strong shí huò jiǔ strong
食货九
qián bì xià sòng qí liáng chén hòu wèi běi qí hòu zhōu suí dà táng
钱币下(宋 齐 梁 陈 后魏 北齐 后周 隋 大唐)
sòng wén dì yuán jiā qī nián, lì qián shǔ, zhù sì zhū qián, wén yuē" sì zhū", zhòng rú qí wén. rén xián pō dào zhù, duō jiǎn záo gǔ qián qǔ tóng, dì shén huàn zhī. lù shàng shū jiāng xià wáng yì gōng jiàn yì, yǐ yī dà qián dāng liǎng, yǐ fáng jiǎn záo, yì zhě duō tóng zhī. hé shàng zhī yì yuē:" fū quán bèi zhī xìng, yǐ gū huò wèi běn, shì cún jiāo yì, qǐ jiǎ shù duō. shù shǎo zé bì zhòng, shù duō zé wù zhòng, duō shǎo suī yì, jì yòng bù shū. kuàng fù yǐ yī dāng liǎng, tú chóng xū jià zhě yě. fán chuàng zhì gǎi fǎ, yí shùn rén qíng, wèi yǒu wéi zhòng jiǎo wù ér kě jiǔ yě. quán bù fèi xìng, yì zì qián dài, chì zè bái jīn, é ér bà xī, liù huò kuì luàn, rén qì yú shì. liáng yóu shì bù huà yī, nán yòng zūn xíng. fū qián zhī xíng, dà xiǎo duō pǐn, zhí yún dà qián, zé wèi zhī qí gé. ruò zhǐ yú sì zhū wǔ zhū, zé wén jiē gǔ zhuàn, jì fēi yōng xià suǒ shí, jiā huò màn miè, yóu nán fēn míng, gōng sī jiāo luàn, zhēng sòng bì qǐ, cǐ zuì shì shēn yí zhě yě. mìng zhǐ jiān lǜ jiǎn záo rì duō, yǐ zhì xiāo jǐn. bǐ yì fù wèi dài wú cǐ xián, rén qiǎo suī mì, yào yǒu zōng jī, yòng qián huò tóng, shì kě xún jiǎn, zhí yóu jiū chá bù jīng, zhì shǐ lì zhì yǐ lái, fā jué zhě guǎ. jīn suī yǒu xuán jīn zhī míng, jìng wú chóu yǔ zhī shí. ruò shēn míng jiù kē, qín huò jí bào, wèi fǎ xī shǎng, bù rì xī yǐ."
宋文帝元嘉七年,立钱署,铸四铢钱,文曰“四铢”,重如其文。人閒颇盗铸,多翦凿古钱取铜,帝甚患之。录尚书江夏王义恭建议,以一大钱当两,以防翦凿,议者多同之。何尚之议曰:“夫泉贝之兴,以估货为本,事存交易,岂假数多。数少则币重,数多则物重,多少虽异,济用不殊。况复以一当两,徒崇虚价者也。凡创制改法,宜顺人情,未有违众矫物而可久也。泉布废兴,议自前代,赤仄白金,俄而罢息,六货溃乱,人泣於市。良由事不画一,难用遵行。夫钱之形,大小多品,直云大钱,则未知其格。若止於四铢五铢,则文皆古篆,既非庸下所识,加或漫灭,尤难分明,公私交乱,争讼必起,此最是深疑者也。命旨兼虑翦凿日多,以致销尽。鄙意复谓殆无此嫌,人巧虽密,要有踪迹,用钱货铜,事可寻检,直由纠察不精,致使立制以来,发觉者寡。今虽有悬金之名,竟无酬与之实。若申明旧科,擒获即报,畏法希赏,不日息矣。”
zhōng lǐng jūn shěn yǎn zhī yǐ wéi:" guī bèi xíng yú shàng gǔ, quán dāo xìng zì zhōu dài, jiē suǒ yǐ fù cái tōng lì, shí guó fù rén zhě yě. dàn cǎi zhù jiǔ fèi, sāng luàn lèi réng, mí sàn yān miè, hé kě shèng jì. jìn qiān jiāng nán, jiāng jìng wèi kuò, huò tǔ xí qí fēng, qián bù pǔ yòng. jīn fēng lüè kāi guǎng, shēng jiào xiá jì, jīn qiǎng bù qià, yuán dǎi biān huāng, yòng mí guǎng ér huò yù xiá. jiā fù jìng qiè jiǎn záo, xiāo huǐ zī fán, xíng suī zhòng jìn, jiān bì fāng mì. sì lì zhī méng tú qín, bù zú yǐ gōng shàn. chéng yóu huò guì wù jiàn, cháng diào wèi gé. yú wèi ruò yǐ dà qián dāng liǎng, zé guó chuán nán xiǔ zhī bǎo, jiā yíng yī bèi zhī lì, bù qí jiā xiàn, qiǎo yuán zì jué." shàng cóng yǎn zhī yì, suì yǐ yī qián dāng liǎng, xíng zhī jīng shí, gōng sī fēi biàn, nǎi bà.
中领军沈演之以为:“龟贝行於上古,泉刀兴自周代,皆所以阜财通利,实国富人者也。但采铸久废,丧乱累仍,縻散湮灭,何可胜计。晋迁江南,疆境未廓,或土习其风,钱不普用。今封略开广,声教遐暨,金鏹布洽,爰逮边荒,用弥广而货愈狭。加复竞窃翦凿,销毁滋繁,刑虽重禁,奸弊方密。肆力之甿徒勤,不足以供赡。诚由货贵物贱,常调未革。愚谓若以大钱当两,则国传难朽之宝,家赢一倍之利,不俟加宪,巧源自绝。”上从演之议,遂以一钱当两,行之经时,公私非便,乃罢。
shí yán shì zhě, duō yǐ qián huò jiǎn shǎo, guó yòng bù zú, yù jìn sī tóng, yǐ chōng guān zhù wǔ zhū. fàn tài yòu chén yuē:" fū huò cún mào yì, bù zài duō shǎo. xī rì zhī guì, jīn zhě zhī jiàn, bǐ cǐ gòng zhī, qí kuí yī yě. dàn lìng guān rén jūn tōng, zé wú huàn bù zú. ruò shǐ bì zī huò guǎng yǐ shōu guó yòng zhě, zé guī bèi zhī shǔ, zì gǔ ér xíng. tóng zhī wèi qì, zài yòng yě bó yǐ. zhōng lǜ suǒ tōng zhě yuǎn, jī héng suǒ kuí zhě dà. qì yǒu yào yòng, zé guì jiàn tóng zī wù yǒu shì yí, zé jiā guó gòng jí. jīn huǐ bì zī zhī qì, ér wèi wú shī zhī qián, yú huò zé gōng bù bǔ láo, zài yòng zé jūn rén jù kùn, xiào zhī yǐ shí, sǔn duō yì shǎo. liáng yóu jiē gēn wèi gù, yì cún yuǎn lüè. fú yuàn sī kě jiǔ zhī dào, shē yù sù zhī qíng, zé jiā mó rì chén, shèng lǜ kě guǎng."
时言事者,多以钱货减少,国用不足,欲禁私铜,以充官铸五铢。范泰又陈曰:“夫货存贸易,不在多少。昔日之贵,今者之贱,彼此共之,其揆一也。但令官人均通,则无患不足。若使必资货广以收国用者,则龟贝之属,自古而行。铜之为器,在用也博矣。锺律所通者远,机衡所揆者大。器有要用,则贵贱同资;物有適宜,则家国共急。今毁必资之器,而为无施之钱,於货则功不补劳,在用则君人俱困,校之以实,损多益少。良由阶根未固,意存远略。伏愿思可久之道,赊欲速之情,则嘉谟日陈,圣虑可广。”
xiān shì yuán jiā zhōng, zhù sì zhū qián, lún guō xíng zhì, yǔ gǔ wǔ zhū tóng jià wú lì, bǎi xìng bù zī dào zhù. xiào wǔ xiào jiàn chū, zhù sì zhū, wén yuē" xiào jiàn", yī biān wèi" sì zhū", qí hòu shāo qù" sì zhū", zhuān wèi" xiào jiàn". sān nián, shàng shū yòu chéng xú yuán yì yuē:" huò báo rén pín, gōng sī jù qìng, bù yǒu gé zào, jiāng zhì dà fá. yí yīng shì zūn gǔ diǎn, shōu tóng shàn zhù, nà shú kān xíng, zhe zài wǎng cè. jīn yí yǐ tóng shú xíng, suí zuì wèi pǐn." zhào kě zhī. suǒ zhù qián xíng shì báo xiǎo, lún guō bù chéng jiù. yú shì rén xián dào zhù zhě yún qǐ, zá yǐ qiān xī, bìng bù láo gù. yòu jiǎn záo gǔ qián, yǐ qǔ qí tóng, qián jì zhuǎn xiǎo, shāo wéi guān shì. suī chóng zhì yán xíng, rén lì guān zhǎng zuò sǐ miǎn zhě xiāng xì, ér dào zhù mí shén. bǎi wù yǒng guì, rén huàn kǔ zhī. nǎi lì pǐn gé, báo xiǎo wú lún guō zhě, xī jiā jìn duàn.
先是元嘉中,铸四铢钱,轮郭形制,与古五铢同价无利,百姓不资盗铸。孝武孝建初,铸四铢,文曰“孝建”,一边为“四铢”,其后稍去“四铢”,专为“孝建”。三年,尚书右丞徐爰议曰:“货薄人贫,公私俱罄,不有革造,将至大乏。宜应式遵古典,收铜缮铸,纳赎刊刑,著在往策。今宜以铜赎刑,随罪为品。”诏可之。所铸钱形式薄小,轮郭不成就。於是人閒盗铸者云起,杂以铅锡,并不牢固。又翦凿古钱,以取其铜,钱既转小,稍违官式。虽重制严刑,人吏官长坐死免者相系,而盗铸弥甚。百物踊贵,人患苦之。乃立品格,薄小无轮郭者,悉加禁断。
shí yì zhě yòu yǐ tóng zhuǎn nán de, yù zhù èr zhū qián. yán jùn yuē:" yì zhě jiāng wèi guān cáng kōng xū, yí gēng gǎi biàn, tiān xià tóng shǎo, yí jiǎn qián shì, yǐ jiù zāi bì, zhèn guó diào rén. yú yǐ wéi bù rán. jīn zhù èr zhū, zì xíng xīn xì, yú guān wú jiě yú fá, ér rén jiān qiǎo dà xīng, tiān xià zhī huò, jiāng mí suì zhì jǐn. kōng lì yán jìn, ér lì shēn nán jué, bù guò yī èr nián xián, qí bì bù kě fù jiù. cǐ qí bù kě yī yě. jīn róng zhù huò lì, bú jiàn yǒu dùn dé yī èr bèi zhī lǐ, zòng fù dé cǐ, bì dài mí nián. yòu bù kě èr yě. rén chéng dà qián zhī gǎi, jiān wèi jìn rì xīn jìn, shì jǐng zhī jiān, bì shēng fēn rǎo, fù shāng dé zhì, pín rén kùn qióng. yòu bù kě sān yě. kuàng yòu wèi jiàn qí lì, ér zhòng bì rú cǐ. shī suàn dāng shí, qǔ qiào bǎi dài." shàng bù tīng.
