strong lǐ èr shí yī yán gé èr shí yī jiā lǐ liù strong
礼二十一 沿革二十一 嘉礼六
jūn chén fú zhāng zhì dù
君臣服章制度
páo fù huáng dì táng yú xià yīn zhōu qín hòu hàn wèi jìn sòng qí liáng chén hòu zhōu suí dà táng
(袍附 黄帝 唐 虞 夏 殷 周 秦 后汉 魏 晋 宋 齐 梁 陈 后周 隋 大唐)
shàng gǔ xué chù yī máo, wèi yǒu zhì dù, hòu dài yǐ má yì zhī. xiān zhī wèi shàng yǐ zhì qí yī, hòu zhī wéi xià fù zhì qí shang, yī shang shǐ bèi.
上古穴处衣毛,未有制度,后代以麻易之。先知为上以制其衣,后知为下复制其裳,衣裳始备。
huáng dì yáo shùn chuí yī shang, gài qǔ zhū qián kūn, gù yī xuán ér shang huáng. páng guān huī dí cǎo mù zhī huá, nǎi rǎn wǔ sè, shǐ wéi wén zhāng yǐ biǎo guì jiàn, ér tiān xià lǐ. yú shū yuē:" yǔ yù guān gǔ rén zhī xiàng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù." bèi shí èr zhāng. xuán yī xiù shang, shàng liù zhāng zài yī, xià liù zhāng zài shang. shàng huà xià xiù.
黄帝、尧、舜垂衣裳,盖取诸乾坤,故衣玄而裳黄。旁观翚翟草木之华,乃染五色,始为文章以表贵贱,而天下理。虞书曰:"予欲观古人之象,日、月、星辰、山、龙、华虫作缋,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻絺绣。"备十二章。(玄衣绣裳,上六章在衣,下六章在裳。上画下绣。)
xià yīn zhī dài, xiāng xí wú biàn.
夏殷之代,相袭无变。
zhōu guān sī fú zhǎng wáng zhī jí xiōng yī fú. dà qiú yǐ sì tiān, dà qiú, gāo qiú, sì tiān shì zhì yě. yǐ qí sì tiān, gù yǐ dà yán zhī. gǔn miǎn fú xiǎng xiān wáng, shēng rì yuè yú jīng qí. fú bèi jiǔ zhāng: yī yuē lóng, èr yuē shān, sān yuē huá chóng, sì yuē huǒ, wǔ yuē zōng yí, jiē huà yǐ wéi huì liù yuē zǎo, qī yuē fěn mǐ, bā yuē fǔ, jiǔ yuē fú, jiē chī yǐ wéi xiù. zé gǔn zhī yī wǔ zhāng, shang sì zhāng, fán jiǔ. bì miǎn fú xiǎng xiān gōng, bì, huà bì dí, wèi huá chóng yě. qí yī sān zhāng, shang sì zhāng, fán qī. cuì miǎn fú sì sì wàng shān chuān, cuì, huà hǔ wèi, wèi zōng yí yě. qí yī sān zhāng, shang èr zhāng, fán wǔ yě. wèi yīn wéi guǐ fǎn. chī miǎn fú jì shè jì wǔ sì, chī, cì fěn mǐ wú huà, qí yī yī zhāng, shang èr zhāng, fán sān. xuán miǎn fú jì qún xiǎo sì. qí yī wú wén, shang cì fú ér yǐ. fán miǎn fú, jiē xuán yī xūn shang. fán bīng shì wéi biàn fú, yǐ mèi wéi wèi biàn, yòu yǐ wéi yī shang. chūn qiū chuán yuē, jìn xì zhì yī" mèi wéi zhī fū zhù" shì. cháo zé pí biàn fú, shì wài nèi cháo zhī shì. qí fú shí wǔ shēng, bái bù yī, jī sù yǐ wéi shang. wáng shòu zhū hóu cháo jìn yú miào, zé gǔn miǎn. fán diān, guān biàn fú. diān, tián liè yě. guān biàn, wěi mào. qí fú zī bù yī, yì jī sù yǐ wéi shang. sī qiú zhòng qiū xiàn liáng qiú, liáng, shàn yě. zhòng qiū niǎo shòu máo xiǎn, yīn qí liáng shí ér yòng zhī. zhòng qiū suǒ xiàn shàn qiú zhě, wèi bā yuè shì xiǎn tián suǒ yòng, gù xiàn zhī. zhèng sī nóng yún:" liáng qiú wáng suǒ fú." jì qiū xiàn gōng qiú. gōng qiú, rén gōng wēi cū, wèi hú qīng mí qiú zhī shǔ yě.
周官司服掌王之吉凶衣服。大裘以祀天,(大裘,羔裘,祀天示质也。以其祀天,故以大言之。)衮冕服享先王,(升日月於旌旗。服备九章:一曰龙,二曰山,三曰华虫,四曰火,五曰宗彝,皆画以为缋;六曰藻,七曰粉米,八曰黼,九曰黻,皆絺以为绣。则衮之衣五章,裳四章,凡九。)鷩冕服享先公,(鷩,画鷩翟,谓华虫也。其衣三章,裳四章,凡七。)毳冕服祀四望山川,(毳,画虎蜼,谓宗彝也。其衣三章,裳二章,凡五也。蜼音维癸反。)絺冕服祭社稷五祀,(絺,刺粉米无画,其衣一章,裳二章,凡三。)玄冕服祭群小祀。(其衣无文,裳刺黻而已。凡冕服,皆玄衣纁裳。)凡兵事韦弁服,(以韎韦为弁,又以为衣裳。春秋传曰,晋郤至衣"韎韦之跗注"是。)朝则皮弁服,(视外内朝之事。其服十五升,白布衣,积素以为裳。王受诸侯朝觐於庙,则衮冕。)凡甸,冠弁服。(甸,田猎也。冠弁,委貌。其服缁布衣,亦积素以为裳。)司裘仲秋献良裘,(良,善也。仲秋鸟兽毛毨,因其良时而用之。仲秋所献善裘者,为八月誓狝田所用,故献之。郑司农云:"良裘王所服。")季秋献功裘。(功裘,人功微粗,谓狐青麛裘之属也。)
gōng zhī fú, zì gǔn miǎn ér xià rú wáng zhī fú hóu bó zhī fú, zì bì miǎn ér xià rú gōng zhī fú zǐ nán zhī fú, zì cuì miǎn ér xià rú hóu bó zhī fú gū zhī fú, zì chī miǎn ér xià rú zǐ nán zhī fú qīng dài fū zhī fú, zì xuán miǎn ér xià rú gū zhī fú shì zhī fú, zì pí biàn ér xià rú dài fū zhī fú. qí zhāi fú yǒu xuán duān sù duān. zì gōng zhī gǔn miǎn, zhì qīng dài fū zhī xuán miǎn, jiē qí cháo pìn tiān zǐ jí zhù jì zhī fú. zhū hóu fēi èr wáng hòu, qí yú jiē xuán miǎn ér jì yú jǐ. zá jì yuē:" dài fū miǎn ér jì yú gōng, biàn ér jì yú jǐ shì biàn ér jì yú gōng, guān ér jì yú jǐ." dài fū jué biàn zì jì jiā miào, wéi gū ěr. qí yú jiē xuán guān, yǔ shì tóng. xuán guān zì jì qí miào zhě, qí fú cháo fú xuán duān.
公之服,自衮冕而下如王之服;侯伯之服,自鷩冕而下如公之服;子男之服,自毳冕而下如侯伯之服;孤之服,自絺冕而下如子男之服;卿大夫之服,自玄冕而下如孤之服;士之服,自皮弁而下如大夫之服。其斋服有玄端素端。(自公之衮冕,至卿大夫之玄冕,皆其朝聘天子及助祭之服。诸侯非二王后,其馀皆玄冕而祭於己。杂记曰:"大夫冕而祭於公,弁而祭於己;士弁而祭於公,冠而祭於己。"大夫爵弁自祭家庙,唯孤耳。其馀皆玄冠,与士同。玄冠自祭其庙者,其服朝服玄端。)
qín zhì, shuǐ dé, fú shàng jūn xuán. jūn yīn jūn.
