strong lǐ shí qī yán gé shí qī jiā lǐ èr strong
禮十七 沿革十七 嘉禮二
jūn chén guān miǎn jīn zé děng zhì dù
君臣冠冕巾幘等制度
shàng gǔ yī máo mào pí, hòu dài shèng rén jiàn niǎo shòu guān jiǎo, nǎi zuò guān yīng. huáng dì zào liú miǎn, shǐ yòng bù bó, miǎn zhě, guān zhī yǒu liú. táng yú yǐ shàng, guān bù wú ruí, ruí, yīng shì. xià hòu yǐ móu zhuī, yīn dīng huí fǎn. yǐ shōu, suǒ yǐ shōu liǎn fā. yīn zhì zhāng fǔ, huò yǐ xǔ, zhāng, míng yě, yán yǐ biǎo míng zhàng fū. fǔ huò wèi fù. xǔ, fù yě, zì fù shì. xǔ yīn kuàng fǔ fǎn. xíng zhì bìng wú wén. zhì zhōu liù miǎn, zhāng shù shǐ bèi, gù kǒng zǐ yuē" fú zhōu zhī miǎn", yán zhōng lǐ yě. jì hū yōu lì shuāi wēi, qín fén liù jí, tú xiě fēn zá, jì zhù hùn xiáo. jīn zhēng qí shí lù, jùn shí yán gé, wèi guān miǎn piān yún.
上古衣毛帽皮,後代聖人見鳥獸冠角,乃作冠纓。黃帝造旒冕,始用布帛,(冕者,冠之有旒。)唐虞以上,冠布無緌,(緌,纓飾。)夏後以牟追,(音丁回反。)以收,(所以收斂發。)殷制章甫,或以冔,(章,明也,言以表明丈夫。甫或為父。冔,覆也,自覆飾。冔音況甫反。)形制並無文。至周六冕,章數始備,故孔子曰"服周之冕",言中禮也。洎乎幽厲衰微,秦焚六籍,圖寫紛雜,記注混淆。今徵其實錄,捃拾沿革,為冠冕篇雲。
miǎn
冕
dà qiú miǎn gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn chī miǎn xuán miǎn tōng tiān píng miǎn píng tiān miǎn cāng miǎn qīng miǎn chì miǎn huáng miǎn sù miǎn hēi miǎn xiàng miǎn shān miǎn huǒ miǎn zǎo miǎn fāng miǎn sì miǎn yǒu xióng shì zhōu qín hòu hàn wèi jìn dōng jìn sòng qí liáng chén běi qí hòu zhōu suí dà táng
(大裘冕 袞冕 鷩冕 毳冕 絺冕 玄冕 通天平冕 平天冕 蒼冕 青冕 赤冕 黃冕 素冕 黑冕 象冕 山冕 火冕 藻冕 方冕 祀冕有熊氏 周 秦 後漢 魏 晉 東晉宋 齊 梁 陳 北齊 後周 隋 大唐)
huáng dì zuò miǎn, chuí liú, mù bù xié shì yě. chōng kuàng, shì bù tīng chán yán yě. shì jiàn shì běn.
黃帝作冕,垂旒,目不邪視也。充纊,示不聽讒言也。(事見世本。)
zhōu zhì, biàn shī zhǎng wáng zhī wǔ miǎn, jiē xuán miǎn, zhū lǐ, yán niǔ. miǎn fú yǒu liù ér yán wǔ zhě, dà qiú zhī miǎn gài wú liú, bù lián shù yě. yán, miǎn zhī fù, zài shàng, shì yǐ míng yān. niǔ, xiǎo bí zài wǔ shàng, jī suǒ guàn. wǔ cǎi sāo shí yǒu èr jiù, jiē wǔ cǎi yù shí yǒu èr, yù jī zhū hóng. sāo, zá wén zhī míng, hé wǔ sè sī wèi shéng, chuí zhī yán qián hòu. gè shí èr, suǒ wèi suì yán yě. jiù, chéng yě. shéng zhī měi zā guàn wǔ cǎi yù shí èr liú, liú zé shí èr yù. měi jiù xián yī cùn. zhū hóng, yǐ zhū zǔ wèi hóng, hóng yī tiáo shéng shǔ liǎng duān yú wǔ. cǐ wèi gǔn yī zhī miǎn shí èr liú, zé yòng yù èr bǎi bā shí bā. bì miǎn sāo jiǔ liú, yòng yù èr bǎi yī shí liù. cuì miǎn qī liú, yòng yù yī bǎi liù shí bā. chī miǎn wǔ liú, yòng yù yī bǎi èr shí. xuán miǎn sān liú, yòng yù qī shí èr. zhū hóu jí gū qīng dài fū zhī miǎn, gè yǐ qí děng wèi zhī. gè yǐ qí děng zhě, sāo yù rú qí mìng shù. miǎn zé hóu bó sāo qī jiù, yòng yù jiǔ shí bā. zǐ nán sāo wǔ jiù, yòng yù wǔ shí. sāo yù jiē sān cǎi. gū sāo sì jiù, yòng yù sān shí èr. sān mìng zhī qīng sāo sān jiù, yòng yù shí bā. zài mìng zhī dài fū sāo zài jiù, yù bā. sāo yù jiē zhū lǜ. jìn lìng bù dé xiāng tiě yú.
周制,弁師掌王之五冕,皆玄冕,朱里,綖紐。(冕服有六而言五者,大裘之冕蓋無旒,不聯數也。綖,冕之覆,在上,是以名焉。紐,小鼻在武上,笄所貫。)五采繅十有二就,皆五采玉十有二,玉笄朱紘。(繅,雜文之名,合五色絲為繩,垂之綖前後。各十二,所謂邃綖也。就,成也。繩之每匝貫五采玉十二旒,旒則十二玉。每就閒一寸。朱紘,以朱組為紘,紘一條繩屬兩端於武。此謂袞衣之冕十二旒,則用玉二百八十八。鷩冕繅九旒,用玉二百一十六。毳冕七旒,用玉一百六十八。絺冕五旒,用玉一百二十。玄冕三旒,用玉七十二。)諸侯及孤卿大夫之冕,各以其等為之。(各以其等者,繅玉如其命數。冕則侯伯繅七就,用玉九十八。子男繅五就,用玉五十。繅玉皆三采。孤繅四就,用玉三十二。三命之卿繅三就,用玉十八。再命之大夫繅再就,玉八。繅玉皆朱綠。禁令不得相僣逾。)
qín miè lǐ xué, jiāo shè fú yòng, jiē yǐ jūn xuán, yǐ cóng miǎn liú, qián hòu suì yán. cài yōng dú duàn yún:" jūn, gàn zēng yě." bān gù dōng dōu fù zhù yún:" jūn, zào yě." jūn yīn jūn.
秦滅禮學,郊社服用,皆以袀玄,以從冕旒,前後邃綖。(蔡邕獨斷云:"袀,紺繒也。"班固東都賦注云:"袀,皂也。"袀音鈞。)
hòu hàn guāng wǔ jiàn zuò, sì tiān dì míng táng, jiē guān liú miǎn. xiào míng dì yǒng píng chū, zhào yǒu sī cǎi zhōu guān lǐ jì shàng shū gāo yáo piān xià hòu shì shuō, miǎn jiē guǎng qī cùn, zhǎng chǐ èr cùn, qián yuán hòu fāng, zhū lǜ lǐ, xuán shàng, qián chuí sì cùn, hòu chuí sān cùn, xì bái yù zhū wèi shí èr liú, cài yōng dú duàn yún" jiǔ liú" yě. yǐ qí shòu cǎi sè wèi zǔ yīng. lǐ jì yuē:" xuán guān zhū zǔ yīng, tiān zǐ zhī guān yě." qí liú zhū, yòng zhēn bái yù. sān gōng zhū hóu qī liú, qīng yù zhū qīng dài fū wǔ liú, hēi yù zhū. jiē yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí sè shòu wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng. zhù tiān zǐ jiāo sì tiān dì míng táng zé guān zhī.
後漢光武踐祚,祀天地明堂,皆冠旒冕。孝明帝永平初,詔有司采周官、禮記、尚書皋陶篇夏侯氏說,冕皆廣七寸,長尺二寸,前圓後方,朱綠里,玄上,前垂四寸,後垂三寸,系白玉珠為十二旒,(蔡邕獨斷雲"九旒"也。)以其綬采色為組纓。(禮記曰:"玄冠朱組纓,天子之冠也。"其旒珠,用真白玉。)三公諸侯七旒,青玉珠;卿大夫五旒,黑玉珠。皆有前無後,各以其色綬為組纓,旁垂黈纊。助天子郊祀天地、明堂則冠之。
wèi yīn hàn gù shì. míng dì hǎo fù rén zhī shì, miǎn liú gǎi yòng shān hú zhū.
魏因漢故事。明帝好婦人之飾,冕旒改用珊瑚珠。
jìn yīn zhī.
晉因之。
dōng jìn yuán dì chū guò jiāng, fú zhāng duō què, ér miǎn shì yǐ fěi cuì shān hú zhū. shì zhōng gù hé zòu:" jiù lǐ, miǎn liú yòng bái yù zhū. jīn měi yù nán dé, bù néng bèi, kě yòng bái xuán zhū." cóng zhī. hòu dì jiāo sì tiān dì míng táng zōng miào, yuán huì lín xuān, gǎi fú hēi jiè zé, tōng tiān guān, píng miǎn. miǎn, zào biǎo, zhū lǜ lǐ, guǎng qī cùn, zhǎng yī chǐ èr cùn, jiā yú tōng tiān guān shàng, qián yuán hòu fāng, chuí bái yù zhū shí èr liú, yǐ zhū zǔ wèi yīng, wú ruí. wáng gōng qīng zhù jì jiāo miào, guān píng miǎn. wáng gōng bā liú, qīng qī liú, zǔ wèi yīng, sè rú shòu yě.