时议者又以铜转难得,欲铸二铢钱。颜竣曰:“议者将谓官藏空虚,宜更改变,天下铜少,宜减钱式,以救灾弊,振国吊人。愚以为不然。今铸二铢,恣行新细,於官无解於乏,而人奸巧大兴,天下之货,将糜碎至尽。空立严禁,而利深难绝,不过一二年閒,其弊不可复救。此其不可一也。今镕铸获利,不见有顿得一二倍之理,纵复得此,必待弥年。又不可二也。人惩大钱之改,兼畏近日新禁,市井之间,必生纷扰,富商得志,贫人困穷。又不可三也。况又未见其利,而众弊如此。失算当时,取诮百代。”上不听。
fèi dì jǐng hé yuán nián, zhù èr zhū qián, wén yuē" jǐng hé", xíng shì zhuǎn xì. guān qián měi chū, rén xián jí mó xiào zhī, ér dà xiǎo hòu bó jiē bù jí yě. wú lún guō, bù mó lǜ, rú jīn zhī jiǎn záo zhě, wèi zhī lái zǐ, yóu báo qīng zhě wèi zhī xìng yè, shì jǐng tōng yòng zhī. yǒng guāng yuán nián, shěn qìng zhī qǐ tōng sī zhù, yóu shì qián huò luàn gǎi, yī qiān qián zhǎng bù yíng sān cùn, dà xiǎo chēng cǐ, wèi zhī é yǎn qián. liè yú cǐ zhě, wèi zhī yán huán qián. rù shuǐ bù shěn, suí shǒu pò suì, shì jǐng bù fù duàn shù. shí wàn qián bù yíng yī jū, dòu mǐ yī wàn, shāng huò bù xíng.
废帝景和元年,铸二铢钱,文曰“景和”,形式转细。官钱每出,人閒即模效之,而大小厚薄皆不及也。无轮郭,不磨鑢,如今之翦凿者,谓之来子,尤薄轻者谓之荇叶,市井通用之。永光元年,沈庆之启通私铸,由是钱货乱改,一千钱长不盈三寸,大小称此,谓之鹅眼钱。劣於此者,谓之綖环钱。入水不沈,随手破碎,市井不复断数。十万钱不盈一掬,斗米一万,商货不行。
míng dì tài shǐ chū, wéi jìn é yǎn yán huán, qí yú jiē tōng yòng, fù jìn rén zhù, guān shǔ yì fèi gōng, xún yòu pǔ duàn, wéi yòng gǔ qián.
明帝泰始初,唯禁鹅眼、綖环,其馀皆通用,复禁人铸,官署亦废工,寻又普断,唯用古钱。
qí gāo dì jiàn yuán sì nián, fèng cháo qǐng kǒng jì shàng shū yuē:" sān wú guó zhī guān kǔn, bǐ suì bèi shuǐ lǎo ér dí bù guì, shì tiān xià qián shǎo, fēi gǔ ráng jiàn, cǐ bù kě bù chá yě. zhù qián zhī bì, zài qīng zhòng lǚ biàn. zhòng qián huàn nàn yòng, ér nán yòng wèi wú lèi qīng qián bì dào zhù, ér dào zhù wèi huò shēn. rén suǒ dào zhù yán fǎ bù jīn zhě, yóu shàng zhù qián xī tóng ài gōng yě. xī tóng ài gōng yě zhě, wèi qián wú yòng zhī qì, yǐ tōng jiāo yì, wù yù lìng qīng ér shù duō, shǐ shěng gōng ér yì chéng, bù xiáng lǜ qí huàn yě. zì hàn zhù wǔ zhū qián, zhì sòng wén dì lì wǔ bǎi yú nián, zhì dù yǒu fèi xìng ér bù biàn wǔ zhū zhě, qí qīng zhòng kě fǎ, dé huò zhī yí yě. yǐ wéi yí kāi zhì qián fǔ, fāng dū gòng jīn, dà xīng róng zhù, qián zhòng wǔ zhū, yī yī hàn fǎ. fǔ kù yǐ shí, guó yòng yǒu chǔ, nǎi liàng fèng lù, báo fù shuì, zé jiā jǐ rén zú. qǐng dào zhù xīn qián zhě, jiē xiào zuò jiǎn záo, bù zhù dà qián yě. mó zé zī rǎn, shǐ jiē lèi gù, jiāo yì zhī hòu, yú biàn hái xīn. liáng rén bù xí zī rǎn, bù fù xíng yǐ. suǒ mài yù zhě, jiē tú shī qí wù. dào zhù zhě fù jiàn mǎi xīn qián, zī rǎn gèng yòng, fǎn fù shēng zhà, xún huán qǐ jiān, míng zhǔ yóu suǒ yí jìn ér bù kě zhǎng yě. ruò guān qián yǐ bù yú rén, shǐ yán duàn jiǎn záo, xiǎo qīng pò quē wú zhōu guō zhě, xī bù de xíng. guān qián xì xiǎo zhě, chēng hé zhū liǎng, xiāo yǐ wéi dà. lì pín liáng zhī rén, sāi jiān qiǎo zhī lù. qián huò jì jūn, yuǎn jìn ruò yī, bǎi xìng lè yè, shì dào wú zhēng, yī shí zī zhí yǐ." shí yì zhě yǐ wéi qián huò zhuǎn shǎo, yí gèng guǎng zhù, zhòng qí zhū liǎng, yǐ fáng rén jiān. shàng nǎi shǐ zhū zhōu dà shì tóng, huì shàng bēng nǎi zhǐ.
齐高帝建元四年,奉朝请孔觊上书曰:“三吴国之关阃,比岁被水潦而籴不贵,是天下钱少,非穀穰贱,此不可不察也。铸钱之弊,在轻重屡变。重钱患难用,而难用为无累;轻钱弊盗铸,而盗铸为祸深。人所盗铸严法不禁者,由上铸钱惜铜爱工也。惜铜爱工也者,谓钱无用之器,以通交易,务欲令轻而数多,使省工而易成,不详虑其患也。自汉铸五铢钱,至宋文帝历五百馀年,制度有废兴而不变五铢者,其轻重可法,得货之宜也。以为宜开置钱府,方督贡金,大兴镕铸,钱重五铢,一依汉法。府库以实,国用有储,乃量俸禄,薄赋税,则家给人足。顷盗铸新钱者,皆效作翦凿,不铸大钱也。磨泽淄染,始皆类故,交易之后,渝变还新。良人不习淄染,不复行矣。所卖鬻者,皆徒失其物。盗铸者复贱买新钱,淄染更用,反复生诈,循环起奸,明主尤所宜禁而不可长也。若官钱已布於人,使严断翦凿,小轻破缺无周郭者,悉不得行。官钱细小者,称合铢两,销以为大。利贫良之人,塞奸巧之路。钱货既均,远近若一,百姓乐业,市道无争,衣食滋殖矣。”时议者以为钱货转少,宜更广铸,重其铢两,以防人奸。上乃使诸州大市铜,会上崩乃止。
wǔ dì shí, jìng líng wáng zǐ liáng shàng biǎo yuē:" qǐng qián guì wù jiàn, dài yù jiān bèi, fán zài chù lèi, mò bù rú zī. jià sè jiān qú, hú zhí shù shí, jī zhù qín kǔ, pǐ cái sān bǎi. suǒ yǐ rán zhě, shí yì yǒu yóu. nián cháng suì diào, jì yǒu dìng qī, tóng xù suǒ shàng, xián shì jiàn zhí. dōng xián qián duō jiǎn záo, xiān fù wán zhě, gōng jiā suǒ shòu, bì xū yuán dà, yǐ liǎng dài yī, kùn yú wú suǒ, biān chuí zhì xì, yì zhì wú liáo."
武帝时,竟陵王子良上表曰:“顷钱贵物贱,殆欲兼倍,凡在触类,莫不如兹。稼穑艰劬,斛直数十,机杼勤苦,疋才三百。所以然者,实亦有由。年常岁调,既有定期,僮恤所上,咸是见直。东閒钱多翦凿,鲜复完者,公家所受,必须圆大,以两代一,困於无所,鞭捶质系,益致无聊。”
liáng chū, wéi jīng shī jí sān wú jīng yǐng jiāng xiāng liáng yì yòng qián, qí yú zhōu jùn zé zá yǐ gǔ bó jiāo yì, jiāo guǎng zhī yù zé quán yǐ jīn yín wèi huò. jīng zhōu, jīn bā dōng yí líng yún ān jùn dì. yǐng zhōu, jīn jiāng xià qí ān jìng líng hàn yáng fù shuǐ jùn dì. jiāng zhōu jīn xún yáng pó yáng zhāng jùn lú líng lín chuān jùn dì. xiāng zhōu, jīn xiāng chuān zhī dì. liáng zhōu, jīn hàn chuān zhī dì. yì zhōu, jīn shǔ chuān zhī dì. jiāo guǎng, jīn lǐng nán dào zhī dì. wǔ dì nǎi zhù qián, ròu hǎo zhōu guō, wén yuē" wǔ zhū", zhòng sì zhū sān cān èr shǔ, qí bǎi wén zé zhòng yī jīn èr liǎng. yòu bié zhù, chú qí ròu guō, wèi zhī gōng shì nǚ qián, jìng yī cùn, wén yuē" wǔ zhū", zhòng rú xīn zhù wǔ zhū, èr pǐn bìng xíng. bǎi xìng huò sī yǐ gǔ qián jiāo yì zhě, qí wǔ zhū jìng yī cùn yī fēn, zhòng bā zhū, wén yuē" wǔ zhū", sān wú shǔ xiàn xíng zhī. nǚ qián jìng yī cùn, zhòng wǔ zhū, wú lún guō, jùn xiàn jiē tōng yòng. tài píng bǎi qián èr zhǒng, bìng jìng yī cùn, zhòng sì zhū, yuán liú běn yī, dàn wén zì gǔ jīn zhī shū ěr, wén bìng yuē" tài píng bǎi qián". dìng píng yī bǎi, wǔ zhū, jìng liù fēn, zhòng yī zhū bàn, wén yuē" dìng píng yī bǎi". zhì qián wǔ zhū, jìng yī fēn bàn, zhòng sì zhū, wén yuē" wǔ zhū", yuán chū yú wǔ zhū, dàn xiá xiǎo, dōng jìng wèi zhī zhì qián. wǔ zhū qián, jìng qī fēn bàn, zhòng sān zhū bàn, wén yuē" wǔ zhū", yuán chū zhì qián, dàn shāo qiān yì, yǐ zhū wèi zhū ěr, sān wú xíng zhī, chà shǎo yú yú qián. yòu yǒu duì wén qián, qí yuán wèi wén. fēng huò qián, jìng yī cùn, zhòng sì zhū, dài rén wèi zhī fù qián, cáng zhī lìng rén fù yě. bù quán qián, jìng yī cùn, zhòng sì zhū bàn, dài wèi zhī nán qián, yún fù rén pèi zhī jí shēng nán yě. cǐ děng qīng zhòng bù yī. tiān zǐ pín xià zhào shū, fēi xīn zhù èr zhǒng zhī qián, bìng bù xǔ yòng, ér qū lì zhī tú, sī yòng zhuǎn shén. zhì pǔ tōng zhōng, nǎi yì jǐn bà tóng qián, gèng zhù tiě qián. rén yǐ tiě jiàn yì dé, bìng jiē sī zhù. jí dà tóng yǐ hòu, suǒ zài tiě qián, suì rú qiū shān, wù jià téng guì. jiāo yì zhě yǐ chē zài qián, bù fù jì shù, ér wéi lùn guàn. shāng lǚ jiān zhà, yīn zhī yǐ qiú lì. zì pò lǐng yǐ dōng, bā shí wèi mò, míng yuē dōng qián. jiāng yǐng yǐ shàng, qī shí wèi mò, míng yuē xī qián. jīng shī yǐ jiǔ shí wèi mò, míng yuē cháng qián. dà tóng yuán nián, tiān zǐ nǎi zhào tōng yòng zú mò, zhào xià ér rén bù cóng, qián mò yì shǎo. zhì yú mò nián, suì yǐ sān shí wǔ wèi mò.
