biàn, bì zài cóng yí. rú wén jīng chéng xíng yòng zhī qián, pō duō làn è, suǒ zī chéng gé, jué qí é miù. rán ān rén zài yú cún yǎng, huà sú qī yú biàn tōng, fǎ ruò cóng kuān, shì kān chí jiǔ. yí lìng suǒ sī jí chū qián sān shù shí wàn guàn, fēn yú liǎng shì, bǎi xìng xián yīng jiāo yì suǒ yòng bù kān jiǔ xíng yòng zhě, guān wèi huàn qǔ, réng xiàn yī yuè rì nèi shǐ jǐn. shù dān pín wú huàn, shāng lǚ bì tōng. qí guò xiàn zhé gǎn wéi fàn zhě, yī shì yǐ shàng, bìng zuò tiáo jiàn chù fēn. shì shí jīng chéng bǎi xìng, jiǔ yòng è qián, zhì xià zhī hòu, pō xiāng jīng rǎo. shí yòu lìng yú lóng xìng guān nán jiē kāi chǎng, chū zuǒ cáng kù nèi pái dòu qián, xǔ shì rén bó huàn, pín ruò zhě yòu zhēng cì bù dé. é yòu xuān chì, chú tiě xī tóng shā chuān xué gǔ wén, yú bìng yī jiù xíng yòng, jiǔ zhī nǎi dìng.
十一載二月敕:「泉貨之用,所以通有無;輕重之權,所以禁逾越。故周立九府之法,漢備三官之制。永言適便,必在從宜。如聞京城行用之錢,頗多濫惡,所資懲革,絕其訛謬。然安人在於存養,化俗期於變通,法若從寬,事堪持久。宜令所司即出錢三數十萬貫,分於兩市,百姓閒應交易所用不堪久行用者,官為換取,仍限一月日內使盡。庶單貧無患,商旅必通。其過限輒敢違犯者,一事以上,並作條件處分。」是時京城百姓,久用惡錢,制下之後,頗相驚擾。時又令於龍興觀南街開場,出左藏庫內排斗錢,許市人博換,貧弱者又爭次不得。俄又宣敕,除鐵錫、銅沙、穿穴、古文,餘並依舊行用,久之乃定。
qián yuán yuán nián, yǒu sī yǐ jiǎ bīng wèi xī, gěi yòng yóu fèi, zòu zhù qián yuán zhòng bǎo qián. měi guàn shí jīn, yī wén dāng kāi yuán tōng bǎo qián yī shí wén. yòu zhù zhòng léng qián, měi guàn zhòng èr shí jīn, yī wén dāng kāi tōng wǔ shí wén. jiē zhù qián shǐ dì wǔ qí suǒ zòu yě. jiān huá zhī rén, duō pò yòng jiù qián, sī zhù xīn qián, suī huò shēn lì, suí zāo zhòng xíng, gōng sī bù biàn, xún zǒng tíng fèi, hái yòng kāi yuán tōng bǎo qián. rén xián wú fù yǒu qián yuán zhòng léng èr qián zhě, gài bìng zhù wèi qì wù yǐ. àn tiān bǎo zhōng, zhū zhōu fán zhì jiǔ shí jiǔ lú zhù qián. jiàng zhōu sān shí lú, yáng rùn xuān è wèi gè shí lú, yì dèng chēn gè wǔ lú, yáng zhōu sān lú, dìng zhōu yī lú. yuē měi lú yì dīng jiàng sān shí rén. měi nián chú liù yuè qī yuè tíng zuò, yú shí yuè zuò shí fān. měi zhù yuē yòng tóng èr wàn yī qiān èr bǎi yī shí jīn, bái là sān qiān qī bǎi jiǔ jīn, hēi xī wǔ bǎi sì shí jīn. yuē měi guàn qián yòng tóng là xī jià yuē qī bǎi wǔ shí wén, dīng jiàng zài wài. měi lú jì zhù qián sān qiān sān bǎi guàn, yuē yī suì jì zhù qián sān shí èr wàn qī qiān yú guàn wén.
乾元元年,有司以甲兵未息,給用猶費,奏鑄「乾元重寶」錢。每貫十斤,一文當開元通寶錢一十文。又鑄重棱錢,每貫重二十斤,一文當開通五十文。(皆鑄錢使第五琦所奏也。)奸猾之人,多破用舊錢,私鑄新錢,雖獲深利,隨遭重刑,公私不便,尋總停廢,還用開元通寶錢。人閒無復有乾元、重棱二錢者,蓋並鑄為器物矣。(按天寶中,諸州凡置九十九爐鑄錢。絳州三十爐,揚、潤、宣、鄂、蔚各十爐,益、鄧、郴各五爐,洋州三爐,定州一爐。約每爐役丁匠三十人。每年除六月七月停作,餘十月作十番。每鑄約用銅二萬一千二百一十斤,白鑞三千七百九斤,黑錫五百四十斤。約每貫錢用銅鑞錫價約七百五十文,丁匠在外。每爐計鑄錢三千三百貫,約一歲計鑄錢三十二萬七千餘貫文。)