東晉元帝初過江,服章多闕,而冕飾以翡翠珊瑚珠。侍中顧和奏:"舊禮,冕旒用白玉珠。今美玉難得,不能備,可用白璇珠。"從之。後帝郊祀天地明堂宗廟,元會臨軒,改服黑介幘,通天冠,平冕。冕,皂表,朱綠里,廣七寸,長一尺二寸,加於通天冠上,前圓後方,垂白玉珠十二旒,以朱組為纓,無緌。王公卿助祭郊廟,冠平冕。王公八旒,卿七旒,組為纓,色如綬也。
sòng yīn zhī, gēng míng yuē píng tiān miǎn, tiān zǐ jiāo sì jí zōng miào fú zhī, wáng gōng bìng yòng jiù fǎ.
宋因之,更名曰平天冕,天子郊祀及宗廟服之,王公並用舊法。
qí yīn zhī.
齊因之。
liáng yīn zhī. qí zhì, qián chuí sì cùn, hòu chuí sān cùn, liú zhǎng qí jiān, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, páng chuí tǒu kuàng, chōng ěr zhū yǐ yù zhèn. chéng yú jiāo sì tiān dì míng táng xiǎng zōng miào yuán huì lín xuān zé fú zhī. wǔ děng zhū hóu zhù jì, píng miǎn jiǔ liú, qīng yù wèi zhū, yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí shòu sè wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng.
梁因之。其制,前垂四寸,後垂三寸,旒長齊肩,以組為纓,色如其綬,旁垂黈纊,充耳珠以玉瑱。乘輿郊祀天地明堂、享宗廟、元會臨軒則服之。五等諸侯助祭,平冕九旒,青玉為珠,有前無後,各以其綬色為組纓,旁垂黈纊。
chén yīn zhī, yǐ wèi miǎn liú. huáng tài zǐ cháo fú yuǎn yóu guān, shì jì zé píng miǎn jiǔ liú. wǔ děng zhū hóu zhù jì jiāo miào, jiē píng miǎn jiǔ liú, qīng yù wèi zhū, yǒu qián wú hòu, gè yǐ qí shòu sè wèi zǔ yīng, páng chuí tǒu kuàng.
陳因之,以為冕旒。皇太子朝服遠遊冠,侍祭則平冕九旒。五等諸侯助祭郊廟,皆平冕九旒,青玉為珠,有前無後,各以其綬色為組纓,旁垂黈纊。
běi qí cǎi chén zhī zhì, liú yù yòng wǔ cǎi, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu. qí sì shí jiāo sì fēng chán dà shì, jiē fú gǔn miǎn. huáng tài zǐ píng miǎn, hēi jiè zé, bái zhū jiǔ liú, shì yǐ sān cǎi yù, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu wèi jiā yuán fú, zé kōng dǐng hēi jiè zé, shuāng tóng jì, shuāng yù dǎo.
北齊采陳之制,旒玉用五采,以組為纓,色如其綬。其四時郊祀封禪大事,皆服袞冕。皇太子平冕,黑介幘,白珠九旒,飾以三采玉,以組為纓,色如其綬;未加元服,則空頂黑介幘,雙童髻,雙玉導。
hòu zhōu shè sī fú zhī guān, zhǎng huáng dì shí èr miǎn. sì hào tiān zé cāng miǎn, wǔ dì gè suí fāng sè, cháo rì yòng qīng miǎn, xī yuè yòng sù miǎn, dì qí yòng huáng miǎn, shén zhōu shè jì yòng xuán miǎn, xiǎng xiān huáng jiā yuán fú děng yǐ xiàng miǎn, xiǎng xiān dì shí sān lǎo gēng jí děng yǐ gǔn miǎn, shì shuò dà shè děng yǐ shān miǎn, shì cháo lín fǎ mén shì yàn děng yǐ bì miǎn, jiē shí yǒu èr liú. wéi biàn pí biàn, jiàn zài xià wén. zhū gōng zhī miǎn jiǔ, fāng gǔn shān bì huǒ cuì děng liù, jiē jiǔ liú wéi biàn pí biàn xuán guān sān, hé shàng wèi jiǔ. zhū hóu bā, wú gǔn miǎn. zhū bó qī, yòu wú shān miǎn. zhū zi liù, yòu wú bì miǎn. zhū nán wǔ, yòu wú huǒ miǎn, miǎn wǔ liú. sān gōng zhī miǎn jiǔ, sì huǒ cuì zǎo xiù jué biàn děng miǎn liù, wéi biàn pí biàn xuán guān, hé shàng jiǔ. sān gū zì sì miǎn ér xià bā, wú huǒ miǎn. gōng qīng qī, yòu wú cuì miǎn. shàng dài fū liù, yòu wú zǎo miǎn. zhōng dài fū wǔ, yòu wú pí biàn. xià dài fū sì, yòu wú jué biàn. shì fú sān, sì biàn jué biàn xuán miǎn. shù shì xuán guān ér yǐ. qí diào fú, zhū hóu dāng shì zé biàn dié, bù zé pí biàn. yǐ xià yì rú zhī.
後周設司服之官,掌皇帝十二冕。祀昊天則蒼冕,五帝各隨方色,朝日用青冕,夕月用素冕,地祇用黃冕,神州、社稷用玄冕,享先皇、加元服等以象冕,享先帝、食三老、耕籍等以袞冕,視朔、大射等以山冕,視朝、臨法門、適宴等以鷩冕,皆十有二旒。(韋弁、皮弁,)(見在下文。)諸公之冕九,方、袞、山、鷩、火、毳等六,皆九旒;韋弁、皮弁、玄冠三,合上為九。諸侯八,無袞冕。諸伯七,又無山冕。諸子六,又無鷩冕。諸男五,又無火冕,冕五旒。三公之冕九,祀、火、毳、藻、繡、爵弁等冕六,韋弁、皮弁、玄冠,合上九。三孤自祀冕而下八,無火冕。公卿七,又無毳冕。上大夫六,又無藻冕。中大夫五,又無皮弁。下大夫四,又無爵弁。士服三,祀弁、爵弁、玄冕。庶士玄冠而已。其吊服,諸侯當事則弁絰,不則皮弁。以下亦如之。
suí cǎi běi qí zhī fǎ, gǔn miǎn chuí bái zhū shí èr liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, tǒu kuàng chōng ěr, yù jī. tài zǐ shù zǐ péi zhèng zòu:" sè bìng yòng xuán, liú qí yú bó, kuàng qí yú ěr. wéi yīng zhe zé zhě, rèn yī hàn jìn fǎ." huáng tài zǐ gǔn miǎn, chuí bái zhū jiǔ liú, qīng kuàng chōng ěr, xī jī. guó gōng miǎn, qīng zhū jiǔ liú, chū shòu cè mìng zhí zhì rù cháo jì sì qīn yíng sān gōng zhù jì, bìng fú zhī. hóu bó zé bì miǎn, zǐ nán zé cuì miǎn. wǔ pǐn yǐ shàng xiù miǎn, jiǔ pǐn yǐ shàng jué biàn.
隋采北齊之法,袞冕垂白珠十二旒,以組為纓,色如其綬,黈纊充耳,玉笄。太子庶子裴政奏:"色並用玄,(旒齊於膊,纊齊於耳。)唯應著幘者,任依漢晉法。"皇太子袞冕,垂白珠九旒,青纊充耳,犀笄。國公冕,青珠九旒,初受冊命、執贄、入朝、祭祀、親迎、三公助祭,並服之。侯伯則鷩冕,子男則毳冕。五品以上繡冕,九品以上爵弁。
dà táng yī zhōu lǐ, zhì tiān zǐ zhī liù miǎn, yǒu dà qiú miǎn gǔn miǎn bì miǎn cuì miǎn xiù miǎn xuán miǎn. dà qiú miǎn, wú liú, guǎng bā cùn, zhǎng yī chǐ liù cùn, xuán biǎo xūn lǐ, yǐ xià guǎng xiá zhǔn cǐ. jīn shì, yù zān dǎo, shì míng yún:" zān, jiàn yě, suǒ yǐ jiàn guān yú hòu yě. yì wèi zhī jī, suǒ yǐ jū guān shǐ bù zhuì yě. dǎo yǐ lüè bìn, shǐ rù jīn zé zhī zhōng." yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu. sì tiān shén dì qí fú zhī. gǔn miǎn, jiā jīn shì. chuí bái zhū shí yǒu èr liú, yǐ zǔ wèi yīng, sè rú qí shòu, tǒu kuàng chōng ěr, yù zān dǎo, zhū jì sì jí jiàn zuò xiǎng miào qiǎn shàng jiāng zhēng hái yǐn zhì jiā yuán fú yuán rì shòu cháo děng fú zhī. bì miǎn, yǒu shì yuǎn zhǔ fú zhī. àn zhōu lǐ, yuǎn zhǔ wèi xiān gōng. cuì miǎn, jì hǎi yuè fú zhī. xiù miǎn, jì shè jì dì shè fú zhī. xuán miǎn, là bǎi shén cháo rì xī yuè fú zhī. zì gǔn miǎn yǐ xià, liú shù bìng yī zhōu lǐ. huáng tài zǐ gǔn miǎn, bái zhū jiǔ liú. zhū chén gǔn miǎn, qīng zhū jiǔ liú, qīng kuàng chōng ěr, zān dǎo, dì yī pǐn fú zhī. bì miǎn qī liú, dì èr pǐn fú zhī. cuì miǎn wǔ liú, dì sān pǐn fú zhī. xiù miǎn sì liú, dì sì pǐn fú zhī. xuán miǎn sān liú, dì wǔ pǐn fú zhī. lóng shuò èr nián jiǔ yuè, sī lǐ shǎo cháng bó sūn mào dào zòu chēng:" zhǔn lìng zhū chén jiǔ zhāng fú, jūn chén fú miǎn, zhāng shù