秦制,水德,服尚袀玄。(袀音均。)
hòu hàn guāng wǔ jiàn zuò, shǐ xiū jiāo sì. tiān zǐ miǎn fú, cóng ōu yáng shì shuō. sān gōng jiǔ qīng tè jìn hóu cháo hóu shì cí hóu, cóng xià hòu shì shuō. sì tiān dì míng táng, jiē guān liú miǎn, yī shang jiē xuán shàng xūn xià, yī fú ér yǐ. míng dì yǒng píng zhōng, yì shèng yú bèi wén, rì yuè shí èr zhāng, cì xiù wén. dōng guān shū yuē:" yǒng píng èr nián zhēng yuè, gōng qīng yì chūn nán běi jiāo, dōng píng wáng cāng yì yuē:' gāo huáng dì shǐ shòu mìng chuàng yè, zhì zhǎng guàn yǐ rù zōng miào. guāng wǔ shòu mìng zhòng xìng, jiàn míng táng, lì bì yōng. bì xià yǐ shèng míng fèng zūn, yǐ lǐ fú lóng gǔn, jì wǔ dì. lǐ quē lè bēng, jiǔ wú jì tiān dì miǎn fú zhī zhì. jiē zūn shì shén, jié zhāi shèng fú, jìng zhī zhì yě. rì yuè xīng chén, shān lóng huá zǎo, tiān wáng gǔn miǎn shí yǒu èr liú, yǐ zé tiān shù qí yǒu lóng zhāng rì yuè, yǐ bèi qí wén.'" sān gōng zhū hóu yòng shān lóng jiǔ zhāng, jiǔ qīng yǐ xià yòng huá chóng qī zhāng, jiē bèi wǔ cǎi, dà pèi, chì xì qú lǚ, yǐ chéng dà jì. bǎi guān zhí shì zhě, guān zhǎng guān, jiē zhī fú. wǔ yuè sì dú shān chuān zōng miào shè jì zhū zhān zhì cí, jiē jūn xuán fú, jiàng yuán lǐng xiù wèi zhōng yī, jiàng kù wà, shì qí chì xīn fèng shén yě. qí wǔ jiāo yíng qì, yī zé cōng wà gè rú fāng sè yún. bǎi guān bù zhí shì zhě, gè fú zhǎng guān jūn xuán yǐ cóng. dà shè lǐ yú bì yōng, gōng qīng zhū hóu dài fū xíng lǐ zhě, guān wěi mào, yī xuán duān sù shang. zhèng xuán yuē:" duān zhě qǔ qí zhèng yě." zhèng zhòng yuē:" yī rú shang zhě wèi duān." zhí shì zhě guān bù biàn, yī zī má yī, zào lǐng xiù, xià sù shang. ruò guān tōng tiān guān, fú yī shēn yī zhì, yǒu páo, suí wǔ shí sè. liáng liú zhāo yuē:" páo zhě, huò yuē zhōu gōng bào chéng wáng yàn jū, gù shī páo.' kǒng zǐ yī féng yē zhī yī.' féng yē qí xiù, hé ér féng dà zhī, jìn jīn páo zhě yě. jīn xià zhì jiàn gèng xiǎo shǐ, jiē tōng zhì páo, dān yī, zào yuán lǐng xiù zhōng yī, wèi cháo fú yún."
后汉光武践祚,始修郊祀。天子冕服,从欧阳氏说。三公、九卿、特进侯、朝侯、侍祠侯,从夏侯氏说。祀天地明堂,皆冠旒冕,衣裳皆玄上纁下,一服而已。明帝永平中,议乘舆备文,日月十二章,刺绣文。(东观书曰:"永平二年正月,公卿议春南北郊,东平王苍议曰:'高皇帝始受命创业,制长冠以入宗庙。光武受命中兴,建明堂,立辟雍。陛下以圣明奉遵,以礼服龙衮,祭五帝。礼阙乐崩,久无祭天地冕服之制。接尊事神,絜斋盛服,敬之至也。日月星辰,山龙华藻,天王衮冕十有二旒,以则天数;旂有龙章日月,以备其文。'")三公、诸侯用山龙九章,九卿以下用华虫七章,皆备五采,大佩,赤舄絇履,以承大祭。百官执事者,冠长冠,皆祗服。五岳、四渎、山川、宗庙、社稷诸沾秩祠,皆袀玄服,绛缘领袖为中衣,绛袴袜,示其赤心奉神也。其五郊迎气,衣帻葱袜各如方色云。百官不执事者,各服长冠袀玄以从。大射礼於辟雍,公卿诸侯大夫行礼者,冠委貌,衣玄端素裳。(郑玄曰:"端者取其正也。"郑众曰:"衣襦裳者为端。")执事者冠布弁,衣缁麻衣,皂领袖,下素裳。若冠通天冠,服衣深衣制,有袍,随五时色。(梁刘昭曰:"袍者,或曰周公抱成王宴居,故施袍。'孔子衣逢掖之衣。'逢掖其袖,合而逢大之,近今袍者也。今下至践更小史,皆通制袍,单衣,皂缘领袖中衣,为朝服云。")
wèi shì duō yīn hàn fǎ, qí suǒ sǔn yì zhī zhì, wú wén. àn hòu hàn zhì:" xiào míng huáng dì yǒng píng èr nián, zhào cóng ōu yáng xià hóu èr jiā suǒ shuō, zhì miǎn fú. shèng yú cì xiù wén, gōng qīng yǐ xià zhī chéng wén." jù jìn zhì yún:" wèi míng dì yǐ gōng qīng gǔn miǎn zhī shì, nǐ yú zhì zūn, duō suǒ jiǎn sǔn, shǐ zhì fú cì xiù, gōng qīng zhī chéng." wèi xiáng shú shì.
魏氏多因汉法,其所损益之制,无闻。(按后汉志:"孝明皇帝永平二年,诏从欧阳、夏侯二家所说,制冕服。乘舆刺绣文,公卿以下织成文。"据晋志云:"魏明帝以公卿衮冕之饰,拟於至尊,多所减损,始制服刺绣,公卿织成。"未详孰是。)
jìn yīn bù gǎi. dà jì sì, yī zào shàng jiàng xià, qián sān fú, hòu sì fú, yī huà ér shang xiù, rì yuè xīng chén fán shí èr zhāng. sù dài guǎng sì cùn, zhū lǐ, yǐ zhū yuán bì shì qí cè. zhōng yī yǐ jiàng yuán lǐng xiù. chì pí wèi fú, jiàng cōng wà, chì xì. wèi jiā yuán fú zé zào shā páo, jiàng yuán zhōng yī, jiàng cōng wà, hēi xì. yòu cháo fú, tōng tiān guān, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī. bài líng zé hēi jiè zé, dān yī. zá fú yǒu qīng chì huáng bái hēi wǔ sè shā páo. qí wǔ biàn, sù fú dān yī. gōng qīng zhù jì jiāo miào, wáng gōng shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, qīng huá chóng yǐ xià qī zhāng. qí zī bù guān, yī hēi ér shang sù, zhōng yī yǐ zào yuán lǐng xiù. cōng zhě zhī zhì, wèi xiáng suǒ qǐ, jìn dài chē jià qīn róng zhōng wài jiè yán fú zhī. wú dìng sè, guān hēi mào, zhuì hēi biāo, biāo yǐ zēng wèi zhī, zhǎng sì cùn, guǎng yī cùn, yāo yǒu luò dài yǐ dài pán gé. zhōng guān zǐ biāo, wài guān jiàng biāo. yòu yǒu zuǎn yán róng fú ér bù zhuì biāo, xíng liú wén wǔ xī tóng.
晋因不改。大祭祀,衣皂上绛下,前三幅,后四幅,衣画而裳绣,日月星辰凡十二章。素带广四寸,朱里,以朱缘裨饰其侧。中衣以绛缘领袖。赤皮为韨,绛葱袜,赤舄。未加元服则皂纱袍,绛缘中衣,绛葱袜,黑舄。又朝服,通天冠,绛纱袍,皂缘中衣。拜陵则黑介帻,单衣。杂服有青赤黄白黑五色纱袍。其武弁,素服单衣。公卿助祭郊庙,王公山龙以下九章,卿华虫以下七章。其缁布冠,衣黑而裳素,中衣以皂缘领袖。葱褶之制,未详所起,近代车驾亲戎、中外戒严服之。无定色,冠黑帽,缀黑标,标以缯为之,长四寸,广一寸,腰有络带以代鞶革。中官紫标,外官绛标。又有纂严戎服而不缀标,行留文武悉同。
sòng yīn zhī, zhì píng tiān miǎn fú, bù yì jiù fǎ. gēng míng fú yuē bì xī. qí wèi jiā yuán fú shì diàn xiān shèng shì cháo bài líng děng fú, jí zá sè shā qún wǔ guān sù fú, bìng yán jiù bù gǎi. wáng gōng zhù jì jiāo miào, zhāng fú jiàng shā yì rú zhī. qí guān wěi mào zhě, yī hēi ér shang sù, zhōng yī yǐ zào yuán lǐng xiù. xuán guān wéi biàn jiàng wéi róng yī, fù yī hàn fǎ. cōng zhě yīn jìn bù yì, yāo yǒu luò dài yǐ dài pán gé. zhōng guān zǐ biāo, wài guān jiàng biāo. yòu yǒu zuǎn yán róng fú, ér bù zhuì biāo, xíng liú wén wǔ xī tóng. qí tián liè xún xìng, zé wéi cóng guān róng fú, dài pán gé. wén dì yuán jiā zhōng, xún xìng sōu shòu jiù miào shuǐ huǒ jiē rú zhī.