梁初,唯京师及三吴、荆、郢、江、湘、梁、益用钱,其馀州郡则杂以穀帛交易,交、广之域则全以金银为货。(荆州,今巴东、夷陵、云安郡地。郢州,今江夏、齐安、竟陵、汉阳、富水郡地。江州今浔阳、鄱阳、章郡、庐陵、临川郡地。湘州,今湘川之地。梁州,今汉川之地。益州,今蜀川之地。交、广,今岭南道之地。)武帝乃铸钱,肉好周郭,文曰“五铢”,重四铢三参二黍,其百文则重一斤二两。又别铸,除其肉郭,谓之公式女钱,径一寸,文曰”五铢”,重如新铸五铢,二品并行。百姓或私以古钱交易者,其五铢径一寸一分,重八铢,文曰”五铢”,三吴属县行之。女钱径一寸,重五铢,无轮郭,郡县皆通用。太平百钱二种,并径一寸,重四铢,源流本一,但文字古今之殊耳,文并曰”太平百钱”。定平一百,五铢,径六分,重一铢半,文曰“定平一百”。稚钱五铢,径一分半,重四铢,文曰“五铢”,源出於五铢,但狭小,东境谓之稚钱。五朱钱,径七分半,重三铢半,文曰“五朱”,源出稚钱,但稍迁异,以铢为朱耳,三吴行之,差少於馀钱。又有对文钱,其源未闻。丰货钱,径一寸,重四铢,代人谓之富钱,藏之令人富也。布泉钱,径一寸,重四铢半,代谓之男钱,云妇人佩之即生男也。此等轻重不一。天子频下诏书,非新铸二种之钱,并不许用,而趋利之徒,私用转甚。至普通中,乃议尽罢铜钱,更铸铁钱。人以铁贱易得,并皆私铸。及大同以后,所在铁钱,遂如丘山,物价腾贵。交易者以车载钱,不复计数,而唯论贯。商旅奸诈,因之以求利。自破岭以东,八十为陌,名曰东钱。江、郢以上,七十为陌,名曰西钱。京师以九十为陌,名曰长钱。大同元年,天子乃诏通用足陌,诏下而人不从,钱陌益少。至於末年,遂以三十五为陌。
chén chū, chéng liáng sāng luàn zhī hòu, tiě qián bù xíng. shǐ liáng mò yǒu liǎng zhù qián jí é yǎn qián, yú shí rén zá yòng, qí jià tóng, dàn liǎng zhù zhòng ér é yǎn qīng, sī jiā duō róng zhù, yòu jiān yǐ xī tiě, jiān yǐ sù bó wèi huò. wén dì tiān jiā wǔ nián, gǎi zhù wǔ zhū. chū chū, yī dāng é yǎn shí. xuān dì tài jiàn shí yī nián, yòu zhù dà huò liù zhū, yǐ yī dāng wǔ zhū zhī shí, yǔ wǔ zhū bìng xíng, hòu hái dāng yī. rén jiē bù biàn, nǎi xiāng yǔ é yán yuē:" liù zhū qián yǒu bù lì xiàn guān zhī xiàng." wèi jǐ ér dì bēng, suì fèi liù zhū ér xíng wǔ zhū, jìng zhì chén wáng. qí lǐng nán zhū zhōu, duō yǐ yán mǐ bù jiāo yì, jù bù yòng qián.
陈初,承梁丧乱之后,铁钱不行。始梁末有两柱钱及鹅眼钱,於时人杂用,其价同,但两柱重而鹅眼轻,私家多镕铸,又间以锡铁,兼以粟帛为货。文帝天嘉五年,改铸五铢。初出,一当鹅眼十。宣帝太建十一年,又铸大货六铢,以一当五铢之十,与五铢并行,后还当一。人皆不便,乃相与讹言曰:“六铢钱有不利县官之象。”未几而帝崩,遂废六铢而行五铢,竟至陈亡。其岭南诸州,多以盐米布交易,俱不用钱。
hòu wèi chū zhì tài hé, qián huò wú suǒ yòng yě. xiào wén dì shǐ zhào tiān xià yòng qián. shí jiǔ nián, gōng zhù cū bèi, wén yuē" tài hé wǔ zhū", zhào jīng shī jí zhū zhōu zhèn jiē tōng xíng zhī. nèi wài bǎi guān lù, jiē zhǔn juàn gěi qián, pǐ wèi qián èr bǎi. zài suǒ qiǎn qián gōng bèi lú yě, rén yǒu yù zhù, tīng jiù zhù zhī. tóng bì jīng liàn, wú suǒ hé zá.
后魏初至太和,钱货无所用也。孝文帝始诏天下用钱。十九年,公铸粗备,文曰“太和五铢”,诏京师及诸州镇皆通行之。内外百官禄,皆准绢给钱,疋为钱二百。在所遣钱工备炉冶,人有欲铸,听就铸之。铜必精炼,无所和杂。
xuān wǔ dì yǒng píng sān nián dōng, yòu zhù wǔ zhū qián. jīng shī jí zhū zhōu zhèn huò bù yòng, huò yǒu zhǐ yòng gǔ qián, bù xíng xīn zhù, zhì shāng gǔ bù tōng, mào qiān pō gé. yán chāng sān nián, yǒu sī zòu, cháng ān lí shān jīn zhāo yīng xiàn shì. yǒu yín kuàng, èr shí dé yín qī liǎng. qí qiū, héng zhōu shí héng zhōu, jīn dài jùn ān biān mǎ yì. yòu shàng yán, bái dēng shān jīn mǎ yì jùn jiè. yǒu yín kuàng, bā shí dé yín qī liǎng xī sān bǎi yú jīn, qí sè jié bái, yǒu yú shàng pǐn. zhào bìng zhì yín guān, cháng lìng cǎi zhù. yòu hàn zhōng jīn jùn dì. jiù yǒu jīn hù qiān yú jiā, cháng yú hàn shuǐ shā táo jīn, nián zhōng shū zhī. hòu lín huái wáng yù wèi liáng zhōu cì shǐ, zòu bà zhī.
宣武帝永平三年冬,又铸五铢钱。京师及诸州镇或不用,或有止用古钱,不行新铸,致商贾不通,贸迁颇隔。延昌三年,有司奏,长安骊山(今昭应县是。)有银矿,二石得银七两。其秋,恒州(时恒州,今代郡安边、马邑。)又上言,白登山(今马邑郡界。)有银矿,八石得银七两、锡三百馀斤,其色洁白,有逾上品。诏并置银官,常令采铸。又汉中(今郡地。)旧有金户千馀家,常於汉水沙淘金,年终输之。后临淮王彧为梁州刺史,奏罢之。
xiào míng dì xī píng chū, shàng shū lìng rèn chéng wáng chéng shàng yán:" xià yīn zhī zhèng, jiǔ zhōu gòng jīn, yǐ dìng wǔ pǐn, zhōu réng qí jiù. tài gōng lì jiǔ fǔ zhī fǎ, yú shì huán huò shǐ xíng, dìng zhū liǎng zhī kǎi. qí huán xún yòng, yǐ bà zhū hóu. jiàng jí qín shǐ hàn wén, suì yǒu qīng zhòng zhī yì. wú bì dèng tōng zhī qián, shōu lì biàn yú tiān xià, hé nán zhī dì, yóu shén duō yān. dǎi yú xiào wǔ, nǎi zào wǔ zhū, qí zhōng huǐ zhù, suí lì gǎi yì, gù shǐ qián yǒu xiǎo dà zhī pǐn. qiè xún tài hé zhī qián, xiào wén liú xīn chuàng zhì, hòu yǔ wǔ zhū bìng xíng, cǐ nǎi bù kān zhī shì. chén qiè wén zhī, jūn zǐ xíng lǐ, bù qiú biàn sú, yīn qí suǒ yí, shùn ér zhì yòng. tài hé wǔ zhū, suī lì yú jīng yì zhī sì, ér bù rù xú yáng zhī shì. xú jīn péng chéng láng yá jùn dì. yáng jīn shòu chūn jùn dì. tǔ huò jì shū, mào yù yì yì, biàn yú jīng yǐng zhī bāng zhě, zé ài yú yǎn xú zhī yù. jīng jīn nán yáng jùn dì, yǐng jīn rǔ nán jùn dì, yǎn jīn lǔ jùn dōng píng jùn dì. zhì shǐ pín rén yǒu zhòng kùn zhī qiè, wáng dào yí gé huà zhī sòng. qù yǒng píng sān nián, chì bù xíng zhī qián, suī yǒu cháng jìn, qí xiān yòng zhī chù, quán kě tīng xíng, zhì lái nián mò xī lìng duàn zhī. jì yán chāng èr nián, xú zhōu rén jiǎn, cì shǐ qǐ zòu qiú xíng tǔ qián, zhǐ tīng quán yī jiù yòng. jǐn xún bù xíng zhī qián, lǜ yǒu míng shì, zhǐ wèi é yǎn huán záo, gèng wú yú jìn. jì hé nán zhū zhōu, jīn suǒ xíng zhě, xī fēi zhì xiàn. xī lái shéng jìn, yú qiè huò yān. yòu hé běi zhōu zhèn, jì wú xīn zào wǔ zhū, shè yǒu jiù zhě, ér fù jìn duàn, bìng bù xíng shǐ. zhuān yǐ dān sī zhī jiān, shū lǚ zhī bù, xiá fú cù dù, bù zhōng cháng shì, liè pǐ wèi chǐ, yǐ jì yǒu wú. zhì jīn tú chéng zhù zhóu zhī láo, bù miǎn jī hán zhī kǔ. liáng yóu fēn jié bù bó, yōng sè qián huò, shí fēi jiù xù dòng něi, zi yù lí yuán. jǐn wéi zì gǔ yǐ lái, qián pǐn bù yī, qián hòu lěi dài, yì biàn wú cháng. qiě qián zhī wéi míng, yù quán liú bù yǐ. chén zhī yú yì, wèi jīn zhī tài hé yǔ xīn zhù wǔ zhū jí zhū gǔ qián fāng sú suǒ biàn yòng zhě, suī yǒu dà xiǎo zhī yì, bìng dé tōng xíng. guì jiàn zhī chà, zì yī xiāng jià. shù huò huán hǎi nèi, gōng sī wú yōng. qí bù xíng zhī qián jí dào zhù huǐ dà wéi xiǎo wěi bù rú fǎ zhě, jù lǜ zuì zhī." zhào yuē:" qián xíng yǐ jiǔ, jīn dōng nán yǒu shì, qiě kě yī jiù."