suī shū, shì lóng míng gǔn, zūn bēi xiāng luàn. jīn qǐng zhū chén jiǔ zhāng yī yǐ yún jí lín dài lóng, shēng shān wèi shàng, réng gǎi miǎn míng." dāng shí fēn yì bù dìng. zhì yí fèng èr nián shí yī yuè, tài cháng bó shì sū zhī jī shàng yán yuē:" qù lóng shuò zhōng, sūn mào dào zòu qǐng zhū chén jiǔ zhāng fú, dāng shí jìng wèi shī xíng. jīn qǐng zhì dà míng miǎn shí èr zhāng, chéng yú fú zhī, jiā rì yuè xīng chén lóng hǔ shān huǒ lín fèng xuán guī yún shuǐ děng xiàng. bì miǎn bā zhāng, sān gōng fú zhī. cuì miǎn liù zhāng, sān pǐn fú zhī. xiù miǎn sì zhāng, wǔ pǐn fú zhī." zhào xià yǒu sī xiáng yì, chóng wén guǎn xué shì yáng jiǒng zòu yuē:" jǐn àn yú shū:' yǔ yù guān gǔ rén zhī xiàng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù.' yóu cǐ yán zhī, zé qí suǒ cóng lái zhě shàng yǐ. dǎi jí yǒu zhōu, nǎi yǐ rì yuè xīng chén wèi jīng qí zhī shì, yòu dēng lóng yú shān, dēng huǒ yú zōng yí, yú shì zhì gǔn miǎn yǐ sì xiān wáng yě. jiǔ zhāng zhě, fǎ yáng shù yě. yǐ lóng wèi shǒu zhāng zhě, gǔn zhě juǎn yě, lóng dé shén yì, yīng biàn qián jiàn, biǎo shèng wáng shēn shěn yuǎn zhì, juǎn shū shén huà yě. yòu zhì bì miǎn yǐ jì xiān gōng yě, bì zhě zhì yě, yǒu gěng jiè zhī zhì, biǎo gōng yǒu xián cái, néng shǒu gěng jiè zhī jié yě. fū yǐ zhōu gōng zhī duō cái yě, gù huà dìng zhì lǐ, gōng chéng zuò lè. fū yǐ kǒng xuān zhī jiāng shèng yě, gù xíng xià zhī shí, fú zhōu zhī miǎn. xiān wáng yǐ fǎ fú, nǎi cǐ zhī zì chū yě tiān xià zhī néng shì, yú shì hū bì yǐ. jīn sū zhī jī' qǐng zhì dà míng miǎn shí èr zhāng chéng yú fú zhī' zhě. jǐn àn, rì yuè xīng chén zhě, yǐ shī yú jīng qí yǐ lóng hǔ shān huǒ zhě, yòu bù yú yú gǔ yǐ. ér yún lín fèng yǒu sì líng zhī míng, xuán guī yǒu fù tú zhī yīng, yún yǒu jì guān zhī hào, shuǐ yǒu shèng dé zhī xiáng, cǐ gài bié biǎo xiū zhēng, zhōng shì wú yú bǐ xiàng. rán zé huáng wáng shòu mìng, tiān dì xìng fú, yǎng guān zé bì hé zhū lián, fǔ chá zé yín huáng yù zǐ, cǐ gù bù kě bì chén yú fǎ fú yě. ruò fú lǐ wéi cóng sú, zé mìng wèi zhì, lìng wèi zhào, nǎi qín huáng zhī gù shì, yóu kě yǐ shì yú jīn yǐ. ruò fú yì qǔ suí shí, zé chū chēng jǐng, rù chēng bì, nǎi hàn guó zhī jiù yí, yóu kě yǐ xíng yú dài yǐ. yì hé qǔ yú biàn zhōu gōng zhī guǐ wù, gǎi ní fù zhī fǎ dù zhě zāi!" yóu shì jìng qǐn zhī jī suǒ qǐng.
大唐依周禮,制天子之六冕,有大裘冕、袞冕、鷩冕、毳冕、繡冕、玄冕。大裘冕,無旒,廣八寸,長一尺六寸,(玄表纁里,以下廣狹准此。)金飾,玉簪導,(釋名云:"簪,建也,所以建冠於後也。亦謂之笄,所以拘冠使不墜也。導以擽鬢,使入巾幘之中。")以組為纓,色如其綬。祀天神地祇服之。袞冕,(加金飾。)垂白珠十有二旒,以組為纓,色如其綬,黈纊充耳,玉簪導,諸祭祀及踐祚、享廟、遣上將、征還、飲至、加元服、元日受朝等服之。鷩冕,有事遠主服之。(按周禮,遠主謂先公。)毳冕,祭海岳服之。繡冕,祭社稷、帝社服之。玄冕,蠟百神、朝日夕月服之。自袞冕以下,旒數並依周禮。皇太子袞冕,白珠九旒。諸臣袞冕,青珠九旒,青纊充耳,簪導,第一品服之。鷩冕七旒,第二品服之。毳冕五旒,第三品服之。繡冕四旒,第四品服之。玄冕三旒,第五品服之。龍朔二年九月,司禮少常伯孫茂道奏稱:"准令諸臣九章服,君臣服冕,章數雖殊,飾龍名袞,尊卑相亂。今請諸臣九章衣以雲及麟代龍,昇山為上,仍改冕名。"當時紛議不定。至儀鳳二年十一月,太常博士蘇知機上言曰:"去龍朔中,孫茂道奏請諸臣九章服,當時竟未施行。今請制大明冕十二章,乘輿服之,加日、月、星辰、龍、虎、山、火、麟、鳳、玄龜、雲、水等象。鷩冕八章,三公服之。毳冕六章,三品服之。繡冕四章,五品服之。"詔下有司詳議,崇文館學士楊炯奏曰:"謹按虞書:'予欲觀古人之象,日、月、星辰、山、龍、華蟲作繪,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻絺繡。'由此言之,則其所從來者尚矣。逮及有周,乃以日月星辰為旌旗之飾,又登龍於山,登火於宗彝,於是制袞冕以祀先王也。九章者,法陽數也。以龍為首章者,袞者卷也,龍德神異,應變潛見,表聖王深沈遠智,卷舒神化也。又制鷩冕以祭先公也,鷩者雉也,有耿介之志,表公有賢才,能守耿介之節也。夫以周公之多才也,故化定製禮,功成作樂。夫以孔宣之將聖也,故行夏之時,服周之冕。先王以法服,乃此之自出也;天下之能事,於是乎畢矣。今蘇知機'請制大明冕十二章乘輿服之'者。謹按,日月星辰者,已施於旌旗矣;龍虎山火者,又不逾於古矣。而雲麟鳳有四靈之名,玄龜有負圖之應,雲有紀官之號,水有盛德之祥,此蓋別表休徵,終是無逾比象。然則皇王受命,天地興符,仰觀則璧合珠連,俯察則銀黃玉紫,此固不可畢陳於法服也。若夫禮唯從俗,則命為制,令為詔,乃秦皇之故事,猶可以適於今矣。若夫義取隨時,則出稱警,入稱蹕,乃漢國之舊儀,猶可以行於代矣。亦何取於變周公之軌物,改尼父之法度者哉!"由是竟寢知機所請。
zī bù guān
緇布冠
jìn xián guān zhōu hòu hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
(進賢冠 周 後漢 晉 宋 齊 梁 陳 北齊 隋 大唐)
zhōu zhì, shì guān lǐ yún zī bù guān, kuǐ xiàng, qīng zǔ yīng shǔ yú kuǐ. zī bù guān wú jī zhě, zhe kuǐ, wéi fà jì, jié xiàng zhōng, yú wèi sì zhuì yǐ gù guān. xiàng zhōng yǒu sī qū, yì yóu gù kuǐ wèi zhī ěr. jīn wèi guān jī zhě, zhe juǎn zé, kuǐ xiàng zhī suǒ shēng yě. yǐ wèi shǐ guān zhī guān, guān ér bì zhī kě yě. chū jiā zī bù guān, zài jiā pí biàn, cì jiā jué biàn. jiā pí biàn hòu ér qì zhī.
周制,士冠禮雲緇布冠,(頍項,青組纓屬於頍。緇布冠無笄者,著頍,圍髮際,結項中,隅為四綴以固冠。項中有〈糹屈〉,亦由固頍為之耳。今未冠笄者,著卷幘,頍象之所生也。)以為始冠之冠,冠而弊之可也。(初加緇布冠,再加皮弁,次加爵弁。加皮弁後而棄之。)
hòu hàn gǎi zhī, zhì jìn xián guān, wèi rú zhě zhī fú. qián gāo qī cùn, hòu gāo sān cùn, zhǎng bā cùn. gōng hóu sān liáng, zhōng èr qiān dàn yǐ xià zhì bó shì liǎng liáng, cài yōng dú duàn yún:" qiān dàn yǐ xià yī liáng." xiǎo lì sī xué zi jiē yī liáng.
後漢改之,制進賢冠,為儒者之服。前高七寸,後高三寸,長八寸。公侯三梁,中二千石以下至博士兩梁,(蔡邕獨斷云:"千石以下一梁。")小吏私學子皆一梁。
jìn yīn zhī. tiān zǐ yuán fú, shǐ jiā zé guān wǔ liáng jìn xián guān. sān gōng jí fēng jùn gōng xiàn hóu xiāng tíng hòu zé sān liáng. qīng dài fū xià zhì qiān dàn zé liǎng liáng. zhōng shū mén xià zhì mén láng xiǎo lì, bìng yī liáng.
晉因之。天子元服,始加則冠五梁進賢冠。三公及封郡公、縣侯、鄉亭侯則三梁。卿大夫下至千石則兩梁。中書門下至門郎小吏,並一梁。
sòng yīn zhī, wèi rú guān.
宋因之,為儒冠。
qí yīn zhī, wèi kāi guó gōng hóu xià zhì xiǎo lì zhī fú, qí yǐ liáng shù wèi jiàng shā, zé yī jìn zhì.
齊因之,為開國公侯下至小吏之服,其以梁數為降殺,則依晉制。
liáng yīn zhī, yǐ wèi chéng yú yàn huì zhī fú, zé wǔ liáng jìn xián guān.
梁因之,以為乘輿宴會之服,則五梁進賢冠。
chén yīn zhī, wèi wén sàn nèi wài bǎi guān suǒ fú, yǐ liáng shù wèi gāo bēi, tiān zǐ suǒ fú zé wǔ liáng.
陳因之,為文散內外百官所服,以梁數為高卑,天子所服則五梁。
běi qí jìn xián wǔ liáng guān, bù tōng yú xià.