宋因之,制平天冕服,不易旧法。更名韨曰蔽膝。其未加元服、释奠先圣、视朝、拜陵等服,及杂色纱裙、武冠素服,并沿旧不改。王公助祭郊庙,章服降杀亦如之。其冠委貌者,衣黑而裳素,中衣以皂缘领袖。玄冠、韦弁、绛韦戎衣,复依汉法。葱褶因晋不易,腰有络带以代鞶革。中官紫标,外官绛标。又有纂严戎服,而不缀标,行留文武悉同。其畋猎巡幸,则唯从官戎服,带鞶革。文帝元嘉中,巡幸、蒐狩、救庙水火皆如之。
míng dì tài shǐ sì nián, zhào yuē:" chē fú zhī shì, xiàng shù shì zūn. gù shèng huáng liú fàn, liè shèng chuí zhì. zhèn jìn gǎi dìng, jīn xiū chéng liù fú, yán shí biàn lǐ, suǒ shī zhī shì, gè yǒu tiáo xù, biàn kě zài zhī diǎn zhāng. zhèn yǐ dà miǎn chún yù sāo, xuán yī huáng cháng, sì tiān zōng míng táng. yòu yǐ fǎ miǎn, xuán yī jiàng shang, sì tài miào, yuán zhèng dà huì cháo zhū hóu. yòu yǐ shì miǎn, zǐ yī hóng shang, xiǎo huì yàn xiǎng, sòng zhū hóu, lín xuān huì wáng gōng. yòu yǐ xiù miǎn, zhū yī shang, zhēng fá jiǎng wǔ xiào liè. yòu yǐ hóng miǎn, qīng yī shang, gēng jià xiǎng guó zǐ. yòu yǐ tōng tiān guān, zhū shā páo, wèi tīng zhèng zhī fú."
明帝泰始四年,诏曰:"车服之饰,象数是遵。故盛皇留范,列圣垂制。朕近改定,今修成六服,沿时变礼,所施之事,各有条叙,便可载之典章。朕以大冕纯玉缫,玄衣黄裳,祀天宗明堂。又以法冕,玄衣绛裳,祀太庙,元正大会朝诸侯。又以饰冕,紫衣红裳,小会宴飨,送诸侯,临轩会王公。又以绣冕,朱衣裳,征伐、讲武、校猎。又以纮冕,青衣裳,耕稼、飨国子。又以通天冠,朱纱袍,为听政之服。"
tài shǐ liù nián zhēng yuè, yǒu sī zòu:" bèi chì huáng tài zǐ zhèng dōng cháo hè, hé zhù gǔn miǎn jiǔ zhāng bù?" yí cáo láng qiū zhòng qǐ yì:" àn zhōu lǐ, gōng zì gǔn miǎn yǐ xià. zhèng zhù:' gǔn miǎn yǐ zhì qīng dài fū zhī xuán miǎn, jiē qí cháo pìn tiān zǐ zhī fú yě.' fú xún gǔ zhī shàng gōng, shàng dé fú zhī, huáng tài zǐ yǐ cuì fù zhī zūn, lǜ tǔ zhān yǎng, yú wèi yí shì zūn shèng diǎn, fú gǔn jiǔ zhāng yǐ cháo hè." zhào kě.
泰始六年正月,有司奏:"被敕皇太子正冬朝贺,合著衮冕九章不?"仪曹郎丘仲起议:"按周礼,公自衮冕以下。郑注:'衮冕以至卿大夫之玄冕,皆其朝聘天子之服也。'伏寻古之上公,尚得服之,皇太子以倅副之尊,率土瞻仰,愚谓宜式遵盛典,服衮九章以朝贺。"诏可。
qí yīn zhì píng tiān guān fú, bù yì jiù fǎ, jiāo miào lín cháo suǒ fú yě. jiù gǔn fú yòng zhī chéng, jiàn wǔ zhōng, míng dì yǐ zhī tài zhòng, nǎi cǎi huà wèi zhī, jiā jīn shì yín báo, shí yì wèi wèi tiān yī. tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, shèng yú lín cháo suǒ fú, chén xià jiē tóng. bài líng zé hēi jiè zé, fú wú dìng sè. jǔ āi lín sàng, bái qià dān yī, yì wèi zhī sù fú. wáng gōng zhù jì, píng miǎn fú, shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, qīng qī zhāng, jiē huà zào jiàng zēng wèi zhī. cōng zhě xiāng yīn bù gǎi.
齐因制平天冠服,不易旧法,郊庙临朝所服也。旧衮服用织成,建武中,明帝以织太重,乃采画为之,加金饰银薄,时亦谓为天衣。通天冠服,绛纱袍,皂缘中衣,乘舆临朝所服,臣下皆同。拜陵则黑介帻,服无定色。举哀临丧,白帢单衣,亦谓之素服。王公助祭,平冕服,山龙以下九章,卿七章,皆画皂绛缯为之。葱褶相因不改。
liáng yīn zhì píng tiān guān fú, yī huà ér shang xiù, shí èr zhāng. sù dài zhū lǐ, yǐ zhū yuán bì shì qí cè. gēng míng chì pí fú wèi bì. huò yún bì zhī míng, qí lái yǐ jiǔ. yú tóng jiù fǎ. yòu yǒu tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, hēi xì, shì wèi cháo fú, yuán zhèng hè bì, hái chǔ gēng yī, chū suǒ fú yě. qí shì diàn xiān shèng, zé zào shā páo, jiàng yuán zhōng yī, jiàng cōng wà, hēi xì. bài líng zé jiān bù dān yī. yòu yǒu bái qià dān yī, yǐ dài gǔ zhī yí cuī.
梁因制平天冠服,衣画而裳绣,十二章。素带朱里,以朱缘裨饰其侧。更名赤皮韨为韠。(或云韠之名,其来已久。)馀同旧法。又有通天冠服,绛纱袍,皂缘中衣,黑舄,是为朝服,元正贺毕,还储更衣,出所服也。其释奠先圣,则皂纱袍,绛缘中衣,绛葱袜,黑舄。拜陵则笺布单衣。又有白帢单衣,以代古之疑縗。
tiān jiàn sān nián, hé tóng zhī yì:" gōng qīng yǐ xià jì fú, lǐ yǒu zhōng yī, jí jīn zhōng dān yě. hòu hàn cóng xià hòu shì shuō, jì fú jiàng yuán lǐng xiù wèi zhōng yī, jiàng cōng wà, shì qí chì xīn fèng shén yě. jīn zhōng yī jiàng yuán, zú yǒu suǒ míng, wú qí yú cōng. jì fēi shèng fǎ, wèi bù kě shī." suì yī yì chú zhī.
天监三年,何佟之议:"公卿以下祭服,里有中衣,即今中单也。后汉从夏侯氏说,祭服绛缘领袖为中衣,绛葱袜,示其赤心奉神也。今中衣绛缘,足有所明,无俟於葱。既非圣法,谓不可施。"遂依议除之。
qī nián, zhōu shě yì:" àn lǐ:' yǒu yú shì huáng ér jì, shēn yī ér yǎng lǎo.' zhèng xuán yún, huáng shì huà fèng huáng yǔ yě. yòu àn lǐ' rú gǔn miǎn', zé gǔn shì yī. yǒu yú shì yán huáng, huáng yì shì yī, fēi miǎn. jīn gǔn fú yí huà fèng huáng, yǐ shì chà jiàng." yòu wáng sēng chóng yún:" xún miǎn fú wú fèng, yīng gǎi wéi dí. yòu shang yǒu yuán huā, yú lǐ wú ài, shì huà shì jiā pā huā ěr. huā yīn yú měi fǎn. zǎo mǐ fǔ fú, bìng guāi gǔ zhì, jīn qǐng gǎi zhèng, bìng qù yuán huā." dì yuē:" gǔ wén rì yuè xīng chén, cǐ yǐ yī chén shè sān wù yě. shān lóng huá chóng, yòu yǐ yī shān shè sān wù yě. zǎo huǒ fěn mǐ, yòu yǐ yī zǎo shè sān wù yě. shì wèi jiǔ zhāng. jīn gǔn fú huà lóng, zé yí huà fèng. kǒng ān guó yún' huá zhě, huā yě', zé wèi huā fēi yí. ruò yī xiàng huà dí, chà jiàng zhī wén, fù jiāng ān jì?" dì yòu yuē:" lǐ:' wáng sì hào tiān, fú dà qiú ér miǎn.' dà qiú bù cún, qí yú zhì jìng, kǒng wèi yǒu jǐn." wǔ jīng bó shì lù wěi děng bìng yún:" wáng sì hào tiān fú dà qiú, míng zhū chén lǐ bù dé tóng. zì wèi yǐ lái, jiē yòng gǔn fú. jīn qǐng yī gǔ, gèng zhì dà qiú." zhào kě. wěi děng yòu àn:" zhèng xuán zhù sī fú yún,' dà qiú, gāo qiú yě', jì wú suǒ chū, wèi wèi kě jù. àn liù miǎn zhī fú, jiē xuán shàng xūn xià. jīn yí yǐ zēng wèi zhī, qí zhì shì rú qiú, qí shang yǐ xūn, jiē wú wén xiù." zhào kě. yòu zhì hēi zé dān yī, yàn huì fú zhī.