孝明帝熙平初,尚书令任城王澄上言:“夏殷之政,九州贡金,以定五品,周仍其旧。太公立九府之法,於是圜货始行,定铢两之楷。齐桓循用,以霸诸侯。降及秦始、汉文,遂有轻重之异。吴濞、邓通之钱,收利遍於天下,河南之地,犹甚多焉。逮於孝武,乃造五铢,其中毁铸,随利改易,故使钱有小大之品。窃寻太和之钱,孝文留心创制,后与五铢并行,此乃不刊之式。臣窃闻之,君子行礼,不求变俗,因其所宜,顺而致用。太和五铢,虽利於京邑之肆,而不入徐扬之市。(徐今彭城、琅琊郡地。扬今寿春郡地。)土货既殊,贸鬻亦异,便於荆郢之邦者,则碍於兖徐之域。(荆今南阳郡地,郢今汝南郡地,兖今鲁郡、东平郡地。)致使贫人有重困之切,王道贻隔化之讼。去永平三年,敕不行之钱,虽有常禁,其先用之处,权可听行,至来年末悉令断之。暨延昌二年,徐州人俭,刺史启奏求行土钱,旨听权依旧用。谨寻不行之钱,律有明式,指谓鹅眼、环凿,更无馀禁。计河南诸州,今所行者,悉非制限。昔来绳禁,愚窃惑焉。又河北州镇,既无新造五铢,设有旧者,而复禁断,并不行使。专以单丝之缣,疏缕之布,狭幅促度,不中常式,裂疋为尺,以济有无。至今徒成杼轴之劳,不免饥寒之苦。良由分截布帛,壅塞钱货,实非救恤冻馁,子育黎元。谨惟自古以来,钱品不一,前后累代,易变无常。且钱之为名,欲泉流不已。臣之愚意,谓今之太和与新铸五铢及诸古钱方俗所便用者,虽有大小之异,并得通行。贵贱之差,自依乡价。庶货环海内,公私无壅。其不行之钱及盗铸、毁大为小、伪不如法者,据律罪之。”诏曰:”钱行已久,今东南有事,且可依旧。”
chéng yòu zòu:" jǐn xiáng zhōu lǐ, wài fǔ zhǎng bāng bù zhī chū rù. bù yóu quán yě, cáng yuē quán, liú yuē bù. rán zé qián zhī xìng yě, shǐ yú yī pǐn, yù lìng dài jiàng jūn tóng, huán liú wú jí. yuán jì zhōu jǐng, jiàng dǎi wáng xīn, yì zhù xiāng xún, cēn cī bǎi pǐn. suì lìng jiē jìng guāi shāng, lián bāng gé mào. jīn jǐn zhòng cān liàng, yǐ wéi tài hé wǔ zhū, nǎi dà wèi zhī tōng huò, bù xiǔ zhī héng mó, nìng kě zhuān mào yú jīng yì, bù xíng yú tiān xià! dàn jīn róng mǎ zài jiāo, jiāng jiāng wèi yī, dōng nán zhī zhōu, yī jiù wèi biàn. zhì yú jīng xī jīng běi yù nèi zhōu zhèn wèi yòng qián chù, xíng zhī zé bù zú wéi nán, sāi zhī zé yǒu guāi tōng diǎn. hé zhě? bù bó bù kě chǐ cùn ér liè, wǔ gǔ zé yǒu fù dān zhī nán, qián zhī wèi yòng, guàn qiǎng xiāng shǔ, bù jiǎ dòu hú zhī qì, bù láo chèng chǐ zhī píng, jì dài zhī yí, biàn lì yú cǐ. qǐng bìng xià zhū fāng zhōu zhèn, qí tài hé jí xīn zhù wǔ zhū bìng gǔ qián nèi wài quán hǎo zhě, bù xiàn dà xiǎo, xī tīng xíng zhī. é yǎn huán záo, yī lǜ ér jìn. hé nán zhōu zhèn xiān yòng qián zhě, jì tīng yī jiù, bù zài duàn xiàn. wéi tài hé wǔ zhū èr qián de yòng gōng zào xīn zhě. qí yú zá zhǒng, yī yòng gǔ qián. shēng xīn zhī lèi, pǔ tóng jìn yuē. zhū fāng zhī qián, tōng yòng jīng shī. qí tīng yī jiù zhī chù, yǔ tài hé qián jí xīn zào wǔ zhū bìng xíng. ruò dào zhù qián zhě, zuì zhòng cháng xiàn. jì yù jūn qí wù pǐn, chán jǐng sī hé, ruò bù shéng yǐ yán fǎ, wú yǐ sù zī wéi fàn." zhào cóng zhī. ér hé běi zhū zhōu, jiù shǎo qián huò, yóu yǐ tā wù jiāo yì, qián lüè bù rù yú shì.
澄又奏:“谨详周礼,外府掌邦布之出入。布犹泉也,藏曰泉,流曰布。然则钱之兴也,始於一品,欲令代匠均同,圜流无极。爰暨周景,降逮亡新,易铸相寻,参差百品。遂令接境乖商,连邦隔贸。今谨重参量,以为太和五铢,乃大魏之通货,不朽之恒模,宁可专贸於京邑,不行於天下!但今戎马在郊,江疆未一,东南之州,依旧为便。至於京西京北域内州镇未用钱处,行之则不足为难,塞之则有乖通典。何者?布帛不可尺寸而裂,五穀则有负担之难,钱之为用,贯鏹相属,不假斗斛之器,不劳秤尺之平,济代之宜,便利於此。请并下诸方州镇,其太和及新铸五铢并古钱内外全好者,不限大小,悉听行之。鹅眼、环凿,依律而禁。河南州镇先用钱者,既听依旧,不在断限。唯太和、五铢二钱得用公造新者。其馀杂种,一用古钱。生新之类,普同禁约。诸方之钱,通用京师。其听依旧之处,与太和钱及新造五铢并行。若盗铸钱者,罪重常宪。既欲均齐物品,廛井斯和,若不绳以严法,无以肃兹违犯。”诏从之。而河北诸州,旧少钱货,犹以他物交易,钱略不入於市。
èr nián dōng, shàng shū cuī liàng zòu:" hóng nóng jùn tóng qīng gǔ yǒu tóng kuàng, jì yī dòu dé tóng wǔ liǎng sì zhū. wěi chí gǔ kuàng, yī dòu dé tóng wǔ liǎng. luán zhàng shān kuàng, yī dòu dé tóng sì liǎng. hé nèi jùn wáng wū shān jīn wáng wū xiàn kuàng, yī dòu dé tóng bā liǎng. nán qīng zhōu yuàn zhú shān qí zhōu shāng shān, bìng shì wǎng xī tóng guān, jiù jī jiàn zài. jǐn àn zhù qián fāng xìng, yòng tóng chù guǎng, jì yǒu yě lì, bìng yí kāi zhù." zhào cóng zhī. zì hòu suǒ xíng zhī qián, rén duō sī zhù, qián shāo xiǎo báo, jià yòng mí jiàn. jiàn yì chū, chóng zhì dào zhù zhī jìn, kāi jiū shǎng zhī gé.
二年冬,尚书崔亮奏:“弘农郡铜青谷有铜矿,计一斗得铜五两四铢。苇池谷矿,一斗得铜五两。鸾帐山矿,一斗得铜四两。河内郡王屋山(今王屋县)矿,一斗得铜八两。南青州苑烛山、齐州商山,并是往昔铜官,旧迹见在。谨按铸钱方兴,用铜处广,既有冶利,并宜开铸。”诏从之。自后所行之钱,人多私铸,钱稍小薄,价用弥贱。建义初,重制盗铸之禁,开纠赏之格。
xiào zhuāng dì chū, sī zhù zhě yì gèng báo xiǎo, nǎi zhì fēng piāo shuǐ fú, mǐ dòu jǐ zhí yī qiān. mì shū láng yáng kǎn zòu yuē:" xī mǎ yuán zài lǒng xī, cháng shàng shū qiú fù wǔ zhū qián, shì xià sān fǔ, bù xǔ. jí yuán rù wèi wǔ bēn zhōng láng, qīn duì guāng wǔ, shì qí qū xiàng, shì shǐ shī xíng. chén qǐng zài yōng zhōu, yì biǎo chén qí shì, tīng rén yǔ guān bìng zhù wǔ zhū qián, shǐ rén lè wèi ér sú bì dé gǎi. zhǐ xià shàng shū bā zuò. bù xǔ. yǐ jīn kuàng xī, wèi lǐ bù shū. qiú qǔ chén qián biǎo, jīng yù pī xī." kǎn nǎi suí yí pōu shuō, dì cóng zhī, nǎi zhù wǔ zhū qián.
孝庄帝初,私铸者益更薄小,乃至风飘水浮,米斗几直一千。祕书郎杨偘奏曰:“昔马援在陇西,尝上书求复五铢钱,事下三府,不许。及援入为武贲中郎,亲对光武,释其趋向,事始施行。臣顷在雍州,亦表陈其事,听人与官并铸五铢钱,使人乐为而俗弊得改。旨下尚书八座。不许。以今况昔,为理不殊。求取臣前表,经御披析。”偘乃随宜剖说,帝从之,乃铸五铢钱。
yù shǐ zhōng wèi gāo gōng zhī yòu zòu yuē:" sì mín zhī yè, qián huò wèi běn, jiù bì gǎi zhù, wáng zhèng suǒ xiān. zì qǐng yǐ lái, sī zhù báo làn, guān sī jiū shéng, guà wǎng fēi yī. zài jīn tóng jià, bā shí yī wén dé tóng yī jīn, sī zào báo qián, jīn yú èr bǎi. jì shì zhī yǐ shēn lì, yòu suí zhī yǐ zhòng xíng, dé zuì zhě suī duō, jiān zhù zhě mí zhòng. jīn qián tú yǒu wǔ zhū zhī wén, ér wú èr zhū zhī shí, báo shén yú jiá, shàng guàn biàn pò, zhì zhī shuǐ shàng, dài yù bù shěn. cǐ nǎi yīn xún yǒu jiàn, kē fáng bù qiè, cháo tíng shī zhī, bǐ fù hé zuì. xī hàn wén yǐ wǔ fēn qián xiǎo, gǎi zhù sì zhū, zhì xiào wǔ fù gǎi sān zhū wèi bàn liǎng, cǐ jiē yǐ dà yì xiǎo, yǐ zhòng dài qīng yě. lùn jīn jù gǔ, yí gǎi zhù dà qián, wén zài nián hào, yǐ jì qí shǐ. zé yī jīn suǒ chéng qī shí liù wén. tóng jià zhì jiàn, wǔ shí yǒu yú, qí zhōng rén gōng shí liào xī tàn qiān shā, zòng fù sī yíng, bù néng zì rùn. zhí zhì wú lì, yīng zì xī xīn, kuàng fù yán xíng guǎng shè. yǐ chén cè zhī, bì dāng qián huò yǒng tōng, gōng sī huò yǔn." hòu suì yòng yáng kǎn jì.