北齊進賢五梁冠,不通於下。
suí yīn chén zhì, nèi wài wén guān tōng fú zhī, jiàng shā yī rú jiù fǎ.
隋因陳制,內外文官通服之,降殺一如舊法。
dà táng yīn zhī, ruò qīn wáng zé jiā jīn fù chán wèi shì. fù yī gǔ zhì, zī bù guān wèi shǐ guān zhī guān, jìn xián zī bù èr zhì cún yān.
大唐因之,若親王則加金附蟬為飾。復依古制,緇布冠為始冠之冠,進賢、緇布二制存焉。
móu zhuī guān zhāng fǔ guān wěi mào guān xià yīn zhōu hàn sòng
牟追冠(章甫冠 委貌冠 夏 殷 周 漢 宋)
xià hòu shì móu zhuī guān, zhǎng qī cùn, gāo sì cùn, guǎng wǔ cùn, hòu guǎng èr cùn, zhì rú fù bēi, qián gāo guǎng, hòu bēi ruì.
夏后氏牟追冠,長七寸,高四寸,廣五寸,後廣二寸,制如覆杯,前高廣,後卑銳。
yīn yīn zhī, zhì zhāng fǔ guān, gāo sì cùn bàn, hòu guǎng sì cùn, qián zhì shǒu.
殷因之,制章甫冠,高四寸半,後廣四寸,前櫛首。
zhōu yīn zhī, zhì wěi mào, sī fú yún" fán diān, guān biàn fú". diān, tián liè yě. guān biàn, wěi mào.
周因之,制委貌,司服雲"凡甸,冠弁服"。(甸,田獵也。冠弁,委貌。)
hàn zhì, wěi mào yǐ zào zēng wèi zhī, xíng rú wěi gǔ zhī mào, shàng xiǎo xià dà, zhǎng qī cùn, gāo sì cùn, qián gāo guǎng, hòu bēi ruì, wú jī yǒu yīng. xíng dà shè lǐ yú bì yōng, zhū gōng qīng dài fū xíng lǐ zhě guān zhī.
漢制,委貌以皂繒為之,形如委穀之貌,上小下大,長七寸,高四寸,前高廣,後卑銳,無笄有纓。行大射禮於辟雍,諸公卿大夫行禮者冠之。
sòng yī hàn zhì.
宋依漢制。
tōng tiān guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
通天冠(秦 漢 晉 宋 齊 梁 陳 北齊 隋 大唐)
qín zhì tōng tiān guān, qí zhuàng yí shī.
秦制通天冠,其狀遺失。
hàn yīn qín míng, zhì gāo jiǔ cùn, zhèng shù, dǐng shǎo xié què, nǎi zhí xià wèi tiě juǎn liáng, qián yǒu shān, zhǎn tóng wèi shù, tóng bó xī zān dǎo, chéng yú suǒ cháng fú.
漢因秦名,制高九寸,正豎,頂少邪卻,乃直下為鐵卷梁,前有山,展筩為述,筩駮犀簪導,乘輿所常服。
jìn yī hàn zhì, qián jiā jīn bó shān shù, chéng yú cháng fú. shù jí yù yě. yù zhī tiān yù, gù guān xiàng yān. qián yǒu zhǎn tóng.
晉依漢制,前加金博山述,乘輿常服。(述即鷸也。鷸知天雨,故冠像焉。前有展筩。)
sòng yīn zhī, yòu jiā hēi jiè zé. jiù yǒu guān wú zé. zé, guān lǐ zhǎn tóng. qián dài gǔ tú, huà sān huáng wǔ dì, huò yǒu fú tōng tiān guān, shēn wù yǐ.
宋因之,又加黑介幘。(舊有冠無幘。幘,冠理展筩。前代古圖,畫三皇五帝,或有服通天冠,深誤矣。)
qí yīn zhī, dōng hūn hóu gǎi yòng yù zān dǎo.
齊因之,東昏侯改用玉簪導。
liáng yīn zhī, fù jiā miǎn yú qí shàng, wèi píng tiān miǎn. cǐ fù yī jìn miǎn fǎ.
梁因之,復加冕於其上,為平天冕。(此復依晉冕法。)
chén yīn zhī.
陳因之。
běi qí yī zhī, chéng yú shì diàn suǒ fú.
北齊依之,乘輿釋奠所服。
suí yīn zhī, jiā jīn bó shān, fù chán shí èr shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, yù zān dǎo. shuò rì yuán huì dōng cháo huì zhū jì hái zé fú zhī.
隋因之,加金博山,附蟬十二首,施珠翠,黑介幘,玉簪導。朔日、元會、冬朝會、諸祭還則服之。
dà táng yīn zhī, qí yīng gǎi yǐ cuì ruí.
大唐因之,其纓改以翠緌。
zhǎng guān liú shì guān zhāi guān hàn jìn liáng
長冠(劉氏冠 齋冠 漢 晉 梁)
hàn gāo dì cǎi chǔ zhì, zhǎng guān xíng rú bǎn, yǐ zhú wèi lǐ, yì míng zhāi guān, hòu yǐ zhú pí wèi zhī, gāo qī cùn, guǎng sān cùn. yǐ gāo dì suǒ zhì, yuē liú shì guān, gù wèi xiǎng miào zhī fú, jìng zhī zhì yě. bǐ rén huò wèi zhī què wěi guān.
漢高帝采楚制,長冠形如板,以竹為里,亦名齋冠,後以竹皮為之,高七寸,廣三寸。以高帝所制,曰劉氏冠,故為享廟之服,敬之至也。(鄙人或謂之鵲尾冠。)
jìn yī zhī, qù zhú yòng qī lí, jiù rì shí zhū sì zé guān zhī.
晉依之,去竹用漆纚,救日蝕諸祀則冠之。
liáng tiān jiān zhōng, cí bù láng zhōng shěn hóng yì:" zhú yè guān shì hàn zǔ wēi shí suǒ fú, bù kě wèi jì fú, yí gǎi yòng jué biàn." sī mǎ jiǒng yún:" ruò bì zūn sān wáng, zé suǒ fèi fēi yī." wǔ dì jìng bù gǎi yǐ.
梁天監中,祠部郎中沈宏議:"竹葉冠是漢祖微時所服,不可為祭服,宜改用爵弁。"司馬褧云:"若必遵三王,則所廢非一。"武帝竟不改矣。
yuǎn yóu guān
遠遊冠
jù fú yuǎn yóu guān gōng fú yuǎn yóu guān qín hàn jìn liáng chén běi qí suí dà táng
(具服遠遊冠 公服遠遊冠 秦 漢 晉 梁 陳 北齊 隋 大唐)
qín cǎi chǔ zhì. chǔ zhuāng wáng tōng liáng zǔ yīng, shì tōng tiān guān, ér wú shān shù, yǒu zhǎn tóng héng zhī yú qián.
秦采楚制。楚莊王通梁組纓,似通天冠,而無山述,有展筩橫之於前。
hàn yīn zhī. tiān zǐ wǔ liáng, tài zǐ sān liáng, zhū hóu wáng tōng fú zhī.
漢因之。天子五梁,太子三梁,諸侯王通服之。
jìn huáng tài zǐ jí wáng zhě hòu cháng guān yān, yǐ cuì yǔ wèi ruí, zhuì yǐ bái zhū. dì zhī xiōng dì dì zhī zǐ fēng jùn wáng zhě tōng fú zhī, zé qīng sī wèi ruí.
晉皇太子及王者後常冠焉,以翠羽為緌,綴以白珠。帝之兄弟、帝之子封郡王者通服之,則青絲為緌。
liáng wèi huáng tài zǐ cháo fú, jiā jīn bó shān cuì ruí.
梁為皇太子朝服,加金博山、翠緌。
chén yīn zhī, qí zǎo shì fú yòng, yī jìn gù shì yě.
陳因之,其藻飾服用,依晉故事也。
běi qí yī zhī, zhì wǔ liáng guān, chéng yú suǒ fú, bù tōng yú xià.
北齊依之,制五梁冠,乘輿所服,不通於下。
suí yī zhī, zhì sān liáng, jiā jīn fù chán jiǔ shǒu, shī zhū cuì, hēi jiè zé, cuì ruí, xī zān dǎo. huáng tài zǐ yuán shuò rù cháo shì diàn zé fú zhī.
隋依之,制三梁,加金附蟬九首,施珠翠,黑介幘,翠緌,犀簪導。皇太子元朔、入朝、釋奠則服之。
dà táng yīn zhī, qí zhì jù kāi yuán lǐ xù lì.
大唐因之,其制具開元禮序例。
gāo shān guān
高山冠
cè zhù guān qín hàn wèi jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(側注冠 秦 漢 魏 晉 宋 齊 梁 陳 隋 大唐)
qín miè qí, huò qí jūn guān ér zhì zhī. xíng rú tōng tiān guān, dǐng bù xié què, zhí shù, tiě wèi juǎn liáng, gāo jiǔ cùn, wú shān shù zhǎn tóng. yī míng cè zhù guān. qí tǐ cè lì ér qū zhù, yīn míng zhī. yǐ cì jìn chén, zhōng wài guān yè zhě pú shè xíng rén shǐ zhě děng suǒ fú.
秦滅齊,獲其君冠而制之。形如通天冠,頂不邪卻,直豎,鐵為卷梁,高九寸,無山述展筩。一名側注冠。(其體側立而曲注,因名之。)以賜近臣,中外官、謁者、僕射、行人、使者等所服。
hàn jiù yí yún:" chéng yú guān gāo shān guān, fēi yuè zhī yīng, yī yún fēi hé zhī yīng. dān wán lǐ." àn cǐ gāo shān guān yì tōng tiān zǐ zhī fú.
漢舊儀云:"乘輿冠高山冠,飛月之纓,(一雲飛翮之纓。)丹紈里。"(按此高山冠亦通天子之服。)
wèi míng dì yīn gǎi zhī, bēi xià yú tōng tiān yuǎn yóu, chú qù juǎn tóng, jiā jiè zé, zé shàng jiā wù yǐ xiàng shān, xíng rén shǐ zhě fú zhī.