七年,周舍议:"按礼:'有虞氏皇而祭,深衣而养老。'郑玄云,皇是画凤皇羽也。又按礼'如衮冕',则衮是衣。有虞氏言皇,皇亦是衣,非冕。今衮服宜画凤皇,以示差降。"又王僧崇云:"寻冕服无凤,应改为翟。又裳有圆花,於礼无碍,是画饰加葩花耳。(花音於美反。)藻米黼黻,并乖古制,今请改正,并去圆花。"帝曰:"古文日月星辰,此以一辰摄三物也。山龙华虫,又以一山摄三物也。藻火粉米,又以一藻摄三物也。是为九章。今衮服画龙,则宜画凤。孔安国云'华者,花也',则为花非疑。若一向画翟,差降之文,复将安寄?"帝又曰:"礼:'王祀昊天,服大裘而冕。'大裘不存,其於质敬,恐未有尽。"五经博士陆玮等并云:"王祀昊天服大裘,明诸臣礼不得同。自魏以来,皆用衮服。今请依古,更制大裘。"诏可。玮等又按:"郑玄注司服云,'大裘,羔裘也',既无所出,未为可据。按六冕之服,皆玄上纁下。今宜以缯为之,其制式如裘,其裳以纁,皆无文绣。"诏可。又制黑帻单衣,宴会服之。
jiǔ nián, sī mǎ yún děng yì yún:" àn yù zǎo:' zhū hóu xuán miǎn yǐ jì, bì miǎn yǐ cháo.' zá jì yòu yún:' dài fū miǎn ér jì yú gōng, biàn yú jì ér jǐ.' jīn zhī shàng shū, shàng yì gōng hóu, xià fēi qīng shì, zhǐ yǒu zhāo yī, běn wú miǎn fú. jì cóng zhāi jì, bù róng tóng yú zài cháo, yí yī tài cháng jí bó shì zhū zhāi guān lì, zhe zào yī, jiàng niǎn, zhōng dān, zhú yè guān."
九年,司马筠等议云:"按玉藻:'诸侯玄冕以祭,裨冕以朝。'杂记又云:'大夫冕而祭於公,弁於祭而己。'今之尚书,上异公侯,下非卿士,止有朝衣,本无冕服。既从斋祭,不容同於在朝,宜依太常及博士诸斋官例,著皂衣,绛撚,中单,竹叶冠。"
chén yīn zhī. yǒng dìng yuán nián, wǔ dì jí wèi, xú líng bái:" shèng yú yù fú, jiē cǎi liáng zhì." dì yuē:" jīn tiān xià chū dìng, wù cóng jié jiǎn. yìng yòng xiù zhī chéng zhě, bìng kě cǎi huà." zhì wén dì tiān jiā chū, xī gǎi yì zhī. qí huáng tài zǐ jiàng shā páo, zào yuán bái shā zhōng yī, bái dài, dà xiǎo huì cí miào, shuò wàng wǔ rì hái cháo, jiē cháo fú, cháng hái shàng gōng zé zhū fú. ruò shì diàn, xuán cháo fú, jiàng yuán zhōng dān, jiàng cōng wà, xuán xì. shì sì, gǔn yī jiǔ zhāng, bái shā jiàng yuán zhōng dān, jiàng zēng bì, chì xì, jiàng wà. huáng tài zǐ jiù yǒu wǔ shí cháo fú, zì liáng tiān jiàn zhī hòu zé zhū fú. zhū wáng cháo fú, zhū yī, jiàng shā páo, zào yuán zhōng yī, sù dài, hēi xì. ruò jiā yú guān, zé fú qí jiā guān zhī fú. kāi guó gōng hóu bó zǐ nán, bìng cháo fú, shā zhū yī. ruò zhù jì jiāo miào, jiē gǔn, xuán shàng xūn xià, shān lóng yǐ xià jiǔ zhāng, bèi wǔ cǎi, dà pèi, chì xì, qú lǚ. yú wén guān cháo fú. wǔ bēn zhōng láng jiàng yǔ lín jiān, jiàng shā hú dān yī. zhōu cì shǐ jiàng cháo fú. zhí gé jiāng jūn zhū diàn zhǔ shuài, zhū fú, zhèng zhí jiàng shān, cóng zé liǎng dāng shān. tài zǐ wèi lǜ lǜ gèng lìng chéng, zào cháo fú. diàn zhōng jiàng jūn yuán wài jiāng jūn zhōu jùn dū wèi sī mǎ zhōng shū tōng shì shè rén tài zǐ tōng shì děng, bìng zhū fú. xuán yī, chì zé, cōng zhě, tài zǐ èr fù qí lì suǒ fú. wǔ guān, jiàng gōu, diàn qián wēi yí wǔ bēn wēi yí sàn gěi shǐ gé jiāng gǔ chuī shì shuài fù tài zǐ lǔ bù jǐ lì suǒ fú.
陈因之。永定元年,武帝即位,徐陵白:"乘舆御服,皆采梁制。"帝曰:"今天下初定,务从节俭。应用绣、织成者,并可采画。"至文帝天嘉初,悉改易之。其皇太子绛纱袍,皂缘白纱中衣,白带,大小会、祠庙,朔望、五日还朝,皆朝服,常还上宫则朱服。若释奠,玄朝服,绛缘中单,绛葱袜,玄舄。侍祀,衮衣九章,白纱绛缘中单,绛缯韠,赤舄,绛袜。皇太子旧有五时朝服,自梁天监之后则朱服。诸王朝服,朱衣,绛纱袍,皂缘中衣,素带,黑舄。若加馀官,则服其加官之服。开国公侯伯子男,并朝服,纱朱衣。若助祭郊庙,皆衮,玄上纁下,山龙以下九章,备五采,大佩,赤舄,絇履。馀文官朝服。武贲中郎将、羽林监,绛纱縠单衣。州刺史绛朝服。直阁将军、诸殿主帅,朱服,正直绛衫,从则裲裆衫。太子卫率、率更令丞,皂朝服。殿中将军、员外将军、州郡都尉司马、中书通事舍人、太子通事等,并朱服。玄衣,赤帻,葱褶,太子二傅骑吏所服。武冠,绛褠,殿前威仪、武贲威仪、散给使、閤将、鼓吹士帅副、太子卤簿戟吏所服。
hòu zhōu shè sī fú zhī guān, zhǎng huáng dì shí èr fú. sì hào tiān shàng dì, zé cāng yī wǔ fāng shàng dì, gè suí fāng sè cháo rì yòng qīng yī jì huáng dì qí yòng huáng yī xī yuè yòng sù yī shén zhōu shè jì yòng xuán yī xiǎng xiān huáng jiā yuán fú nà hòu cháo zhū hóu zé xiàng yī: shí èr zhāng. xiǎng zhū xiān dì shí sān lǎo wǔ gēng gēng jí děng, zì lóng yǐ xià, jiǔ zhāng. sì xīng chén shì shuò dà shè xiǎng qún chén děng, bā zhāng. qún sì lín tài xué rù dào fǎ mén yàn shè yǎng shù lǎo shì zhū hòu jiā, qī zhāng. qí jiǔ zhāng yǐ xià, yī zhòng gǔn shān bì, shang zhòng fǔ fú: jù shí yǒu èr děng. tōng yǐ shēng lóng wèi lǐng biǎo. xún bīng jí róng, zé mèi wéi wèi yī shang. tián liè zé pí biàn, bái bù yī ér sù shang yě.
后周设司服之官,掌皇帝十二服。祀昊天上帝,则苍衣;五方上帝,各随方色;朝日用青衣;祭皇地祇用黄衣;夕月用素衣;神州、社稷用玄衣;享先皇、加元服、纳后、朝诸侯则象衣:十二章。享诸先帝、食三老五更、耕籍等,自龙以下,九章。祀星辰、视朔、大射、飨群臣等,八章。群祀、临太学、入道法门、燕射、养庶老、適诸侯家,七章。其九章以下,衣重;衮、山、鷩,裳重黼黻:俱十有二等。通以升龙为领褾。巡兵即戎,则韎韦为衣裳。田猎则皮弁,白布衣而素裳也。
zhū gōng zhī fú jiǔ zhāng, fú zhī zhāng shù, suí miǎn ér jiàng qí yī. qí bā zhāng yǐ xià, yī zhòng zǎo fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, jù jiǔ děng, jiē yǐ shān wèi lǐng biǎo. zhū hóu fú bā zhāng, ér xià jù bā děng, jiē yǐ huá chóng wèi lǐng biǎo. zhū bó fú qī zhāng, ér xià jù qī děng, yǐ huǒ wèi lǐng biǎo. zhū zǐ fú liù zhāng, jù liù děng, jiē yǐ zōng yí wèi lǐng biǎo. zhū nán fú wǔ zhāng, jiē yǐ zǎo wèi lǐng biǎo. sān gōng zhī fú yǒu jiǔ, zhāng yǒu liù, yī zhòng zǎo yǔ fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú. jù wèi jiǔ děng, jiē yǐ zōng yí wèi lǐng biǎo. sān gū zhī fú yǒu bā, zhāng yǒu wǔ, yī zhòng zǎo yǔ fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi bā děng. gōng qīng fú yǒu qī, zhāng yǒu sì, yī zhòng fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi qī děng. jiē yǐ fěn mǐ wèi lǐng biǎo. dài fū zhī fú yǒu liù, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, shang zhòng fǔ fú, wèi liù děng. zhōng dài fū zhī fú yǒu wǔ, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, wèi wǔ děng. xià dài fū fú yǒu sì, zhāng yǒu sān, yī zhòng fěn mǐ, wèi sì děng. shì zé sì biàn jué biàn xuán guān fú, jiē xuán yī qí shang, shàng shì yǐ xuán, zhōng shì yǐ huáng, xià shì zá shang. wèi qián xuán hòu huáng. shù shì xuán guān fú, qí zài guān fǔ shǐ zhī shǔ, fú zī yī shang.
