strong lǐ èr shí yī yán gé èr shí yī jiā lǐ liù strong
禮二十一 沿革二十一 嘉禮六
jūn chén fú zhāng zhì dù
君臣服章制度
páo fù huáng dì táng yú xià yīn zhōu qín hòu hàn wèi jìn sòng qí liáng chén hòu zhōu suí dà táng
(袍附 黃帝 唐 虞 夏 殷 周 秦 後漢 魏 晉 宋 齊 梁 陳 後周 隋 大唐)
shàng gǔ xué chù yī máo, wèi yǒu zhì dù, hòu dài yǐ má yì zhī. xiān zhī wèi shàng yǐ zhì qí yī, hòu zhī wèi xià fù zhì qí shang, yī shang shǐ bèi.
上古穴處衣毛,未有制度,後代以麻易之。先知為上以制其衣,後知為下複製其裳,衣裳始備。
huáng dì yáo shùn chuí yī shang, gài qǔ zhū qián kūn, gù yī xuán ér shang huáng. páng guān huī dí cǎo mù zhī huá, nǎi rǎn wǔ sè, shǐ wèi wén zhāng yǐ biǎo guì jiàn, ér tiān xià lǐ. yú shū yuē:" yǔ yù guān gǔ rén zhī xiàng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù." bèi shí èr zhāng. xuán yī xiù shang, shàng liù zhāng zài yī, xià liù zhāng zài shang. shàng huà xià xiù.
黃帝、堯、舜垂衣裳,蓋取諸乾坤,故衣玄而裳黃。旁觀翬翟草木之華,乃染五色,始為文章以表貴賤,而天下理。虞書曰:"予欲觀古人之象,日、月、星辰、山、龍、華蟲作繢,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻絺繡。"備十二章。(玄衣繡裳,上六章在衣,下六章在裳。上畫下繡。)
xià yīn zhī dài, xiāng xí wú biàn.
夏殷之代,相襲無變。
zhōu guān sī fú zhǎng wáng zhī jí xiōng yī fú. dà qiú yǐ sì tiān, dà qiú, gāo qiú, sì tiān shì zhì yě. yǐ qí sì tiān, gù yǐ dà yán zhī. gǔn miǎn fú xiǎng xiān wáng, shēng rì yuè yú jīng qí. fú bèi jiǔ zhāng: yī yuē lóng, èr yuē shān, sān yuē huá chóng, sì yuē huǒ, wǔ yuē zōng yí, jiē huà yǐ wèi huì liù yuē zǎo, qī yuē fěn mǐ, bā yuē fǔ, jiǔ yuē fú, jiē chī yǐ wèi xiù. zé gǔn zhī yī wǔ zhāng, shang sì zhāng, fán jiǔ. bì miǎn fú xiǎng xiān gōng, bì, huà bì dí, wèi huá chóng yě. qí yī sān zhāng, shang sì zhāng, fán qī. cuì miǎn fú sì sì wàng shān chuān, cuì, huà hǔ wèi, wèi zōng yí yě. qí yī sān zhāng, shang èr zhāng, fán wǔ yě. wèi yīn wéi guǐ fǎn. chī miǎn fú jì shè jì wǔ sì, chī, cì fěn mǐ wú huà, qí yī yī zhāng, shang èr zhāng, fán sān. xuán miǎn fú jì qún xiǎo sì. qí yī wú wén, shang cì fú ér yǐ. fán miǎn fú, jiē xuán yī xūn shang. fán bīng shì wéi biàn fú, yǐ mèi wéi wèi biàn, yòu yǐ wèi yī shang. chūn qiū chuán yuē, jìn xì zhì yī" mèi wéi zhī fū zhù" shì. cháo zé pí biàn fú, shì wài nèi cháo zhī shì. qí fú shí wǔ shēng, bái bù yī, jī sù yǐ wèi shang. wáng shòu zhū hóu cháo jìn yú miào, zé gǔn miǎn. fán diān, guān biàn fú. diān, tián liè yě. guān biàn, wěi mào. qí fú zī bù yī, yì jī sù yǐ wèi shang. sī qiú zhòng qiū xiàn liáng qiú, liáng, shàn yě. zhòng qiū niǎo shòu máo xiǎn, yīn qí liáng shí ér yòng zhī. zhòng qiū suǒ xiàn shàn qiú zhě, wèi bā yuè shì xiǎn tián suǒ yòng, gù xiàn zhī. zhèng sī nóng yún:" liáng qiú wáng suǒ fú." jì qiū xiàn gōng qiú. gōng qiú, rén gōng wēi cū, wèi hú qīng mí qiú zhī shǔ yě.
周官司服掌王之吉凶衣服。大裘以祀天,(大裘,羔裘,祀天示質也。以其祀天,故以大言之。)袞冕服享先王,(升日月於旌旗。服備九章:一曰龍,二曰山,三曰華蟲,四曰火,五曰宗彝,皆畫以為繢;六曰藻,七曰粉米,八曰黼,九曰黻,皆絺以為繡。則袞之衣五章,裳四章,凡九。)鷩冕服享先公,(鷩,畫鷩翟,謂華蟲也。其衣三章,裳四章,凡七。)毳冕服祀四望山川,(毳,畫虎蜼,謂宗彝也。其衣三章,裳二章,凡五也。蜼音維癸反。)絺冕服祭社稷五祀,(絺,刺粉米無畫,其衣一章,裳二章,凡三。)玄冕服祭群小祀。(其衣無文,裳刺黻而已。凡冕服,皆玄衣纁裳。)凡兵事韋弁服,(以韎韋為弁,又以為衣裳。春秋傳曰,晉郤至衣"韎韋之跗注"是。)朝則皮弁服,(視外內朝之事。其服十五升,白布衣,積素以為裳。王受諸侯朝覲於廟,則袞冕。)凡甸,冠弁服。(甸,田獵也。冠弁,委貌。其服緇布衣,亦積素以為裳。)司裘仲秋獻良裘,(良,善也。仲秋鳥獸毛毨,因其良時而用之。仲秋所獻善裘者,為八月誓獮田所用,故獻之。鄭司農云:"良裘王所服。")季秋獻功裘。(功裘,人功微粗,謂狐青麛裘之屬也。)
gōng zhī fú, zì gǔn miǎn ér xià rú wáng zhī fú hóu bó zhī fú, zì bì miǎn ér xià rú gōng zhī fú zǐ nán zhī fú, zì cuì miǎn ér xià rú hóu bó zhī fú gū zhī fú, zì chī miǎn ér xià rú zǐ nán zhī fú qīng dài fū zhī fú, zì xuán miǎn ér xià rú gū zhī fú shì zhī fú, zì pí biàn ér xià rú dài fū zhī fú. qí zhāi fú yǒu xuán duān sù duān. zì gōng zhī gǔn miǎn, zhì qīng dài fū zhī xuán miǎn, jiē qí cháo pìn tiān zǐ jí zhù jì zhī fú. zhū hóu fēi èr wáng hòu, qí yú jiē xuán miǎn ér jì yú jǐ. zá jì yuē:" dài fū miǎn ér jì yú gōng, biàn ér jì yú jǐ shì biàn ér jì yú gōng, guān ér jì yú jǐ." dài fū jué biàn zì jì jiā miào, wéi gū ěr. qí yú jiē xuán guān, yǔ shì tóng. xuán guān zì jì qí miào zhě, qí fú cháo fú xuán duān.
公之服,自袞冕而下如王之服;侯伯之服,自鷩冕而下如公之服;子男之服,自毳冕而下如侯伯之服;孤之服,自絺冕而下如子男之服;卿大夫之服,自玄冕而下如孤之服;士之服,自皮弁而下如大夫之服。其齋服有玄端素端。(自公之袞冕,至卿大夫之玄冕,皆其朝聘天子及助祭之服。諸侯非二王后,其餘皆玄冕而祭於己。雜記曰:"大夫冕而祭於公,弁而祭於己;士弁而祭於公,冠而祭於己。"大夫爵弁自祭家廟,唯孤耳。其餘皆玄冠,與士同。玄冠自祭其廟者,其服朝服玄端。)
qín zhì, shuǐ dé, fú shàng jūn xuán. jūn yīn jūn.