魏明帝因改之,卑下於通天、遠遊,除去卷筩,加介幘,幘上加物以象山,行人使者服之。
jìn sòng qí liáng chén, lì dài yīn zhī.
晉宋齊梁陳,歷代因之。
suí yī wèi zhì, cān yòng zhī, xíng rú jìn xián guān, jiā sān fēng, yè zhě dài fū yǐ xià fú zhī, liáng shù yī qí pǐn jiàng shā.
隋依魏制,參用之,形如進賢冠,加三峰,謁者大夫以下服之,梁數依其品降殺。
dà táng yīn zhī, nèi shì shěng nèi yè zhě jiān jí qīn wáng sī gé děng fú zhī.
大唐因之,內侍省內謁者監及親王司閤等服之。
fǎ guān
法冠
xiè zhì guān zhù hòu huì wén guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(獬豸冠 柱後惠文冠 秦 漢 晉 宋 齊 梁 陳 隋 大唐)
qín miè chǔ, huò qí jūn guān, cì yù shǐ. yǐ lí wèi zhǎn tóng, tiě wèi zhù juǎn. qǔ qí bù qū náo yě. yī míng zhù hòu huì wén guān. zhí fǎ zhě fú zhī, huò wèi zhī xiè zhì guān. xiè zhì, shén yáng, yī jiǎo, néng bié qū zhí. chǔ wáng huò zhī, yǐ wèi guān.
秦滅楚,獲其君冠,賜御史。以纚為展筩,鐵為柱卷。(取其不曲撓也。一名柱後惠文冠。)執法者服之,或謂之獬豸冠。(獬豸,神羊,一角,能別曲直。楚王獲之,以為冠。)
hàn jìn zhì chén, lì dài xiāng yīn xí bù yì.
漢晉至陳,歷代相因襲不易。
suí kāi huáng zhōng, yú jìn xián guān shàng jiā èr zhēn zhū, wèi xiè zhì jiǎo xíng. dà yè zhōng, gǎi zhì yī jiǎo. huò yún: xiè zhì, shén shòu, gài yī jiǎo. jīn èr jiǎo zhě, fēi yě. zhí fǎ zhě fú zhī.
隋開皇中,於進賢冠上加二真珠,為獬豸角形。大業中,改制一角。(或云:獬豸,神獸,蓋一角。今二角者,非也。)執法者服之。
dà táng fǎ guān, yī míng xiè zhì guān, yī jiǎo, wèi xiè zhì zhī xíng, yù shǐ tái jiān chá yǐ shàng fú zhī.
大唐法冠,一名獬豸冠,一角,為獬豸之形,御史台監察以上服之。
jiàn huá guān yù guān hàn jìn sòng qí liáng chén
建華冠(鷸冠 漢 晉 宋 齊 梁 陳)
hàn zhì, yǐ tiě wèi zhù juǎn, guàn dà tóng zhū jiǔ méi, xíng sì lǚ lù. xuē zōng yuē" xià lún dà, shàng lún xiǎo" yě. jì yuē:" zhī tiān zhě guān shù, zhī dì zhě lǚ qú." zuǒ shì chuán yuē:" zhèng zi zāng hǎo jù yù guān." jiàn huá shì yě. tiān dì wǔ jiāo míng táng yù mìng wǔ, lè rén fú zhī.
漢制,以鐵為柱卷,貫大銅珠九枚,形似縷鹿。(薛綜曰"下輪大,上輪小"也。)記曰:"知天者冠述,知地者履絇。"左氏傳曰:"鄭子臧好聚鷸冠。"建華是也。天地、五郊、明堂育命舞,樂人服之。
jìn jí chén, dài xiāng yīn bù yì, yú bìng wú wén.
晉及陳,代相因不易,餘並無聞。
zhào huì wén guān
趙惠文冠
wǔ guān wǔ biàn dà guān xùn yí guān hé guān fán guān jiàn guān lóng guān qín hàn jìn sòng qí liáng chén běi qí suí dà táng
(武冠 武弁 大冠 鵕鸃冠 鶡冠 繁冠 建冠 籠冠秦 漢 晉 宋齊 梁 陳 北齊 隋 大唐)
qín miè zhào, yǐ qí jūn guān cì jìn chén. hú guǎng yuē:" zhào wǔ líng wáng xiào hú fú, yǐ jīn dāng shì shǒu, qián chā diāo wěi, wèi guì zhí. huò yǐ běi tǔ duō hán, hú rén yǐ diāo pí wēn é, hòu dài xiào zhī." yì yuē" huì wén". huì zhě, huì yě. qí guān wén xì rú chán yì, gù míng" huì wén". huò yuē:" qí rén jiàn qiān suì hé zé shén, míng zhī yuē qìng jì, guān dà guān, chéng xiǎo chē, hǎo jí chí, yīn xiàng qí guān."
秦滅趙,以其君冠賜近臣。(胡廣曰:"趙武靈王效胡服,以金璫飾首,前插貂尾,為貴職。或以北土多寒,胡人以貂皮溫額,後代效之。"亦曰"惠文"。惠者,蟪也。其冠文細如蟬翼,故名"惠文"。或曰:"齊人見千歲涸澤神,名之曰慶忌,冠大冠,乘小車,好疾馳,因象其冠。")
hàn yīn zhī, yuē wǔ biàn, yī míng dà guān, zhū wǔ guān guān zhī. shì zhōng zhōng cháng shì jiā huáng jīn dāng, fù chán wèi wén, diāo wěi wèi shì. shì zhōng chā zuǒ diāo, cháng shì chā yòu diāo, yòng chì hēi sè. wáng mǎng yòng huáng diāo, gè suí fú sè suǒ shàng. hòu hàn yīng shào hàn guān yí yuē:" jīn qǔ jiān gāng, bǎi liàn bù hào. chán jū gāo yǐn jié, diāo nèi jìn hàn ér wài wēn rùn." yòu míng xùn yí guān. cāng xié jiě gǔ yuē:" xùn yí, bì, jí huī dí, shān jī zhī shǔ, wěi cǎi xiān míng, shì jiāng shì guàn yǐ dài diāo." xìng chén hóng rú wèi shì zhōng, jiē fú dà guān. tiān zǐ yuán fú, yì wèi xiān jiā. yòu jiā shuāng hé wěi shù zuǒ yòu, míng hé guān. hé, zhì niǎo zhī bào shū zhě yě, měi suǒ jué cuō, yīng zhǎo cuī suì. tiān zǐ wǔ qí gù guān zhī. xú guǎng yuē:" hé shì hēi yě jī, chū shàng dǎng."
漢因之,曰武弁,一名大冠,諸武官冠之。侍中、中常侍加黃金璫,附蟬為文,貂尾為飾。侍中插左貂,常侍插右貂,用赤黑色。(王莽用黃貂,各隨服色所尚。後漢應劭漢官儀曰:"金取堅剛,百鍊不耗。蟬居高飲潔,貂內勁捍而外溫潤。")又名鵕鸃冠。(倉頡解詁曰:"鵕鸃,鷩,即翬翟,山雞之屬,尾彩鮮明,是將飾冠以代貂。")幸臣閎孺為侍中,皆服大冠。天子元服,亦為先加。又加雙鶡尾豎左右,名鶡冠。(鶡,鷙鳥之暴疏者也,每所攫撮,應爪摧碎。天子武騎故冠之。徐廣曰:"鶡似黑野雞,出上黨。")
jìn yī zhī, míng fán guān, yī míng jiàn guān, yī míng lóng guān, jí huì wén guān yě.
晉依之,名繁冠,一名建冠,一名籠冠,即惠文冠也。
sòng yīn zhī bù yì.
宋因之不易。
qí yīn zhī, shì chén jiā diāo chán, yú jūn xiào wǔ zhí huáng mén sàn qí děng jiē guān zhī, wéi wǔ qí wǔ bì chā hé wěi yú wǔ guān shàng.
齊因之,侍臣加貂蟬,餘軍校武職、黃門散騎等皆冠之,唯武騎武賁插鶡尾於武冠上。
liáng yīn zhì yuǎn yóu píng shàng zé wǔ guān.
梁因制遠遊平上幘武冠。
chén yīn zhī bù yì, hòu wèi hé guān, wǔ zhě suǒ fú.
陳因之不易,後為鶡冠,武者所服。
běi qí yī zhī, yuē wǔ biàn, jì qiū jiǎng wǔ chū zhēng gào miào zé fú zhī.
北齊依之,曰武弁,季秋講武、出征告廟則服之。
suí yī míng wǔ biàn, wǔ zhí jí shì chén tōng fú zhī. shì chén jiā jīn dāng fù chán, yǐ diāo wèi shì. shì zuǒ zhě zuǒ ěr, shì yòu zhě yòu ěr. tiān zǐ zé jīn bó shān, sān gōng yǐ shàng yù zhī, sì pǐn yǐ shàng jīn zhī, wén guān qī pǐn yǐ shàng ěr bái bǐ, bā pǐn yǐ xià jí wǔ guān jiē bù ěr bǐ.
隋依名武弁,武職及侍臣通服之。侍臣加金璫附蟬,以貂為飾。侍左者左珥,侍右者右珥。天子則金博山,三公以上玉枝,四品以上金枝,文官七品以上毦白筆,八品以下及武官皆不毦筆。
dà táng yīn zhī, chéng yú jiā jīn fù chán, píng jīn zé. shì zhōng zhōng shū lìng zé jiā diāo chán. shì zuǒ zhě zuǒ ěr, shì yòu zhě yòu ěr. zhū wǔ guān fǔ wèi lǐng jūn jiǔ pǐn yǐ shàng děng yì zhǔn cǐ.
大唐因之,乘輿加金附蟬,平巾幘。侍中、中書令則加貂蟬。侍左者左珥,侍右者右珥。諸武官府衛領軍九品以上等亦准此。
fāng shān guān hàn jìn
方山冠(漢 晉)
hàn zhì, shì jìn xián, yǐ wǔ cǎi hú wèi zhī. cí zōng miào, bā yì sì shí wǔ xíng lè rén fú zhī, guān yī gè rú qí fāng zhī sè ér wǔ yān.