诸公之服九章,服之章数,随冕而降其一。其八章以下,衣重藻粉米,裳重黼黻,俱九等,皆以山为领褾。诸侯服八章,而下俱八等,皆以华虫为领褾。诸伯服七章,而下俱七等,以火为领褾。诸子服六章,俱六等,皆以宗彝为领褾。诸男服五章,皆以藻为领褾。三公之服有九,章有六,衣重藻与粉米,裳重黼黻。俱为九等,皆以宗彝为领褾。三孤之服有八,章有五,衣重藻与粉米,裳重黼黻,为八等。公卿服有七,章有四,衣重粉米,裳重黼黻,为七等。皆以粉米为领褾。大夫之服有六,章有三,衣重粉米,裳重黼黻,为六等。中大夫之服有五,章有三,衣重粉米,为五等。下大夫服有四,章有三,衣重粉米,为四等。士则祀弁、爵弁、玄冠服,皆玄衣;其裳,上士以玄,中士以黄,下士杂裳。(谓前玄后黄。)庶士玄冠服,其在官府史之属,服缁衣裳。
suí wén dì jí wèi, jiāng gǎi hòu zhōu zhì dù, nǎi xià zhào yuē:" xuān ní zhì fǎ, sǔn yì kě zhī. zhèn shòu tiān mìng, chì què lái yí, wǔ dé xiāng shēng, bìng yí huǒ sè. qí jiāo qiū miào shè, kě yī gǔn miǎn zhī yí, cháo huì yī shang, yí jǐn yòng chì. xī dān wū mù yùn, jī yǒu dà bái zhī qí huáng xīng tǔ dé, cáo chéng hēi shǒu zhī mǎ. zài sì yǔ róng, qí shàng héng yì. jīn zhī róng fú, jiē kě shàng huáng, zài wài cháng suǒ zhù zhě, tōng yòng zá sè. jì sì zhī fú, xū hé lǐ jīng, yí jí tōng rú, gèng kě xiáng yì." tài zǐ shù zǐ shè tài cháng shǎo qīng péi zhèng zòu:" hòu zhōu zhì miǎn, bìng fēi diǎn gù. jīn cǎi dōng qí zhī fǎ."
隋文帝即位,将改后周制度,乃下诏曰:"宣尼制法,损益可知。朕受天命,赤雀来仪,五德相生,并宜火色。其郊丘庙社,可依衮冕之仪,朝会衣裳,宜尽用赤。昔丹乌木运,姬有大白之旂;黄星土德,曹乘黑首之马。在祀与戎,其尚恒异。今之戎服,皆可尚黄,在外常所著者,通用杂色。祭祀之服,须合礼经,宜集通儒,更可详议。"太子庶子、摄太常少卿裴政奏:"后周制冕,并非典故。今采东齐之法。"
shèng yú gǔn miǎn, xuán yī xūn shang. yī, shān lóng huá chóng huǒ zōng yí wǔ zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. yī zhòng zōng yí, shang zhòng fǔ fú, wèi shí èr děng. yī biǎo lǐng zhī chéng shēng lóng, bái shā nèi dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, yù gōu jiǎo yè dà dài, sù dài zhū lǐ, pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ. fú suí shang sè, shān lóng huǒ sān zhāng. lù lú yù jù jiàn, huǒ zhū biāo shǒu. bái yù shuāng pèi, xuán zǔ. shuāng dà shòu, liù cǎi, xuán huáng chì bái piāo lǜ, chún xuán zhì, zhǎng èr zhàng sì chǐ, wǔ bǎi shǒu, guǎng yī chǐ xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu, ér shǒu bàn zhī, jiān shī sān yù huán. zhū wà, chì xì, xì jiā jīn shì. sì yuán qiū fāng zé gǎn dì míng táng wǔ jiāo yú shì xī fēng shàn cháo rì xī yuè zōng miào shè jì jí tián miào qiǎn shàng jiàng zhēng hái yǐn zhì yuán fú nà hòu zhēng yuè shòu cháo jí lín xuān bài wáng gōng, zé fú zhī. tōng tiān guān fú, jiàng shā páo, shēn yī zhì, bái shā nèi dān, zào lǐng biǎo niǎn jū, jiàng shā bì xī, bái jiǎ dài, fāng xīn qǔ lǐng. qí gé dài jiàn pèi shòu xì, yǔ shàng tóng. hēi jiè zé, bái shā dān yī, wū pí lǚ, bài líng zé fú zhī. bái shā mào, bái liàn qún rú, wū pí lǚ, shì cháo tīng sòng jí yàn jiàn bīn kè, jiē fú zhī. bái qià, bái shā dān yī, wū pí lǚ, jǔ āi zé fú zhī.
乘舆衮冕,玄衣纁裳。衣,山、龙、华虫、火、宗彝五章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。衣重宗彝,裳重黼黻,为十二等。衣褾领织成升龙,白纱内单,黼领,青褾、撚、裾。革带,玉钩〈角枼〉;大带,素带朱里,纰其外,上以朱,下以绿。韨随裳色,山龙火三章。辘轳玉具剑,火珠镖首。白玉双佩,玄组。双大绶,六采,玄黄赤白缥绿,纯玄质,长二丈四尺,五百首,广一尺;小双绶,长二尺六寸,色同大绶,而首半之,间施三玉环。朱袜,赤舄,舄加金饰。祀圆丘、方泽、感帝、明堂、五郊、雩、〈礻昔〉、封禅、朝日、夕月、宗庙、社稷、籍田、庙遣上将、征还饮至、元服、纳后、正月受朝及临轩拜王公,则服之。 通天冠服,绛纱袍,深衣制,白纱内单,皂领、褾、撚、裾,绛纱蔽膝,白假带,方心曲领。其革带、剑、佩、绶、舄,与上同。黑介帻,白纱单衣,乌皮履,拜陵则服之。 白纱帽,白练裙襦,乌皮履,视朝、听讼及宴见宾客,皆服之。 白帢,白纱单衣,乌皮履,举哀则服之。
huáng tài zǐ gǔn fú, xuán yī xūn shang. yī, shān lóng huá chóng huǒ zōng yí wǔ zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. zhī chéng wéi zhī. bái shā nèi dān, fǔ lǐng, qīng biǎo niǎn jū. gé dài, jīn gōu jiǎo yè dà dài, sù dài bù zhū lǐ, yì pī yǐ zhū lǜ. fú suí shang sè, huǒ shān èr zhāng. yù jù jiàn, huǒ zhū biāo shǒu. yú yù shuāng pèi, zhū zǔ. shuāng dà shòu, sì cǎi, chì bái piāo gàn, chún zhū zhì, zhǎng zhàng bā chǐ, sān bǎi èr shí shǒu, guǎng jiǔ cùn xiǎo shuāng shòu, zhǎng èr chǐ liù cùn, sè tóng dà shòu, ér shǒu bàn zhī, jiān shī èr yù huán. zhū wà, chì xì, yǐ jīn shì. dài cóng huáng dì jì sì jí yè miào jiā yuán fú nà fēi, zé fú zhī. yuǎn yóu guān fú, jiàng shā páo, bái shā nèi dān, zào lǐng biǎo niǎn jū, bái jiǎ dài, fāng xīn qǔ lǐng, jiàng shā bì xī, wà, xì. qí gé dài jiàn pèi shòu, yǔ shàng tóng. yè miào hái gōng yuán rì shuò rì rù cháo shì diàn, zé fú zhī. yuǎn yóu guān gōng fú, jiàng shā dān yī, gé dài, jīn gōu jiǎo yè, jiǎ dài, fāng xīn. fēn zhǎng liù chǐ sì cùn, guǎng èr cùn sì fēn, sè tóng qí shòu. jīn lǚ pán náng, wà, lǚ. wǔ rì cháng cháo, zé fú zhī.