秦制,水德,服尚袀玄。(袀音均。)
hòu hàn guāng wǔ jiàn zuò, shǐ xiū jiāo sì. tiān zǐ miǎn fú, cóng ōu yáng shì shuō. sān gōng jiǔ qīng tè jìn hóu cháo hóu shì cí hóu, cóng xià hòu shì shuō. sì tiān dì míng táng, jiē guān liú miǎn, yī shang jiē xuán shàng xūn xià, yī fú ér yǐ. míng dì yǒng píng zhōng, yì chéng yú bèi wén, rì yuè shí èr zhāng, cì xiù wén. dōng guān shū yuē:" yǒng píng èr nián zhēng yuè, gōng qīng yì chūn nán běi jiāo, dōng píng wáng cāng yì yuē:' gāo huáng dì shǐ shòu mìng chuàng yè, zhì zhǎng guàn yǐ rù zōng miào. guāng wǔ shòu mìng zhòng xìng, jiàn míng táng, lì bì yōng. bì xià yǐ shèng míng fèng zūn, yǐ lǐ fú lóng gǔn, jì wǔ dì. lǐ què lè bēng, jiǔ wú jì tiān dì miǎn fú zhī zhì. jiē zūn shì shén, jié zhāi shèng fú, jìng zhī zhì yě. rì yuè xīng chén, shān lóng huá zǎo, tiān wáng gǔn miǎn shí yǒu èr liú, yǐ zé tiān shù qí yǒu lóng zhāng rì yuè, yǐ bèi qí wén.'" sān gōng zhū hóu yòng shān lóng jiǔ zhāng, jiǔ qīng yǐ xià yòng huá chóng qī zhāng, jiē bèi wǔ cǎi, dà pèi, chì xì qú lǚ, yǐ chéng dà jì. bǎi guān zhí shì zhě, guān zhǎng guān, jiē zhī fú. wǔ yuè sì dú shān chuān zōng miào shè jì zhū zhān zhì cí, jiē jūn xuán fú, jiàng yuán lǐng xiù wèi zhōng yī, jiàng kù wà, shì qí chì xīn fèng shén yě. qí wǔ jiāo yíng qì, yī zé cōng wà gè rú fāng sè yún. bǎi guān bù zhí shì zhě, gè fú zhǎng guān jūn xuán yǐ cóng. dà shè lǐ yú bì yōng, gōng qīng zhū hóu dài fū xíng lǐ zhě, guān wěi mào, yī xuán duān sù shang. zhèng xuán yuē:" duān zhě qǔ qí zhèng yě." zhèng zhòng yuē:" yī rú shang zhě wèi duān." zhí shì zhě guān bù biàn, yī zī má yī, zào lǐng xiù, xià sù shang. ruò guān tōng tiān guān, fú yī shēn yī zhì, yǒu páo, suí wǔ shí sè. liáng liú zhāo yuē:" páo zhě, huò yuē zhōu gōng bào chéng wáng yàn jū, gù shī páo.' kǒng zǐ yī féng yē zhī yī.' féng yē qí xiù, hé ér féng dà zhī, jìn jīn páo zhě yě. jīn xià zhì jiàn gèng xiǎo shǐ, jiē tōng zhì páo, dān yī, zào yuán lǐng xiù zhōng yī, wèi cháo fú yún."
後漢光武踐祚,始修郊祀。天子冕服,從歐陽氏說。三公、九卿、特進侯、朝侯、侍祠侯,從夏侯氏說。祀天地明堂,皆冠旒冕,衣裳皆玄上纁下,一服而已。明帝永平中,議乘輿備文,日月十二章,刺繡文。(東觀書曰:"永平二年正月,公卿議春南北郊,東平王蒼議曰:'高皇帝始受命創業,制長冠以入宗廟。光武受命中興,建明堂,立辟雍。陛下以聖明奉遵,以禮服龍袞,祭五帝。禮闕樂崩,久無祭天地冕服之制。接尊事神,絜齋盛服,敬之至也。日月星辰,山龍華藻,天王袞冕十有二旒,以則天數;旂有龍章日月,以備其文。'")三公、諸侯用山龍九章,九卿以下用華蟲七章,皆備五采,大佩,赤舄絇履,以承大祭。百官執事者,冠長冠,皆祗服。五嶽、四瀆、山川、宗廟、社稷諸沾秩祠,皆袀玄服,絳緣領袖為中衣,絳袴襪,示其赤心奉神也。其五郊迎氣,衣幘蔥襪各如方色雲。百官不執事者,各服長冠袀玄以從。大射禮於辟雍,公卿諸侯大夫行禮者,冠委貌,衣玄端素裳。(鄭玄曰:"端者取其正也。"鄭眾曰:"衣襦裳者為端。")執事者冠布弁,衣緇麻衣,皂領袖,下素裳。若冠通天冠,服衣深衣制,有袍,隨五時色。(梁劉昭曰:"袍者,或曰周公抱成王宴居,故施袍。'孔子衣逢掖之衣。'逢掖其袖,合而逢大之,近今袍者也。今下至踐更小史,皆通制袍,單衣,皂緣領袖中衣,為朝服雲。")
wèi shì duō yīn hàn fǎ, qí suǒ sǔn yì zhī zhì, wú wén. àn hòu hàn zhì:" xiào míng huáng dì yǒng píng èr nián, zhào cóng ōu yáng xià hóu èr jiā suǒ shuō, zhì miǎn fú. chéng yú cì xiù wén, gōng qīng yǐ xià zhī chéng wén." jù jìn zhì yún:" wèi míng dì yǐ gōng qīng gǔn miǎn zhī shì, nǐ yú zhì zūn, duō suǒ jiǎn sǔn, shǐ zhì fú cì xiù, gōng qīng zhī chéng." wèi xiáng shú shì.
魏氏多因漢法,其所損益之制,無聞。(按後漢志:"孝明皇帝永平二年,詔從歐陽、夏侯二家所說,制冕服。乘輿刺繡文,公卿以下織成文。"據晉志云:"魏明帝以公卿袞冕之飾,擬於至尊,多所減損,始制服刺繡,公卿織成。"未詳孰是。)
jìn yīn bù gǎi. dà jì sì, yī zào shàng jiàng xià, qián sān fú, hòu sì fú, yī huà ér shang xiù, rì yuè xīng chén fán shí èr zhāng. sù dài guǎng sì cùn, zhū lǐ, yǐ zhū yuán bì shì qí cè. zhōng yī yǐ jiàng yuán lǐng xiù. chì pí wèi fú, jiàng cōng wà, chì xì. wèi jiā yuán fú zé zào shā páo, jiàng yuán zhōng yī, jiàng cōng wà, hēi xì. yòu cháo fú, tōng tiān guān, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī. bài líng zé hēi jiè zé, dān yī. zá fú yǒu qīng chì huáng bái hēi wǔ sè shā páo. qí wǔ biàn, sù fú dān yī. gōng qīng zhù jì jiāo miào, wáng gōng shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, qīng huá chóng yǐ xià qī zhāng. qí zī bù guān, yī hēi ér shang sù, zhōng yī yǐ zào yuán lǐng xiù. cōng zhě zhī zhì, wèi xiáng suǒ qǐ, jìn dài chē jià qīn róng zhōng wài jiè yán fú zhī. wú dìng sè, guān hēi mào, zhuì hēi biāo, biāo yǐ zēng wèi zhī, zhǎng sì cùn, guǎng yī cùn, yāo yǒu luò dài yǐ dài pán gé. zhōng guān zǐ biāo, wài guān jiàng biāo. yòu yǒu zuǎn yán róng fú ér bù zhuì biāo, xíng liú wén wǔ xī tóng.
晉因不改。大祭祀,衣皂上絳下,前三幅,後四幅,衣畫而裳繡,日月星辰凡十二章。素帶廣四寸,朱里,以朱緣裨飾其側。中衣以絳緣領袖。赤皮為韍,絳蔥襪,赤舄。未加元服則皂紗袍,絳緣中衣,絳蔥襪,黑舄。又朝服,通天冠,絳紗袍,皂緣中衣。拜陵則黑介幘,單衣。雜服有青赤黃白黑五色紗袍。其武弁,素服單衣。公卿助祭郊廟,王公山龍以下九章,卿華蟲以下七章。其緇布冠,衣黑而裳素,中衣以皂緣領袖。蔥褶之制,未詳所起,近代車駕親戎、中外戒嚴服之。無定色,冠黑帽,綴黑標,標以繒為之,長四寸,廣一寸,腰有絡帶以代鞶革。中官紫標,外官絳標。又有纂嚴戎服而不綴標,行留文武悉同。
sòng yīn zhī, zhì píng tiān miǎn fú, bù yì jiù fǎ. gēng míng fú yuē bì xī. qí wèi jiā yuán fú shì diàn xiān shèng shì cháo bài líng děng fú, jí zá sè shā qún wǔ guān sù fú, bìng yán jiù bù gǎi. wáng gōng zhù jì jiāo miào, zhāng fú jiàng shā yì rú zhī. qí guān wěi mào zhě, yī hēi ér shang sù, zhōng yī yǐ zào yuán lǐng xiù. xuán guān wéi biàn jiàng wéi róng yī, fù yī hàn fǎ. cōng zhě yīn jìn bù yì, yāo yǒu luò dài yǐ dài pán gé. zhōng guān zǐ biāo, wài guān jiàng biāo. yòu yǒu zuǎn yán róng fú, ér bù zhuì biāo, xíng liú wén wǔ xī tóng. qí tián liè xún xìng, zé wéi cóng guān róng fú, dài pán gé. wén dì yuán jiā zhōng, xún xìng sōu shòu jiù miào shuǐ huǒ jiē rú zhī.