御史中尉高恭之又奏曰:“四民之业,钱货为本,救弊改铸,王政所先。自顷以来,私铸薄滥,官司纠绳,挂网非一。在今铜价,八十一文得铜一斤,私造薄钱,斤逾二百。既示之以深利,又随之以重刑,得罪者虽多,奸铸者弥众。今钱徒有五铢之文,而无二铢之实,薄甚榆荚,上贯便破,置之水上,殆欲不沈。此乃因循有渐,科防不切,朝廷失之,彼复何罪。昔汉文以五分钱小,改铸四铢,至孝武复改三铢为半两,此皆以大易小,以重代轻也。论今据古,宜改铸大钱,文载年号,以记其始。则一斤所成七十六文。铜价至贱,五十有馀,其中人功、食料、锡炭、铅沙,纵复私营,不能自润。直置无利,应自息心,况复严刑广设。以臣测之,必当钱货永通,公私获允。”后遂用杨偘计。
yǒng ān èr nián qiū, zhào gèng zhù, wén yuē" yǒng ān wǔ zhū". guān zì lì lú, yì tīng rén jiù zhù, qǐ zì jiǔ yuè zhì sān nián zhēng yuè ér zhǐ. guān yù guì qián, nǎi chū cáng juàn, fēn qiǎn shǐ rén yú sān shì mài zhī, juàn pǐ zhǐ qián èr bǎi, ér sī shì zhě yóu sān bǎi. lì zhī suǒ zài, dào zhù mí zhòng, qiǎo wěi jì duō, qīng zhòng fēi yī, sì fāng zhōu zhèn, yòng gè bù tóng.
永安二年秋,诏更铸,文曰“永安五铢”。官自立炉,亦听人就铸,起自九月至三年正月而止。官欲贵钱,乃出藏绢,分遣使人於三市卖之,绢疋止钱二百,而私市者犹三百。利之所在,盗铸弥众,巧伪既多,轻重非一,四方州镇,用各不同。
shí zhù qián dōu jiāng zhǎng shǐ gāo qiān zhī, jí gāo gōng zhī xiōng, zì dào ràng. shàng biǎo qiú zhù sān zhū qián yuē:" gài qián huò zhī lì, běn yǐ tōng yǒu wú, biàn jiāo yì. gù qián zhī qīng zhòng, shí dài bù tóng. tài gōng wèi zhōu zhì jiǔ fǔ huán fǎ, zhì jǐng wáng shí gèng zhù dà qián. qín jiān hǎi nèi, qián zhòng bàn liǎng. hàn xìng, yǐ qín qián zhòng, gǎi zhù cè qián, zhì xiào wén wǔ nián, fù wèi sì zhū. xiào wǔ shí, xī fù xiāo huài, gèng zhù sān zhū, zhì yuán shòu zhōng, biàn wéi wǔ zhū. yòu zào chì zè, yǐ yī dāng wǔ. wáng mǎng shè zhèng, qián yǒu liù děng: dà qián zhòng shí èr zhū, cì jiǔ zhū, cì qī zhū, cì wǔ zhū, cì sān zhū, cì yī zhū. wèi wén dì bà wǔ zhū qián, zhì míng dì fù lì. sūn quán jiāng zuǒ zhù dà qián, yī dāng wǔ bǎi. quán chì wū wǔ nián, fù zhù dà qián, yī dāng qiān. qīng zhòng dà xiǎo, mò bù suí shí ér biàn. qiè yǐ shí huò zhī yào, bā zhèng wéi shǒu, jù cái zhī guì, yí xùn diǎn wén. shì yǐ xī zhī dì wáng, chéng tiān dì zhī ráo, yù hǎi nèi zhī fù, mò bù fǔ hóng sù yú tài cāng, cáng xiǔ guàn yú quán fǔ, chǔ chù jì yíng, rén wú kùn bì, kě yǐ níng mì sì jí, rú shēn shǐ bì zhě yǐ. xī xiào wǔ wài shì sì yí, suì xū guó yòng. yán tiě jì xìng, qián bì lǚ gǎi, shào fǔ suì fēng, shàng lín ráo jī. wài pì bǎi mán, bù zēng fù zhě, jiē jì lì zhī yóu yě. jīn qún yāo wèi xī, sì jiāo duō lěi, zhēng shuì jì fán, qiān jīn rì fèi, zī chǔ jiàn hào, cái yòng jiāng jié, chéng yáng shì xiàn shuō zhī qiū, sāng ér yán lì zhī rì. fū xī jīng zhī shèng, qián yóu lǚ gǎi, bìng xíng xiǎo dà, zǐ mǔ xiāng quán. kuàng jīn kòu nán wèi chú, zhōu jùn lún mò, rén wù diāo líng, jūn guó yòng shǎo, bié zhù xiǎo qián, kě yǐ fù yì, hé sǔn yú zhèng, hé fáng yú rén yě. qiě zhèng xìng bù yǐ qián dà, zhèng shuāi bù yǐ qián xiǎo, wéi guì gōng sī dé suǒ, zhèng huà wú kuī, jì xíng zhī yú gǔ, yì yí xiào zhī yú jīn yǐ. xī yǔ zāo dà shuǐ, yǐ lì shān zhī jīn zhù qián, jiù rén zhī kùn. tāng zāo dà hàn, yǐ zhuāng shān zhī jīn zhù qián, shú rén zhī mài zi zhě. jīn bǎi xìng qióng cuì, shén yú nǎng rì, qīn míng zhī zhǔ qǐ dé chuí gǒng ér guān zhī zāi! chén jīn cǐ zhù, yǐ jì jiāo fá, wǔ zhū zhī qián, rèn shǐ bìng yòng, xíng zhī wú sǔn, guó dé qí yì." zhào jiāng cóng zhī, shì wèi jiù, huì zú.
时铸钱都将长史高谦之,(即高恭之兄,字道让。)上表求铸三铢钱曰:“盖钱货之立,本以通有无,便交易。故钱之轻重,时代不同。太公为周置九府圜法,至景王时更铸大钱。秦兼海内,钱重半两。汉兴,以秦钱重,改铸筴钱,至孝文五年,复为四铢。孝武时,悉复销坏,更铸三铢,至元狩中,变为五铢。又造赤仄,以一当五。王莽摄政,钱有六等:大钱重十二铢,次九铢,次七铢,次五铢,次三铢,次一铢。魏文帝罢五铢钱,至明帝复立。孙权江左铸大钱,一当五百。权赤乌五年,复铸大钱,一当千。轻重大小,莫不随时而变。窃以食货之要,八政为首,聚财之贵,贻训典文。是以昔之帝王,乘天地之饶,御海内之富,莫不腐红粟於太仓,藏朽贯於泉府,储畜既盈,人无困弊,可以宁谧四极,如身使臂者矣。昔孝武外事四夷,遂虚国用。盐铁既兴,钱币屡改,少府遂丰,上林饶积。外辟百蛮,不增赋者,皆计利之由也。今群妖未息,四郊多垒,徵税既烦,千金日费,资储渐耗,财用将竭,诚杨氏献说之秋,桑、儿言利之日。夫西京之盛,钱犹屡改,并行小大,子母相权。况今寇难未除,州郡沦没,人物凋零,军国用少,别铸小钱,可以富益,何损於政,何妨於人也。且政兴不以钱大,政衰不以钱小,唯贵公私得所,政化无亏,既行之於古,亦宜效之於今矣。昔禹遭大水,以历山之金铸钱,救人之困。汤遭大旱,以庄山之金铸钱,赎人之卖子者。今百姓穷悴,甚於曩日,钦明之主岂得垂拱而观之哉!臣今此铸,以济交乏,五铢之钱,任使并用,行之无损,国得其益。”诏将从之,事未就,会卒。
běi qí shén wǔ bà zhèng zhī chū, yóu yòng yǒng ān wǔ zhū. qiān yè yǐ hòu, bǎi xìng sī zhù, tǐ zhì jiàn bié, suì gè yǐ wéi míng. yǒu yōng zhōu qīng chì, liáng zhōu shēng hòu jǐn qián jí qián, hé yáng shēng sè tiān zhù chì qiān zhī chēng. jì zhōu zhī běi, qián jiē bù xíng, jiāo mào zhě jiē yǐ juàn bù. shén wǔ nǎi shōu jìng nèi zhī tóng jí qián, réng yī jiù wén gèng zhù, liú zhī sì jìng. wèi jǐ zhī jiān, jiàn fù xì báo, jiān wěi jìng qǐ.
北齐神武霸政之初,犹用永安五铢。迁邺已后,百姓私铸,体制渐别,遂各以为名。有雍州青赤,梁州生厚、紧钱、吉钱,河阳生涩、天柱、赤牵之称。冀州之北,钱皆不行,交贸者皆以绢布。神武乃收境内之铜及钱,仍依旧文更铸,流之四境。未几之间,渐复细薄,奸伪竞起。
wǔ dìng liù nián, wén xiāng wáng yǐ qián wén wǔ zhū, míng xū chēng shí, yí chèng qián yī wén zhòng wǔ zhū zhě, tīng rù shì yòng. jì yī bǎi wén zhòng yī jīn sì liǎng èr shí zhū, zì yú jiē zhǔn cǐ wéi shù. qí jīng yì èr shì, tiān xià zhōu zhèn jùn xiàn zhī shì, gè zhì èr chèng, xuán yú shì mén. sī rén suǒ yòng zhī chèng, jiē zhǔn shì chèng yǐ dìng qīng zhòng. fán yǒu sī zhù, xī bù jīn duàn, dàn zhòng wǔ zhū, rán hòu tīng yòng. ruò rù shì zhī qián, bù zhòng wǔ zhū, huò suī zhòng wǔ zhū ér duō zá qiān là, bìng bù tīng yòng. ruò zhé yǐ xiǎo báo zá qián rù shì, yǒu rén jiū huò, qí qián xī rù gào zhě. qí báo xiǎo zhī qián, ruò biàn jìn duàn, kǒng rén jiāo fá jué, jī nèi wǔ shí rì, wài zhōu bǎi rì wéi xiàn. qún guān cān yì, xián yǐ wéi shí gǔ pō guì, qǐng dài yǒu nián, wáng cóng zhī ér zhǐ.
武定六年,文襄王以钱文五铢,名须称实,宜秤钱一文重五铢者,听入市用。计一百文重一斤四两二十铢,自馀皆准此为数。其京邑二市,天下州镇郡县之市,各置二秤,悬於市门。私人所用之秤,皆准市秤以定轻重。凡有私铸,悉不禁断,但重五铢,然后听用。若入市之钱,不重五铢,或虽重五铢而多杂铅鑞,并不听用。若辄以小薄杂钱入市,有人纠获,其钱悉入告者。其薄小之钱,若便禁断,恐人交乏绝,畿内五十日,外州百日为限。群官参议,咸以为时穀颇贵,请待有年,王从之而止。
wén xuān shòu dōng wèi chán, chú yǒng ān zhī qián, gǎi zhù cháng píng wǔ zhū, zhòng rú qí wén. qí qián shén guì, ér zhì zào shén jīng. qí qián wèi xíng, sī zhù yǐ xìng, yī èr nián xián, jí yǒu làn è, suī shā lù bù néng zhǐ. nǎi lìng shì zēng zhǎng tóng jià, yóu cǐ lì báo, sī zhù shǎo zhǐ. zhì qián míng huáng jiàn zhī jiān, wǎng wǎng sī zhù. yè zhōng yòng qián, yǒu chì guō qīng shú xì méi chì shēng zhī yì. hé nán suǒ yòng, yǒu qīng báo qiān xī zhī bié. qīng qí xú yǎn liáng jīng hé děng zhōu, bèi lèi gè shū. wǔ píng yǐ hòu, sī zhù zhuǎn shén, huò yǐ shēng tiě hé tóng, zhì yú qí wáng, zú bù néng jìn.