皇太子衮服,玄衣纁裳。衣,山、龙、华虫、火、宗彝五章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。织成为之。白纱内单,黼领,青褾、撚、裾。革带,金钩〈角枼〉;大带,素带不朱里,亦纰以朱绿。韨随裳色,火、山二章。玉具剑,火珠镖首。瑜玉双佩,朱组。双大绶,四采,赤白缥绀,纯朱质,长丈八尺,三百二十首,广九寸;小双绶,长二尺六寸,色同大绶,而首半之,间施二玉环。朱袜,赤舄,以金饰。待从皇帝祭祀及谒庙、加元服、纳妃,则服之。 远游冠服,绛纱袍,白纱内单,皂领、褾、撚、裾,白假带,方心曲领,绛纱蔽膝,袜,舄。其革带、剑、佩、绶,与上同。谒庙、还宫、元日朔日入朝、释奠,则服之。 远游冠公服,绛纱单衣,革带,金钩〈角枼〉,假带,方心。纷长六尺四寸,广二寸四分,色同其绶。金缕鞶囊,袜,履。五日常朝,则服之。
gǔn miǎn fú, jiǔ zhāng, tóng huáng tài zǐ. wáng gōng kāi guó gōng chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì, qīn yíng, zé fú zhī. sān gōng zhù jì zhě yì fú zhī. bì miǎn fú, qī zhāng. yī, huá chóng huǒ zōng yí sān zhāng shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú sì zhāng. hóu bó chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì qīn yíng, zé fú zhī. cuì miǎn fú, wǔ zhāng. yī, zōng yí zǎo fěn mǐ sān zhāng shang, fǔ fú èr zhāng. zǐ nán chū shòu cè, zhí zhì, rù cháo, jì sì, qīn yíng, zé fú zhī. chī miǎn fú, sān zhāng. zhèng sān pǐn yǐ xià, cóng wǔ pǐn yǐ shàng, zhù jì zé fú zhī. zì wáng gōng yǐ xià fú zhāng, jiē xiù wèi zhī. jì fú miǎn, jiē zān dǎo qīng kuàng chōng ěr. xuán yī xūn shang, bái shā nèi dān, fǔ lǐng, chī miǎn yǐ xià, nèi dān qīng lǐng. qīng biǎo niǎn jū. gé dài, gōu jiǎo yè, dà dài, wáng sān gōng jí gōng hóu bó zǐ nán, sù dài, bù zhū lǐ, jiē pī qí wài, shàng yǐ zhū, xià yǐ lǜ. zhèng sān pǐn yǐ xià, cóng wǔ pǐn yǐ shàng, sù dài, pī qí chuí, wài yǐ xuán, nèi yǐ huáng. niǔ yuē jiē yòng qīng zǔ. zhū fú, fán fú jiē suí shang sè. gǔn bì cuì, huǒ shān èr zhāng chī, shān yī zhāng. jiàn, pèi, shòu, wà, chì xì. jué biàn fú, cóng jiǔ pǐn yǐ shàng, zhù jì zé fú zhī. qí zhì fú, xuán yī xūn shang wú zhāng, bái juàn nèi dān, qīng lǐng biǎo niǎn jū, gé dài, dà dài, liàn dài pī qí chuí, nèi wài yǐ zī. niǔ yuē yòng qīng zǔ. jué bì, wà, chì lǚ. bái qià, bái shā dān yī, wū pí lǚ, shàng xià tōng fú zhī. wěi mào guān, wèi guān zé shuāng tóng jì, kōng dǐng hēi jiè zé, jiē shēn yī, qīng lǐng, wū pí lǚ. guó zǐ tài xué sì mén shēng fú zhī. cháo fú, yì míng jù fú. jiàng shā dān yī, bái shā nèi dān, zào lǐng xiù, zào niǎn, gé dài, gōu jiǎo yè, jiǎ dài, qū lǐng fāng xīn, jiàng shā bì xī, wà, xì, shòu, jiàn, pèi. cóng wǔ pǐn yǐ shàng, péi jì cháo xiǎng bài biǎo, fán dà shì zé fú zhī. liù pǐn yǐ xià, cóng qī pǐn yǐ shàng, qù jiàn pèi shòu, yú bìng tóng. zì yú gōng shì, jiē cóng gōng fú. yì míng cóng shěng fú. jiàng shā dān yī, gé dài, gōu jiǎo yè, jiǎ dài, fāng xīn, wà, lǚ, fēn, pán náng. cóng wǔ pǐn yǐ shàng fú zhī. jiàng gōu yī gōng fú, gōu yī jí dān yī bù chuí hú zhě yě. xiù xiá, xíng zhí rú gōu nèi. yú tóng cóng shěng yě. liú wài wǔ pǐn yǐ xià, jiǔ pǐn yǐ shàng fú zhī.
衮冕服,九章,同皇太子。王、公、开国公初受册,执贽,入朝,祭祀,亲迎,则服之。三公助祭者亦服之。 鷩冕服,七章。衣,华虫、火、宗彝三章;裳,藻、粉米、黼、黻四章。侯、伯初受册,执贽,入朝,祭祀、亲迎,则服之。 毳冕服,五章。衣,宗彝、藻、粉米三章;裳,黼、黻二章。子、男初受册,执贽,入朝,祭祀,亲迎,则服之。 絺冕服,三章。正三品以下,从五品以上,助祭则服之。自王公以下服章,皆绣为之。祭服冕,皆簪导、青纊充耳。玄衣纁裳,白纱内单,黼领,(絺冕以下,内单青领。)青褾、撚、裾。革带,钩〈角枼〉,大带,(王、三公及公侯伯子男,素带,不朱里,皆纰其外,上以朱,下以绿。正三品以下,从五品以上,素带,纰其垂,外以玄,内以黄。纽约皆用青组。)朱韨,(凡韨皆随裳色。衮、鷩、毳,火、山二章;絺,山一章。)剑,佩,绶,袜,赤舄。 爵弁服,从九品以上,助祭则服之。其制服,玄衣纁裳无章,白绢内单,青领、褾、撚、裾,革带,大带,(练带纰其垂,内外以缁。纽约用青组。)爵韠,袜,赤履。 白帢,白纱单衣,乌皮履,上下通服之。 委貌冠,未冠则双童髻,空顶黑介帻,皆深衣,青领,乌皮履。国子太学四门生服之。 朝服,(亦名具服。)绛纱单衣,白纱内单,皂领、袖,皂撚,革带,钩〈角枼〉,假带,曲领方心,绛纱蔽膝,袜,舄,绶,剑,佩。从五品以上,陪祭、朝飨、拜表,凡大事则服之。六品以下,从七品以上,去剑、佩、绶,馀并同。 自馀公事,皆从公服。(亦名从省服。)绛纱单衣,革带,钩〈角枼〉,假带,方心,袜,履,纷,鞶囊。从五品以上服之。 绛褠衣公服,(褠衣即单衣不垂胡者也。袖狭,形直如褠内。馀同从省也。)流外五品以下,九品以上服之。
zuǒ yòu wèi zuǒ yòu wǔ wèi zuǒ yòu wǔ hòu dà jiàng jūn lǐng zuǒ yòu dà jiàng jūn, bìng wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn pèi shòu shì cóng zé píng jīn zé, zǐ shān, dà kǒu cōng zhě. zuǒ yòu wèi zuǒ yòu wǔ wèi zuǒ yòu wǔ hòu jiāng jūn lǐng zuǒ yòu jiāng jūn zuǒ yòu jiān mén wèi jiāng jūn tài zǐ zuǒ yòu wèi zuǒ yòu zōng wèi zuǒ yòu nèi děng lǜ zuǒ yòu jiān mén láng jiāng jí zhū fù lǜ, bìng wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn, pèi, shòu shì cóng zé píng jīn zé, zǐ shān, dà kǒu cōng. zhí gé jiāng jūn zhí qǐn zhí zhāi tài zǐ zhí gé, wǔ biàn, jiàng cháo fú, jiàn, pèi, shòu shì cóng zé píng jīn zé, jiàng shān, dà kǒu cōng zhě.
左右卫、左右武卫、左右武候大将军、领左右大将军,并武弁,绛朝服,剑、佩、绶;侍从则平巾帻,紫衫,大口葱褶。左右卫、左右武卫、左右武候将军、领左右将军、左右监门卫将军、太子左右卫、左右宗卫、左右内等率、左右监门郎将及诸副率,并武弁,绛朝服,剑,佩,绶;侍从则平巾帻,紫衫,大口葱。直閤将军、直寝、直斋、太子直閤,武弁,绛朝服,剑,佩,绶;侍从则平巾帻,绛衫,大口葱褶。
dà táng zhì, tiān zǐ yī fú, yǒu dà qiú gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn xiù miǎn xuán miǎn tōng tiān guān wǔ biàn hēi jiè zé bái shā mào píng jīn zé bái qià, fán shí èr děng.