宋因之,制平天冕服,不易舊法。更名韍曰蔽膝。其未加元服、釋奠先聖、視朝、拜陵等服,及雜色紗裙、武冠素服,並沿舊不改。王公助祭郊廟,章服降殺亦如之。其冠委貌者,衣黑而裳素,中衣以皂緣領袖。玄冠、韋弁、絳韋戎衣,復依漢法。蔥褶因晉不易,腰有絡帶以代鞶革。中官紫標,外官絳標。又有纂嚴戎服,而不綴標,行留文武悉同。其畋獵巡幸,則唯從官戎服,帶鞶革。文帝元嘉中,巡幸、蒐狩、救廟水火皆如之。
míng dì tài shǐ sì nián, zhào yuē:" chē fú zhī shì, xiàng shù shì zūn. gù shèng huáng liú fàn, liè shèng chuí zhì. zhèn jìn gǎi dìng, jīn xiū chéng liù fú, yán shí biàn lǐ, suǒ shī zhī shì, gè yǒu tiáo xù, biàn kě zài zhī diǎn zhāng. zhèn yǐ dà miǎn chún yù sāo, xuán yī huáng shang, sì tiān zōng míng táng. yòu yǐ fǎ miǎn, xuán yī jiàng shang, sì tài miào, yuán zhèng dà huì cháo zhū hóu. yòu yǐ shì miǎn, zǐ yī hóng shang, xiǎo huì yàn xiǎng, sòng zhū hóu, lín xuān huì wáng gōng. yòu yǐ xiù miǎn, zhū yī shang, zhēng fá jiǎng wǔ xiào liè. yòu yǐ hóng miǎn, qīng yī shang, gēng jià xiǎng guó zi. yòu yǐ tōng tiān guān, zhū shā páo, wèi tīng zhèng zhī fú."
明帝泰始四年,詔曰:"車服之飾,象數是遵。故盛皇留范,列聖垂制。朕近改定,今修成六服,沿時變禮,所施之事,各有條敘,便可載之典章。朕以大冕純玉繅,玄衣黃裳,祀天宗明堂。又以法冕,玄衣絳裳,祀太廟,元正大會朝諸侯。又以飾冕,紫衣紅裳,小會宴饗,送諸侯,臨軒會王公。又以繡冕,朱衣裳,征伐、講武、校獵。又以紘冕,青衣裳,耕稼、饗國子。又以通天冠,朱紗袍,為聽政之服。"
tài shǐ liù nián zhēng yuè, yǒu sī zòu:" bèi chì huáng tài zǐ zhèng dōng cháo hè, hé zhù gǔn miǎn jiǔ zhāng bù?" yí cáo láng qiū zhòng qǐ yì:" àn zhōu lǐ, gōng zì gǔn miǎn yǐ xià. zhèng zhù:' gǔn miǎn yǐ zhì qīng dài fū zhī xuán miǎn, jiē qí cháo pìn tiān zǐ zhī fú yě.' fú xún gǔ zhī shàng gōng, shàng dé fú zhī, huáng tài zǐ yǐ cuì fù zhī zūn, lǜ tǔ zhān yǎng, yú wèi yí shì zūn shèng diǎn, fú gǔn jiǔ zhāng yǐ cháo hè." zhào kě.
泰始六年正月,有司奏:"被敕皇太子正冬朝賀,合著袞冕九章不?"儀曹郎丘仲起議:"按周禮,公自袞冕以下。鄭註:'袞冕以至卿大夫之玄冕,皆其朝聘天子之服也。'伏尋古之上公,尚得服之,皇太子以倅副之尊,率土瞻仰,愚謂宜式遵盛典,服袞九章以朝賀。"詔可。
qí yīn zhì píng tiān guān fú, bù yì jiù fǎ, jiāo miào lín cháo suǒ fú yě. jiù gǔn fú yòng zhī chéng, jiàn wǔ zhōng, míng dì yǐ zhī tài zhòng, nǎi cǎi huà wèi zhī, jiā jīn shì yín báo, shí yì wèi wèi tiān yī. tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, chéng yú lín cháo suǒ fú, chén xià jiē tóng. bài líng zé hēi jiè zé, fú wú dìng sè. jǔ āi lín sàng, bái qià dān yī, yì wèi zhī sù fú. wáng gōng zhù jì, píng miǎn fú, shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, qīng qī zhāng, jiē huà zào jiàng zēng wèi zhī. cōng zhě xiāng yīn bù gǎi.
齊因制平天冠服,不易舊法,郊廟臨朝所服也。舊袞服用織成,建武中,明帝以織太重,乃采畫為之,加金飾銀薄,時亦謂為天衣。通天冠服,絳紗袍,皂緣中衣,乘輿臨朝所服,臣下皆同。拜陵則黑介幘,服無定色。舉哀臨喪,白帢單衣,亦謂之素服。王公助祭,平冕服,山龍以下九章,卿七章,皆畫皂絳繒為之。蔥褶相因不改。
liáng yīn zhì píng tiān guān fú, yī huà ér shang xiù, shí èr zhāng. sù dài zhū lǐ, yǐ zhū yuán bì shì qí cè. gēng míng chì pí fú wèi bì. huò yún bì zhī míng, qí lái yǐ jiǔ. yú tóng jiù fǎ. yòu yǒu tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, hēi xì, shì wèi cháo fú, yuán zhèng hè bì, hái chǔ gēng yī, chū suǒ fú yě. qí shì diàn xiān shèng, zé zào shā páo, jiàng yuán zhōng yī, jiàng cōng wà, hēi xì. bài líng zé jiān bù dān yī. yòu yǒu bái qià dān yī, yǐ dài gǔ zhī yí cuī.
梁因制平天冠服,衣畫而裳繡,十二章。素帶朱里,以朱緣裨飾其側。更名赤皮韍為韠。(或雲韠之名,其來已久。)餘同舊法。又有通天冠服,絳紗袍,皂緣中衣,黑舄,是為朝服,元正賀畢,還儲更衣,出所服也。其釋奠先聖,則皂紗袍,絳緣中衣,絳蔥襪,黑舄。拜陵則箋布單衣。又有白帢單衣,以代古之疑縗。
tiān jiān sān nián, hé tóng zhī yì:" gōng qīng yǐ xià jì fú, lǐ yǒu zhōng yī, jí jīn zhōng dān yě. hòu hàn cóng xià hòu shì shuō, jì fú jiàng yuán lǐng xiù wèi zhōng yī, jiàng cōng wà, shì qí chì xīn fèng shén yě. jīn zhōng yī jiàng yuán, zú yǒu suǒ míng, wú qí yú cōng. jì fēi shèng fǎ, wèi bù kě shī." suì yī yì chú zhī.
天監三年,何佟之議:"公卿以下祭服,里有中衣,即今中單也。後漢從夏侯氏說,祭服絳緣領袖為中衣,絳蔥襪,示其赤心奉神也。今中衣絳緣,足有所明,無俟於蔥。既非聖法,謂不可施。"遂依議除之。
qī nián, zhōu shě yì:" àn lǐ:' yǒu yú shì huáng ér jì, shēn yī ér yǎng lǎo.' zhèng xuán yún, huáng shì huà fèng huáng yǔ yě. yòu àn lǐ' rú gǔn miǎn', zé gǔn shì yī. yǒu yú shì yán huáng, huáng yì shì yī, fēi miǎn. jīn gǔn fú yí huà fèng huáng, yǐ shì chà jiàng." yòu wáng sēng chóng yún:" xún miǎn fú wú fèng, yīng gǎi wèi dí. yòu shang yǒu yuán huā, yú lǐ wú ài, shì huà shì jiā pā huā ěr. huā yīn yú měi fǎn. zǎo mǐ fǔ fú, bìng guāi gǔ zhì, jīn qǐng gǎi zhèng, bìng qù yuán huā." dì yuē:" gǔ wén rì yuè xīng chén, cǐ yǐ yī chén shè sān wù yě. shān lóng huá chóng, yòu yǐ yī shān shè sān wù yě. zǎo huǒ fěn mǐ, yòu yǐ yī zǎo shè sān wù yě. shì wèi jiǔ zhāng. jīn gǔn fú huà lóng, zé yí huà fèng. kǒng ān guó yún' huá zhě, huā yě', zé wèi huā fēi yí. ruò yī xiàng huà dí, chà jiàng zhī wén, fù jiāng ān jì?" dì yòu yuē:" lǐ:' wáng sì hào tiān, fú dà qiú ér miǎn.' dà qiú bù cún, qí yú zhì jìng, kǒng wèi yǒu jǐn." wǔ jīng bó shì lù wěi děng bìng yún:" wáng sì hào tiān fú dà qiú, míng zhū chén lǐ bù dé tóng. zì wèi yǐ lái, jiē yòng gǔn fú. jīn qǐng yī gǔ, gèng zhì dà qiú." zhào kě. wěi děng yòu àn:" zhèng xuán zhù sī fú yún,' dà qiú, gāo qiú yě', jì wú suǒ chū, wèi wèi kě jù. àn liù miǎn zhī fú, jiē xuán shàng xūn xià. jīn yí yǐ zēng wèi zhī, qí zhì shì rú qiú, qí shang yǐ xūn, jiē wú wén xiù." zhào kě. yòu zhì hēi zé dān yī, yàn huì fú zhī.