文宣受东魏禅,除永安之钱,改铸常平五铢,重如其文。其钱甚贵,而制造甚精。其钱未行,私铸已兴,一二年閒,即有滥恶,虽杀戮不能止。乃令市增长铜价,由此利薄,私铸少止。至乾明、皇建之间,往往私铸。邺中用钱,有赤郭、青熟、细眉、赤生之异。河南所用,有青薄铅锡之别。青、齐、徐、兖、梁、荆河等州,辈类各殊。武平以后,私铸转甚,或以生铁和铜,至於齐亡,卒不能禁。
hòu zhōu zhī chū, shàng yòng wèi qián. jí wǔ dì bǎo dìng yuán nián, nǎi gèng zhù bù quán zhī qián, yǐ yī dāng wǔ, yǔ wǔ zhū bìng xíng. liáng yì zhī jìng, yòu zá yòng gǔ qián jiāo yì. hé xī zhū jùn, huò yòng xī yù jīn yín zhī qián, hàn shū xī yù chuán, jì bīn guó yǐ jīn yín wèi qián, wén wèi qí mǎ, mù wéi rén miàn. mù jí màn yě. wū yì shān lí guó zhī qián, yǔ jì bīn guó tóng, wén wéi rén tóu, mù wèi qí mǎ, jiā jīn yín shì qí zè. ān xī yì yǐ yín wèi qián, wén wèi wáng miàn, mù wèi fū rén miàn, wáng sǐ jí gèng zhù. dà ròu zhī yì tóng. ér guān bù jīn. jiàn dé sān nián, gèng zhù wǔ xíng dà bù qián, yǐ yī dāng shí, dà shōu shāng gǔ zhī lì, yǔ bù quán qián bìng xíng. sì nián, yòu yǐ biān jìng zhī qián, rén duō dào zhù, nǎi jìn wǔ xíng dà bù bù dé chū rù sì guān. bù quán zhī qián tīng rù ér bù tīng chū. wǔ nián, yǐ bù quán jiàn jiàn ér rén bù yòng, suì fèi zhī. chū lìng sī zhù zhě jiǎo, cóng zhě yuǎn pèi wèi hù. qí píng yǐ hòu, shān dōng zhī rén, yóu zá yòng qí shì jiù qián. zhì xuān dì dà chéng yuán nián, yòu zhù yǒng tōng wàn guó qián, yǐ yī dāng shí, yǔ wǔ xíng dà bù wǔ zhū, fán sān pǐn bìng yòng.
后周之初,尚用魏钱。及武帝保定元年,乃更铸布泉之钱,以一当五,与五铢并行。梁益之境,又杂用古钱交易。河西诸郡,或用西域金银之钱,(汉书西域传,罽宾国以金银为钱,文为骑马,幕为人面。幕即漫也。乌弋山离国之钱,与罽宾国同,文为人头,幕为骑马,加金银饰其仄。安息亦以银为钱,文为王面,幕为夫人面,王死即更铸。大月氏亦同。)而官不禁。建德三年,更铸五行大布钱,以一当十,大收商贾之利,与布泉钱并行。四年,又以边境之钱,人多盗铸,乃禁五行大布不得出入四关。布泉之钱听入而不听出。五年,以布泉渐贱而人不用,遂废之。初令私铸者绞,从者远配为户。齐平以后,山东之人,犹杂用齐氏旧钱。至宣帝大成元年,又铸永通万国钱,以一当十,与五行大布、五铢,凡三品并用。
suí wén dì kāi huáng yuán nián, yǐ tiān xià qián huò qīng zhòng bù yī, nǎi gèng zhù xīn qián, bèi miàn ròu hǎo, jiē yǒu zhōu guō, wén yuē" wǔ zhū", ér zhòng rú qí wén. měi qián yī qiān, zhòng sì jīn èr liǎng. hòu wèi shí huò zhì yún" qí wén xiāng lìng qián yī wén zhòng wǔ zhū zhě, tīng rù shì yòng". jì yī bǎi qián zhòng yī jīn sì liǎng èr shí zhū, zé yī qiān qián zhòng shí èr jīn yǐ shàng, ér suí dài wǔ zhū qián yī qiān zhòng sì jīn èr liǎng, dàng shì dà xiǎo chèng zhī chà ěr. shì shí, qián jì zá chū, bǎi xìng huò sī yǒu róng zhù. sān nián, zhào sì miàn zhū guān, gè fù bǎi qián wèi yàng, cóng guān wài lái. kān yàng xiāng sì, rán hòu dé guò. yàng bù tóng zhě, zé huài yǐ wéi tóng, rù guān. zhào xíng xīn qián yǐ hòu, qián dài jiù qián, yǒu wǔ xíng dà bù yǒng tōng wàn guó jí qí cháng píng, suǒ zài wù yòng. yǐ qí mào yì bù zhǐ, sì nián, zhào réng jiù bù jīn zhě, xiàn lìng duó bàn nián lù. rán bǎi xìng xí yòng jì jiǔ, yóu bù néng jué. wǔ nián, zhào yòu yán qí zhì. zì shì qián huò shǐ yī, suǒ zài liú bù, bǎi xìng biàn zhī. shì shí jiàn yòng zhī qián, jiē xū hé yǐ xī là, xī là jì jiàn, qiú lì zhě duō, sī zhù zhī qián, bù kě jìn yuē. qí nián, zhào nǎi jìn chū xī là zhī chù, bìng bù dé sī yǒu cǎi qǔ. shí nián, zhào jìn wáng guǎng tīng yú yáng zhōu lì wǔ lú zhù qián. qí hòu jiān huá shāo duō, jiàn mó lǜ qián guō, qǔ tóng sī zhù, yòu zá yǐ qiān xī, dì xiāng fǎng xiào, qián suì qīng bó, nǎi xià è qián zhī jìn. jīng shī jí zhū zhōu dǐ sì zhī shàng, jiē lìng lì bǎng, zhì yàng wéi zhǔn, bù zhōng yàng zhě bù rù yú shì. shí bā nián, zhào hàn wáng liàng tīng yú bīng zhōu lì wǔ lú zhù qián. yòu jiāng nán rén xián qián shǎo, jìn wáng guǎng yòu qǐng yú è zhōu bái zhù shān yǒu tóng kuàng chù zhù qián, yú shì zhào tīng zhì shí lú zhù qián. yòu zhào shǔ wáng xiù yú yì zhōu lì wǔ lú zhù qián. shì shí qián yì làn è, nǎi lìng yǒu sī jiǎn tiān xià dǐ sì jiàn qián, fēi guān zhù zhě jiē huǐ zhī, qí tóng rù guān. ér jīng shī yǐ è qián mào yì, wèi lì suǒ zhí, yǒu sǐ zhě. shù nián zhī jiān, sī zhù pō xī.
隋文帝开皇元年,以天下钱货轻重不一,乃更铸新钱,背面肉好,皆有周郭,文曰“五铢”,而重如其文。每钱一千,重四斤二两。(后魏食货志云”齐文襄令钱一文重五铢者,听入市用”。计一百钱重一斤四两二十铢,则一千钱重十二斤以上,而隋代五铢钱一千重四斤二两,当是大小秤之差耳。)是时,钱既杂出,百姓或私有镕铸。三年,诏四面诸关,各付百钱为样,从关外来。勘样相似,然后得过。样不同者,则坏以为铜,入官。诏行新钱以后,前代旧钱,有五行大布、永通万国及齐常平,所在勿用。以其贸易不止,四年,诏仍旧不禁者,县令夺半年禄。然百姓习用既久,犹不能绝。五年,诏又严其制。自是钱货始一,所在流布,百姓便之。是时见用之钱,皆须和以锡鑞,锡鑞既贱,求利者多,私铸之钱,不可禁约。其年,诏乃禁出锡鑞之处,并不得私有采取。十年,诏晋王广听於扬州立五炉铸钱。其后奸猾稍多,渐磨鑢钱郭,取铜私铸,又杂以铅锡,递相仿傚,钱遂轻薄,乃下恶钱之禁。京师及诸州邸肆之上,皆令立榜,置样为准,不中样者不入於市。十八年,诏汉王谅听於并州立五炉铸钱。又江南人閒钱少,晋王广又请於鄂州白纻山有铜矿处铸钱,於是诏听置十炉铸钱。又诏蜀王秀於益州立五炉铸钱。是时钱益滥恶,乃令有司检天下邸肆见钱,非官铸者皆毁之,其铜入官。而京师以恶钱贸易,为吏所执,有死者。数年之间,私铸颇息。
dà yè yǐ hòu, wáng gāng chí wěn, jù jiān dà huá, suì duō sī zhù, qián zhuǎn báo è, chū měi qiān yóu zhòng èr jīn, hòu jiàn qīng zhì yī jīn. huò jiǎn tiě yè cái pí hú zhǐ yǐ wéi qián, xiāng zá yòng zhī. huò jiàn wù guì, yǐ zhì yú wáng.
大业以后,王纲弛紊,巨奸大猾,遂多私铸,钱转薄恶,初每千犹重二斤,后渐轻至一斤。或翦铁鍱、裁皮、糊纸以为钱,相杂用之。货贱物贵,以至於亡。
dà táng wǔ dé sì nián, fèi wǔ zhū qián, zhù" kāi tōng yuán bǎo" qián. měi shí qián zhòng yī liǎng, jì yī qiān zhòng liù jīn sì liǎng, ōu yáng xún wéi wén shū, hán bā fēn jí lì tǐ. měi liǎng èr shí sì zhū, zé yī qián zhòng èr zhū bàn yǐ xià, gǔ chèng bǐ jīn chèng sān zhī yī yě, zé jīn qián wèi gǔ chèng zhī qī zhū yǐ shàng, gǔ wǔ zhū zé jiā zhòng èr zhū yǐ shàng. qīng zhòng dà xiǎo, zuì wéi shé zhōng, yuǎn jìn biàn zhī. hòu dào zhù jiàn qǐ.
大唐武德四年,废五铢钱,铸“开通元宝”钱。每十钱重一两,计一千重六斤四两,(欧阳询为文书,含八分及隶体。每两二十四铢,则一钱重二铢半以下,古秤比今秤三之一也,则今钱为古秤之七铢以上,古五铢则加重二铢以上。)轻重大小,最为折衷,远近便之。后盗铸渐起。
xiǎn qìng wǔ nián, yǐ tiān xià è qián zhuǎn duō, suǒ zài guān wèi shì qǔ, wǔ wén è qián, chóu yī hǎo qián. qí nián, yòu gǎi yǐ hǎo qián yī wén, yì è qián èr wén.