大唐制,天子衣服,有大裘、衮冕、鷩冕、毳冕、绣冕、玄冕、通天冠、武弁、黑介帻、白纱帽、平巾帻、白帢,凡十二等。
zhēn guān sì nián zhì, sān pǐn yǐ shàng fú zǐ, sì pǐn wǔ pǐn yǐ shàng fú fēi, liù pǐn qī pǐn yǐ shàng lǜ, bā pǐn jiǔ pǐn yǐ shàng qīng. fù rén cóng fū zhī sè. réng tōng fú huáng. zhì wǔ nián qī yuè chì, qī pǐn yǐ shàng, fú guī jiǎ shuāng jù shí huā líng, qí sè lǜ. jiǔ pǐn yǐ shàng, fú sī bù jí zá xiǎo líng, qí sè qīng.
贞观四年制,三品以上服紫,四品、五品以上服绯,六品、七品以上绿,八品、九品以上青。妇人从夫之色。仍通服黄。至五年七月敕,七品以上,服龟甲双巨十花绫,其色绿。九品以上,服丝布及杂小绫,其色青。
xiǎn qìng yuán nián, xiū lǐ guān chén wú jì zhì níng jìng zōng děng yán:" zhǔn wǔ dé chū zhuàn yī fú lìng, shèng yú sì tiān dì, fú dà qiú miǎn, wú liú. chén kān qián jiàn lìng, shì wǔ dé chū zhuàn, suī píng zhōu lǐ, lǐ jí wèi ān. jǐn àn jiāo tè shēng yún:' zhōu zhī shǐ jiāo, rì yǐ zhì.'' bèi gǔn yǐ xiàng tiān, dài miǎn zǎo shí yǒu èr liú, zé tiān shù yě'. ér cǐ èr lǐ, jù shuō zhōu jiāo, gǔn yǔ dà qiú, shì nǎi yǒu yì. àn yuè lìng:' mèng dōng, tiān zǐ shǐ qiú.' míng yǐ yù hán, lǐ fēi dāng shǔ. ruò qǐ zhé qí gǔ, dōng zhì bào tiān, xíng shì fú qiú, yì guī tōng yǔn. zhì yú jì xià yíng qì, lóng jiàn ér yú, yán chì fāng shèng, rú hé kě fú? jǐn xún lì dài, wéi fú gǔn zhāng, yǔ jiāo tè shēng yì zhǐ xiāng xié. zhōu qiān yú fú zhì yún:' hàn míng dì yǒng píng èr nián, zhào cǎi zhōu guān lǐ jì, shǐ zhì sì tiān dì fú, wéi tiān zǐ bèi shí èr zhāng.' shěn yuē sòng shū zhì yún:' wèi jìn jiāo tiān, yì jiē fú gǔn.' sòng wèi zhōu qí suí lǐ lìng, jì fú xī tóng. sī zé bǎi wáng tōng diǎn, yán liáng wú fáng, fù yǔ lǐ jīng, shì wú guāi chuǎn. jīn qǐng xiàn zhāng gù shí, jiāo jì tiān dì, jiē fú gǔn miǎn, qí dà qiú qǐng tíng, réng gǎi lǐ lìng. yòu jiǎn xīn lǐ, huáng dì jì shè jì xiù miǎn, sì liú, yī sān zhāng. jì rì yuè fú xuán miǎn, sān liú, yī wú zhāng. jǐn àn lìng wén, shì sì pǐn wǔ pǐn zhī fú, cǐ sān gōng yà xiàn, jiē fú gǔn yī, gū qīng zhù jì, fú cuì jí bì, sī nǎi shèng yú zhāng shù, tóng yú dài fū, jūn shǎo chén duō, shū wèi bù kě. jù zhōu lǐ yún:' sì hào tiān shàng dì zé fú dà qiú ér miǎn, wǔ dì yì rú zhī. xiǎng xiān wáng zé gǔn miǎn, xiǎng xiān gōng zé bì miǎn, sì sì wàng shān chuān zé cuì miǎn, jì shè jì wǔ sì zé chī miǎn, zhū xiǎo sì zé xuán miǎn.' yòu yún:' gōng hóu bó zǐ nán gū qīng dài fū zhī fú, gǔn miǎn yǐ xià, jiē rú wáng zhī fú.' suǒ yǐ sān lǐ yì zōng, suì yǒu èr shì. yī yún gōng qīng dài fū zhù jì zhī rì, suǒ zhe zhī fú, jiàng wáng yī děng. yòu yún xī yǔ wáng tóng. qiú qí shé zhōng, jù wèi tōng yǔn. dàn míng wèi bù tóng, lǐ yì yì shù. tiān zǐ yǐ shí èr wèi jié, yì zài fǎ tiān, qǐ yǒu sì liú sān zhāng, fān wèi yù fú? ruò zhū chén zhù jì, miǎn yǔ wáng tóng, biàn shì guì jiàn wú fēn, jūn chén bù bié. rú qí jiàng wáng yī děng, zé wáng zhù xuán miǎn zhī shí, qún chén cì fú jué biàn, jì qū tiān zǐ, yòu biǎn gōng qīng. zhōu lǐ cǐ wén, jiǔ bù shī yòng. shì gù hàn wèi yǐ jiàng, xiāng chéng jiù shì, jiē fú gǔn miǎn. jīn xīn lǐ qīn jì rì yuè, nǎi fú wǔ pǐn zhī fú, wéi lín shì shī xíng, jí bù wěn biàn. qǐng zūn lì dài gù shí, zhū jì bìng yòng gǔn miǎn." zhì kě zhī.
显庆元年,修礼官臣无忌、志宁、敬宗等言:"准武德初撰衣服令,乘舆祀天地,服大裘冕,无旒。臣勘前件令,是武德初撰,虽凭周礼,理极未安。谨按郊特牲云:'周之始郊,日以至。''被衮以象天,戴冕藻十有二旒,则天数也'。而此二礼,俱说周郊,衮与大裘,事乃有异。按月令:'孟冬,天子始裘。'明以御寒,理非当暑。若启蛰祈穀,冬至报天,行事服裘,义归通允。至於季夏迎气,龙见而雩,炎炽方盛,如何可服?谨寻历代,唯服衮章,与郊特牲义旨相协。周迁舆服志云:'汉明帝永平二年,诏采周官、礼记,始制祀天地服,唯天子备十二章。'沈约宋书志云:'魏晋郊天,亦皆服衮。'宋、魏、周、齐、隋礼令,祭服悉同。斯则百王通典,炎凉无妨,复与礼经,事无乖舛。今请宪章故实,郊祭天地,皆服衮冕,其大裘请停,仍改礼令。又检新礼,皇帝祭社稷绣冕,四旒,衣三章。祭日月服玄冕,三旒,衣无章。谨按令文,是四品五品之服,此三公亚献,皆服衮衣,孤卿助祭,服毳及鷩,斯乃乘舆章数,同於大夫,君少臣多,殊为不可。据周礼云:'祀昊天上帝则服大裘而冕,五帝亦如之。享先王则衮冕,享先公则鷩冕,祀四望山川则毳冕,祭社稷五祀则絺冕,诸小祀则玄冕。'又云:'公侯伯子男孤卿大夫之服,衮冕以下,皆如王之服。'所以三礼义宗,遂有二释。一云公卿大夫助祭之日,所著之服,降王一等。又云悉与王同。求其折衷,俱未通允。但名位不同,礼亦异数。天子以十二为节,义在法天,岂有四旒三章,翻为御服?若诸臣助祭,冕与王同,便是贵贱无分,君臣不别。如其降王一等,则王著玄冕之时,群臣次服爵弁,既屈天子,又贬公卿。周礼此文,久不施用。是故汉魏以降,相承旧事,皆服衮冕。今新礼亲祭日月,乃服五品之服,唯临事施行,极不稳便。请遵历代故实,诸祭并用衮冕。"制可之。
wú jì děng yòu zòu yuē:" huáng dì wèi zhū chén jí wǔ fú qīn jǔ āi, yī lǐ zhe sù fú. jīn lìng nǎi yún bái qià, lǐ lìng guāi chuǎn, xū guī yī tú. qiě bái qià chū zì jìn dài, shì fēi jī gǔ, suī zhe lìng wén, bù kě xíng yòng. qǐng gǎi sù fú, yǐ huì lǐ wén." cóng zhī.
无忌等又奏曰:"皇帝为诸臣及五服亲举哀,依礼著素服。今令乃云白帢,礼令乖舛,须归一途。且白帢出自近代,事非稽古,虽著令文,不可行用。请改素服,以会礼文。"从之。
lóng shuò èr nián jiǔ yuè, sūn mào dào zòu:" zhǔn jiù lìng, bā pǐn jiǔ pǐn zhe qīng. shēn qīng luàn zǐ, fēi bēi pǐn suǒ fú. wàng qǐng zhe bì, cháo cān zhī chù, bìng yī cǐ fú fēi cháo cān chù, tīng jiān fú huáng." cóng zhī. qián lìng jiǔ pǐn yǐ shàng, cháo cān jí shì shì, tīng fú huáng. yǐ luò yáng xiàn wèi liǔ dàn fú huáng yè xíng, wèi bù rén suǒ ōu, gāo zōng wén zhī, yǐ zhāng fú cuò luàn, gù cǐ zhāo shēn míng zhī, cháo cān háng liè yī qiè bù dé zhe huáng.