七年,周舍議:"按禮:'有虞氏皇而祭,深衣而養老。'鄭玄雲,皇是畫鳳皇羽也。又按禮'如袞冕',則袞是衣。有虞氏言皇,皇亦是衣,非冕。今袞服宜畫鳳皇,以示差降。"又王僧崇云:"尋冕服無鳳,應改為翟。又裳有圓花,於禮無礙,是畫飾加葩花耳。(花音於美反。)藻米黼黻,並乖古制,今請改正,並去圓花。"帝曰:"古文日月星辰,此以一辰攝三物也。山龍華蟲,又以一山攝三物也。藻火粉米,又以一藻攝三物也。是為九章。今袞服畫龍,則宜畫鳳。孔安國雲'華者,花也',則為花非疑。若一向畫翟,差降之文,復將安寄?"帝又曰:"禮:'王祀昊天,服大裘而冕。'大裘不存,其於質敬,恐未有盡。"五經博士陸瑋等並云:"王祀昊天服大裘,明諸臣禮不得同。自魏以來,皆用袞服。今請依古,更制大裘。"詔可。瑋等又按:"鄭玄注司服雲,'大裘,羔裘也',既無所出,未為可據。按六冕之服,皆玄上纁下。今宜以繒為之,其制式如裘,其裳以纁,皆無文繡。"詔可。又制黑幘單衣,宴會服之。
jiǔ nián, sī mǎ yún děng yì yún:" àn yù zǎo:' zhū hóu xuán miǎn yǐ jì, bì miǎn yǐ cháo.' zá jì yòu yún:' dài fū miǎn ér jì yú gōng, biàn yú jì ér jǐ.' jīn zhī shàng shū, shàng yì gōng hóu, xià fēi qīng shì, zhǐ yǒu zhāo yī, běn wú miǎn fú. jì cóng zhāi jì, bù róng tóng yú zài cháo, yí yī tài cháng jí bó shì zhū zhāi guān lì, zhe zào yī, jiàng niǎn, zhōng dān, zhú yè guān."
九年,司馬筠等議云:"按玉藻:'諸侯玄冕以祭,裨冕以朝。'雜記又云:'大夫冕而祭於公,弁於祭而己。'今之尚書,上異公侯,下非卿士,止有朝衣,本無冕服。既從齋祭,不容同於在朝,宜依太常及博士諸齋官例,著皂衣,絳撚,中單,竹葉冠。"
chén yīn zhī. yǒng dìng yuán nián, wǔ dì jí wèi, xú líng bái:" chéng yú yù fú, jiē cǎi liáng zhì." dì yuē:" jīn tiān xià chū dìng, wù cóng jié jiǎn. yīng yòng xiù zhī chéng zhě, bìng kě cǎi huà." zhì wén dì tiān jiā chū, xī gǎi yì zhī. qí huáng tài zǐ jiàng shā páo, zào yuán bái shā zhōng yī, bái dài, dà xiǎo huì cí miào, shuò wàng wǔ rì hái cháo, jiē cháo fú, cháng hái shàng gōng zé zhū fú. ruò shì diàn, xuán cháo fú, jiàng yuán zhōng dān, jiàng cōng wà, xuán xì. shì sì, gǔn yī jiǔ zhāng, bái shā jiàng yuán zhōng dān, jiàng zēng bì, chì xì, jiàng wà. huáng tài zǐ jiù yǒu wǔ shí cháo fú, zì liáng tiān jiān zhī hòu zé zhū fú. zhū wáng cháo fú, zhū yī, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, sù dài, hēi xì. ruò jiā yú guān, zé fú qí jiā guān zhī fú. kāi guó gōng hóu bó zǐ nán, bìng cháo fú, shā zhū yī. ruò zhù jì jiāo miào, jiē gǔn, xuán shàng xūn xià, shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, bèi wǔ cǎi, dà pèi, chì xì, qú lǚ. yú wén guān cháo fú. wǔ bì zhōng láng jiāng yǔ lín jiān, jiàng shā hú dān yī. zhōu cì shǐ jiàng cháo fú. zhí gé jiāng jūn zhū diàn zhǔ shuài, zhū fú, zhèng zhí jiàng shān, cóng zé liǎng dāng shān. tài zǐ wèi lǜ lǜ gèng lìng chéng, zào cháo fú. diàn zhōng jiāng jūn yuán wài jiāng jūn zhōu jùn dū wèi sī mǎ zhōng shū tōng shì shè rén tài zǐ tōng shì děng, bìng zhū fú. xuán yī, chì zé, cōng zhě, tài zǐ èr fù qí lì suǒ fú. wǔ guān, jiàng gōu, diàn qián wēi yí wǔ bì wēi yí sàn gěi shǐ gé jiāng gǔ chuī shì shuài fù tài zǐ lǔ bù jǐ lì suǒ fú.
陳因之。永定元年,武帝即位,徐陵白:"乘輿御服,皆采梁制。"帝曰:"今天下初定,務從節儉。應用繡、織成者,並可采畫。"至文帝天嘉初,悉改易之。其皇太子絳紗袍,皂緣白紗中衣,白帶,大小會、祠廟,朔望、五日還朝,皆朝服,常還上宮則朱服。若釋奠,玄朝服,絳緣中單,絳蔥襪,玄舄。侍祀,袞衣九章,白紗絳緣中單,絳繒韠,赤舄,絳襪。皇太子舊有五時朝服,自梁天監之後則朱服。諸王朝服,朱衣,絳紗袍,皂緣中衣,素帶,黑舄。若加餘官,則服其加官之服。開國公侯伯子男,並朝服,紗朱衣。若助祭郊廟,皆袞,玄上纁下,山龍以下九章,備五采,大佩,赤舄,絇履。餘文官朝服。武賁中郎將、羽林監,絳紗縠單衣。州刺史絳朝服。直閣將軍、諸殿主帥,朱服,正直絳衫,從則裲襠衫。太子衛率、率更令丞,皂朝服。殿中將軍、員外將軍、州郡都尉司馬、中書通事舍人、太子通事等,並朱服。玄衣,赤幘,蔥褶,太子二傅騎吏所服。武冠,絳褠,殿前威儀、武賁威儀、散給使、閤將、鼓吹士帥副、太子鹵簿戟吏所服。
hòu zhōu shè sī fú zhī guān, zhǎng huáng dì shí èr fú. sì hào tiān shàng dì, zé cāng yī wǔ fāng shàng dì, gè suí fāng sè cháo rì yòng qīng yī jì huáng dì qí yòng huáng yī xī yuè yòng sù yī shén zhōu shè jì yòng xuán yī xiǎng xiān huáng jiā yuán fú nà hòu cháo zhū hóu zé xiàng yī: shí èr zhāng. xiǎng zhū xiān dì shí sān lǎo wǔ gēng gēng jí děng, zì lóng yǐ xià, jiǔ zhāng. sì xīng chén shì shuò dà shè xiǎng qún chén děng, bā zhāng. qún sì lín tài xué rù dào fǎ mén yàn shè yǎng shù lǎo shì zhū hòu jiā, qī zhāng. qí jiǔ zhāng yǐ xià, yī zhòng gǔn shān bì, shang zhòng fǔ fú: jù shí yǒu èr děng. tōng yǐ shēng lóng wèi lǐng biǎo. xún bīng jí róng, zé mèi wéi wèi yī shang. tián liè zé pí biàn, bái bù yī ér sù shang yě.
後周設司服之官,掌皇帝十二服。祀昊天上帝,則蒼衣;五方上帝,各隨方色;朝日用青衣;祭皇地祇用黃衣;夕月用素衣;神州、社稷用玄衣;享先皇、加元服、納後、朝諸侯則象衣:十二章。享諸先帝、食三老五更、耕籍等,自龍以下,九章。祀星辰、視朔、大射、饗群臣等,八章。群祀、臨太學、入道法門、燕射、養庶老、適諸侯家,七章。其九章以下,衣重;袞、山、鷩,裳重黼黻:俱十有二等。通以升龍為領褾。巡兵即戎,則韎韋為衣裳。田獵則皮弁,白布衣而素裳也。
zhū gōng zhī fú jiǔ zhāng, fú zhī zhāng shù, suí miǎn ér jiàng qí yī. qí bā zhāng yǐ xià, yī zhòng zǎo fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, jù jiǔ děng, jiē yǐ shān wèi lǐng biǎo. zhū hóu fú bā zhāng, ér xià jù bā děng, jiē yǐ huá chóng wèi lǐng biǎo. zhū bó fú qī zhāng, ér xià jù qī děng, yǐ huǒ wèi lǐng biǎo. zhū zi fú liù zhāng, jù liù děng, jiē yǐ zōng yí wèi lǐng biǎo. zhū nán fú wǔ zhāng, jiē yǐ zǎo wèi lǐng biǎo. sān gōng zhī fú yǒu jiǔ, zhāng yǒu liù, yī zhòng zǎo yǔ fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú. jù wèi jiǔ děng, jiē yǐ zōng yí wèi lǐng biǎo. sān gū zhī fú yǒu bā, zhāng yǒu wǔ, yī zhòng zǎo yǔ fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi bā děng. gōng qīng fú yǒu qī, zhāng yǒu sì, yī zhòng fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi qī děng. jiē yǐ fěn mǐ wèi lǐng biǎo. dài fū zhī fú yǒu liù, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi liù děng. zhōng dài fū zhī fú yǒu wǔ, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, wèi wǔ děng. xià dài fū fú yǒu sì, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, wèi sì děng. shì zé sì biàn jué biàn xuán guān fú, jiē xuán yī qí shang, shàng shì yǐ xuán, zhōng shì yǐ huáng, xià shì zá shang. wèi qián xuán hòu huáng. shù shì xuán guān fú, qí zài guān fǔ shǐ zhī shǔ, fú zī yī shang.