显庆五年,以天下恶钱转多,所在官为市取,五文恶钱,酬一好钱。其年,又改以好钱一文,易恶钱二文。
gān fēng yuán nián, zào" gān fēng quán bǎo" qián, zhí kāi yuán qián shí. zhōu nián yǐ hòu, jiù qián bìng fèi. èr nián zhào, kāi yuán qián yī jiù shī xíng, gān fēng qián zhù.
乾封元年,造“乾封泉宝”钱,直开元钱十。周年以后,旧钱并废。二年诏,开元钱依旧施行,乾封钱贮。
yí fèng sì nián sì yuè, lìng dōng dōu chū yuǎn nián cāo mǐ jí sù, jiù shì tiào, dòu bié nà è qián bǎi wén. qí è qián lìng shào fǔ sī nóng xiāng zhī, jí lìng zhù pò. qí hòu chóng hé jīn liǎng zhě, rèn jiāng xíng yòng. shí mǐ sù jiàn guì, yì wèi zhù qián jiàn duō, suǒ yǐ qián jiàn ér wù guì, yú shì quán tíng shào fǔ jiān zhù qián, xún ér fù jiù.
仪凤四年四月,令东都出远年糙米及粟,就市粜,斗别纳恶钱百文。其恶钱令少府、司农相知,即令铸破。其厚重合斤两者,任将行用。时米粟渐贵,议为铸钱渐多,所以钱贱而物贵,於是权停少府监铸钱,寻而复旧。
yǒng chún yuán nián wǔ yuè chì:" sī zhù qián zào yì rén jí jù hé tóu shǒu zhě, bìng chǔ jiǎo, réng xiān jué zhàng yī bǎi. cóng jí jū tíng zhǔ rén jiā yì liú, gè jué zhàng liù shí. ruò jiā rén gòng fàn, zuò qí jiā zhǎng lǎo jí bù zuò zhě, zé zuì guī qí yǐ cì jiā zhǎng. qí zhù qián chù, lín bǎo pèi tú yī nián lǐ zhèng fāng zhèng cūn zhèng gè jué liù shí. ruò yǒu jiū gào zhě, jí yǐ suǒ zhù qián huǐ pò bìng tóng wù děng shǎng jiū rén. tóng fàn zì shǒu miǎn zuì, yī lì chóu shǎng."
永淳元年五月敕:“私铸钱造意人及句合头首者,并处绞,仍先决杖一百。从及居停主人加役流,各决杖六十。若家人共犯,坐其家长;老疾不坐者,则罪归其以次家长。其铸钱处,邻保配徒一年;里正、坊正、村正各决六十。若有纠告者,即以所铸钱毁破并铜物等赏纠人。同犯自首免罪,依例酬赏。”
wǔ tài hòu cháng ān zhōng, yòu lìng xuán yàng yú shì, lìng bǎi xìng yī yàng yòng qián. é yòu jiǎn zé jiān nán, jiāo yì liú zhì, yòu jiàng chì, fēi tiě xī tóng dàng chuān xué zhě, bìng xǔ xíng yòng. qí shú tóng pái dòu shā sè hòu dà zhě, jiē bù xǔ jiǎn. zì shì dào zhù fēng qǐ, làn è yì zhòng. jiāng huái zhī nán, dào zhù yóu shén, huò jiù bēi hú jù hǎi shēn shān zhī zhōng gǔ zhù.
武太后长安中,又令悬样於市,令百姓依样用钱。俄又简择艰难,交易留滞,又降敕,非铁锡铜荡穿穴者,并许行用。其熟铜、排斗、沙涩厚大者,皆不许简。自是盗铸蜂起,滥恶益众。江淮之南,盗铸尤甚,或就陂湖巨海深山之中鼓铸。
shén lóng xiān tiān zhī jì, liǎng jīng yòng qián yóu shén làn è. qí chēn héng sī zhù xiǎo qián, cái yǒu lún guō, jí tiě xī zhī shǔ, yì kān xíng yòng. nǎi yǒu mǎi xī, yǐ qián mó zhī, sī xū yíng qiān, biàn jī yòng zhī.
神龙、先天之际,两京用钱尤甚滥恶。其郴、衡私铸小钱,才有轮郭,及铁锡之属,亦堪行用。乃有买锡,以钱模之,斯须盈千,便赍用之。
kāi yuán wǔ nián, sòng jǐng zhī zhèng shì, zòu qǐng yī qiè jìn duàn è qián. liù nián zhēng yuè zhào, yòu qiè jìn duàn tiān xià è qián, bù kān xíng yòng zhě, bìng xiāo pò fù zhù. yóu shì sì mín rǎo hài, gǔ bó yǒng guì. èr yuè yòu chì:" gǔ zhě jù wàn fāng zhī huò, shè jiǔ fǔ zhī fǎ, yǐ tōng tiān xià, yǐ biàn shēng rén. ruò qīng zhòng dé zhòng, zé lì kě hé yì ruò zhēn wěi xiāng zá, zé guān shī qí shǒu. qǐng zhě yòng qián, bù lùn cǐ dào, shēn kǒng pín jù rì kùn, jiān háo suì zī, suǒ yǐ shēn míng jiù zhāng, xuán shè zhū yàng, yù qí rén ān sú fù, jìn zhǐ lìng xíng."
开元五年,宋璟知政事,奏请一切禁断恶钱。六年正月诏,又切禁断天下恶钱,不堪行用者,并销破覆铸。由是四民扰骇,穀帛踊贵。二月又敕:“古者聚万方之货,设九府之法,以通天下,以便生人。若轻重得中,则利可和义;若真伪相杂,则官失其守。顷者用钱,不论此道,深恐贫窭日困,奸豪岁滋,所以申明旧章,悬设诸样,欲其人安俗阜,禁止令行。”
shí qī nián zhì yuē:" gǔ zhě zuò qián, yǐ tōng yǒu wú zhī xiāng, yǐ píng xiǎo dà zhī jià, yǐ quán fú yòng zhī wù, yǐ jì dān pín zhī zī. qián zhī suǒ lì, rén zhī suǒ jí, rán sī bù cái gǔ, sì mín wèi běn, ruò běn jiàn mò guì, zé rén qì jiàn ér wù guì. gù yǒu dào zhù zhě, mào yán xíng ér bù huǐ, cáng qiǎng zhě fēi bèi xī ér bù chū. jīn tiān xià quán huò yì shǎo, bì bó pō qīng, yù shǐ tiān xià liú tōng, yān kě de yě. qiě tóng zhě něi bù kě shí, hán bù kě yī, jì bù kān yú qì yòng, yòu bù tóng yú bǎo wù, wéi yǐ zhù qián, shǐ qí liú bù. yí lìng suǒ zài jiā zhù, wěi àn chá shǐ shēn míng gé wén, jìn duàn sī mài tóng xī. réng jìn zào tóng qì, suǒ yǒu cǎi tóng xī qiān, guān wèi shì qǔ, wù yì qí jià, wù lì yú rén."
十七年制曰:“古者作钱,以通有无之乡,以平小大之价,以全服用之物,以济单贫之资。钱之所利,人之所急,然丝布财穀,四民为本,若本贱末贵,则人弃贱而务贵。故有盗铸者,冒严刑而不悔,藏鏹者非倍息而不出。今天下泉货益少,币帛颇轻,欲使天下流通,焉可得也。且铜者馁不可食,寒不可衣,既不堪於器用,又不同於宝物,唯以铸钱,使其流布。宜令所在加铸,委按察使申明格文,禁断私卖铜锡。仍禁造铜器,所有采铜锡铅,官为市取,勿抑其价,务利於人。”
èr shí nián jiǔ yuè, zhì yuē:" líng luó juàn bù zá huò děng, jiāo yì jiē hé tōng yòng. rú guān shì sì, bì xū jiàn qián, shēn fēi dào lǐ. zì jīn yǐ hòu, yǔ qián huò jiān yòng, wéi zhě zhǔn fǎ zuì zhī."
二十年九月,制曰:“绫罗绢布杂货等,交易皆合通用。如关市肆,必须见钱,深非道理。自今以后,与钱货兼用,违者准法罪之。”
èr shí èr nián sān yuè chì:" bù bó bù kě yǐ chǐ cùn wèi jiāo yì, shū sù bù kě yǐ chāo sháo mào yǒu wú. gǔ zhī wèi qián, yǐ tōng huò bì. qǐng suī guān zhù, suǒ rù wú jǐ, yuē gōng jì běn, láo fèi yòu duō, gōng sī zhī jiān, gěi yòng bù shàn, yǒng yán qí bì, qǐ wú biàn tōng. wǎng zhě hàn wén zhī shí, yǐ yǒu fàng zhù zhī lìng, suī jiàn fēi yú jiǎ yì, yì wú fèi yú xián jūn. gǔ wǎng jīn lái, dài gé shí yì. yì yù bù jīn sī zhù, qí lǐ rú hé?"
二十二年三月敕:“布帛不可以尺寸为交易,菽粟不可以抄勺贸有无。古之为钱,以通货币。顷虽官铸,所入无几,约工计本,劳费又多,公私之间,给用不赡,永言其弊,岂无变通。往者汉文之时,已有放铸之令,虽见非於贾谊,亦无废於贤君。古往今来,代革时异。亦欲不禁私铸,其理如何?”
zhōng shū shì láng zhāng jiǔ líng zòu qǐng bù duàn zhù qián. shàng lìng bǎi guān xiáng yì. huáng mén shì láng píng zhāng shì péi yào qīng huáng mén shì láng lǐ lín fǔ hé nán shǎo yǐn xiāo jiǒng děng jiē yuē:" qián zhě tōng huò, yǒu guó zhī quán, shì yǐ lì dài jìn zhī, yǐ jué jiān làn. jīn ruò yī qǐ cǐ mén, dàn kǒng xiǎo rén qì nóng zhú lì, ér làn è gèng shén, yú shì bù biàn."