漢制,似進賢,以五采縠為之。祠宗廟,八佾、四時、五行樂人服之,冠衣各如其方之色而舞焉。
jìn yīn zhī.
晉因之。
qiǎo shì guān hàn jìn
巧士冠(漢 晉)
hàn zhì, gāo qī cùn, yào hòu xiāng tōng, zhí shù, shì gāo shān guān. bù cháng fú, wéi jiāo tiān, huáng mén cóng guān zhě sì rén guān zhī, zài lǔ bù zhōng, cì chéng yú chē qián, yǐ bèi huàn zhě sì xīng yún.
漢制,高七寸,要後相通,直豎,似高山冠。不常服,唯郊天,黃門從官者四人冠之,在鹵簿中,次乘輿車前,以備宦者四星雲。
jìn yīn zhī. zì hòu wú wén.
晉因之。自後無聞。
què fēi guān hàn liáng suí dà táng
卻非冠(漢 梁 隋 大唐)
hàn zhì, shì zhǎng guān, jiē suō chuí wǔ cùn, yǒu yīng ruí, gōng diàn mén lì pú shè děng guān zhī.
漢制,似長冠,皆縮垂五寸,有纓緌,宮殿門吏僕射等冠之。
liáng běi jiāo tú, zhí shì zhě suō yīng ruí.
梁北郊圖,執事者縮纓緌。
suí yī zhī, mén zhě jìn fáng cì fēi fú yě.
隋依之,門者禁防伺非服也。
dà táng yīn zhī, tíng zhǎng mén pū fú zhī.
大唐因之,亭長門仆服之。
fán kuài guān hàn jìn sòng qí chén
樊噲冠(漢 晉 宋 齊 陳)
hàn jiāng fán kuài zào cì suǒ guān, yǐ rù xiàng yǔ jūn. qí zhì shì píng miǎn, guǎng jiǔ cùn, gāo qī cùn, qián hòu chū gè sì cùn, sī mǎ diàn mén wèi shì fú zhī. huò yuē:" fán kuài cháng chí tiě dùn, wén xiàng yǔ yǒu yì shā hàn wáng, kuài liè shang yǐ guǒ dùn, guān zhī rù jūn mén, lì hàn wáng bàng, shì xiàng yǔ."
漢將樊噲造次所冠,以入項羽軍。其制似平冕,廣九寸,高七寸,前後出各四寸,司馬殿門衛士服之。(或曰:"樊噲常持鐵楯,聞項羽有意殺漢王,噲裂裳以裹盾,冠之入軍門,立漢王傍,視項羽。")
jìn sòng qí chén, bù yì qí zhì, yú bìng wú wén.
晉宋齊陳,不易其制,餘並無聞。
shù shì guān hàn jìn
術氏冠(漢 晉)
hàn zhì, qián yuán, chā chí sì zhòng. zhào wǔ líng wáng hǎo fú zhī. jīn bù shī yòng. huò yuē" chǔ zhuāng wáng jiě guān" shì yě.
漢制,前圓,差池四重。趙武靈王好服之。今不施用。或曰"楚莊王解冠"是也。
jìn yīn zhī. sòng yǐ hòu wú wén.
晉因之。宋以後無聞。
què dí guān jìn chén
卻敵冠(晉 陳)
jìn zhì zhī, qián gāo sì cùn, tōng zhǎng sì cùn, hòu gāo sān cùn, shì jìn xián guān. fán dāng diàn mén wèi shì fú zhī.
晉制之,前高四寸,通長四寸,後高三寸,似進賢冠。凡當殿門衛士服之。
chén yī zhī, yú bìng fèi.
陳依之,餘並廢。
jìn dé guān dà táng
進德冠(大唐)
dà táng zhì, jiǔ qí, jiā jīn shì. huáng tài zǐ shì cóng huáng dì jì sì jí yè jiàn jiā yuán fú nà fēi zé fú zhī.
大唐制,九琪,加金飾。皇太子侍從皇帝祭祀及謁見、加元服、納妃則服之。
yì shàn guān dà táng
翼善冠(大唐)
dà táng zhēn guān zhōng, zhì, yuè yī rì shí wǔ rì shì cháo, cháng fú zhī. yòu yǔ píng jīn zé tōng yòng. tài zōng chū fú yì shàn guān, cì guì chén jìn dé guān, yīn wèi shì chén yuē:" fú tóu qǐ yú zhōu wǔ dì, gài qǔ biàn yú jūn róng ěr. jīn sì hǎi wú yú, cǐ guān pō cǎi gǔ fǎ, jiān lèi fú tóu, nǎi yí cháng fú." kāi yuán shí qī nián, fèi bù xíng yòng. qián yuán yuán nián shí yuè, zhī sī tiān tāi shì hán yǐng zòu:" wǔ guān zhèng, fèng chì chuàng zhì, qí guān zhí pèi wǔ fāng, shàng jī wǔ wěi. chén qǐng guān shàng jiā yī xīng zhū, yī cóng běn fāng zhèng sè. měi zhì zhèng dōng shuò wàng cháo huì jí zhū dà lǐ, jí fú yǐ cháo jiàn, réng wàng yǒng wèi héng shì." fèng chì zhǐ yí yī.
大唐貞觀中,制,月一日、十五日視朝,常服之。又與平巾幘通用。(太宗初服翼善冠,賜貴臣進德冠,因謂侍臣曰:"幞頭起於周武帝,蓋取便於軍容耳。今四海無虞,此冠頗采古法,兼類幞頭,乃宜常服。"開元十七年,廢不行用。乾元元年十月,知司天台事韓穎奏:"五官正,奉敕創置,其官職配五方,上稽五緯。臣請冠上加一星珠,衣從本方正色。每至正冬朔望朝會及諸大禮,即服以朝見,仍望永為恆式。"奉敕旨宜依。)
huáng shōu xǔ jué biàn guǎng miǎn yú xià yīn zhōu hàn jìn suí dà táng
皇(收 冔 爵弁 廣冕虞 夏 殷 周 漢 晉 隋 大唐)
yǒu yú shì huáng ér jì, qí zhì wú wén, gài jué biàn zhī lèi.
有虞氏皇而祭,其制無文,蓋爵弁之類。
xià hòu shì yīn zhī, yuē shōu, shōu zhī yán suǒ yǐ shōu liǎn fā. chún hēi, qián xiǎo hòu dà.
夏后氏因之,曰收,(收之言所以收斂發。)純黑,前小後大。
yīn yīn zhī, yuē xǔ, xǔ míng chū yú hū. hū, fù yě. suǒ yǐ zì shì fù. hēi ér wēi bái, qián dà hòu xiǎo.
殷因之,曰冔,(冔名出於幠。幠,覆也。所以自飾覆。)黑而微白,前大後小。
zhōu yīn zhì jué biàn, jué biàn, miǎn zhī cì. chì ér wēi hēi, rú jué tóu rán, qián xiǎo hòu dà. sān dài yǐ lái, jiē guǎng bā cùn, zhǎng chǐ èr cùn, rú miǎn wú liú, jiē sān shí shēng bù wèi zhī. shì guān lǐ sān jiā, chéng rén fú zhī.
周因制爵弁,(爵弁,冕之次。)赤而微黑,如爵頭然,前小後大。三代以來,皆廣八寸,長尺二寸,如冕無旒,皆三十升布為之。士冠禮三加,成人服之。
hàn yī zhōu zhì. huò yún" zhōng gǔ yǐ xià, qí zhì yòng sī". cí tiān dì wǔ jiāo míng táng, yún qiào wǔ lè rén fú zhī.
漢依周制。或雲"中古以下,其制用絲"。祠天地五郊明堂,雲翹舞樂人服之。
jìn yī hàn zhì, gēng míng guǎng miǎn, yǒu shōu chí jī, fú yòng rú jiù.
晉依漢制,更名廣冕,有收持笄,服用如舊。
suí yī, yǐ jiǎo wèi zān dǎo, shì zhù jūn jì fú zhī.
隋依,以角為簪導,士助君祭服之。
dà táng yīn zhī, yǐ dài bù, yòng xuán yīng zān dǎo. jiǔ pǐn yǐ shàng guān qīn yíng zhù jì jiā sī jì sì fú zhī.
大唐因之,以代布,用玄纓、簪導。九品以上冠、親迎、助祭、家私祭祀服之。
pí biàn zhōu jìn hòu zhōu suí dà táng
皮弁(周 晉 後周 隋 大唐)
zhōu lǐ biàn shī yún:" wáng zhī pí biàn huì wǔ cǎi yù wáng qí, xiàng dǐ yù jī." huì, fèng zhōng yě. wáng qí, jié yě. pí biàn zhī fèng zhōng, měi guàn jié wǔ cǎi yù shí èr yǐ wèi shì, wèi zhī wáng qí. dǐ, xià dǐ yě, yǐ xiàng gǔ wèi zhī. sī fú yún:" shì cháo zé pí biàn fú." shì guān lǐ yuē:" sān wáng gòng pí biàn." àn pí biàn, wéi biàn, hóu bó wáng qí shì qī yù, zǐ nán wáng qí shì wǔ yù, sān cǎi. gū wáng qí shì sì, sān mìng zhī qīng wáng qí shì sān, zài mìng zhī dài fū wáng qí shì èr yù, èr cǎi. pí biàn yǐ lù pí wèi zhī. wáng qí yīn qí.
周禮弁師云:"王之皮弁會五采玉〈王綦〉,象邸玉笄。"(會,縫中也。〈王綦〉,結也。皮弁之縫中,每貫結五采玉十二以為飾,謂之〈王綦〉。邸,下柢也,以象骨為之。)司服云:"視朝則皮弁服。"士冠禮曰:"三王共皮弁。"(按皮弁,韋弁,侯伯〈王綦〉飾七玉,子男〈王綦〉飾五玉,三采。孤〈王綦〉飾四,三命之卿〈王綦〉飾三,再命之大夫〈王綦〉飾二玉,二采。皮弁以鹿皮為之。〈王綦〉音其。)
jìn yī jiù zhì, yǐ lù qiǎn máo huáng bái sè zhě wèi zhī, qí fú yòng děng jí bìng zhǔn zhōu guān.