諸公之服九章,服之章數,隨冕而降其一。其八章以下,衣重藻粉米,裳重黼黻,俱九等,皆以山為領褾。諸侯服八章,而下俱八等,皆以華蟲為領褾。諸伯服七章,而下俱七等,以火為領褾。諸子服六章,俱六等,皆以宗彝為領褾。諸男服五章,皆以藻為領褾。三公之服有九,章有六,衣重藻與粉米,裳重黼黻。俱為九等,皆以宗彝為領褾。三孤之服有八,章有五,衣重藻與粉米,裳重黼黻,為八等。公卿服有七,章有四,衣重粉米,裳重黼黻,為七等。皆以粉米為領褾。大夫之服有六,章有三,衣重粉米,裳重黼黻,為六等。中大夫之服有五,章有三,衣重粉米,為五等。下大夫服有四,章有三,衣重粉米,為四等。士則祀弁、爵弁、玄冠服,皆玄衣;其裳,上士以玄,中士以黃,下士雜裳。(謂前玄後黃。)庶士玄冠服,其在官府史之屬,服緇衣裳。
suí wén dì jí wèi, jiāng gǎi hòu zhōu zhì dù, nǎi xià zhào yuē:" xuān ní zhì fǎ, sǔn yì kě zhī. zhèn shòu tiān mìng, chì què lái yí, wǔ dé xiāng shēng, bìng yí huǒ sè. qí jiāo qiū miào shè, kě yī gǔn miǎn zhī yí, cháo huì yī shang, yí jǐn yòng chì. xī dān wū mù yùn, jī yǒu dà bái zhī qí huáng xīng tǔ dé, cáo chéng hēi shǒu zhī mǎ. zài sì yǔ róng, qí shàng héng yì. jīn zhī róng fú, jiē kě shàng huáng, zài wài cháng suǒ zhù zhě, tōng yòng zá sè. jì sì zhī fú, xū hé lǐ jīng, yí jí tōng rú, gèng kě xiáng yì." tài zǐ shù zǐ shè tài cháng shǎo qīng péi zhèng zòu:" hòu zhōu zhì miǎn, bìng fēi diǎn gù. jīn cǎi dōng qí zhī fǎ."
隋文帝即位,將改後周制度,乃下詔曰:"宣尼製法,損益可知。朕受天命,赤雀來儀,五德相生,並宜火色。其郊丘廟社,可依袞冕之儀,朝會衣裳,宜盡用赤。昔丹烏木運,姬有大白之旂;黃星土德,曹乘黑首之馬。在祀與戎,其尚恆異。今之戎服,皆可尚黃,在外常所著者,通用雜色。祭祀之服,須合禮經,宜集通儒,更可詳議。"太子庶子、攝太常少卿裴政奏:"後周制冕,並非典故。今采東齊之法。"
chéng yú gǔn miǎn, xuán yī xūn shang. yī, shān lóng huá chóng huǒ zōng yí wǔ zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. yī zhòng zōng yí, shang zhòng fǔ fú, wèi shí èr děng. yī biǎo lǐng zhī chéng shēng lóng, bái shā nèi dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, yù gōu jiǎo yè dà dài, sù dài zhū lǐ, pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ. fú suí shang sè, shān lóng huǒ sān zhāng. lù lú yù jù jiàn, huǒ zhū biāo shǒu. bái yù shuāng pèi, xuán zǔ. shuāng dà shòu, liù cǎi, xuán huáng chì bái piǎo lǜ, chún xuán zhì, zhǎng èr zhàng sì chǐ, wǔ bǎi shǒu, guǎng yī chǐ xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu, ér shǒu bàn zhī, jiān shī sān yù huán. zhū wà, chì xì, xì jiā jīn shì. sì yuán qiū fāng zé gǎn dì míng táng wǔ jiāo yú shì xī fēng chán cháo rì xī yuè zōng miào shè jì jí tián miào qiǎn shàng jiāng zhēng hái yǐn zhì yuán fú nà hòu zhēng yuè shòu cháo jí lín xuān bài wáng gōng, zé fú zhī. tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, shēn yī zhì, bái shā nèi dān, zào lǐng biǎo niǎn jū, jiàng shā bì xī, bái jiǎ dài, fāng xīn qǔ lǐng. qí gé dài jiàn pèi shòu xì, yǔ shàng tóng. hēi jiè zé, bái shā dān yī, wū pí lǚ, bài líng zé fú zhī. bái shā mào, bái liàn qún rú, wū pí lǚ, shì cháo tīng sòng jí yàn jiàn bīn kè, jiē fú zhī. bái qià, bái shā dān yī, wū pí lǚ, jǔ āi zé fú zhī.
乘輿袞冕,玄衣纁裳。衣,山、龍、華蟲、火、宗彝五章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。衣重宗彝,裳重黼黻,為十二等。衣褾領織成升龍,白紗內單,黼領,青褾、撚、裾。革帶,玉鈎〈角枼〉;大帶,素帶朱里,紕其外,上以朱,下以綠。韍隨裳色,山龍火三章。轆轤玉具劍,火珠鏢首。白玉雙佩,玄組。雙大綬,六采,玄黃赤白縹綠,純玄質,長二丈四尺,五百首,廣一尺;小雙綬,長二尺六寸,色同大綬,而首半之,間施三玉環。朱襪,赤舄,舄加金飾。祀圓丘、方澤、感帝、明堂、五郊、雩、〈礻昔〉、封禪、朝日、夕月、宗廟、社稷、籍田、廟遣上將、征還飲至、元服、納後、正月受朝及臨軒拜王公,則服之。 通天冠服,絳紗袍,深衣制,白紗內單,皂領、褾、撚、裾,絳紗蔽膝,白假帶,方心曲領。其革帶、劍、佩、綬、舄,與上同。黑介幘,白紗單衣,烏皮履,拜陵則服之。 白紗帽,白練裙襦,烏皮履,視朝、聽訟及宴見賓客,皆服之。 白帢,白紗單衣,烏皮履,舉哀則服之。
huáng tài zǐ gǔn fú, xuán yī xūn shang. yī, shān lóng huá chóng huǒ zōng yí wǔ zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. zhī chéng wèi zhī. bái shā nèi dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, jīn gōu jiǎo yè dà dài, sù dài bù zhū lǐ, yì pī yǐ zhū lǜ. fú suí shang sè, huǒ shān èr zhāng. yù jù jiàn, huǒ zhū biāo shǒu. yú yù shuāng pèi, zhū zǔ. shuāng dà shòu, sì cǎi, chì bái piǎo gàn, chún zhū zhì, zhǎng zhàng bā chǐ, sān bǎi èr shí shǒu, guǎng jiǔ cùn xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu, ér shǒu bàn zhī, jiān shī èr yù huán. zhū wà, chì xì, yǐ jīn shì. dài cóng huáng dì jì sì jí yè miào jiā yuán fú nà fēi, zé fú zhī. yuǎn yóu guān fú, jiàng shā páo, bái shā nèi dān, zào lǐng biǎo niǎn jū, bái jiǎ dài, fāng xīn qǔ lǐng, jiàng shā bì xī, wà, xì. qí gé dài jiàn pèi shòu, yǔ shàng tóng. yè miào hái gōng yuán rì shuò rì rù cháo shì diàn, zé fú zhī. yuǎn yóu guān gōng fú, jiàng shā dān yī, gé dài, jīn gōu jiǎo yè, jiǎ dài, fāng xīn. fēn zhǎng liù chǐ sì cùn, guǎng èr cùn sì fēn, sè tóng qí shòu. jīn lǚ pán náng, wà, lǚ. wǔ rì cháng cháo, zé fú zhī.