龙朔二年九月,孙茂道奏:"准旧令,八品九品著青。深青乱紫,非卑品所服。望请著碧,朝参之处,并依此服;非朝参处,听兼服黄。"从之。(前令九品以上,朝参及视事,听服黄。以洛阳县尉柳诞服黄夜行,为部人所殴,高宗闻之,以章服错乱,故此昭申明之,朝参行列一切不得著黄。)
wǔ tài hòu yán zài yuán nián wǔ yuè, nèi chū xiù páo, yǐ cì wén wǔ sān pǐn yǐ shàng guān. qí páo wén, réng gè yǒu jiǒng jiè. zhū wáng zé shì yǐ pán lóng jí lù, zǎi xiàng shì yǐ fèng chí, shàng shū shì yǐ duì yàn, zuǒ yòu wèi jiāng jūn shì yǐ duì qí lín, zuǒ yòu wǔ wēi wèi shì yǐ duì wǔ, zuǒ yòu yīng yáng wèi shì yǐ duì yīng, zuǒ yòu qiān niú wèi shì yǐ duì niú, zuǒ yòu bào tāo wèi shì yǐ duì bào, zuǒ yòu yù qián wèi shì yǐ duì gǔ, zuǒ yòu jiān mén wèi shì yǐ duì shī zi, zuǒ yòu jīn wú wèi shì yǐ duì zhì. yòu míng qí jīn bèi, gè wèi bā zì huí wén, qí cí yuē" zhōng zhèng zhēn zhí, chóng qìng róng zhí"." wén chāng yì zhèng, xūn zhāng qìng zhì"." yì chōng shùn zhāng, yì zhōng shèn guāng"." lián zhèng gōng fèng, qiān gǎn zhōng yǒng".
武太后延载元年五月,内出绣袍,以赐文武三品以上官。(其袍文,仍各有炯诫。诸王则饰以盘龙及鹿,宰相饰以凤池,尚书饰以对雁,左右卫将军饰以对麒麟,左右武威卫饰以对武,左右鹰扬卫饰以对鹰,左右千牛卫饰以对牛,左右豹韬卫饰以对豹,左右玉钤卫饰以对鹘,左右监门卫饰以对狮子,左右金吾卫饰以对豸。又铭其襟背,各为八字回文,其词曰"忠正贞直,崇庆荣职"。"文昌翊政,勋彰庆陟"。"懿冲顺彰,义忠慎光"。"廉正躬奉,谦感忠勇"。)
shén lóng èr nián jiǔ yuè, chì tíng jīng liù pǐn yǐ xià zhe fēi cōng zhě lìng, gè yī běn pǐn wèi dìng.
神龙二年九月,敕停京六品以下著绯葱褶令,各依本品为定。
kāi yuán sì nián èr yuè zhì, jūn jiāng zài zhèn, shǎng jiè fēi zǐ, běn shì cóng róng kuà zhī fú, yī de zhī hòu, suì bié zào cháng páo, dì xiāng fǎng xiào. yòu rù fān shǐ, bié chì jiè fēi zǐ zhě, shǐ huí hé tíng. zì jīn yǐ hòu, yá nèi yí zhuān dìng diàn zhōng shì yù shǐ jiū chá.
开元四年二月制,军将在阵,赏借绯紫,本是从戎;胯之服,一得之后,遂别造长袍,递相仿傚。又入蕃使,别敕借绯紫者,使回合停。自今以后,衙内宜专定殿中侍御史纠察。
shí yī nián liù yuè, chì zhū wèi dà jiàng jūn zhōng jūn zhōng láng láng jiāng páo wén: qiān niú wèi ruì niú wén, zuǒ yòu wèi ruì mǎ wén, xiāo wèi dà chóng wén, wǔ wèi yīng wén, wēi wèi bào wén, lǐng jūn wèi bái zé wén, jīn wú wèi bì xié wén, jiān mén wèi shī zi wén. měi zhèng dōng chén shè, cháo rì zhe jiǎ, huì rì zhe páo.
十一年六月,敕诸卫大将军、中军中郎、郎将袍文:千牛卫瑞牛文,左右卫瑞马文,骁卫大虫文,武卫鹰文,威卫豹文,领军卫白泽文,金吾卫辟邪文,监门卫师子文。每正冬陈设,朝日著甲,会日著袍。
èr shí liù nián, sù zōng wèi huáng tài zǐ, shòu cè, tài cháng suǒ zhuàn yí zhù, yǒu fú jiàng shā páo zhī wén. tài zǐ yǐ wéi yǔ huáng dì suǒ chēng tóng, shàng biǎo cí bù gǎn dāng, qǐng yǒu yǐ yì zhī. shàng lìng bǎi guān xiáng yì. shàng shū zuǒ chéng xiàng péi yào qīng tài zǐ tài shī xiāo sōng děng zòu yuē:" jǐn àn yī fú lìng, huáng tài zǐ jù fú, yǒu yuǎn yóu guān, sān liáng, jiā jīn fù chán jiǔ shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, fā yīng ruí, xī zān dǎo, jiàng shā páo, bái shā zhōng dān, zào lǐng biǎo niǎn, bái qún rú, fāng xīn qǔ lǐng, jiàng shā bì xī, gé dài, jiàn, pèi, shòu děng, yè miào hái gōng yuán rì dōng zhì shuò rì rù cháo shì diàn zé fú zhī. qí jiàng shā páo, zé shì guān yī zhī nèi yī wù zhī shù, yǔ qún rú jiàn pèi děng wú bié. zhì yú guì jiàn zhī chà, zūn bēi zhī yì, zé guān wéi shǒu shì, míng zhì yǒu shū, bìng zhū liú jí shang cǎi zhāng zhī shù, duō shǎo yǒu bié, zì wài bù kě shì shì chā yì. yì yǒu shàng xià tōng fú, míng zhì shì tóng, lǐ zhòng zé jù fú, lǐ qīng zé cóng shěng. jīn yǐ zhì jìng zhī qíng, yǒu suǒ bù gǎn, yī fú bù kě jiǎn shěng, wèi xū gēng biàn míng. wàng suǒ zhuàn yí zhù, bù yǐ jiàng shā páo wèi chēng, dàn chēng wéi jù fú, zé zūn bēi yǒu chà, qiān guāng chéng dé." yì zòu shàng, shǒu chì gǎi wéi zhū míng fú, xià suǒ sī xíng yòng yān.
二十六年,肃宗为皇太子,受册,太常所撰仪注,有服绛纱袍之文。太子以为与皇帝所称同,上表辞不敢当,请有以易之。上令百官详议。尚书左丞相裴耀卿、太子太师萧嵩等奏曰:"谨按衣服令,皇太子具服,有远游冠,三梁,加金附蝉九首,施珠翠,黑介帻,发缨緌,犀簪导,绛纱袍,白纱中单,皂领、褾、撚,白裙襦,方心曲领,绛纱蔽膝,革带,剑,佩,绶等,谒庙还宫、元日冬至朔日入朝、释奠则服之。其绛纱袍,则是冠衣之内一物之数,与裙襦、剑、佩等无别。至於贵贱之差,尊卑之异,则冠为首饰,名制有殊,并珠旒及裳采章之数,多少有别,自外不可事事差异。亦有上下通服,名制是同,礼重则具服,礼轻则从省。今以至敬之情,有所不敢,衣服不可减省,谓须更变名。望所撰仪注,不以绛纱袍为称,但称为具服,则尊卑有差,谦光成德。"议奏上,手敕改为朱明服,下所司行用焉。
qí sān pǐn yǐ shàng fú, zhǔn wǔ dé sì nián chì dà kē líng jí luó, qí sè zǐ, shì yòng yù. wǔ pǐn yǐ shàng, fú xiǎo kē líng jí luó, qí sè zhū, shì yòng jīn. liù pǐn yǐ shàng, fú sī bù, zá xiǎo líng, jiāo suō jí shuāng xún, qí sè huáng. liù pǐn qī pǐn shì yín. bā pǐn jiǔ pǐn tōu shí. liú wài shù rén fú líng shī bù, qí sè tōng yòng huáng bái, shì yòng tóng tiě.
其三品以上服,准武德四年敕大科绫及罗,其色紫,饰用玉。五品以上,服小科绫及罗,其色朱,饰用金。六品以上,服丝布,杂小绫,交梭及双紃,其色黄。六品、七品饰银。八品、九品鍮石。流外庶人服、绫、絁、布,其色通用黄白,饰用铜铁。
zhēn yuán qī nián shí yī yuè, lìng cháng cān guān fù yī líng páo, jīn yù dài. zhì bā nián shí yuè, cì wén wǔ cháng cān guān dà líng páo.
贞元七年十一月,令常参官复衣绫袍,金玉带。至八年十月,赐文武常参官大绫袍。