晉依舊制,以鹿淺毛黃白色者為之,其服用等級並准周官。
hòu zhōu tián liè zé fú zhī, yǐ lù zǐ pí wèi zhī.
後周田獵則服之,以鹿子皮為之。
suí yīn zhī. dà yè zhōng suǒ zào, tōng yòng wū qī shā, qián hòu èr bàng rú lián yè, sì xián kōng chù yòu ān quán huā, dǐng shàng dāng fèng ān jīn liáng. liáng shàng jiā wáng qí, tiān zǐ shí èr zhēn zhū wèi zhī. huáng tài zǐ jí yī pǐn jiǔ wáng qí, èr pǐn bā wáng qí, xià liù pǐn gè shā qí yī wáng qí, yǐ yù wèi zhī, jiē xī zān dǎo. liù pǐn yǐ xià wú wáng qí, jiē xiàng zān dǎo. wéi tiān zǐ yòng hán léng. hòu zhì lù pí biàn, yǐ cì jìn chén.
隋因之。大業中所造,通用烏漆紗,前後二傍如蓮葉,四閒空處又安拳花,頂上當縫安金梁。樑上加〈王綦〉,天子十二真珠為之。皇太子及一品九〈王綦〉,二品八〈王綦〉,下六品各殺其一〈王綦〉,以玉為之,皆犀簪導。六品以下無〈王綦〉,皆象簪導。唯天子用含棱。後制鹿皮弁,以賜近臣。
dà táng yīn zhī, yǐ lù pí wèi zhī, yù zān dǎo, shí èr wáng qí, shuò rì shòu cháo zé fú zhī.
大唐因之,以鹿皮為之,玉簪導,十二〈王綦〉,朔日受朝則服之。
wéi biàn zhōu jìn sòng hòu zhōu
韋弁(周 晉 宋 後周)
zhōu guān sī fú yún:" fán bīng shì wéi biàn fú." yǐ mèi wéi wèi biàn. qí rén míng qiàn wèi mèi gé, yǐ rǎn wéi wèi jiàng sè, yuē" mèi wéi".
周官司服云:"凡兵事韋弁服。"(以韎韋為弁。齊人名蒨為韎韐,以染韋為絳色,曰"韎韋"。)
jìn yǐ wéi wèi zhī, dǐng shàng shǎo jiān.
晉以韋為之,頂上少尖。
sòng yīn zhī, huò wèi chē jià qīn róng zhōng wài jiè yán zhī fú.
宋因之,或為車駕親戎、中外戒嚴之服。
hòu zhōu xún bīng jí róng zé fú zhī. zì cǐ yǐ lái, wú fù qí zhì.
後周巡兵即戎則服之。自此以來,無復其制。
zé
幘
tóng zǐ zé kōng dǐng zé nà yán zé chì zé xiāng zé sù zé hēi zé gàn zé lǜ zé qīng zé qín hàn jìn dōng jìn sòng qí liáng chén suí dà táng
(童子幘 空頂幘 納言幘 赤幘 緗幘 素幘 黑幘 紺幘 綠幘 青幘 秦 漢晉 東晉 宋 齊 梁 陳 隋 大唐)
gǔ zhě yǒu guān wú zé, qí dài yě jiā shǒu yǒu kuǐ, suǒ yǐ ān wù, gù shī yuē" yǒu kuǐ zhě biàn", cǐ zhī wèi yě. zé zhě, zé yě. tóu shǒu yán zé.
古者有冠無幘,其戴也加首有頍,所以安物,故詩曰"有頍者弁",此之謂也。(幘者,賾也。頭首嚴賾。)
qín xióng zhū hóu, nǎi jiā qí wǔ jiāng shǒu wèi jiàng pà, yǐ biǎo guì jiàn, qí hòu shāo shāo zuò yán tí. pà yīn máng bǎi qiè.
秦雄諸侯,乃加其武將首為絳袙,以表貴賤,其後稍稍作顏題。(袙音盲百切。)
hàn yīn, xù qí yán, què luò zhī, shī jīn lián tí, què fù zhī. zhì xiào wén nǎi gāo qí yán tí, xù zhī wèi ěr, chóng qí jīn wèi wū, shàng xià qún chén guì jiàn jiē fú zhī. wén zhě zhǎng ěr, wǔ zhě duǎn ěr, chēng qí guān yě. shàng shū zé shōu, fāng sān cùn, míng yuē nà yán, shì yǐ zhōng zhèng, míng jìn zhí yě. yíng qì wǔ jiāo, gè rú qí sè, cóng zhāng fú yě. wǔ lì cháng chì zé, chéng qí wēi yě. wèi guān tóng zǐ zé wú wū zhě, shì wèi chéng rén yě. rù xué xiǎo tóng zé jù juǎn wū zhě, shì shàng yòu xiǎo, wèi yuǎn mào yě. sàng zé què luò, fǎn běn lǐ yě. cài yōng dú duàn yuē:" zé, gǔ zhě zhī bēi jiàn zhí shì bù guān zhě suǒ fú yě. hàn yuán dì é yǒu zhuàng fā, bù yù shǐ rén jiàn, shǐ jìn zé fú zhī, qún chén jiē suí yān. rán shàng wú jīn, wáng mǎng dǐng tū, zé shàng shī wū." zhuàng fā wèi dāng é qián, qīn xià ér shēng, jīn sú hū wèi" zhǔ tóu" zhě shì. zhì, gàn zé yǐ zhāi, qīng zé yǐ gēng, xiāng zé yǐ liè. lǜ zé, hàn dǒng yǎn zhào jiàn fú zhī.
漢因,續其顏,卻摞之,施巾連題,卻覆之。至孝文乃高其顏題,續之為耳,崇其巾為屋,上下群臣貴賤皆服之。文者長耳,武者短耳,稱其冠也。尚書幘收,方三寸,名曰納言,示以忠正,明近職也。迎氣五郊,各如其色,從章服也。武吏常赤幘,成其威也。未冠童子幘無屋者,示未成人也。入學小童幘句卷屋者,示尚幼小,未遠冒也。喪幘卻摞,反本禮也。(蔡邕獨斷曰:"幘,古者之卑賤執事不冠者所服也。漢元帝額有壯發,不欲使人見,始進幘服之,群臣皆隨焉。然尚無巾,王莽頂禿,幘上施屋。"壯發謂當額前,侵下而生,今俗呼為"主頭"者是。)制,紺幘以齋,青幘以耕,緗幘以獵。綠幘,漢董偃召見服之。
jìn yīn zhī.
晉因之。
dōng jìn āi dì cóng bó shì cáo hóng zhī děng yì, lì qiū yù dú yuè lìng, gǎi yòng sù zé.
東晉哀帝從博士曹弘之等議,立秋御讀月令,改用素幘。
sòng yīn zhī, yǐ hēi zé, qí lì gǔ chuī wǔ guān fú zhī qí jiù rì shí, wén wǔ guān jiē miǎn guān zhe chì zé.
宋因之,以黑幘,騎吏、鼓吹、武官服之;其救日蝕,文武官皆免冠著赤幘。
qí yīn zhī, yǐ hēi zé bài líng suǒ fú.
齊因之,以黑幘拜陵所服。
liáng yīn zhī, yǐ hēi jiè zé wèi cháo fú, yuán zhèng cháo hè bì, hái chǔ gèng chū suǒ fú. wèi jiā yuán fú, zé kōng dǐng jiè zé.
梁因之,以黑介幘為朝服,元正朝賀畢,還儲更出所服。未加元服,則空頂介幘。
chén yīn zhī, zhū jūn sī mǎ fú píng jīn zé, zhǎng lì jiè zé, yù jié láng huáng yuè láng cháo fú, chì jiè zé, zān bǐ.
陳因之,諸軍司馬服平巾幘,長吏介幘,御節郎、黃鉞郎朝服,赤介幘,簪筆。
suí yī zhī, tiān zǐ tián liè yù róng, wén guān chū yóu, wǔ guān yī pǐn yǐ xià, bìng liú wài lì děng, shàng xià tōng fú hēi jiè zé píng jīn hēi zé. yòu zhì lǜ zé, páo rén fú zhī. qí píng jīn hēi zé zhī zhì, yù zhī jīn huā shì, xī zān dǎo, zǐ luó zhě. qí yù wǔ hé rén, zhú qí chē sè.
隋依之,天子畋獵、御戎,文官出遊,武官一品以下,並流外吏等,上下通服黑介幘、平巾黑幘。又制綠幘,庖人服之。其平巾黑幘之制,玉枝金花飾,犀簪導,紫羅褶。其御五輅人,逐其車色。
dà táng yīn zhì, chéng yú kōng dǐng hēi jiè zé, shuāng yù dǎo, jiā bǎo shì, jì hái jí dōng zhì shuò rì shòu cháo huì lín xuān bài wáng gōng zé fú zhī. hēi jiè zé, bài líng zé fú zhī. píng jīn zé, jīn bǎo shì. dǎo zān guān zhī jiē yǐ yù, chéng mǎ zé fú zhī. huáng tài zǐ píng jīn zé, chéng mǎ zé fú zhī. kōng dǐng jiè zé, shuāng yù dǎo, jiā bǎo shì, yè miào hái gōng yuán rì dōng zhì shuò rì rù cháo shì diàn zé fú zhī. guān zé, wǔ pǐn yǐ shàng péi jì fú zhī.
大唐因制,乘輿空頂黑介幘,雙玉導,加寶飾,祭還及冬至朔日受朝會、臨軒拜王公則服之。黑介幘,拜陵則服之。平巾幘,(金寶飾。)導簪冠支皆以玉,乘馬則服之。皇太子平巾幘,乘馬則服之。空頂介幘,雙玉導,加寶飾,謁廟還宮、元日冬至朔日入朝、釋奠則服之。冠幘,五品以上陪祭服之。
jīn xiàn
〈巾臽〉
bái jīn xiàn wū shā jīn xiàn wèi jìn qí liáng chén suí dà táng
(白〈巾臽〉 烏紗〈巾臽〉魏 晉 齊 梁 陳 隋 大唐)
wèi wǔ yǐ tiān xià xiōng huāng, zī cái fá guì, nǐ gǔ pí biàn, cái jiān bó yǐ wèi jīn xiàn, kǔ qià qiè. hé hū jiǎn yì suí shí zhī yì, yǐ sè bié qí guì jiàn, běn shī jūn shì, fēi wèi guó róng. huò yún:" běn wèi yǒu qí, xún wén ruò jīn zhī xíng, chù shù zhī chéng qí, yīn zhī wèi shàn, suì bù gǎi." yīn tōng yǐ qìng diào. jīn xiàn yǔ qià tóng.