皇太子袞服,玄衣纁裳。衣,山、龍、華蟲、火、宗彝五章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。織成為之。白紗內單,黼領,青褾、撚、裾。革帶,金鈎〈角枼〉;大帶,素帶不朱里,亦紕以朱綠。韍隨裳色,火、山二章。玉具劍,火珠鏢首。瑜玉雙佩,朱組。雙大綬,四采,赤白縹紺,純朱質,長丈八尺,三百二十首,廣九寸;小雙綬,長二尺六寸,色同大綬,而首半之,間施二玉環。朱襪,赤舄,以金飾。待從皇帝祭祀及謁廟、加元服、納妃,則服之。 遠遊冠服,絳紗袍,白紗內單,皂領、褾、撚、裾,白假帶,方心曲領,絳紗蔽膝,襪,舄。其革帶、劍、佩、綬,與上同。謁廟、還宮、元日朔日入朝、釋奠,則服之。 遠遊冠公服,絳紗單衣,革帶,金鈎〈角枼〉,假帶,方心。紛長六尺四寸,廣二寸四分,色同其綬。金縷鞶囊,襪,履。五日常朝,則服之。
gǔn miǎn fú, jiǔ zhāng, tóng huáng tài zǐ. wáng gōng kāi guó gōng chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì, qīn yíng, zé fú zhī. sān gōng zhù jì zhě yì fú zhī. bì miǎn fú, qī zhāng. yī, huá chóng huǒ zōng yí sān zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. hóu bó chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì qīn yíng, zé fú zhī. cuì miǎn fú, wǔ zhāng. yī, zōng yí zǎo fěn mǐ sān zhāng shang, fǔ fú èr zhāng. zǐ nán chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì, qīn yíng, zé fú zhī. chī miǎn fú, sān zhāng. zhèng sān pǐn yǐ xià, cóng wǔ pǐn yǐ shàng, zhù jì zé fú zhī. zì wáng gōng yǐ xià fú zhāng, jiē xiù wèi zhī. jì fú miǎn, jiē zān dǎo qīng kuàng chōng ěr. xuán yī xūn shang, bái shā nèi dān, fǔ lǐng, chī miǎn yǐ xià, nèi dān qīng lǐng. qīng biǎo niǎn jū. gé dài, gōu jiǎo yè, dà dài, wáng sān gōng jí gōng hóu bó zǐ nán, sù dài, bù zhū lǐ, jiē pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ. zhèng sān pǐn yǐ xià, cóng wǔ pǐn yǐ shàng, sù dài, pī qí chuí, wài yǐ xuán, nèi yǐ huáng. niǔ yuē jiē yòng qīng zǔ. zhū fú, fán fú jiē suí shang sè. gǔn bì cuì, huǒ shān èr zhāng chī, shān yī zhāng. jiàn, pèi, shòu, wà, chì xì. jué biàn fú, cóng jiǔ pǐn yǐ shàng, zhù jì zé fú zhī. qí zhì fú, xuán yī xūn shang wú zhāng, bái juàn nèi dān, qīng lǐng biǎo niǎn jū, gé dài, dà dài, liàn dài pī qí chuí, nèi wài yǐ zī. niǔ yuē yòng qīng zǔ. jué bì, wà, chì lǚ. bái qià, bái shā dān yī, wū pí lǚ, shàng xià tōng fú zhī. wěi mào guān, wèi guān zé shuāng tóng jì, kōng dǐng hēi jiè zé, jiē shēn yī, qīng lǐng, wū pí lǚ. guó zi tài xué sì mén shēng fú zhī. cháo fú, yì míng jù fú. jiàng shā dān yī, bái shā nèi dān, zào lǐng xiù, zào niǎn, gé dài, gōu jiǎo yè, jiǎ dài, qū lǐng fāng xīn, jiàng shā bì xī, wà, xì, shòu, jiàn, pèi. cóng wǔ pǐn yǐ shàng, péi jì cháo xiǎng bài biǎo, fán dà shì zé fú zhī. liù pǐn yǐ xià, cóng qī pǐn yǐ shàng, qù jiàn pèi shòu, yú bìng tóng. zì yú gōng shì, jiē cóng gōng fú. yì míng cóng shěng fú. jiàng shā dān yī, gé dài, gōu jiǎo yè, jiǎ dài, fāng xīn, wà, lǚ, fēn, pán náng. cóng wǔ pǐn yǐ shàng fú zhī. jiàng gōu yī gōng fú, gōu yī jí dān yī bù chuí hú zhě yě. xiù xiá, xíng zhí rú gōu nèi. yú tóng cóng shěng yě. liú wài wǔ pǐn yǐ xià, jiǔ pǐn yǐ shàng fú zhī.
袞冕服,九章,同皇太子。王、公、開國公初受冊,執贄,入朝,祭祀,親迎,則服之。三公助祭者亦服之。 鷩冕服,七章。衣,華蟲、火、宗彝三章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。侯、伯初受冊,執贄,入朝,祭祀、親迎,則服之。 毳冕服,五章。衣,宗彝、藻、粉米三章;裳,黼、黻二章。子、男初受冊,執贄,入朝,祭祀,親迎,則服之。 絺冕服,三章。正三品以下,從五品以上,助祭則服之。自王公以下服章,皆繡為之。祭服冕,皆簪導、青纊充耳。玄衣纁裳,白紗內單,黼領,(絺冕以下,內單青領。)青褾、撚、裾。革帶,鈎〈角枼〉,大帶,(王、三公及公侯伯子男,素帶,不朱里,皆紕其外,上以朱,下以綠。正三品以下,從五品以上,素帶,紕其垂,外以玄,內以黃。紐約皆用青組。)朱韍,(凡韍皆隨裳色。袞、鷩、毳,火、山二章;絺,山一章。)劍,佩,綬,襪,赤舄。 爵弁服,從九品以上,助祭則服之。其制服,玄衣纁裳無章,白絹內單,青領、褾、撚、裾,革帶,大帶,(練帶紕其垂,內外以緇。紐約用青組。)爵韠,襪,赤履。 白帢,白紗單衣,烏皮履,上下通服之。 委貌冠,未冠則雙童髻,空頂黑介幘,皆深衣,青領,烏皮履。國子太學四門生服之。 朝服,(亦名具服。)絳紗單衣,白紗內單,皂領、袖,皂撚,革帶,鈎〈角枼〉,假帶,曲領方心,絳紗蔽膝,襪,舄,綬,劍,佩。從五品以上,陪祭、朝饗、拜表,凡大事則服之。六品以下,從七品以上,去劍、佩、綬,餘並同。 自餘公事,皆從公服。(亦名從省服。)絳紗單衣,革帶,鈎〈角枼〉,假帶,方心,襪,履,紛,鞶囊。從五品以上服之。 絳褠衣公服,(褠衣即單衣不垂胡者也。袖狹,形直如褠內。餘同從省也。)流外五品以下,九品以上服之。
zuǒ yòu wèi zuǒ yòu wǔ wèi zuǒ yòu wǔ hòu dà jiāng jūn lǐng zuǒ yòu dà jiāng jūn, bìng wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn pèi shòu shì cóng zé píng jīn zé, zǐ shān, dà kǒu cōng zhě. zuǒ yòu wèi zuǒ yòu wǔ wèi zuǒ yòu wǔ hòu jiāng jūn lǐng zuǒ yòu jiāng jūn zuǒ yòu jiān mén wèi jiāng jūn tài zǐ zuǒ yòu wèi zuǒ yòu zōng wèi zuǒ yòu nèi děng lǜ zuǒ yòu jiān mén láng jiāng jí zhū fù lǜ, bìng wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn, pèi, shòu shì cóng zé píng jīn zé, zǐ shān, dà kǒu cōng. zhí gé jiāng jūn zhí qǐn zhí zhāi tài zǐ zhí gé, wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn, pèi, shòu shì cóng zé píng jīn zé, jiàng shān, dà kǒu cōng zhě.
左右衛、左右武衛、左右武候大將軍、領左右大將軍,並武弁,絳朝服,劍、佩、綬;侍從則平巾幘,紫衫,大口蔥褶。左右衛、左右武衛、左右武候將軍、領左右將軍、左右監門衛將軍、太子左右衛、左右宗衛、左右內等率、左右監門郎將及諸副率,並武弁,絳朝服,劍,佩,綬;侍從則平巾幘,紫衫,大口蔥。直閤將軍、直寢、直齋、太子直閤,武弁,絳朝服,劍,佩,綬;侍從則平巾幘,絳衫,大口蔥褶。
dà táng zhì, tiān zǐ yī fú, yǒu dà qiú gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn xiù miǎn xuán miǎn tōng tiān guān wǔ biàn hēi jiè zé bái shā mào píng jīn zé bái qià, fán shí èr děng.