中书侍郎张九龄奏请不断铸钱。上令百官详议。黄门侍郎、平章事裴耀卿、黄门侍郎李林甫、河南少尹萧炅等皆曰:“钱者通货,有国之权,是以历代禁之,以绝奸滥。今若一启此门,但恐小人弃农逐利,而滥恶更甚,於事不便。”
zuǒ jiān mén wèi lù shì cān jūn liú zhì shàng yì yuē:" gǔ zhě yǐ zhū yù wèi shàng bì, huáng jīn wèi zhōng bì, dāo bù wéi xià bì. jīn zhī qián, jí gǔ zhī xià bì yě. jīn ruò shě zhī, rèn rén zì zhù, zé shàng wú yǐ yù xià, xià wú yǐ shì shàng, qí bù kě yī yě. fū wù jiàn zé shāng nóng, qián qīng zé shāng jiǎ. gù shàn wèi guó zhě, guān wù zhī guì jiàn, qián zhī qīng zhòng, fū wù zhòng zé qián qīng, qián qīng yóu hū wù duō, duō zé zuò fǎ shōu zhī shǐ shǎo shǎo zé zhòng, zhòng zé zuò fǎ bù zhī shǐ qīng. qīng zhòng zhī běn, bì yóu hū shì, nài hé ér jiǎ yú rén? qí bù kě èr yě. fū zhù qián bù zá yǐ qiān tiě zé wú lì, zá yǐ qiān tiě zé è, rú bù zhòng jìn, bù zú yǐ chéng xī. qiě fāng jīn sāi qí sī zhù zhī lù, rén yóu mào sǐ yǐ fàn zhī, kuàng qǐ qí yuán ér yù rén zhī cóng lìng hū! shì shè xiàn jǐng ér yòu zhī rù, qí bù kě sān yě. fū xǔ rén zhù qián, wú lì zé rén bù zhù, yǒu lì zé rén qù nán mǔ zhě zhòng, qù nán mǔ zhě zhòng zé cǎo bù kěn, cǎo bù kěn yòu lín yú hán něi, qí bù kě sì yě. fū rén fù yì zé bù kě yǐ shǎng quàn, pín něi zé bù kě yǐ wēi jìn. gù fǎ lìng bù xíng, rén zhī bù lǐ, jiē yóu pín fù zhī bù qí yě. ruò xǔ qí zhù qián, zé pín zhě bì bù néng wéi, chén kǒng pín zhě mí pín, ér fú yì yú fù shì, fù shì chéng zhī ér yì zì. xī hàn wén zhī shí, wú bì, zhū hóu yě, fù liè tiān zǐ dèng tōng, dài fū yě, cái móu wáng zhě: cǐ jiē zhù qián zhī suǒ zhì. bì yù xǔ qí sī zhù, shì yú rén lì quán, qí bù kě wǔ yě. jīn bì yǐ qián zhòng ér shāng běn, gōng fèi ér lì guǎ, zé chén yuàn yán qí shī, yǐ xiào yú jì. fū qián zhòng zhě, yóu rén zhù rì zī yú qián, ér lú bù jiā yú jiù. yòu gōng qián zhòng, yǔ tóng zhī jià pō děng, gù dào zhù zhě pò zhòng qián yǐ wéi qīng qián, jìn kuān zé xíng, jìn yán zé zhǐ, zhǐ zé qì yǐ. cǐ qián zhī suǒ yǐ shǎo yě. fū zhù qián yòng bù shàn zhě, yóu hū tóng guì, tóng guì zhī yóu, zài yú cǎi yòng zhě zhòng. fū tóng zhī wèi bīng zé bù rú tiě, yǐ wéi qì zé bù rú qī, jìn zhī wú hài, bì xià hé bù jīn yú rén? jìn yú rén zé tóng wú suǒ yòng, tóng wú suǒ yòng zé yì jiàn, jiàn zé qián zhī yòng gěi yǐ. fū tóng bù bù xià, zé dào zhù zhě wú yīn ér zhù, wú yīn ér zhù zé gōng qián bù pò, rén bù fàn sǐ xíng, qián yòu rì zēng, bù fù lì yǐ. shì yī jǔ ér sì měi jiān yě." shí gōng qīng qún guān jiē jiàn yì yǐ wéi bù biàn, shì jì bù xíng, dàn chì jùn xiàn yán duàn è qián ér yǐ.
左监门卫录事参军刘秩上议曰:“古者以珠玉为上币,黄金为中币,刀布为下币。今之钱,即古之下币也。今若舍之,任人自铸,则上无以御下,下无以事上,其不可一也。夫物贱则伤农,钱轻则伤贾。故善为国者,观物之贵贱,钱之轻重,夫物重则钱轻,钱轻由乎物多,多则作法收之使少;少则重,重则作法布之使轻。轻重之本,必由乎是,奈何而假於人?其不可二也。夫铸钱不杂以铅铁则无利,杂以铅铁则恶,如不重禁,不足以惩息。且方今塞其私铸之路,人犹冒死以犯之,况启其源而欲人之从令乎!是设陷阱而诱之入,其不可三也。夫许人铸钱,无利则人不铸,有利则人去南亩者众,去南亩者众则草不垦,草不垦又邻於寒馁,其不可四也。夫人富溢则不可以赏劝,贫馁则不可以威禁。故法令不行,人之不理,皆由贫富之不齐也。若许其铸钱,则贫者必不能为,臣恐贫者弥贫,而服役於富室,富室乘之而益恣。昔汉文之时,吴濞,诸侯也,富埒天子;邓通,大夫也,财侔王者:此皆铸钱之所致。必欲许其私铸,是与人利权,其不可五也。今必以钱重而伤本,工费而利寡,则臣愿言其失,以效愚计。夫钱重者,由人铸日滋於前,而炉不加於旧。又公钱重,与铜之价颇等,故盗铸者破重钱以为轻钱,禁宽则行,禁严则止,止则弃矣。此钱之所以少也。夫铸钱用不赡者,由乎铜贵,铜贵之由,在於采用者众。夫铜之为兵则不如铁,以为器则不如漆,禁之无害,陛下何不禁於人?禁於人则铜无所用,铜无所用则益贱,贱则钱之用给矣。夫铜不布下,则盗铸者无因而铸,无因而铸则公钱不破,人不犯死刑,钱又日增,不复利矣。是一举而四美兼也。”时公卿群官皆建议以为不便,事既不行,但敕郡县严断恶钱而已。
zhì tiān bǎo zhī chū, liǎng jīng yòng qián shāo hǎo, mǐ sù fēng jiàn. shù zài zhī hòu, jiàn yòu làn è. fǔ xiàn bù xǔ hǎo qián jiā jià huí bó, lìng hào wù tōng yòng. fù shāng jiān rén, jiàn shōu hǎo qián, qián jiāng wǎng jiāng huái nán, měi yī qián huò dé sī zhù è qián wǔ wén, jiǎ tuō gōng qián, jiāng rù jīng sī yòng. jīng chéng qián rì jiā suì è, é yǎn tiě xī gǔ wén yán huán zhī lèi, měi guàn zhòng bù guò sān sì jīn.
至天宝之初,两京用钱稍好,米粟丰贱。数载之后,渐又滥恶。府县不许好钱加价回博,令好恶通用。富商奸人,渐收好钱,潜将往江淮南,每一钱货得私铸恶钱五文,假讬公钱,将入京私用。京城钱日加碎恶,鹅眼、铁锡、古文、綖环之类,每贯重不过三四斤。
shí yī zài èr yuè chì:" quán huò zhī yòng, suǒ yǐ tōng yǒu wú qīng zhòng zhī quán, suǒ yǐ jìn yú yuè. gù zhōu lì jiǔ fǔ zhī fǎ, hàn bèi sān guān zhī zhì. yǒng yán shì biàn, bì zài cóng yí. rú wén jīng chéng xíng yòng zhī qián, pō duō làn è, suǒ zī chéng gé, jué qí é miù. rán ān rén zài yú cún yǎng, huà sú qī yú biàn tōng, fǎ ruò cóng kuān, shì kān chí jiǔ. yí lìng suǒ sī jí chū qián sān shù shí wàn guàn, fēn yú liǎng shì, bǎi xìng xián yīng jiāo yì suǒ yòng bù kān jiǔ xíng yòng zhě, guān wèi huàn qǔ, réng xiàn yī yuè rì nèi shǐ jìn. shù dān pín wú huàn, shāng lǚ bì tōng. qí guò xiàn zhé gǎn wéi fàn zhě, yī shì yǐ shàng, bìng zuò tiáo jiàn chǔ fèn." shì shí jīng chéng bǎi xìng, jiǔ yòng è qián, zhì xià zhī hòu, pō xiāng jīng rǎo. shí yòu lìng yú lóng xīng guān nán jiē kāi chǎng, chū zuǒ cáng kù nèi pái dòu qián, xǔ shì rén bó huàn, pín ruò zhě yòu zhēng cì bù dé. é yòu xuān chì, chú tiě xī tóng shā chuān xué gǔ wén, yú bìng yī jiù xíng yòng, jiǔ zhī nǎi dìng.
十一载二月敕:“泉货之用,所以通有无;轻重之权,所以禁逾越。故周立九府之法,汉备三官之制。永言適便,必在从宜。如闻京城行用之钱,颇多滥恶,所资惩革,绝其讹谬。然安人在於存养,化俗期於变通,法若从宽,事堪持久。宜令所司即出钱三数十万贯,分於两市,百姓閒应交易所用不堪久行用者,官为换取,仍限一月日内使尽。庶单贫无患,商旅必通。其过限辄敢违犯者,一事以上,并作条件处分。”是时京城百姓,久用恶钱,制下之后,颇相惊扰。时又令於龙兴观南街开场,出左藏库内排斗钱,许市人博换,贫弱者又争次不得。俄又宣敕,除铁锡、铜沙、穿穴、古文,馀并依旧行用,久之乃定。
qián yuán yuán nián, yǒu sī yǐ jiǎ bīng wèi xī, gěi yòng yóu fèi, zòu zhù" qián yuán zhòng bǎo" qián. měi guàn shí jīn, yī wén dāng kāi yuán tōng bǎo qián yī shí wén. yòu zhù zhòng léng qián, měi guàn zhòng èr shí jīn, yī wén dāng kāi tōng wǔ shí wén. jiē zhù qián shǐ dì wǔ qí suǒ zòu yě. jiān huá zhī rén, duō pò yòng jiù qián, sī zhù xīn qián, suī huò shēn lì, suí zāo zhòng xíng, gōng sī bù biàn, xún zǒng tíng fèi, hái yòng kāi yuán tōng bǎo qián. rén xián wú fù yǒu qián yuán zhòng léng èr qián zhě, gài bìng zhù wèi qì wù yǐ. àn tiān bǎo zhōng, zhū zhōu fán zhì jiǔ shí jiǔ lú zhù qián. jiàng zhōu sān shí lú, yáng rùn xuān è wèi gè shí lú, yì dèng chēn gè wǔ lú, yáng zhōu sān lú, dìng zhōu yī lú. yuē měi lú yì dīng jiàng sān shí rén. měi nián chú liù yuè qī yuè tíng zuò, yú shí yuè zuò shí fān. měi zhù yuē yòng tóng èr wàn yī qiān èr bǎi yī shí jīn, bái là sān qiān qī bǎi jiǔ jīn, hēi xī wǔ bǎi sì shí jīn. yuē měi guàn qián yòng tóng là xī jià yuē qī bǎi wǔ shí wén, dīng jiàng zài wài. měi lú jì zhù qián sān qiān sān bǎi guàn, yuē yī suì jì zhù qián sān shí èr wàn qī qiān yú guàn wén.
乾元元年,有司以甲兵未息,给用犹费,奏铸“乾元重宝”钱。每贯十斤,一文当开元通宝钱一十文。又铸重棱钱,每贯重二十斤,一文当开通五十文。(皆铸钱使第五琦所奏也。)奸猾之人,多破用旧钱,私铸新钱,虽获深利,随遭重刑,公私不便,寻总停废,还用开元通宝钱。人閒无复有乾元、重棱二钱者,盖并铸为器物矣。(按天宝中,诸州凡置九十九炉铸钱。绛州三十炉,扬、润、宣、鄂、蔚各十炉,益、邓、郴各五炉,洋州三炉,定州一炉。约每炉役丁匠三十人。每年除六月七月停作,馀十月作十番。每铸约用铜二万一千二百一十斤,白鑞三千七百九斤,黑锡五百四十斤。约每贯钱用铜鑞锡价约七百五十文,丁匠在外。每炉计铸钱三千三百贯,约一岁计铸钱三十二万七千馀贯文。)