魏武以天下凶荒,資財乏匱,擬古皮弁,裁縑帛以為〈巾臽〉,(苦洽切。)合乎簡易隨時之義,以色別其貴賤,本施軍飾,非為國容。(或云:"本未有岐,荀文若巾之行,觸樹枝成岐,因之為善,遂不改。"因通以慶弔。〈巾臽〉與帢同。)
jìn yīn zhī, xián hé zhōng, zhì tīng shàng shū bā zuò chéng láng mén xià sān xǐng shì guān chéng chē bái jīn xiàn.
晉因之,咸和中,制聽尚書八座丞郎、門下三省侍官乘車白〈巾臽〉。
qí yī, yǐ sù wèi zhī, jǔ āi lín sàng fú zhī.
齊依,以素為之,舉哀臨喪服之。
liáng yīn zhī, yǐ dài gǔ yí cuī wèi diào fú, wèi qún chén jǔ āi lín sàng zé fú zhī.
梁因之,以代古疑縗為吊服,為群臣舉哀臨喪則服之。
chén yīn zhī, ér chū hūn guān sòng jiàn yì fú zhī.
陳因之,而初婚冠送餞亦服之。
suí yī liáng bù yì.
隋依梁不易。
dà táng yīn zhī.
大唐因之。
mào
帽
pí mào zào mào cuì mào hēi mào gāo wū bái shā mào gāo dǐng mào cén mào tū qí mào zhōu wèi jìn sòng qí liáng chén hòu wèi suí dà táng
(皮帽 皂帽 翠帽 黑帽 高屋白紗帽 高頂帽 岑帽 突騎帽 周 魏 晉 宋齊 梁 陳 後魏 隋 大唐)
shàng gǔ xué jū yě chù, yī máo mào pí, yǐ cǐ ér yán, bù shī yì guān míng yǐ. xuán zhōng jì yún" xún shǐ zuò mào".
上古穴居野處,衣毛帽皮,以此而言,不施衣冠明矣。(玄中記雲"旬始作帽"。)
zhōu chéng wáng wèn zhōu gōng yuē:" shùn zhī guān hé rú yān?" yuē:" gǔ zhī rén shàng yǒu mào ér jù lǐng." huò yún:" mào míng yóu guān yě, yì qǔ yú jiā fù qí shǒu, běn lí yě. gǔ zhě guān xià yǒu lí, yǐ zēng wèi zhī. hòu shì shī zé yú guān, yīn cái lí wèi mào. zì chéng yú yàn jū, xià zhì shù rén wú jué zhě, jiē dé fú zhī."
周成王問周公曰:"舜之冠何如焉?"曰:"古之人上有帽而句領。"(或云:"帽名猶冠也,義取於加覆其首,本纚也。古者冠下有纚,以繒為之。後世施幘於冠,因裁纚為帽。自乘輿宴居,下至庶人無爵者,皆得服之。")
wèi guǎn níng zài jiā, cháng zhe zào mào. wú shū yún:" lù xùn pò cáo xiū yú shí tíng, hái, dāng fǎn xī líng, cháo tíng yàn cì zhōng rì, shàng tuō cuì mào yǐ cì xùn. shí tóng qún chén cháo yè ér fú zhī."
魏管寧在家,嘗著皂帽。(吳書云:"陸遜破曹休於石亭,還,當反西陵,朝廷燕賜終日,上脫翠帽以賜遜。時同群臣朝謁而服之。")
jìn yīn zhī.
晉因之。
sòng zhì, hēi mào, zhuì zǐ biāo, biāo yǐ zēng wèi zhī, zhǎng sì cùn, guǎng yī cùn, hòu zhì gāo wū, bái shā mào.
宋制,黑帽,綴紫標,標以繒為之,長四寸,廣一寸,後制高屋,白紗帽。
qí yīn zhī.
齊因之。
liáng yīn zhì, pō tóng, zhì yú gāo xià chì zhī juǎn xiǎo yì ěr. jiē yǐ bái shā wèi zhī.
梁因制,頗同,至於高下翅之卷小異耳。皆以白紗為之。
chén yīn zhī, tiān zǐ jí shì rén tōng guān zhī. bái shā zhě, míng gāo dǐng mào. huáng tài zǐ zài gōng zé wū shā, zài yǒng fú shěng zé bái shā. yòu yǒu zēng zào zá shā wèi zhī, gāo wū xià qún, gài wú dìng zhǔn. yòu zhì cén mào, táo jiǎo wǔ yīn shuài zhǎng fú zhī.
陳因之,天子及士人通冠之。白紗者,名高頂帽。皇太子在宮則烏紗,在永福省則白紗。又有繒皂雜紗為之,高屋下裙,蓋無定準。又制岑帽,鞉角五音帥長服之。
hòu wèi xián zhe tū qí mào, rú jīn hú mào, chuí qún fù dài, gài suǒ fā zhī yí xiàng yě. yòu wén dì xiàng shàng liú jí, bù yù rén jiàn, měi cháng zhe yān. shí wèi yǎ fú, xiǎo cháo gōng yàn, xián xǔ dài zhī.
後魏咸著突騎帽,如今胡帽,垂裙覆帶,蓋索發之遺象也。又文帝項上瘤疾,不欲人見,每常著焉。時為雅服,小朝公宴,咸許戴之。
suí wén dì kāi huáng chū, cháng zhe wū shā mào, zì cháo guì yǐ xià, zhì yú rǒng lì, tōng zhe rù cháo. hòu fù zhì bái shā gāo wū mào, jiē bīn kè zé fú zhī. dà yè zhōng, lìng wǔ pǐn yǐ shàng tōng fú zhū zǐ, shì yǐ wū shā mào jiàn fèi, guì jiàn tōng fú zhé shàng jīn. àn hòu hàn guō lín zōng xíng yù yǔ, zhān jīn jiǎo zhé. hòu zhōu wǔ dì jiàn dé zhōng, yīn zhì zhé shàng jīn.
隋文帝開皇初,嘗著烏紗帽,自朝貴已下,至於冗吏,通著入朝。後複製白紗高屋帽,接賓客則服之。大業中,令五品以上通服朱紫,是以烏紗帽漸廢,貴賤通服折上巾。(按後漢郭林宗行遇雨,霑巾角折。後周武帝建德中,因制折上巾。)
dà táng yīn zhī, zhì bái shā mào, yòu zhì wū shā mào, shì cháo tīng sòng yàn jiàn bīn kè zé fú zhī.
大唐因之,制白紗帽,又制烏紗帽,視朝、聽訟、宴見賓客則服之。
gé jīn jiǎo jīn dōng jìn qí chén běi qí
葛巾(角巾東晉 齊 陳 北齊)
dōng jìn zhì, yǐ gé wèi zhī, xíng rú qià, ér héng zhe zhī, zūn bēi gòng fú. tài yuán zhōng, guó zi shēng jiàn jì jiǔ bó shì, guān jiǎo jīn.
東晉制,以葛為之,形如帢,而橫著之,尊卑共服。太元中,國子生見祭酒博士,冠角巾。
qí yī zhī. qí jiǎo jīn, sòng bù cún, zhì qí lì xué, wáng jiǎn yì gèng cún yān.
齊依之。(其角巾,宋不存,至齊立學,王儉議更存焉。)
chén yī zhī.
陳依之。
běi qí yī zhī. zì hòu wú wén.
北齊依之。自後無聞。
fú jīn jiān jīn huáng jīn hòu hàn hòu zhōu dà táng hòu hàn mò, wáng gōng míng shì yǐ fú jīn wèi yǎ, shì yǐ yuán shào cuī jūn zhī tú suī wèi jiāng shuài, jiē zhe jiān jīn. shí yǒu yāo zéi, yǐ huáng wèi jīn, shí wèi zhī huáng jīn zéi. àn jīn, liù guó shí, zhào wèi zhī jiān, tōng wèi zhī chéng lù. yuán shào zhàn bài, fú jīn dù hé. àn cǐ zé shù rén jí jūn lǚ jiē fú zhī. yòng quán fú zào ér xiàng hòu fú fā, wèi zhī tóu jīn, sú rén wèi zhī fú tóu.
幅巾(縑巾 黃巾後漢 後周 大唐) 後漢末,王公名士以幅巾為雅,是以袁紹、崔鈞之徒雖為將帥,皆著縑巾。時有妖賊,以黃為巾,時謂之黃巾賊。(按巾,六國時,趙魏之間,通謂之承露。袁紹戰敗,幅巾渡河。按此則庶人及軍旅皆服之。用全幅皂而向後幞發,謂之頭巾,俗人謂之幞頭。)
hòu zhōu wǔ dì yīn cái fú jīn wèi sì jiǎo.
後周武帝因裁幅巾為四腳。
dà táng yīn zhī.
大唐因之。
jīn zi dà táng
巾子(大唐)
dà táng wǔ dé chū, shǐ yòng zhī chū, shàng píng tóu xiǎo yàng zhě. tiān shòu èr nián, wǔ tài hòu nèi yàn, cì qún chén gāo tóu jīn zi, hū wèi" wǔ jiā zhū wáng yàng". jǐng lóng sì nián sān yuè, zhōng zōng nèi yàn, cì zǎi chén yǐ xià nèi yàng jīn zi. qí yàng gāo ér bó, huáng dì zài fān shí suǒ fú, rén hào wèi" yīng wáng bó yàng".
大唐武德初,始用之初,尚平頭小樣者。天授二年,武太后內宴,賜群臣高頭巾子,呼為"武家諸王樣"。景龍四年三月,中宗內宴,賜宰臣已下內樣巾子。(其樣高而踣,皇帝在藩時所服,人號為"英王踣樣"。)