大唐制,天子衣服,有大裘、袞冕、鷩冕、毳冕、繡冕、玄冕、通天冠、武弁、黑介幘、白紗帽、平巾幘、白帢,凡十二等。
zhēn guān sì nián zhì, sān pǐn yǐ shàng fú zǐ, sì pǐn wǔ pǐn yǐ shàng fú fēi, liù pǐn qī pǐn yǐ shàng lǜ, bā pǐn jiǔ pǐn yǐ shàng qīng. fù rén cóng fū zhī sè. réng tōng fú huáng. zhì wǔ nián qī yuè chì, qī pǐn yǐ shàng, fú guī jiǎ shuāng jù shí huā líng, qí sè lǜ. jiǔ pǐn yǐ shàng, fú sī bù jí zá xiǎo líng, qí sè qīng.
貞觀四年制,三品以上服紫,四品、五品以上服緋,六品、七品以上綠,八品、九品以上青。婦人從夫之色。仍通服黃。至五年七月敕,七品以上,服龜甲雙巨十花綾,其色綠。九品以上,服絲布及雜小綾,其色青。
xiǎn qìng yuán nián, xiū lǐ guān chén wú jì zhì níng jìng zōng děng yán:" zhǔn wǔ dé chū zhuàn yī fú lìng, chéng yú sì tiān dì, fú dà qiú miǎn, wú liú. chén kān qián jiàn lìng, shì wǔ dé chū zhuàn, suī píng zhōu lǐ, lǐ jí wèi ān. jǐn àn jiāo tè shēng yún:' zhōu zhī shǐ jiāo, rì yǐ zhì.'' bèi gǔn yǐ xiàng tiān, dài miǎn zǎo shí yǒu èr liú, zé tiān shù yě'. ér cǐ èr lǐ, jù shuō zhōu jiāo, gǔn yǔ dà qiú, shì nǎi yǒu yì. àn yuè lìng:' mèng dōng, tiān zǐ shǐ qiú.' míng yǐ yù hán, lǐ fēi dāng shǔ. ruò qǐ zhé qí gǔ, dōng zhì bào tiān, xíng shì fú qiú, yì guī tōng yǔn. zhì yú jì xià yíng qì, lóng jiàn ér yú, yán chì fāng shèng, rú hé kě fú? jǐn xún lì dài, wéi fú gǔn zhāng, yǔ jiāo tè shēng yì zhǐ xiāng xié. zhōu qiān yú fú zhì yún:' hàn míng dì yǒng píng èr nián, zhào cǎi zhōu guān lǐ jì, shǐ zhì sì tiān dì fú, wéi tiān zǐ bèi shí èr zhāng.' shěn yuē sòng shū zhì yún:' wèi jìn jiāo tiān, yì jiē fú gǔn.' sòng wèi zhōu qí suí lǐ lìng, jì fú xī tóng. sī zé bǎi wáng tōng diǎn, yán liáng wú fáng, fù yǔ lǐ jīng, shì wú guāi chuǎn. jīn qǐng xiàn zhāng gù shí, jiāo jì tiān dì, jiē fú gǔn miǎn, qí dà qiú qǐng tíng, réng gǎi lǐ lìng. yòu jiǎn xīn lǐ, huáng dì jì shè jì xiù miǎn, sì liú, yī sān zhāng. jì rì yuè fú xuán miǎn, sān liú, yī wú zhāng. jǐn àn lìng wén, shì sì pǐn wǔ pǐn zhī fú, cǐ sān gōng yà xiàn, jiē fú gǔn yī, gū qīng zhù jì, fú cuì jí bì, sī nǎi chéng yú zhāng shù, tóng yú dài fū, jūn shǎo chén duō, shū wèi bù kě. jù zhōu lǐ yún:' sì hào tiān shàng dì zé fú dà qiú ér miǎn, wǔ dì yì rú zhī. xiǎng xiān wáng zé gǔn miǎn, xiǎng xiān gōng zé bì miǎn, sì sì wàng shān chuān zé cuì miǎn, jì shè jì wǔ sì zé chī miǎn, zhū xiǎo sì zé xuán miǎn.' yòu yún:' gōng hóu bó zǐ nán gū qīng dài fū zhī fú, gǔn miǎn yǐ xià, jiē rú wáng zhī fú.' suǒ yǐ sān lǐ yì zōng, suì yǒu èr shì. yī yún gōng qīng dài fū zhù jì zhī rì, suǒ zhe zhī fú, jiàng wáng yī děng. yòu yún xī yǔ wáng tóng. qiú qí shé zhōng, jù wèi tōng yǔn. dàn míng wèi bù tóng, lǐ yì yì shù. tiān zǐ yǐ shí èr wèi jié, yì zài fǎ tiān, qǐ yǒu sì liú sān zhāng, fān wèi yù fú? ruò zhū chén zhù jì, miǎn yǔ wáng tóng, biàn shì guì jiàn wú fēn, jūn chén bù bié. rú qí jiàng wáng yī děng, zé wáng zhù xuán miǎn zhī shí, qún chén cì fú jué biàn, jì qū tiān zǐ, yòu biǎn gōng qīng. zhōu lǐ cǐ wén, jiǔ bù shī yòng. shì gù hàn wèi yǐ jiàng, xiāng chéng jiù shì, jiē fú gǔn miǎn. jīn xīn lǐ qīn jì rì yuè, nǎi fú wǔ pǐn zhī fú, wéi lín shì shī xíng, jí bù wěn biàn. qǐng zūn lì dài gù shí, zhū jì bìng yòng gǔn miǎn." zhì kě zhī.
顯慶元年,修禮官臣無忌、志寧、敬宗等言:"准武德初撰衣服令,乘輿祀天地,服大裘冕,無旒。臣勘前件令,是武德初撰,雖憑周禮,理極未安。謹按郊特牲云:'周之始郊,日以至。''被袞以象天,戴冕藻十有二旒,則天數也'。而此二禮,俱說周郊,袞與大裘,事乃有異。按月令:'孟冬,天子始裘。'明以禦寒,理非當暑。若啟蟄祈穀,冬至報天,行事服裘,義歸通允。至於季夏迎氣,龍見而雩,炎熾方盛,如何可服?謹尋歷代,唯服袞章,與郊特牲義旨相協。周遷輿服志云:'漢明帝永平二年,詔采周官、禮記,始制祀天地服,唯天子備十二章。'沈約宋書志云:'魏晉郊天,亦皆服袞。'宋、魏、周、齊、隋禮令,祭服悉同。斯則百王通典,炎涼無妨,復與禮經,事無乖舛。今請憲章故實,郊祭天地,皆服袞冕,其大裘請停,仍改禮令。又檢新禮,皇帝祭社稷繡冕,四旒,衣三章。祭日月服玄冕,三旒,衣無章。謹按令文,是四品五品之服,此三公亞獻,皆服袞衣,孤卿助祭,服毳及鷩,斯乃乘輿章數,同於大夫,君少臣多,殊為不可。據周禮云:'祀昊天上帝則服大裘而冕,五帝亦如之。享先王則袞冕,享先公則鷩冕,祀四望山川則毳冕,祭社稷五祀則絺冕,諸小祀則玄冕。'又云:'公侯伯子男孤卿大夫之服,袞冕以下,皆如王之服。'所以三禮義宗,遂有二釋。一雲公卿大夫助祭之日,所著之服,降王一等。又雲悉與王同。求其折衷,俱未通允。但名位不同,禮亦異數。天子以十二為節,義在法天,豈有四旒三章,翻為御服?若諸臣助祭,冕與王同,便是貴賤無分,君臣不別。如其降王一等,則王著玄冕之時,群臣次服爵弁,既屈天子,又貶公卿。周禮此文,久不施用。是故漢魏以降,相承舊事,皆服袞冕。今新禮親祭日月,乃服五品之服,唯臨事施行,極不穩便。請遵歷代故實,諸祭並用袞冕。"制可之。
wú jì děng yòu zòu yuē:" huáng dì wèi zhū chén jí wǔ fú qīn jǔ āi, yī lǐ zhe sù fú. jīn lìng nǎi yún bái qià, lǐ lìng guāi chuǎn, xū guī yī tú. qiě bái qià chū zì jìn dài, shì fēi jī gǔ, suī zhe lìng wén, bù kě xíng yòng. qǐng gǎi sù fú, yǐ huì lǐ wén." cóng zhī.
無忌等又奏曰:"皇帝為諸臣及五服親舉哀,依禮著素服。今令乃雲白帢,禮令乖舛,須歸一途。且白帢出自近代,事非稽古,雖著令文,不可行用。請改素服,以會禮文。"從之。
lóng shuò èr nián jiǔ yuè, sūn mào dào zòu:" zhǔn jiù lìng, bā pǐn jiǔ pǐn zhe qīng. shēn qīng luàn zǐ, fēi bēi pǐn suǒ fú. wàng qǐng zhe bì, cháo cān zhī chù, bìng yī cǐ fú fēi cháo cān chù, tīng jiān fú huáng." cóng zhī. qián lìng jiǔ pǐn yǐ shàng, cháo cān jí shì shì, tīng fú huáng. yǐ luò yáng xiàn wèi liǔ dàn fú huáng yè xíng, wèi bù rén suǒ ōu, gāo zōng wén zhī, yǐ zhāng fú cuò luàn, gù cǐ zhāo shēn míng zhī, cháo cān háng liè yī qiè bù dé zhe huáng.
龍朔二年九月,孫茂道奏:"准舊令,八品九品著青。深青亂紫,非卑品所服。望請著碧,朝參之處,並依此服;非朝參處,聽兼服黃。"從之。(前令九品以上,朝參及視事,聽服黃。以洛陽縣尉柳誕服黃夜行,為部人所毆,高宗聞之,以章服錯亂,故此昭申明之,朝參行列一切不得著黃。)
wǔ tài hòu yán zài yuán nián wǔ yuè, nèi chū xiù páo, yǐ cì wén wǔ sān pǐn yǐ shàng guān. qí páo wén, réng gè yǒu jiǒng jiè. zhū wáng zé shì yǐ pán lóng jí lù, zǎi xiàng shì yǐ fèng chí, shàng shū shì yǐ duì yàn, zuǒ yòu wèi jiāng jūn shì yǐ duì qí lín, zuǒ yòu wǔ wēi wèi shì yǐ duì wǔ, zuǒ yòu yīng yáng wèi shì yǐ duì yīng, zuǒ yòu qiān niú wèi shì yǐ duì niú, zuǒ yòu bào tāo wèi shì yǐ duì bào, zuǒ yòu yù qián wèi shì yǐ duì gú, zuǒ yòu jiān mén wèi shì yǐ duì shī zi, zuǒ yòu jīn wú wèi shì yǐ duì zhì. yòu míng qí jīn bèi, gè wèi bā zì huí wén, qí cí yuē" zhōng zhèng zhēn zhí, chóng qìng róng zhí"." wén chāng yì zhèng, xūn zhāng qìng zhì"." yì chōng shùn zhāng, yì zhōng shèn guāng"." lián zhèng gōng fèng, qiān gǎn zhōng yǒng".
武太后延載元年五月,內出繡袍,以賜文武三品以上官。(其袍文,仍各有炯誡。諸王則飾以盤龍及鹿,宰相飾以鳳池,尚書飾以對雁,左右衛將軍飾以對麒麟,左右武威衛飾以對武,左右鷹揚衛飾以對鷹,左右千牛衛飾以對牛,左右豹韜衛飾以對豹,左右玉鈐衛飾以對鶻,左右監門衛飾以對獅子,左右金吾衛飾以對豸。又銘其襟背,各為八字回文,其詞曰"忠正貞直,崇慶榮職"。"文昌翊政,勛彰慶陟"。"懿沖順彰,義忠慎光"。"廉正躬奉,謙感忠勇"。)
shén lóng èr nián jiǔ yuè, chì tíng jīng liù pǐn yǐ xià zhe fēi cōng zhě lìng, gè yī běn pǐn wèi dìng.
神龍二年九月,敕停京六品以下著緋蔥褶令,各依本品為定。
kāi yuán sì nián èr yuè zhì, jūn jiāng zài zhèn, shǎng jiè fēi zǐ, běn shì cóng róng kuà zhī fú, yī de zhī hòu, suì bié zào zhǎng páo, dì xiāng fǎng xiào. yòu rù fān shǐ, bié chì jiè fēi zǐ zhě, shǐ huí hé tíng. zì jīn yǐ hòu, yá nèi yí zhuān dìng diàn zhōng shì yù shǐ jiū chá.
開元四年二月制,軍將在陣,賞借緋紫,本是從戎;胯之服,一得之後,遂別造長袍,遞相仿傚。又入蕃使,別敕借緋紫者,使回合停。自今以後,衙內宜專定殿中侍御史糾察。
shí yī nián liù yuè, chì zhū wèi dà jiāng jūn zhōng jūn zhōng láng láng jiāng páo wén: qiān niú wèi ruì niú wén, zuǒ yòu wèi ruì mǎ wén, xiāo wèi dà chóng wén, wǔ wèi yīng wén, wēi wèi bào wén, lǐng jūn wèi bái zé wén, jīn wú wèi bì xié wén, jiān mén wèi shī zi wén. měi zhèng dōng chén shè, cháo rì zhe jiǎ, huì rì zhe páo.
十一年六月,敕諸衛大將軍、中軍中郎、郎將袍文:千牛衛瑞牛文,左右衛瑞馬文,驍衛大蟲文,武衛鷹文,威衛豹文,領軍衛白澤文,金吾衛辟邪文,監門衛師子文。每正冬陳設,朝日著甲,會日著袍。
èr shí liù nián, sù zōng wèi huáng tài zǐ, shòu cè, tài cháng suǒ zhuàn yí zhù, yǒu fú jiàng shā páo zhī wén. tài zǐ yǐ wèi yǔ huáng dì suǒ chēng tóng, shàng biǎo cí bù gǎn dāng, qǐng yǒu yǐ yì zhī. shàng lìng bǎi guān xiáng yì. shàng shū zuǒ chéng xiàng péi yào qīng tài zǐ tài shī xiāo sōng děng zòu yuē:" jǐn àn yī fú lìng, huáng tài zǐ jù fú, yǒu yuǎn yóu guān, sān liáng, jiā jīn fù chán jiǔ shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, fā yīng ruí, xī zān dǎo, jiàng shā páo, bái shā zhōng dān, zào lǐng biǎo niǎn, bái qún rú, fāng xīn qǔ lǐng, jiàng shā bì xī, gé dài, jiàn, pèi, shòu děng, yè miào hái gōng yuán rì dōng zhì shuò rì rù cháo shì diàn zé fú zhī. qí jiàng shā páo, zé shì guān yī zhī nèi yī wù zhī shù, yǔ qún rú jiàn pèi děng wú bié. zhì yú guì jiàn zhī chà, zūn bēi zhī yì, zé guān wèi shǒu shì, míng zhì yǒu shū, bìng zhū liú jí shang cǎi zhāng zhī shù, duō shǎo yǒu bié, zì wài bù kě shì shì chà yì. yì yǒu shàng xià tōng fú, míng zhì shì tóng, lǐ zhòng zé jù fú, lǐ qīng zé cóng shěng. jīn yǐ zhì jìng zhī qíng, yǒu suǒ bù gǎn, yī fú bù kě jiǎn shěng, wèi xū gèng biàn míng. wàng suǒ zhuàn yí zhù, bù yǐ jiàng shā páo wèi chēng, dàn chēng wèi jù fú, zé zūn bēi yǒu chà, qiān guāng chéng dé." yì zòu shàng, shǒu chì gǎi wèi zhū míng fú, xià suǒ sī xíng yòng yān.
二十六年,肅宗為皇太子,受冊,太常所撰儀注,有服絳紗袍之文。太子以為與皇帝所稱同,上表辭不敢當,請有以易之。上令百官詳議。尚書左丞相裴耀卿、太子太師蕭嵩等奏曰:"謹按衣服令,皇太子具服,有遠遊冠,三梁,加金附蟬九首,施珠翠,黑介幘,發纓緌,犀簪導,絳紗袍,白紗中單,皂領、褾、撚,白裙襦,方心曲領,絳紗蔽膝,革帶,劍,佩,綬等,謁廟還宮、元日冬至朔日入朝、釋奠則服之。其絳紗袍,則是冠衣之內一物之數,與裙襦、劍、佩等無別。至於貴賤之差,尊卑之異,則冠為首飾,名制有殊,並珠旒及裳采章之數,多少有別,自外不可事事差異。亦有上下通服,名制是同,禮重則具服,禮輕則從省。今以至敬之情,有所不敢,衣服不可減省,謂須更變名。望所撰儀注,不以絳紗袍為稱,但稱為具服,則尊卑有差,謙光成德。"議奏上,手敕改為朱明服,下所司行用焉。
qí sān pǐn yǐ shàng fú, zhǔn wǔ dé sì nián chì dà kē líng jí luó, qí sè zǐ, shì yòng yù. wǔ pǐn yǐ shàng, fú xiǎo kē líng jí luó, qí sè zhū, shì yòng jīn. liù pǐn yǐ shàng, fú sī bù, zá xiǎo líng, jiāo suō jí shuāng xún, qí sè huáng. liù pǐn qī pǐn shì yín. bā pǐn jiǔ pǐn tōu shí. liú wài shù rén fú líng shī bù, qí sè tōng yòng huáng bái, shì yòng tóng tiě.
其三品以上服,准武德四年敕大科綾及羅,其色紫,飾用玉。五品以上,服小科綾及羅,其色朱,飾用金。六品以上,服絲布,雜小綾,交梭及雙紃,其色黃。六品、七品飾銀。八品、九品鍮石。流外庶人服、綾、絁、布,其色通用黃白,飾用銅鐵。
zhēn yuán qī nián shí yī yuè, lìng cháng cān guān fù yī líng páo, jīn yù dài. zhì bā nián shí yuè, cì wén wǔ cháng cān guān dà líng páo.
貞元七年十一月,令常參官復衣綾袍,金玉帶。至八年十月,賜文武常參官大綾袍。